| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಖುದ್ದಸಿಕ್ಖಾ-ಮೂಲಸಿಕ್ಖಾ • Khuddasikkhā-mūlasikkhā |
೩೪. ಪಥವೀನಿದ್ದೇಸವಣ್ಣನಾ
34. Pathavīniddesavaṇṇanā
೨೪೨. ಜಾತಾ (ಪಾಚಿ॰ ೮೬; ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೮೬-೮೮; ಕಙ್ಖಾ॰ ಅಟ್ಠ॰ ಪಥವೀಖಣನಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ) ಅಜಾತಾತಿ ದುವಿಧಾ ಪಥವೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಇದಾನಿ ತದುಭಯಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಸುದ್ಧಮತ್ತಿಕಪಂಸುಕಾ’’ತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಸುದ್ಧಮತ್ತಿಕಪಂಸುಕಾ ಚ ಅದಡ್ಢಾ ಚ ಬಹುಮತ್ತಿಕಪಂಸುಕಾ ಚ ಚಾತುಮಾಸಾಧಿಕೋವಟ್ಠಪಂಸುಮತ್ತಿಕರಾಸಿ ಚ ಜಾತಪಥವೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಏತ್ಥ ಪನ ಅದಡ್ಢಾತಿ ಉದ್ಧನಪಚನಕುಮ್ಭಕಾರಾವಾಪಭಾಜನಪಚನಾದಿವಸೇನ ತಥಾ ತಥಾ ಅದಡ್ಢಾ। ಅಯಂ ಪನ ವಿಸುಂ ನತ್ಥಿ, ಸುದ್ಧಪಂಸುಆದೀಸು ಅಞ್ಞತರಾವ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ಸುದ್ಧಪಂಸು ಸುದ್ಧಮತ್ತಿಕಾ ಯೇಭುಯ್ಯೇನಪಂಸು ಯೇಭುಯ್ಯೇನಮತ್ತಿಕಾ ಅತಿರೇಕಚಾತುಮಾಸಾಧಿಕೋವಟ್ಠಮತ್ತಿಕಾಪಂಸುಪುಞ್ಜಾ ಚ ಅದಡ್ಢಾ ಚಾತಿ ಅಯಂ ಸಬ್ಬಾಪಿ ಜಾತಪಥವೀತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ।
242. Jātā (pāci. 86; pāci. aṭṭha. 86-88; kaṅkhā. aṭṭha. pathavīkhaṇanasikkhāpadavaṇṇanā) ajātāti duvidhā pathavīti attho. Idāni tadubhayaṃ dassetuṃ ‘‘suddhamattikapaṃsukā’’tiādimāha. Tattha suddhamattikapaṃsukā ca adaḍḍhā ca bahumattikapaṃsukā ca cātumāsādhikovaṭṭhapaṃsumattikarāsi ca jātapathavīti sambandho. Ettha pana adaḍḍhāti uddhanapacanakumbhakārāvāpabhājanapacanādivasena tathā tathā adaḍḍhā. Ayaṃ pana visuṃ natthi, suddhapaṃsuādīsu aññatarāva veditabbā. Suddhapaṃsu suddhamattikā yebhuyyenapaṃsu yebhuyyenamattikā atirekacātumāsādhikovaṭṭhamattikāpaṃsupuñjā ca adaḍḍhā cāti ayaṃ sabbāpi jātapathavīti veditabbā.
೨೪೩. ದುತಿಯಾತಿ ಅಜಾತಪಥವೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ವುತ್ತರಾಸೀತಿ ಮತ್ತಿಕರಾಸಿ ಚ ಪಂಸುರಾಸಿ ಚ ಚಾತುಮಾಸೋಮವಟ್ಠಕೋ ಅಜಾತಪಥವೀತಿ ಅತ್ಥೋ।
243.Dutiyāti ajātapathavīti attho. Vuttarāsīti mattikarāsi ca paṃsurāsi ca cātumāsomavaṭṭhako ajātapathavīti attho.
೨೪೪. ಇದಾನಿ ಯೇಭುಯ್ಯೇನಮತ್ತಿಕಾ ಯೇಭುಯ್ಯೇನಪಂಸುಕಾ ಯೇಭುಯ್ಯೇನಸಕ್ಖರಾತಿ ಏವಂ ವುತ್ತಾಸು ಕಿತ್ತಾವತಾ ಯೇಭುಯ್ಯತಾ ಹೋತೀತಿ ತಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ದ್ವೇ ಭಾಗಾ’’ತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ತೀಸು ಭಾಗೇಸು ದ್ವೇ ಭಾಗಾ ಮತ್ತಿಕಾ ಯಸ್ಸಾ ಭೂಮಿಯಾ, ಏಸಾ ಯೇಭುಯ್ಯಮತ್ತಿಕಾತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಉಪಡ್ಢಪಂಸುಆದಯೋಪಿ ಕಪ್ಪಿಯಾ ಏವ ಅಕಪ್ಪಿಯಭಾಗಸ್ಸ ಅನತಿರೇಕತೋ। ‘‘ಯೇಭುಯ್ಯೇನಮತ್ತಿಕಾ ಯೇಭುಯ್ಯೇನಪಂಸುಕಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೮೬) ಹಿ ವುತ್ತಂ, ನ ‘‘ಉಪಡ್ಢಮತ್ತಿಕಾ, ಉಪಡ್ಢಪಂಸುಕಾ’’ತಿ। ಸೇಸೇಸುಪೀತಿ ಯೇಭುಯ್ಯಪಂಸುಕಾದೀಸುಪಿ।
244. Idāni yebhuyyenamattikā yebhuyyenapaṃsukā yebhuyyenasakkharāti evaṃ vuttāsu kittāvatā yebhuyyatā hotīti taṃ dassetuṃ ‘‘dve bhāgā’’tiādimāha. Tattha tīsu bhāgesu dve bhāgā mattikā yassā bhūmiyā, esā yebhuyyamattikāti sambandho. Upaḍḍhapaṃsuādayopi kappiyā eva akappiyabhāgassa anatirekato. ‘‘Yebhuyyenamattikā yebhuyyenapaṃsukā’’ti (pāci. 86) hi vuttaṃ, na ‘‘upaḍḍhamattikā, upaḍḍhapaṃsukā’’ti. Sesesupīti yebhuyyapaṃsukādīsupi.
೨೪೫. ಜಾತಸಞ್ಞಿಸ್ಸ ಪಾಚಿತ್ತೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ದ್ವೇಳ್ಹಸ್ಸ ವಿಮತಿಸ್ಸ ದುಕ್ಕಟಂ। ಜಾತೇ ಅಜಾತಸಞ್ಞಿಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತಿ।
245. Jātasaññissa pācittīti sambandho. Dveḷhassa vimatissa dukkaṭaṃ. Jāte ajātasaññissa anāpatti.
೨೪೬. ಏಕಾಯಾಣತ್ತಿಯಾ ಏಕಾತಿ ಸಚೇ ಸಕಿಂ ಆಣತ್ತೋ ದಿವಸಮ್ಪಿ ಖಣತಿ, ಆಣಾಪಕಸ್ಸ ಏಕಾ ಏವಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ವಾಚಸೋತಿ ವಾಚಾಯ ವಾಚಾಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ।
246.Ekāyāṇattiyā ekāti sace sakiṃ āṇatto divasampi khaṇati, āṇāpakassa ekā evāti attho. Vācasoti vācāya vācāyāti attho.
೨೪೭. ಏತ್ಥ ‘‘ಜಾಲೇಹಿ ಅಗ್ಗಿ’’ನ್ತಿ ವಾ ವತ್ತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ। ಅನಿಯಮೇತ್ವಾ ಪನ ‘‘ಪೋಕ್ಖರಣಿಂ ಖಣ, ಪಥವಿಂ ಖಣ, ವಾಪಿಂ ಖಣ, ಆವಾಟಂ ಖಣ, ಕನ್ದಂ ಖಣಾ’’ತಿ ವತ್ತುಂ ವಟ್ಟತಿ।
247. Ettha ‘‘jālehi aggi’’nti vā vattuṃ na vaṭṭati. Aniyametvā pana ‘‘pokkharaṇiṃ khaṇa, pathaviṃ khaṇa, vāpiṃ khaṇa, āvāṭaṃ khaṇa, kandaṃ khaṇā’’ti vattuṃ vaṭṭati.
೨೪೮. ಏದಿಸನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಅಞ್ಞಮ್ಪಿ ಏವರೂಪಂ ಕಪ್ಪಿಯವೋಹಾರವಚನಂ ವಟ್ಟತೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ।
248.Edisanti ettha aññampi evarūpaṃ kappiyavohāravacanaṃ vaṭṭatīti adhippāyo.
೨೪೯. ಕೋಪೇತುಂ ಲಬ್ಭನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ, ಘಟಾದೀಹಿ ಗಹೇತುಂ ಸಕ್ಕುಣೇಯ್ಯಕಂ ಉಸ್ಸಿಞ್ಚನೀಯಕದ್ದಮಂ।
249. Kopetuṃ labbhanti sambandho, ghaṭādīhi gahetuṃ sakkuṇeyyakaṃ ussiñcanīyakaddamaṃ.
೨೫೧-೨. ಉದಕಸನ್ತಿಕೇ ಪತಿತೇತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಉದಕೇ ಪತಿತಂ ಪನ ಸಬ್ಬಕಾಲಂ ಕಪ್ಪಿಯಮೇವ, ತಸ್ಮಾ ಅಕಪ್ಪಿಯಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಉದಕಸನ್ತಿಕೇ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ಪಾಸಾಣೇ ಲಗ್ಗೇ ರಜೇ ಚ ನವಸೋಣ್ಡಿಯಾ ಪತಿತೇ ರಜೇ ಚಾತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಅಬ್ಭೋಕಾಸುಟ್ಠಿತೇ ವಮ್ಮಿಕೇ ಚ ಮತ್ತಿಕಾಕುಟ್ಟೇ ಚಾತಿ ಅತ್ಥೋ, ತಥಾ ಏತೇಪಿ ಸಬ್ಬೇ ಚಾತುಮಾಸಾಧಿಕೋವಟ್ಠಾ ನ ಕೋಪೇತಬ್ಬಾತಿ ಅತ್ಥೋ।
251-2. Udakasantike patiteti sambandho. Udake patitaṃ pana sabbakālaṃ kappiyameva, tasmā akappiyaṃ dassetuṃ ‘‘udakasantike’’ti vuttaṃ. Pāsāṇe lagge raje ca navasoṇḍiyā patite raje cāti sambandho. Abbhokāsuṭṭhite vammike ca mattikākuṭṭe cāti attho, tathā etepi sabbe cātumāsādhikovaṭṭhā na kopetabbāti attho.
೨೫೩-೫. ಭೂಮಿಂ ವಿಕೋಪಯಂ ಥಮ್ಭಾದಿಂ ಗಣ್ಹಿತುಂ ನ ಚ ಕಪ್ಪತೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಧಾರಾಯಾತಿ ಪಸ್ಸಾವಧಾರಾಯ। ಪದಂ ದಸ್ಸೇಸ್ಸಾಮೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।
253-5. Bhūmiṃ vikopayaṃ thambhādiṃ gaṇhituṃ na ca kappatīti sambandho. Dhārāyāti passāvadhārāya. Padaṃ dassessāmīti sambandho.
೨೫೭. ಸೇಕೋತಿ ಸಿಞ್ಚನಂ। ಭೂಮಿಯಾ ಅಲ್ಲಹತ್ಥಂ ಠಪೇತ್ವಾತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।
257.Sekoti siñcanaṃ. Bhūmiyā allahatthaṃ ṭhapetvāti sambandho.
೨೫೮. ಅವಸೇ ಸತೀತಿ ಹತ್ಥದಾಹಾದೀಸು ಆಪದಾಸೂತಿ ಅತ್ಥೋ। ಪಥವೀವಿನಿಚ್ಛಯೋ।
258.Avase satīti hatthadāhādīsu āpadāsūti attho. Pathavīvinicchayo.
ಪಥವೀನಿದ್ದೇಸವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Pathavīniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
