| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / वजिरबुद्धि-टीका • Vajirabuddhi-ṭīkā |
१०. पथवीखणनसिक्खापदवण्णना
10. Pathavīkhaṇanasikkhāpadavaṇṇanā
८६. कटसक्खरा सेतमत्तिका विय मुदुका सक्खरजाति। ‘‘अकतपब्भारेति अवलञ्जितब्बट्ठानदस्सनत्थं वुत्त’’न्ति लिखितं। ‘‘अनोवस्सकट्ठानदस्सनत्थ’’न्ति वत्तब्बं। मूसिकुक्कुरन्ति मूसिकाहि उद्धटपंसु। सुद्धचित्ताति किञ्चापि ‘‘एवं पवट्टिते पथवी भिज्जिस्सती’’ति जानन्ति, नो पन चे पथवीभेदत्थिका, सुद्धचित्ता नाम होन्ति। पंसुआदयो द्वे कोट्ठासा आपत्तिकरा। केचि ‘‘सब्बच्छन्नादीसु उपड्ढे दुक्कटस्स वुत्तत्ता सचे दुक्कटं, युत्त’’न्ति वदन्ति। तत्थ युत्तं तादिसस्स वत्थुनो सम्भवा, इध पन जातपथवी च अजातपथवी चाति द्वेयेव वत्थूनि, तस्मा द्विन्नं एकेन भवितब्बन्ति न युत्तं। एत्थापि दुक्कटवचनं अत्थीति चे? तं पन सञ्ञावसेन, न वत्थुवसेनाति न युत्तमेव।
86.Kaṭasakkharā setamattikā viya mudukā sakkharajāti. ‘‘Akatapabbhāreti avalañjitabbaṭṭhānadassanatthaṃ vutta’’nti likhitaṃ. ‘‘Anovassakaṭṭhānadassanattha’’nti vattabbaṃ. Mūsikukkuranti mūsikāhi uddhaṭapaṃsu. Suddhacittāti kiñcāpi ‘‘evaṃ pavaṭṭite pathavī bhijjissatī’’ti jānanti, no pana ce pathavībhedatthikā, suddhacittā nāma honti. Paṃsuādayo dve koṭṭhāsā āpattikarā. Keci ‘‘sabbacchannādīsu upaḍḍhe dukkaṭassa vuttattā sace dukkaṭaṃ, yutta’’nti vadanti. Tattha yuttaṃ tādisassa vatthuno sambhavā, idha pana jātapathavī ca ajātapathavī cāti dveyeva vatthūni, tasmā dvinnaṃ ekena bhavitabbanti na yuttaṃ. Etthāpi dukkaṭavacanaṃ atthīti ce? Taṃ pana saññāvasena, na vatthuvasenāti na yuttameva.
८७. अग्गिं कातुं वट्टतीति एत्थ एत्तावता उसुमं गण्हाति, तस्मा वट्टतीति केचि। एवं सति पथविया अग्गिम्हि कते दूरतोपि भूमि उण्हा होति, तत्तकं कोपेतब्बं सिया, न च कप्पति, तस्मा यस्मिं ठाने पतति, तं सो अग्गि डहति, तस्मा वट्टतीति एके। अडहितेपि ‘‘अदड्ढाय पथविया अग्गिं ठपेतुं न वट्टती’’ति वुत्तत्ता अत्तना पातनायेव दोसो पतिते उपदाहेति वेदितब्बं।
87.Aggiṃ kātuṃ vaṭṭatīti ettha ettāvatā usumaṃ gaṇhāti, tasmā vaṭṭatīti keci. Evaṃ sati pathaviyā aggimhi kate dūratopi bhūmi uṇhā hoti, tattakaṃ kopetabbaṃ siyā, na ca kappati, tasmā yasmiṃ ṭhāne patati, taṃ so aggi ḍahati, tasmā vaṭṭatīti eke. Aḍahitepi ‘‘adaḍḍhāyapathaviyā aggiṃ ṭhapetuṃ na vaṭṭatī’’ti vuttattā attanā pātanāyeva doso patite upadāheti veditabbaṃ.
पथवीखणनसिक्खापदवण्णना निट्ठिता।
Pathavīkhaṇanasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
समत्तो वण्णनाक्कमेन मुसावादवग्गो पठमो।
Samatto vaṇṇanākkamena musāvādavaggo paṭhamo.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / विनयपिटक • Vinayapiṭaka / महाविभङ्ग • Mahāvibhaṅga / १. मुसावादवग्गो • 1. Musāvādavaggo
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / विनयपिटक (अट्ठकथा) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / महाविभङ्ग-अट्ठकथा • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / १०. पथवीखणनसिक्खापदवण्णना • 10. Pathavīkhaṇanasikkhāpadavaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / सारत्थदीपनी-टीका • Sāratthadīpanī-ṭīkā / १०. पथवीखणनसिक्खापदवण्णना • 10. Pathavīkhaṇanasikkhāpadavaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / विमतिविनोदनी-टीका • Vimativinodanī-ṭīkā / १०. पथवीखणनसिक्खापदवण्णना • 10. Pathavīkhaṇanasikkhāpadavaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / पाचित्यादियोजनापाळि • Pācityādiyojanāpāḷi / १०. पथवीखणनसिक्खापदं • 10. Pathavīkhaṇanasikkhāpadaṃ
