| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / පඤ්‌චපකරණ-අට්‌ඨකථා • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
7. පථවීකම්‌මවිපාකොතිකථාවණ්‌ණනා
7. Pathavīkammavipākotikathāvaṇṇanā
492. ඉදානි පථවී කම්‌මවිපාකොතිකථා නාම හොති. තත්‌ථ යස්‌මා ‘‘අත්‌ථි ඉස්‌සරියසංවත්‌තනියං කම්‌මං, ආධිපච්‌චසංවත්‌තනියං කම්‌ම’’න්‌ති එත්‌ථ ඉස්‌සරානං භාවො ඉස්‌සරියං නාම , අධිපතීනඤ්‌ච භාවො ආධිපච්‌චං නාම, පථවිස්‌සරියආධිපච්‌චසංවත්‌තනිකඤ්‌ච කම්‌මං අත්‌ථීති වුත්‌තං. තස්‌මා යෙසං ‘‘පථවී කම්‌මවිපාකො’’ති ලද්‌ධි, සෙය්‍යථාපි අන්‌ධකානං; තෙ සන්‌ධාය පථවීති පුච්‌ඡා සකවාදිස්‌ස, පටිඤ්‌ඤා ඉතරස්‌ස. සුඛවෙදනීයාතිආදි කම්‌මවිපාකසභාවදස්‌සනවසෙන වුත්‌තං. ‘‘ඵස්‌සො හොතී’’තිආදිනා නයෙන නිද්‌දිට්‌ඨෙසු විපාකෙසු ඵස්‌සො සුඛවෙදනීයාදිභෙදො හොති. සො ච සඤ්‌ඤාදයො ච සුඛවෙදනාදීහි සම්‌පයුත්‌තා, වෙදනාදයො සඤ්‌ඤාදීහි, සබ්‌බෙපි සාරම්‌මණා, අත්‌ථි ච නෙසං පුරෙචාරිකආවට්‌ටනාදිසඞ්‌ඛාතං ආවජ්‌ජනං, කම්‌මපච්‌චයභූතා චෙතනා, යො තත්‌ථ ඉට්‌ඨවිපාකො, තස්‌ස පත්‌ථනා, පණිධානවසෙන පවත්‌තා මූලතණ්‌හා, කිං තෙ එවරූපා පථවීති පුච්‌ඡති. ඉතරො පටික්‌ඛිපති. පටිලොමපුච්‌ඡාදීනි උත්‌තානත්‌ථානෙව.
492. Idāni pathavī kammavipākotikathā nāma hoti. Tattha yasmā ‘‘atthi issariyasaṃvattaniyaṃ kammaṃ, ādhipaccasaṃvattaniyaṃ kamma’’nti ettha issarānaṃ bhāvo issariyaṃ nāma , adhipatīnañca bhāvo ādhipaccaṃ nāma, pathavissariyaādhipaccasaṃvattanikañca kammaṃ atthīti vuttaṃ. Tasmā yesaṃ ‘‘pathavī kammavipāko’’ti laddhi, seyyathāpi andhakānaṃ; te sandhāya pathavīti pucchā sakavādissa, paṭiññā itarassa. Sukhavedanīyātiādi kammavipākasabhāvadassanavasena vuttaṃ. ‘‘Phasso hotī’’tiādinā nayena niddiṭṭhesu vipākesu phasso sukhavedanīyādibhedo hoti. So ca saññādayo ca sukhavedanādīhi sampayuttā, vedanādayo saññādīhi, sabbepi sārammaṇā, atthi ca nesaṃ purecārikaāvaṭṭanādisaṅkhātaṃ āvajjanaṃ, kammapaccayabhūtā cetanā, yo tattha iṭṭhavipāko, tassa patthanā, paṇidhānavasena pavattā mūlataṇhā, kiṃ te evarūpā pathavīti pucchati. Itaro paṭikkhipati. Paṭilomapucchādīni uttānatthāneva.
493. කම්‌මවිපාකො පරෙසං සාධාරණොති පඤ්‌හෙ ඵස්‌සාදයො සන්‌ධාය පටික්‌ඛිපති, කම්‌මසමුට්‌ඨානං රූපඤ්‌ච පථවීආදීනංයෙව ච සාධාරණභාවං සන්‌ධාය පටිජානාති. අසාධාරණමඤ්‌ඤෙසන්‌ති සුත්‌තං පරසමයතො ආහරිත්‌වා දස්‌සිතං. සබ්‌බෙ සත්‌තා පථවිං පරිභුඤ්‌ජන්‌තීති පඤ්‌හෙ පථවිං අනිස්‌සිතෙ සන්‌ධාය පටික්‌ඛිපති, නිස්‌සිතෙ සන්‌ධාය පටිජානාති. පථවිං අපරිභුඤ්‌ජිත්‌වා පරිනිබ්‌බායන්‌තීති පඤ්‌හෙ ආරුප්‌පෙ පරිනිබ්‌බායන්‌තානං වසෙන පටිජානාති. කම්‌මවිපාකං අඛෙපෙත්‌වාති ඉදං පරසමයවසෙන වුත්‌තං. කම්‌මවිපාකඤ්‌හි ඛෙපෙත්‌වාව පරිනිබ්‌බායන්‌තීති තෙසං ලද්‌ධි. සකසමයෙ පන කතොකාසස්‌ස කම්‌මස්‌ස උප්‌පන්‌නං විපාකං අඛෙපෙත්‌වා පරිනිබ්‌බානං නත්‌ථි. තෙසඤ්‌ච ලද්‌ධියා පථවී සාධාරණවිපාකත්‌තා උප්‌පන්‌නවිපාකොයෙව හොති. තං විපාකභාවෙන ඨිතං අඛෙපෙත්‌වා පරිනිබ්‌බානං න යුජ්‌ජතීති චොදෙතුං වට්‌ටති. ඉතරො ලද්‌ධිවසෙන පටික්‌ඛිපති. චක්‌කවත්‌තිසත්‌තස්‌ස කම්‌මවිපාකන්‌ති පඤ්‌හෙ අසාධාරණං ඵස්‌සාදිං සන්‌ධාය පටික්‌ඛිපති, සාධාරණං සන්‌ධාය පටිජානාති. පථවීසමුද්‌දසූරියචන්‌දිමාදයො හි සබ්‌බෙසං සාධාරණකම්‌මවිපාකොති තෙසං ලද්‌ධි.
493. Kammavipāko paresaṃ sādhāraṇoti pañhe phassādayo sandhāya paṭikkhipati, kammasamuṭṭhānaṃ rūpañca pathavīādīnaṃyeva ca sādhāraṇabhāvaṃ sandhāya paṭijānāti. Asādhāraṇamaññesanti suttaṃ parasamayato āharitvā dassitaṃ. Sabbe sattā pathaviṃ paribhuñjantīti pañhe pathaviṃ anissite sandhāya paṭikkhipati, nissite sandhāya paṭijānāti. Pathaviṃ aparibhuñjitvā parinibbāyantīti pañhe āruppe parinibbāyantānaṃ vasena paṭijānāti. Kammavipākaṃ akhepetvāti idaṃ parasamayavasena vuttaṃ. Kammavipākañhi khepetvāva parinibbāyantīti tesaṃ laddhi. Sakasamaye pana katokāsassa kammassa uppannaṃ vipākaṃ akhepetvā parinibbānaṃ natthi. Tesañca laddhiyā pathavī sādhāraṇavipākattā uppannavipākoyeva hoti. Taṃ vipākabhāvena ṭhitaṃ akhepetvā parinibbānaṃ na yujjatīti codetuṃ vaṭṭati. Itaro laddhivasena paṭikkhipati. Cakkavattisattassa kammavipākanti pañhe asādhāraṇaṃ phassādiṃ sandhāya paṭikkhipati, sādhāraṇaṃ sandhāya paṭijānāti. Pathavīsamuddasūriyacandimādayo hi sabbesaṃ sādhāraṇakammavipākoti tesaṃ laddhi.
494. ඉස්‌සරියසංවත්‌තනියන්‌ති එත්‌ථ ඉස්‌සරියං නාම බහුධනතා. ආධිපච්‌චං නාම සෙසජනෙ අත්‌තනො වසෙ වත්‌තෙත්‌වා තෙහි ගරුකාතබ්‌බට්‌ඨෙන අධිපතිභාවො. තත්‌ථ කම්‌මං පටිලාභවසෙන තංසංවත්‌තනිකං නාම හොති, න ජනකවසෙන. තස්‌මා විපාකභාවෙ අසාධකමෙතන්‌ති.
494. Issariyasaṃvattaniyanti ettha issariyaṃ nāma bahudhanatā. Ādhipaccaṃ nāma sesajane attano vase vattetvā tehi garukātabbaṭṭhena adhipatibhāvo. Tattha kammaṃ paṭilābhavasena taṃsaṃvattanikaṃ nāma hoti, na janakavasena. Tasmā vipākabhāve asādhakametanti.
පථවී කම්‌මවිපාකොතිකථාවණ්‌ණනා.
Pathavī kammavipākotikathāvaṇṇanā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / අභිධම්‌මපිටක • Abhidhammapiṭaka / කථාවත්‌ථුපාළි • Kathāvatthupāḷi / (69) 7. පථවී කම්‌මවිපාකොතිකථා • (69) 7. Pathavī kammavipākotikathā
ටීකා • Tīkā / අභිධම්‌මපිටක (ටීකා) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / පඤ්‌චපකරණ-මූලටීකා • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / 7. පථවීකම්‌මවිපාකොතිකථාවණ්‌ණනා • 7. Pathavīkammavipākotikathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / අභිධම්‌මපිටක (ටීකා) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / පඤ්‌චපකරණ-අනුටීකා • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / 7. පථවීකම්‌මවිපාකොතිකථාවණ්‌ණනා • 7. Pathavīkammavipākotikathāvaṇṇanā
