Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / മിലിന്ദപഞ്ഹപാളി • Milindapañhapāḷi |
൩. പഥവീവഗ്ഗോ
3. Pathavīvaggo
൧. പഥവീഅങ്ഗപഞ്ഹോ
1. Pathavīaṅgapañho
൧. ‘‘ഭന്തേ നാഗസേന, ‘പഥവിയാ പഞ്ച അങ്ഗാനി ഗഹേതബ്ബാനീ’തി യം വദേസി, കതമാനി താനി പഞ്ച അങ്ഗാനി ഗഹേതബ്ബാനീ’’തി? ‘‘യഥാ, മഹാരാജ, പഥവീ ഇട്ഠാനിട്ഠാനി കപ്പൂരാഗരുതഗരചന്ദനകുങ്കുമാദീനി ആകിരന്തേപി പിത്തസേമ്ഹപുബ്ബരുഹിരസേദമേദഖേളസിങ്ഘാണികലസിക- മുത്തകരീസാദീനി ആകിരന്തേപി താദിസാ യേവ, ഏവമേവ ഖോ, മഹാരാജ, യോഗിനാ യോഗാവചരേന ഇട്ഠാനിട്ഠേ ലാഭാലാഭേ യസായസേ നിന്ദാപസംസായ സുഖദുക്ഖേ സബ്ബത്ഥ താദിനാ യേവ ഭവിതബ്ബം. ഇദം, മഹാരാജ, പഥവിയാ പഠമം അങ്ഗം ഗഹേതബ്ബം.
1. ‘‘Bhante nāgasena, ‘pathaviyā pañca aṅgāni gahetabbānī’ti yaṃ vadesi, katamāni tāni pañca aṅgāni gahetabbānī’’ti? ‘‘Yathā, mahārāja, pathavī iṭṭhāniṭṭhāni kappūrāgarutagaracandanakuṅkumādīni ākirantepi pittasemhapubbaruhirasedamedakheḷasiṅghāṇikalasika- muttakarīsādīni ākirantepi tādisā yeva, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena iṭṭhāniṭṭhe lābhālābhe yasāyase nindāpasaṃsāya sukhadukkhe sabbattha tādinā yeva bhavitabbaṃ. Idaṃ, mahārāja, pathaviyā paṭhamaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
‘‘പുന ചപരം, മഹാരാജ, പഥവീ മണ്ഡനവിഭൂസനാപഗതാ സകഗന്ധപരിഭാവിതാ, ഏവമേവ ഖോ, മഹാരാജ, യോഗിനാ യോഗാവചരേന വിഭൂസനാപഗതേന സകസീലഗന്ധപരിഭാവിതേന ഭവിതബ്ബം. ഇദം, മഹാരാജ, പഥവിയാ ദുതിയം അങ്ഗം ഗഹേതബ്ബം.
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, pathavī maṇḍanavibhūsanāpagatā sakagandhaparibhāvitā, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena vibhūsanāpagatena sakasīlagandhaparibhāvitena bhavitabbaṃ. Idaṃ, mahārāja, pathaviyā dutiyaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
‘‘പുന ചപരം, മഹാരാജ, പഥവീ നിരന്തരാ അഖണ്ഡച്ഛിദ്ദാ അസുസിരാ ബഹലാ ഘനാ വിത്ഥിണ്ണാ, ഏവമേവ ഖോ, മഹാരാജ, യോഗിനാ യോഗാവചരേന നിരന്തരമഖണ്ഡച്ഛിദ്ദമസുസിരബഹലഘനവിത്ഥിണ്ണസീലേന ഭവിതബ്ബം. ഇദം, മഹാരാജ, പഥവിയാ തതിയം അങ്ഗം ഗഹേതബ്ബം.
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, pathavī nirantarā akhaṇḍacchiddā asusirā bahalā ghanā vitthiṇṇā, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena nirantaramakhaṇḍacchiddamasusirabahalaghanavitthiṇṇasīlena bhavitabbaṃ. Idaṃ, mahārāja, pathaviyā tatiyaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
‘‘പുന ചപരം, മഹാരാജ, പഥവീ ഗാമനിഗമനഗരജനപദരുക്ഖപബ്ബതനദീതളാകപോക്ഖരണീമിഗപക്ഖിമനുജനരനാരിഗണം ധാരേന്തീപി അകിലാസു ഹോതി, ഏവമേവ ഖോ, മഹാരാജ, യോഗിനാ യോഗാവചരേന ഓവദന്തേനപി അനുസാസന്തേനപി വിഞ്ഞാപേന്തേനപി സന്ദസ്സേന്തേനപി സമാദപേന്തേനപി സമുത്തേജേന്തേനപി സമ്പഹംസേന്തേനപി ധമ്മദേസനാസു അകിലാസുനാ ഭവിതബ്ബം. ഇദം, മഹാരാജ, പഥവിയാ ചതുത്ഥം അങ്ഗം ഗഹേതബ്ബം.
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, pathavī gāmanigamanagarajanapadarukkhapabbatanadītaḷākapokkharaṇīmigapakkhimanujanaranārigaṇaṃ dhārentīpi akilāsu hoti, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena ovadantenapi anusāsantenapi viññāpentenapi sandassentenapi samādapentenapi samuttejentenapi sampahaṃsentenapi dhammadesanāsu akilāsunā bhavitabbaṃ. Idaṃ, mahārāja, pathaviyā catutthaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
‘‘പുന ചപരം, മഹാരാജ, പഥവീ അനുനയപ്പടിഘവിപ്പമുത്താ, ഏവമേവ ഖോ, മഹാരാജ, യോഗിനാ യോഗാവചരേന അനുനയപ്പടിഘവിപ്പമുത്തേന പഥവിസമേന ചേതസാ വിഹരിതബ്ബം. ഇദം, മഹാരാജ, പഥവിയാ പഞ്ചമം അങ്ഗം ഗഹേതബ്ബം. ഭാസിതമ്പേതം , മഹാരാജ, ഉപാസികായ ചൂളസുഭദ്ദായ സകസമണേ പരികിത്തയമാനായ –
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, pathavī anunayappaṭighavippamuttā, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena anunayappaṭighavippamuttena pathavisamena cetasā viharitabbaṃ. Idaṃ, mahārāja, pathaviyā pañcamaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ. Bhāsitampetaṃ , mahārāja, upāsikāya cūḷasubhaddāya sakasamaṇe parikittayamānāya –
‘‘‘അമുസ്മിം പടിഘോ നത്ഥി, രാഗോ അസ്മിം ന വിജ്ജതി;
‘‘‘Amusmiṃ paṭigho natthi, rāgo asmiṃ na vijjati;
പഥവീസമചിത്താ തേ, താദിസാ സമണാ മമാ’’’തി.
Pathavīsamacittā te, tādisā samaṇā mamā’’’ti.
പഥവീഅങ്ഗപഞ്ഹോ പഠമോ.
Pathavīaṅgapañho paṭhamo.
Footnotes: