Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / မိလိန္ဒပဉ္ဟပာဠိ • Milindapañhapāḷi |
၃. ပထဝီဝဂ္ဂော
3. Pathavīvaggo
၁. ပထဝီအင္ဂပဉ္ဟော
1. Pathavīaṅgapañho
၁. ‘‘ဘန္တေ နာဂသေန, ‘ပထဝိယာ ပဉ္စ အင္ဂာနိ ဂဟေတဗ္ဗာနီ’တိ ယံ ဝဒေသိ, ကတမာနိ တာနိ ပဉ္စ အင္ဂာနိ ဂဟေတဗ္ဗာနီ’’တိ? ‘‘ယထာ, မဟာရာဇ, ပထဝီ ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌာနိ ကပ္ပူရာဂရုတဂရစန္ဒနကုင္ကုမာဒီနိ အာကိရန္တေပိ ပိတ္တသေမ္ဟပုဗ္ဗရုဟိရသေဒမေဒခေဠသိင္ဃာဏိကလသိက- မုတ္တကရီသာဒီနိ အာကိရန္တေပိ တာဒိသာ ယေဝ, ဧဝမေဝ ခော, မဟာရာဇ, ယောဂိနာ ယောဂာဝစရေန ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌေ လာဘာလာဘေ ယသာယသေ နိန္ဒာပသံသာယ သုခဒုက္ခေ သဗ္ဗတ္ထ တာဒိနာ ယေဝ ဘဝိတဗ္ဗံ။ ဣဒံ, မဟာရာဇ, ပထဝိယာ ပဌမံ အင္ဂံ ဂဟေတဗ္ဗံ။
1. ‘‘Bhante nāgasena, ‘pathaviyā pañca aṅgāni gahetabbānī’ti yaṃ vadesi, katamāni tāni pañca aṅgāni gahetabbānī’’ti? ‘‘Yathā, mahārāja, pathavī iṭṭhāniṭṭhāni kappūrāgarutagaracandanakuṅkumādīni ākirantepi pittasemhapubbaruhirasedamedakheḷasiṅghāṇikalasika- muttakarīsādīni ākirantepi tādisā yeva, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena iṭṭhāniṭṭhe lābhālābhe yasāyase nindāpasaṃsāya sukhadukkhe sabbattha tādinā yeva bhavitabbaṃ. Idaṃ, mahārāja, pathaviyā paṭhamaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
‘‘ပုန စပရံ, မဟာရာဇ, ပထဝီ မဏ္ဍနဝိဘူသနာပဂတာ သကဂန္ဓပရိဘာဝိတာ, ဧဝမေဝ ခော, မဟာရာဇ, ယောဂိနာ ယောဂာဝစရေန ဝိဘူသနာပဂတေန သကသီလဂန္ဓပရိဘာဝိတေန ဘဝိတဗ္ဗံ။ ဣဒံ, မဟာရာဇ, ပထဝိယာ ဒုတိယံ အင္ဂံ ဂဟေတဗ္ဗံ။
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, pathavī maṇḍanavibhūsanāpagatā sakagandhaparibhāvitā, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena vibhūsanāpagatena sakasīlagandhaparibhāvitena bhavitabbaṃ. Idaṃ, mahārāja, pathaviyā dutiyaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
‘‘ပုန စပရံ, မဟာရာဇ, ပထဝီ နိရန္တရာ အခဏ္ဍစ္ဆိဒ္ဒာ အသုသိရာ ဗဟလာ ဃနာ ဝိတ္ထိဏ္ဏာ, ဧဝမေဝ ခော, မဟာရာဇ, ယောဂိနာ ယောဂာဝစရေန နိရန္တရမခဏ္ဍစ္ဆိဒ္ဒမသုသိရဗဟလဃနဝိတ္ထိဏ္ဏသီလေန ဘဝိတဗ္ဗံ။ ဣဒံ, မဟာရာဇ, ပထဝိယာ တတိယံ အင္ဂံ ဂဟေတဗ္ဗံ။
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, pathavī nirantarā akhaṇḍacchiddā asusirā bahalā ghanā vitthiṇṇā, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena nirantaramakhaṇḍacchiddamasusirabahalaghanavitthiṇṇasīlena bhavitabbaṃ. Idaṃ, mahārāja, pathaviyā tatiyaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
‘‘ပုန စပရံ, မဟာရာဇ, ပထဝီ ဂာမနိဂမနဂရဇနပဒရုက္ခပဗ္ဗတနဒီတဠာကပောက္ခရဏီမိဂပက္ခိမနုဇနရနာရိဂဏံ ဓာရေန္တီပိ အကိလာသု ဟောတိ, ဧဝမေဝ ခော, မဟာရာဇ, ယောဂိနာ ယောဂာဝစရေန ဩဝဒန္တေနပိ အနုသာသန္တေနပိ ဝိညာပေန္တေနပိ သန္ဒသ္သေန္တေနပိ သမာဒပေန္တေနပိ သမုတ္တေဇေန္တေနပိ သမ္ပဟံသေန္တေနပိ ဓမ္မဒေသနာသု အကိလာသုနာ ဘဝိတဗ္ဗံ။ ဣဒံ, မဟာရာဇ, ပထဝိယာ စတုတ္ထံ အင္ဂံ ဂဟေတဗ္ဗံ။
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, pathavī gāmanigamanagarajanapadarukkhapabbatanadītaḷākapokkharaṇīmigapakkhimanujanaranārigaṇaṃ dhārentīpi akilāsu hoti, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena ovadantenapi anusāsantenapi viññāpentenapi sandassentenapi samādapentenapi samuttejentenapi sampahaṃsentenapi dhammadesanāsu akilāsunā bhavitabbaṃ. Idaṃ, mahārāja, pathaviyā catutthaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
‘‘ပုန စပရံ, မဟာရာဇ, ပထဝီ အနုနယပ္ပဋိဃဝိပ္ပမုတ္တာ, ဧဝမေဝ ခော, မဟာရာဇ, ယောဂိနာ ယောဂာဝစရေန အနုနယပ္ပဋိဃဝိပ္ပမုတ္တေန ပထဝိသမေန စေတသာ ဝိဟရိတဗ္ဗံ။ ဣဒံ, မဟာရာဇ, ပထဝိယာ ပဉ္စမံ အင္ဂံ ဂဟေတဗ္ဗံ။ ဘာသိတမ္ပေတံ , မဟာရာဇ, ဥပာသိကာယ စူဠသုဘဒ္ဒာယ သကသမဏေ ပရိကိတ္တယမာနာယ –
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, pathavī anunayappaṭighavippamuttā, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena anunayappaṭighavippamuttena pathavisamena cetasā viharitabbaṃ. Idaṃ, mahārāja, pathaviyā pañcamaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ. Bhāsitampetaṃ , mahārāja, upāsikāya cūḷasubhaddāya sakasamaṇe parikittayamānāya –
‘‘‘အမုသ္မိံ ပဋိဃော နတ္ထိ၊ ရာဂော အသ္မိံ န ဝိဇ္ဇတိ။
‘‘‘Amusmiṃ paṭigho natthi, rāgo asmiṃ na vijjati;
ပထဝီသမစိတ္တာ တေ၊ တာဒိသာ သမဏာ မမာ’’’တိ။
Pathavīsamacittā te, tādisā samaṇā mamā’’’ti.
ပထဝီအင္ဂပဉ္ဟော ပဌမော။
Pathavīaṅgapañho paṭhamo.
Footnotes: