| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ပဉ္စပကရဏ-အဋ္ဌကထာ • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
၇. ပထဝီကမ္မဝိပာကောတိကထာဝဏ္ဏနာ
7. Pathavīkammavipākotikathāvaṇṇanā
၄၉၂. ဣဒာနိ ပထဝီ ကမ္မဝိပာကောတိကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယသ္မာ ‘‘အတ္ထိ ဣသ္သရိယသံဝတ္တနိယံ ကမ္မံ, အာဓိပစ္စသံဝတ္တနိယံ ကမ္မ’’န္တိ ဧတ္ထ ဣသ္သရာနံ ဘာဝော ဣသ္သရိယံ နာမ , အဓိပတီနဉ္စ ဘာဝော အာဓိပစ္စံ နာမ, ပထဝိသ္သရိယအာဓိပစ္စသံဝတ္တနိကဉ္စ ကမ္မံ အတ္ထီတိ ဝုတ္တံ။ တသ္မာ ယေသံ ‘‘ပထဝီ ကမ္မဝိပာကော’’တိ လဒ္ဓိ, သေယ္ယထာပိ အန္ဓကာနံ; တေ သန္ဓာယ ပထဝီတိ ပုစ္ဆာ သကဝာဒိသ္သ, ပဋိညာ ဣတရသ္သ။ သုခဝေဒနီယာတိအာဒိ ကမ္မဝိပာကသဘာဝဒသ္သနဝသေန ဝုတ္တံ။ ‘‘ဖသ္သော ဟောတီ’’တိအာဒိနာ နယေန နိဒ္ဒိဋ္ဌေသု ဝိပာကေသု ဖသ္သော သုခဝေဒနီယာဒိဘေဒော ဟောတိ။ သော စ သညာဒယော စ သုခဝေဒနာဒီဟိ သမ္ပယုတ္တာ, ဝေဒနာဒယော သညာဒီဟိ, သဗ္ဗေပိ သာရမ္မဏာ, အတ္ထိ စ နေသံ ပုရေစာရိကအာဝဋ္ဋနာဒိသင္ခာတံ အာဝဇ္ဇနံ, ကမ္မပစ္စယဘူတာ စေတနာ, ယော တတ္ထ ဣဋ္ဌဝိပာကော, တသ္သ ပတ္ထနာ, ပဏိဓာနဝသေန ပဝတ္တာ မူလတဏ္ဟာ, ကိံ တေ ဧဝရူပာ ပထဝီတိ ပုစ္ဆတိ။ ဣတရော ပဋိက္ခိပတိ။ ပဋိလောမပုစ္ဆာဒီနိ ဥတ္တာနတ္ထာနေဝ။
492. Idāni pathavī kammavipākotikathā nāma hoti. Tattha yasmā ‘‘atthi issariyasaṃvattaniyaṃ kammaṃ, ādhipaccasaṃvattaniyaṃ kamma’’nti ettha issarānaṃ bhāvo issariyaṃ nāma , adhipatīnañca bhāvo ādhipaccaṃ nāma, pathavissariyaādhipaccasaṃvattanikañca kammaṃ atthīti vuttaṃ. Tasmā yesaṃ ‘‘pathavī kammavipāko’’ti laddhi, seyyathāpi andhakānaṃ; te sandhāya pathavīti pucchā sakavādissa, paṭiññā itarassa. Sukhavedanīyātiādi kammavipākasabhāvadassanavasena vuttaṃ. ‘‘Phasso hotī’’tiādinā nayena niddiṭṭhesu vipākesu phasso sukhavedanīyādibhedo hoti. So ca saññādayo ca sukhavedanādīhi sampayuttā, vedanādayo saññādīhi, sabbepi sārammaṇā, atthi ca nesaṃ purecārikaāvaṭṭanādisaṅkhātaṃ āvajjanaṃ, kammapaccayabhūtā cetanā, yo tattha iṭṭhavipāko, tassa patthanā, paṇidhānavasena pavattā mūlataṇhā, kiṃ te evarūpā pathavīti pucchati. Itaro paṭikkhipati. Paṭilomapucchādīni uttānatthāneva.
၄၉၃. ကမ္မဝိပာကော ပရေသံ သာဓာရဏောတိ ပဉ္ဟေ ဖသ္သာဒယော သန္ဓာယ ပဋိက္ခိပတိ, ကမ္မသမုဋ္ဌာနံ ရူပဉ္စ ပထဝီအာဒီနံယေဝ စ သာဓာရဏဘာဝံ သန္ဓာယ ပဋိဇာနာတိ။ အသာဓာရဏမညေသန္တိ သုတ္တံ ပရသမယတော အာဟရိတ္ဝာ ဒသ္သိတံ။ သဗ္ဗေ သတ္တာ ပထဝိံ ပရိဘုဉ္ဇန္တီတိ ပဉ္ဟေ ပထဝိံ အနိသ္သိတေ သန္ဓာယ ပဋိက္ခိပတိ, နိသ္သိတေ သန္ဓာယ ပဋိဇာနာတိ။ ပထဝိံ အပရိဘုဉ္ဇိတ္ဝာ ပရိနိဗ္ဗာယန္တီတိ ပဉ္ဟေ အာရုပ္ပေ ပရိနိဗ္ဗာယန္တာနံ ဝသေန ပဋိဇာနာတိ။ ကမ္မဝိပာကံ အခေပေတ္ဝာတိ ဣဒံ ပရသမယဝသေန ဝုတ္တံ။ ကမ္မဝိပာကဉ္ဟိ ခေပေတ္ဝာဝ ပရိနိဗ္ဗာယန္တီတိ တေသံ လဒ္ဓိ။ သကသမယေ ပန ကတောကာသသ္သ ကမ္မသ္သ ဥပ္ပန္နံ ဝိပာကံ အခေပေတ္ဝာ ပရိနိဗ္ဗာနံ နတ္ထိ။ တေသဉ္စ လဒ္ဓိယာ ပထဝီ သာဓာရဏဝိပာကတ္တာ ဥပ္ပန္နဝိပာကောယေဝ ဟောတိ။ တံ ဝိပာကဘာဝေန ဌိတံ အခေပေတ္ဝာ ပရိနိဗ္ဗာနံ န ယုဇ္ဇတီတိ စောဒေတုံ ဝဋ္ဋတိ။ ဣတရော လဒ္ဓိဝသေန ပဋိက္ခိပတိ။ စက္ကဝတ္တိသတ္တသ္သ ကမ္မဝိပာကန္တိ ပဉ္ဟေ အသာဓာရဏံ ဖသ္သာဒိံ သန္ဓာယ ပဋိက္ခိပတိ, သာဓာရဏံ သန္ဓာယ ပဋိဇာနာတိ။ ပထဝီသမုဒ္ဒသူရိယစန္ဒိမာဒယော ဟိ သဗ္ဗေသံ သာဓာရဏကမ္မဝိပာကောတိ တေသံ လဒ္ဓိ။
493. Kammavipāko paresaṃ sādhāraṇoti pañhe phassādayo sandhāya paṭikkhipati, kammasamuṭṭhānaṃ rūpañca pathavīādīnaṃyeva ca sādhāraṇabhāvaṃ sandhāya paṭijānāti. Asādhāraṇamaññesanti suttaṃ parasamayato āharitvā dassitaṃ. Sabbe sattā pathaviṃ paribhuñjantīti pañhe pathaviṃ anissite sandhāya paṭikkhipati, nissite sandhāya paṭijānāti. Pathaviṃ aparibhuñjitvā parinibbāyantīti pañhe āruppe parinibbāyantānaṃ vasena paṭijānāti. Kammavipākaṃ akhepetvāti idaṃ parasamayavasena vuttaṃ. Kammavipākañhi khepetvāva parinibbāyantīti tesaṃ laddhi. Sakasamaye pana katokāsassa kammassa uppannaṃ vipākaṃ akhepetvā parinibbānaṃ natthi. Tesañca laddhiyā pathavī sādhāraṇavipākattā uppannavipākoyeva hoti. Taṃ vipākabhāvena ṭhitaṃ akhepetvā parinibbānaṃ na yujjatīti codetuṃ vaṭṭati. Itaro laddhivasena paṭikkhipati. Cakkavattisattassa kammavipākanti pañhe asādhāraṇaṃ phassādiṃ sandhāya paṭikkhipati, sādhāraṇaṃ sandhāya paṭijānāti. Pathavīsamuddasūriyacandimādayo hi sabbesaṃ sādhāraṇakammavipākoti tesaṃ laddhi.
၄၉၄. ဣသ္သရိယသံဝတ္တနိယန္တိ ဧတ္ထ ဣသ္သရိယံ နာမ ဗဟုဓနတာ။ အာဓိပစ္စံ နာမ သေသဇနေ အတ္တနော ဝသေ ဝတ္တေတ္ဝာ တေဟိ ဂရုကာတဗ္ဗဋ္ဌေန အဓိပတိဘာဝော။ တတ္ထ ကမ္မံ ပဋိလာဘဝသေန တံသံဝတ္တနိကံ နာမ ဟောတိ, န ဇနကဝသေန။ တသ္မာ ဝိပာကဘာဝေ အသာဓကမေတန္တိ။
494. Issariyasaṃvattaniyanti ettha issariyaṃ nāma bahudhanatā. Ādhipaccaṃ nāma sesajane attano vase vattetvā tehi garukātabbaṭṭhena adhipatibhāvo. Tattha kammaṃ paṭilābhavasena taṃsaṃvattanikaṃ nāma hoti, na janakavasena. Tasmā vipākabhāve asādhakametanti.
ပထဝီ ကမ္မဝိပာကောတိကထာဝဏ္ဏနာ။
Pathavī kammavipākotikathāvaṇṇanā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / အဘိဓမ္မပိဋက • Abhidhammapiṭaka / ကထာဝတ္ထုပာဠိ • Kathāvatthupāḷi / (၆၉) ၇. ပထဝီ ကမ္မဝိပာကောတိကထာ • (69) 7. Pathavī kammavipākotikathā
ဋီကာ • Tīkā / အဘိဓမ္မပိဋက (ဋီကာ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ပဉ္စပကရဏ-မူလဋီကာ • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ၇. ပထဝီကမ္မဝိပာကောတိကထာဝဏ္ဏနာ • 7. Pathavīkammavipākotikathāvaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / အဘိဓမ္မပိဋက (ဋီကာ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ပဉ္စပကရဏ-အနုဋီကာ • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ၇. ပထဝီကမ္မဝိပာကောတိကထာဝဏ္ဏနာ • 7. Pathavīkammavipākotikathāvaṇṇanā
