| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਸਿਕ੍ਖਾ-ਮੂਲਸਿਕ੍ਖਾ • Khuddasikkhā-mūlasikkhā |
੩੪. ਪਥવੀਨਿਦ੍ਦੇਸવਣ੍ਣਨਾ
34. Pathavīniddesavaṇṇanā
੨੪੨. ਜਾਤਾ (ਪਾਚਿ॰ ੮੬; ਪਾਚਿ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੮੬-੮੮; ਕਙ੍ਖਾ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ਪਥવੀਖਣਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ) ਅਜਾਤਾਤਿ ਦੁવਿਧਾ ਪਥવੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਇਦਾਨਿ ਤਦੁਭਯਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਸੁਦ੍ਧਮਤ੍ਤਿਕਪਂਸੁਕਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਤਤ੍ਥ ਸੁਦ੍ਧਮਤ੍ਤਿਕਪਂਸੁਕਾ ਚ ਅਦਡ੍ਢਾ ਚ ਬਹੁਮਤ੍ਤਿਕਪਂਸੁਕਾ ਚ ਚਾਤੁਮਾਸਾਧਿਕੋવਟ੍ਠਪਂਸੁਮਤ੍ਤਿਕਰਾਸਿ ਚ ਜਾਤਪਥવੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਅਦਡ੍ਢਾਤਿ ਉਦ੍ਧਨਪਚਨਕੁਮ੍ਭਕਾਰਾવਾਪਭਾਜਨਪਚਨਾਦਿવਸੇਨ ਤਥਾ ਤਥਾ ਅਦਡ੍ਢਾ। ਅਯਂ ਪਨ વਿਸੁਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਸੁਦ੍ਧਪਂਸੁਆਦੀਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰਾવ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ। ਸੁਦ੍ਧਪਂਸੁ ਸੁਦ੍ਧਮਤ੍ਤਿਕਾ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨਪਂਸੁ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨਮਤ੍ਤਿਕਾ ਅਤਿਰੇਕਚਾਤੁਮਾਸਾਧਿਕੋવਟ੍ਠਮਤ੍ਤਿਕਾਪਂਸੁਪੁਞ੍ਜਾ ਚ ਅਦਡ੍ਢਾ ਚਾਤਿ ਅਯਂ ਸਬ੍ਬਾਪਿ ਜਾਤਪਥવੀਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ।
242. Jātā (pāci. 86; pāci. aṭṭha. 86-88; kaṅkhā. aṭṭha. pathavīkhaṇanasikkhāpadavaṇṇanā) ajātāti duvidhā pathavīti attho. Idāni tadubhayaṃ dassetuṃ ‘‘suddhamattikapaṃsukā’’tiādimāha. Tattha suddhamattikapaṃsukā ca adaḍḍhā ca bahumattikapaṃsukā ca cātumāsādhikovaṭṭhapaṃsumattikarāsi ca jātapathavīti sambandho. Ettha pana adaḍḍhāti uddhanapacanakumbhakārāvāpabhājanapacanādivasena tathā tathā adaḍḍhā. Ayaṃ pana visuṃ natthi, suddhapaṃsuādīsu aññatarāva veditabbā. Suddhapaṃsu suddhamattikā yebhuyyenapaṃsu yebhuyyenamattikā atirekacātumāsādhikovaṭṭhamattikāpaṃsupuñjā ca adaḍḍhā cāti ayaṃ sabbāpi jātapathavīti veditabbā.
੨੪੩. ਦੁਤਿਯਾਤਿ ਅਜਾਤਪਥવੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। વੁਤ੍ਤਰਾਸੀਤਿ ਮਤ੍ਤਿਕਰਾਸਿ ਚ ਪਂਸੁਰਾਸਿ ਚ ਚਾਤੁਮਾਸੋਮવਟ੍ਠਕੋ ਅਜਾਤਪਥવੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
243.Dutiyāti ajātapathavīti attho. Vuttarāsīti mattikarāsi ca paṃsurāsi ca cātumāsomavaṭṭhako ajātapathavīti attho.
੨੪੪. ਇਦਾਨਿ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨਮਤ੍ਤਿਕਾ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨਪਂਸੁਕਾ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨਸਕ੍ਖਰਾਤਿ ਏવਂ વੁਤ੍ਤਾਸੁ ਕਿਤ੍ਤਾવਤਾ ਯੇਭੁਯ੍ਯਤਾ ਹੋਤੀਤਿ ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਦ੍વੇ ਭਾਗਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਤਤ੍ਥ ਤੀਸੁ ਭਾਗੇਸੁ ਦ੍વੇ ਭਾਗਾ ਮਤ੍ਤਿਕਾ ਯਸ੍ਸਾ ਭੂਮਿਯਾ, ਏਸਾ ਯੇਭੁਯ੍ਯਮਤ੍ਤਿਕਾਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਉਪਡ੍ਢਪਂਸੁਆਦਯੋਪਿ ਕਪ੍ਪਿਯਾ ਏવ ਅਕਪ੍ਪਿਯਭਾਗਸ੍ਸ ਅਨਤਿਰੇਕਤੋ। ‘‘ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨਮਤ੍ਤਿਕਾ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨਪਂਸੁਕਾ’’ਤਿ (ਪਾਚਿ॰ ੮੬) ਹਿ વੁਤ੍ਤਂ, ਨ ‘‘ਉਪਡ੍ਢਮਤ੍ਤਿਕਾ, ਉਪਡ੍ਢਪਂਸੁਕਾ’’ਤਿ। ਸੇਸੇਸੁਪੀਤਿ ਯੇਭੁਯ੍ਯਪਂਸੁਕਾਦੀਸੁਪਿ।
244. Idāni yebhuyyenamattikā yebhuyyenapaṃsukā yebhuyyenasakkharāti evaṃ vuttāsu kittāvatā yebhuyyatā hotīti taṃ dassetuṃ ‘‘dve bhāgā’’tiādimāha. Tattha tīsu bhāgesu dve bhāgā mattikā yassā bhūmiyā, esā yebhuyyamattikāti sambandho. Upaḍḍhapaṃsuādayopi kappiyā eva akappiyabhāgassa anatirekato. ‘‘Yebhuyyenamattikā yebhuyyenapaṃsukā’’ti (pāci. 86) hi vuttaṃ, na ‘‘upaḍḍhamattikā, upaḍḍhapaṃsukā’’ti. Sesesupīti yebhuyyapaṃsukādīsupi.
੨੪੫. ਜਾਤਸਞ੍ਞਿਸ੍ਸ ਪਾਚਿਤ੍ਤੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਦ੍વੇਲ਼੍ਹਸ੍ਸ વਿਮਤਿਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਕਟਂ। ਜਾਤੇ ਅਜਾਤਸਞ੍ਞਿਸ੍ਸ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ।
245. Jātasaññissa pācittīti sambandho. Dveḷhassa vimatissa dukkaṭaṃ. Jāte ajātasaññissa anāpatti.
੨੪੬. ਏਕਾਯਾਣਤ੍ਤਿਯਾ ਏਕਾਤਿ ਸਚੇ ਸਕਿਂ ਆਣਤ੍ਤੋ ਦਿવਸਮ੍ਪਿ ਖਣਤਿ, ਆਣਾਪਕਸ੍ਸ ਏਕਾ ਏવਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। વਾਚਸੋਤਿ વਾਚਾਯ વਾਚਾਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
246.Ekāyāṇattiyā ekāti sace sakiṃ āṇatto divasampi khaṇati, āṇāpakassa ekā evāti attho. Vācasoti vācāya vācāyāti attho.
੨੪੭. ਏਤ੍ਥ ‘‘ਜਾਲੇਹਿ ਅਗ੍ਗਿ’’ਨ੍ਤਿ વਾ વਤ੍ਤੁਂ ਨ વਟ੍ਟਤਿ। ਅਨਿਯਮੇਤ੍વਾ ਪਨ ‘‘ਪੋਕ੍ਖਰਣਿਂ ਖਣ, ਪਥવਿਂ ਖਣ, વਾਪਿਂ ਖਣ, ਆવਾਟਂ ਖਣ, ਕਨ੍ਦਂ ਖਣਾ’’ਤਿ વਤ੍ਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ।
247. Ettha ‘‘jālehi aggi’’nti vā vattuṃ na vaṭṭati. Aniyametvā pana ‘‘pokkharaṇiṃ khaṇa, pathaviṃ khaṇa, vāpiṃ khaṇa, āvāṭaṃ khaṇa, kandaṃ khaṇā’’ti vattuṃ vaṭṭati.
੨੪੮. ਏਦਿਸਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਏવਰੂਪਂ ਕਪ੍ਪਿਯવੋਹਾਰવਚਨਂ વਟ੍ਟਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ।
248.Edisanti ettha aññampi evarūpaṃ kappiyavohāravacanaṃ vaṭṭatīti adhippāyo.
੨੪੯. ਕੋਪੇਤੁਂ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ, ਘਟਾਦੀਹਿ ਗਹੇਤੁਂ ਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯਕਂ ਉਸ੍ਸਿਞ੍ਚਨੀਯਕਦ੍ਦਮਂ।
249. Kopetuṃ labbhanti sambandho, ghaṭādīhi gahetuṃ sakkuṇeyyakaṃ ussiñcanīyakaddamaṃ.
੨੫੧-੨. ਉਦਕਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਤਿਤੇਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਉਦਕੇ ਪਤਿਤਂ ਪਨ ਸਬ੍ਬਕਾਲਂ ਕਪ੍ਪਿਯਮੇવ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਕਪ੍ਪਿਯਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਉਦਕਸਨ੍ਤਿਕੇ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਪਾਸਾਣੇ ਲਗ੍ਗੇ ਰਜੇ ਚ ਨવਸੋਣ੍ਡਿਯਾ ਪਤਿਤੇ ਰਜੇ ਚਾਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਅਬ੍ਭੋਕਾਸੁਟ੍ਠਿਤੇ વਮ੍ਮਿਕੇ ਚ ਮਤ੍ਤਿਕਾਕੁਟ੍ਟੇ ਚਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਤਥਾ ਏਤੇਪਿ ਸਬ੍ਬੇ ਚਾਤੁਮਾਸਾਧਿਕੋવਟ੍ਠਾ ਨ ਕੋਪੇਤਬ੍ਬਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
251-2. Udakasantike patiteti sambandho. Udake patitaṃ pana sabbakālaṃ kappiyameva, tasmā akappiyaṃ dassetuṃ ‘‘udakasantike’’ti vuttaṃ. Pāsāṇe lagge raje ca navasoṇḍiyā patite raje cāti sambandho. Abbhokāsuṭṭhite vammike ca mattikākuṭṭe cāti attho, tathā etepi sabbe cātumāsādhikovaṭṭhā na kopetabbāti attho.
੨੫੩-੫. ਭੂਮਿਂ વਿਕੋਪਯਂ ਥਮ੍ਭਾਦਿਂ ਗਣ੍ਹਿਤੁਂ ਨ ਚ ਕਪ੍ਪਤੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਧਾਰਾਯਾਤਿ ਪਸ੍ਸਾવਧਾਰਾਯ। ਪਦਂ ਦਸ੍ਸੇਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ।
253-5. Bhūmiṃ vikopayaṃ thambhādiṃ gaṇhituṃ na ca kappatīti sambandho. Dhārāyāti passāvadhārāya. Padaṃ dassessāmīti sambandho.
੨੫੭. ਸੇਕੋਤਿ ਸਿਞ੍ਚਨਂ। ਭੂਮਿਯਾ ਅਲ੍ਲਹਤ੍ਥਂ ਠਪੇਤ੍વਾਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ।
257.Sekoti siñcanaṃ. Bhūmiyā allahatthaṃ ṭhapetvāti sambandho.
੨੫੮. ਅવਸੇ ਸਤੀਤਿ ਹਤ੍ਥਦਾਹਾਦੀਸੁ ਆਪਦਾਸੂਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਪਥવੀવਿਨਿਚ੍ਛਯੋ।
258.Avase satīti hatthadāhādīsu āpadāsūti attho. Pathavīvinicchayo.
ਪਥવੀਨਿਦ੍ਦੇਸવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Pathavīniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
