| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / បញ្ចបករណ-អដ្ឋកថា • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
៧. បថវីកម្មវិបាកោតិកថាវណ្ណនា
7. Pathavīkammavipākotikathāvaṇṇanā
៤៩២. ឥទានិ បថវី កម្មវិបាកោតិកថា នាម ហោតិ។ តត្ថ យស្មា ‘‘អត្ថិ ឥស្សរិយសំវត្តនិយំ កម្មំ, អាធិបច្ចសំវត្តនិយំ កម្ម’’ន្តិ ឯត្ថ ឥស្សរានំ ភាវោ ឥស្សរិយំ នាម , អធិបតីនញ្ច ភាវោ អាធិបច្ចំ នាម, បថវិស្សរិយអាធិបច្ចសំវត្តនិកញ្ច កម្មំ អត្ថីតិ វុត្តំ។ តស្មា យេសំ ‘‘បថវី កម្មវិបាកោ’’តិ លទ្ធិ, សេយ្យថាបិ អន្ធកានំ; តេ សន្ធាយ បថវីតិ បុច្ឆា សកវាទិស្ស, បដិញ្ញា ឥតរស្ស។ សុខវេទនីយាតិអាទិ កម្មវិបាកសភាវទស្សនវសេន វុត្តំ។ ‘‘ផស្សោ ហោតី’’តិអាទិនា នយេន និទ្ទិដ្ឋេសុ វិបាកេសុ ផស្សោ សុខវេទនីយាទិភេទោ ហោតិ។ សោ ច សញ្ញាទយោ ច សុខវេទនាទីហិ សម្បយុត្តា, វេទនាទយោ សញ្ញាទីហិ, សព្ពេបិ សារម្មណា, អត្ថិ ច នេសំ បុរេចារិកអាវដ្ដនាទិសង្ខាតំ អាវជ្ជនំ, កម្មបច្ចយភូតា ចេតនា, យោ តត្ថ ឥដ្ឋវិបាកោ, តស្ស បត្ថនា, បណិធានវសេន បវត្តា មូលតណ្ហា, កិំ តេ ឯវរូបា បថវីតិ បុច្ឆតិ។ ឥតរោ បដិក្ខិបតិ។ បដិលោមបុច្ឆាទីនិ ឧត្តានត្ថានេវ។
492. Idāni pathavī kammavipākotikathā nāma hoti. Tattha yasmā ‘‘atthi issariyasaṃvattaniyaṃ kammaṃ, ādhipaccasaṃvattaniyaṃ kamma’’nti ettha issarānaṃ bhāvo issariyaṃ nāma , adhipatīnañca bhāvo ādhipaccaṃ nāma, pathavissariyaādhipaccasaṃvattanikañca kammaṃ atthīti vuttaṃ. Tasmā yesaṃ ‘‘pathavī kammavipāko’’ti laddhi, seyyathāpi andhakānaṃ; te sandhāya pathavīti pucchā sakavādissa, paṭiññā itarassa. Sukhavedanīyātiādi kammavipākasabhāvadassanavasena vuttaṃ. ‘‘Phasso hotī’’tiādinā nayena niddiṭṭhesu vipākesu phasso sukhavedanīyādibhedo hoti. So ca saññādayo ca sukhavedanādīhi sampayuttā, vedanādayo saññādīhi, sabbepi sārammaṇā, atthi ca nesaṃ purecārikaāvaṭṭanādisaṅkhātaṃ āvajjanaṃ, kammapaccayabhūtā cetanā, yo tattha iṭṭhavipāko, tassa patthanā, paṇidhānavasena pavattā mūlataṇhā, kiṃ te evarūpā pathavīti pucchati. Itaro paṭikkhipati. Paṭilomapucchādīni uttānatthāneva.
៤៩៣. កម្មវិបាកោ បរេសំ សាធារណោតិ បញ្ហេ ផស្សាទយោ សន្ធាយ បដិក្ខិបតិ, កម្មសមុដ្ឋានំ រូបញ្ច បថវីអាទីនំយេវ ច សាធារណភាវំ សន្ធាយ បដិជានាតិ។ អសាធារណមញ្ញេសន្តិ សុត្តំ បរសមយតោ អាហរិត្វា ទស្សិតំ។ សព្ពេ សត្តា បថវិំ បរិភុញ្ជន្តីតិ បញ្ហេ បថវិំ អនិស្សិតេ សន្ធាយ បដិក្ខិបតិ, និស្សិតេ សន្ធាយ បដិជានាតិ។ បថវិំ អបរិភុញ្ជិត្វា បរិនិព្ពាយន្តីតិ បញ្ហេ អារុប្បេ បរិនិព្ពាយន្តានំ វសេន បដិជានាតិ។ កម្មវិបាកំ អខេបេត្វាតិ ឥទំ បរសមយវសេន វុត្តំ។ កម្មវិបាកញ្ហិ ខេបេត្វាវ បរិនិព្ពាយន្តីតិ តេសំ លទ្ធិ។ សកសមយេ បន កតោកាសស្ស កម្មស្ស ឧប្បន្នំ វិបាកំ អខេបេត្វា បរិនិព្ពានំ នត្ថិ។ តេសញ្ច លទ្ធិយា បថវី សាធារណវិបាកត្តា ឧប្បន្នវិបាកោយេវ ហោតិ។ តំ វិបាកភាវេន ឋិតំ អខេបេត្វា បរិនិព្ពានំ ន យុជ្ជតីតិ ចោទេតុំ វដ្ដតិ។ ឥតរោ លទ្ធិវសេន បដិក្ខិបតិ។ ចក្កវត្តិសត្តស្ស កម្មវិបាកន្តិ បញ្ហេ អសាធារណំ ផស្សាទិំ សន្ធាយ បដិក្ខិបតិ, សាធារណំ សន្ធាយ បដិជានាតិ។ បថវីសមុទ្ទសូរិយចន្ទិមាទយោ ហិ សព្ពេសំ សាធារណកម្មវិបាកោតិ តេសំ លទ្ធិ។
493. Kammavipāko paresaṃ sādhāraṇoti pañhe phassādayo sandhāya paṭikkhipati, kammasamuṭṭhānaṃ rūpañca pathavīādīnaṃyeva ca sādhāraṇabhāvaṃ sandhāya paṭijānāti. Asādhāraṇamaññesanti suttaṃ parasamayato āharitvā dassitaṃ. Sabbe sattā pathaviṃ paribhuñjantīti pañhe pathaviṃ anissite sandhāya paṭikkhipati, nissite sandhāya paṭijānāti. Pathaviṃ aparibhuñjitvā parinibbāyantīti pañhe āruppe parinibbāyantānaṃ vasena paṭijānāti. Kammavipākaṃ akhepetvāti idaṃ parasamayavasena vuttaṃ. Kammavipākañhi khepetvāva parinibbāyantīti tesaṃ laddhi. Sakasamaye pana katokāsassa kammassa uppannaṃ vipākaṃ akhepetvā parinibbānaṃ natthi. Tesañca laddhiyā pathavī sādhāraṇavipākattā uppannavipākoyeva hoti. Taṃ vipākabhāvena ṭhitaṃ akhepetvā parinibbānaṃ na yujjatīti codetuṃ vaṭṭati. Itaro laddhivasena paṭikkhipati. Cakkavattisattassa kammavipākanti pañhe asādhāraṇaṃ phassādiṃ sandhāya paṭikkhipati, sādhāraṇaṃ sandhāya paṭijānāti. Pathavīsamuddasūriyacandimādayo hi sabbesaṃ sādhāraṇakammavipākoti tesaṃ laddhi.
៤៩៤. ឥស្សរិយសំវត្តនិយន្តិ ឯត្ថ ឥស្សរិយំ នាម ពហុធនតា។ អាធិបច្ចំ នាម សេសជនេ អត្តនោ វសេ វត្តេត្វា តេហិ គរុកាតព្ពដ្ឋេន អធិបតិភាវោ។ តត្ថ កម្មំ បដិលាភវសេន តំសំវត្តនិកំ នាម ហោតិ, ន ជនកវសេន។ តស្មា វិបាកភាវេ អសាធកមេតន្តិ។
494. Issariyasaṃvattaniyanti ettha issariyaṃ nāma bahudhanatā. Ādhipaccaṃ nāma sesajane attano vase vattetvā tehi garukātabbaṭṭhena adhipatibhāvo. Tattha kammaṃ paṭilābhavasena taṃsaṃvattanikaṃ nāma hoti, na janakavasena. Tasmā vipākabhāve asādhakametanti.
បថវី កម្មវិបាកោតិកថាវណ្ណនា។
Pathavī kammavipākotikathāvaṇṇanā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / អភិធម្មបិដក • Abhidhammapiṭaka / កថាវត្ថុបាឡិ • Kathāvatthupāḷi / (៦៩) ៧. បថវី កម្មវិបាកោតិកថា • (69) 7. Pathavī kammavipākotikathā
ដីកា • Tīkā / អភិធម្មបិដក (ដីកា) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / បញ្ចបករណ-មូលដីកា • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ៧. បថវីកម្មវិបាកោតិកថាវណ្ណនា • 7. Pathavīkammavipākotikathāvaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / អភិធម្មបិដក (ដីកា) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / បញ្ចបករណ-អនុដីកា • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ៧. បថវីកម្មវិបាកោតិកថាវណ្ណនា • 7. Pathavīkammavipākotikathāvaṇṇanā
