| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
5. පඨමයොධාජීවසුත්‌තවණ්‌ණනා
5. Paṭhamayodhājīvasuttavaṇṇanā
75. පඤ්‌චමෙ යොධාජීවාති යුද්‌ධූපජීවිනො. රජග්‌ගන්‌ති හත්‌ථිඅස්‌සාදීනං පාදප්‌පහාරභින්‌නාය භූමියා උග්‌ගතං රජක්‌ඛන්‌ධං. න සන්‌ථම්‌භතීති සන්‌ථම්‌භිත්‌වා ඨාතුං න සක්‌කොති. සහති රජග්‌ගන්‌ති රජක්‌ඛන්‌ධං දිස්‌වාපි අධිවාසෙති. ධජග්‌ගන්‌ති හත්‌ථිඅස්‌සදීනං පිට්‌ඨෙසු වා රථෙසු වා උස්‌සාපිතානං ධජානං අග්‌ගං. උස්‌සාරණන්‌ති හත්‌ථිඅස්‌සරථානඤ්‌චෙව බලකායස්‌ස ච උච්‌චාසද්‌දමහාසද්‌දං. සම්‌පහාරෙති සමාගතෙ අප්‌පමත්‌තකෙපි පහාරෙ. හඤ්‌ඤතීති විහඤ්‌ඤති විඝාතං ආපජ්‌ජති. බ්‍යාපජ්‌ජතීති විපත්‌තිං ආපජ්‌ජති, පකතිභාවං ජහති. සහති සම්‌පහාරන්‌ති ද්‌වෙ තයො පහාරෙ පත්‌වාපි සහති අධිවාසෙති. තමෙව සඞ්‌ගාමසීසන්‌ති තංයෙව ජයක්‌ඛන්‌ධාවාරට්‌ඨානං. අජ්‌ඣාවසතීති සත්‌තාහමත්‌තං අභිභවිත්‌වා ආවසති. කිං කාරණා ? ලද්‌ධපහාරානං පහාරජග්‌ගනත්‌ථඤ්‌චෙව කතකම්‌මානං විසෙසං ඤත්‌වා ඨානන්‌තරදානත්‌ථඤ්‌ච ඉස්‌සරියසුඛානුභවනත්‌ථඤ්‌ච.
75. Pañcame yodhājīvāti yuddhūpajīvino. Rajagganti hatthiassādīnaṃ pādappahārabhinnāya bhūmiyā uggataṃ rajakkhandhaṃ. Na santhambhatīti santhambhitvā ṭhātuṃ na sakkoti. Sahati rajagganti rajakkhandhaṃ disvāpi adhivāseti. Dhajagganti hatthiassadīnaṃ piṭṭhesu vā rathesu vā ussāpitānaṃ dhajānaṃ aggaṃ. Ussāraṇanti hatthiassarathānañceva balakāyassa ca uccāsaddamahāsaddaṃ. Sampahāreti samāgate appamattakepi pahāre. Haññatīti vihaññati vighātaṃ āpajjati. Byāpajjatīti vipattiṃ āpajjati, pakatibhāvaṃ jahati. Sahati sampahāranti dve tayo pahāre patvāpi sahati adhivāseti. Tamevasaṅgāmasīsanti taṃyeva jayakkhandhāvāraṭṭhānaṃ. Ajjhāvasatīti sattāhamattaṃ abhibhavitvā āvasati. Kiṃ kāraṇā ? Laddhapahārānaṃ pahārajagganatthañceva katakammānaṃ visesaṃ ñatvā ṭhānantaradānatthañca issariyasukhānubhavanatthañca.
ඉදානි යස්‌මා සත්‌ථු යොධාජීවෙහි කිච්‌චං නත්‌ථි, ඉමස්‌මිං පන සාසනෙ තථාරූපෙ පඤ්‌ච පුග්‌ගලෙ දස්‌සෙතුං ඉදං ඔපම්‌මං ආභතං. තස්‌මා තෙ පුග්‌ගලෙ දස්‌සෙන්‌තො එවමෙව ඛොතිආදිමාහ. තත්‌ථ සංසීදතීති මිච්‌ඡාවිතක්‌කස්‌මිං සංසීදති අනුප්‌පවිසති. න සක්‌කොති බ්‍රහ්‌මචරියං සන්‌ධාරෙතුන්‌ති බ්‍රහ්‌මචරියවාසං අනුපච්‌ඡිජ්‌ජමානං ගොපෙතුං න සක්‌කොති. සික්‌ඛාදුබ්‌බල්‍යං ආවිකත්‌වාති සික්‌ඛාය දුබ්‌බලභාවං පකාසෙත්‌වා. කිමස්‌ස රජග්‌ගස්‌මින්‌ති කිං තස්‌ස පුග්‌ගලස්‌ස රජග්‌ගං නාමාති වදති. අභිරූපාති අභිරූපවතී. දස්‌සනීයාති දස්‌සනයොග්‌ගා. පාසාදිකාති දස්‌සනෙනෙව චිත්‌තප්‌පසාදාවහා. පරමායාති උත්‌තමාය. වණ්‌ණපොක්‌ඛරතායාති සරීරවණ්‌ණෙන චෙව අඞ්‌ගසණ්‌ඨානෙන ච. ඌහසතීති අවහසති. උල්‌ලපතීති කථෙති. උජ්‌ඣග්‌ඝතීති පාණිං පහරිත්‌වා මහාහසිතං හසති. උප්‌පණ්‌ඩෙතීති උප්‌පණ්‌ඩනකථං කථෙති. අභිනිසීදතීති අභිභවිත්‌වා සන්‌තිකෙ වා එකාසනෙ වා නිසීදති. දුතියපදෙපි එසෙව නයො. අජ්‌ඣොත්‌ථරතීති අවත්‌ථරති. විනිවෙඨෙත්‌වා විනිමොචෙත්‌වාති ගහිතට්‌ඨානතො තස්‌සා හත්‌ථං විනිබ්‌බෙඨෙත්‌වා චෙව මොචෙත්‌වා ච. සෙසමෙත්‌ථ උත්‌තානත්‌ථමෙවාති. ඉමස්‌මිං සුත්‌තෙ වට්‌ටවිවට්‌ටං කථිතං.
Idāni yasmā satthu yodhājīvehi kiccaṃ natthi, imasmiṃ pana sāsane tathārūpe pañca puggale dassetuṃ idaṃ opammaṃ ābhataṃ. Tasmā te puggale dassento evameva khotiādimāha. Tattha saṃsīdatīti micchāvitakkasmiṃ saṃsīdati anuppavisati. Na sakkoti brahmacariyaṃ sandhāretunti brahmacariyavāsaṃ anupacchijjamānaṃ gopetuṃ na sakkoti. Sikkhādubbalyaṃ āvikatvāti sikkhāya dubbalabhāvaṃ pakāsetvā. Kimassa rajaggasminti kiṃ tassa puggalassa rajaggaṃ nāmāti vadati. Abhirūpāti abhirūpavatī. Dassanīyāti dassanayoggā. Pāsādikāti dassaneneva cittappasādāvahā. Paramāyāti uttamāya. Vaṇṇapokkharatāyāti sarīravaṇṇena ceva aṅgasaṇṭhānena ca. Ūhasatīti avahasati. Ullapatīti katheti. Ujjhagghatīti pāṇiṃ paharitvā mahāhasitaṃ hasati. Uppaṇḍetīti uppaṇḍanakathaṃ katheti. Abhinisīdatīti abhibhavitvā santike vā ekāsane vā nisīdati. Dutiyapadepi eseva nayo. Ajjhottharatīti avattharati. Viniveṭhetvā vinimocetvāti gahitaṭṭhānato tassā hatthaṃ vinibbeṭhetvā ceva mocetvā ca. Sesamettha uttānatthamevāti. Imasmiṃ sutte vaṭṭavivaṭṭaṃ kathitaṃ.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය • Aṅguttaranikāya / 5. පඨමයොධාජීවසුත්‌තං • 5. Paṭhamayodhājīvasuttaṃ
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (ටීකා) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / 5. පඨමයොධාජීවසුත්‌තවණ්‌ණනා • 5. Paṭhamayodhājīvasuttavaṇṇanā
