| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / පඤ්‌චපකරණ-අට්‌ඨකථා • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
2. පටිච්‌චසමුප්‌පාදකථාවණ්‌ණනා
2. Paṭiccasamuppādakathāvaṇṇanā
448. ඉදානි පටිච්‌චසමුප්‌පාදකථා නාම හොති. තත්‌ථ යෙසං නිදානවග්‌ගෙ ‘‘උප්‌පාදා වා තථාගතානං අනුප්‌පාදා වා තථාගතානං ඨිතාව සා ධාතු ධම්‌මට්‌ඨිතතා’’තිආදිවචනතො (සං. නි. 2.20) ‘‘පටිච්‌චසමුප්‌පාදො අසඞ්‌ඛතො’’ති ලද්‌ධි, සෙය්‍යථාපි පුබ්‌බසෙලියානඤ්‌ච මහිසාසකානඤ්‌ච; තෙ සන්‌ධාය පුච්‌ඡා සකවාදිස්‌ස, පටිඤ්‌ඤා ඉතරස්‌ස.
448. Idāni paṭiccasamuppādakathā nāma hoti. Tattha yesaṃ nidānavagge ‘‘uppādā vā tathāgatānaṃ anuppādā vā tathāgatānaṃ ṭhitāva sā dhātu dhammaṭṭhitatā’’tiādivacanato (saṃ. ni. 2.20) ‘‘paṭiccasamuppādo asaṅkhato’’ti laddhi, seyyathāpi pubbaseliyānañca mahisāsakānañca; te sandhāya pucchā sakavādissa, paṭiññā itarassa.
449. අවිජ්‌ජා අසඞ්‌ඛතාති ආදයො පඤ්‌හා අවිජ්‌ජාදීනංයෙව පටිච්‌චසමුප්‌පාදභාවදස්‌සනත්‌ථං වුත්‌තා. යෙන පනත්‌ථෙන තත්‌ථ එකෙකං අඞ්‌ගං ‘‘පටිච්‌චසමුප්‌පාදො’’ති වුච්‌චති, සො පටිච්‌චසමුප්‌පාදවිභඞ්‌ගෙ වුත්‌තොයෙව.
449. Avijjāasaṅkhatāti ādayo pañhā avijjādīnaṃyeva paṭiccasamuppādabhāvadassanatthaṃ vuttā. Yena panatthena tattha ekekaṃ aṅgaṃ ‘‘paṭiccasamuppādo’’ti vuccati, so paṭiccasamuppādavibhaṅge vuttoyeva.
451. අවිජ්‌ජාපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරාති යා තත්‌ථ ධම්‌මට්‌ඨිතතාතිආදි යෙන සුත්‌තෙන ලද්‌ධි පතිට්‌ඨාපිතා, තස්‌සෙව අත්‌ථදස්‌සනෙන ලද්‌ධිභින්‌දනත්‌ථං වුත්‌තං. අයඤ්‌හෙත්‌ථ අත්‌ථො – යා අයං හෙට්‌ඨා ‘‘ඨිතාව සා ධාතු ධම්‌මට්‌ඨිතතා ධම්‌මනියාමතා’’ති වුත්‌තා න සා අඤ්‌ඤත්‍ර අවිජ්‌ජාදීහි විසුං එකා අත්‌ථි. අවිජ්‌ජාදීනං පන පච්‌චයානංයෙවෙතං නාමං. උප්‌පන්‌නෙපි හි තථාගතෙ අනුප්‌පන්‌නෙපි අවිජ්‌ජාතො සඞ්‌ඛාරා සම්‌භවන්‌ති, සඞ්‌ඛාරාදීහි ච විඤ්‌ඤාණාදීනි, තස්‌මා ‘‘අවිජ්‌ජාපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරා’’ති යා එතස්‌මිං පදෙ සඞ්‌ඛාරධම්‌මානං කාරණට්‌ඨෙන ඨිතතාති ධම්‌මට්‌ඨිතතා. තෙසංයෙව ච ධම්‌මානං කාරණට්‌ඨෙනෙව නියාමතාති ධම්‌මනියාමතාති අවිජ්‌ජා වුච්‌චති. සා ච අසඞ්‌ඛතා, නිබ්‌බානඤ්‌ච අසඞ්‌ඛතන්‌ති පුච්‌ඡති. පරවාදී ලද්‌ධිවසෙන පටිජානිත්‌වා පුන ද්‌වෙ අසඞ්‌ඛතානීති පුට්‌ඨො සුත්‌තාභාවෙන පටික්‌ඛිපිත්‌වා ලද්‌ධිවසෙනෙව පටිජානාති. සෙසපදෙසුපි එසෙව නයො. හෙට්‌ඨා වුත්‌තසදිසං පන තත්‌ථ වුත්‌තනයෙනෙව වෙදිතබ්‌බන්‌ති.
451. Avijjāpaccayā saṅkhārāti yā tattha dhammaṭṭhitatātiādi yena suttena laddhi patiṭṭhāpitā, tasseva atthadassanena laddhibhindanatthaṃ vuttaṃ. Ayañhettha attho – yā ayaṃ heṭṭhā ‘‘ṭhitāva sā dhātu dhammaṭṭhitatā dhammaniyāmatā’’ti vuttā na sā aññatra avijjādīhi visuṃ ekā atthi. Avijjādīnaṃ pana paccayānaṃyevetaṃ nāmaṃ. Uppannepi hi tathāgate anuppannepi avijjāto saṅkhārā sambhavanti, saṅkhārādīhi ca viññāṇādīni, tasmā ‘‘avijjāpaccayā saṅkhārā’’ti yā etasmiṃ pade saṅkhāradhammānaṃ kāraṇaṭṭhena ṭhitatāti dhammaṭṭhitatā. Tesaṃyeva ca dhammānaṃ kāraṇaṭṭheneva niyāmatāti dhammaniyāmatāti avijjā vuccati. Sā ca asaṅkhatā, nibbānañca asaṅkhatanti pucchati. Paravādī laddhivasena paṭijānitvā puna dve asaṅkhatānīti puṭṭho suttābhāvena paṭikkhipitvā laddhivaseneva paṭijānāti. Sesapadesupi eseva nayo. Heṭṭhā vuttasadisaṃ pana tattha vuttanayeneva veditabbanti.
පටිච්‌චසමුප්‌පාදකථාවණ්‌ණනා.
Paṭiccasamuppādakathāvaṇṇanā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / අභිධම්‌මපිටක • Abhidhammapiṭaka / කථාවත්‌ථුපාළි • Kathāvatthupāḷi / (54) 2. පටිච්‌චසමුප්‌පාදකථා • (54) 2. Paṭiccasamuppādakathā
ටීකා • Tīkā / අභිධම්‌මපිටක (ටීකා) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / පඤ්‌චපකරණ-මූලටීකා • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / 2. පටිච්‌චසමුප්‌පාදකථාවණ්‌ණනා • 2. Paṭiccasamuppādakathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / අභිධම්‌මපිටක (ටීකා) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / පඤ්‌චපකරණ-අනුටීකා • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / 2. පටිච්‌චසමුප්‌පාදකථාවණ්‌ණනා • 2. Paṭiccasamuppādakathāvaṇṇanā
