Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / விப⁴ங்க³-அனுடீகா • Vibhaṅga-anuṭīkā

    6. படிச்சஸமுப்பாத³விப⁴ங்கோ³

    6. Paṭiccasamuppādavibhaṅgo

    1. ஸுத்தந்தபா⁴ஜனீயங்

    1. Suttantabhājanīyaṃ

    உத்³தே³ஸவாரவண்ணனா

    Uddesavāravaṇṇanā

    225. ‘‘வுத்தத்தா’’தி இத³ங் நிஸ்ஸக்கங் கிங் லக்க²ணங்? ஹேதுலக்க²ணங். யதி³ ஏவங் தங்ஹேதுகோ விப⁴ஜ்ஜவாதி³பா⁴வோ ஆபஜ்ஜதி. ந ஹி மொக்³க³லிபுத்ததிஸ்ஸத்தே²ரேன வுத்தத்தா பு³த்³த⁴ஸாவகா விப⁴ஜ்ஜவாதி³னோ அஹேஸுந்தி? நயித³மேவங். திவிதோ⁴ ஹி ஹேது ஞாபகோ, காரகோ, ஸம்பாபகோதி. தேஸு ஞாபகஹேது இதா⁴தி⁴ப்பேதோ, தஸ்மா தேன மஹாதே²ரேன ‘‘கிங் வாதீ³, ப⁴ந்தே, ஸம்மாஸம்பு³த்³தோ⁴’’தி புட்டே²ன ‘‘விப⁴ஜ்ஜவாதீ³, மஹாராஜா’’தி ததா³ வுத்தவசனேன ஞாயதி ‘‘ஸம்மாஸம்பு³த்³த⁴ஸாவகா விப⁴ஜ்ஜவாதி³னோ’’தி இமமத்த²ங் த³ஸ்ஸேதி கிங்…பே॰… வுத்தத்தா…பே॰… விப⁴ஜ்ஜவாதி³னோ’’தி. ‘‘அஹஞ்ஹி, ப்³ராஹ்மண, வினயாய த⁴ம்மங் தே³ஸேமி ராக³ஸ்ஸா’’திஆதி³ங் வத்வா ‘‘நோ ச கோ² யங் த்வங் ஸந்தா⁴ய வதே³ஸீ’’திஆதி³னா (பாரா॰ 5-9) வேரஞ்ஜப்³ராஹ்மணஸ்ஸ ப⁴க³வதா வேனயிகாதி³பா⁴வோ விப⁴ஜ்ஜ வுத்தோதி தங் அனுவத³ந்தா ஸாவகாபி ததா² வத³ந்தீதி ஆஹ ‘‘தே ஹி வேனயிகாதி³பா⁴வங் விப⁴ஜ்ஜ வத³ந்தீ’’தி. சீவராதீ³னந்தி ஆதி³-ஸத்³தே³ன ஸோமனஸ்ஸாதீ³னங் ஸங்க³ஹோ த³ட்ட²ப்³போ³. தானிபி ஹி ஸேவிதப்³பா³ஸேவிதப்³ப³பா⁴வேன விப⁴ஜ்ஜ வுத்தானி. விப⁴ஜ்ஜவாதி³பரிஸா விப⁴ஜ்ஜவாதி³மண்ட³லந்தி ஏதஸ்மிங் அத்தே² யதா² தங் ஓதிண்ணோ நாம ஹோதி, தங்த³ஸ்ஸனத்த²ங் ‘‘ஆசரியே அனப்³பா⁴சிக்க²ந்தேனா’’திஆதி³ வுத்தங். ஸகஸமயாவோக்கமாதி³ ஹி பரமத்த²தோ ததோ³தாரோ. ‘‘அஸங்கிலிட்டா²பி அவிஜ்ஜா அத்தி² அமக்³க³வஜ்ஜா², யாய நிவுதா கீ²ணாஸவாபி நாமகொ³த்தாதீ³ஸு ஏகச்சங் ந ஜானந்தி, ஸா குஸலசித்துப்பாதே³ஸுபி பவத்ததீ’’தி நிகாயந்தரியா. தங் ஸந்தா⁴யாஹ ‘‘அவிஜ்ஜா புஞ்ஞானேஞ்ஜாபி⁴ஸங்கா²ரானங் ஹேதுபச்சயோ ஹோதீதிஆதி³ங் வத³ந்தோ’’தி. உபலக்க²ணஞ்ஹேதங் ஸஹஜாதகோடியா. ஆதி³-ஸத்³தே³ன அகுஸலசித்தேனபி ஞாணங் உப்பஜ்ஜதி, யா ஸங்கிலிட்டா² பஞ்ஞாதி, அசேதஸிகங் ஸீலங், அவிஞ்ஞத்திஸங்கா²தங் ரூபபா⁴வங் து³ஸ்ஸில்யந்தி ஏவமாதி³ங் ஸங்க³ண்ஹாதி. பரஸமயாயூஹனங் பரஸமயே ப்³யாபாராபத்தியா. யோ தத்த² ஸகஸமயேன விருத்³தோ⁴ அத்தோ², தஸ்ஸ வா தீ³பனேன ஸியா, பரஸமயே வாதா³ரோபனேன வா . தேஸு புரிமங் ‘‘ஆசரியே அனப்³பா⁴சிக்க²ந்தேனா’’தி இமினா அபனீதந்தி இதரங் த³ஸ்ஸேதி ‘‘பரஸமயங்…பே॰… அனாயூஹந்தேனா’’தி. அஸம்பிண்டெ³ந்தேனாதி உபசயத்த²ங் ஸந்தா⁴ய வத³ந்தி. ஆயூஹன-ஸத்³தோ³ பன உபசயத்தோ² ந ஹோதீதி கேசிவாதோ³ ந ஸாரதோ க³ஹேதப்³போ³.

    225. ‘‘Vuttattā’’ti idaṃ nissakkaṃ kiṃ lakkhaṇaṃ? Hetulakkhaṇaṃ. Yadi evaṃ taṃhetuko vibhajjavādibhāvo āpajjati. Na hi moggaliputtatissattherena vuttattā buddhasāvakā vibhajjavādino ahesunti? Nayidamevaṃ. Tividho hi hetu ñāpako, kārako, sampāpakoti. Tesu ñāpakahetu idhādhippeto, tasmā tena mahātherena ‘‘kiṃ vādī, bhante, sammāsambuddho’’ti puṭṭhena ‘‘vibhajjavādī, mahārājā’’ti tadā vuttavacanena ñāyati ‘‘sammāsambuddhasāvakā vibhajjavādino’’ti imamatthaṃ dasseti kiṃ…pe… vuttattā…pe… vibhajjavādino’’ti. ‘‘Ahañhi, brāhmaṇa, vinayāya dhammaṃ desemi rāgassā’’tiādiṃ vatvā ‘‘no ca kho yaṃ tvaṃ sandhāya vadesī’’tiādinā (pārā. 5-9) verañjabrāhmaṇassa bhagavatā venayikādibhāvo vibhajja vuttoti taṃ anuvadantā sāvakāpi tathā vadantīti āha ‘‘te hi venayikādibhāvaṃ vibhajja vadantī’’ti. Cīvarādīnanti ādi-saddena somanassādīnaṃ saṅgaho daṭṭhabbo. Tānipi hi sevitabbāsevitabbabhāvena vibhajja vuttāni. Vibhajjavādiparisā vibhajjavādimaṇḍalanti etasmiṃ atthe yathā taṃ otiṇṇo nāma hoti, taṃdassanatthaṃ ‘‘ācariye anabbhācikkhantenā’’tiādi vuttaṃ. Sakasamayāvokkamādi hi paramatthato tadotāro. ‘‘Asaṃkiliṭṭhāpi avijjā atthi amaggavajjhā, yāya nivutā khīṇāsavāpi nāmagottādīsu ekaccaṃ na jānanti, sā kusalacittuppādesupi pavattatī’’ti nikāyantariyā. Taṃ sandhāyāha ‘‘avijjā puññāneñjābhisaṅkhārānaṃ hetupaccayo hotītiādiṃ vadanto’’ti. Upalakkhaṇañhetaṃ sahajātakoṭiyā. Ādi-saddena akusalacittenapi ñāṇaṃ uppajjati, yā saṃkiliṭṭhā paññāti, acetasikaṃ sīlaṃ, aviññattisaṅkhātaṃ rūpabhāvaṃ dussilyanti evamādiṃ saṅgaṇhāti. Parasamayāyūhanaṃ parasamaye byāpārāpattiyā. Yo tattha sakasamayena viruddho attho, tassa vā dīpanena siyā, parasamaye vādāropanena vā . Tesu purimaṃ ‘‘ācariye anabbhācikkhantenā’’ti iminā apanītanti itaraṃ dasseti ‘‘parasamayaṃ…pe… anāyūhantenā’’ti. Asampiṇḍentenāti upacayatthaṃ sandhāya vadanti. Āyūhana-saddo pana upacayattho na hotīti kecivādo na sārato gahetabbo.

    தப்³பி³பரியாயேனாதி யதா²வினயங் அவட்டா²னேன. ஸாவஜ்ஜஸ்ஸ அனவஜ்ஜதாதீ³பனாதி³னா கம்மந்தரங் பி⁴ந்த³ந்தோ வினாஸெந்தோ, ஆலோளெந்தோ வா த⁴ம்மதங் த⁴ம்மஸபா⁴வங் விலோமேதி விபரீததோ த³ஹதி. மஹாபதே³ஸேதி மஹாஅபதே³ஸே, பு³த்³தா⁴த³யோ மஹந்தே மஹந்தே அபதி³ஸித்வா வுத்தானி மஹாகாரணானி. மஹாபதே³ஸேதி வா மஹாஓகாஸே, மஹந்தானி த⁴ம்மஸ்ஸ பதிட்டா²னட்டா²னானீதி வுத்தங் ஹோதி. தத்ராயங் வசனத்தோ² – அபதி³ஸீயதீதி அபதே³ஸோ, பு³த்³தோ⁴ அபதே³ஸோ ஏதஸ்ஸாதி பு³த்³தா⁴பதே³ஸோ. ஏஸ நயோ ஸேஸேஸுபி. அத்த²தோ சாயங் மஹாபதே³ஸோ ‘‘ஸம்முகா² மேதங் ப⁴க³வதோ ஸுத’’ந்திஆதி³னா கேனசி ஆப⁴தஸ்ஸ ‘‘த⁴ம்மோ’’தி வா ‘‘அத⁴ம்மோ’’தி வா வினிச்ச²யனே காரணங். கிங் பன தந்தி? தஸ்ஸ யதா²ப⁴தஸ்ஸ ஸுத்தோதரணாதி³ ஏவ. யதி³ ஏவங் கத²ங் சத்தாரோதி? த⁴ம்மஸ்ஸ த்³வே ஸம்பதா³யோ ப⁴க³வா, ஸாவகா ச. தேஸு ஸாவகா ஸங்க⁴க³ணபுக்³க³லவஸேன திவிதா⁴. ஏவங் ‘‘அமும்ஹா மயா அயங் த⁴ம்மோ படிக்³க³ஹிதோ’’தி அபதி³ஸிதப்³பா³னங் பே⁴தே³ன சத்தாரோ. தேனாஹ ‘‘ஸம்முகா² மேதங் ப⁴க³வதோ ஸுத’’ந்திஆதி³. நெத்தியம்பி வுத்தங் ‘‘பு³த்³தா⁴பதே³ஸோ ஸங்கா⁴பதே³ஸோ ஸம்ப³ஹுலத்தே²ராபதே³ஸோ ஏகத்தே²ராபதே³ஸோ’’தி.

    Tabbipariyāyenāti yathāvinayaṃ avaṭṭhānena. Sāvajjassa anavajjatādīpanādinā kammantaraṃ bhindanto vināsento, āloḷento vā dhammataṃ dhammasabhāvaṃ vilometi viparītato dahati. Mahāpadeseti mahāapadese, buddhādayo mahante mahante apadisitvā vuttāni mahākāraṇāni. Mahāpadeseti vā mahāokāse, mahantāni dhammassa patiṭṭhānaṭṭhānānīti vuttaṃ hoti. Tatrāyaṃ vacanattho – apadisīyatīti apadeso, buddho apadeso etassāti buddhāpadeso. Esa nayo sesesupi. Atthato cāyaṃ mahāpadeso ‘‘sammukhā metaṃ bhagavato suta’’ntiādinā kenaci ābhatassa ‘‘dhammo’’ti vā ‘‘adhammo’’ti vā vinicchayane kāraṇaṃ. Kiṃ pana tanti? Tassa yathābhatassa suttotaraṇādi eva. Yadi evaṃ kathaṃ cattāroti? Dhammassa dve sampadāyo bhagavā, sāvakā ca. Tesu sāvakā saṅghagaṇapuggalavasena tividhā. Evaṃ ‘‘amumhā mayā ayaṃ dhammo paṭiggahito’’ti apadisitabbānaṃ bhedena cattāro. Tenāha ‘‘sammukhā metaṃ bhagavato suta’’ntiādi. Nettiyampi vuttaṃ ‘‘buddhāpadeso saṅghāpadeso sambahulattherāpadeso ekattherāpadeso’’ti.

    ஸுத்தஸுத்தானுலோமஆசரியவாத³அத்தனோமதிமஹாபதே³ஸேதி எத்த² திஸ்ஸோ ஸங்கீ³தியோ ஆருள்ஹானி தீணி பிடகானி அத்த²ஸூசனாதி³அத்தே²ன ஸுத்தங். யதா²வுத்தஸ்ஸ ஸுத்தஸ்ஸ அனுலோமதோ யதா²வுத்தா ஏவ சத்தாரோ மஹாபதே³ஸா ஸுத்தானுலோமங். பாளியா அத்த²கா³ஹணேன த⁴ம்மதாயங் பதிட்டா²பனதோ அட்ட²கதா² ஆசரியவாதோ³. நயக்³கா³ஹேன அனுபு³த்³தி⁴யா அத்தனோ படிபா⁴னங் அத்தனோமதி. எத்த² ச ஸுத்தஆசரியவாத³அத்தனோமதீனம்பி கேனசி ஆப⁴தஸ்ஸ த⁴ம்மாத⁴ம்மாதி³பா⁴வவினிச்ச²யனே காரணபா⁴வஸபா⁴வதோ மஹாபதே³ஸதா வுத்தாதி வேதி³தப்³பா³. ஸந்திட்ட²தி அப்படிபா³ஹந்தோ, அவிலோமெந்தோ ச. தப்³பி³பரியாயேன அதிதா⁴வதி. ஏகஸ்ஸ பத³ஸ்ஸ ஏகேன பகாரேன அத்த²ங் வத்வா தஸ்ஸேவ புன பகாரந்தரேன அத்த²ங் வத³ந்தோ வா அபரேஹி பரியாயேஹி நித்³தி³ஸதி நாம யதா² ‘‘அவிஜ்ஜா து³க்க²ஸச்சஸ்ஸ யாதா²வஸரஸலக்க²ணங் படிவிஜ்ஜி²துங் ந தே³தீ’’திஆதி³ங் வத்வா புன ‘‘அயங் அவிஜ்ஜா து³க்கா²தீ³ஸு அஞ்ஞாண’’ந்தி வுத்தாபி ‘‘து³க்க²ஸச்சஸ்ஸ ஏகதே³ஸோ ஹோதீ’’திஆதி³வசனங். அத² வா ஹேதுபா⁴வேன வுத்தஸ்ஸ அத்த²ஸ்ஸ புன ப²லபா⁴வேன வசனங் தமேவத்த²ங் புனராவத்தெத்வா நித்³தி³ஸனங் யதா² ‘‘விஞ்ஞாணபச்சயா நாமரூப’’ந்தி வத்வா புன ‘‘நாமரூபபச்சயா ஸளாயதன’’ந்தி வசனங். அத² வா ‘‘ஸப்³ப³மேதங் ப⁴வசக்கங் கம்மஞ்சேவ விபாகோ ச. கிலேஸகம்மவிபாகவஸேன திவித⁴’’ந்தி ச ஆதி³னா வுத்தஸ்ஸேவத்த²ஸ்ஸ து³வித⁴திவிதா⁴தி³விபா⁴க³த³ஸ்ஸனங் தமேவத்த²ங் புனராவத்தெத்வா நித்³தி³ஸனந்தி ஏவமெத்த² அத்தோ² வேதி³தப்³போ³.

    Suttasuttānulomaācariyavādaattanomatimahāpadeseti ettha tisso saṅgītiyo āruḷhāni tīṇi piṭakāni atthasūcanādiatthena suttaṃ. Yathāvuttassa suttassa anulomato yathāvuttā eva cattāro mahāpadesā suttānulomaṃ. Pāḷiyā atthagāhaṇena dhammatāyaṃ patiṭṭhāpanato aṭṭhakathā ācariyavādo. Nayaggāhena anubuddhiyā attano paṭibhānaṃ attanomati. Ettha ca suttaācariyavādaattanomatīnampi kenaci ābhatassa dhammādhammādibhāvavinicchayane kāraṇabhāvasabhāvato mahāpadesatā vuttāti veditabbā. Santiṭṭhati appaṭibāhanto, avilomento ca. Tabbipariyāyena atidhāvati. Ekassa padassa ekena pakārena atthaṃ vatvā tasseva puna pakārantarena atthaṃ vadanto vā aparehi pariyāyehi niddisati nāma yathā ‘‘avijjā dukkhasaccassa yāthāvasarasalakkhaṇaṃ paṭivijjhituṃ na detī’’tiādiṃ vatvā puna ‘‘ayaṃ avijjā dukkhādīsu aññāṇa’’nti vuttāpi ‘‘dukkhasaccassa ekadeso hotī’’tiādivacanaṃ. Atha vā hetubhāvena vuttassa atthassa puna phalabhāvena vacanaṃ tamevatthaṃ punarāvattetvā niddisanaṃ yathā ‘‘viññāṇapaccayā nāmarūpa’’nti vatvā puna ‘‘nāmarūpapaccayā saḷāyatana’’nti vacanaṃ. Atha vā ‘‘sabbametaṃ bhavacakkaṃ kammañceva vipāko ca. Kilesakammavipākavasena tividha’’nti ca ādinā vuttassevatthassa duvidhatividhādivibhāgadassanaṃ tamevatthaṃ punarāvattetvā niddisananti evamettha attho veditabbo.

    ஸத்தவோஹாரோதி ‘‘ஸத்தோ’’தி ஸமஞ்ஞா. யே ஹி த⁴ம்மே ஸமூஹபூ⁴தே ஸந்தானவஸேன வத்தமானே உபாதா³ய ஸத்தபஞ்ஞத்தி, தஸ்ஸா ததோ அஞ்ஞதா²னாஞ்ஞதா²அச்சந்தாபா⁴வஸங்கா²தே அந்தே அனுபக³ம்ம யாதா²வதோ ஸங்க³ஹணங், போ³த⁴னஞ்ச த⁴ம்மதாயங் அகுஸலஸ்ஸ து³க்கரங் து³ரபி⁴ஸம்ப⁴வந்தி. அவிஜ்ஜாதி³கஸ்ஸ பச்சயத⁴ம்மஸ்ஸ ஸங்கா²ராதி³பச்சயுப்பன்னத⁴ம்மங் பதி ஹேதுஆதி³னா பச்சயேன பச்சயபா⁴வோ பச்சயாகாரோ, படிச்சஸமுப்பாதோ³தி அத்தோ².

    Sattavohāroti ‘‘satto’’ti samaññā. Ye hi dhamme samūhabhūte santānavasena vattamāne upādāya sattapaññatti, tassā tato aññathānāññathāaccantābhāvasaṅkhāte ante anupagamma yāthāvato saṅgahaṇaṃ, bodhanañca dhammatāyaṃ akusalassa dukkaraṃ durabhisambhavanti. Avijjādikassa paccayadhammassa saṅkhārādipaccayuppannadhammaṃ pati hetuādinā paccayena paccayabhāvo paccayākāro, paṭiccasamuppādoti attho.

    வுத்தனயேனாதி ‘‘ஆசரியே அனப்³பா⁴சிக்க²ந்தேனா’’திஆதி³னா வுத்தனயேன. காமஞ்செத்த² ஸப்³பா³பி அத்த²வண்ணனா இமினாவ நயேன காதப்³பா³, படிச்சஸமுப்பாத³வண்ணனாய பன க³ருதரபா⁴வங் த³ஸ்ஸெந்தோ ஏவங் வத³தி.

    Vuttanayenāti ‘‘ācariye anabbhācikkhantenā’’tiādinā vuttanayena. Kāmañcettha sabbāpi atthavaṇṇanā imināva nayena kātabbā, paṭiccasamuppādavaṇṇanāya pana garutarabhāvaṃ dassento evaṃ vadati.

    பாளித⁴ம்மந்தி தேபிடகபு³த்³த⁴வசனங். படிச்சஸமுப்பாத³ந்தி படிச்சஸமுப்பாத³பாளிங்.

    Pāḷidhammanti tepiṭakabuddhavacanaṃ. Paṭiccasamuppādanti paṭiccasamuppādapāḷiṃ.

    அத்த²ங் கத்வாதி ஹிதங் கத்வா. யதா²யங் ஹிதாவஹோ ஹோதி, ஏவங் கத்வா. அட்டி²ங் கத்வாதி வா அத்தானங் அத்தி²கங் கத்வா. ஸுதசிந்தாமயாதி³ங் ஞாணவிஸேஸங். தத³ங்க³விக்க²ம்ப⁴னாதி³னா கிலேஸக்க²யவிஸேஸங்.

    Atthaṃ katvāti hitaṃ katvā. Yathāyaṃ hitāvaho hoti, evaṃ katvā. Aṭṭhiṃ katvāti vā attānaṃ atthikaṃ katvā. Sutacintāmayādiṃ ñāṇavisesaṃ. Tadaṅgavikkhambhanādinā kilesakkhayavisesaṃ.

    ப⁴வாதீ³ஸு ஆதீ³னவப்படிச்சா²த³னதோ, ப³லவூபனிஸ்ஸயதோ, கம்மஸ்ஸ விஸேஸஹேதுபா⁴வதோ ச வட்டஸ்ஸ மூலகாரணங் அவிஜ்ஜா. விபாகவட்டனிமித்தஸ்ஸ கம்மவட்டஸ்ஸ காரணபூ⁴தம்பி கிலேஸவட்டங் அவிஜ்ஜாமூலகந்தி த³ஸ்ஸனத்த²ங் அவிஜ்ஜா ஆதி³தோ வுத்தா. தண்ஹாபி ஹி அவிஜ்ஜாய படிச்சா²தி³தாதீ³னவே ஏவ விஸயே அஸ்ஸாதா³னுபஸ்ஸினோ பவத்ததி, ந அஞ்ஞதா². மூலாதி³த³ஸ்ஸனஸாமஞ்ஞஞ்சாதி வல்லியா மூலமஜ்ஜ²பரியோஸானஸ்ஸ த³ஸ்ஸனேன படிச்சஸமுப்பாத³ஸ்ஸ தங்த³ஸ்ஸனஸாமஞ்ஞஞ்ச யோஜேதப்³ப³ங், ஸமந்தசக்கு²னா ஸப்³ப³ஸ்ஸ தி³ட்ட²த்தேபி தே³ஸனாகாலே தே³ஸனாஞாணசக்கு²னா போ³தே⁴தப்³ப³தாவஸேன ஏகதே³ஸத³ஸ்ஸனஸ்ஸ அதி⁴ப்பேதத்தா.

    Bhavādīsu ādīnavappaṭicchādanato, balavūpanissayato, kammassa visesahetubhāvato ca vaṭṭassa mūlakāraṇaṃ avijjā. Vipākavaṭṭanimittassa kammavaṭṭassa kāraṇabhūtampi kilesavaṭṭaṃ avijjāmūlakanti dassanatthaṃ avijjā ādito vuttā. Taṇhāpi hi avijjāya paṭicchāditādīnave eva visaye assādānupassino pavattati, na aññathā. Mūlādidassanasāmaññañcāti valliyā mūlamajjhapariyosānassa dassanena paṭiccasamuppādassa taṃdassanasāmaññañca yojetabbaṃ, samantacakkhunā sabbassa diṭṭhattepi desanākāle desanāñāṇacakkhunā bodhetabbatāvasena ekadesadassanassa adhippetattā.

    தி³ட்டி²ஸஹிதாய மானஸஹிதாய வா தண்ஹாய ‘‘அஹ’’ந்தி, இதராய ‘‘மம’’ந்தி அபி⁴வத³தோ. ‘‘அபி⁴னந்த³னதோ’’தி ஹி இமினா ஸப்பீதிகாய தண்ஹாய பவத்தி த³ஸ்ஸிதா. ‘‘அபி⁴வத³தோ’’தி இமினா ததோ ப³லவதராய தி³ட்டி²ஸஹிதாய மானஸஹிதாய வா. ‘‘அஜ்ஜோ²ஸாய திட்ட²தோ’’தி இமினா பன ததோபி ப³லவதமாய தி³ட்டி²ஸஹிதாய, கேவலாய வா தண்ஹாய பவத்தி த³ஸ்ஸிதா. கி³லித்வா பரினிட்டா²பெத்வா டா²னஞ்ஹி அஜ்ஜோ²ஸானங். தப்பச்சயந்தி தண்ஹாபச்சயங். கத²ங் பன நந்தி³வசனேன சதுப்³பி³த⁴ம்பி உபாதா³னங் வுத்தந்தி ஆஹ ‘‘நந்தி³தா’’திஆதி³. தத்த² நந்தி³தாதத³விப்பயோக³தாஹீதி நந்தி³பா⁴வேன ஸபா⁴வதோ தண்ஹுபாதா³னங், தாய நந்தி³யா தண்ஹாய அவிப்பயோகே³ன அவினாபா⁴வேன தி³ட்டு²பாதா³னங் வுத்தந்தி வேதி³தப்³ப³ங். ‘‘தி³ட்டா²பி⁴னந்த³னபா⁴வேனா’’தி இமினா தி³ட்டி²யாபி நந்தி³பா⁴வமாஹ.

    Diṭṭhisahitāya mānasahitāya vā taṇhāya ‘‘aha’’nti, itarāya ‘‘mama’’nti abhivadato. ‘‘Abhinandanato’’ti hi iminā sappītikāya taṇhāya pavatti dassitā. ‘‘Abhivadato’’ti iminā tato balavatarāya diṭṭhisahitāya mānasahitāya vā. ‘‘Ajjhosāya tiṭṭhato’’ti iminā pana tatopi balavatamāya diṭṭhisahitāya, kevalāya vā taṇhāya pavatti dassitā. Gilitvā pariniṭṭhāpetvā ṭhānañhi ajjhosānaṃ. Tappaccayanti taṇhāpaccayaṃ. Kathaṃ pana nandivacanena catubbidhampi upādānaṃ vuttanti āha ‘‘nanditā’’tiādi. Tattha nanditātadavippayogatāhīti nandibhāvena sabhāvato taṇhupādānaṃ, tāya nandiyā taṇhāya avippayogena avinābhāvena diṭṭhupādānaṃ vuttanti veditabbaṃ. ‘‘Diṭṭhābhinandanabhāvenā’’ti iminā diṭṭhiyāpi nandibhāvamāha.

    படிஸந்தி⁴பவத்திப²ஸ்ஸாத³யோதி படிஸந்தி⁴யங் பவத்தே ச உப்பன்னப²ஸ்ஸமனோஸஞ்சேதனாவிஞ்ஞாணானி. ‘‘விபாகவட்டபூ⁴தே’’தி ச இத³ங் பவத்தவிஸேஸனங் த³ட்ட²ப்³ப³ங். வட்டூபத்த²ம்ப⁴காதி வட்டத்தயூபனிஸ்ஸயா. இதரேதி அகம்மஜா. தஸ்மிந்தி யதா²வுத்தே ஆஹாரசதுக்கே. வத்துங் வட்டந்தீதி தண்ஹானிதா³னூபனிஸ்ஸயதோ ‘‘தண்ஹானிதா³னா’’தி வத்துங் யுஜ்ஜந்தி.

    Paṭisandhipavattiphassādayoti paṭisandhiyaṃ pavatte ca uppannaphassamanosañcetanāviññāṇāni. ‘‘Vipākavaṭṭabhūte’’ti ca idaṃ pavattavisesanaṃ daṭṭhabbaṃ. Vaṭṭūpatthambhakāti vaṭṭattayūpanissayā. Itareti akammajā. Tasminti yathāvutte āhāracatukke. Vattuṃ vaṭṭantīti taṇhānidānūpanissayato ‘‘taṇhānidānā’’ti vattuṃ yujjanti.

    யதா² அரியமக்³கோ³ அந்தத்³வயவஜ்ஜிதமஜ்ஜி²மபடிபதா³பா⁴வதோ ‘‘ஞாயோ’’தி வுச்சதி, ஏவங் படிச்சஸமுப்பாதோ³பீதி ஆஹ ‘‘ஞாயோதி மக்³கோ³, ஸோயேவ வா படிச்சஸமுப்பாதோ³’’தி. அத்தனோ படிவேதா⁴ய ஸங்வத்ததி அஸம்மோஹபடிவேதே⁴ன படிவிஜ்ஜி²தப்³ப³த்தா. ஸங்வத்ததீதி ச நிமித்தஸ்ஸ கத்தூபசாரவஸேனேதங் வுத்தங் யதா² ‘‘அரியபா⁴வகரானி ஸச்சானி அரியஸச்சானீ’’தி. பகதிஆத³யோ ஹெட்டா² ஸச்சவிப⁴ங்கே³ ஹேதுவிப்படிபத்திகதா²யங் த³ஸ்ஸிதா ஏவ. அகாரணங் ‘‘காரண’’ந்தி க³ண்ஹந்தி யதா² காபிலாத³யோ. ந கிஞ்சி காரணங் பு³ஜ்ஜ²ந்தி யதா² தங் அஞ்ஞே பா³லபுது²ஜ்ஜனா. இதராஸந்தி மஜ்ஜ²தோ பட்டா²ய யாவ பரியோஸானா தே³ஸனாதீ³னங் திஸ்ஸன்னங். தத³த்த²தாஸம்ப⁴வேபீதி யதா²ஸகேஹி காரணேஹி பவத்தித³ஸ்ஸனத்த²தாஸம்ப⁴வேபி. அத்த²ந்தரஸப்³பா⁴வதோதி பயோஜனந்தரஸப்³பா⁴வதோ. வுத்தானி ஹி அட்ட²கதா²யங் (விப⁴॰ அட்ட²॰ 225) ‘‘ஜராமரணாதி³கஸ்ஸ து³க்க²ஸ்ஸ அத்தனா அதி⁴க³தகாரணஸந்த³ஸ்ஸனத்த²ங். ஆஹாரனிதா³னவவத்தா²பனானுஸாரேன யாவ அதீதங் அத்³தா⁴னங் அதிஹரித்வா புன அதீதத்³த⁴தோ பபு⁴தி ஹேதுப²லபடிபாடிஸந்த³ஸ்ஸனத்த²ங். அனாக³தத்³த⁴ஹேதுஸமுட்டா²னதோ பபு⁴தி அனாக³தத்³த⁴ஸந்த³ஸ்ஸனத்த²’’ந்தி திஸ்ஸன்னங் யதா²க்கமங் தீணி பயோஜனானி.

    Yathā ariyamaggo antadvayavajjitamajjhimapaṭipadābhāvato ‘‘ñāyo’’ti vuccati, evaṃ paṭiccasamuppādopīti āha ‘‘ñāyoti maggo, soyeva vā paṭiccasamuppādo’’ti. Attano paṭivedhāya saṃvattati asammohapaṭivedhena paṭivijjhitabbattā. Saṃvattatīti ca nimittassa kattūpacāravasenetaṃ vuttaṃ yathā ‘‘ariyabhāvakarāni saccāni ariyasaccānī’’ti. Pakatiādayo heṭṭhā saccavibhaṅge hetuvippaṭipattikathāyaṃ dassitā eva. Akāraṇaṃ ‘‘kāraṇa’’nti gaṇhanti yathā kāpilādayo. Na kiñci kāraṇaṃ bujjhanti yathā taṃ aññe bālaputhujjanā. Itarāsanti majjhato paṭṭhāya yāva pariyosānā desanādīnaṃ tissannaṃ. Tadatthatāsambhavepīti yathāsakehi kāraṇehi pavattidassanatthatāsambhavepi. Atthantarasabbhāvatoti payojanantarasabbhāvato. Vuttāni hi aṭṭhakathāyaṃ (vibha. aṭṭha. 225) ‘‘jarāmaraṇādikassa dukkhassa attanā adhigatakāraṇasandassanatthaṃ. Āhāranidānavavatthāpanānusārena yāva atītaṃ addhānaṃ atiharitvā puna atītaddhato pabhuti hetuphalapaṭipāṭisandassanatthaṃ. Anāgataddhahetusamuṭṭhānato pabhuti anāgataddhasandassanattha’’nti tissannaṃ yathākkamaṃ tīṇi payojanāni.

    தங்தங்ப²லபடிவேதோ⁴தி ஜாதிஆதீ³னங் ஜராமரணாதி³தங்தங்ப²லாவக³மோ. அனுவிலோகயதோதி புரிமே விகப்பே விபஸ்ஸனானிமித்தங் அனுவிலோகனங், து³தியே தே³ஸனானிமித்தங். காமுபாதா³னபூ⁴தா தண்ஹா மனோஸஞ்சேதனாஹாரஸங்கா²தஸ்ஸ ப⁴வஸ்ஸ, தங்ஸம்பயுத்தானங், தன்னிமித்தானஞ்ச ஸேஸாஹாரானங் விஸேஸபச்சயோ ஹோதீதி ஆஹ ‘‘ஆஹாரதண்ஹாத³யோ பச்சுப்பன்னத்³தா⁴’’தி. ஆதி³-ஸத்³தே³ன யாவ விஞ்ஞாணங் க³ஹேதப்³ப³ங். ஆஹாரதண்ஹாத³யோதி எத்த² பச்சுப்பன்னகம்மவட்டபரியாபன்னே ஆஹாரே க³ஹெத்வா அத்³த⁴யோஜனங் கத்வா அனாக³தவிபாகவட்டபரியாபன்னே க³ஹெத்வா யோஜேதுங் வுத்தங் ‘‘ஆஹாரா வா தண்ஹாய பபா⁴வேதப்³பா³ அனாக³தோ அத்³தா⁴’’தி. பபா⁴வேதப்³பா³தி ஆயதிங் உப்பாதே³தப்³பா³. யுஜ்ஜதீதி ப²லபூ⁴தே ஆஹாரே பச்சுப்பன்னே பச்சக்க²தோ த³ஸ்ஸெத்வா ‘‘தங்னிதா³னங் தண்ஹங் தஸ்ஸா நிதா³ன’’ந்திஆதி³னா ப²லபரம்பராய காரணபரம்பராய ச த³ஸ்ஸனங் ததா²பு³ஜ்ஜ²னகானங் புக்³க³லானங் அஜ்ஜா²ஸயானுலோமதோ, த⁴ம்மஸபா⁴வாவிலோமனதோ ச யுத்தியா ஸங்க³ய்ஹதி. யதி³ தண்ஹாத³யோ அதீதோ அத்³தா⁴, தண்ஹாக்³க³ஹணேனேவ ஸங்கா²ராவிஜ்ஜா க³ஹிதாதி கிமத்த²ங் புன தே க³ஹிதாதி ஆஹ ‘‘ஸங்கா²ராவிஜ்ஜா ததோபி அதீததரோ அத்³தா⁴ வுத்தோ ஸங்ஸாரஸ்ஸ அனாதி³பா⁴வத³ஸ்ஸனத்த²’’ந்தி. அதீதந்தி வா அதீததாஸாமஞ்ஞேன அதீததரம்பி ஸங்க³ஹிதங் த³ட்ட²ப்³ப³ங்.

    Taṃtaṃphalapaṭivedhoti jātiādīnaṃ jarāmaraṇāditaṃtaṃphalāvagamo. Anuvilokayatoti purime vikappe vipassanānimittaṃ anuvilokanaṃ, dutiye desanānimittaṃ. Kāmupādānabhūtā taṇhā manosañcetanāhārasaṅkhātassa bhavassa, taṃsampayuttānaṃ, tannimittānañca sesāhārānaṃ visesapaccayo hotīti āha ‘‘āhārataṇhādayo paccuppannaddhā’’ti. Ādi-saddena yāva viññāṇaṃ gahetabbaṃ. Āhārataṇhādayoti ettha paccuppannakammavaṭṭapariyāpanne āhāre gahetvā addhayojanaṃ katvā anāgatavipākavaṭṭapariyāpanne gahetvā yojetuṃ vuttaṃ ‘‘āhārā vā taṇhāya pabhāvetabbā anāgato addhā’’ti. Pabhāvetabbāti āyatiṃ uppādetabbā. Yujjatīti phalabhūte āhāre paccuppanne paccakkhato dassetvā ‘‘taṃnidānaṃ taṇhaṃ tassā nidāna’’ntiādinā phalaparamparāya kāraṇaparamparāya ca dassanaṃ tathābujjhanakānaṃ puggalānaṃ ajjhāsayānulomato, dhammasabhāvāvilomanato ca yuttiyā saṅgayhati. Yadi taṇhādayo atīto addhā, taṇhāggahaṇeneva saṅkhārāvijjā gahitāti kimatthaṃ puna te gahitāti āha ‘‘saṅkhārāvijjā tatopi atītataro addhā vutto saṃsārassa anādibhāvadassanattha’’nti. Atītanti vā atītatāsāmaññena atītatarampi saṅgahitaṃ daṭṭhabbaṃ.

    புனப்³ப⁴வாபி⁴னிப்³ப³த்திஆஹாரகாதி புனப்³ப⁴வூபபத்திபச்சயா. இதி வசனதோதி ஏவங் வுத்தவசனஸப்³பா⁴வதோ. விஞ்ஞாணாஹாரோ தாவ புனப்³ப⁴வாபி⁴னிப்³ப³த்தியா ஹேது, இதரே பன கத²ந்தி ஆஹ ‘‘தங்ஸம்பயுத்தத்தா…பே॰… கப³ளீகாராஹாரஸ்ஸா’’தி. தஸ்ஸ ஆயதிங் புனப்³ப⁴வாபி⁴னிப்³ப³த்திஆஹாரகா சத்தாரோ ஆஹாராதி ஸம்ப³ந்தோ⁴. ஸத்³தா⁴தீ³னங் உபனிஸ்ஸயதா பரிச்சாகா³தி³காலே, ராகா³தீ³னங் க³தி⁴தஸ்ஸ போ⁴ஜனாதி³காலே. தேன யதா²க்கமங் குஸலாகுஸலகம்மவிஞ்ஞாணாயூஹனங் த³ஸ்ஸிதங். தஸ்மாதி யஸ்மா ஆயதிங் புனப்³ப⁴வாபி⁴னிப்³ப³த்திஆஹாரகா சத்தாரோ ஆஹாரா க³ய்ஹந்தி, தஸ்மா. புரிமோயேவத்தோ²தி ‘‘ஆஹாரதண்ஹாத³யோ பச்சுப்பன்னத்³தா⁴’’திஆதி³னா வுத்தஅத்தோ². அதீதேதி அதீதே அத்³த⁴னி. ததோ பரந்தி ததோ அதீதத்³த⁴தோ பரங் பச்சுப்பன்னே அனாக³தே ச அத்³த⁴னி ‘‘ஸங்கா²ரபச்சயா விஞ்ஞாண’’ந்திஆதி³னா. பச்சக்கா²னந்தி பச்சுப்பன்னப⁴வபரியாபன்னதாய பச்சக்க²பூ⁴தானங். பச்சுப்பன்னங் ஹேதுந்தி ஏதரஹி வத்தமானங் தண்ஹாதி³கங் ஆஹாராதீ³னங் ஹேதுங்.

    Punabbhavābhinibbattiāhārakāti punabbhavūpapattipaccayā. Iti vacanatoti evaṃ vuttavacanasabbhāvato. Viññāṇāhāro tāva punabbhavābhinibbattiyā hetu, itare pana kathanti āha ‘‘taṃsampayuttattā…pe… kabaḷīkārāhārassā’’ti. Tassa āyatiṃ punabbhavābhinibbattiāhārakā cattāro āhārāti sambandho. Saddhādīnaṃ upanissayatā pariccāgādikāle, rāgādīnaṃ gadhitassa bhojanādikāle. Tena yathākkamaṃ kusalākusalakammaviññāṇāyūhanaṃ dassitaṃ. Tasmāti yasmā āyatiṃ punabbhavābhinibbattiāhārakā cattāro āhārā gayhanti, tasmā. Purimoyevatthoti ‘‘āhārataṇhādayo paccuppannaddhā’’tiādinā vuttaattho. Atīteti atīte addhani. Tato paranti tato atītaddhato paraṃ paccuppanne anāgate ca addhani ‘‘saṅkhārapaccayā viññāṇa’’ntiādinā. Paccakkhānanti paccuppannabhavapariyāpannatāya paccakkhabhūtānaṃ. Paccuppannaṃ hetunti etarahi vattamānaṃ taṇhādikaṃ āhārādīnaṃ hetuṃ.

    ஸுத்தங் ஆஹரதி ‘‘ஆஸவஸமுத³யா அவிஜ்ஜாஸமுத³யோ’’தி (ம॰ நி॰ 1.103). வட்டஹேதுனோதி விபாகவட்டஹேதுனோ, ஸகலவட்டஹேதுனோ வா. அகுஸலஞ்ஹி கம்மங் கம்மவட்டஸ்ஸ கிலேஸவட்டஸ்ஸ ச பச்சயோ ஹோதியேவ. ‘‘ப⁴வதண்ஹாயபி ஹேதுபூ⁴தா’’தி இமினா கிலேஸவட்டஸ்ஸாபி அவிஜ்ஜாய பச்சயபா⁴வமாஹ. ஏவஞ்சேதங், பி⁴க்க²வே, வுச்சதீ’’திஆதி³னா வட்டஸீஸானம்பி அவிஜ்ஜாதண்ஹானங் ஸப்பச்சயதாத³ஸ்ஸனாபதே³ஸேன ஸப்³பே³ஸம்பி ஸங்க²தத⁴ம்மானங் ஹேதுப²லபரம்பராவிச்சே²த³வுத்தியா புரிமாய கோடியா அபஞ்ஞாயனங் விபா⁴வேதி.

    Suttaṃāharati ‘‘āsavasamudayā avijjāsamudayo’’ti (ma. ni. 1.103). Vaṭṭahetunoti vipākavaṭṭahetuno, sakalavaṭṭahetuno vā. Akusalañhi kammaṃ kammavaṭṭassa kilesavaṭṭassa ca paccayo hotiyeva. ‘‘Bhavataṇhāyapi hetubhūtā’’ti iminā kilesavaṭṭassāpi avijjāya paccayabhāvamāha. Evañcetaṃ, bhikkhave, vuccatī’’tiādinā vaṭṭasīsānampi avijjātaṇhānaṃ sappaccayatādassanāpadesena sabbesampi saṅkhatadhammānaṃ hetuphalaparamparāvicchedavuttiyā purimāya koṭiyā apaññāyanaṃ vibhāveti.

    அவிஜ்ஜங் தண்ஹா அனுவத்ததீதி து³க்கே² தண்ஹங் அபி⁴ப⁴வித்வா பவத்தியா ததோ அவிஜ்ஜாய ப³லவபா⁴வமாஹ. அவிஜ்ஜாபி⁴பூ⁴தா ஹி ஸத்தா ஸதிபி தண்ஹாபரிதஸ்ஸிதே ஏகந்தானத்த²ஸஞ்ஞிதங் அத்தகிலமதா²னுயோக³து³க்க²மனுயுஞ்ஜந்தி. தண்ஹங் அவிஜ்ஜா அனுவத்ததீதி ஸுகே² அவிஜ்ஜங் அபி⁴ப⁴வித்வா பவத்தியா ததோ தண்ஹாய ப³லவபா⁴வமாஹ. யதி³பி ஸாவஜ்ஜஸுகா²னுப⁴வே ப³லவதீயேவ அவிஜ்ஜா விஜ்ஜமானஆதீ³னவங் படிச்சா²தெ³ந்தீ திட்ட²தி, தண்ஹா பன ததோபி ப³லவதரதாய ஸத்தே விபுலானத்த²ஸஞ்ஹிதே அனரியே ஸுகே² நியோஜேதீதி அவிஜ்ஜாய தத³னுவத்தனங் வுத்தங்.

    Avijjaṃ taṇhā anuvattatīti dukkhe taṇhaṃ abhibhavitvā pavattiyā tato avijjāya balavabhāvamāha. Avijjābhibhūtā hi sattā satipi taṇhāparitassite ekantānatthasaññitaṃ attakilamathānuyogadukkhamanuyuñjanti. Taṇhaṃ avijjā anuvattatīti sukhe avijjaṃ abhibhavitvā pavattiyā tato taṇhāya balavabhāvamāha. Yadipi sāvajjasukhānubhave balavatīyeva avijjā vijjamānaādīnavaṃ paṭicchādentī tiṭṭhati, taṇhā pana tatopi balavataratāya satte vipulānatthasañhite anariye sukhe niyojetīti avijjāya tadanuvattanaṃ vuttaṃ.

    ஆயதனச²க்கங் வா காயோதி ஸம்ப³ந்தோ⁴. சக்கா²தி³னிஸ்ஸயே ஸேஸத⁴ம்மேதி சக்கா²தி³னிஸ்ஸயபூ⁴தே, தப்படிப³த்³தே⁴ ச ஸஸந்தானபரியாபன்னே த⁴ம்மே. சக்கா²தி³னிஸ்ஸிதே ஏவ கத்வாதி சக்கா²தி³க்³க³ஹணேனேவ க³ஹிதே கத்வா. சக்கா²தி³காயந்தி சக்கா²தி³த⁴ம்மஸமூஹங் பரேஸங் பஞ்சக்க²ந்த⁴ங். ப²ஸ்ஸேன பு²ட்டோ²தி ஆரம்மணங் பு²ஸந்தேன விய உப்பன்னேன ஸுக²வேத³னியேன, து³க்க²வேத³னியேன ச ப²ஸ்ஸேன பு²ட்டோ². ப²ஸ்ஸே ஹி ததா² உப்பன்னே தங்ஸமங்கீ³புக்³க³லோ பு²ட்டோ²தி வோஹாரோ ஹோதீதி.

    Āyatanachakkaṃ vā kāyoti sambandho. Cakkhādinissaye sesadhammeti cakkhādinissayabhūte, tappaṭibaddhe ca sasantānapariyāpanne dhamme. Cakkhādinissite eva katvāti cakkhādiggahaṇeneva gahite katvā. Cakkhādikāyanti cakkhādidhammasamūhaṃ paresaṃ pañcakkhandhaṃ. Phassena phuṭṭhoti ārammaṇaṃ phusantena viya uppannena sukhavedaniyena, dukkhavedaniyena ca phassena phuṭṭho. Phasse hi tathā uppanne taṃsamaṅgīpuggalo phuṭṭhoti vohāro hotīti.

    யதா² ஸளாயதனானி ப²ஸ்ஸஸ்ஸ விஸேஸபச்சயோ, ஏவங் வேத³னாயபீதி த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘ஸளாயதனானங் வேத³னாய விஸேஸபச்சயபா⁴வ’’ந்தி ஆஹ. தன்னிஸ்ஸிதந்தி ஸளாயதனநிஸ்ஸிதங். அதீதத்³தா⁴விஜ்ஜாதண்ஹாமூலகோதி அதீதத்³த⁴பூ⁴தஅவிஜ்ஜாதண்ஹாமூலகோ. காயஸ்ஸ பே⁴தா³ காயூபகோ³தி உப⁴யத்தா²பி காயஸத்³தே³ன உபாதி³ன்னக்க²ந்த⁴பஞ்சகோ க³ஹிதோ. தது³பக³தா உபபஜ்ஜனங் படிஸந்தி⁴க்³க³ஹணங். உப⁴யமூலோதி அவிஜ்ஜாதண்ஹாமூலோ.

    Yathā saḷāyatanāni phassassa visesapaccayo, evaṃ vedanāyapīti dassento ‘‘saḷāyatanānaṃ vedanāya visesapaccayabhāva’’nti āha. Tannissitanti saḷāyatananissitaṃ. Atītaddhāvijjātaṇhāmūlakoti atītaddhabhūtaavijjātaṇhāmūlako. Kāyassa bhedā kāyūpagoti ubhayatthāpi kāyasaddena upādinnakkhandhapañcako gahito. Tadupagatā upapajjanaṃ paṭisandhiggahaṇaṃ. Ubhayamūloti avijjātaṇhāmūlo.

    அனபி⁴ஸமயபூ⁴தத்தாதி அபி⁴ஸமயஸ்ஸ படிபக்க²பூ⁴தத்தா. அவிஜ்ஜாயாதி அவிஜ்ஜாய ஸதி.

    Anabhisamayabhūtattāti abhisamayassa paṭipakkhabhūtattā. Avijjāyāti avijjāya sati.

    க³ஹணந்தி க³ஹேதப்³ப³தங். தஸ்மாதி யஸ்மா ஸதி ஸங்கா²ரஸத்³தே³ன ஆக³தஸங்கா²ரத்தேபி அவிஜ்ஜாபச்சயா ஸங்கா²ரா பதா⁴னதாய விஸுங் வுத்தா கோ³ப³லீப³த்³த³ஞாயேன, தஸ்மா. தத்த² வுத்தம்பீதி ஸங்கா²ரஸத்³தே³ன ஆக³தஸங்கா²ரேஸு வுத்தம்பி அபி⁴ஸங்க²ரணகஸங்கா²ரங் வஜ்ஜெத்வா அக்³க³ஹெத்வா இதரே ஸங்கா²ரா யோஜேதப்³பா³. ஏவஞ்ஹி அத்த²ஸ்ஸ உத்³த⁴ரணுத்³த⁴ரிதப்³ப³தாத்³வயங் அஸங்கரதோ த³ஸ்ஸிதங் ஹோதி. ‘‘இத⁴ வண்ணேதப்³ப³பா⁴வேனா’’தி இமினா அவிஜ்ஜாபச்சயா ஸங்கா²ரானங் ஸதிபி ஸங்கா²ரஸத்³தே³ன ஆக³தஸங்கா²ரபா⁴வே யதா²வுத்தமேவ பதா⁴னபா⁴வங் உல்லிங்கே³தி. ‘‘அவிஜ்ஜாபச்சயா ஸங்கா²ரா’’தி ததே³கதே³ஸோ வுத்தோதி ஸம்ப³ந்தோ⁴. இமஸ்மிங் அத்த²விகப்பே ஸங்க³ண்ஹனவஸேன ஸங்கா²ரஸத்³தே³ன ஆக³தஸங்கா²ரேஹி ஸங்க³ஹிதாபி அவிஜ்ஜாபச்சயா ஸங்கா²ரா இத⁴ வண்ணேதப்³ப³பா⁴வேன பதா⁴னாதி விஸுங் க³ஹிதா, புரிமஸ்மிங் தே வஜ்ஜெத்வாதி அயங் விஸேஸோ. தேனாஹ ‘‘வண்ணேதப்³ப³ஸப்³ப³ஸங்க³ஹணவஸேன து³வித⁴தா வுத்தா’’தி. ஸாமஞ்ஞதோ ஸங்க³ய்ஹமானம்பி பதா⁴னபா⁴வஜோதனத்த²ங் விஸுங் க³ய்ஹதி யதா² தங் ‘‘புஞ்ஞஞாணஸம்பா⁴ரா’’தி.

    Gahaṇanti gahetabbataṃ. Tasmāti yasmā sati saṅkhārasaddena āgatasaṅkhārattepi avijjāpaccayā saṅkhārā padhānatāya visuṃ vuttā gobalībaddañāyena, tasmā. Tattha vuttampīti saṅkhārasaddena āgatasaṅkhāresu vuttampi abhisaṅkharaṇakasaṅkhāraṃ vajjetvā aggahetvā itare saṅkhārā yojetabbā. Evañhi atthassa uddharaṇuddharitabbatādvayaṃ asaṅkarato dassitaṃ hoti. ‘‘Idha vaṇṇetabbabhāvenā’’ti iminā avijjāpaccayā saṅkhārānaṃ satipi saṅkhārasaddena āgatasaṅkhārabhāve yathāvuttameva padhānabhāvaṃ ulliṅgeti. ‘‘Avijjāpaccayā saṅkhārā’’ti tadekadeso vuttoti sambandho. Imasmiṃ atthavikappe saṅgaṇhanavasena saṅkhārasaddena āgatasaṅkhārehi saṅgahitāpi avijjāpaccayā saṅkhārā idha vaṇṇetabbabhāvena padhānāti visuṃ gahitā, purimasmiṃ te vajjetvāti ayaṃ viseso. Tenāha ‘‘vaṇṇetabbasabbasaṅgahaṇavasena duvidhatā vuttā’’ti. Sāmaññato saṅgayhamānampi padhānabhāvajotanatthaṃ visuṃ gayhati yathā taṃ ‘‘puññañāṇasambhārā’’ti.

    யேன குஸலாகுஸலத⁴ம்மா ‘‘விபாகத⁴ம்மா’’தி வுச்சந்தி, தங் ஆயூஹனங், கிங் பன தந்தி? அனுபச்சி²ன்னதண்ஹாவிஜ்ஜாமானே ஸந்தானே ஸப்³யாபாரதா. தேனாஹ ‘‘படிஸந்தி⁴…பே॰… ஆயூஹனரஸா’’தி. சேதனாபதா⁴னத்தா பன தஸ்ஸ சேதனாகிச்சங் கத்வா வுத்தங். ராஸிகரணங், ஆயூஹனந்தி ச ராஸிபூ⁴தஸ்ஸ ரூபாரூபஸங்கா²தஸ்ஸ ப²லஸ்ஸ நிப்³ப³த்தனதோ வுத்தங். ‘‘அனாரம்மணதா அப்³யாகததா’’தி இத³ங் அப்³யாகதஸ்ஸேவ அனாரம்மணத்தா அப்³யாகதஸம்ப³ந்தி⁴னீ அனாரம்மணதாதி கத்வா வுத்தங். ஆயதனங், க⁴டனந்தி ச தங்தங்த்³வாரிகத⁴ம்மப்பவத்தனமேவ த³ட்ட²ப்³ப³ங்.

    Yena kusalākusaladhammā ‘‘vipākadhammā’’ti vuccanti, taṃ āyūhanaṃ, kiṃ pana tanti? Anupacchinnataṇhāvijjāmāne santāne sabyāpāratā. Tenāha ‘‘paṭisandhi…pe… āyūhanarasā’’ti. Cetanāpadhānattā pana tassa cetanākiccaṃ katvā vuttaṃ. Rāsikaraṇaṃ, āyūhananti ca rāsibhūtassa rūpārūpasaṅkhātassa phalassa nibbattanato vuttaṃ. ‘‘Anārammaṇatā abyākatatā’’ti idaṃ abyākatasseva anārammaṇattā abyākatasambandhinī anārammaṇatāti katvā vuttaṃ. Āyatanaṃ, ghaṭananti ca taṃtaṃdvārikadhammappavattanameva daṭṭhabbaṃ.

    அனநுபோ³தா⁴த³யோ அவிஜ்ஜாபத³னித்³தே³ஸே ஆக³தா. அவிஜ்ஜாபத³ஸம்ப³ந்தே⁴ன தி³ட்டி²விப்பயுத்தாதி இத்தி²லிங்க³னித்³தே³ஸோ. அஸண்டா²னத்தாதி அவிக்³க³ஹத்தா.

    Ananubodhādayo avijjāpadaniddese āgatā. Avijjāpadasambandhena diṭṭhivippayuttāti itthiliṅganiddeso. Asaṇṭhānattāti aviggahattā.

    ஸோகாதீ³னங் ஸப்³பா⁴வாதி ‘‘ஜாதிபச்சயா ஜராமரண’’ந்தி அனிட்டா²பெத்வா தத³னந்தரங் ஸோகாதீ³னம்பி வுத்தானங் விஜ்ஜமானத்தா தேஸங் வஸேன அங்க³ப³ஹுத்தப்பஸங்கே³ படிச்சஸமுப்பாத³ங்கா³னங் ப³ஹுபா⁴வே ஆபன்னே. த்³வாத³ஸேவாதி கத²ங் த்³வாத³ஸேவ, நனு ஸோகாத³யோபி த⁴ம்மந்தரபூ⁴தா படிச்சஸமுப்பாத³தே³ஸனாயங் வுத்தாதி? ஸச்சங் வுத்தா, ந பன அங்க³ந்தரபா⁴வேனாதி த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘ந ஹீ’’திஆதி³மாஹ. தத்த² ப²லேனாதி ப²லபூ⁴தேன ஜராமரணங்க³ஸங்க³ஹிதேன ஸோகாதி³னா. மூலங்க³ங் த³ஸ்ஸேதுந்தி இமாய படிச்சஸமுப்பாத³தே³ஸனாய மூலபூ⁴தங் அவிஜ்ஜங்க³ங் ஸோசனாதீ³ஹி ஸம்மோஹாபத்திகத²னேன த³ஸ்ஸேதுங் தே ஸோகாத³யோ வுத்தா ப⁴வசக்கஸ்ஸ அவிச்சே²த³த³ஸ்ஸனத்த²ங். ஜராமரணங் காரணங் ஏதேஸந்தி ஜராமரணகாரணா , ஸோகாத³யோ, தப்³பா⁴வோ ஜராமரணகாரணதா. ஜராமரணங் நிமித்தங் ஏதஸ்ஸாதி ஜராமரணனிமித்தங். தங் தன்னிமித்தானந்தி எத்த² தந்தி ஸுத்தங். தன்னிமித்தானங் து³க்க²னிமித்தானங் ஸோகாதீ³னங். ததோ பராயாதி அனாக³தே து³தியத்தபா⁴வதோ பராய ததியத்தபா⁴வாதீ³ஸு படிஸந்தி⁴யா. ஹேதுஹேதுபூ⁴தாதி காரணஸ்ஸ காரணபூ⁴தா. படிஸந்தி⁴யா ஹி ஸங்கா²ரா காரணங், தேஸங் அவிஜ்ஜா. ஸுத்தந்தி ‘‘அஸ்ஸுதவா புது²ஜ்ஜனோ’’தி (ம॰ நி॰ 1.2, 17; ஸங்॰ நி॰ 2.61; த⁴॰ ஸ॰ 1007) இமங் ஸுத்தங் ஸந்தா⁴ய வத³தி. அவிஜ்ஜா ஸோகாதீ³னங் காரணந்தி த³ஸ்ஸிதா அஸ்ஸுதவதாய அவிஜ்ஜாபி⁴ப⁴வனதீ³பனியா தது³ப்பத்திவசனதோ. ‘‘ந ஸோகாதீ³னங் பா³லஸ்ஸ ஜராமரணனிமித்ததாமத்தஸ்ஸ ஸாத⁴கங் ஸுத்த’’ந்தி வுத்தமத்த²ங் பாகடங் காதுங் ‘‘ந சா’’திஆதி³ வுத்தங். தேன ந ச ஜராமரணனிமித்தமேவ து³க்க²ங் து³க்க²ங், அத² கோ² அவிஜ்ஜானிமித்தம்பெத்த² வுத்தனயேன யோஜேதப்³ப³ந்தி த³ஸ்ஸேதி. ஏவங் ஜராமரணேன ஸோகாதீ³னங் ஏகஸங்கே²பங் கத்வா த்³வாத³ஸேவ படிச்சஸமுப்பாத³ங்கா³னி வேதி³தப்³பா³னி.

    Sokādīnaṃsabbhāvāti ‘‘jātipaccayā jarāmaraṇa’’nti aniṭṭhāpetvā tadanantaraṃ sokādīnampi vuttānaṃ vijjamānattā tesaṃ vasena aṅgabahuttappasaṅge paṭiccasamuppādaṅgānaṃ bahubhāve āpanne. Dvādasevāti kathaṃ dvādaseva, nanu sokādayopi dhammantarabhūtā paṭiccasamuppādadesanāyaṃ vuttāti? Saccaṃ vuttā, na pana aṅgantarabhāvenāti dassento ‘‘na hī’’tiādimāha. Tattha phalenāti phalabhūtena jarāmaraṇaṅgasaṅgahitena sokādinā. Mūlaṅgaṃ dassetunti imāya paṭiccasamuppādadesanāya mūlabhūtaṃ avijjaṅgaṃ socanādīhi sammohāpattikathanena dassetuṃ te sokādayo vuttā bhavacakkassa avicchedadassanatthaṃ. Jarāmaraṇaṃ kāraṇaṃ etesanti jarāmaraṇakāraṇā , sokādayo, tabbhāvo jarāmaraṇakāraṇatā. Jarāmaraṇaṃ nimittaṃ etassāti jarāmaraṇanimittaṃ. Taṃ tannimittānanti ettha tanti suttaṃ. Tannimittānaṃ dukkhanimittānaṃ sokādīnaṃ. Tato parāyāti anāgate dutiyattabhāvato parāya tatiyattabhāvādīsu paṭisandhiyā. Hetuhetubhūtāti kāraṇassa kāraṇabhūtā. Paṭisandhiyā hi saṅkhārā kāraṇaṃ, tesaṃ avijjā. Suttanti ‘‘assutavā puthujjano’’ti (ma. ni. 1.2, 17; saṃ. ni. 2.61; dha. sa. 1007) imaṃ suttaṃ sandhāya vadati. Avijjā sokādīnaṃ kāraṇanti dassitā assutavatāya avijjābhibhavanadīpaniyā taduppattivacanato. ‘‘Na sokādīnaṃ bālassa jarāmaraṇanimittatāmattassa sādhakaṃ sutta’’nti vuttamatthaṃ pākaṭaṃ kātuṃ ‘‘na cā’’tiādi vuttaṃ. Tena na ca jarāmaraṇanimittameva dukkhaṃ dukkhaṃ, atha kho avijjānimittampettha vuttanayena yojetabbanti dasseti. Evaṃ jarāmaraṇena sokādīnaṃ ekasaṅkhepaṃ katvā dvādaseva paṭiccasamuppādaṅgāni veditabbāni.

    கஸ்மா பனெத்த² ஜராமரணந்தா ஏவ தே³ஸனா கதா, கிங் ததோ பரா பவத்தி நத்தீ²தி? நோ நத்தி², அப்பஹீனகிலேஸஸ்ஸ ஹி கம்மதோ, விஞ்ஞாணாதி³பரியோஸானபூ⁴தாய ச சுதியா படிஸந்தி⁴பாதுபா⁴வோதி பவத்திதது³பரமபூ⁴தங் ஜராமரணங் புனப்³ப⁴வாபி⁴னிப்³ப³த்தினிமித்தங். தங் பன கம்மூபபத்திப⁴வதோ ஜாதியா த³ஸ்ஸிதத்தா ‘‘ப⁴வபச்சயா ஜாதீ’’தி இமினாவ பகாஸிதந்தி ந புன வுச்சதி, ந ததோ பரங் பவத்தியா அபா⁴வதோ. ஏககம்மனிப்³ப³த்தஸ்ஸ ச ஸந்தானஸ்ஸ ஜராமரணங் பரியோஸானங். ஸதி கிலேஸவட்டே கம்முனா ததோ புனப்³ப⁴வூபபத்தி, அஸதி பன தஸ்மிங் ‘‘ஏஸேவந்தோ து³க்க²ஸ்ஸா’’தி ஜராமரணபரியோஸானாவ தே³ஸனா கதா. யஸ்மா பன ந அமரணா ஜரா அத்தி² ஸப்³பே³ஸங் உப்பத்திமந்தானங் பாகானந்தரபே⁴த³தோ, ந சாஜரங் மரணங் அபாகபே⁴தா³பா⁴வா, தஸ்மா தது³ப⁴யமேகமங்க³ங் கதங், ந நாமரூபங் விய உப⁴யட்டா²னே ஏகஜ்ஜ²ங் உப்பத்தியா, ஸளாயதனங் விய வா ஆயதனபா⁴வேன கிச்சஸமதாய. யா பனாயங் ஓஸானங் க³தா புனப்³ப⁴வாபி⁴னிப்³ப³த்தி தீ³பிதா, தாய ‘‘விஞ்ஞாணபச்சயா நாமரூப’’ந்திஆதி³, கிலேஸகம்மாபா⁴வே தத³பா⁴வதோ ‘‘அவிஜ்ஜாபச்சயா ஸங்கா²ரா’’தி ஏவமாதி³ ஏவ வா அத்த²தோ பகாஸிதோ ஹோதீதி வட்டத்தயஸ்ஸ அனவட்டா²னேன பரிப்³ப⁴மனங் த³ஸ்ஸிதங் ஹோதி. அத² வா ஜராக³ஹணேன பரிபக்கபரிபக்கதராதி³க்கமேன வத்தமானங் நாமரூபாதி³, ஸோகாதி³ ச க³ய்ஹதி, ததா²ஸ்ஸ பரிபாககாலவத்தினீ அவிஜ்ஜா ச. யதா²ஹ –

    Kasmā panettha jarāmaraṇantā eva desanā katā, kiṃ tato parā pavatti natthīti? No natthi, appahīnakilesassa hi kammato, viññāṇādipariyosānabhūtāya ca cutiyā paṭisandhipātubhāvoti pavattitaduparamabhūtaṃ jarāmaraṇaṃ punabbhavābhinibbattinimittaṃ. Taṃ pana kammūpapattibhavato jātiyā dassitattā ‘‘bhavapaccayā jātī’’ti imināva pakāsitanti na puna vuccati, na tato paraṃ pavattiyā abhāvato. Ekakammanibbattassa ca santānassa jarāmaraṇaṃ pariyosānaṃ. Sati kilesavaṭṭe kammunā tato punabbhavūpapatti, asati pana tasmiṃ ‘‘esevanto dukkhassā’’ti jarāmaraṇapariyosānāva desanā katā. Yasmā pana na amaraṇā jarā atthi sabbesaṃ uppattimantānaṃ pākānantarabhedato, na cājaraṃ maraṇaṃ apākabhedābhāvā, tasmā tadubhayamekamaṅgaṃ kataṃ, na nāmarūpaṃ viya ubhayaṭṭhāne ekajjhaṃ uppattiyā, saḷāyatanaṃ viya vā āyatanabhāvena kiccasamatāya. Yā panāyaṃ osānaṃ gatā punabbhavābhinibbatti dīpitā, tāya ‘‘viññāṇapaccayā nāmarūpa’’ntiādi, kilesakammābhāve tadabhāvato ‘‘avijjāpaccayā saṅkhārā’’ti evamādi eva vā atthato pakāsito hotīti vaṭṭattayassa anavaṭṭhānena paribbhamanaṃ dassitaṃ hoti. Atha vā jarāgahaṇena paripakkaparipakkatarādikkamena vattamānaṃ nāmarūpādi, sokādi ca gayhati, tathāssa paripākakālavattinī avijjā ca. Yathāha –

    ‘‘ஸ கோ² ஸோ, பி⁴க்க²வே, குமாரோ வுத்³தி⁴மன்வாய இந்த்³ரியானங் பரிபாகமன்வாய பஞ்சஹி காமகு³ணேஹி ஸமப்பிதோ ஸமங்கீ³பூ⁴தோ பரிசாரேதி சக்கு²விஞ்ஞெய்யேஹி ரூபேஹி…பே॰… காயவிஞ்ஞெய்யேஹி பொ²ட்ட²ப்³பே³ஹி…பே॰… ரஜனீயேஹி. ஸோ சக்கு²னா ரூபங் தி³ஸ்வா பியரூபே ரூபே ஸாரஜ்ஜதி, அப்பியரூபே ரூபே ப்³யாபஜ்ஜதி, அனுபட்டி²தகாயஸதி ச விஹரதி பரித்தசேதஸோ, தஞ்ச சேதோவிமுத்திங் பஞ்ஞாவிமுத்திங் யதா²பூ⁴தங் நப்பஜானாதி, யத்த²ஸ்ஸ தே பாபகா அகுஸலா த⁴ம்மா அபரிஸேஸா நிருஜ்ஜ²ந்தீ’’திஆதி³ (ம॰ நி॰ 1.408).

    ‘‘Sa kho so, bhikkhave, kumāro vuddhimanvāya indriyānaṃ paripākamanvāya pañcahi kāmaguṇehi samappito samaṅgībhūto paricāreti cakkhuviññeyyehi rūpehi…pe… kāyaviññeyyehi phoṭṭhabbehi…pe… rajanīyehi. So cakkhunā rūpaṃ disvā piyarūpe rūpe sārajjati, appiyarūpe rūpe byāpajjati, anupaṭṭhitakāyasati ca viharati parittacetaso, tañca cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ yathābhūtaṃ nappajānāti, yatthassa te pāpakā akusalā dhammā aparisesā nirujjhantī’’tiādi (ma. ni. 1.408).

    எத்த² ஹி பரிபக்கிந்த்³ரியஸ்ஸ ச²ஸு த்³வாரேஸு ஸராகா³தி³க்³க³ஹணேன தத³வினாபா⁴விதாய விமுத்தியா அப்பஜானநே ச ஸோகாதீ³னங் பச்சயபூ⁴தா அவிஜ்ஜா பகாஸிதா. அபிச ‘‘பியப்பப⁴வா ஸோகபரிதே³வது³க்க²தோ³மனஸ்ஸுபாயாஸா’’தி வசனதோ காமாஸவப⁴வாஸவேஹி, ‘‘தஸ்ஸ ‘அஹங் ரூபங், மம ரூபந்தி பரியுட்ட²ட்டா²யினோ…பே॰… ரூபவிபரிணாமஞ்ஞதா²பா⁴வா உப்பஜ்ஜந்தி ஸோகபரிதே³வது³க்க²தோ³மனஸ்ஸுபாயாஸா’’தி (ஸங்॰ நி॰ 3.1) வசனதோ தி³ட்டா²ஸவதோ, ‘‘அஸ்ஸுதவா’’திஆதி³வசனதோ அவிஜ்ஜாஸவதோ ஸோகாதீ³னங் பவத்தி தீ³பிதாதி தேஸங் ஹேதுதாய தக்³க³ஹணேன க³ஹிதா ஆஸவா. தேஸங் ஸயஞ்ச ஜராஸபா⁴வதாய ஜராக³ஹணேன க³ய்ஹந்தி, ததோ ச ‘‘ஆஸவஸமுத³யா அவிஜ்ஜாஸமுத³யோ’’தி வசனதோ ஆஸவனிமித்தாய ச அவிஜ்ஜாய ஜராக³ஹணேன க³ஹணங். ததோ ச ‘‘அவிஜ்ஜாபச்சயா ஸங்கா²ரா’’தி ஆவட்டதி ப⁴வசக்கங். அபிச ‘‘ஸங்கா²ரபச்சயா விஞ்ஞாண’’ந்தி வத்வா ‘‘ப⁴வபச்சயா ஜாதீ’’தி வத³ந்தேனபி ப⁴வசக்கஸ்ஸ அனவட்டா²னதோ பரிப்³ப⁴மனங் த³ஸ்ஸிதங். எத்த² ஹி விஞ்ஞாணேன அவிஜ்ஜானிவுதஸ்ஸ புனப்³ப⁴வோ த³ஸ்ஸிதோ, ஜாதியா தண்ஹாய ஸம்பயுத்தஸ்ஸ, உப⁴யத்த² உபி⁴ன்னங் அனுவத்தமானத்தாதி அவிஜ்ஜாதண்ஹானிமித்தங் ப⁴வசக்கங் அனவட்டா²னதோ பரிப்³ப⁴மதீதி அயமத்தோ² தீ³பிதோதி ஜராமரணந்தாபி தே³ஸனா ந ததோ பரங் பவத்தியா அபா⁴வங் ஸூசேதி அதத³த்த²த்தா, ந ச பச்சயந்தரத³ஸ்ஸனத்த²மேவ புன வசனந்தி ஸக்கா விஞ்ஞாதுங் ஏகத்ரேவ தது³ப⁴யதே³ஸனாய தஸ்ஸ ஸித்³த⁴த்தா. ததா² யங் கம்மங் அவிஜ்ஜாஹேதுகங், தங் தண்ஹாஹேதுகம்பி. யங் தண்ஹாஹேதுகங், தங் அவிஜ்ஜாஹேதுகம்பி வேதி³தப்³ப³ங். கஸ்மா? த்³வின்னங் ப⁴வமூலானங் அஞ்ஞமஞ்ஞாவிரஹதோ. யதா² ஹி தண்ஹாபச்சயா காமுபாதா³னஹேதுகங் கம்மப⁴வஸங்கா²ரங் வத³ந்தோ ந வினா ப⁴வதண்ஹாய அவிஜ்ஜா ஸங்கா²ரானங் பச்சயோதி த³ஸ்ஸேதி. ததா² தமேவ அவிஜ்ஜாபச்சயங் தே³ஸெந்தோ ந அந்தரேன அவிஜ்ஜாய ப⁴வதண்ஹா கம்மப⁴வஸ்ஸ பச்சயோதி. ததோ ச புப்³பே³ பவத்தா அவிஜ்ஜாதி³பச்சயா ஸங்கா²ராத³யோ , தண்ஹுபாதா³னாதி³பச்சயா ப⁴வாத³யோ ச, ததா² தண்ஹாஹேதுஉபாதா³னபச்சயா ப⁴வோ, அவிஜ்ஜாபச்சயா ஸங்கா²ரா, ப⁴வபச்சயா ஜாதி, ஸங்கா²ரபச்சயா விஞ்ஞாணங், ஜாதிபச்சயா ஜராமரணங், விஞ்ஞாணாதி³பச்சயானாமரூபாதீ³தி ஏவமேதேஸங் அங்கா³னங் புப்³பா³பரஸம்ப³ந்தோ⁴ த³ஸ்ஸிதோ ஹோதீதி வேதி³தப்³ப³ங்.

    Ettha hi paripakkindriyassa chasu dvāresu sarāgādiggahaṇena tadavinābhāvitāya vimuttiyā appajānane ca sokādīnaṃ paccayabhūtā avijjā pakāsitā. Apica ‘‘piyappabhavā sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā’’ti vacanato kāmāsavabhavāsavehi, ‘‘tassa ‘ahaṃ rūpaṃ, mama rūpanti pariyuṭṭhaṭṭhāyino…pe… rūpavipariṇāmaññathābhāvā uppajjanti sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā’’ti (saṃ. ni. 3.1) vacanato diṭṭhāsavato, ‘‘assutavā’’tiādivacanato avijjāsavato sokādīnaṃ pavatti dīpitāti tesaṃ hetutāya taggahaṇena gahitā āsavā. Tesaṃ sayañca jarāsabhāvatāya jarāgahaṇena gayhanti, tato ca ‘‘āsavasamudayā avijjāsamudayo’’ti vacanato āsavanimittāya ca avijjāya jarāgahaṇena gahaṇaṃ. Tato ca ‘‘avijjāpaccayā saṅkhārā’’ti āvaṭṭati bhavacakkaṃ. Apica ‘‘saṅkhārapaccayā viññāṇa’’nti vatvā ‘‘bhavapaccayā jātī’’ti vadantenapi bhavacakkassa anavaṭṭhānato paribbhamanaṃ dassitaṃ. Ettha hi viññāṇena avijjānivutassa punabbhavo dassito, jātiyā taṇhāya sampayuttassa, ubhayattha ubhinnaṃ anuvattamānattāti avijjātaṇhānimittaṃ bhavacakkaṃ anavaṭṭhānato paribbhamatīti ayamattho dīpitoti jarāmaraṇantāpi desanā na tato paraṃ pavattiyā abhāvaṃ sūceti atadatthattā, na ca paccayantaradassanatthameva puna vacananti sakkā viññātuṃ ekatreva tadubhayadesanāya tassa siddhattā. Tathā yaṃ kammaṃ avijjāhetukaṃ, taṃ taṇhāhetukampi. Yaṃ taṇhāhetukaṃ, taṃ avijjāhetukampi veditabbaṃ. Kasmā? Dvinnaṃ bhavamūlānaṃ aññamaññāvirahato. Yathā hi taṇhāpaccayā kāmupādānahetukaṃ kammabhavasaṅkhāraṃ vadanto na vinā bhavataṇhāya avijjā saṅkhārānaṃ paccayoti dasseti. Tathā tameva avijjāpaccayaṃ desento na antarena avijjāya bhavataṇhā kammabhavassa paccayoti. Tato ca pubbe pavattā avijjādipaccayā saṅkhārādayo , taṇhupādānādipaccayā bhavādayo ca, tathā taṇhāhetuupādānapaccayā bhavo, avijjāpaccayā saṅkhārā, bhavapaccayā jāti, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ, viññāṇādipaccayānāmarūpādīti evametesaṃ aṅgānaṃ pubbāparasambandho dassito hotīti veditabbaṃ.

    உத்³தே³ஸவாரவண்ணனா நிட்டி²தா.

    Uddesavāravaṇṇanā niṭṭhitā.

    அவிஜ்ஜாபத³னித்³தே³ஸவண்ணனா

    Avijjāpadaniddesavaṇṇanā

    226. பிதா கதீ²யதீதி அஸுகோ அஸுகஸ்ஸ பிதாதி பிதுபா⁴வேன கதீ²யதி. கதி²யமானோ ச அஸந்தே³ஹத்த²ங் அஞ்ஞேஹி மித்தத³த்தேஹி விஸேஸெத்வா கதீ²யதீதி தங் த³ஸ்ஸெந்தோ ஆஹ ‘‘தீ³கோ⁴…பே॰… த³த்தோ’’தி.

    226. Pitākathīyatīti asuko asukassa pitāti pitubhāvena kathīyati. Kathiyamāno ca asandehatthaṃ aññehi mittadattehi visesetvā kathīyatīti taṃ dassento āha ‘‘dīgho…pe… datto’’ti.

    யாதா²வோதி அவிபரீதோ. கிச்சஜாதிதோதி படிச்சா²த³னகிச்சதோ, உப்பஜ்ஜனட்டா²னதோ ச.

    Yāthāvoti aviparīto. Kiccajātitoti paṭicchādanakiccato, uppajjanaṭṭhānato ca.

    க³ஹணகாரணவஸேனாதி க³ஹணஸ்ஸ காரணபா⁴வவஸேன. அஞ்ஞஸேதாதீ³னங் நிவத்தகானீதி பத³ங் ஆனெத்வா ஸம்ப³ந்தோ⁴.

    Gahaṇakāraṇavasenāti gahaṇassa kāraṇabhāvavasena. Aññasetādīnaṃ nivattakānīti padaṃ ānetvā sambandho.

    சா²தெ³ந்தியாதி சா²த³னாகாரேன பவத்தந்தியா. ததா² பவத்தனஹேது தங்ஸம்பயுத்தா அவிஜ்ஜாஸம்பயுத்தா து³க்கா²ரம்மணா ஹொந்தி.

    Chādentiyāti chādanākārena pavattantiyā. Tathā pavattanahetu taṃsampayuttā avijjāsampayuttā dukkhārammaṇā honti.

    தஸ்மாதி ஸபா⁴வதோ அக³ம்பீ⁴ரத்தா தேஸங் து³த்³த³ஸபா⁴வகரணீ ததா³ரம்மணதா அவிஜ்ஜா உப்பஜ்ஜதி. இதரேஸந்தி நிரோத⁴மக்³கா³னங். ஸமானேபி பணீதஅஸங்கிலேஸிகாதி³பா⁴வே ஸப்பச்சயதோ அப்பச்சயஸ்ஸ விஸேஸங் த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘மக்³க³ஸ்ஸா’’திஆதி³ வுத்தங்.

    Tasmāti sabhāvato agambhīrattā tesaṃ duddasabhāvakaraṇī tadārammaṇatā avijjā uppajjati. Itaresanti nirodhamaggānaṃ. Samānepi paṇītaasaṃkilesikādibhāve sappaccayato appaccayassa visesaṃ dassetuṃ ‘‘maggassā’’tiādi vuttaṃ.

    அவிஜ்ஜாபத³னித்³தே³ஸவண்ணனா நிட்டி²தா.

    Avijjāpadaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.

    ஸங்கா²ரபத³னித்³தே³ஸவண்ணனா

    Saṅkhārapadaniddesavaṇṇanā

    ‘‘ஸோதே⁴தி அபுஞ்ஞப²லதோ’’தி இமினா புஞ்ஞஸ்ஸ விபாகது³க்க²விவித்ததங் ஆஹ, ‘‘து³க்க²தோ’’தி இமினா சேதோது³க்க²விவித்ததங், ‘‘ஸங்கிலேஸதோ’’தி இமினா கிலேஸது³க்க²விவித்ததங். ‘‘அபுஞ்ஞப²லதோ’’தி வா இமினா புஞ்ஞஸ்ஸ ஆயதிங் ஹிததங் த³ஸ்ஸேதி. ‘‘து³க்க²ஸங்கிலேஸதோ’’தி இமினா பவத்திஹிததங் பவத்திஸுக²தஞ்ச த³ஸ்ஸேதி. தங்னிப்பா²த³னேனாதி ஹிதஸுக²னிப்³ப³த்தனேன. புஜ்ஜப⁴வனிப்³ப³த்தகோ புஜ்ஜனிப்³ப³த்தகோ.

    ‘‘Sodhetiapuññaphalato’’ti iminā puññassa vipākadukkhavivittataṃ āha, ‘‘dukkhato’’ti iminā cetodukkhavivittataṃ, ‘‘saṃkilesato’’ti iminā kilesadukkhavivittataṃ. ‘‘Apuññaphalato’’ti vā iminā puññassa āyatiṃ hitataṃ dasseti. ‘‘Dukkhasaṃkilesato’’ti iminā pavattihitataṃ pavattisukhatañca dasseti. Taṃnipphādanenāti hitasukhanibbattanena. Pujjabhavanibbattako pujjanibbattako.

    ‘‘ஏவமித³ங் புஞ்ஞங் பவட்³ட⁴தீ’’திஆதீ³ஸு புஞ்ஞப²லம்பி புஞ்ஞந்தி வுச்சதீதி ஆஹ ‘‘புஞ்ஞுபக³ந்தி ப⁴வஸம்பத்துபக³’’ந்தி.

    ‘‘Evamidaṃ puññaṃ pavaḍḍhatī’’tiādīsu puññaphalampi puññanti vuccatīti āha ‘‘puññupaganti bhavasampattupaga’’nti.

    ஆதி³பா⁴வனாதி ‘‘பத²வீ பத²வீ’’திஆதி³னா கஸிணேஸு பவத்தபா⁴வனா. பத²வீ பத²வீதி வா எத்த² இதி-ஸத்³தோ³ ஆதி³அத்தோ², பகாரத்தோ² வா. தேன இதரகஸிணானங் க³ஹணங். ஆதி³பா⁴வனாதிஆதி³பூ⁴தா பா⁴வனா. ஸா ஹி ‘‘பரிகம்ம’’ந்தி வுச்சதி. மண்ட³லகரணங் கஸிணமண்ட³லகரணங்.

    Ādibhāvanāti ‘‘pathavī pathavī’’tiādinā kasiṇesu pavattabhāvanā. Pathavī pathavīti vā ettha iti-saddo ādiattho, pakārattho vā. Tena itarakasiṇānaṃ gahaṇaṃ. Ādibhāvanātiādibhūtā bhāvanā. Sā hi ‘‘parikamma’’nti vuccati. Maṇḍalakaraṇaṃ kasiṇamaṇḍalakaraṇaṃ.

    தா³னவஸேனாதி தெ³ய்யத⁴ம்மபரிச்சாக³வஸேன. சித்தசேதஸிகா த⁴ம்மா தா³னங் தி³ய்யதி ஏதேனாதி. தத்தா²தி தேஸு சித்தசேதஸிகேஸு. தா³னங் ஆரப்³பா⁴தி தேஹி நிப்³ப³த்தியமானங் பரிச்சாக³ங் உத்³தி³ஸ்ஸ. யதா² வா ஸோ நிப்பஜ்ஜதி, ததா² ட²பெத்வா. அதி⁴கிச்சாதி தஸ்ஸேவ வேவசனங். யதா² வா ஸம்பயுத்தேஹி நிப்³ப³த்தியமானா தா³னகிரியா நிப்ப²த்திவஸேன அதி⁴கதங் பாபுணாதி, ததா² கத்வா. சேதனாவஸேனேவ ஹி தா³னாதி³கம்மனிப்ப²த்தி. இதரேஸூதி ‘‘ஸீலங் ஆரப்³பா⁴’’திஆதீ³ஸு.

    Dānavasenāti deyyadhammapariccāgavasena. Cittacetasikā dhammā dānaṃ diyyati etenāti. Tatthāti tesu cittacetasikesu. Dānaṃ ārabbhāti tehi nibbattiyamānaṃ pariccāgaṃ uddissa. Yathā vā so nippajjati, tathā ṭhapetvā. Adhikiccāti tasseva vevacanaṃ. Yathā vā sampayuttehi nibbattiyamānā dānakiriyā nipphattivasena adhikataṃ pāpuṇāti, tathā katvā. Cetanāvaseneva hi dānādikammanipphatti. Itaresūti ‘‘sīlaṃ ārabbhā’’tiādīsu.

    அஸரிக்க²கம்பீதி அத்தனா அஸதி³ஸம்பி கடத்தாரூபந்தி ஸம்ப³ந்தோ⁴. வினாபி சதுத்த²ஜ்ஜா²னவிபாகேன. ரூபதண்ஹாஸங்கா²தஸ்ஸாதி ‘‘ரூபதண்ஹா’’தி எத்த² வுத்தரூபதண்ஹமாஹ. கு³ஞ்ஜந்தி கு³ஞ்ஜப²லபரிமாணங் தா⁴ரணீயவத்து²ங். ததா² தண்டு³லங்.

    Asarikkhakampīti attanā asadisampi kaṭattārūpanti sambandho. Vināpi catutthajjhānavipākena. Rūpataṇhāsaṅkhātassāti ‘‘rūpataṇhā’’ti ettha vuttarūpataṇhamāha. Guñjanti guñjaphalaparimāṇaṃ dhāraṇīyavatthuṃ. Tathā taṇḍulaṃ.

    ‘‘வசனவிஸேஸமத்தமேவா’’தி அத்த²விஸேஸாபா⁴வோ வுத்தோதி அத்த²விஸேஸாபா⁴வமாஹ ‘‘காயத்³வாரே பவத்தி ஏவ ஹி ஆதா³னாதி³பாபனா’’தி. புரிமேனாதி ‘‘காயத்³வாரே பவத்தா’’தி இமினா. தஞ்ஹி பவத்திமத்தகத²னதோ த்³வாரூபலக்க²ணங் ஹோதி. பச்சி²மேனாதி ‘‘ஆதா³னா’’தி³வசனேன.

    ‘‘Vacanavisesamattamevā’’ti atthavisesābhāvo vuttoti atthavisesābhāvamāha ‘‘kāyadvāre pavattieva hi ādānādipāpanā’’ti. Purimenāti ‘‘kāyadvāre pavattā’’ti iminā. Tañhi pavattimattakathanato dvārūpalakkhaṇaṃ hoti. Pacchimenāti ‘‘ādānā’’divacanena.

    காயவசீஸங்கா²ரக்³க³ஹணேதி உத்³தே³ஸங் ஸந்தா⁴யாஹ. காயவசீஸஞ்சேதனாக³ஹணேதி நித்³தே³ஸங். விஞ்ஞாணஸ்ஸாதி படிஸந்தி⁴விஞ்ஞாணஸ்ஸ. ஸஹஜாதஸ்ஸ பன அனந்தரஸ்ஸ ச பச்சயோ ஹோதியேவ. ‘‘குஸலா விபாகத⁴ம்மா சா’’தி இத³ங் ஸெக்க²புது²ஜ்ஜனஸந்தானே அபி⁴ஞ்ஞாசேதனா இதா⁴தி⁴ப்பேதா, ந இதராதி கத்வா வுத்தங். தேன யதா²வுத்தஅபி⁴ஞ்ஞாசேதனாபி படிஸந்தி⁴விஞ்ஞாணஸ்ஸ பச்சயோ ஸியா குஸலஸபா⁴வத்தா, விபாகத⁴ம்மத்தா வா தத³ஞ்ஞகுஸலாகுஸலசேதனா வியாதி த³ஸ்ஸேதி. தயித³ங் லோகுத்தரகுஸலாய அனேகந்திகங். ந ஹி ஸா படிஸந்தி⁴விஞ்ஞாணஸ்ஸ பச்சயோ. அத² விபாகதா³யினீதி வுச்செய்ய, ஏவம்பி அஹோஸிகம்மேன அனேகந்திகங். ந ஹி தஸ்ஸா விபாகுப்பாத³னங் அத்தீ²தி ஆஹ ‘‘ந விபாகுப்பாத³னேன குஸலதா விபாகத⁴ம்மதா சா’’தி. கேவலஞ்ஹி யா அஞ்ஞேஸங் விபாகத⁴ம்மானங் ஸப்³யாபாரா ஸஉஸ்ஸாஹா பவத்தி, ததா³காராவஸ்ஸா அப்பஹீனகிலேஸே ஸந்தானே பவத்தீதி விபாகத⁴ம்மதா, அனவஜ்ஜட்டே²ன குஸலதா ச வுத்தா. ஏவம்பி யதி³ விபாகத⁴ம்மா அபி⁴ஞ்ஞாசேதனா, கத²ங் அவிபாகாதி? அஸம்ப⁴வதோதி தங் அஸம்ப⁴வங் த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘ஸா பனா’’திஆதி³ வுத்தங். அபி⁴ஞ்ஞாசேதனா ஹி யதி³ விபாகங் உப்பாதெ³ய்ய, ஸபூ⁴மிகங் வா உப்பாதெ³ய்ய அஞ்ஞபூ⁴மிகங் வா. தத்த² அஞ்ஞபூ⁴மிகஸ்ஸ தாவ உப்பாத³னங் அயுத்தங் பச்சயாபா⁴வதோ, ததா² அத³ஸ்ஸனதோ ச. தேனாஹ ‘‘ந ஹீ’’திஆதி³. ஸபூ⁴மிகங் நவத்தப்³பா³ரம்மணங் வா உப்பாதெ³ய்ய பரித்தாதி³ஆரம்மணங் வா, தேஸு அத்தனோ கம்மஸமானாரம்மணதாய ரூபாவசரவிபாகஸ்ஸ த³ஸ்ஸிதத்தா, பரித்தாதி³ஆரம்மணத்தா ச அபி⁴ஞ்ஞாசேதனாய நவத்தப்³பா³ரம்மணங் ந உப்பாதெ³ய்ய. ததா² ஏகந்தனவத்தப்³பா³ரம்மணத்தா ரூபாவசரவிபாகஸ்ஸ பரித்தாதி³ஆரம்மணஞ்ச ந உப்பாதெ³ய்யாதி அயமஸம்ப⁴வோ. தேனாஹ ‘‘அத்தனா ஸதி³ஸாரம்மணஞ்சா’’திஆதி³. தத்த² திட்டா²னிகந்தி படிஸந்தி⁴ப⁴வங்க³சுதிவஸேன டா²னத்தயவந்தங். ‘‘பத²வீகஸிணங் ஆபோகஸிண’’ந்திஆதி³னா குஸலேன அபி⁴ன்னங் கத்வா விபாகஸ்ஸ ஆரம்மணங் தே³ஸிதந்தி ஆஹ ‘‘சித்துப்பாத³கண்டே³…பே॰… வுத்தத்தா’’தி. ‘‘ரூபாவசரதிகசதுக்கஜ்ஜா²னானி குஸலதோ ச விபாகதோ ச கிரியதோ ச சதுத்த²ஸ்ஸ ஜா²னஸ்ஸ விபாகோ ஆகாஸானஞ்சாயதனங் ஆகிஞ்சஞ்ஞாயதனங் இமே த⁴ம்மா நவத்தப்³பா³ ‘‘பரித்தாரம்மணா’’திபி ‘மஹக்³க³தாரம்மணா’திபி ‘அப்பமாணாரம்மணா’திபீ’’தி வசனதோ ரூபாவசரவிபாகோ ஏகந்தனவத்தப்³பா³ரம்மணோதி ஆஹ ‘‘ந ச ரூபாவசரவிபாகோ பரித்தாதி³ஆரம்மணோ அத்தீ²’’தி. ஸ்வாயமஸம்ப⁴வோ பரித்தாதி³ஆரம்மணாய அபி⁴ஞ்ஞாசேதனாய விபாகாபா⁴வங் ஸாதே⁴தி, ந நவத்தப்³பா³ரம்மணாய . நவத்தப்³பா³ரம்மணாபி ஹி ஸா அத்தீ²தி ந ப்³யாபீதி விபாகானுப்பாத³னே தஸ்ஸா அஞ்ஞங் காரணங் த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘கஸிணேஸு சா’’திஆதி³மாஹ. ஸமாதி⁴விஜம்ப⁴னபூ⁴தா அபி⁴ஞ்ஞா ஸமாதி⁴ஸ்ஸ ஆனிஸங்ஸமத்தந்தி ‘‘ஸமாதி⁴ப²லஸதி³ஸா’’தி வுத்தங். தஸ்ஸ தஸ்ஸ அதி⁴ட்டா²னவிகுப்³ப³னதி³ப்³ப³ஸத்³த³ஸவனாதி³கஸ்ஸ யதி³ச்சி²தஸ்ஸ கிச்சஸ்ஸ நிப்பா²த³னமத்தங் பன அபி⁴ஞ்ஞாசேதனா, ந காலந்தரப²லா, தி³ட்ட²த⁴ம்மவேத³னீயங் விய நாபி விபாகப²லா, அத² கோ² யதா²வுத்தஆனிஸங்ஸப²லா த³ட்ட²ப்³பா³.

    Kāyavacīsaṅkhāraggahaṇeti uddesaṃ sandhāyāha. Kāyavacīsañcetanāgahaṇeti niddesaṃ. Viññāṇassāti paṭisandhiviññāṇassa. Sahajātassa pana anantarassa ca paccayo hotiyeva. ‘‘Kusalā vipākadhammā cā’’ti idaṃ sekkhaputhujjanasantāne abhiññācetanā idhādhippetā, na itarāti katvā vuttaṃ. Tena yathāvuttaabhiññācetanāpi paṭisandhiviññāṇassa paccayo siyā kusalasabhāvattā, vipākadhammattā vā tadaññakusalākusalacetanā viyāti dasseti. Tayidaṃ lokuttarakusalāya anekantikaṃ. Na hi sā paṭisandhiviññāṇassa paccayo. Atha vipākadāyinīti vucceyya, evampi ahosikammena anekantikaṃ. Na hi tassā vipākuppādanaṃ atthīti āha ‘‘na vipākuppādanena kusalatā vipākadhammatā cā’’ti. Kevalañhi yā aññesaṃ vipākadhammānaṃ sabyāpārā saussāhā pavatti, tadākārāvassā appahīnakilese santāne pavattīti vipākadhammatā, anavajjaṭṭhena kusalatā ca vuttā. Evampi yadi vipākadhammā abhiññācetanā, kathaṃ avipākāti? Asambhavatoti taṃ asambhavaṃ dassetuṃ ‘‘sā panā’’tiādi vuttaṃ. Abhiññācetanā hi yadi vipākaṃ uppādeyya, sabhūmikaṃ vā uppādeyya aññabhūmikaṃ vā. Tattha aññabhūmikassa tāva uppādanaṃ ayuttaṃ paccayābhāvato, tathā adassanato ca. Tenāha ‘‘na hī’’tiādi. Sabhūmikaṃ navattabbārammaṇaṃ vā uppādeyya parittādiārammaṇaṃ vā, tesu attano kammasamānārammaṇatāya rūpāvacaravipākassa dassitattā, parittādiārammaṇattā ca abhiññācetanāya navattabbārammaṇaṃ na uppādeyya. Tathā ekantanavattabbārammaṇattā rūpāvacaravipākassa parittādiārammaṇañca na uppādeyyāti ayamasambhavo. Tenāha ‘‘attanā sadisārammaṇañcā’’tiādi. Tattha tiṭṭhānikanti paṭisandhibhavaṅgacutivasena ṭhānattayavantaṃ. ‘‘Pathavīkasiṇaṃ āpokasiṇa’’ntiādinā kusalena abhinnaṃ katvā vipākassa ārammaṇaṃ desitanti āha ‘‘cittuppādakaṇḍe…pe… vuttattā’’ti. ‘‘Rūpāvacaratikacatukkajjhānāni kusalato ca vipākato ca kiriyato ca catutthassa jhānassa vipāko ākāsānañcāyatanaṃ ākiñcaññāyatanaṃ ime dhammā navattabbā ‘‘parittārammaṇā’’tipi ‘mahaggatārammaṇā’tipi ‘appamāṇārammaṇā’tipī’’ti vacanato rūpāvacaravipāko ekantanavattabbārammaṇoti āha ‘‘na ca rūpāvacaravipāko parittādiārammaṇo atthī’’ti. Svāyamasambhavo parittādiārammaṇāya abhiññācetanāya vipākābhāvaṃ sādheti, na navattabbārammaṇāya . Navattabbārammaṇāpi hi sā atthīti na byāpīti vipākānuppādane tassā aññaṃ kāraṇaṃ dassetuṃ ‘‘kasiṇesu cā’’tiādimāha. Samādhivijambhanabhūtā abhiññā samādhissa ānisaṃsamattanti ‘‘samādhiphalasadisā’’ti vuttaṃ. Tassa tassa adhiṭṭhānavikubbanadibbasaddasavanādikassa yadicchitassa kiccassa nipphādanamattaṃ pana abhiññācetanā, na kālantaraphalā, diṭṭhadhammavedanīyaṃ viya nāpi vipākaphalā, atha kho yathāvuttaānisaṃsaphalā daṭṭhabbā.

    கேசி பன ‘‘ஸமானபூ⁴மிகதோ ஆஸேவனலாபே⁴ன ப³லவந்தானி ஜா²னானீதி தானி விபாகங் தெ³ந்தி ஸமாபத்திபா⁴வதோ, அபி⁴ஞ்ஞா பன ஸதிபி ஜா²னபா⁴வே தத³பா⁴வதோ தஸ்மிங் தஸ்மிங் ஆரம்மணே ஆக³ந்துகாவாதி து³ப்³ப³லா, தஸ்மா விபாகங் ந தே³தீ’’தி வத³ந்தி. தங் அகாரணங் புனப்புனங் பரிகம்மவஸேன அபி⁴ஞ்ஞாயபி வஸீபா⁴வஸப்³பா⁴வதோ. யங் பன வத³ந்தி ‘‘பாத³கஜ்ஜா²னே அத்தனா ஸமானஸபா⁴வேஹி ஜவனேஹி லத்³தா⁴ஸேவனே ஸம்மதே³வ வஸீபா⁴வப்பத்தே பரிஸுத்³த⁴தாதி³அட்ட²ங்க³ஸமன்னாக³மேன ஸாதிஸயே ஜாதே அபி⁴ஞ்ஞா நிப்³ப³த்தந்தி, தாஸஞ்ச சதுத்த²ஜ்ஜா²னிகத்தா சதுத்த²ஜ்ஜா²னபூ⁴மிகோ ஏவ விபாகோ நிப்³ப³த்தெய்ய, ஸோ ச யதா²வுத்தகு³ணேன ப³லவதா பாத³கஜ்ஜா²னேனேவ கதோகாஸேன ஸிஜ்ஜ²தீதி அனோகாஸதாய அபி⁴ஞ்ஞா ந விபாகங் தே³தீ’’தி. தம்பி அகாரணங் அவிபாகபா⁴வதோ தாஸங். ஸதி ஹி விபாகதா³யிபா⁴வே விபாகஸ்ஸ அனோகாஸசோத³னா யுத்தா, அவிபாகதா ச தாஸங் வுத்தனயா ஏவ.

    Keci pana ‘‘samānabhūmikato āsevanalābhena balavantāni jhānānīti tāni vipākaṃ denti samāpattibhāvato, abhiññā pana satipi jhānabhāve tadabhāvato tasmiṃ tasmiṃ ārammaṇe āgantukāvāti dubbalā, tasmā vipākaṃ na detī’’ti vadanti. Taṃ akāraṇaṃ punappunaṃ parikammavasena abhiññāyapi vasībhāvasabbhāvato. Yaṃ pana vadanti ‘‘pādakajjhāne attanā samānasabhāvehi javanehi laddhāsevane sammadeva vasībhāvappatte parisuddhatādiaṭṭhaṅgasamannāgamena sātisaye jāte abhiññā nibbattanti, tāsañca catutthajjhānikattā catutthajjhānabhūmiko eva vipāko nibbatteyya, so ca yathāvuttaguṇena balavatā pādakajjhāneneva katokāsena sijjhatīti anokāsatāya abhiññā na vipākaṃ detī’’ti. Tampi akāraṇaṃ avipākabhāvato tāsaṃ. Sati hi vipākadāyibhāve vipākassa anokāsacodanā yuttā, avipākatā ca tāsaṃ vuttanayā eva.

    ந ஹோதீதி விஞ்ஞாணஸ்ஸ பச்சயோ ந ஹோதீதி. உத்³த⁴ச்சசேதனாபி அபி⁴ஞ்ஞாசேதனாதோ நிப்³பி³ஸேஸேன வுத்தாதி மஞ்ஞமானோ ‘‘விபாகே’’தி ச வசனங் ந விபாகாரஹதாமத்தவாசகோ, அத² கோ² விபாகஸப்³பா⁴வவாசகோதி ஆஹ ‘‘விசாரேதப்³ப³’’ந்தி. ததா² ச வுத்தங் ‘‘ந ஹி ‘விபாகே’தி வசனங் விபாகத⁴ம்மவசனங் விய விபாகாரஹதங் வத³தீ’’தி. தத்த² யங் விசாரேதப்³ப³ங், தங் ஹெட்டா² வுத்தமேவ. இத³ங் பனெத்த² ஸன்னிட்டா²னங் – யஸ்மா உத்³த⁴ச்சசேதனா பவத்திவிபாகமேவ தே³தி, ந படிஸந்தி⁴விபாகங், தஸ்மா தஸ்ஸா பவத்திவிபாகஸ்ஸ வஸேன விப⁴ங்கே³ விபாகோ உத்³த⁴டோ. உப⁴யவிபாகதா³யிகாய பன சேதனாய நானாக்க²ணிககம்மபச்சயோ வுச்சதீதி தத³பா⁴வதோ பட்டா²னே தஸ்ஸா ஸோ ந வுத்தோ. யங் பன அட்ட²கதா²யங் ‘‘விஞ்ஞாணஸ்ஸ பச்சயபா⁴வே அபனேதப்³பா³’’தி (விப⁴॰ அட்ட²॰ 226 ஸங்கா²ரபத³னித்³தே³ஸ) வுத்தங், தங் படிஸந்தி⁴விஞ்ஞாணமேவ ஸந்தா⁴ய வுத்தங். ‘‘ஏவங் உத்³த⁴ச்சசேதனாபி ந ஹோதீ’’தி இத³ம்பி விஞ்ஞாணஸ்ஸ பச்சயதாபா⁴வமத்தங் க³ஹெத்வா வுத்தங். ஏவஞ்ஹெத்த² அஞ்ஞமஞ்ஞங் பாளியா அட்ட²கதா²ய ச அவிரோதோ⁴ த³ட்ட²ப்³போ³.

    Na hotīti viññāṇassa paccayo na hotīti. Uddhaccacetanāpi abhiññācetanāto nibbisesena vuttāti maññamāno ‘‘vipāke’’ti ca vacanaṃ na vipākārahatāmattavācako, atha kho vipākasabbhāvavācakoti āha ‘‘vicāretabba’’nti. Tathā ca vuttaṃ ‘‘na hi ‘vipāke’ti vacanaṃ vipākadhammavacanaṃ viya vipākārahataṃ vadatī’’ti. Tattha yaṃ vicāretabbaṃ, taṃ heṭṭhā vuttameva. Idaṃ panettha sanniṭṭhānaṃ – yasmā uddhaccacetanā pavattivipākameva deti, na paṭisandhivipākaṃ, tasmā tassā pavattivipākassa vasena vibhaṅge vipāko uddhaṭo. Ubhayavipākadāyikāya pana cetanāya nānākkhaṇikakammapaccayo vuccatīti tadabhāvato paṭṭhāne tassā so na vutto. Yaṃ pana aṭṭhakathāyaṃ ‘‘viññāṇassa paccayabhāve apanetabbā’’ti (vibha. aṭṭha. 226 saṅkhārapadaniddesa) vuttaṃ, taṃ paṭisandhiviññāṇameva sandhāya vuttaṃ. ‘‘Evaṃ uddhaccacetanāpina hotī’’ti idampi viññāṇassa paccayatābhāvamattaṃ gahetvā vuttaṃ. Evañhettha aññamaññaṃ pāḷiyā aṭṭhakathāya ca avirodho daṭṭhabbo.

    எத்தா²தி உத்³த⁴ச்சசேதனாய விபாகதா³னே. அமதக்³க³பதே²தி ஏவங்னாமகே பகரணே. ‘‘புது²ஜ்ஜனஸந்தானே அகுஸலா த³ஸ்ஸனேன பஹாதப்³பா³, ஸெக்க²ஸந்தானே பா⁴வனாய பஹாதப்³பா³’’தி இமஸ்ஸ அத்த²ஸ்ஸ வுத்தத்தா ‘‘புது²ஜ்ஜனானங் பனா’’திஆதி³ வுத்தங். ‘‘ந வுச்சந்தீ’’தி இமினா புது²ஜ்ஜனே பவத்தப³ஹித்³தா⁴ஸங்யோஜனாதீ³னங் பா⁴வனாய பஹாதப்³ப³பரியாயாபா⁴வங் த³ஸ்ஸேதி. ‘‘யதி³ வுச்செய்யு’’ந்திஆதி³னா தமேவத்த²ங் யுத்திதோ ச ஆக³மதோ ச விபா⁴வேதி. தத்த² கேஸஞ்சீதி ஸகப⁴ண்டே³ ச²ந்த³ராகா³தீ³னங். கேசீதி ஸக்காயதி³ட்டி²ஆத³யோ. கதா³சீதி அதீதாதி³கே கிஸ்மிஞ்சி காலே. சத்தத்தாதிஆதி³ பரியாயவசனங். உபனிஸ்ஸாயாதி உபனிஸ்ஸயபச்சயே கத்வா.

    Etthāti uddhaccacetanāya vipākadāne. Amataggapatheti evaṃnāmake pakaraṇe. ‘‘Puthujjanasantāne akusalā dassanena pahātabbā, sekkhasantāne bhāvanāya pahātabbā’’ti imassa atthassa vuttattā ‘‘puthujjanānaṃ panā’’tiādi vuttaṃ. ‘‘Na vuccantī’’ti iminā puthujjane pavattabahiddhāsaṃyojanādīnaṃ bhāvanāya pahātabbapariyāyābhāvaṃ dasseti. ‘‘Yadi vucceyyu’’ntiādinā tamevatthaṃ yuttito ca āgamato ca vibhāveti. Tattha kesañcīti sakabhaṇḍe chandarāgādīnaṃ. Kecīti sakkāyadiṭṭhiādayo. Kadācīti atītādike kismiñci kāle. Cattattātiādi pariyāyavacanaṃ. Upanissāyāti upanissayapaccaye katvā.

    இதரேஸந்தி நத³ஸ்ஸனேனபஹாதப்³பா³னங். ந ச ந ஹொந்தீதி ஸம்ப³ந்தோ⁴. ஏவஞ்ச கத்வாதி யதா²வுத்தபாளியங் உத்³த⁴ச்சக்³க³ஹணேன உத்³த⁴ச்சஸஹக³தசித்துப்பாதோ³ க³ஹிதோ, ந யத்த² கத்த²சி உத்³த⁴ச்சந்தி ஏவமத்தே² ஸதி. தந்தி தி³ட்டி²ங். ‘‘அதீதாதி³பா⁴வேன நவத்தப்³ப³த்தே’’தி கஸ்மா வுத்தங், நனு அனாக³தா ஏவ பஹாதப்³பா³தி? ந, உப்பஜ்ஜனாரஹா நிப்பரியாயேன அனாக³தா நாம, பஹாதப்³பா³ பன ந உப்பஜ்ஜனாரஹாதி தேஸங் அதீதாதி³பா⁴வேன நவத்தப்³ப³தா வுத்தா. த³ஸ்ஸனங் அபெக்கி²த்வாதி பா⁴விதங் த³ஸ்ஸனமக்³க³ங் உபனிதா⁴ய. ஸஹாயவிரஹாதி த³ஸ்ஸனபஹாதப்³ப³ஸங்கா²தஸஹகாரிகாரணாபா⁴வதோ. விபாகங் ந ஜனயந்தீதி ஸகலகிலேஸபரிக்க²யே விய ஏகச்சபரிக்க²யேபி தன்னிமித்தங் தங் ஏகச்சங் கம்மங் ந விபச்சதீதி அதி⁴ப்பாயோ. விபாகோ விப⁴ங்கே³ வுத்தோதி படிஸந்தி⁴பவத்திபே⁴த³ங் து³வித⁴ம்பி விபாகங் ஸந்தா⁴யாஹ.

    Itaresanti nadassanenapahātabbānaṃ. Na ca na hontīti sambandho. Evañca katvāti yathāvuttapāḷiyaṃ uddhaccaggahaṇena uddhaccasahagatacittuppādo gahito, na yattha katthaci uddhaccanti evamatthe sati. Tanti diṭṭhiṃ. ‘‘Atītādibhāvena navattabbatte’’ti kasmā vuttaṃ, nanu anāgatā eva pahātabbāti? Na, uppajjanārahā nippariyāyena anāgatā nāma, pahātabbā pana na uppajjanārahāti tesaṃ atītādibhāvena navattabbatā vuttā. Dassanaṃ apekkhitvāti bhāvitaṃ dassanamaggaṃ upanidhāya. Sahāyavirahāti dassanapahātabbasaṅkhātasahakārikāraṇābhāvato. Vipākaṃ na janayantīti sakalakilesaparikkhaye viya ekaccaparikkhayepi tannimittaṃ taṃ ekaccaṃ kammaṃ na vipaccatīti adhippāyo. Vipāko vibhaṅge vuttoti paṭisandhipavattibhedaṃ duvidhampi vipākaṃ sandhāyāha.

    அகுஸலானந்தி யதா²வுத்தவிஸேஸானங் புது²ஜ்ஜனஸந்தானே அகுஸலானங். அப்பஹாதப்³பா³னந்தி அப்பஹாதப்³ப³ஸபா⁴வானங் குஸலாதீ³னங். அப்பஹாதப்³ப³விருத்³த⁴ஸபா⁴வதா ஸாவஜ்ஜதா. ‘‘ஏவம்பீ’’திஆதி³ தோ³ஸந்தரத³ஸ்ஸனங். தேன யதி³பி தேஸங் அகுஸலானங் இமஸ்மிங் திகே ததியபத³ஸங்க³ஹோ ந ஸியா, நவத்தப்³ப³தா பன ஆபஜ்ஜதீதி தீ³பேதி. ஸப்³பே³ன ஸப்³ப³ங் த⁴ம்மவஸேன அஸங்க³ஹிதஸ்ஸ திகது³கேஸு நவத்தப்³ப³தாபத்தீதி ஆஹ ‘‘நாபஜ்ஜதீ’’தி. இதா³னி தங் நவத்தப்³ப³தானாபஜ்ஜனங் ‘‘சித்துப்பாத³கண்டே³’’திஆதி³னா காரணதோ, நித³ஸ்ஸனதோ ச விபா⁴வேதி. யத்தா²தி யஸ்மிங் திகே. நியோக³தோதி நியமதோ ஏகந்ததோ. தேஸந்தி பத³த்தயஸங்க³ஹிதத⁴ம்மானங். யதா²வுத்தபதே³ஸு வியாதி யதா²வுத்தேஸு பட²மாதீ³ஸு தீஸு பதே³ஸு. யதா² பி⁴ந்தி³தப்³பா³ சித்துப்பாதா³, இதரே ச யதா²ரஹங் ராஸித்தயவஸேன பி⁴ந்தி³த்வா ப⁴ஜாபிதா தங்தங்கொட்டா²ஸதோ கதா, ஏவங். தத்தா²பீதி சதுத்த²கொட்டா²ஸேபி. ப⁴ஜாபேதப்³பே³தி நவத்தப்³ப³பா⁴வங் ப⁴ஜாபேதப்³பே³. தத³பா⁴வாதி தஸ்ஸ சதுத்த²கொட்டா²ஸஸ்ஸ அபா⁴வா. ததா²தி நவத்தப்³ப³பா⁴வேன.

    Akusalānanti yathāvuttavisesānaṃ puthujjanasantāne akusalānaṃ. Appahātabbānanti appahātabbasabhāvānaṃ kusalādīnaṃ. Appahātabbaviruddhasabhāvatā sāvajjatā. ‘‘Evampī’’tiādi dosantaradassanaṃ. Tena yadipi tesaṃ akusalānaṃ imasmiṃ tike tatiyapadasaṅgaho na siyā, navattabbatā pana āpajjatīti dīpeti. Sabbena sabbaṃ dhammavasena asaṅgahitassa tikadukesu navattabbatāpattīti āha ‘‘nāpajjatī’’ti. Idāni taṃ navattabbatānāpajjanaṃ ‘‘cittuppādakaṇḍe’’tiādinā kāraṇato, nidassanato ca vibhāveti. Yatthāti yasmiṃ tike. Niyogatoti niyamato ekantato. Tesanti padattayasaṅgahitadhammānaṃ. Yathāvuttapadesu viyāti yathāvuttesu paṭhamādīsu tīsu padesu. Yathā bhinditabbā cittuppādā, itare ca yathārahaṃ rāsittayavasena bhinditvā bhajāpitā taṃtaṃkoṭṭhāsato katā, evaṃ. Tatthāpīti catutthakoṭṭhāsepi. Bhajāpetabbeti navattabbabhāvaṃ bhajāpetabbe. Tadabhāvāti tassa catutthakoṭṭhāsassa abhāvā. Tathāti navattabbabhāvena.

    உப்பன்னத்திகே அதீதா, இத⁴ யதா²வுத்தஅகுஸலா ந வுத்தா, அபெக்கி²தப்³ப³பா⁴வேனாரஹிதாபி தங்ஸபா⁴வானதிவத்தனதோ ததா² வுச்சந்தீதி நவத்தப்³ப³தாபத்திதோ³ஸங் பரிஹரந்தோ தஸ்ஸ உதா³ஹரணங் தாவ த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘அத² வா யதா² ஸப்படிகே⁴ஹீ’’திஆதி³மாஹ. தங்ஸபா⁴வோ செத்த² ஸாவஜ்ஜதாவிஸிட்டோ² த³ஸ்ஸனபஹாதப்³ப³பா⁴வாபா⁴வோ. ‘‘ஏவஞ்ச ஸதீ’’திஆதி³னா இமஸ்மிங் பக்கே² லத்³த⁴கு³ணங் த³ஸ்ஸேதி. பா⁴வனாய பஹாதப்³பா³னந்தி பரியாயேன நிப்பரியாயேன ச பா⁴வனாய பஹாதப்³பா³னங், தத்த² புரிமானங் அமுக்²யஸபா⁴வத்தா, பச்சி²மானங் அவிபாகத்தா நானாக்க²ணிககம்மபச்சயதா ந வுத்தாதி அதி⁴ப்பாயோ. யதா² ச பா⁴வனாய பஹாதப்³பா³னங் நானாக்க²ணிககம்மபச்சயபா⁴வோ நத்தி², ஏவங் த³ஸ்ஸனேன பஹாதப்³பா³னங் வஸேன தேஸங் பச்சயலாபோ⁴பி நத்தீ²தி த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘ந ச…பே॰… வுத்தா’’தி வத்வா தத்த² காரணமாஹ ‘‘யே ஹி…பே॰… பவத்தந்தீ’’தி. தத்த² ந தே த³ஸ்ஸனதோ உத்³த⁴ங் பவத்தந்தீதி யே த³ஸ்ஸனேன பஹாதப்³ப³பச்சயா கிலேஸா, தே த³ஸ்ஸனேன பஹாதப்³ப³பக்கி²கா ஏவாதி தேஸங் பா⁴வனாய பஹாதப்³ப³பரியாயோ ஏவ நத்தி², கத²ங் தேஸங் வஸேன த³ஸ்ஸனேன பஹாதப்³பா³ பா⁴வனாய பஹாதப்³பா³னங் கேனசி பச்சயேன பச்சயோதி வுச்செய்யாதி அத்தோ². அத² வா யே புது²ஜ்ஜனஸந்தானே ந த³ஸ்ஸனேன பஹாதப்³பா³, ந தே பரமத்த²தோ பா⁴வனாய பஹாதப்³பா³. யே பன தே ஸெக்க²ஸந்தானே, ந தேஸங் பச்சயபூ⁴தா த³ஸ்ஸனேன பஹாதப்³பா³ அத்தீ²தி ஏவம்பி த³ஸ்ஸனேன பஹாதப்³பா³ பா⁴வனாய பஹாதப்³பா³னங் கேனசி பச்சயேன பச்சயோதி ந வுத்தாதி வேதி³தப்³ப³ங். யதி³ த³ஸ்ஸனேனபஹாதப்³ப³பச்சயா கிலேஸா த³ஸ்ஸனபக்கி²கா, தப்பச்சயங் உத்³த⁴ச்சஸஹக³தங் த³ஸ்ஸனேன பஹாதப்³ப³ங் ஸியாதி கத²ங் தஸ்ஸ ஏகந்தபா⁴வனாய பஹாதப்³ப³தா வுத்தாதி சோத³னங் ஸந்தா⁴யாஹ ‘‘த³ஸ்ஸனேன பஹாதப்³ப³பச்சயஸ்ஸா’’திஆதி³. தஸ்மாதி யஸ்மா ஸராக³வீதராக³ஸந்தானேஸு ஸஹாயவேகல்லேன கம்மஸ்ஸ விபாகாவிபாகத⁴ம்மதா விய புது²ஜ்ஜனஸெக்க²ஸந்தானேஸு உத்³த⁴ச்சஸஹக³தஸ்ஸ வுத்தனயேன ஸவிபாகாவிபாகதா ஸித்³தா⁴, தஸ்மா. தஸ்ஸாதி உத்³த⁴ச்சஸஹக³தஸ்ஸ. தாதி³ஸஸ்ஸேவாதி உத்³த⁴ச்சஸஹக³தபா⁴வேன ஏகஸபா⁴வஸ்ஸ.

    Uppannattike atītā, idha yathāvuttaakusalā na vuttā, apekkhitabbabhāvenārahitāpi taṃsabhāvānativattanato tathā vuccantīti navattabbatāpattidosaṃ pariharanto tassa udāharaṇaṃ tāva dassetuṃ ‘‘athavā yathā sappaṭighehī’’tiādimāha. Taṃsabhāvo cettha sāvajjatāvisiṭṭho dassanapahātabbabhāvābhāvo. ‘‘Evañca satī’’tiādinā imasmiṃ pakkhe laddhaguṇaṃ dasseti. Bhāvanāya pahātabbānanti pariyāyena nippariyāyena ca bhāvanāya pahātabbānaṃ, tattha purimānaṃ amukhyasabhāvattā, pacchimānaṃ avipākattā nānākkhaṇikakammapaccayatā na vuttāti adhippāyo. Yathā ca bhāvanāya pahātabbānaṃ nānākkhaṇikakammapaccayabhāvo natthi, evaṃ dassanena pahātabbānaṃ vasena tesaṃ paccayalābhopi natthīti dassento ‘‘na ca…pe… vuttā’’ti vatvā tattha kāraṇamāha ‘‘ye hi…pe… pavattantī’’ti. Tattha na te dassanato uddhaṃ pavattantīti ye dassanena pahātabbapaccayā kilesā, te dassanena pahātabbapakkhikā evāti tesaṃ bhāvanāya pahātabbapariyāyo eva natthi, kathaṃ tesaṃ vasena dassanena pahātabbā bhāvanāya pahātabbānaṃ kenaci paccayena paccayoti vucceyyāti attho. Atha vā ye puthujjanasantāne na dassanena pahātabbā, na te paramatthato bhāvanāya pahātabbā. Ye pana te sekkhasantāne, na tesaṃ paccayabhūtā dassanena pahātabbā atthīti evampi dassanena pahātabbā bhāvanāya pahātabbānaṃ kenaci paccayena paccayoti na vuttāti veditabbaṃ. Yadi dassanenapahātabbapaccayā kilesā dassanapakkhikā, tappaccayaṃ uddhaccasahagataṃ dassanena pahātabbaṃ siyāti kathaṃ tassa ekantabhāvanāya pahātabbatā vuttāti codanaṃ sandhāyāha ‘‘dassanena pahātabbapaccayassā’’tiādi. Tasmāti yasmā sarāgavītarāgasantānesu sahāyavekallena kammassa vipākāvipākadhammatā viya puthujjanasekkhasantānesu uddhaccasahagatassa vuttanayena savipākāvipākatā siddhā, tasmā. Tassāti uddhaccasahagatassa. Tādisassevāti uddhaccasahagatabhāvena ekasabhāvassa.

    எத்த² ச யங் ‘‘ந பா⁴வனாய பஹாதப்³ப³ம்பி அத்தி² உத்³த⁴ச்சஸஹக³த’’ந்திஆதி³ அமதக்³க³பதே² வுத்தங், தங் அகாரணங், கஸ்மா? தஸ்ஸ ஏகந்தேன பா⁴வனாய பஹாதப்³ப³த்தா. யதா²ஹ ‘‘கதமே த⁴ம்மா பா⁴வனாய பஹாதப்³பா³? உத்³த⁴ச்சஸஹக³தோ சித்துப்பாதோ³’’தி (த⁴॰ ஸ॰ 1583). யதி³ ஹி உத்³த⁴ச்சஸஹக³தங் ந பா⁴வனாய பஹாதப்³ப³ம்பி அப⁴விஸ்ஸ, யதா² அதீதாரம்மணத்திகே ‘‘நியோகா³ அனாக³தாரம்மணா நத்தீ²’’தி வத்வா ‘‘காமாவசரகுஸலஸ்ஸ விபாகதோ த³ஸ சித்துப்பாதா³’’திஆதி³னா புன விப⁴ஜித்வா வுத்தங், ஏவமிதா⁴பி ‘‘கதமே த⁴ம்மா பா⁴வனாய பஹாதப்³பா³? நியோகா³ பா⁴வனாய பஹாதப்³பா³ நத்தீ²’’தி வத்வா ‘‘உத்³த⁴ச்சஸஹக³தோ சித்துப்பாதோ³ ஸியா பா⁴வனாய பஹாதப்³போ³, ஸியா ந வத்தப்³போ³ ‘த³ஸ்ஸனேன பஹாதப்³போ³’திபி ‘பா⁴வனாய பஹாதப்³போ³’திபீ’’திஆதி³ வத்தப்³ப³ங் ஸியா, ந ச ததா² வுத்தங். யா ச தமத்த²ங் படிபாதெ³ந்தேன ‘‘யதி³ வுச்செய்யு’’ந்திஆதி³னா யுத்தி வுத்தா, ஸாபி அயுத்தி. கஸ்மா? த³ஸ்ஸனேன பஹாதப்³பா³ரம்மணானங் ராக³தி³ட்டி²விசிகிச்சு²த்³த⁴ச்சானங் த³ஸ்ஸனேன பஹாதப்³ப³பா⁴வஸ்ஸேவ இச்சி²தத்தா.

    Ettha ca yaṃ ‘‘na bhāvanāya pahātabbampi atthi uddhaccasahagata’’ntiādi amataggapathe vuttaṃ, taṃ akāraṇaṃ, kasmā? Tassa ekantena bhāvanāya pahātabbattā. Yathāha ‘‘katame dhammā bhāvanāya pahātabbā? Uddhaccasahagato cittuppādo’’ti (dha. sa. 1583). Yadi hi uddhaccasahagataṃ na bhāvanāya pahātabbampi abhavissa, yathā atītārammaṇattike ‘‘niyogā anāgatārammaṇā natthī’’ti vatvā ‘‘kāmāvacarakusalassa vipākato dasa cittuppādā’’tiādinā puna vibhajitvā vuttaṃ, evamidhāpi ‘‘katame dhammā bhāvanāya pahātabbā? Niyogā bhāvanāya pahātabbā natthī’’ti vatvā ‘‘uddhaccasahagato cittuppādo siyā bhāvanāya pahātabbo, siyā na vattabbo ‘dassanena pahātabbo’tipi ‘bhāvanāya pahātabbo’tipī’’tiādi vattabbaṃ siyā, na ca tathā vuttaṃ. Yā ca tamatthaṃ paṭipādentena ‘‘yadi vucceyyu’’ntiādinā yutti vuttā, sāpi ayutti. Kasmā? Dassanena pahātabbārammaṇānaṃ rāgadiṭṭhivicikicchuddhaccānaṃ dassanena pahātabbabhāvasseva icchitattā.

    யஞ்ச ‘‘உத்³த⁴ச்சங் உப்பஜ்ஜதீ’’தி உத்³த⁴ச்சஸஹக³தசித்துப்பாதோ³ வுத்தோதி த³ஸ்ஸேதுங் அதி⁴பதிபச்சயனித்³தே³ஸே உத்³த⁴ச்சஸ்ஸ அனுத்³த⁴ரணங் காரணபா⁴வேன வுத்தங், தம்பி அகாரணங் அஞ்ஞதா²பி ஸாவஸேஸபாட²த³ஸ்ஸனதோ. ததா² ஹி ‘‘அதீதோ த⁴ம்மோ பச்சுப்பன்னஸ்ஸ த⁴ம்மஸ்ஸ, அனாக³தோ த⁴ம்மோ பச்சுப்பன்னஸ்ஸ த⁴ம்மஸ்ஸ ஆரம்மணபச்சயேன பச்சயோ’’தி (பட்டா²॰ 2.18.2) ஏதேஸங் விப⁴ங்கே³ சேதோபரியஞாணக்³க³ஹணங் கத்வா ‘‘பச்சுப்பன்னோ த⁴ம்மோ பச்சுப்பன்னஸ்ஸ த⁴ம்மஸ்ஸா’’தி இமஸ்ஸ விப⁴ங்கே³ லப்³ப⁴மானம்பி சேதோபரியஞாணக்³க³ஹணங் ந கதங்.

    Yañca ‘‘uddhaccaṃ uppajjatī’’ti uddhaccasahagatacittuppādo vuttoti dassetuṃ adhipatipaccayaniddese uddhaccassa anuddharaṇaṃ kāraṇabhāvena vuttaṃ, tampi akāraṇaṃ aññathāpi sāvasesapāṭhadassanato. Tathā hi ‘‘atīto dhammo paccuppannassa dhammassa, anāgato dhammo paccuppannassa dhammassa ārammaṇapaccayena paccayo’’ti (paṭṭhā. 2.18.2) etesaṃ vibhaṅge cetopariyañāṇaggahaṇaṃ katvā ‘‘paccuppanno dhammo paccuppannassa dhammassā’’ti imassa vibhaṅge labbhamānampi cetopariyañāṇaggahaṇaṃ na kataṃ.

    ஸஹாயபா⁴வோ ச த³ஸ்ஸனேன பஹாதப்³பா³னங் பா⁴வனாய பஹாதப்³ப³ஸ்ஸ விபாகதா³னங் பதி விசாரேதப்³போ³. கிங் அவிஜ்ஜாதி³ விய தா³னாதீ³னங் உப்பத்தியா ஏவ விகுப்பாத³னஸமத்த²தாபாத³னேன த³ஸ்ஸனேன பஹாதப்³பா³ பா⁴வனாய பஹாதப்³பா³னங் ஸஹகாரிகாரணங் ஹொந்தி, உதா³ஹு கிலேஸோ விய கம்மஸ்ஸ படிஸந்தி⁴தா³னே ஸதீதி, கிஞ்செத்த² – யதி³ புரிமனயோ, ஸோதாபன்னாதி³ஸெக்க²ஸந்தானே பா⁴வனாய பஹாதப்³ப³ஸ்ஸ கிரியபா⁴வோ ஆபஜ்ஜதி, ஸஹாயவேகல்லேன அவிபாகஸபா⁴வதாய ஆபாதி³தத்தா கீ²ணதண்ஹாவிஜ்ஜாமானே ஸந்தானே தா³னாதி³ விய. அத² து³தியோ, பா⁴வனாய பஹாதப்³பா³பி⁴மதஸ்ஸாபி த³ஸ்ஸனேன பஹாதப்³ப³பா⁴வோ ஆபஜ்ஜதி, படிஸந்தி⁴தா³னே ஸதி அபாயக³மனீயஸபா⁴வானதிவத்தனதோ. யங் பனெத்த² வத்தப்³ப³ங், தங் ஹெட்டா² வுத்தமேவ, தஸ்மா பாளியா அட்ட²கதா²ய ச அவிருஜ்ஜ²னவஸேனெத்த² அத்த²வினிச்ச²யோ வுத்தனயேனேவ வேதி³தப்³போ³.

    Sahāyabhāvo ca dassanena pahātabbānaṃ bhāvanāya pahātabbassa vipākadānaṃ pati vicāretabbo. Kiṃ avijjādi viya dānādīnaṃ uppattiyā eva vikuppādanasamatthatāpādanena dassanena pahātabbā bhāvanāya pahātabbānaṃ sahakārikāraṇaṃ honti, udāhu kileso viya kammassa paṭisandhidāne satīti, kiñcettha – yadi purimanayo, sotāpannādisekkhasantāne bhāvanāya pahātabbassa kiriyabhāvo āpajjati, sahāyavekallena avipākasabhāvatāya āpāditattā khīṇataṇhāvijjāmāne santāne dānādi viya. Atha dutiyo, bhāvanāya pahātabbābhimatassāpi dassanena pahātabbabhāvo āpajjati, paṭisandhidāne sati apāyagamanīyasabhāvānativattanato. Yaṃ panettha vattabbaṃ, taṃ heṭṭhā vuttameva, tasmā pāḷiyā aṭṭhakathāya ca avirujjhanavasenettha atthavinicchayo vuttanayeneva veditabbo.

    ஸாதி உத்³த⁴ச்சசேதனா. விஞ்ஞாணபச்சயபா⁴வேதி ஸம்புண்ணவிபாகவிஞ்ஞாணபச்சயபா⁴வே. காரணங் த³ஸ்ஸெந்தோதி அவிகலப²லுப்பாத³னாதி⁴காரே தத³பா⁴வதோ யதி³பி உத்³த⁴ச்சசேதனா விஞ்ஞாணஸ்ஸ பச்சயபா⁴வே அபனேதப்³பா³, அவிஜ்ஜாய பன பச்சயுப்பன்னபா⁴வே க³ஹேதப்³பா³தி இமங் காரணங் த³ஸ்ஸெந்தோ. ஸப்³பா³பீதி வீஸதிபி. தேனாஹ ‘‘ஏகவீஸதீதி வத்தப்³ப³’’ந்தி. தந்தி யேன காரணேன ஸங்கா²ரக்³க³ஹணேன அபி⁴ஞ்ஞாசேதனாய அக்³க³ஹணங், தங் காரணங். இதராவசனஸ்ஸாபீதி உத்³த⁴ச்சசேதனாவசனஸ்ஸாபி. கிங் பன தங்? விஞ்ஞாணஸ்ஸ பச்சயபா⁴வாபா⁴வோ ஏவ. பே⁴தா³பா⁴வாதி காயவசீஸங்கா²ரவஸேன விபா⁴கா³பா⁴வதோ. ஸங்யோகோ³தி திகந்தரபத³வஸேன ஸங்யோஜனங், ததா² ஸங்க³ஹோதி அத்தோ².

    Sāti uddhaccacetanā. Viññāṇapaccayabhāveti sampuṇṇavipākaviññāṇapaccayabhāve. Kāraṇaṃ dassentoti avikalaphaluppādanādhikāre tadabhāvato yadipi uddhaccacetanā viññāṇassa paccayabhāve apanetabbā, avijjāya pana paccayuppannabhāve gahetabbāti imaṃ kāraṇaṃ dassento. Sabbāpīti vīsatipi. Tenāha ‘‘ekavīsatīti vattabba’’nti. Tanti yena kāraṇena saṅkhāraggahaṇena abhiññācetanāya aggahaṇaṃ, taṃ kāraṇaṃ. Itarāvacanassāpīti uddhaccacetanāvacanassāpi. Kiṃ pana taṃ? Viññāṇassa paccayabhāvābhāvo eva. Bhedābhāvāti kāyavacīsaṅkhāravasena vibhāgābhāvato. Saṃyogoti tikantarapadavasena saṃyojanaṃ, tathā saṅgahoti attho.

    ஸுக²ஸஞ்ஞாய க³ஹணங் அஸ்ஸாத³னந்தி அதி⁴ப்பாயேனாஹ ‘‘ஸுக²ஸஞ்ஞாய…பே॰… த³ஸ்ஸேதீ’’தி. ‘‘ஸுக²ஸஞ்ஞாயா’’தி ச இத³ங் கரணத்தே² கரணவசனங். விபல்லாஸோ ஹி து³க்கே² ஸுக²ஸஞ்ஞா. யங் பன அட்ட²கதா²யங் ‘‘அஞ்ஞாணேனா’’தி வுத்தங், தங் ஹேதும்ஹி கரணவசனங் விபல்லாஸஸ்ஸாத³னானங் அவிஜ்ஜாய ஹேதுபா⁴வத³ஸ்ஸனதோ. ‘‘ரதோ² ஸேதபரிக்கா²ரோ’’திஆதீ³ஸு (ஸங்॰ நி॰ 5.4) பரிவாரத்தோ²பி பரிக்கா²ரஸத்³தோ³ ஹோதீதி வுத்தங் ‘‘தண்ஹாய பரிவாரே’’தி. தண்ஹாபரிவாரேதி ச தண்ஹாய கிச்சஸாத⁴னேன ஸங்கா²ரானங் ஸஹகாரிகாரணபா⁴வங் ஸந்தா⁴ய வுத்தங். பரிக்கா²ரட்டோ² ஸங்கா²ரட்டோ² விய பூ⁴ஸனட்டோ² ஹோதீதி த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘ஸங்க²தே அலங்கதே’’தி ஆஹ. பரிக்க²ரோதி யதா² ப²லதா³னஸமத்தா² ஹொந்தி, ததா² ஸங்க²ரோதி. அமரணத்தா²தி அமதத்தா², நிப்³பா³னத்தா²தி அத்தோ². து³க்கரகிரியாதி பஞ்சாதபதப்பனாதி³து³க்கரசரியா. தே³வபா⁴வாய தபோ தே³வபா⁴வத்த²ங் தபோ. மாரேதீதி மரோ ஹேதுஅத்த²ங் அந்தோனீதங் கத்வா. அமங்க³லம்பி மங்க³லபரியாயேன வோஹரந்தி மங்க³லிகாதி வுத்தங் ‘‘தி³ட்டே² அதி³ட்ட²ஸத்³தோ³ வியா’’தி யதா² ‘‘அஸிவே ஸிவா’’தி.

    Sukhasaññāya gahaṇaṃ assādananti adhippāyenāha ‘‘sukhasaññāya…pe… dassetī’’ti. ‘‘Sukhasaññāyā’’ti ca idaṃ karaṇatthe karaṇavacanaṃ. Vipallāso hi dukkhe sukhasaññā. Yaṃ pana aṭṭhakathāyaṃ ‘‘aññāṇenā’’ti vuttaṃ, taṃ hetumhi karaṇavacanaṃ vipallāsassādanānaṃ avijjāya hetubhāvadassanato. ‘‘Ratho setaparikkhāro’’tiādīsu (saṃ. ni. 5.4) parivāratthopi parikkhārasaddo hotīti vuttaṃ ‘‘taṇhāya parivāre’’ti. Taṇhāparivāreti ca taṇhāya kiccasādhanena saṅkhārānaṃ sahakārikāraṇabhāvaṃ sandhāya vuttaṃ. Parikkhāraṭṭho saṅkhāraṭṭho viya bhūsanaṭṭho hotīti dassento ‘‘saṅkhate alaṅkate’’ti āha. Parikkharoti yathā phaladānasamatthā honti, tathā saṅkharoti. Amaraṇatthāti amatatthā, nibbānatthāti attho. Dukkarakiriyāti pañcātapatappanādidukkaracariyā. Devabhāvāya tapo devabhāvatthaṃ tapo. Māretīti maro hetuatthaṃ antonītaṃ katvā. Amaṅgalampi maṅgalapariyāyena voharanti maṅgalikāti vuttaṃ ‘‘diṭṭhe adiṭṭhasaddo viyā’’ti yathā ‘‘asive sivā’’ti.

    பபாதங் பதனது³க்க²ஸதி³ஸந்தி கத்வா வுத்தங் ‘‘ஜாதிஆதி³பபாதது³க்க²’’ந்தி. இந்த³து³த்³த³ப்³ரஹ்மகூடஸஞ்ஞிதபப்³ப³தஸிக²ரப்பபாதோ மருபபாதோ. தங் புஞ்ஞப²லங் அத்தோ² பயோஜனங் ஏதஸ்ஸாதி தத³த்தோ².

    Papātaṃ patanadukkhasadisanti katvā vuttaṃ ‘‘jātiādipapātadukkha’’nti. Indaduddabrahmakūṭasaññitapabbatasikharappapāto marupapāto. Taṃ puññaphalaṃ attho payojanaṃ etassāti tadattho.

    பரிப்³பா³ஜிகாய தருணியா. அஸவஸோ அஸேரிவிஹாரீ. கிலேஸாஸுசிபக்³க⁴ரணேன பண்டி³தேஹி ஜிகு³ச்ச²னீயங். ராகா³தி³பரிளாஹேன, கடுகவிபாகதாய ச து³க்க²ங். ஆரப⁴தி கரோதி. ஸப⁴யஸ்ஸாபி பிஸாசனக³ரஸ்ஸ காமகு³ணஸமித்³தி⁴யா ஸுக²விபல்லாஸஹேதுபா⁴வோ வியாதி யோஜனா. பி⁴ன்னஜாதியேன அவோமிஸ்ஸதா நிரந்தரதா. ஜராய மரணேன ச அஞ்ஞத²த்தங் விபரிணாமோ.

    Paribbājikāya taruṇiyā. Asavaso aserivihārī. Kilesāsucipaggharaṇena paṇḍitehi jigucchanīyaṃ. Rāgādipariḷāhena, kaṭukavipākatāya ca dukkhaṃ. Ārabhati karoti. Sabhayassāpi pisācanagarassa kāmaguṇasamiddhiyā sukhavipallāsahetubhāvo viyāti yojanā. Bhinnajātiyena avomissatā nirantaratā. Jarāya maraṇena ca aññathattaṃ vipariṇāmo.

    ‘‘ந தாவாஹங் பாபிம பரினிப்³பா³யிஸ்ஸாமீ’’தி வசனதோ ‘‘தாத ஏஹி, தாவ இத³ங் ரஜ்ஜங் படிபஜ்ஜாஹீ’’திஆதீ³ஸு யதி³பி பரிமாணனியமனகமபத³பூரணமத்தாதீ³ஸுபி தாவ-ஸத்³தோ³ தி³ஸ்ஸதி, இத⁴ பன வக்க²மானத்தாபெக்கோ² அதி⁴ப்பேதோதி வுத்தங் ‘‘தாவாதி வத்தப்³ப³ந்தராபெக்கோ² நிபாதோ’’தி. அவிஜ்ஜாபச்சயா பன…பே॰… த³ஸ்ஸேதீதி புப்³பே³னாபரங் அட்ட²கதா²யங் அவிருஜ்ஜ²னமாஹ.

    ‘‘Na tāvāhaṃ pāpima parinibbāyissāmī’’ti vacanato ‘‘tāta ehi, tāva idaṃ rajjaṃ paṭipajjāhī’’tiādīsu yadipi parimāṇaniyamanakamapadapūraṇamattādīsupi tāva-saddo dissati, idha pana vakkhamānattāpekkho adhippetoti vuttaṃ ‘‘tāvāti vattabbantarāpekkho nipāto’’ti. Avijjāpaccayā pana…pe… dassetīti pubbenāparaṃ aṭṭhakathāyaṃ avirujjhanamāha.

    ராகா³தி³அஸ்ஸாத³னகாலேஸூதி ராகா³தீ³னங் அஸ்ஸாத³னகாலேஸு. ‘‘ராக³தி³ட்டி²ஸம்பயுத்தாயா’’தி எத்த² ராக³ஸம்பயுத்தாய தாவ அவிஜ்ஜாய யோஜனா ஹோது ராக³ஸ்ஸ அஸ்ஸாத³னபா⁴வதோ, தி³ட்டி²ஸம்பயுத்தாய பன கத²ந்தி ஆஹ ‘‘தத³விப்பயுத்தா ச தி³ட்டீ²…பே॰… வேதி³தப்³பா³’’தி. தங்ஸம்பயுத்தஸங்கா²ரஸ்ஸாதி ராகா³தி³ஸம்பயுத்தஸங்கா²ரஸ்ஸ. அவிஜ்ஜாரம்மணாதி³தந்தி அவிஜ்ஜாய ஆரம்மணாதி³தங். ஆதி³-ஸத்³தே³ன ஆரம்மணாதி⁴பதிஆரம்மணூபனிஸ்ஸயபகதூபனிஸ்ஸயே, அனந்தராதி³கே ச பச்சயே ஸங்க³ண்ஹாதி. அனவிஜ்ஜாரம்மணஸ்ஸாதி ந அவிஜ்ஜாரம்மணஸ்ஸ அவிஜ்ஜங் அனாரப்³ப⁴ பவத்தஸ்ஸ. ஆரம்மணாதி⁴பதிஅனந்தராதி³பச்சயவசனேஸூதி ஆரம்மணாதி⁴பதிஆரம்மணூபனிஸ்ஸயபச்சயவசனேஸு அவுத்தஸ்ஸ அனவிஜ்ஜாரம்மணஸ்ஸ, அனந்தராதி³பச்சயவசனேஸு அவுத்தஸ்ஸ பட²மஜவனஸ்ஸ, த்³வீஸுபி வுத்தஸ்ஸ அவிஜ்ஜாரம்மணஸ்ஸ து³தியாதி³ஜவனஸ்ஸாதி யோஜேதப்³ப³ங். அனந்தரபச்சயலாபி⁴னோ அனந்தராதி³னா, ஸஹஜாதஸ்ஸ ஹேதுஆதி³னா, அஸஹஜாதஸ்ஸ உபனிஸ்ஸயாதி³னா ஸங்கா²ரஸ்ஸ அவிஜ்ஜா பச்சயோ ஹோதீதி அயமத்தோ² ‘‘யங் கிஞ்சீ’’திஆதி³னா த³ஸ்ஸிதோதி வேதி³தப்³ப³ங். ஸமதிக்கமப⁴வபத்த²னாவஸேனாதி அவிஜ்ஜாஸமதிக்கமத்தா²ய அரூபாவசரஜ்ஜா²னானி உப்பாதெ³ந்தஸ்ஸ, அவிஜ்ஜாஸம்மூள்ஹத்தா அரூபப⁴வஸம்பத்தியோ பத்தெ²த்வா தானேவ ஜா²னானி நிப்³ப³த்தெந்தஸ்ஸாதி புஞ்ஞாபி⁴ஸங்கா²ரே வுத்தேன நயேன, வுத்தனயானுஸாரேனாதி அத்தோ².

    Rāgādiassādanakālesūti rāgādīnaṃ assādanakālesu. ‘‘Rāgadiṭṭhisampayuttāyā’’ti ettha rāgasampayuttāya tāva avijjāya yojanā hotu rāgassa assādanabhāvato, diṭṭhisampayuttāya pana kathanti āha ‘‘tadavippayuttā ca diṭṭhī…pe… veditabbā’’ti. Taṃsampayuttasaṅkhārassāti rāgādisampayuttasaṅkhārassa. Avijjārammaṇāditanti avijjāya ārammaṇāditaṃ. Ādi-saddena ārammaṇādhipatiārammaṇūpanissayapakatūpanissaye, anantarādike ca paccaye saṅgaṇhāti. Anavijjārammaṇassāti na avijjārammaṇassa avijjaṃ anārabbha pavattassa. Ārammaṇādhipatianantarādipaccayavacanesūti ārammaṇādhipatiārammaṇūpanissayapaccayavacanesu avuttassa anavijjārammaṇassa, anantarādipaccayavacanesu avuttassa paṭhamajavanassa, dvīsupi vuttassa avijjārammaṇassa dutiyādijavanassāti yojetabbaṃ. Anantarapaccayalābhino anantarādinā, sahajātassa hetuādinā, asahajātassa upanissayādinā saṅkhārassa avijjā paccayo hotīti ayamattho ‘‘yaṃ kiñcī’’tiādinā dassitoti veditabbaṃ. Samatikkamabhavapatthanāvasenāti avijjāsamatikkamatthāya arūpāvacarajjhānāni uppādentassa, avijjāsammūḷhattā arūpabhavasampattiyo patthetvā tāneva jhānāni nibbattentassāti puññābhisaṅkhāre vuttena nayena, vuttanayānusārenāti attho.

    ஏககாரணவாதோ³ ஆபஜ்ஜதி யதா² பகதிஇஸ்ஸரபஜாபதிபுரிஸகாலாதி³வாதா³. ஏகஸ்மிங்யேவ லோகஸ்ஸ காரணபூ⁴தே ஸதி ததோ ஸகலாய பவத்தியா அனவஸேஸதோ, ஸப்³ப³தா³ ச பவத்திதப்³ப³ங் அபெக்கி²தப்³ப³ஸ்ஸ காரணந்தரஸ்ஸ அபா⁴வதோ. ந சேதங் அத்தி² கமேனேவ பவத்தியா த³ஸ்ஸனதோ. காரணந்தராபெக்க²தாய பன ஏககாரணவாதோ³ அபஹதோ ஸியா ஏகஸ்ஸ ச அனேகஸபா⁴வதாபா⁴வா. யத்தகா ததோ நிப்³ப³த்தந்தி, ஸப்³பே³ஹி தேஹி ஸமானஸபா⁴வேஹேவ ப⁴விதப்³ப³ங், ந விஸதி³ஸேஹி, இதரதா² தஸ்ஸ ஏகபா⁴வோ ஏவ ந ஸியாதி இமமத்த²மாஹ ‘‘ஸப்³ப³ஸ்ஸ…பே॰… பத்திதோ சா’’தி. பாரிஸேஸேனாதி ஏகதோ ஏகங், ஏகதோ அனேகங், அனேகதோ ஏகந்தி இமேஸு தீஸு பகாரேஸு அவிஜ்ஜமானேஸு அனுபலப்³ப⁴மானேஸு பாரிஸேஸஞாயேன. அனேகதோ அனேகந்தி ஏகஸ்மிங் சதுத்தே² ஏவ ச பகாரே விஜ்ஜமானே. யதி³த³ங் ‘‘அவிஜ்ஜாபச்சயா ஸங்கா²ரா, ப²ஸ்ஸபச்சயா வேத³னா’’திஆதி³னா ஏகஹேதுப²லதீ³பனங், தங் எத்த² தே³ஸனாவிலாஸேன, வினெய்யஜ்ஜா²ஸயவஸேன வா த⁴ம்மானங் பதா⁴னபாகடாஸாதா⁴ரணபா⁴வவிபா⁴வனத்த²ந்தி ஏகஹேதுப²லதீ³பனங் ந நுபபஜ்ஜதி உபபஜ்ஜதியேவாதி த³ஸ்ஸேதி ‘‘யஸ்மா’’திஆதி³னா.

    Ekakāraṇavādoāpajjati yathā pakatiissarapajāpatipurisakālādivādā. Ekasmiṃyeva lokassa kāraṇabhūte sati tato sakalāya pavattiyā anavasesato, sabbadā ca pavattitabbaṃ apekkhitabbassa kāraṇantarassa abhāvato. Na cetaṃ atthi kameneva pavattiyā dassanato. Kāraṇantarāpekkhatāya pana ekakāraṇavādo apahato siyā ekassa ca anekasabhāvatābhāvā. Yattakā tato nibbattanti, sabbehi tehi samānasabhāveheva bhavitabbaṃ, na visadisehi, itarathā tassa ekabhāvo eva na siyāti imamatthamāha ‘‘sabbassa…pe… pattito cā’’ti. Pārisesenāti ekato ekaṃ, ekato anekaṃ, anekato ekanti imesu tīsu pakāresu avijjamānesu anupalabbhamānesu pārisesañāyena. Anekato anekanti ekasmiṃ catutthe eva ca pakāre vijjamāne. Yadidaṃ ‘‘avijjāpaccayā saṅkhārā, phassapaccayā vedanā’’tiādinā ekahetuphaladīpanaṃ, taṃ ettha desanāvilāsena, vineyyajjhāsayavasena vā dhammānaṃ padhānapākaṭāsādhāraṇabhāvavibhāvanatthanti ekahetuphaladīpanaṃ na nupapajjati upapajjatiyevāti dasseti ‘‘yasmā’’tiādinā.

    யதா²ப²ஸ்ஸந்தி ஸுக²வேத³னீயாதி³சக்கு²ஸம்ப²ஸ்ஸாதி³தங்தங்ப²ஸ்ஸானுரூபந்தி வுத்தங் ஹோதீதி த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘ஸுக²வேத³னீய’’ந்திஆதி³ங் வத்வா ‘‘வேத³னாவவத்தா²னதோ’’தி பத³ஸ்ஸ அத்த²ங் த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘ஸமானேஸூ’’திஆதி³ வுத்தங். தத்த² ஸமானேஸூதி அவிஸிட்டே²ஸு. ப²ஸ்ஸவஸேனாதி ஸுக²வேத³னீயாதி³ப²ஸ்ஸவஸேன. விபரியாயாபா⁴வதோதி ப்³யத்தயாபா⁴வதோ. ந ஹி கதா³சி ஸுக²வேத³னீயங் ப²ஸ்ஸங் படிச்ச து³க்க²வேத³னா, து³க்கா²தி³வேத³னீயங் வா ப²ஸ்ஸங் படிச்ச ஸுக²வேத³னா உப்பஜ்ஜதி. ஸுகா²தி³சக்கு²ஸம்ப²ஸ்ஸஜாதீ³னந்தி ஸுகா²தீ³னங், சக்கு²ஸம்ப²ஸ்ஸஜாதீ³னஞ்ச வேத³னானங். ஓளாரிகஸுகு²மாதீ³தி ஆதி³-ஸத்³தே³ன ஹீனபணீதாதி³ஸங்க³ஹோ த³ட்ட²ப்³போ³. தத்த² யங் உபாதா³ய யா வேத³னா ‘‘ஓளாரிகா, ஹீனா’’தி வா வுச்சதி, ந தங்யேவ உபாதா³ய தஸ்ஸா கதா³சிபி ஸுகு²மதா பணீததா வா அத்தீ²தி வுத்தங் ‘‘ஓளாரிகஸுகு²மாதி³ஸங்கராபா⁴வதோ’’தி. யதா²வுத்தஸம்ப²ஸ்ஸஸ்ஸாதி ஸுக²வேத³னீயாதி³ப²ஸ்ஸஸ்ஸ. ஸுக²வேத³னீயப²ஸ்ஸதோயேவ ஸுக²வேத³னா, ந இதரப²ஸ்ஸதோ. ஸுக²வேத³னீயப²ஸ்ஸதோ ஸுக²வேத³னாவ, ந இதரவேத³னா. ததா² ஸேஸேஸுபீதி உப⁴யபத³னியமவஸேன யதா²ப²ஸ்ஸங் வேத³னாவவத்தா²னங், யதா²வேத³னங் ப²ஸ்ஸவவத்தா²னந்தி பத³த்³வயேன காரணந்தராஸம்மிஸ்ஸதா ப²லஸ்ஸ, ப²லந்தராஸம்மிஸ்ஸதா ச காரணஸ்ஸ த³ஸ்ஸிதா பட²மபக்கே² அஸங்கிண்ணதாவவத்தா²னந்தி கத்வா. து³தியபக்கே² பன பச்சயபே⁴த³பி⁴ன்னேன காரணவிஸேஸேன ப²லவிஸேஸோ, ப²லவிஸேஸேன ச காரணவிஸேஸோ நிச்சீ²யதீதி அயமத்தோ² த³ஸ்ஸிதோ ஸன்னிட்டா²னங் வவத்தா²னந்தி கத்வா. புரிமஸ்மிஞ்ச பக்கே² த⁴ம்மானங் அஸங்கரதோ வவத்தா²னங் வுத்தங், து³தியஸ்மிஞ்ச யதா²வவத்தி²தபா⁴வஜானநந்தி அயமேதேஸங் விஸேஸோ. உதுஆத³யோதி ஆதி³-ஸத்³தே³ன சித்தவிஸமாசாரா பித்தவாதாத³யோபி ஸங்க³ய்ஹந்தி. ஏகஸ்மிங் தோ³ஸே குபிதே இதரேபி கோ²ப⁴ங் க³ச்ச²ந்தி. ஸந்தேஸுபி தேஸு ஸெம்ஹபடிகாரேன ரோக³வூபஸமதோ ஸெம்ஹோ பாகடோதி அத்தோ².

    Yathāphassanti sukhavedanīyādicakkhusamphassāditaṃtaṃphassānurūpanti vuttaṃ hotīti dassento ‘‘sukhavedanīya’’ntiādiṃ vatvā ‘‘vedanāvavatthānato’’ti padassa atthaṃ dassetuṃ ‘‘samānesū’’tiādi vuttaṃ. Tattha samānesūti avisiṭṭhesu. Phassavasenāti sukhavedanīyādiphassavasena. Vipariyāyābhāvatoti byattayābhāvato. Na hi kadāci sukhavedanīyaṃ phassaṃ paṭicca dukkhavedanā, dukkhādivedanīyaṃ vā phassaṃ paṭicca sukhavedanā uppajjati. Sukhādicakkhusamphassajādīnanti sukhādīnaṃ, cakkhusamphassajādīnañca vedanānaṃ. Oḷārikasukhumādīti ādi-saddena hīnapaṇītādisaṅgaho daṭṭhabbo. Tattha yaṃ upādāya yā vedanā ‘‘oḷārikā, hīnā’’ti vā vuccati, na taṃyeva upādāya tassā kadācipi sukhumatā paṇītatā vā atthīti vuttaṃ ‘‘oḷārikasukhumādisaṅkarābhāvato’’ti. Yathāvuttasamphassassāti sukhavedanīyādiphassassa. Sukhavedanīyaphassatoyeva sukhavedanā, na itaraphassato. Sukhavedanīyaphassato sukhavedanāva, na itaravedanā. Tathā sesesupīti ubhayapadaniyamavasena yathāphassaṃ vedanāvavatthānaṃ, yathāvedanaṃ phassavavatthānanti padadvayena kāraṇantarāsammissatā phalassa, phalantarāsammissatā ca kāraṇassa dassitā paṭhamapakkhe asaṃkiṇṇatāvavatthānanti katvā. Dutiyapakkhe pana paccayabhedabhinnena kāraṇavisesena phalaviseso, phalavisesena ca kāraṇaviseso nicchīyatīti ayamattho dassito sanniṭṭhānaṃ vavatthānanti katvā. Purimasmiñca pakkhe dhammānaṃ asaṅkarato vavatthānaṃ vuttaṃ, dutiyasmiñca yathāvavatthitabhāvajānananti ayametesaṃ viseso. Utuādayoti ādi-saddena cittavisamācārā pittavātādayopi saṅgayhanti. Ekasmiṃ dose kupite itarepi khobhaṃ gacchanti. Santesupi tesu semhapaṭikārena rogavūpasamato semho pākaṭoti attho.

    ‘‘ப⁴வோ’’தி வுத்தானங் ஸங்கா²ரானங் காரணஸ்ஸ பகாரணங், காரணமேவ வா தண்ஹாதி ஆஹ ‘‘தண்ஹாய ஸங்கா²ரகாரணபா⁴வஸ்ஸ வுத்தத்தா’’தி. தஸ்ஸாபீதி தண்ஹாயபி. தண்ஹா ஹி காமாஸவோ ப⁴வாஸவோ ச. காமாஸவப⁴வாஸவா காமுபாதா³னங், தி³ட்டா²ஸவோ இதருபாதா³னந்தி ஆஹ ‘‘சதுருபாதா³னபூ⁴தா காமப⁴வதி³ட்டா²ஸவா’’தி. தே ச ‘‘உபாதா³னபச்சயா ப⁴வோ’’தி வசனதோ உபாதா³னஞ்ச, ‘‘தண்ஹாபச்சயா உபாதா³ன’’ந்தி வசனதோ தண்ஹா ச ஸங்கா²ரஸ்ஸ காரணந்தி பாகடா. அனஸ்ஸாத³னீயேஸு அனேகாதீ³னவவோகிண்ணேஸு ஸங்கா²ரேஸு அஸ்ஸாதா³னுபஸ்ஸனா அவிஜ்ஜாய வினா ந ஹோதீதி த³ஸ்ஸெந்தோ ஆஹ ‘‘அஸ்ஸாதா³னுபஸ்ஸினோ…பே॰… த³ஸ்ஸிதா ஹோதீ’’தி. கீ²ணாஸவஸ்ஸ ஸங்கா²ராபா⁴வதோதி ப்³யதிரேகேனபி அவிஜ்ஜாய ஸங்கா²ரகாரணபா⁴வங் விபா⁴வேதி. ஏகந்தேன ஹி கீ²ணாஸவோவ வித்³த³ஸு. ஏதேன பா³லானங் ஏவ ஸம்ப⁴வதோ அவிஜ்ஜாய அஸாதா⁴ரணதா வுத்தாதி த³ஸ்ஸேதி. வத்தா²ரம்மணாதீ³னி ஹி இதரேஸம்பி ஸாதா⁴ரணானி. வத்தா²ரம்மணதண்ஹுபாதா³னாதீ³னி விய அவிஜ்ஜாபி புஞ்ஞாபி⁴ஸங்கா²ராதீ³னங் ஸாதா⁴ரணகாரணந்தி சோத³னங் மனஸி கத்வா ஆஹ ‘‘புஞ்ஞப⁴வாதீ³’’திஆதி³. தத்த² ஆதி³-ஸத்³தே³ன அபுஞ்ஞானேஞ்ஜப⁴வா க³ஹேதப்³பா³. புஞ்ஞப⁴வோதி புஞ்ஞாபி⁴ஸங்கா²ரஹேதுகோ உபபத்திப⁴வோ. ஏஸ நயோ ஸேஸேஸு. எத்த² ச கிச்சகரணட்டா²னபே⁴தே³ன கிச்சவதீ அவிஜ்ஜா பி⁴ந்தி³த்வா த³ஸ்ஸிதா. ந ஹி யத³வத்தா² அவிஜ்ஜா புஞ்ஞாபி⁴ஸங்கா²ரானங் உபனிஸ்ஸயோ, தத³வத்தா² ஏவ இதரேஸங் உபனிஸ்ஸயோதி ஸக்கா விஞ்ஞாதுங். எத்த² ச ப⁴வாதீ³னவப்படிச்சா²த³னந்தி அத்த²தோ புஞ்ஞாபி⁴ஸங்கா²ராதீ³னங் தங்தங்ப⁴வஸங்கா²தது³க்க²ஹேதுஸபா⁴வானபி⁴ஸமயனிமித்ததா.

    ‘‘Bhavo’’ti vuttānaṃ saṅkhārānaṃ kāraṇassa pakāraṇaṃ, kāraṇameva vā taṇhāti āha ‘‘taṇhāya saṅkhārakāraṇabhāvassa vuttattā’’ti. Tassāpīti taṇhāyapi. Taṇhā hi kāmāsavo bhavāsavo ca. Kāmāsavabhavāsavā kāmupādānaṃ, diṭṭhāsavo itarupādānanti āha ‘‘caturupādānabhūtākāmabhavadiṭṭhāsavā’’ti. Te ca ‘‘upādānapaccayā bhavo’’ti vacanato upādānañca, ‘‘taṇhāpaccayā upādāna’’nti vacanato taṇhā ca saṅkhārassa kāraṇanti pākaṭā. Anassādanīyesu anekādīnavavokiṇṇesu saṅkhāresu assādānupassanā avijjāya vinā na hotīti dassento āha ‘‘assādānupassino…pe… dassitā hotī’’ti. Khīṇāsavassa saṅkhārābhāvatoti byatirekenapi avijjāya saṅkhārakāraṇabhāvaṃ vibhāveti. Ekantena hi khīṇāsavova viddasu. Etena bālānaṃ eva sambhavato avijjāya asādhāraṇatā vuttāti dasseti. Vatthārammaṇādīni hi itaresampi sādhāraṇāni. Vatthārammaṇataṇhupādānādīni viya avijjāpi puññābhisaṅkhārādīnaṃ sādhāraṇakāraṇanti codanaṃ manasi katvā āha ‘‘puññabhavādī’’tiādi. Tattha ādi-saddena apuññāneñjabhavā gahetabbā. Puññabhavoti puññābhisaṅkhārahetuko upapattibhavo. Esa nayo sesesu. Ettha ca kiccakaraṇaṭṭhānabhedena kiccavatī avijjā bhinditvā dassitā. Na hi yadavatthā avijjā puññābhisaṅkhārānaṃ upanissayo, tadavatthā eva itaresaṃ upanissayoti sakkā viññātuṃ. Ettha ca bhavādīnavappaṭicchādananti atthato puññābhisaṅkhārādīnaṃ taṃtaṃbhavasaṅkhātadukkhahetusabhāvānabhisamayanimittatā.

    டா²னந்தி த⁴ரமானதா அதி⁴ப்பேதாதி வுத்தங் ‘‘டா²னவிருத்³தோ⁴தி அத்தி²தாவிருத்³தோ⁴’’தி. டா²னாவிருத்³தா⁴ சக்கு²ரூபாத³யோ. ‘‘புரிமசித்தஞ்ஹீ’’திஆதி³னா டா²னவிருத்³தோ⁴ ச உதா³ஹடோதி ஆஹ ‘‘ந இத³ங் ஏகந்திகங் ஸியா’’தி. ‘‘சக்கு²ரூபாத³யோ’’திஆதி³னா ஹி பரதோ டா²னாவிருத்³தா⁴ உதா³ஹரீயந்தீதி. புரிமஸிப்பாதி³ஸிக்கா² ஹி பச்சா² பவத்தமானஸிப்பாதி³கிரியானங் ஸமோதா⁴னாஸம்ப⁴வா டா²னவிரோதோ⁴தி யதா²வுத்தமத்த²ங் ஸமத்தே²துங் ‘‘ந ச ஸிப்பாதீ³ன’’ந்திஆதி³ வுத்தங். தத்த² தந்தி படிஸந்தி⁴ஆதி³டா²னங். இதா⁴தி டா²னஸபா⁴வகிச்சாதி³க்³க³ஹணே. ஆதி³-ஸத்³தே³ன ஆரம்மணபூ⁴மிஸந்தானாதி³விருத்³தா⁴ க³ஹேதப்³பா³, தே ச அனுலோமதோ கொ³த்ரபு⁴ஸ்ஸ, கொ³த்ரபு⁴தோ மக்³க³ஸ்ஸ லிங்க³பரிவத்தனாதி³வஸேன ச பவத்தியங் வேதி³தப்³பா³. நமனருப்பனவிரோதா⁴ ஸபா⁴வவிருத்³தோ⁴ பச்சயோதி யோஜனா. தத்த² நமனருப்பனந்தி அரூபரூபபா⁴வமேவ த³ஸ்ஸேதி. கம்மங் சேதனாஸபா⁴வங், ரூபங் ருப்பனஸபா⁴வந்தி ஸபா⁴வவிருத்³த⁴ங். மது⁴ரம்பி³லரஸாதீ³தி கீ²ரங் மது⁴ரரஸங் பித்துபஸமனங் மது⁴ரவிபாகஸபா⁴வங், த³தி⁴ அம்பி³லரஸங் பித்தப்³ரூஹனங் கடுகவிபாகஸபா⁴வந்தி அதோ ஸபா⁴வவிரோதா⁴.

    Ṭhānanti dharamānatā adhippetāti vuttaṃ ‘‘ṭhānaviruddhoti atthitāviruddho’’ti. Ṭhānāviruddhā cakkhurūpādayo. ‘‘Purimacittañhī’’tiādinā ṭhānaviruddho ca udāhaṭoti āha ‘‘na idaṃ ekantikaṃ siyā’’ti. ‘‘Cakkhurūpādayo’’tiādinā hi parato ṭhānāviruddhā udāharīyantīti. Purimasippādisikkhā hi pacchā pavattamānasippādikiriyānaṃ samodhānāsambhavā ṭhānavirodhoti yathāvuttamatthaṃ samatthetuṃ ‘‘na ca sippādīna’’ntiādi vuttaṃ. Tattha tanti paṭisandhiādiṭhānaṃ. Idhāti ṭhānasabhāvakiccādiggahaṇe. Ādi-saddena ārammaṇabhūmisantānādiviruddhā gahetabbā, te ca anulomato gotrabhussa, gotrabhuto maggassa liṅgaparivattanādivasena ca pavattiyaṃ veditabbā. Namanaruppanavirodhā sabhāvaviruddho paccayoti yojanā. Tattha namanaruppananti arūparūpabhāvameva dasseti. Kammaṃ cetanāsabhāvaṃ, rūpaṃ ruppanasabhāvanti sabhāvaviruddhaṃ. Madhurambilarasādīti khīraṃ madhurarasaṃ pittupasamanaṃ madhuravipākasabhāvaṃ, dadhi ambilarasaṃ pittabrūhanaṃ kaṭukavipākasabhāvanti ato sabhāvavirodhā.

    த³தி⁴ஆதீ³னீதி த³தி⁴பலாலானி. பூ⁴திணகஸ்ஸாதி பூ⁴திணகனாமகஸ்ஸ ஓஸதி⁴விஸேஸஸ்ஸ. அவீ நாம ஏளகா, தா பன யேபு⁴ய்யேன ரத்தலோமகா ஹொந்தீதி வுத்தங் ‘‘ரத்தா ஏளகா’’தி. விபாகானம்பி பச்சயபா⁴வதோ, அவிபாகானம்பி பச்சயுப்பன்னபா⁴வதோ ந விபாகத⁴ம்மவிபாகாபெக்கா² பச்சயபச்சயுப்பன்னதாதி வுத்தங் ‘‘விபாகாயேவ தே ச நா’’தி. தேனாஹ ‘‘தஸ்மா’’திஆதி³. தத³விபாகானந்தி தஸ்ஸா அவிஜ்ஜாய அவிபாகபூ⁴தானங். ந ந யுஜ்ஜதி யுஜ்ஜதி ஏவ பச்சயுப்பன்னதாமத்தஸ்ஸ அதி⁴ப்பேதத்தா. தத³விருத்³தா⁴னந்தி தாய அவிஜ்ஜாய அவிருத்³தா⁴னங்.

    Dadhiādīnīti dadhipalālāni. Bhūtiṇakassāti bhūtiṇakanāmakassa osadhivisesassa. Avī nāma eḷakā, tā pana yebhuyyena rattalomakā hontīti vuttaṃ ‘‘rattā eḷakā’’ti. Vipākānampi paccayabhāvato, avipākānampi paccayuppannabhāvato na vipākadhammavipākāpekkhā paccayapaccayuppannatāti vuttaṃ ‘‘vipākāyeva te ca nā’’ti. Tenāha ‘‘tasmā’’tiādi. Tadavipākānanti tassā avijjāya avipākabhūtānaṃ. Na na yujjati yujjati eva paccayuppannatāmattassa adhippetattā. Tadaviruddhānanti tāya avijjāya aviruddhānaṃ.

    புப்³பா³பரியவவத்தா²னந்தி காயபவத்திக³திஜாதிஆதீ³னங் யதா²ரஹங் புப்³பா³பரபா⁴வேன பவத்தி, ஸா பன கேனசி அகடா அகடவிதா⁴ படினியதஸபா⁴வாதி த³ஸ்ஸேதுங் நியதிவாதி³னா வுத்தனித³ஸ்ஸனங் ஆஹரந்தோ ‘‘அச்சே²ஜ்ஜஸுத்தாவுதாபே⁴ஜ்ஜமணீனங் வியா’’தி ஆஹ. து³தியவிகப்பே ஸங்க³தீதி அதி⁴ச்சஸமுப்பாதோ³ யாதி³ச்சி²கதா, யங் ஸந்தா⁴ய ‘‘யதி³ச்சா²ய பவத்தனங் நிவத்தனங் யதி³ச்சா²யா’’திஆதி³ வுச்சதி. பா⁴வோதி த⁴ம்மானங் ஸபா⁴வஸித்³தி⁴தா, யங் ஸந்தா⁴ய வத³ந்தி ‘‘கண்டகஸ்ஸ கோடிதிகி²ணபா⁴வங், கபிட்ட²ப²லஸ்ஸ வட்டபா⁴வங், மிக³பக்கீ²னங் வா விசித்தவண்ணஸண்டா²னாதி³தங் கோ அபி⁴ஸங்க²ரோதி, கேவலங் ஸபா⁴வஸித்³தோ⁴வாயங் விஸேஸோ’’தி. தேனாஹ ‘‘ஸப்³பே³ ஸத்தா, ஸப்³பே³ பாணா , ஸப்³பே³ பூ⁴தா, ஸப்³பே³ ஜீவா அவஸா அப³லா அவீரியா நியதிஸங்க³திபா⁴வபரிணதா’’தி (தீ³॰ நி॰ 1.168). ஏதேஹி விகப்பனேஹீதி சுதிஆதீ³ஸு ஸம்மூள்ஹதாய ‘‘ஸத்தோ மரதீ’’திஆதி³விகப்பனேஹி காரணபூ⁴தேஹி. அகுஸலங் சித்தங் கத்வாதி அயோனிஸோமனஸிகாரபரிப்³ரூஹனேன சித்தங் அகுஸலங் கத்வா.

    Pubbāpariyavavatthānanti kāyapavattigatijātiādīnaṃ yathārahaṃ pubbāparabhāvena pavatti, sā pana kenaci akaṭā akaṭavidhā paṭiniyatasabhāvāti dassetuṃ niyativādinā vuttanidassanaṃ āharanto ‘‘acchejjasuttāvutābhejjamaṇīnaṃ viyā’’ti āha. Dutiyavikappe saṅgatīti adhiccasamuppādo yādicchikatā, yaṃ sandhāya ‘‘yadicchāya pavattanaṃ nivattanaṃ yadicchāyā’’tiādi vuccati. Bhāvoti dhammānaṃ sabhāvasiddhitā, yaṃ sandhāya vadanti ‘‘kaṇṭakassa koṭitikhiṇabhāvaṃ, kapiṭṭhaphalassa vaṭṭabhāvaṃ, migapakkhīnaṃ vā vicittavaṇṇasaṇṭhānāditaṃ ko abhisaṅkharoti, kevalaṃ sabhāvasiddhovāyaṃ viseso’’ti. Tenāha ‘‘sabbe sattā, sabbe pāṇā , sabbe bhūtā, sabbe jīvā avasā abalā avīriyā niyatisaṅgatibhāvapariṇatā’’ti (dī. ni. 1.168). Etehi vikappanehīti cutiādīsu sammūḷhatāya ‘‘satto maratī’’tiādivikappanehi kāraṇabhūtehi. Akusalaṃ cittaṃ katvāti ayonisomanasikāraparibrūhanena cittaṃ akusalaṃ katvā.

    ஸுத்தாதி³த⁴ம்மந்தி ஸுத்தகெ³ய்யாதி³பரியத்தித⁴ம்மங். பரியத்தித⁴ம்மஞ்ஹி ஸம்மதே³வ ஜானந்தோ படிபத்தித⁴ம்மங் பரிபூரெத்வா படிவேத⁴த⁴ம்மே பதிட்ட²ஹதி. தந்தி தங் ஜானநங், நிப்³பா³னாபி⁴ஸமயோதி அத்தோ².

    Suttādidhammanti suttageyyādipariyattidhammaṃ. Pariyattidhammañhi sammadeva jānanto paṭipattidhammaṃ paripūretvā paṭivedhadhamme patiṭṭhahati. Tanti taṃ jānanaṃ, nibbānābhisamayoti attho.

    ஸங்கா²ரபத³னித்³தே³ஸவண்ணனா நிட்டி²தா.

    Saṅkhārapadaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.

    விஞ்ஞாணபத³னித்³தே³ஸவண்ணனா

    Viññāṇapadaniddesavaṇṇanā

    227. யதா²வுத்தஸங்கா²ரபச்சயாதி புஞ்ஞாபி⁴ஸங்கா²ராதி³வுத்தப்பகாரஸங்கா²ரபச்சயா. விஞ்ஞாணாத³யோ வேத³னாபரியோஸானா ஏதரஹி விபாகவட்டபூ⁴தா இதா⁴தி⁴ப்பேதாதி ஆஹ ‘‘தங்கம்மனிப்³ப³த்தமேவ விஞ்ஞாணங் ப⁴விதுங் அரஹதீ’’தி. அயஞ்ச அத்த²வண்ணனா தா⁴துகதா²பாளியா ந ஸமேதீதி த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘தா⁴துகதா²யங் பனா’’திஆதி³மாஹ. தத்த² தா⁴துகதா²யங் வசனதோ ஸப்³ப³விஞ்ஞாணப²ஸ்ஸவேத³னாபரிக்³க³ஹோ கதோ தா⁴துகதா²யந்தி யோஜனா. ஸப்பதே³ஸாதி ஸாவஸேஸா, விபாகா ஏவாதி அதி⁴ப்பாயோ. விஞ்ஞாணாதீ³ஸு ஹி விபாகேஸுயேவ அதி⁴ப்பேதேஸு யதா² –

    227. Yathāvuttasaṅkhārapaccayāti puññābhisaṅkhārādivuttappakārasaṅkhārapaccayā. Viññāṇādayo vedanāpariyosānā etarahi vipākavaṭṭabhūtā idhādhippetāti āha ‘‘taṃkammanibbattameva viññāṇaṃ bhavituṃ arahatī’’ti. Ayañca atthavaṇṇanā dhātukathāpāḷiyā na sametīti dassento ‘‘dhātukathāyaṃ panā’’tiādimāha. Tattha dhātukathāyaṃ vacanato sabbaviññāṇaphassavedanāpariggaho kato dhātukathāyanti yojanā. Sappadesāti sāvasesā, vipākā evāti adhippāyo. Viññāṇādīsu hi vipākesuyeva adhippetesu yathā –

    ‘‘விபாகேஹி த⁴ம்மேஹி யே த⁴ம்மா விப்பயுத்தா, தே த⁴ம்மா அஸங்க²தங் க²ந்த⁴தோ ட²பெத்வா பஞ்சஹி க²ந்தே⁴ஹி த்³வாத³ஸஹாயதனேஹி தேரஸஹி தா⁴தூஹி ஸங்க³ஹிதா. கதிஹி அஸங்க³ஹிதா? ந கேஹிசி க²ந்தே⁴ஹி ந கேஹிசி ஆயதனேஹி பஞ்சஹி தா⁴தூஹி அஸங்க³ஹிதா’’தி (தா⁴து॰ 477) –

    ‘‘Vipākehi dhammehi ye dhammā vippayuttā, te dhammā asaṅkhataṃ khandhato ṭhapetvā pañcahi khandhehi dvādasahāyatanehi terasahi dhātūhi saṅgahitā. Katihi asaṅgahitā? Na kehici khandhehi na kehici āyatanehi pañcahi dhātūhi asaṅgahitā’’ti (dhātu. 477) –

    விபாகவிப்பயுத்தானங் ஸங்க³ஹாஸங்க³ஹா விஸ்ஸஜ்ஜிதா, ஏவமிதா⁴பி விஸ்ஸஜ்ஜிதப்³ப³ங் ஸியா. தேனாஹ ‘‘விபாகா த⁴ம்மாதி இமஸ்ஸ விய விஸ்ஸஜ்ஜனங் ஸியா’’தி. தஸ்மாதி யஸ்மா விப்பயுத்தேன ஸங்க³ஹிதாஸங்க³ஹிதபத³னித்³தே³ஸே நிப்பதே³ஸாவ விஞ்ஞாணப²ஸ்ஸவேத³னா க³ஹிதா, தஸ்மா. தத்தா²தி தா⁴துகதா²யங். அபி⁴த⁴ம்மபா⁴ஜனீயவஸேனாதி இமஸ்மிங் படிச்சஸமுப்பாத³விப⁴ங்கே³ அபி⁴த⁴ம்மபா⁴ஜனீயவஸேன. தேனாஹ ‘‘அவிஜ்ஜாபச்சயா ஸங்கா²ரா சா’’திஆதி³. தேன யதா²வுத்தஅத்த²வண்ணனா ஸுத்தந்தபா⁴ஜனீயவஸேன வுத்தாதி யதா²த³ஸ்ஸிதங் விரோத⁴ங் பரிஹரதி. யதி³ அபி⁴த⁴ம்மபா⁴ஜனீயவஸேன தா⁴துகதா²பாளி பவத்தா, அத² கஸ்மா ‘‘காமப⁴வோ பஞ்சஹி க²ந்தே⁴ஹி ஏகாத³ஸஹாயதனேஹி ஸத்தரஸஹி தா⁴தூஹி ஸங்க³ஹிதோ. ரூபப⁴வோ பஞ்சஹி க²ந்தே⁴ஹி பஞ்சஹாயதனேஹி அட்ட²ஹி தா⁴தூஹி ஸங்க³ஹிதோ’’திஆதி³னா (தா⁴து॰ 67-68) உபாதி³ன்னக்க²ந்த⁴வஸேன ப⁴வோ விஸ்ஸஜ்ஜிதோதி சோத³னங் மனஸி கத்வா ஆஹ ‘‘ப⁴வோ பன…பே॰… ந அபி⁴த⁴ம்மபா⁴ஜனீயவஸேன க³ஹிதோ’’தி. ஏவஞ்ச கத்வாதி அபி⁴த⁴ம்மபா⁴ஜனீயவஸேன அக்³க³ஹிதத்தா ஏவ. தத்தா²தி தா⁴துகதா²யங். விபாகஞ்ஹேதந்தி ஹி-ஸத்³தோ³ ஹேதுஅத்தோ². யஸ்மா யதா²வுத்தபா³த்திங்ஸவித⁴விஞ்ஞாணங் விபாகங், தஸ்மா தங் ஸங்கா²ரபச்சயந்தி இமமத்த²ங் த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘விஞ்ஞாணஸ்ஸ விபாகத்தா’’திஆதி³மாஹ.

    Vipākavippayuttānaṃ saṅgahāsaṅgahā vissajjitā, evamidhāpi vissajjitabbaṃ siyā. Tenāha ‘‘vipākā dhammāti imassa viya vissajjanaṃ siyā’’ti. Tasmāti yasmā vippayuttena saṅgahitāsaṅgahitapadaniddese nippadesāva viññāṇaphassavedanā gahitā, tasmā. Tatthāti dhātukathāyaṃ. Abhidhammabhājanīyavasenāti imasmiṃ paṭiccasamuppādavibhaṅge abhidhammabhājanīyavasena. Tenāha ‘‘avijjāpaccayā saṅkhārā cā’’tiādi. Tena yathāvuttaatthavaṇṇanā suttantabhājanīyavasena vuttāti yathādassitaṃ virodhaṃ pariharati. Yadi abhidhammabhājanīyavasena dhātukathāpāḷi pavattā, atha kasmā ‘‘kāmabhavo pañcahi khandhehi ekādasahāyatanehi sattarasahi dhātūhi saṅgahito. Rūpabhavo pañcahi khandhehi pañcahāyatanehi aṭṭhahi dhātūhi saṅgahito’’tiādinā (dhātu. 67-68) upādinnakkhandhavasena bhavo vissajjitoti codanaṃ manasi katvā āha ‘‘bhavo pana…pe… na abhidhammabhājanīyavasena gahito’’ti. Evañca katvāti abhidhammabhājanīyavasena aggahitattā eva. Tatthāti dhātukathāyaṃ. Vipākañhetanti hi-saddo hetuattho. Yasmā yathāvuttabāttiṃsavidhaviññāṇaṃ vipākaṃ, tasmā taṃ saṅkhārapaccayanti imamatthaṃ dassento ‘‘viññāṇassa vipākattā’’tiādimāha.

    ‘‘ஸோமனஸ்ஸஸஹக³தானேவ ஸந்தா⁴ய வுத்த’’ந்தி இத³ங் விசாரேதப்³ப³ங் உபெக்கா²ஸஹக³தகுஸலாகுஸலஜவனானந்தரம்பி ஸோமனஸ்ஸஸஹக³தததா³ரம்மணஸ்ஸ இச்சி²தத்தா. ததா² ஹி அட்ட²கதா²யங் ‘‘சதுன்னங் பன து³ஹேதுககுஸலசித்தானங் அஞ்ஞதரஜவனஸ்ஸ பரியோஸானே அஹேதுகசித்தங் ததா³ரம்மணபா⁴வேன பதிட்டா²தீ’’தி (த⁴॰ ஸ॰ அட்ட²॰ 498 விபாகுத்³தா⁴ரகதா²) வத்வா ‘‘இட்டா²ரம்மணே பன ஸந்தீரணம்பி ததா³ரம்மணம்பி ஸோமனஸ்ஸஸஹக³தமேவா’’தி வுத்தங். குஸலாகுஸலஞ்ஹி அபி⁴இட்ட²ம்பி ஆரம்மணங் ததா²பி⁴ஸங்க²ரணேன கதா³சி ந மஜ்ஜ²த்தங் கத்வா ந பவத்ததி, விபாகங் பன யதா²ஸபா⁴வதோவ ஆரம்மணரஸங் அனுப⁴வதி. தேனாஹ ‘‘ந ஸக்கா விபாகங் வஞ்சேது’’ந்தி. கிரியஜவனானங் பன விஸயாபி⁴ஸங்க²ரணஸ்ஸ ப³லவபா⁴வதோ தத³னந்தரானங் ததா³ரம்மணானங் யதா²விஸயங் வேத³னாவஸேன தத³னுகு³ணதா இச்சி²தா. யே பன கிரியஜவனானந்தரங் ததா³ரம்மணங் ந இச்ச²ந்தி, தேஸங் வத்தப்³ப³மேவ நத்தி². யங் பன ‘‘ஜவனேன ததா³ரம்மணங் நியமேதப்³ப³’’ந்தி வுத்தங், தங் குஸலங் ஸந்தா⁴ய வுத்தந்தி ச வுத்தங். தஸ்மா யதா²வுத்தோ விசாரேதப்³போ³. திஹேதுகஜவனாவஸானே ச து³ஹேதுகஜவனாவஸானே சாதி ஸமுச்சயத்தோ² ச-ஸத்³தோ³. கேசி பன விபா⁴க³ங் அகத்வா ‘‘குஸலஜவனாவஸானேபி அஹேதுகததா³ரம்மணங் ஹோதீதி ‘யேபு⁴ய்யேனா’தி வுத்த’’ந்தி வத³ந்தி. லோப⁴சித்தஸ்ஸ வா ஸத்தானங் ப³ஹுலங் உப்பஜ்ஜனதோ ‘‘யேபு⁴ய்யேனா’’தி வுத்தங். ‘‘ஸகிங் வா’’தி வசனஸிலிட்ட²தாவஸேன வுத்தங் யதா² ‘‘அட்ட² வா த³ஸ வா’’தி த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘தி³ரத்ததிரத்தாதீ³ஸு விய வேதி³தப்³ப³’’ந்தி ஆஹ. வா-ஸத்³த³ஸ்ஸ அபா⁴வாதி ஸுய்யமானஸ்ஸ வா-ஸத்³த³ஸ்ஸ அபா⁴வேன வுத்தங். அத்த²தோ பன தத்தா²பி வா-ஸத்³தோ³ லப்³ப⁴தேவ. திரத்தங் பன வாஸாதி³கே லப்³ப⁴மானே தி³ரத்தே வத்தப்³ப³மேவ நத்தீ²தி தி³ரத்தக்³க³ஹணங் விஸுங் ந யோஜேதீதி அதி⁴ப்பாயேன ‘‘வசனஸிலிட்ட²தாமத்தேனா’’தி வுத்தங். கேவலங் ‘‘திரத்த’’ந்தி வுத்தே அஞ்ஞத்த² வாஸாதி³னா அந்தரிதம்பி திரத்தங் க³ண்ஹெய்ய, தி³ரத்தவிஸிட்ட²ங் பன திரத்தங் வுச்சமானங் தேன அனந்தரிதமேவ திரத்தங் தீ³பேதீதி ஆஹ ‘‘நிரந்தரதிரத்தத³ஸ்ஸனத்த²ங் வா’’தி. ப³லவரூபாதி³கே ஆரம்மணேதி அதிமஹதி ரூபாதி³ஆரம்மணே. ‘‘அதி⁴ப்பாயோ’’தி ஏதேன ஏகசித்தக்க²ணாயுகேபி விஸயே கதா³சி ததா³ரம்மணங் உப்பஜ்ஜெய்யாதி ‘‘ஸகிங் ஏவா’’திஆதி³னா வுத்தமத்த²ங் உல்லிங்கே³தி. ‘‘ஸப்³ப³த்³வாரேஸு ததா³ரம்மணே த்³வே ஏவ சித்தவாரா ஆக³தா’’தி வுத்தத்தா அயம்பி அத்தோ² விசாரெத்வா க³ஹேதப்³போ³. அனுரூபாய படிஸந்தி⁴யாதி அத்தனோ அத்தனோ அனுச்ச²விகேன படிஸந்தா⁴னகிச்சேன.

    ‘‘Somanassasahagatāneva sandhāya vutta’’nti idaṃ vicāretabbaṃ upekkhāsahagatakusalākusalajavanānantarampi somanassasahagatatadārammaṇassa icchitattā. Tathā hi aṭṭhakathāyaṃ ‘‘catunnaṃ pana duhetukakusalacittānaṃ aññatarajavanassa pariyosāne ahetukacittaṃ tadārammaṇabhāvena patiṭṭhātī’’ti (dha. sa. aṭṭha. 498 vipākuddhārakathā) vatvā ‘‘iṭṭhārammaṇe pana santīraṇampi tadārammaṇampi somanassasahagatamevā’’ti vuttaṃ. Kusalākusalañhi abhiiṭṭhampi ārammaṇaṃ tathābhisaṅkharaṇena kadāci na majjhattaṃ katvā na pavattati, vipākaṃ pana yathāsabhāvatova ārammaṇarasaṃ anubhavati. Tenāha ‘‘na sakkā vipākaṃ vañcetu’’nti. Kiriyajavanānaṃ pana visayābhisaṅkharaṇassa balavabhāvato tadanantarānaṃ tadārammaṇānaṃ yathāvisayaṃ vedanāvasena tadanuguṇatā icchitā. Ye pana kiriyajavanānantaraṃ tadārammaṇaṃ na icchanti, tesaṃ vattabbameva natthi. Yaṃ pana ‘‘javanena tadārammaṇaṃ niyametabba’’nti vuttaṃ, taṃ kusalaṃ sandhāya vuttanti ca vuttaṃ. Tasmā yathāvutto vicāretabbo. Tihetukajavanāvasāne ca duhetukajavanāvasāne cāti samuccayattho ca-saddo. Keci pana vibhāgaṃ akatvā ‘‘kusalajavanāvasānepi ahetukatadārammaṇaṃ hotīti ‘yebhuyyenā’ti vutta’’nti vadanti. Lobhacittassa vā sattānaṃ bahulaṃ uppajjanato ‘‘yebhuyyenā’’ti vuttaṃ. ‘‘Sakiṃ vā’’ti vacanasiliṭṭhatāvasena vuttaṃ yathā ‘‘aṭṭha vā dasa vā’’ti dassetuṃ ‘‘dirattatirattādīsu viya veditabba’’nti āha. Vā-saddassa abhāvāti suyyamānassa vā-saddassa abhāvena vuttaṃ. Atthato pana tatthāpi vā-saddo labbhateva. Tirattaṃ pana vāsādike labbhamāne diratte vattabbameva natthīti dirattaggahaṇaṃ visuṃ na yojetīti adhippāyena ‘‘vacanasiliṭṭhatāmattenā’’ti vuttaṃ. Kevalaṃ ‘‘tiratta’’nti vutte aññattha vāsādinā antaritampi tirattaṃ gaṇheyya, dirattavisiṭṭhaṃ pana tirattaṃ vuccamānaṃ tena anantaritameva tirattaṃ dīpetīti āha ‘‘nirantaratirattadassanatthaṃ vā’’ti. Balavarūpādike ārammaṇeti atimahati rūpādiārammaṇe. ‘‘Adhippāyo’’ti etena ekacittakkhaṇāyukepi visaye kadāci tadārammaṇaṃ uppajjeyyāti ‘‘sakiṃ evā’’tiādinā vuttamatthaṃ ulliṅgeti. ‘‘Sabbadvāresu tadārammaṇe dve eva cittavārā āgatā’’ti vuttattā ayampi attho vicāretvā gahetabbo. Anurūpāya paṭisandhiyāti attano attano anucchavikena paṭisandhānakiccena.

    ‘‘கதி படிஸந்தி⁴யோ, கதி படிஸந்தி⁴சித்தானீ’’திஆதி³னா படிஸந்தி⁴விசாரோ பரதோ வித்தா²ரதோ கதீ²யதீதி ஆஹ ‘‘படிஸந்தி⁴கதா² மஹாவிஸயாதி கத்வா பவத்திமேவ தாவ த³ஸ்ஸெந்தோ’’தி. அஹேதுகத்³வயாதீ³னந்தி ஆதி³-ஸத்³தே³ன மஹாவிபாகமஹக்³க³தவிபாகே ஸங்க³ண்ஹாதி. த்³வாரனியமானியமாவசனந்தி த்³வாரஸ்ஸ நியதானியதாவசனங், நியதத்³வாரங் அனியதத்³வாரந்தி வா அவசனந்தி அத்தோ². அனுப்பத்திதோதி ந உப்பஜ்ஜனதோ. யதி³பி ‘‘அனுரூபாய படிஸந்தி⁴யா’’தி படிஸந்தி⁴பி ஹெட்டா² க³ஹிதா, ‘‘பவத்தியங் பனா’’தி அதி⁴கதத்தா பன பவத்தியேவ பச்சாமட்டா². பச்சயுப்பன்னபா⁴வேன பட²முத்³தி³ட்டா²னி ஸப்³பா³னிபி லோகியவிபாகசித்தானி அன்வாதே³ஸங் அரஹந்தீதி ஆஹ ‘‘தத்ரஸ்ஸாதி பவத்தியங் பா³த்திங்ஸவித⁴ஸ்ஸா’’தி.

    ‘‘Kati paṭisandhiyo, kati paṭisandhicittānī’’tiādinā paṭisandhivicāro parato vitthārato kathīyatīti āha ‘‘paṭisandhikathā mahāvisayāti katvā pavattimeva tāva dassento’’ti. Ahetukadvayādīnanti ādi-saddena mahāvipākamahaggatavipāke saṅgaṇhāti. Dvāraniyamāniyamāvacananti dvārassa niyatāniyatāvacanaṃ, niyatadvāraṃ aniyatadvāranti vā avacananti attho. Anuppattitoti na uppajjanato. Yadipi ‘‘anurūpāya paṭisandhiyā’’ti paṭisandhipi heṭṭhā gahitā, ‘‘pavattiyaṃ panā’’ti adhikatattā pana pavattiyeva paccāmaṭṭhā. Paccayuppannabhāvena paṭhamuddiṭṭhāni sabbānipi lokiyavipākacittāni anvādesaṃ arahantīti āha ‘‘tatrassāti pavattiyaṃ bāttiṃsavidhassā’’ti.

    யதா² காமாவசரபடிஸந்தி⁴விஞ்ஞாணஸங்கா²தஸ்ஸ பீ³ஜஸ்ஸ அபா⁴வேபி ரூபப⁴வே சக்கு²ஸோதிந்த்³ரியபவத்திஆனுபா⁴வதோ சக்கு²ஸோதவிஞ்ஞாணானங் ஸம்ப⁴வோ, ஏவங் தேனேவ காரணேன ஸம்படிச்ச²னாதீ³னம்பி தத்த² ஸம்ப⁴வோதி த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘இந்த்³ரியபவத்திஆனுபா⁴வதோ ஏவா’’திஆதி³மாஹ. தத்த² சக்கு²ஸோதத்³வாரபே⁴தே³னாதி சக்கு²ஸோதத்³வாரவிஸேஸேன ப⁴விதப்³ப³ந்தி ஸம்ப³ந்தோ⁴. தஸ்ஸாதி சக்கு²ஸோதத்³வாரஸ்ஸ. த்³வாரவந்தாபெக்கோ² த்³வாரபா⁴வோதி ஆஹ ‘‘விஞ்ஞாணவீதி²பே⁴தா³யத்தத்தா’’தி. தஸ்மிஞ்ச ஸதீதி தஸ்மிங் த்³வாரபே⁴தே³ வீதி²பே⁴தே³ ச ஸதி. பா⁴வோதி உப்பத்தி. ஜனகங் அனுப³ந்த⁴தி நாமாதி தங்ஸதி³ஸே தப்³போ³ஹாரங் கத்வா வுத்தங்.

    Yathā kāmāvacarapaṭisandhiviññāṇasaṅkhātassa bījassa abhāvepi rūpabhave cakkhusotindriyapavattiānubhāvato cakkhusotaviññāṇānaṃ sambhavo, evaṃ teneva kāraṇena sampaṭicchanādīnampi tattha sambhavoti dassento ‘‘indriyapavattiānubhāvato evā’’tiādimāha. Tattha cakkhusotadvārabhedenāti cakkhusotadvāravisesena bhavitabbanti sambandho. Tassāti cakkhusotadvārassa. Dvāravantāpekkho dvārabhāvoti āha ‘‘viññāṇavīthibhedāyattattā’’ti. Tasmiñca satīti tasmiṃ dvārabhede vīthibhede ca sati. Bhāvoti uppatti. Janakaṃ anubandhati nāmāti taṃsadise tabbohāraṃ katvā vuttaṃ.

    இத³ங் பன வத்வாதி ரூபாரூபாவசரத⁴ம்மே ஆரப்³ப⁴ ததா³ரம்மணானுப்பத்திங் வத்வா. பா⁴வனாயாதி அகுஸலபா⁴வனாய ஸங்கிலேஸவட்³ட⁴னேன, ஸங்கிலிட்ட²ஸமாதா⁴னேனாதி அத்தோ². ததா² ஹி லோப⁴தோ³ஸஸஹக³தசித்துப்பாதே³பி ஸமாதி⁴ ‘‘அவட்டி²தி அவிஸாஹாரோ அவிக்கே²போ அவிஸாஹடமானஸதா’’திஆதி³னா (த⁴॰ ஸ॰ 11) நித்³தி³ட்டோ². அவத்து²பா⁴வத³ஸ்ஸனத்த²ந்தி அட்டா²னபா⁴வத³ஸ்ஸனத்த²ங், அனாரம்மணபா⁴வத³ஸ்ஸனத்த²ந்தி அத்தோ².

    Idaṃ pana vatvāti rūpārūpāvacaradhamme ārabbha tadārammaṇānuppattiṃ vatvā. Bhāvanāyāti akusalabhāvanāya saṃkilesavaḍḍhanena, saṃkiliṭṭhasamādhānenāti attho. Tathā hi lobhadosasahagatacittuppādepi samādhi ‘‘avaṭṭhiti avisāhāro avikkhepo avisāhaṭamānasatā’’tiādinā (dha. sa. 11) niddiṭṭho. Avatthubhāvadassanatthanti aṭṭhānabhāvadassanatthaṃ, anārammaṇabhāvadassanatthanti attho.

    ‘‘கேன கத்தா²’’தி பத³ஸ்ஸ ‘‘கேன சித்தேன கஸ்மிங் ப⁴வே’’தி ஸங்கே²பேன வுத்தமத்த²ங் வித்தா²ரதோ த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘ஏகூனவீஸதீ’’திஆதி³ வுத்தங். தத்த² தேன தேன சித்தேனாதி தேன தேன அஹேதுகத்³வயாதி³சித்தேன ஸத்³தி⁴ங் பவத்தமானா படிஸந்தி⁴க்க²ணே ரூபாரூபத⁴ம்மா ஏகூனவீஸதி படிஸந்தி⁴யோதி யோஜனா. தேன தேன சித்தேன ஸஹஜாதாதி³பச்சயதாய ஹேதுபூ⁴தேன, கரணபூ⁴தேன வா. தத்த² தத்த² ப⁴வே.

    ‘‘Kena katthā’’ti padassa ‘‘kena cittena kasmiṃ bhave’’ti saṅkhepena vuttamatthaṃ vitthārato dassetuṃ ‘‘ekūnavīsatī’’tiādi vuttaṃ. Tattha tena tena cittenāti tena tena ahetukadvayādicittena saddhiṃ pavattamānā paṭisandhikkhaṇe rūpārūpadhammā ekūnavīsati paṭisandhiyoti yojanā. Tena tena cittena sahajātādipaccayatāya hetubhūtena, karaṇabhūtena vā. Tattha tattha bhave.

    அனுஸ்ஸரணத்தோ² ப்³யாபாரோ அனுஸ்ஸரணப்³யாபாரோ. கேசீதி த⁴ம்மஸிரித்தே²ரங் ஸந்தா⁴ய வத³தி. தீஸு ஜவனவாரேஸு…பே॰… ப⁴விதப்³ப³ந்தி கம்மாதி³உபட்டா²னஸ்ஸ பரதோ தீஹி ஜவனவாரேஹி பவத்திதப்³ப³ந்தி அத்தோ². தேனாஹ ‘‘அனேக…பே॰… அபி⁴ப்பலம்ப³னஞ்ச ஹோதீ’’தி. தஸ்மாதி யஸ்மா ஏகஜவனவாரஸ்ஸேவ கம்மாதி³உபட்டா²னேன மரணங் ந ஸம்ப⁴வதி, தஸ்மா. பொ²ட்ட²ப்³ப³ஸ்ஸாதி பஹாரபொ²ட்ட²ப்³ப³ஸ்ஸ . ப⁴வங்க³சித்தே வத்தமானே, அந்தரந்தரா பஞ்சத்³வாரவீதி²யா வா வத்தமானாய பொ²ட்ட²ப்³ப³ஸமாயோகே³ பட²மங் காயத்³வாராவஜ்ஜனுப்பத்தி யுத்தா, ததா²பி கிஸ்மிஞ்சி சிந்தியமானே தமேவாரப்³ப⁴ ஏகஸ்மிங் ஜவனவாரே பவத்தே பச்சா² காயத்³வாராவஜ்ஜனுப்பத்தி ஸியா சித்தஸ்ஸ லஹுபரிவத்திபா⁴வதோதி கேசிவாத³ஸ்ஸ அதி⁴ப்பாயோ. யதா² நித்³தா³யந்தஸ்ஸ பொ²ட்ட²ப்³ப³ஸமாயோகே³ன பபு³ஜ்ஜ²னகாலே மனொத்³வாராவஜ்ஜனமேவ ஆவட்டேதி, ந காயத்³வாராவஜ்ஜனங். ‘‘பஞ்சஹி விஞ்ஞாணேஹி ந படிபு³ஜ்ஜ²தீ’’தி (விப⁴॰ 751) ஹி வுத்தங். ஏவங்ஸம்பத³ங் வா ஏதங் த³ட்ட²ப்³ப³ங். லஹுகபச்சுபட்டா²னந்தி லஹுஉபட்டா²னங். மனொத்³வாரஸ்ஸ விஸயோ கம்மாதி³கோ. லஹுகதாதி லஹுபட்டா²னதா. ரூபானந்தி சக்கா²தி³ரூபத⁴ம்மானங். விஸயபா⁴வேபீதி ரூபாயதனாதி³விஸயஸப்³பா⁴வேபி. யேஸங் விஸயோ அத்தீ²தி யேஸங் நிப்பரியாயேன விஸயோ அத்தி². தங்த³ஸ்ஸனத்த²மேவாதி தேஸங் ஸாரம்மணானங்யேவ த³ஸ்ஸனத்த²ங். தேனாதி தஸ்மா.

    Anussaraṇattho byāpāro anussaraṇabyāpāro. Kecīti dhammasirittheraṃ sandhāya vadati. Tīsu javanavāresu…pe… bhavitabbanti kammādiupaṭṭhānassa parato tīhi javanavārehi pavattitabbanti attho. Tenāha ‘‘aneka…pe… abhippalambanañca hotī’’ti. Tasmāti yasmā ekajavanavārasseva kammādiupaṭṭhānena maraṇaṃ na sambhavati, tasmā. Phoṭṭhabbassāti pahāraphoṭṭhabbassa . Bhavaṅgacitte vattamāne, antarantarā pañcadvāravīthiyā vā vattamānāya phoṭṭhabbasamāyoge paṭhamaṃ kāyadvārāvajjanuppatti yuttā, tathāpi kismiñci cintiyamāne tamevārabbha ekasmiṃ javanavāre pavatte pacchā kāyadvārāvajjanuppatti siyā cittassa lahuparivattibhāvatoti kecivādassa adhippāyo. Yathā niddāyantassa phoṭṭhabbasamāyogena pabujjhanakāle manodvārāvajjanameva āvaṭṭeti, na kāyadvārāvajjanaṃ. ‘‘Pañcahi viññāṇehi na paṭibujjhatī’’ti (vibha. 751) hi vuttaṃ. Evaṃsampadaṃ vā etaṃ daṭṭhabbaṃ. Lahukapaccupaṭṭhānanti lahuupaṭṭhānaṃ. Manodvārassa visayo kammādiko. Lahukatāti lahupaṭṭhānatā. Rūpānanti cakkhādirūpadhammānaṃ. Visayabhāvepīti rūpāyatanādivisayasabbhāvepi. Yesaṃ visayo atthīti yesaṃ nippariyāyena visayo atthi. Taṃdassanatthamevāti tesaṃ sārammaṇānaṃyeva dassanatthaṃ. Tenāti tasmā.

    ‘‘பூ⁴மிசித்துப்பாதா³தி³வஸேனா’’தி இத³ங் கம்மங் ஸந்தா⁴ய வுத்தங், கம்மனிமித்தஸ்ஸபி வஸேன லப்³ப⁴தேவ தஸ்ஸ ச²ளாரம்மணபா⁴வதோ. க³தினிமித்தஸ்ஸ பன பபே⁴தோ³ நீலாதி³கோயேவ.

    ‘‘Bhūmicittuppādādivasenā’’ti idaṃ kammaṃ sandhāya vuttaṃ, kammanimittassapi vasena labbhateva tassa chaḷārammaṇabhāvato. Gatinimittassa pana pabhedo nīlādikoyeva.

    அனுபச்சி²ன்னேஸு மக்³கே³ன அப்பஹீனேஸு. தஞ்ச கம்மாதி³ங். ப⁴வந்தரனின்னாதி³தா சித்தஸந்தானஸ்ஸ ப⁴வபத்த²னாய ததா²பி⁴ஸங்க²தத்தா. யஸ்மிஞ்ஹி சித்தஸந்தானே புஞ்ஞாதி³சேதனாய விய ப⁴வபத்த²னாய பரிபா⁴வனா அனுபச்சி²ன்னா, தத்தே²வ ப⁴வந்தரபரியாபன்னசித்துப்பத்தி. தங் பன சித்தங் ததா² உப்பஜ்ஜமானங் தாய வினாமிதங் விய ஹோதீதி வுத்தங் ‘‘அனுபச்சி²ன்னகிலேஸப³லவினாமித’’ந்தி. ஸப்³ப³த்தா²தி ஸுக³திது³க்³க³தீஸு. இதராயாதி ஸுக³திபடிஸந்தி⁴னின்னாய சுதியா. ‘‘நிச்சி²னந்தீ’’தி வுத்தஸ்ஸ நிச்ச²யஸ்ஸ நிப³ந்த⁴னங் ஆக³மங் த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘நிமித்தஸ்ஸாத³க³தி⁴தங் வா’’திஆதி³மாஹ.

    Anupacchinnesu maggena appahīnesu. Tañca kammādiṃ. Bhavantaraninnāditā cittasantānassa bhavapatthanāya tathābhisaṅkhatattā. Yasmiñhi cittasantāne puññādicetanāya viya bhavapatthanāya paribhāvanā anupacchinnā, tattheva bhavantarapariyāpannacittuppatti. Taṃ pana cittaṃ tathā uppajjamānaṃ tāya vināmitaṃ viya hotīti vuttaṃ ‘‘anupacchinnakilesabalavināmita’’nti. Sabbatthāti sugatiduggatīsu. Itarāyāti sugatipaṭisandhininnāya cutiyā. ‘‘Nicchinantī’’ti vuttassa nicchayassa nibandhanaṃ āgamaṃ dassento ‘‘nimittassādagadhitaṃ vā’’tiādimāha.

    அகுஸலே ஹி து³க்³க³தூபனிஸ்ஸயே நியமிதே குஸலங் ஸுக³தூபனிஸ்ஸயோதி நியமிதமேவ ஹோதீதி.

    Akusale hi duggatūpanissaye niyamite kusalaṃ sugatūpanissayoti niyamitameva hotīti.

    அனிட்ட²ங் ஆரம்மணங் ஆஹ யதோ து³க்³க³திபடிஸந்தி⁴ த³ஸ்ஸீயதீதி அதி⁴ப்பாயோ. யதி³ ஏவங் ‘‘ராகா³தி³ஹேதுபூ⁴த’’ந்தி கஸ்மா வுத்தந்தி ஆஹ ‘‘தம்பி ஹி…பே॰… ஹோதீ’’தி. தம்பீதி அனிட்டா²ரம்மணம்பி. யஸ்மா பன ஹீனங் ஆரம்மணந்தி ஆரம்மணபூ⁴தகம்மனிமித்தங் அதி⁴ப்பேதங், தஸ்மா ‘‘அகுஸலவிபாகஜனககம்மஸஹஜாதானங் வா’’திஆதி³ வுத்தங். கம்மனிமித்தபூ⁴தஞ்ஹி ஆரம்மணங் யங் விபாகஸ்ஸ ஜனகங் கம்மங், தேன ஸஹஜாதானங், தஸ்ஸ கம்மஸ்ஸ ஸதி³ஸாஸன்னஜவனஸஹஜாதானஞ்ச ராகா³தீ³னங் ஆரம்மணபச்சயஸங்கா²தோ ஹேது ஹோதி, ஸோ ஏவ சஸ்ஸ ஹீனபா⁴வோதி த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘தஞ்ஹீ’’திஆதி³ வுத்தங். கம்மவஸேன அனிட்ட²ந்தி ஹீனஸ்ஸ அகுஸலகம்மஸ்ஸ ஆரம்மணதோ ஆரம்மணதாவஸேன ஹீனந்தி கத்வா அனிட்ட²ங், ஸபா⁴வேன இட்ட²ம்பீதி அதி⁴ப்பாயோ. ‘‘அஞ்ஞதா² சா’’திஆதி³னா கம்மனிமித்தாரம்மணஸ்ஸ அகுஸலவிபாகஸ்ஸ ந ஸம்ப⁴வோதி த³ஸ்ஸேதி. ஆஸன்னகதகம்மாரம்மணஸந்ததியந்தி ஆஸன்னகதஸ்ஸ கம்மஸ்ஸ ஆரம்மணஸந்தானே. தங்ஸதி³ஸந்தி யதா²வுத்தகம்மாரம்மணஸதி³ஸங். படிஸந்தி⁴ஆரம்மணூபட்டா²பகந்தி படிஸந்தி⁴யா ஆரம்மணஸ்ஸ உபட்டா²பகங். சுதிஆஸன்னஜவனானங் படிஸந்தி⁴ஜனகத்தே அயமத்தோ² லப்³பெ⁴ய்யாதி சோத³னங் மனஸி கத்வா ஆஹ ‘‘ந ச படிஸந்தி⁴யா’’திஆதி³. தங்ஸமானவீதி²யந்தி தாய படிஸந்தி⁴யா ஏகவீதி²யங். ந அஸ்ஸாதி³தானீதி அஸ்ஸாத³னபூ⁴தாய தண்ஹாய ந ஆமட்டா²னி.

    Aniṭṭhaṃ ārammaṇaṃ āha yato duggatipaṭisandhi dassīyatīti adhippāyo. Yadi evaṃ ‘‘rāgādihetubhūta’’nti kasmā vuttanti āha ‘‘tampi hi…pe… hotī’’ti. Tampīti aniṭṭhārammaṇampi. Yasmā pana hīnaṃ ārammaṇanti ārammaṇabhūtakammanimittaṃ adhippetaṃ, tasmā ‘‘akusalavipākajanakakammasahajātānaṃ vā’’tiādi vuttaṃ. Kammanimittabhūtañhi ārammaṇaṃ yaṃ vipākassa janakaṃ kammaṃ, tena sahajātānaṃ, tassa kammassa sadisāsannajavanasahajātānañca rāgādīnaṃ ārammaṇapaccayasaṅkhāto hetu hoti, so eva cassa hīnabhāvoti dassetuṃ ‘‘tañhī’’tiādi vuttaṃ. Kammavasena aniṭṭhanti hīnassa akusalakammassa ārammaṇato ārammaṇatāvasena hīnanti katvā aniṭṭhaṃ, sabhāvena iṭṭhampīti adhippāyo. ‘‘Aññathā cā’’tiādinā kammanimittārammaṇassa akusalavipākassa na sambhavoti dasseti. Āsannakatakammārammaṇasantatiyanti āsannakatassa kammassa ārammaṇasantāne. Taṃsadisanti yathāvuttakammārammaṇasadisaṃ. Paṭisandhiārammaṇūpaṭṭhāpakanti paṭisandhiyā ārammaṇassa upaṭṭhāpakaṃ. Cutiāsannajavanānaṃ paṭisandhijanakatte ayamattho labbheyyāti codanaṃ manasi katvā āha ‘‘na ca paṭisandhiyā’’tiādi. Taṃsamānavīthiyanti tāya paṭisandhiyā ekavīthiyaṃ. Na assāditānīti assādanabhūtāya taṇhāya na āmaṭṭhāni.

    ஸமத்தாதி பரிபுண்ணா, பரியத்தா வா. ‘‘மரணகாலே…பே॰… ஸமாதி³ன்னா’’தி வசனதோ யதா²வுத்தசுதிஆஸன்னஜவனானங் படிஸந்தி⁴தா³னங் ஸித்³த⁴ந்தி சோத³னங் ஸந்தா⁴யாஹ ‘‘ந ச து³ப்³ப³லேஹீ’’திஆதி³. ‘‘வக்க²தி சா’’திஆதி³னா வுத்தமேவத்த²ங் உபசயேன பாகடதரங் கரோதி. ஞாணவத்து²விப⁴ங்க³வண்ணனாயஞ்ஹி ‘‘பஞ்சஹி விஞ்ஞாணேஹி ந கஞ்சி த⁴ம்மங் படிவிஜானாதீ’’தி பதா³னங் அத்த²ங் விவரந்தோ வக்க²தி ‘‘ஸப்³ப³ம்பி…பே॰… படிக்கி²த்தானீ’’தி. தத்த² படிவிஜானநாதீ³தி ஆதி³-ஸத்³தே³ன இரியாபத²கப்பனகாயவசீகம்முபட்டா²பனகுஸலாகுஸலத⁴ம்மஸமாதா³னஸமாபஜ்ஜனவுட்டா²னானி ஸங்க³ண்ஹாதி. உபபஜ்ஜனஸுபினத³ஸ்ஸனாதீ³னங் மனொத்³வாரிகசித்தேனேவ பவத்தி பாகடாதி தானி ப³ஹி கரொந்தோ ‘‘சவனபரியோஸானங் கிச்ச’’ந்தி ஆஹ. ஸஹஜவனகானீதி ஜவனஸஹிதானி, பஞ்சத்³வாரிகஜவனேஹி ஸத்³தி⁴ந்தி அத்தோ².

    Samattāti paripuṇṇā, pariyattā vā. ‘‘Maraṇakāle…pe… samādinnā’’ti vacanato yathāvuttacutiāsannajavanānaṃ paṭisandhidānaṃ siddhanti codanaṃ sandhāyāha ‘‘na ca dubbalehī’’tiādi. ‘‘Vakkhati cā’’tiādinā vuttamevatthaṃ upacayena pākaṭataraṃ karoti. Ñāṇavatthuvibhaṅgavaṇṇanāyañhi ‘‘pañcahi viññāṇehi na kañci dhammaṃ paṭivijānātī’’ti padānaṃ atthaṃ vivaranto vakkhati ‘‘sabbampi…pe… paṭikkhittānī’’ti. Tattha paṭivijānanādīti ādi-saddena iriyāpathakappanakāyavacīkammupaṭṭhāpanakusalākusaladhammasamādānasamāpajjanavuṭṭhānāni saṅgaṇhāti. Upapajjanasupinadassanādīnaṃ manodvārikacitteneva pavatti pākaṭāti tāni bahi karonto ‘‘cavanapariyosānaṃ kicca’’nti āha. Sahajavanakānīti javanasahitāni, pañcadvārikajavanehi saddhinti attho.

    தத்தா²தி ‘‘பஞ்சஹி விஞ்ஞாணேஹி ந கஞ்சி த⁴ம்மங் படிவிஜானாதீ’’தி பாளிவண்ணனாயங். ந கஞ்சி த⁴ம்மங் படிவிஜானாதீதி எத்த² ந ஸப்³பே³ ரூபாதி³த⁴ம்மா த⁴ம்மக்³க³ஹணேன க³ஹிதாதி யதா²தி⁴ப்பேதத⁴ம்மத³ஸ்ஸனத்த²ங் ‘‘மனோபுப்³ப³ங்க³மா த⁴ம்மாதி (த⁴॰ ப॰ 1-2) ஏவங் வுத்தங் ஏகம்பி குஸலங் வா அகுஸலங் வா ந படிவிஜானாதீ’’தி அட்ட²கதா²யங் வுத்தந்தி த³ஸ்ஸெத்வா தஸ்ஸ அத்த²ங் விவரந்தோ ‘‘யேஸ’’ந்திஆதி³மாஹ. தஸ்ஸத்தோ² – யேஸங் குஸலாகுஸலத⁴ம்மானங் படிவிபா⁴வனப்பவத்தியா ஸித்³தா⁴ விபாகத⁴ம்மதா யோனிஸோமனஸிகாரஅயோனிஸோமனஸிகாரஸமுட்டா²னா, யாய ஸுக²ங் வா து³க்க²ங் வா தங்ஸந்தானே அன்வேதி அனுக³ச்ச²தி, பஞ்சவிஞ்ஞாணானங் ஸா விபாகத⁴ம்மதா படிக்கி²த்தா படிஸேதி⁴தாதி. தாதி³ஸமேவாதி குஸலாகுஸலத⁴ம்மபடிவிஜானநஸதி³ஸமேவ. யதி³ பஞ்சத்³வாரே யதா²வுத்தகிச்சஸ்ஸ கரணே ஸஹஜவனகானி வீதி²சித்தானி படிக்கி²த்தானி, கத²ங் தத்த² சவனுபபஜ்ஜனானி ஸம்ப⁴வந்தீதி சோத³னங் ஸந்தா⁴யாஹ ‘‘ததா³ரம்மணானந்தரங் பனா’’திஆதி³. நிப்பரியாயேன மனொத்³வாரிகபா⁴வோ மனொத்³வாராவஜ்ஜனுப்பத்திபுப்³ப³கோதி தத³பா⁴வேனாஹ ‘‘இமினா அதி⁴ப்பாயேனா’’தி. அவஸேஸேகசித்தக்க²ணாயுகே ரூபாதி³ம்ஹீதி யோஜனா.

    Tatthāti ‘‘pañcahi viññāṇehi na kañci dhammaṃ paṭivijānātī’’ti pāḷivaṇṇanāyaṃ. Na kañci dhammaṃ paṭivijānātīti ettha na sabbe rūpādidhammā dhammaggahaṇena gahitāti yathādhippetadhammadassanatthaṃ ‘‘manopubbaṅgamā dhammāti (dha. pa. 1-2) evaṃ vuttaṃ ekampi kusalaṃ vā akusalaṃ vā na paṭivijānātī’’ti aṭṭhakathāyaṃ vuttanti dassetvā tassa atthaṃ vivaranto ‘‘yesa’’ntiādimāha. Tassattho – yesaṃ kusalākusaladhammānaṃ paṭivibhāvanappavattiyā siddhā vipākadhammatā yonisomanasikāraayonisomanasikārasamuṭṭhānā, yāya sukhaṃ vā dukkhaṃ vā taṃsantāne anveti anugacchati, pañcaviññāṇānaṃ sā vipākadhammatā paṭikkhittā paṭisedhitāti. Tādisamevāti kusalākusaladhammapaṭivijānanasadisameva. Yadi pañcadvāre yathāvuttakiccassa karaṇe sahajavanakāni vīthicittāni paṭikkhittāni, kathaṃ tattha cavanupapajjanāni sambhavantīti codanaṃ sandhāyāha ‘‘tadārammaṇānantaraṃ panā’’tiādi. Nippariyāyena manodvārikabhāvo manodvārāvajjanuppattipubbakoti tadabhāvenāha ‘‘iminā adhippāyenā’’ti. Avasesekacittakkhaṇāyuke rūpādimhīti yojanā.

    உபசாரோ விய த³ட்ட²ப்³பா³ ஸமானாரம்மணத்தா, உபபத்தினிமித்தத்தா ச. கேசீதி த⁴ம்மஸிரித்தே²ரங் ஸந்தா⁴ய வத³தி. மஹக்³க³தாவஸானங் வத³ந்தீதி யதா²பச்சயங் மஹக்³க³தஸமாபத்திங் ஸமாபஜ்ஜித்வா வுட்டி²தஸ்ஸ ஸா வீதி² உப்பஜ்ஜதி, ததோ சுதிசித்தங் ஹோதீதி வத³ந்தி. அதீதாரம்மணா ஏகாத³ஸவிதா⁴தி நவ காமாவசரஸுக³திசுதியோ, த்³வே விஞ்ஞாணஞ்சாயதனநேவஸஞ்ஞானாஸஞ்ஞாயதனஆருப்பசுதியோதி ஏவங் அதீதாரம்மணா ஏகாத³ஸவிதா⁴ ஸுக³திசுதியோ. பஞ்ச ரூபாவசரா, வுத்தாவஸேஸா த்³வே அரூபாவசராதி நவத்தப்³பா³ரம்மணா ஸத்தவிதா⁴ சுதியோ. து³க்³க³திசுதி பன பரதோ வுச்சதீதி இத⁴ ந க³ஹிதா. ததா² ஹி வக்க²தி ‘‘து³க்³க³திசுதியா பன…பே॰… ந த³ஸ்ஸிதா’’தி.

    Upacāro viya daṭṭhabbā samānārammaṇattā, upapattinimittattā ca. Kecīti dhammasirittheraṃ sandhāya vadati. Mahaggatāvasānaṃ vadantīti yathāpaccayaṃ mahaggatasamāpattiṃ samāpajjitvā vuṭṭhitassa sā vīthi uppajjati, tato cuticittaṃ hotīti vadanti. Atītārammaṇā ekādasavidhāti nava kāmāvacarasugaticutiyo, dve viññāṇañcāyatananevasaññānāsaññāyatanaāruppacutiyoti evaṃ atītārammaṇā ekādasavidhā sugaticutiyo. Pañca rūpāvacarā, vuttāvasesā dve arūpāvacarāti navattabbārammaṇā sattavidhā cutiyo. Duggaticuti pana parato vuccatīti idha na gahitā. Tathā hi vakkhati ‘‘duggaticutiyā pana…pe… na dassitā’’ti.

    ஏவமாதி³கேதி ஆதி³-ஸத்³தே³ன ‘‘ஸுத்³தா⁴ய வா ஜவனவீதி²யா’’திஆதி³வசனங் ஸங்க³ண்ஹாதி. ததா² ஹி வுத்தங் ‘‘ஸுத்³தா⁴ய வாதி மஹக்³க³தகம்மனிமித்தாரம்மணாய ஜவனவீதி²யா’’தி. ‘‘விஞ்ஞாயதீ’’தி இமினா யதி³பி ‘‘பத²வீகஸிணாதீ³’’திஆதி³ஸத்³தே³ன அரூபாவசரஜ்ஜா²னாரம்மணஸ்ஸாபி ஸங்க³ஹோ ஸம்ப⁴வதி, ‘‘சக்கு²ஸோதானங் வா’’தி பன த்³வாரத்³வயஸ்ஸேவ வஸேன விகப்பந்தரகரணங் யதா²தி⁴ப்பேதஸ்ஸ அத்த²ஸ்ஸ ஞாபகந்தி த³ஸ்ஸேதி. ஞாபகஞ்ச நாம அக³திகா க³தீதி யதா²வுத்தங் ஞாபகங் அஸம்பா⁴வெந்தோ ‘‘அதா²பீ’’திஆதி³மாஹ. யோ யத்த² ஸம்ப⁴வதி, தஸ்ஸ யோஜனா யதா²ஸம்ப⁴வயோஜனா, தாய. அயம்பி படிஸந்தீ⁴தி ஆருப்பசுதியா அனந்தரங் படிஸந்தி⁴ங் வத³தி. தத்தே²வாதி ‘‘பத²வீகஸிணாதி³கங் வா நிமித்த’’ந்தி வுத்தே பட²மே விகப்பே ஏவ. ஹெட்டி²மா ஹெட்டி²மா படிஸந்தி⁴ நத்தீ²தி யோஜனா. தேனாதி தஸ்மா. ததோதி சதுத்தா²ருப்பசுதிதோ. தத்தே²வாதி சதுத்தா²ருப்பே ஏவ. அதீதாரம்மணா படிஸந்தி⁴, ததோ சதுத்தா²ருப்பசுதிதோ காமாவசரே அதீதபச்சுப்பன்னாரம்மணா படிஸந்தி⁴. இதராஹீதி ஆருப்பசுதீஹி. து³தியா ஆருப்பபடிஸந்தி⁴ அதீதாரம்மணா, இதரா நவத்தப்³பா³ரம்மணாதி ஆஹ ‘‘யதா²ஸம்ப⁴வ’’ந்தி. அதீதபச்சுப்பன்னாரம்மணா ச காமாவசரபடிஸந்தீ⁴தி எத்தா²பி இதராஹீதி ஸம்ப³ந்தோ⁴. ஸப்³ப³த்த² ச ‘‘யோஜேதப்³பா³’’தி ஸம்ப³ந்தி⁴தப்³ப³ங். இமஸ்ஸ விஸேஸஸ்ஸாதி ‘‘தேனா’’திஆதி³னா யதா²வுத்தஸ்ஸ விஸேஸஸ்ஸ. விஸுங் உத்³த⁴ரணங் கதங் அதி⁴கவசனமஞ்ஞமத்த²ங் போ³தே⁴தீதி.

    Evamādiketi ādi-saddena ‘‘suddhāya vā javanavīthiyā’’tiādivacanaṃ saṅgaṇhāti. Tathā hi vuttaṃ ‘‘suddhāya vāti mahaggatakammanimittārammaṇāya javanavīthiyā’’ti. ‘‘Viññāyatī’’ti iminā yadipi ‘‘pathavīkasiṇādī’’tiādisaddena arūpāvacarajjhānārammaṇassāpi saṅgaho sambhavati, ‘‘cakkhusotānaṃ vā’’ti pana dvāradvayasseva vasena vikappantarakaraṇaṃ yathādhippetassa atthassa ñāpakanti dasseti. Ñāpakañca nāma agatikā gatīti yathāvuttaṃ ñāpakaṃ asambhāvento ‘‘athāpī’’tiādimāha. Yo yattha sambhavati, tassa yojanā yathāsambhavayojanā, tāya. Ayampi paṭisandhīti āruppacutiyā anantaraṃ paṭisandhiṃ vadati. Tatthevāti ‘‘pathavīkasiṇādikaṃ vā nimitta’’nti vutte paṭhame vikappe eva. Heṭṭhimā heṭṭhimā paṭisandhi natthīti yojanā. Tenāti tasmā. Tatoti catutthāruppacutito. Tatthevāti catutthāruppe eva. Atītārammaṇā paṭisandhi, tato catutthāruppacutito kāmāvacare atītapaccuppannārammaṇā paṭisandhi. Itarāhīti āruppacutīhi. Dutiyā āruppapaṭisandhi atītārammaṇā, itarā navattabbārammaṇāti āha ‘‘yathāsambhava’’nti. Atītapaccuppannārammaṇā ca kāmāvacarapaṭisandhīti etthāpi itarāhīti sambandho. Sabbattha ca ‘‘yojetabbā’’ti sambandhitabbaṃ. Imassa visesassāti ‘‘tenā’’tiādinā yathāvuttassa visesassa. Visuṃ uddharaṇaṃ kataṃ adhikavacanamaññamatthaṃ bodhetīti.

    ஆரம்மணவஸேன ஏகவிதா⁴யாதி அதீதாரம்மணதாவஸேன ஏகவிதா⁴ய. து³விதா⁴தி அதீதாரம்மணா, பச்சுப்பன்னாரம்மணா சாதி த்³விப்பகாரா. து³க்³க³திசுதியா ஆரம்மணவஸேன ‘‘ஏகவிதா⁴யா’’தி பத³ங் ஆனெத்வா யோஜேதப்³ப³ங். அதீதபச்சுப்பன்னாரம்மணதாய த்³விப்பகாரா காமாவசரபடிஸந்தி⁴, நவத்தப்³பா³ரம்மணதாய ஏகப்பகாரா ரூபாவசரபடிஸந்தி⁴, நவத்தப்³பா³தீதாரம்மணதாய த்³விப்பகாரா ஆருப்பபடிஸந்தீ⁴தி ஆஹ ‘‘த்³விஏகத்³விப்பகாரானங் காமரூபாருப்பானங் வஸேனா’’தி. ‘‘ததே²வா’’தி இமினா ‘‘த்³விஏகத்³விப்பகாரானங் காமரூபாருப்பானங் வஸேனா’’தி பத³த்³வயங் ஆகட்³ட⁴தி. து³விதா⁴யாதி நவத்தப்³பா³தீதாரம்மணதாவஸேன து³விதா⁴ய. பச்சேகந்தி விஸுங் விஸுங். த்³வின்னங் த்³வின்னங் காமாருப்பானந்தி எத்தா²யங் யோஜனா – நவத்தப்³பா³ரம்மணாய ஆருப்பசுதியா அனந்தரா அதீதாரம்மணா பச்சுப்பன்னாரம்மணா ச த்³வே காமபடிஸந்தீ⁴, நவத்தப்³பா³ரம்மணா அதீதாரம்மணா ச த்³வே ஆருப்பபடிஸந்தீ⁴, ததா² அதீதாரம்மணாயபீதி இமாஸங் வஸேன அட்ட²விதா⁴.

    Ārammaṇavasenaekavidhāyāti atītārammaṇatāvasena ekavidhāya. Duvidhāti atītārammaṇā, paccuppannārammaṇā cāti dvippakārā. Duggaticutiyā ārammaṇavasena ‘‘ekavidhāyā’’ti padaṃ ānetvā yojetabbaṃ. Atītapaccuppannārammaṇatāya dvippakārā kāmāvacarapaṭisandhi, navattabbārammaṇatāya ekappakārā rūpāvacarapaṭisandhi, navattabbātītārammaṇatāya dvippakārā āruppapaṭisandhīti āha ‘‘dviekadvippakārānaṃ kāmarūpāruppānaṃ vasenā’’ti. ‘‘Tathevā’’ti iminā ‘‘dviekadvippakārānaṃ kāmarūpāruppānaṃ vasenā’’ti padadvayaṃ ākaḍḍhati. Duvidhāyāti navattabbātītārammaṇatāvasena duvidhāya. Paccekanti visuṃ visuṃ. Dvinnaṃ dvinnaṃ kāmāruppānanti etthāyaṃ yojanā – navattabbārammaṇāya āruppacutiyā anantarā atītārammaṇā paccuppannārammaṇā ca dve kāmapaṭisandhī, navattabbārammaṇā atītārammaṇā ca dve āruppapaṭisandhī, tathā atītārammaṇāyapīti imāsaṃ vasena aṭṭhavidhā.

    ‘‘த்³வித்³வீ’’தி கா³தா²ய வுத்தமேவத்த²ங் ஸுக²க்³க³ஹணத்த²ங் ஸங்க³ஹெத்வா த³ஸ்ஸேதி. யதி³பி ‘‘கம்மஸ்ஸ கதத்தா’’திஆதி³னாபி கம்மஸ்ஸ விபாகானங் உபனிஸ்ஸயபச்சயபா⁴வோ க³ஹிதோயேவ ஹோதி, ‘‘குஸலாகுஸலங் கம்ம’’ந்திஆதி³னா பன விஸுங் உபனிஸ்ஸயபச்சயபா⁴வோ த³ஸ்ஸீயதீதி ‘‘காமாவசரஸ்ஸ…பே॰… ஆதி³னா நானாக்க²ணிககம்மபச்சயபா⁴வோ த³ஸ்ஸிதப்பகாரோ’’தி ஆஹ.

    ‘‘Dvidvī’’ti gāthāya vuttamevatthaṃ sukhaggahaṇatthaṃ saṅgahetvā dasseti. Yadipi ‘‘kammassa katattā’’tiādināpi kammassa vipākānaṃ upanissayapaccayabhāvo gahitoyeva hoti, ‘‘kusalākusalaṃ kamma’’ntiādinā pana visuṃ upanissayapaccayabhāvo dassīyatīti ‘‘kāmāvacarassa…pe… ādinā nānākkhaṇikakammapaccayabhāvo dassitappakāro’’ti āha.

    ஆதி³னா விமிஸ்ஸவிஞ்ஞாணேனாதி ஏகஸ்ஸ ப⁴வஸ்ஸ ஆதி³பூ⁴தேன ரூபவிமிஸ்ஸேன படிஸந்தி⁴விஞ்ஞாணேன. அஞ்ஞத்தா²தி ஸங்ஸேத³ஜஓபபாதிகயோனியங். அவசனங் படிக்கே²பங் மஞ்ஞமானோ ‘‘க³ந்த⁴ரஸாஹாரானங் படிக்கி²த்தத்தா’’தி வத்வா ஸப்³பே³ன ஸப்³ப³ங் ரூபப⁴வே தே நத்தீ²தி அதி⁴ப்பாயேனாஹ ‘‘சக்கு²ஸோதவத்து²ஸத்தகஜீவிதச²க்கபா⁴வேபீ’’தி. பாளியந்தி த⁴ம்மஹத³யவிப⁴ங்க³பாளியங். பஞ்சாயதனானீதி சக்கு²ஸோதமனரூபத⁴ம்மாயதனானி. பஞ்ச தா⁴துயோதி தா ஏவ பஞ்ச தா⁴துயோ. வுத்தஞ்ஹி – ‘‘ரூபதா⁴துயா உபபத்திக்க²ணே கதமானி பஞ்சாயதனானி பாதுப⁴வந்தி? சக்கா²யதனங் ரூபாயதனங் ஸோதாயதனங் மனாயதனங் த⁴ம்மாயதனங். இமானி பஞ்சாயதனானி பாதுப⁴வந்தி. கதமா பஞ்ச தா⁴துயோ பாதுப⁴வந்தி? சக்கு²தா⁴து…பே॰… த⁴ம்மதா⁴து. இமா பஞ்ச தா⁴துயோ பாதுப⁴வந்தீ’’தி (விப⁴॰ 1016). ச² ஆயதனானி ஸத்³தா³யதனேன ஸத்³தி⁴ங் தானியேவ. நவ தா⁴துயோதி சக்கு²ரூபசக்கு²விஞ்ஞாணஸோதஸத்³த³ஸோதவிஞ்ஞாணமனோத⁴ம்மமனோவிஞ்ஞாணதா⁴துயோ. ஸப்³ப³ஸங்க³ஹவஸேனாதி அனவஸேஸபரிக்³க³ஹவஸேன. தத்தா²தி ரூபதா⁴துயங். ‘‘கதா²வத்து²ம்ஹி சா’’திஆதி³னா ந கேவலங் த⁴ம்மஹத³யவிப⁴ங்க³பாளியங்யேவ, அத² கோ² பகரணந்தரேபி க³ந்தா⁴த³யோ படிக்கி²த்தாதி த³ஸ்ஸேதி. தத்த² கா⁴னாயதனாதீ³னங் வியாதி ஸதி³ஸூதா³ஹரணத³ஸ்ஸனங். யதா² கா⁴னாயதனாதீ³னங் தத்த² ரூபப⁴வே பா⁴வோ அத்தி², தா படிக்கி²த்தா, ஏவங் க³ந்தா⁴யதனாதீ³னஞ்சாதி. அத்தி² தத்த² கா⁴னாயதனந்தி புச்சா² ஸகவாதி³ஸ்ஸ. யஞ்ஹி தத்த² ஆயதனங் நத்தி², தஸ்ஸ வஸேனாயங் சோத³னா. ததோ பரவாதீ³ யங் தத்த² அஜ்ஜ²த்திகானங் திண்ணங் ஆயதனானங் கா⁴னாதி³கங் ஸண்டா²னநிமித்தங், ததே³வ ஆயதனந்தி லத்³தி⁴யா ‘‘ஆமந்தா’’தி படிஜானாதி. பா³ஹிரானங் க³ந்தா⁴யதனாதீ³னங் வஸேன புட்டோ² யஸ்மா கா⁴னப்பஸாதா³த³யோ தத்த² ந இச்ச²தி, தஸ்மா தேஸங் கோ³சரங் படிஸேதெ⁴ந்தோ ‘‘ந ஹேவங் வத்தப்³பே³’’தி படிக்கி²பதி. ஆதி³-ஸத்³தே³ன ‘‘அத்தி² தத்த² ஜிவ்ஹாயதனந்தி? ஆமந்தா. அத்தி² தத்த² ரஸாயதனந்தி? ந ஹேவங் வத்தப்³பே³’’திஆதி³னயப்பவத்தானங் அனுலோமபடிலோமஸங்ஸந்த³னபஞ்ஹாதீ³னங் ஸங்க³ஹோ த³ட்ட²ப்³போ³. அபொ²ட்ட²ப்³பா³யதனானந்தி பொ²ட்ட²ப்³பா³யதனபா⁴வரஹிதானங், அபொ²ட்ட²ப்³ப³ஸபா⁴வானந்தி அத்தோ².

    Ādinā vimissaviññāṇenāti ekassa bhavassa ādibhūtena rūpavimissena paṭisandhiviññāṇena. Aññatthāti saṃsedajaopapātikayoniyaṃ. Avacanaṃ paṭikkhepaṃ maññamāno ‘‘gandharasāhārānaṃ paṭikkhittattā’’ti vatvā sabbena sabbaṃ rūpabhave te natthīti adhippāyenāha ‘‘cakkhusotavatthusattakajīvitachakkabhāvepī’’ti. Pāḷiyanti dhammahadayavibhaṅgapāḷiyaṃ. Pañcāyatanānīti cakkhusotamanarūpadhammāyatanāni. Pañca dhātuyoti tā eva pañca dhātuyo. Vuttañhi – ‘‘rūpadhātuyā upapattikkhaṇe katamāni pañcāyatanāni pātubhavanti? Cakkhāyatanaṃ rūpāyatanaṃ sotāyatanaṃ manāyatanaṃ dhammāyatanaṃ. Imāni pañcāyatanāni pātubhavanti. Katamā pañca dhātuyo pātubhavanti? Cakkhudhātu…pe… dhammadhātu. Imā pañca dhātuyo pātubhavantī’’ti (vibha. 1016). Cha āyatanāni saddāyatanena saddhiṃ tāniyeva. Nava dhātuyoti cakkhurūpacakkhuviññāṇasotasaddasotaviññāṇamanodhammamanoviññāṇadhātuyo. Sabbasaṅgahavasenāti anavasesapariggahavasena. Tatthāti rūpadhātuyaṃ. ‘‘Kathāvatthumhi cā’’tiādinā na kevalaṃ dhammahadayavibhaṅgapāḷiyaṃyeva, atha kho pakaraṇantarepi gandhādayo paṭikkhittāti dasseti. Tattha ghānāyatanādīnaṃviyāti sadisūdāharaṇadassanaṃ. Yathā ghānāyatanādīnaṃ tattha rūpabhave bhāvo atthi, tā paṭikkhittā, evaṃ gandhāyatanādīnañcāti. Atthi tattha ghānāyatananti pucchā sakavādissa. Yañhi tattha āyatanaṃ natthi, tassa vasenāyaṃ codanā. Tato paravādī yaṃ tattha ajjhattikānaṃ tiṇṇaṃ āyatanānaṃ ghānādikaṃ saṇṭhānanimittaṃ, tadeva āyatananti laddhiyā ‘‘āmantā’’ti paṭijānāti. Bāhirānaṃ gandhāyatanādīnaṃ vasena puṭṭho yasmā ghānappasādādayo tattha na icchati, tasmā tesaṃ gocaraṃ paṭisedhento ‘‘na hevaṃ vattabbe’’ti paṭikkhipati. Ādi-saddena ‘‘atthi tattha jivhāyatananti? Āmantā. Atthi tattha rasāyatananti? Na hevaṃ vattabbe’’tiādinayappavattānaṃ anulomapaṭilomasaṃsandanapañhādīnaṃ saṅgaho daṭṭhabbo. Aphoṭṭhabbāyatanānanti phoṭṭhabbāyatanabhāvarahitānaṃ, aphoṭṭhabbasabhāvānanti attho.

    இதா³னி அனாயதனஸபா⁴வே க³ந்த⁴ரஸே படிஜானித்வாபி தோ³ஸங் வத³ந்தோ ‘‘யதி³ சா’’திஆதி³மாஹ. அவசனே நத்தி² காரணங் யதா²த⁴ம்மஸாஸனே அபி⁴த⁴ம்மே, தேஸங் வா நிஸத்தனிஜ்ஜீவஸபா⁴வத்தாதி அதி⁴ப்பாயோ. யதா² ச தா⁴துபா⁴வோ, ஏவங் த⁴ம்மபா⁴வோ ச தேஸங் ஏகந்திகோ, ததா² ஆயதனபா⁴வோ சாதி ஸப்³ப³தா²பி தத்த² விஜ்ஜமானானங் க³ந்த⁴ரஸானங் ஆயதனேஸு அவசனே காரணங் நத்தீ²தி த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘த⁴ம்மபா⁴வோ சா’’திஆதி³மாஹ. அஞ்ஞஸ்ஸ பரமத்த²ஸ்ஸ அபா⁴வா. கோசி ஆயதனஸபா⁴வோதி த⁴ம்மாயதனமேவ ஸந்தா⁴ய வத³தி. தேன யதி³ ரூபப⁴வே க³ந்த⁴ரஸா விஜ்ஜந்தி, யதா²வுத்தகாரணதோ க³ந்த⁴ரஸாயதனபா⁴வேன அவுச்சமானாபி த⁴ம்மாயதனபா⁴வேன வத்தப்³பா³ ஸியுங், ந ச வுத்தா. தஸ்மா நிட்ட²மெத்த² க³ந்தப்³ப³ங் ‘‘நத்தே²வ ரூபப⁴வே க³ந்த⁴ரஸா’’தி த³ஸ்ஸேதி. கிஞ்ச ரூபதா⁴துயங் க³ந்த⁴ரஸபா⁴வேன அவுத்தானங், காமதா⁴துயங் வுத்தானங் தேஸங் கிங் க³ந்த⁴ரஸபா⁴வதோ அஞ்ஞேன ஸபா⁴வேன ரூபதா⁴துயங் அத்தி²பா⁴வோ, உதா³ஹு க³ந்த⁴ரஸபா⁴வேன. யதி³ புரிமோ பக்கோ² த⁴ம்மாயதனே தேஸங் ஸங்க³ஹோ ஸியா அனாயதனஸபா⁴வஸ்ஸ ஸபா⁴வத⁴ம்மஸ்ஸ அபா⁴வா, அத² து³தியோ தேனேவ காரணேன நேஸங் க³ந்த⁴ரஸாயதனபா⁴வோ ஸித்³தோ⁴தி இமமத்த²ங் த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘யதி³ சா’’திஆதி³மாஹ. தஸ்மாதி யஸ்மா க³ந்த⁴ரஸா த⁴ம்மஹத³யவிப⁴ங்கே³ ந வுத்தா, கதா²வத்து²ம்ஹி ச தேஸங் பா⁴வோ படிக்கி²த்தோ, பு²ஸிதுங் அஸக்குணெய்யா பத²வீஆத³யோ விய கா⁴யிதுங் ஸாயிதுஞ்ச அஸக்குணெய்யா தே நத்தி², தா⁴துஸத்³தே³ன ச தே க³ஹிதா, த⁴ம்மபா⁴வோ ச தேஸங் ஏகந்திகோ, தஸ்மிஞ்ச ஸதி ஸித்³தோ⁴ ஆயதனபா⁴வோ, தஸ்மா. ததா²தி பாளியங் அவுத்தத⁴ம்மே ஹாபெத்வா சக்கு²ஸத்தகாதி³வஸேன. ஏவந்தி சக்கு²ஸத்தகாதி³வஸேன ரூபக³ணனாய கரியமானாய. த⁴ம்மதாதி பாளித⁴ம்மோ , ரூபப⁴வே வா பவத்தனகரூபத⁴ம்மதா. ‘‘ந விலோமிதா’’தி இமினா யதா²படிஞ்ஞாதங் த⁴ம்மங் தீ³பிதங் உல்லிங்கே³தி.

    Idāni anāyatanasabhāve gandharase paṭijānitvāpi dosaṃ vadanto ‘‘yadi cā’’tiādimāha. Avacane natthi kāraṇaṃ yathādhammasāsane abhidhamme, tesaṃ vā nisattanijjīvasabhāvattāti adhippāyo. Yathā ca dhātubhāvo, evaṃ dhammabhāvo ca tesaṃ ekantiko, tathā āyatanabhāvo cāti sabbathāpi tattha vijjamānānaṃ gandharasānaṃ āyatanesu avacane kāraṇaṃ natthīti dassento ‘‘dhammabhāvo cā’’tiādimāha. Aññassa paramatthassa abhāvā. Koci āyatanasabhāvoti dhammāyatanameva sandhāya vadati. Tena yadi rūpabhave gandharasā vijjanti, yathāvuttakāraṇato gandharasāyatanabhāvena avuccamānāpi dhammāyatanabhāvena vattabbā siyuṃ, na ca vuttā. Tasmā niṭṭhamettha gantabbaṃ ‘‘nattheva rūpabhave gandharasā’’ti dasseti. Kiñca rūpadhātuyaṃ gandharasabhāvena avuttānaṃ, kāmadhātuyaṃ vuttānaṃ tesaṃ kiṃ gandharasabhāvato aññena sabhāvena rūpadhātuyaṃ atthibhāvo, udāhu gandharasabhāvena. Yadi purimo pakkho dhammāyatane tesaṃ saṅgaho siyā anāyatanasabhāvassa sabhāvadhammassa abhāvā, atha dutiyo teneva kāraṇena nesaṃ gandharasāyatanabhāvo siddhoti imamatthaṃ dassento ‘‘yadi cā’’tiādimāha. Tasmāti yasmā gandharasā dhammahadayavibhaṅge na vuttā, kathāvatthumhi ca tesaṃ bhāvo paṭikkhitto, phusituṃ asakkuṇeyyā pathavīādayo viya ghāyituṃ sāyituñca asakkuṇeyyā te natthi, dhātusaddena ca te gahitā, dhammabhāvo ca tesaṃ ekantiko, tasmiñca sati siddho āyatanabhāvo, tasmā. Tathāti pāḷiyaṃ avuttadhamme hāpetvā cakkhusattakādivasena. Evanti cakkhusattakādivasena rūpagaṇanāya kariyamānāya. Dhammatāti pāḷidhammo , rūpabhave vā pavattanakarūpadhammatā. ‘‘Na vilomitā’’ti iminā yathāpaṭiññātaṃ dhammaṃ dīpitaṃ ulliṅgeti.

    எத்த² ச ரூபாவசரஸத்தானங் கா⁴னஜிவ்ஹாயதனாபா⁴வதோ விஜ்ஜமானாபி க³ந்த⁴ரஸா ஆயதனகிச்சங் ந கரொந்தீதி தே அனாமஸித்வா பாளியங் ‘‘பஞ்சாயதனானி பாதுப⁴வந்தி, ச² ஆயதனானீ’’திஆதி³ வுத்தங். ‘‘தயோ ஆஹாரா’’தி ச அஜ்ஜோ²ஹரிதப்³ப³ஸ்ஸ ஆஹாரஸ்ஸ அபா⁴வேன ஓஜட்ட²மகரூபஸமுட்டா²பனஸங்கா²தஸ்ஸ ஆஹாரகிச்சஸ்ஸ அகரணதோ, ந ஸப்³பே³ன ஸப்³ப³ங் க³ந்த⁴ரஸானங் ஓஜாய ச அபா⁴வதோ. இதி விஸயினோ கிச்சஸ்ஸ ச அபா⁴வேன விஸயோ, கிச்சவா ச த⁴ம்மோ ந வுத்தோ. யஸ்மிஞ்ஹி ப⁴வே விஸயீ நத்தி², தஸ்மிங் தங்ஹேதுகோ நிப்பரியாயேன விஸயஸ்ஸ ஆயதனபா⁴வோ நத்தீ²தி விஜ்ஜமானஸ்ஸாபி அவசனங், யதா² ரூபப⁴வே பத²வீதேஜோவாயோதா⁴தூனங் பொ²ட்ட²ப்³பா³யதனபா⁴வேன. யஸ்ஸ பன யத்த² வசனங், தஸ்ஸ தத்த² விஸயீஸப்³பா⁴வஹேதுகோ நிப்பரியாயேன ஆயதனபா⁴வோ வுத்தோ தி³ட்டோ² யதா² தத்தே²வ ரூபாயதனஸ்ஸ. யதி³ விஸயீஸப்³பா⁴வஹேதுகோ விஸயஸ்ஸ நிப்பரியாயேன ஆயதனபா⁴வோ, கத²ங் அஸஞ்ஞஸத்தானங் தே³வானங் த்³வே ஆயதனானி பாதுப⁴வந்தீதி. அஸஞ்ஞஸத்தானஞ்ஹி சக்கா²யதனங் நத்தி², அசக்கா²யதனபா⁴வேன ச நேஸங் ரூபாயதனங் அஞ்ஞேஸங் அவிஸயோதி? நாயங் விரோதோ⁴. யேன அதி⁴ப்பாயேன ரூபதா⁴துயங் ஸஞ்ஞீனங் க³ந்தா⁴யதனாதீ³னங் அவசனங், தேன ரூபாயதனஸ்ஸாபி அவசனந்தி அஸஞ்ஞீனங் ஏகங் ஆயதனங் வத்தப்³ப³ங். யதா²ஸகஞ்ஹி இந்த்³ரியகோ³சரபா⁴வாபெக்கா²ய யேஸங் நிப்பரியாயேன ஆயதனபா⁴வோ அத்தி², தேஸு நித்³தி³ஸியமானேஸு தத³பா⁴வதோ ரூபதா⁴துயங் ஸஞ்ஞீனங் க³ந்தா⁴தி³கே விஸுங் ஆயதனபா⁴வேன அவத்வா த⁴ம்மஸபா⁴வானதிவத்தனதோ, மனோவிஞ்ஞாணஸ்ஸ ச விஸயபா⁴வூபக³மனதோ த⁴ம்மாயதனந்தோக³தே⁴ கத்வா ‘‘பஞ்சாயதனானீ’’தி பாளியங் வுத்தங். ஏதத³த்த²ஞ்ஹி ‘‘த⁴ம்மாயதன’’ந்தி ஸாமஞ்ஞதோ நாமகரணங், பிட்டி²வட்டகானி வா தானி கத்வா ‘‘பஞ்சாயதனானீ’’தி வுத்தங். யேன ச பன அதி⁴ப்பாயேன அஸஞ்ஞீனங் ரூபாயதனங் வுத்தங், தேன ஸஞ்ஞீனம்பி க³ந்தா⁴தீ³னங் விஸுங் க³ஹணங் காதப்³ப³ந்தி இமஸ்ஸ நயஸ்ஸ த³ஸ்ஸனத்த²ங் ‘‘அஸஞ்ஞஸத்தானங் தே³வானங் த்³வே ஆயதனானி பாதுப⁴வந்தீ’’தி (விப⁴॰ 1017) வுத்தங். அஸதிபி ஹி அத்தனோ இந்த்³ரியே ரூபஸ்ஸ வண்ணாயதனஸபா⁴வாதிக்கமோ நத்தே²வாதி தங் ரூபாயதனந்த்வேவ வுச்சதி. இமினா ச நயத³ஸ்ஸனேன க³ந்தா⁴தீ³னி தீணி பக்கி²பித்வா ஸஞ்ஞீனங் அட்ட² ஆயதனானி, அஸஞ்ஞீனங் பஞ்சாதி அயமத்தோ² த³ஸ்ஸிதோ ஹோதி. ஏவஞ்சேதங் ஸம்படிச்சி²தப்³ப³ங். அஞ்ஞதா² ரூபலோகே பு²ஸிதுமஸக்குணெய்யதாய பத²வீஆதீ³னங் வசீகோ⁴ஸோ ஏவ ந ஸியா. ந ஹி படிக⁴ட்டனானிக⁴ங்ஸமந்தரேன ஸத்³த³ப்பவத்தி அத்தி², ந ச பு²ஸனஸபா⁴வானங் கத்த²சி அபு²ஸனஸபா⁴வதா ஸக்கா விஞ்ஞாதுங். பொ²ட்ட²ப்³பா³யதனஸங்கா²தஸ்ஸ ச பூ⁴தத்தயஸ்ஸ அபா⁴வே ரூபப⁴வே ரூபாயதனாதீ³னம்பி ஸம்ப⁴வோ ஏவ ந ஸியா, தஸ்மா பு²ஸிதுங் ஸக்குணெய்யதாயபி பத²வீஆதீ³னங் தத்த² காயிந்த்³ரியாபா⁴வேன தேஸங் பொ²ட்ட²ப்³ப³பா⁴வோ ந வுத்தோ. ஏவஞ்ச கத்வா ரூபதா⁴துயங் தேஸங் ஸப்படிக⁴வசனஞ்ச ஸமத்தி²தங் ஹோதி. வுத்தஞ்ஹி ‘‘அஸஞ்ஞஸத்தானங் அனித³ஸ்ஸனஸப்படிக⁴ங் ஏகங் மஹாபூ⁴தங் படிச்ச த்³வே மஹாபூ⁴தா’’திஆதி³ (பட்டா²॰ 2.22.17). படிகோ⁴ ஹெத்த² பூ⁴தத்தயஸ்ஸ காயப்பஸாத³ங் பதி தங்னிஸ்ஸயபூ⁴தக⁴ட்டனத்³வாரேன அபி⁴முக²பா⁴வோ, ஸோ ச பு²ஸிதுங் அஸக்குணெய்யஸபா⁴வஸ்ஸ க⁴ட்டனாய அபா⁴வதோ நத்தி². நனு ‘‘த்³வே ஆயதனானீ’’தி எத்த² பரியாயாயதனங் அதி⁴ப்பேதங், அத² கஸ்மா க³ந்தா⁴யதனாதீ³னிபி க³ஹெத்வா ‘‘பஞ்சாயதனானீ’’தி ந வுத்தந்தி? ‘‘நயத³ஸ்ஸனவஸேன தே³ஸனா பவத்தா’’தி வுத்தோவாயமத்தோ². அத² வா தத்த² ரூபாயதனஸ்ஸேவ வசனங் கதா³சி அஞ்ஞபூ⁴மிகானங் பஸாத³ஸ்ஸ விஸயபா⁴வங் ஸந்தா⁴ய, ந பன இதரேஸங் அபா⁴வதோ. நாபி பரியாயேன க³ந்தா⁴யதனாதீ³னங் ஆயதனஸபா⁴வாபா⁴வதோ. அஸஞ்ஞீனஞ்ஹி ரூபாயதனங் ஸமானபூ⁴மிகானங் வேஹப்ப²லானங், உபரிபூ⁴மிகானஞ்ச ஸுத்³த⁴வாஸானங் பஸாத³ஸ்ஸ விஸயபா⁴வங் க³ச்ச²தி, ந பன க³ந்த⁴ரஸாதி தேஸங்யேவ தத்தா²வசனங் யுத்தங். கதா²வத்து²ம்ஹி ச நிப்பரியாயேன க³ந்தா⁴யதனாதீ³னங் அத்தி²பா⁴வங் படிஜானந்தங் ஸந்தா⁴ய படிஸேதோ⁴ கதோ. யதி³பி சேதங் வசனங் தத்த² க³ந்தா⁴யதனாதீ³னங் அபா⁴வவிபா⁴வனங் ந ஹோதி, அத்தி²பா⁴வதீ³பனம்பி பன அஞ்ஞவசனங் நத்தே²வாதி? நயித³மேவங் அட்ட²கதா²ஸு தத்த² நேஸங் அத்தி²பா⁴வஸ்ஸ நித்³தா⁴ரெத்வா வுத்தத்தா. யஞ்ஹி அட்ட²கதா²வசனங் பாளியா ந விருஜ்ஜ²தி, தங் பாளி விய பமாணபூ⁴தங் அக³ரஹிதாய ஆசரியபரம்பராய யாவஜ்ஜதனா ஆக³தத்தா. தத்த² ஸியா – யங் பாளியா ந விருஜ்ஜ²தி அட்ட²கதா²வசனங், தங் பமாணங். இத³ங் பன விருஜ்ஜ²தீதி? நயித³மேவங் யதா² ந விருஜ்ஜ²தி , ததா² படிபாதி³தத்தா. சக்கா²தீ³னங் ஆயதனானங், தன்னிஸ்ஸயானஞ்ச விஞ்ஞாணானங் ஸத்தஸுஞ்ஞதாஸந்த³ஸ்ஸனத்த²ங் ப⁴க³வதோ தா⁴துதே³ஸனாதி ஆயதனபா⁴வேன வுத்தானங்யேவ தா⁴துபா⁴வதீ³பனதோ தா⁴துபா⁴வஸ்ஸாபி நேஸங் அவசனங் யுஜ்ஜதி ஏவ, தஸ்மா யதா² பாளியா அவிரோதோ⁴ ஹோதி, ததா² சக்கு²த³ஸகாதி³வஸேன அட்ட²கதா²யங் ரூபக³ணனா கதாதி ந எத்த² த⁴ம்மதாவிலோமனாஸங்காய ஓகாஸோதி வேதி³தப்³ப³ங்.

    Ettha ca rūpāvacarasattānaṃ ghānajivhāyatanābhāvato vijjamānāpi gandharasā āyatanakiccaṃ na karontīti te anāmasitvā pāḷiyaṃ ‘‘pañcāyatanāni pātubhavanti, cha āyatanānī’’tiādi vuttaṃ. ‘‘Tayo āhārā’’ti ca ajjhoharitabbassa āhārassa abhāvena ojaṭṭhamakarūpasamuṭṭhāpanasaṅkhātassa āhārakiccassa akaraṇato, na sabbena sabbaṃ gandharasānaṃ ojāya ca abhāvato. Iti visayino kiccassa ca abhāvena visayo, kiccavā ca dhammo na vutto. Yasmiñhi bhave visayī natthi, tasmiṃ taṃhetuko nippariyāyena visayassa āyatanabhāvo natthīti vijjamānassāpi avacanaṃ, yathā rūpabhave pathavītejovāyodhātūnaṃ phoṭṭhabbāyatanabhāvena. Yassa pana yattha vacanaṃ, tassa tattha visayīsabbhāvahetuko nippariyāyena āyatanabhāvo vutto diṭṭho yathā tattheva rūpāyatanassa. Yadi visayīsabbhāvahetuko visayassa nippariyāyena āyatanabhāvo, kathaṃ asaññasattānaṃ devānaṃ dve āyatanāni pātubhavantīti. Asaññasattānañhi cakkhāyatanaṃ natthi, acakkhāyatanabhāvena ca nesaṃ rūpāyatanaṃ aññesaṃ avisayoti? Nāyaṃ virodho. Yena adhippāyena rūpadhātuyaṃ saññīnaṃ gandhāyatanādīnaṃ avacanaṃ, tena rūpāyatanassāpi avacananti asaññīnaṃ ekaṃ āyatanaṃ vattabbaṃ. Yathāsakañhi indriyagocarabhāvāpekkhāya yesaṃ nippariyāyena āyatanabhāvo atthi, tesu niddisiyamānesu tadabhāvato rūpadhātuyaṃ saññīnaṃ gandhādike visuṃ āyatanabhāvena avatvā dhammasabhāvānativattanato, manoviññāṇassa ca visayabhāvūpagamanato dhammāyatanantogadhe katvā ‘‘pañcāyatanānī’’ti pāḷiyaṃ vuttaṃ. Etadatthañhi ‘‘dhammāyatana’’nti sāmaññato nāmakaraṇaṃ, piṭṭhivaṭṭakāni vā tāni katvā ‘‘pañcāyatanānī’’ti vuttaṃ. Yena ca pana adhippāyena asaññīnaṃ rūpāyatanaṃ vuttaṃ, tena saññīnampi gandhādīnaṃ visuṃ gahaṇaṃ kātabbanti imassa nayassa dassanatthaṃ ‘‘asaññasattānaṃ devānaṃ dve āyatanāni pātubhavantī’’ti (vibha. 1017) vuttaṃ. Asatipi hi attano indriye rūpassa vaṇṇāyatanasabhāvātikkamo natthevāti taṃ rūpāyatanantveva vuccati. Iminā ca nayadassanena gandhādīni tīṇi pakkhipitvā saññīnaṃ aṭṭha āyatanāni, asaññīnaṃ pañcāti ayamattho dassito hoti. Evañcetaṃ sampaṭicchitabbaṃ. Aññathā rūpaloke phusitumasakkuṇeyyatāya pathavīādīnaṃ vacīghoso eva na siyā. Na hi paṭighaṭṭanānighaṃsamantarena saddappavatti atthi, na ca phusanasabhāvānaṃ katthaci aphusanasabhāvatā sakkā viññātuṃ. Phoṭṭhabbāyatanasaṅkhātassa ca bhūtattayassa abhāve rūpabhave rūpāyatanādīnampi sambhavo eva na siyā, tasmā phusituṃ sakkuṇeyyatāyapi pathavīādīnaṃ tattha kāyindriyābhāvena tesaṃ phoṭṭhabbabhāvo na vutto. Evañca katvā rūpadhātuyaṃ tesaṃ sappaṭighavacanañca samatthitaṃ hoti. Vuttañhi ‘‘asaññasattānaṃ anidassanasappaṭighaṃ ekaṃ mahābhūtaṃ paṭicca dve mahābhūtā’’tiādi (paṭṭhā. 2.22.17). Paṭigho hettha bhūtattayassa kāyappasādaṃ pati taṃnissayabhūtaghaṭṭanadvārena abhimukhabhāvo, so ca phusituṃ asakkuṇeyyasabhāvassa ghaṭṭanāya abhāvato natthi. Nanu ‘‘dve āyatanānī’’ti ettha pariyāyāyatanaṃ adhippetaṃ, atha kasmā gandhāyatanādīnipi gahetvā ‘‘pañcāyatanānī’’ti na vuttanti? ‘‘Nayadassanavasena desanā pavattā’’ti vuttovāyamattho. Atha vā tattha rūpāyatanasseva vacanaṃ kadāci aññabhūmikānaṃ pasādassa visayabhāvaṃ sandhāya, na pana itaresaṃ abhāvato. Nāpi pariyāyena gandhāyatanādīnaṃ āyatanasabhāvābhāvato. Asaññīnañhi rūpāyatanaṃ samānabhūmikānaṃ vehapphalānaṃ, uparibhūmikānañca suddhavāsānaṃ pasādassa visayabhāvaṃ gacchati, na pana gandharasāti tesaṃyeva tatthāvacanaṃ yuttaṃ. Kathāvatthumhi ca nippariyāyena gandhāyatanādīnaṃ atthibhāvaṃ paṭijānantaṃ sandhāya paṭisedho kato. Yadipi cetaṃ vacanaṃ tattha gandhāyatanādīnaṃ abhāvavibhāvanaṃ na hoti, atthibhāvadīpanampi pana aññavacanaṃ natthevāti? Nayidamevaṃ aṭṭhakathāsu tattha nesaṃ atthibhāvassa niddhāretvā vuttattā. Yañhi aṭṭhakathāvacanaṃ pāḷiyā na virujjhati, taṃ pāḷi viya pamāṇabhūtaṃ agarahitāya ācariyaparamparāya yāvajjatanā āgatattā. Tattha siyā – yaṃ pāḷiyā na virujjhati aṭṭhakathāvacanaṃ, taṃ pamāṇaṃ. Idaṃ pana virujjhatīti? Nayidamevaṃ yathā na virujjhati , tathā paṭipāditattā. Cakkhādīnaṃ āyatanānaṃ, tannissayānañca viññāṇānaṃ sattasuññatāsandassanatthaṃ bhagavato dhātudesanāti āyatanabhāvena vuttānaṃyeva dhātubhāvadīpanato dhātubhāvassāpi nesaṃ avacanaṃ yujjati eva, tasmā yathā pāḷiyā avirodho hoti, tathā cakkhudasakādivasena aṭṭhakathāyaṃ rūpagaṇanā katāti na ettha dhammatāvilomanāsaṅkāya okāsoti veditabbaṃ.

    ஏளகஸ்ஸ ஜாதகாலே உண்ணா ஜாதிஉண்ணாதி பட²மோ அத்தோ². ததோ ஸுகு²மதரதங் ஸந்தா⁴ய ‘‘க³ப்³ப⁴ங்…பே॰… இதிபி வத³ந்தீ’’தி வுத்தங். ஸம்ப⁴வனஸ்ஸ பே⁴தோ³ வா ஸம்ப⁴வபே⁴தோ³, பவத்திபே⁴தோ³தி அத்தோ².

    Eḷakassa jātakāle uṇṇā jātiuṇṇāti paṭhamo attho. Tato sukhumatarataṃ sandhāya ‘‘gabbhaṃ…pe… itipi vadantī’’ti vuttaṃ. Sambhavanassa bhedo vā sambhavabhedo, pavattibhedoti attho.

    ரூபீப்³ரஹ்மேஸூதி அதி⁴கரணே பு⁴ம்மங், ஓபபாதிகயோனிகேஸூதி நித்³தா⁴ரணேதி த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘ஓபபாதிகயோனிகேஹி ரூபீப்³ரஹ்மே நித்³தா⁴ரேதீ’’தி ஆஹ. தேன ‘‘ஓபபாதிகயோனிகேஸூ’’தி ஸாமஞ்ஞதோ வுத்தராஸிதோ ‘‘ரூபீப்³ரஹ்மேஸூ’’தி விஸேஸங் நித்³தா⁴ரேதி. ந ஸமேதீதி ந ஸங்ஸந்த³தி, விருஜ்ஜ²தீதி அத்தோ². யாய பாளியா ந ஸமேதி, தங் த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘த⁴ம்மஹத³யவிப⁴ங்கே³ ஹீ’’திஆதி³மாஹ.

    Rūpībrahmesūti adhikaraṇe bhummaṃ, opapātikayonikesūti niddhāraṇeti dassento ‘‘opapātikayonikehi rūpībrahme niddhāretī’’ti āha. Tena ‘‘opapātikayonikesū’’ti sāmaññato vuttarāsito ‘‘rūpībrahmesū’’ti visesaṃ niddhāreti. Na sametīti na saṃsandati, virujjhatīti attho. Yāya pāḷiyā na sameti, taṃ dassento ‘‘dhammahadayavibhaṅge hī’’tiādimāha.

    ஏகாத³ஸாதி பரிபுண்ணாயதனஸ்ஸ ஸத்³தா³யதனவஜ்ஜானி ஏகாத³ஸாயதனானி. கஸ்ஸசி த³ஸாயதனானீதி அந்த⁴ஸ்ஸ சக்கா²யதனவஜ்ஜானி. கஸ்ஸசி அபரானி த³ஸாயதனானீதி ப³தி⁴ரஸ்ஸ ஸோதாயதனவஜ்ஜானி. கஸ்ஸசி நவாயதனானீதி அந்த⁴ப³தி⁴ரஸ்ஸ சக்கு²ஸோதாயதனவஜ்ஜானி. கஸ்ஸசி ஸத்தாயதனானீதி க³ப்³ப⁴ஸெய்யகஸ்ஸ ரூபக³ந்த⁴ரஸகாயபொ²ட்ட²ப்³ப³மனோத⁴ம்மாயதனவஸேன வுத்தங்.

    Ekādasāti paripuṇṇāyatanassa saddāyatanavajjāni ekādasāyatanāni. Kassaci dasāyatanānīti andhassa cakkhāyatanavajjāni. Kassaci aparāni dasāyatanānīti badhirassa sotāyatanavajjāni. Kassaci navāyatanānīti andhabadhirassa cakkhusotāyatanavajjāni. Kassaci sattāyatanānīti gabbhaseyyakassa rūpagandharasakāyaphoṭṭhabbamanodhammāyatanavasena vuttaṃ.

    ‘‘ந வுத்தங் அட்டா²யதனானி பாதுப⁴வந்தீ’’தி இத³ங் ‘‘ந ஹி பாளியங்…பே॰… வுத்தா’’தி ஏதஸ்ஸ அத்த²விவரணங். சக்கு²ஸோதகா⁴னவிகலஸ்ஸ ஹி உபபஜ்ஜமானஸ்ஸ அட்டே²வ ஆயதனானி ஸியுந்தி. ஸதி ச அகா⁴னகுபபத்தியங் புனபி ‘‘கஸ்ஸசி அபரானி த³ஸாயதனானி பாதுப⁴வந்தீ’’தி வத்தப்³ப³ங் ஸியா. ததா² ச ஸதி யதா² அந்த⁴ப³தி⁴ரஸ்ஸ வஸேன ‘‘கஸ்ஸசி நவாயதனானி பாதுப⁴வந்தீ’’தி (விப⁴॰ 1007) ஏகவாரங் வுத்தங், ஏவங் அந்தா⁴கா⁴னகஸ்ஸ, ப³தி⁴ராகா⁴னகஸ்ஸ ச வஸேன ‘‘கஸ்ஸசி அபரானி நவாயதனானி, கஸ்ஸசி அபரானி நவாயதனானி பாதுப⁴வந்தீ’’தி வத்தப்³ப³ங் ஸியா, ஏவங் ந வுத்தந்தி இமமத்த²ங் த³ஸ்ஸேதி ‘‘ததா²…பே॰… ந ச தங் வுத்த’’ந்தி. ஏவங் தா⁴துபாதுபா⁴வாதி³பஞ்ஹேஸூதி ‘‘கஸ்ஸசி ஏகாத³ஸ தா⁴துயோ பாதுப⁴வந்தி, கஸ்ஸசி த³ஸ தா⁴துயோ, கஸ்ஸசி அபரா த³ஸ தா⁴துயோ, கஸ்ஸசி நவ தா⁴துயோ, கஸ்ஸசி ஸத்த தா⁴துயோ பாதுப⁴வந்தீ’’தி (விப⁴॰ 1007) ஏவங் தா⁴துபாதுபா⁴வபஞ்ஹோ வேதி³தப்³போ³. ஆதி³-ஸத்³தே³ன ‘‘கஸ்ஸசி சுத்³த³ஸிந்த்³ரியானி பாதுப⁴வந்தீ’’திஆதி³ (விப⁴॰ 1007) நயப்பவத்தா இந்த்³ரியபஞ்ஹாத³யோ ஸங்க³ஹிதா.

    ‘‘Na vuttaṃ aṭṭhāyatanāni pātubhavantī’’ti idaṃ ‘‘na hi pāḷiyaṃ…pe… vuttā’’ti etassa atthavivaraṇaṃ. Cakkhusotaghānavikalassa hi upapajjamānassa aṭṭheva āyatanāni siyunti. Sati ca aghānakupapattiyaṃ punapi ‘‘kassaci aparāni dasāyatanāni pātubhavantī’’ti vattabbaṃ siyā. Tathā ca sati yathā andhabadhirassa vasena ‘‘kassaci navāyatanāni pātubhavantī’’ti (vibha. 1007) ekavāraṃ vuttaṃ, evaṃ andhāghānakassa, badhirāghānakassa ca vasena ‘‘kassaci aparāni navāyatanāni, kassaci aparāni navāyatanāni pātubhavantī’’ti vattabbaṃ siyā, evaṃ na vuttanti imamatthaṃ dasseti ‘‘tathā…pe… naca taṃ vutta’’nti. Evaṃ dhātupātubhāvādipañhesūti ‘‘kassaci ekādasa dhātuyo pātubhavanti, kassaci dasa dhātuyo, kassaci aparā dasa dhātuyo, kassaci nava dhātuyo, kassaci satta dhātuyo pātubhavantī’’ti (vibha. 1007) evaṃ dhātupātubhāvapañho veditabbo. Ādi-saddena ‘‘kassaci cuddasindriyāni pātubhavantī’’tiādi (vibha. 1007) nayappavattā indriyapañhādayo saṅgahitā.

    எத்த² ச யதா² ‘‘ஸத்ததி உக்கங்ஸதோ ச ரூபானீ’’தி பத³ங் ‘‘ஸங்ஸேத³ஜோபபாதீஸூ’’தி எத்த² யோனித்³வயவஸேன யோஜீயதி, ந ஏவங் ‘‘அவகங்ஸதோ திங்ஸா’’தி இத³ங், இத³ங் பன ஸங்ஸேத³ஜயோனிவஸேனேவ யோஜேதப்³ப³ங், ஏகயோக³னித்³தி³ட்ட²ஸ்ஸாபி ஏகதே³ஸோ ஸம்ப³ந்த⁴ங் லப⁴தீதி. ஸங்ஸேத³ஜஸ்ஸேவ ச ஜச்சந்த⁴ப³தி⁴ரஅகா⁴னகனபுங்ஸகஸ்ஸ ஜிவ்ஹாகாயவத்து²த³ஸகானங் வஸேன திங்ஸ ரூபானி உப்பஜ்ஜந்தீதி வுத்தங், ந ஓபபாதிகஸ்ஸாதி அயமெத்த² அட்ட²கதா²ய அதி⁴ப்பாயோ. யே பன ‘‘ஓபபாதிகஸ்ஸ ஜச்சந்த⁴…பே॰… உப்பஜ்ஜந்தீதி மஹாஅட்ட²கதா²யங் வுத்த’’ந்தி வத³ந்தி, தங் ந க³ஹேதப்³ப³ங். ஸோ ஹி பமாத³பாடோ². ஏவஞ்ச கத்வா ஆயதனயமகவண்ணனாய ‘‘காமதா⁴துயங் பன அகா⁴னகோ ஓபபாதிகோ நத்தி². யதி³ ப⁴வெய்ய, ‘கஸ்ஸசி அட்டா²யதனானி பாதுப⁴வந்தீ’தி வதெ³ய்யா’’தி (யம॰ அட்ட²॰ ஆயதனயமக 18-21) வக்க²தி. அபரே பனாஹு ‘‘கஸ்ஸசி ஏகாத³ஸாயதனானி பாதுப⁴வந்தி, யாவ ‘கஸ்ஸசி நவாயதனானீ’தி பாளி ஓபபாதிகே ஸந்தா⁴ய வுத்தா. தஸ்மா புப்³பே³னாபரங் அட்ட²கதா²யங் அவிரோதோ⁴ ஸித்³தோ⁴ ஹோதி, ததா² ச யதா²வுத்தபாளியா அயமத்த²வண்ணனா அஞ்ஞத³த்து² ஸங்ஸந்த³தி ஸமேதியேவா’’தி. யங் பனேகே வத³ந்தி ‘‘ஓபபாதிகக்³க³ஹணேன ஸங்ஸேத³ஜாபி ஸங்க³ய்ஹந்தி. ததா² ஹி த⁴ம்மஹத³யவிப⁴ங்கே³ ‘காமதா⁴துயா உபபத்திக்க²ணே கஸ்ஸசி ஏகாத³ஸாயதனானி பாதுப⁴வந்தீ’திஆதீ³னங் (விப⁴॰ 1007) உத்³தே³ஸே ‘ஓபபாதிகானங் பேதான’ந்திஆதி³னா ஓபபாதிகக்³க³ஹணமேவ கதங், ந ஸங்ஸேத³ஜக்³க³ஹண’’ந்தி, தங் பரிபுண்ணாயதனானங்யேவ ஸங்ஸேத³ஜானங் ஓபபாதிகேஸு ஸங்க³ஹணவஸேன வுத்தந்தி வேதி³தப்³ப³ங். ததா² ஹி வக்க²தி ‘‘ஸங்ஸேத³ஜயோனிகா பரிபுண்ணாயதனாபரிபுண்ணாயதனபா⁴வேன ஓபபாதிகஸங்க³ஹங் கத்வா வுத்தா’’தி ‘‘பதா⁴னாய வா யோனியா ஸப்³ப³ங் பரிபுண்ணாயதனயோனிங் த³ஸ்ஸேதுங் ‘ஓபபாதிகான’ந்தி வுத்த’’ந்தி ச. அட்ட²கதா²யங் பன யோனித்³வயங் ஸரூபேனேவ பகாஸேதுங், ஸங்ஸேத³ஜயோனிவஸேனேவ ச அவகங்ஸதோ பவத்திங் த³ஸ்ஸேதுங் ஓபபாதிகயோனியா இதரங் அஸங்க³ஹெத்வா ‘‘ஸங்ஸேத³ஜோபபாதீஸூ’’தி வுத்தந்தி. ஸப்³ப³ங் தங் வீமங்ஸித்வா க³ஹேதப்³ப³ங்.

    Ettha ca yathā ‘‘sattati ukkaṃsato ca rūpānī’’ti padaṃ ‘‘saṃsedajopapātīsū’’ti ettha yonidvayavasena yojīyati, na evaṃ ‘‘avakaṃsato tiṃsā’’ti idaṃ, idaṃ pana saṃsedajayonivaseneva yojetabbaṃ, ekayoganiddiṭṭhassāpi ekadeso sambandhaṃ labhatīti. Saṃsedajasseva ca jaccandhabadhiraaghānakanapuṃsakassa jivhākāyavatthudasakānaṃ vasena tiṃsa rūpāni uppajjantīti vuttaṃ, na opapātikassāti ayamettha aṭṭhakathāya adhippāyo. Ye pana ‘‘opapātikassa jaccandha…pe… uppajjantīti mahāaṭṭhakathāyaṃ vutta’’nti vadanti, taṃ na gahetabbaṃ. So hi pamādapāṭho. Evañca katvā āyatanayamakavaṇṇanāya ‘‘kāmadhātuyaṃ pana aghānako opapātiko natthi. Yadi bhaveyya, ‘kassaci aṭṭhāyatanāni pātubhavantī’ti vadeyyā’’ti (yama. aṭṭha. āyatanayamaka 18-21) vakkhati. Apare panāhu ‘‘kassaci ekādasāyatanāni pātubhavanti, yāva ‘kassaci navāyatanānī’ti pāḷi opapātike sandhāya vuttā. Tasmā pubbenāparaṃ aṭṭhakathāyaṃ avirodho siddho hoti, tathā ca yathāvuttapāḷiyā ayamatthavaṇṇanā aññadatthu saṃsandati sametiyevā’’ti. Yaṃ paneke vadanti ‘‘opapātikaggahaṇena saṃsedajāpi saṅgayhanti. Tathā hi dhammahadayavibhaṅge ‘kāmadhātuyā upapattikkhaṇe kassaci ekādasāyatanāni pātubhavantī’tiādīnaṃ (vibha. 1007) uddese ‘opapātikānaṃ petāna’ntiādinā opapātikaggahaṇameva kataṃ, na saṃsedajaggahaṇa’’nti, taṃ paripuṇṇāyatanānaṃyeva saṃsedajānaṃ opapātikesu saṅgahaṇavasena vuttanti veditabbaṃ. Tathā hi vakkhati ‘‘saṃsedajayonikā paripuṇṇāyatanāparipuṇṇāyatanabhāvena opapātikasaṅgahaṃ katvā vuttā’’ti ‘‘padhānāya vā yoniyā sabbaṃ paripuṇṇāyatanayoniṃ dassetuṃ ‘opapātikāna’nti vutta’’nti ca. Aṭṭhakathāyaṃ pana yonidvayaṃ sarūpeneva pakāsetuṃ, saṃsedajayonivaseneva ca avakaṃsato pavattiṃ dassetuṃ opapātikayoniyā itaraṃ asaṅgahetvā ‘‘saṃsedajopapātīsū’’ti vuttanti. Sabbaṃ taṃ vīmaṃsitvā gahetabbaṃ.

    சுதிபடிஸந்தீ⁴னந்தி அனந்தராதீதசுதியா, தத³னந்தராய மிஸ்ஸாமிஸ்ஸபே⁴தா³ய படிஸந்தி⁴யா. க²ந்தா⁴தீ³ஹீதி க²ந்தா⁴ரம்மணக³திஹேதுவேத³னாபீதிவிதக்கவிசாரேஹி. மஹக்³க³தஅஜ்ஜ²த்தாரம்மணாய மஹக்³க³தஅஜ்ஜ²த்தாரம்மணா, அமஹக்³க³தப³ஹித்³தா⁴ரம்மணாய அமஹக்³க³தப³ஹித்³தா⁴ரம்மணாதி ஏவமாதி³னோ அரூபபூ⁴மீஸுயேவ சுதிபடிஸந்தீ⁴னங் பே⁴தா³பே⁴த³விஸேஸஸ்ஸ ஸம்ப⁴வதோ ‘‘நயமுக²மத்தங் த³ஸ்ஸெத்வா’’தி வுத்தங். ஏகச்சஸுக³தீதி மஹக்³க³தவஜ்ஜஸுக³தி அதி⁴ப்பேதாதி ஆஹ ‘‘ரூபாரூபாவசரான’’ந்திஆதி³. கேசி பன ‘‘யதா² மஹக்³க³தாவஜ்ஜா, ஏவங் உத்தரகுருகவஜ்ஜா’’திபி வத³ந்தி. ஏகச்சஸுக³திசுதியாதி வுத்தஸுக³திசுதியா. யதி³பி ‘‘அயங் நாம து³க்³க³திபடிஸந்தி⁴ ந ஹோதீ’’தி நியமோ நத்தி², தே³ஸனா பன ஸோதபதிதா க³தாதி வத³ந்தி. நியதபோ³தி⁴ஸத்தாபெக்கா²ய வா ஏவங் வுத்தங். தேஸஞ்ஹி ஏகச்சது³க்³க³திபடிஸந்தி⁴ நத்தி² அவீசிஆதீ³ஸு அனுபபஜ்ஜனதோ. ‘‘ஏகச்சது³க்³க³திசுதியா’’தி எத்தா²பி இமினா நயேன அத்தோ² வேதி³தப்³போ³.

    Cutipaṭisandhīnanti anantarātītacutiyā, tadanantarāya missāmissabhedāya paṭisandhiyā. Khandhādīhīti khandhārammaṇagatihetuvedanāpītivitakkavicārehi. Mahaggataajjhattārammaṇāya mahaggataajjhattārammaṇā, amahaggatabahiddhārammaṇāya amahaggatabahiddhārammaṇāti evamādino arūpabhūmīsuyeva cutipaṭisandhīnaṃ bhedābhedavisesassa sambhavato ‘‘nayamukhamattaṃ dassetvā’’ti vuttaṃ. Ekaccasugatīti mahaggatavajjasugati adhippetāti āha ‘‘rūpārūpāvacarāna’’ntiādi. Keci pana ‘‘yathā mahaggatāvajjā, evaṃ uttarakurukavajjā’’tipi vadanti. Ekaccasugaticutiyāti vuttasugaticutiyā. Yadipi ‘‘ayaṃ nāma duggatipaṭisandhi na hotī’’ti niyamo natthi, desanā pana sotapatitā gatāti vadanti. Niyatabodhisattāpekkhāya vā evaṃ vuttaṃ. Tesañhi ekaccaduggatipaṭisandhi natthi avīciādīsu anupapajjanato. ‘‘Ekaccaduggaticutiyā’’ti etthāpi iminā nayena attho veditabbo.

    ஏகச்சஸுக³திபடிஸந்தீ⁴தி பன காமாவசரஸுக³திபடிஸந்தி⁴ வேதி³தப்³பா³. ஸயமேவாதி அத்தனா ஏவ. ‘‘பே⁴த³விஸேஸோ ஏவ ச ஏவங் வித்தா²ரேன த³ஸ்ஸிதோ’’தி இத³ங் ‘‘அமஹக்³க³தப³ஹித்³தா⁴ரம்மணாயா’’திஆதி³ங் ஸந்தா⁴ய வுத்தங். ‘‘சதுக்க²ந்தா⁴ய…பே॰… படிஸந்தி⁴ ஹோதீ’’தி இத³ங் பன அபே⁴த³விஸேஸத³ஸ்ஸனமேவாதி. ஏகேகஸ்மிங் பே⁴தே³தி ‘‘அமஹக்³க³தப³ஹித்³தா⁴ரம்மணாயா’’தி ஏவமாதி³கே ஏகேகஸ்மிங் பா⁴கே³. தத்த² தத்தே²வாதி ‘‘அமஹக்³க³தப³ஹித்³தா⁴ரம்மணாய மஹக்³க³தப³ஹித்³தா⁴ரம்மணா, அமஹக்³க³தஜ்ஜ²த்தாரம்மணாய மஹக்³க³தஜ்ஜ²த்தாரம்மணா’’திஆதி³னா தஸ்மிங் தஸ்மிங் பே⁴தே³, தத்த² தத்தே²வ வா ப⁴வாதி³கே சவித்வா உபபஜ்ஜந்தஸ்ஸ வஸேன சுதிபடிஸந்தி⁴யோஜனா வேதி³தப்³பா³. பு⁴ம்மத்தே² அயங் தோ-ஸத்³தோ³தி த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘ததோ ஹேதுங் வினாதி தத்த² ஹேதுங் வினா’’தி ஆஹ. தஸ்ஸத்தோ² – தஸ்மிங் புரிமப⁴வே நிப்ப²ன்னங் அவிஜ்ஜாஸங்கா²ராதி³கங் காரணங் வினா ந ஹோதீதி.

    Ekaccasugatipaṭisandhīti pana kāmāvacarasugatipaṭisandhi veditabbā. Sayamevāti attanā eva. ‘‘Bhedaviseso eva ca evaṃ vitthārena dassito’’ti idaṃ ‘‘amahaggatabahiddhārammaṇāyā’’tiādiṃ sandhāya vuttaṃ. ‘‘Catukkhandhāya…pe… paṭisandhi hotī’’ti idaṃ pana abhedavisesadassanamevāti. Ekekasmiṃ bhedeti ‘‘amahaggatabahiddhārammaṇāyā’’ti evamādike ekekasmiṃ bhāge. Tattha tatthevāti ‘‘amahaggatabahiddhārammaṇāya mahaggatabahiddhārammaṇā, amahaggatajjhattārammaṇāya mahaggatajjhattārammaṇā’’tiādinā tasmiṃ tasmiṃ bhede, tattha tattheva vā bhavādike cavitvā upapajjantassa vasena cutipaṭisandhiyojanā veditabbā. Bhummatthe ayaṃ to-saddoti dassento ‘‘tato hetuṃ vināti tattha hetuṃ vinā’’ti āha. Tassattho – tasmiṃ purimabhave nipphannaṃ avijjāsaṅkhārādikaṃ kāraṇaṃ vinā na hotīti.

    அதிமந்த³பா⁴வூபக³மனங் ஸகிச்சாஸமத்த²தா. பஞ்சத்³வாரிகவிஞ்ஞாணவஸேன சுதி படிஸித்³தா⁴, ந தத³னந்தரவிஞ்ஞாணவஸேன. ஸ்வாயமத்தோ² ‘‘பஞ்சன்னங் த்³வாரான’’ந்திஆதி³னா ஹெட்டா² அட்ட²கதா²யமாக³தோதி ஆஹ ‘‘பஞ்சத்³வாரிகவிஞ்ஞாணானந்தரம்பி ஹி புப்³பே³ சுதி த³ஸ்ஸிதா’’தி. தத்த² யங் வத்தப்³ப³ங், தங் ஹெட்டா² வுத்தமேவ. சுதிசித்தேன ஸத்³தி⁴ங் சக்கா²யதனாதீ³னங் நிரோதோ⁴ ஹோதீதி த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘யமகே சா’’திஆதி³ வுத்தங். பரிணதத்தாதி பரிபாகவஸேன பரியோஸானங் க³தத்தாதி அதி⁴ப்பாயோ. ப²ஸ்ஸாத³யோ யதா²வுத்தசேதனாஸஹஜாதப²ஸ்ஸாத³யோ. யதா²உபட்டி²தே கம்மாதி³ஆரம்மணே அனேகவாரங் உப்பத்தியா ஸந்தானஸ்ஸ அபி⁴ஸங்க²ரணங் தத்த² படிஸந்தி⁴விஞ்ஞாணபதிட்டா²னஸ்ஸ ஹேதுபா⁴வோ.

    Atimandabhāvūpagamanaṃ sakiccāsamatthatā. Pañcadvārikaviññāṇavasena cuti paṭisiddhā, na tadanantaraviññāṇavasena. Svāyamattho ‘‘pañcannaṃ dvārāna’’ntiādinā heṭṭhā aṭṭhakathāyamāgatoti āha ‘‘pañcadvārikaviññāṇānantarampi hi pubbe cuti dassitā’’ti. Tattha yaṃ vattabbaṃ, taṃ heṭṭhā vuttameva. Cuticittena saddhiṃ cakkhāyatanādīnaṃ nirodho hotīti dassetuṃ ‘‘yamake cā’’tiādi vuttaṃ. Pariṇatattāti paripākavasena pariyosānaṃ gatattāti adhippāyo. Phassādayo yathāvuttacetanāsahajātaphassādayo. Yathāupaṭṭhite kammādiārammaṇe anekavāraṃ uppattiyā santānassa abhisaṅkharaṇaṃ tattha paṭisandhiviññāṇapatiṭṭhānassa hetubhāvo.

    ஸந்தானவஸேன நிப்பஜ்ஜமானானங் நமனாதி³கிரியானங் ஏகஸ்மிங் படிஸந்தி⁴விஞ்ஞாணேயேவ அத்த²ஸித்³தீ⁴தி த³ஸ்ஸெந்தோ ஆஹ ‘‘நமன…பே॰… த³ஸ்ஸேதீ’’தி. பத²வியங் ஸப³லபயோகே³ஹீதி பத²வியா ஆதா⁴ரணபூ⁴தாய அத்தனோ ப³லேன பயோகே³ன ச கரணபூ⁴தேன.

    Santānavasena nippajjamānānaṃ namanādikiriyānaṃ ekasmiṃ paṭisandhiviññāṇeyeva atthasiddhīti dassento āha ‘‘namana…pe… dassetī’’ti. Pathaviyaṃ sabalapayogehīti pathaviyā ādhāraṇabhūtāya attano balena payogena ca karaṇabhūtena.

    ஸத்³த³ஹேதுகோதி ஸத்³த³ஸ்ஸ பதா⁴னாதி³பா⁴வங் ஸந்தா⁴ய வுத்தங். தாதி³ஸோ பப்³ப³தகுச்சி²ஆதி³பதே³ஸோபி தஸ்ஸ ஹேதுயேவ. பதீ³பந்தராதீ³தி ஆதி³-ஸத்³தே³ன தேலவட்டிஆதி³கே ஸங்க³ண்ஹாதி. ததோ ஸத்³தா³தி³ப்பவத்திதோ புப்³பே³ அபா⁴வா. படிகோ⁴ஸாதீ³னஞ்ஹி ஸத்³தா³தி³ப்பவத்திதோ ஸதி புரிமஸித்³தி⁴யங் தே ஸத்³தா³தி³பச்சயதே³ஸங் க³ச்செ²ய்யுங், ந பன தே அத்தீ²தி வுத்தங் ‘‘ததோ புப்³பே³ அபா⁴வா’’தி. உபமெய்யேபி ஏவமேவ அத்தோ² யோஜேதப்³போ³. யதா² ச ஹேதுதே³ஸங் ந க³ச்ச²தி ஹேதுஸமுப்பன்னங், ஏவங் ததோ நாக³ச்ச²தீதி ஆஹ ‘‘தஸ்மா ந…பே॰… ஆக³த’’ந்தி. தே ஸத்³தா³த³யோ பச்சயா ஏதேஸந்தி தப்பச்சயா. வுத்தனயேனாதி உபமாயங் வுத்தனயேனேவ. புரிமப⁴வஹேதுதே³ஸே ஸன்னிஹிதங் ஹுத்வா படிஸந்தி⁴விஞ்ஞாணங் ததோ அஞ்ஞத்ர ப⁴வந்தரே தங் உபக³ந்த்வா தப்பச்சயங் ந ஹோதீதி அத்தோ². பச்சயதோ நிப்³ப³த்தமானங் பச்சயுப்பன்னங் அஞ்ஞத்ர அக³ந்த்வா பச்சயதே³ஸங் அனுபக³தமேவ ஹுத்வா நிப்³ப³த்ததீதி பட²மோ அத்தோ². பட²மங் பச்சயேன ஸமோதா⁴னக³தங் ஹுத்வா ததோ அஞ்ஞத்ர க³ந்த்வா பச்சயுப்பன்னவத்து²பா⁴வங் நாபஜ்ஜதீதி து³தியோ அத்தோ². யதா²ஸம்ப⁴வந்தி யாய ‘‘ந கீ²ரதோ த³தி⁴ ஸம்பூ⁴தங் ஸியா, ந கீ²ரஸாமினோ த³தி⁴ ஸியா’’தி ச கீ²ரத³தீ⁴ஸு ஏகந்தங் ஏகதாய நானதாய ச தோ³ஸயோஜனா கதா. இமினா நயேன பீ³ஜாதீ³ஸு ஸப்³ப³ஹேதூஸு, அங்குராதீ³ஸு ஸப்³ப³ஹேதுஸமுப்பன்னேஸு யதா²ஸம்ப⁴வங் ஹேதுஅனுரூபங், ஹேதுஸமுபன்னானுரூபஞ்ச தோ³ஸயோஜனா காதப்³பா³. ஸந்தானப³த்³தே⁴ஸு த⁴ம்மேஸு ஏகந்தஏகதாபடிஸேதே⁴ன ஸஸ்ஸதகா³ஹஸ்ஸ படிஸேதி⁴தத்தா வுத்தங் ‘‘ஸயங்கதங் ஸுக²ங் து³க்க²ந்தி இமங் தி³ட்டி²ங் நிவாரேதீ’’தி. ததா² ஏகந்தனானதாபடிஸேதே⁴ன உச்சே²த³கா³ஹோ படிஸேதி⁴தோ ஹோதீதி ஆஹ ‘‘பரங்கதங் ஸுக²ங் து³க்க²ங் அஞ்ஞோ கரோதி, அஞ்ஞோ படிஸங்வேதே³தீதி இமங் தி³ட்டி²ங் நிவாரேதீ’’தி. தேன கதனாஸோ, அகதாக³மோ ச நிவத்திதோ ஹோதீதி அதி⁴ச்சஸமுப்பன்னதி³ட்டி²னிவாரணேனேவ நியதிஸபா⁴வவாத³படிஸேதோ⁴பி கதோதி த³ட்ட²ப்³ப³ங்.

    Saddahetukoti saddassa padhānādibhāvaṃ sandhāya vuttaṃ. Tādiso pabbatakucchiādipadesopi tassa hetuyeva. Padīpantarādīti ādi-saddena telavaṭṭiādike saṅgaṇhāti. Tato saddādippavattito pubbe abhāvā. Paṭighosādīnañhi saddādippavattito sati purimasiddhiyaṃ te saddādipaccayadesaṃ gaccheyyuṃ, na pana te atthīti vuttaṃ ‘‘tato pubbe abhāvā’’ti. Upameyyepi evameva attho yojetabbo. Yathā ca hetudesaṃ na gacchati hetusamuppannaṃ, evaṃ tato nāgacchatīti āha ‘‘tasmā na…pe… āgata’’nti. Te saddādayo paccayā etesanti tappaccayā. Vuttanayenāti upamāyaṃ vuttanayeneva. Purimabhavahetudese sannihitaṃ hutvā paṭisandhiviññāṇaṃ tato aññatra bhavantare taṃ upagantvā tappaccayaṃ na hotīti attho. Paccayato nibbattamānaṃ paccayuppannaṃ aññatra agantvā paccayadesaṃ anupagatameva hutvā nibbattatīti paṭhamo attho. Paṭhamaṃ paccayena samodhānagataṃ hutvā tato aññatra gantvā paccayuppannavatthubhāvaṃ nāpajjatīti dutiyo attho. Yathāsambhavanti yāya ‘‘na khīrato dadhi sambhūtaṃ siyā, na khīrasāmino dadhi siyā’’ti ca khīradadhīsu ekantaṃ ekatāya nānatāya ca dosayojanā katā. Iminā nayena bījādīsu sabbahetūsu, aṅkurādīsu sabbahetusamuppannesu yathāsambhavaṃ hetuanurūpaṃ, hetusamupannānurūpañca dosayojanā kātabbā. Santānabaddhesu dhammesu ekantaekatāpaṭisedhena sassatagāhassa paṭisedhitattā vuttaṃ ‘‘sayaṃkataṃsukhaṃ dukkhanti imaṃ diṭṭhiṃ nivāretī’’ti. Tathā ekantanānatāpaṭisedhena ucchedagāho paṭisedhito hotīti āha ‘‘paraṃkataṃ sukhaṃ dukkhaṃ añño karoti, añño paṭisaṃvedetīti imaṃ diṭṭhiṃ nivāretī’’ti. Tena katanāso, akatāgamo ca nivattito hotīti adhiccasamuppannadiṭṭhinivāraṇeneva niyatisabhāvavādapaṭisedhopi katoti daṭṭhabbaṃ.

    தத்தா²தி அங்குராதி³ப்பப³ந்த⁴ஸங்கா²தே பூ⁴துபாதா³ரூபஸந்தானே. தந்தி விஜ்ஜாபாடவாதி³. அஞ்ஞஸ்ஸாதி பா³லகாலே கதவிஜ்ஜாபரியாபுணனாதி³தோ அஞ்ஞஸ்ஸ. ஸங்கா²ரதோ அஞ்ஞோ தண்ஹாதி³கோ அஞ்ஞபச்சயோ.

    Tatthāti aṅkurādippabandhasaṅkhāte bhūtupādārūpasantāne. Tanti vijjāpāṭavādi. Aññassāti bālakāle katavijjāpariyāpuṇanādito aññassa. Saṅkhārato añño taṇhādiko aññapaccayo.

    நிய்யாதனாதி³ ஏவ ப²லங் நிய்யாதனாதி³ப²லங், அப²லிதங் நிய்யாதனாதி³ப²லங் ஏதஸ்ஸாதி அப²லி…பே॰… ப²லங், யதா²வுத்தகிரியாகரணங்.

    Niyyātanādi eva phalaṃ niyyātanādiphalaṃ, aphalitaṃ niyyātanādiphalaṃ etassāti aphali…pe… phalaṃ, yathāvuttakiriyākaraṇaṃ.

    பிண்ட³வஸேனாதி அகதாவயவவிபா⁴க³ஸ்ஸ ஸமுதா³யஸ்ஸ வஸேன. ஸப்³ப³த்தா²தி புஞ்ஞாபி⁴ஸங்கா²ராதி³கே ஸப்³ப³ஸ்மிங் பச்சயத⁴ம்மே, படிஸந்தி⁴பே⁴தே³ வா பச்சயுப்பன்னத⁴ம்மே. ப³லவகம்மஸ்ஸ வஸேன யோஜேதப்³போ³. பு⁴ஸோ நிஸ்ஸயோ ஹி உபனிஸ்ஸயோ. ‘‘அவிஸேஸேனா’’தி வுத்தேபி காமாவசரபுஞ்ஞாபி⁴ஸங்கா²ரோ சக்கு²விஞ்ஞாணாதீ³னங் பஞ்சன்னங் பவத்தே, இதரோ பட²மஜ்ஜா²னவிபாகாதீ³னங் பவத்தே ச படிஸந்தி⁴யஞ்ச பச்சயோ ஹோதீதி பாகடோயமத்தோ²தி தங் அவிப⁴ஜித்வா ‘‘ஸப்³ப³புஞ்ஞாபி⁴ஸங்கா²ரங் ஸஹ ஸங்க³ண்ஹாதி’’ச்சேவ வுத்தங். த்³வாத³ஸாகுஸலசேதனாபே⁴தோ³தி நயித³ங் ஸமாஸபத³ங், ஸந்தி⁴வஸேன பனேதங் வுத்தங். த்³வாத³ஸாதி ச பு⁴ம்மத்தே² பச்சத்தவசனங், த்³வாத³ஸஸு அகுஸலசேதனாஸு. அகுஸலசேதனாபே⁴தோ³தி ஏகாத³ஸாகுஸலசேதனாபபே⁴தோ³, த்³வாத³ஸாகுஸலசேதனாபபே⁴தோ³ சாதி அத்தோ² வேதி³தப்³போ³. ஏவஞ்ஹி ஸதி ந எத்த² கிஞ்சி விசாரேதப்³ப³ங் ஹெட்டா² வித்தா²ரிதத்தா. கேசி பன ‘‘த்³வாத³ஸாகுஸலசேதனாபே⁴தோ³தி இத³ங் ‘ச²ன்னங் பவத்தே’திஆதி³னா யோஜேதப்³ப³’’ந்தி வத³ந்தி, தேஸங் மதேன உத்³த⁴ச்சசேதனாய க³ஹணே பயோஜனங் விசாரேதப்³ப³மேவ படிஸந்தி⁴யாபி பச்சயபா⁴வஸ்ஸ வுத்தத்தா. ஏகஸ்ஸாதி எத்த² ஏவ-ஸத்³தோ³ லுத்தனித்³தி³ட்டோ²தி ஆஹ ‘‘ஏகஸ்ஸேவ பச்சயபா⁴வனியமோ’’தி. மிலாதமாலாதீ³னந்தி மிலாதமாலகிலிட்ட²வத்தா²தீ³னங். மனோபதோ³ஸிகானங் தத³ஞ்ஞவத்தூ²னம்பி அனிட்ட²தா கத²ங் ந ஸியா, ஸியா ஏவாதி அதி⁴ப்பாயோ. அட்ட²கதா²யங் (விப⁴॰ அட்ட²॰ 227) பன பசுரதாபா⁴வதோ தங் அனாமஸித்வா ‘‘ததா² காமாவசரதே³வலோகேபீ’’தி வுத்தங் . கேசி பன ‘‘தே³வலோகே அனிட்ட²ங் நாம பரிகப்பனவஸேன, ஸபா⁴வதோ பன தத்து²ப்பன்னங் இட்ட²மேவா’’தி வத³ந்தி.

    Piṇḍavasenāti akatāvayavavibhāgassa samudāyassa vasena. Sabbatthāti puññābhisaṅkhārādike sabbasmiṃ paccayadhamme, paṭisandhibhede vā paccayuppannadhamme. Balavakammassa vasena yojetabbo. Bhuso nissayo hi upanissayo. ‘‘Avisesenā’’ti vuttepi kāmāvacarapuññābhisaṅkhāro cakkhuviññāṇādīnaṃ pañcannaṃ pavatte, itaro paṭhamajjhānavipākādīnaṃ pavatte ca paṭisandhiyañca paccayo hotīti pākaṭoyamatthoti taṃ avibhajitvā ‘‘sabbapuññābhisaṅkhāraṃ saha saṅgaṇhāti’’cceva vuttaṃ. Dvādasākusalacetanābhedoti nayidaṃ samāsapadaṃ, sandhivasena panetaṃ vuttaṃ. Dvādasāti ca bhummatthe paccattavacanaṃ, dvādasasu akusalacetanāsu. Akusalacetanābhedoti ekādasākusalacetanāpabhedo, dvādasākusalacetanāpabhedo cāti attho veditabbo. Evañhi sati na ettha kiñci vicāretabbaṃ heṭṭhā vitthāritattā. Keci pana ‘‘dvādasākusalacetanābhedoti idaṃ ‘channaṃ pavatte’tiādinā yojetabba’’nti vadanti, tesaṃ matena uddhaccacetanāya gahaṇe payojanaṃ vicāretabbameva paṭisandhiyāpi paccayabhāvassa vuttattā. Ekassāti ettha eva-saddo luttaniddiṭṭhoti āha ‘‘ekasseva paccayabhāvaniyamo’’ti. Milātamālādīnanti milātamālakiliṭṭhavatthādīnaṃ. Manopadosikānaṃ tadaññavatthūnampi aniṭṭhatā kathaṃ na siyā, siyā evāti adhippāyo. Aṭṭhakathāyaṃ (vibha. aṭṭha. 227) pana pacuratābhāvato taṃ anāmasitvā ‘‘tathā kāmāvacaradevalokepī’’ti vuttaṃ . Keci pana ‘‘devaloke aniṭṭhaṃ nāma parikappanavasena, sabhāvato pana tatthuppannaṃ iṭṭhamevā’’ti vadanti.

    ‘‘ஏகூனதிங்ஸசேதனாபே⁴த³ம்பீ’’தி இமினா உத்³த⁴ச்சசேதனாயபி பவத்திவிபாகதா³யிதங் அனுஜானாதி, அட்ட²கதா²அதி⁴ப்பாயவஸேன வா ஏவமாஹ. பஞ்சத³ஸன்னங் அஹேதுகவிபாகவிஞ்ஞாணானங் பஞ்சட்டா²னானி த்³வே அபனெத்வா அவஸேஸானங் தேரஸன்னங். த்³வே த்³வே சக்கு²ஸோதஸம்படிச்ச²னவிஞ்ஞாணானி, தீணி ஸந்தீரணானீதி நவன்னங். ஏகதே³ஸபச்சயபா⁴வேனாதி ஏகதே³ஸஸ்ஸ வீஸதிசேதனாபே⁴த³ஸ்ஸ காமாவசரசித்தஸங்கா²ரஸ்ஸ பச்சயபா⁴வேன ஏகூனதிங்ஸசேதனாபே⁴தோ³ ஸமுதா³யோ வுத்தோ. ஸ்வேவாதி அவயவக³தேனாபி விஸேஸேன ஸமுதா³யோ வோஹரீயதி யதா² ‘‘அலங்கதோ ராஜகுமாரோ’’தி.

    ‘‘Ekūnatiṃsacetanābhedampī’’ti iminā uddhaccacetanāyapi pavattivipākadāyitaṃ anujānāti, aṭṭhakathāadhippāyavasena vā evamāha. Pañcadasannaṃ ahetukavipākaviññāṇānaṃ pañcaṭṭhānāni dve apanetvā avasesānaṃ terasannaṃ. Dve dve cakkhusotasampaṭicchanaviññāṇāni, tīṇi santīraṇānīti navannaṃ. Ekadesapaccayabhāvenāti ekadesassa vīsaticetanābhedassa kāmāvacaracittasaṅkhārassa paccayabhāvena ekūnatiṃsacetanābhedo samudāyo vutto. Svevāti avayavagatenāpi visesena samudāyo voharīyati yathā ‘‘alaṅkato rājakumāro’’ti.

    யத்தா²தி பஞ்சவோகாரப⁴வங் ஸந்தா⁴யாஹ. தத்த² ஹி ‘‘காமாவசரஸுக³தியங் தாவ டி²தஸ்ஸா’’திஆதி³னா (விப⁴॰ அட்ட²॰ 227) படிஸந்தி⁴யங் பவத்தியஞ்ச விபாகஸ்ஸ வித்தா²ரப்பகாஸனங் கதங். சதுத்த²ஜ்ஜா²னபூ⁴மீதி வேஹப்ப²லபூ⁴மிங் வத³தி. தேனாஹ ‘‘அஸஞ்ஞாருப்பவஜ்ஜா’’தி. சதுத்த²ஜ்ஜா²னமேவ ஹி பா⁴வனாவிஸேஸப்பவத்தங் அஸஞ்ஞபூ⁴மிங் ஆருப்பபூ⁴மிஞ்ச நிப்பா²தே³தி, சதுக்கனயவஸேன வா ஸங்வண்ணனா வுத்தாதி வேதி³தப்³பா³. அட்ட² மஹாவிபாகா, பரித்தவிபாகேஸு பச்சி²மோ, பஞ்ச ரூபாவசரவிபாகாதி ஏவங் சுத்³த³ஸன்னங். ஸத்தன்னந்தி ஸேஸானங் பரித்தவிபாகானங்யேவ ஸத்தன்னங்.

    Yatthāti pañcavokārabhavaṃ sandhāyāha. Tattha hi ‘‘kāmāvacarasugatiyaṃ tāva ṭhitassā’’tiādinā (vibha. aṭṭha. 227) paṭisandhiyaṃ pavattiyañca vipākassa vitthārappakāsanaṃ kataṃ. Catutthajjhānabhūmīti vehapphalabhūmiṃ vadati. Tenāha ‘‘asaññāruppavajjā’’ti. Catutthajjhānameva hi bhāvanāvisesappavattaṃ asaññabhūmiṃ āruppabhūmiñca nipphādeti, catukkanayavasena vā saṃvaṇṇanā vuttāti veditabbā. Aṭṭha mahāvipākā, parittavipākesu pacchimo, pañca rūpāvacaravipākāti evaṃ cuddasannaṃ. Sattannanti sesānaṃ parittavipākānaṃyeva sattannaṃ.

    ப⁴வாத³யோதி ப⁴வயோனிக³திஸத்தாவாஸே. திண்ணங் விஞ்ஞாணானந்தி புரிமானங் திண்ணங் ஆருப்பவிபாகவிஞ்ஞாணானங். தீஸூதி பஞ்சமாதீ³ஸு தீஸு விஞ்ஞாணட்டி²தீஸு. வுத்தனயேனாதி ‘‘காமப⁴வே பன து³க்³க³தியங் அட்ட²ன்னம்பி பரித்தவிபாகவிஞ்ஞாணானங் ததே²வ பச்சயோ பவத்தே, நோ படிஸந்தி⁴ய’’ந்திஆதி³னா (விப⁴॰ அட்ட²॰ 227) வுத்தனயேனேவ.

    Bhavādayoti bhavayonigatisattāvāse. Tiṇṇaṃ viññāṇānanti purimānaṃ tiṇṇaṃ āruppavipākaviññāṇānaṃ. Tīsūti pañcamādīsu tīsu viññāṇaṭṭhitīsu. Vuttanayenāti ‘‘kāmabhave pana duggatiyaṃ aṭṭhannampi parittavipākaviññāṇānaṃ tatheva paccayo pavatte, no paṭisandhiya’’ntiādinā (vibha. aṭṭha. 227) vuttanayeneva.

    விஞ்ஞாணபத³னித்³தே³ஸவண்ணனா நிட்டி²தா.

    Viññāṇapadaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.

    நாமரூபபத³னித்³தே³ஸவண்ணனா

    Nāmarūpapadaniddesavaṇṇanā

    228. யதி³பி ஸுத்தந்தே அபி⁴த⁴ம்மே ச படிச்சஸமுப்பாத³னித்³தே³ஸே ரூபபத³ஸ்ஸ தே³ஸனாபே⁴தோ³ நத்தி², அபி⁴த⁴ம்மே பன ‘‘ஸப்³ப³ங் ரூபங் ந ஹேதூ’’திஆதி³னா (த⁴॰ ஸ॰ 584) ஸுத்தந்ததோ தஸ்ஸ தே³ஸனாபே⁴தோ³ அத்தே²வாதி ஆஹ ‘‘ஸுத்தந்தா…பே॰… பே⁴தோ³’’தி. ஸங்க்²யெய்யேஸு பரிச்சே²த³தோ க³ஹிதேஸு அத்த²ஸித்³தோ⁴ தத்த² ஸங்க்²யாபரிச்சே²தோ³தி வுத்தங் ‘‘அத்த²தோ பன வுத்தமேவ ஹோதீ’’தி.

    228. Yadipi suttante abhidhamme ca paṭiccasamuppādaniddese rūpapadassa desanābhedo natthi, abhidhamme pana ‘‘sabbaṃ rūpaṃ na hetū’’tiādinā (dha. sa. 584) suttantato tassa desanābhedo atthevāti āha ‘‘suttantā…pe… bhedo’’ti. Saṅkhyeyyesu paricchedato gahitesu atthasiddho tattha saṅkhyāparicchedoti vuttaṃ ‘‘atthato pana vuttameva hotī’’ti.

    ஓபபாதிகஸத்தேஸூதி வா ஸாமஞ்ஞதோ ஸப்³பே³ ஓபபாதிகா வுத்தா. தேஸு ப்³ரஹ்மகாயிகாதி³க்³க³ஹணேன ரூபாவசராவ வுத்தாதி தத³ஞ்ஞே ஸந்தா⁴ய ஸேஸஓபபாதிகானந்தி ஸேஸக்³க³ஹணங் ஸாத்த²கமேவ. வுத்தனயேனாதி ‘‘த்³வே வா தயோ வா த³ஸகா, ஓமதோ ஆதி³னா ஸஹா’’திஆதி³னா (விப⁴॰ அட்ட²॰ 227) ரூபமிஸ்ஸகவிஞ்ஞாணே வுத்தனயேன.

    Opapātikasattesūti vā sāmaññato sabbe opapātikā vuttā. Tesu brahmakāyikādiggahaṇena rūpāvacarāva vuttāti tadaññe sandhāya sesaopapātikānanti sesaggahaṇaṃ sātthakameva. Vuttanayenāti ‘‘dve vā tayo vā dasakā, omato ādinā sahā’’tiādinā (vibha. aṭṭha. 227) rūpamissakaviññāṇe vuttanayena.

    ‘‘த்³வே ஸந்ததிஸீஸானீ’’தி ஆரப்³ப⁴ யாவ ‘‘ஸத்த ஸந்ததிஸீஸானீ’’தி (விப⁴॰ அட்ட²॰ 228) எத்தகங் அட்ட²கதா²பாட²ங் ஸந்தா⁴ய வுத்தங் ‘‘ஸத்தகபரியோஸான’’ந்தி. ஏகேகசித்தக்க²ணே திக்க²த்துங் ரூபுப்பத்திங் அனநுஜானந்தோ ஆஹ ‘‘இமினாதி⁴ப்பாயேனா’’தி. சித்தஸ்ஸ உப்பாத³க்க²ணேயேவ ஸப்³ப³ங் ரூபங் உப்பஜ்ஜதீதி ஹி அத்தனோ அதி⁴ப்பாயோ.

    ‘‘Dve santatisīsānī’’ti ārabbha yāva ‘‘satta santatisīsānī’’ti (vibha. aṭṭha. 228) ettakaṃ aṭṭhakathāpāṭhaṃ sandhāya vuttaṃ ‘‘sattakapariyosāna’’nti. Ekekacittakkhaṇe tikkhattuṃ rūpuppattiṃ ananujānanto āha ‘‘iminādhippāyenā’’ti. Cittassa uppādakkhaṇeyeva sabbaṃ rūpaṃ uppajjatīti hi attano adhippāyo.

    ‘‘ரூபாஜனககம்மஜ’’ந்தி இத³ங் பூ⁴தகத²னமத்தங் த³ட்ட²ப்³ப³ங் பஞ்சவிஞ்ஞாணானங் அதங்ஸபா⁴வதாபா⁴வா. ரூபாஜனககம்மஜந்தி வா சுதிசித்தங் ஸந்தா⁴ய வுத்தங். படிஸந்தி⁴சித்தங் பன ‘‘பவத்திய’’ந்தி இமினாவ நிவத்திதங். ‘‘ஸப்³பே³ஸம்பி சுதிசித்தங் ரூபங் ந ஸமுட்டா²பேதீ’’தி (த⁴॰ ஸ॰ மூலடீ॰ 636) அட்ட²ஸாலினீடீகாயங் வுத்தோவாயமத்தோ². பஞ்சவிஞ்ஞாணக்க²ணே தப்பச்சயா ரூபுப்பத்தியா அபா⁴வேன வுத்தங் ‘‘பஞ்சவிஞ்ஞாணப்பவத்திகாலங் ஸந்தா⁴யா’’தி. தத்தா²பி அஸஹஜாதவிஞ்ஞாணபச்சயா அத்தே²வ ரூபுப்பத்தீதி ஆஹ ‘‘ஸஹஜாதவிஞ்ஞாணபச்சயஞ்சா’’தி. ப⁴வங்கா³தீ³தி ப⁴வங்க³ஸம்படிச்ச²னஸந்தீரணததா³ரம்மணானி. அஞ்ஞேனாதி யதா²வுத்தகம்மவிஞ்ஞாணதோ அஞ்ஞேன அபி⁴ஸங்கா²ரவிஞ்ஞாணேன. ரூபமேவ ஹி குஸலாகுஸலகிரியசித்தப்பவத்திக்க²ணே அபி⁴ஸங்கா²ரவிஞ்ஞாணபச்சயா உப்பஜ்ஜதி, ந நாமங் ப⁴வங்க³ங். தங்ஜனகேனாதி ப⁴வங்கா³தி³ஜனகேன. கம்மவிஞ்ஞாணப்பச்சயா விபாகசித்தப்பவத்திகாலே விபாகனாமஸ்ஸ கம்மஸமுட்டா²னரூபஸ்ஸ ச வஸேன. ஸஹஜாதவிஞ்ஞாணபச்சயா பன இதரசித்தப்பவத்திகாலேபி விபாகோ விபாகனாமவஸேன, சித்தஸமுட்டா²னரூபவஸேன ச நாமரூபஸ்ஸ ஸம்ப⁴வோ த³ஸ்ஸேதப்³போ³தி ஆஹ ‘‘ஸஹஜாத…பே॰… யோஜேதப்³ப³’’ந்தி. ரூபஸத்³தே³ன ச அத்தனோ ஏகதே³ஸேனாதி ஸம்ப³ந்தோ⁴. ‘‘ஸரூபானங் ஏகதே³ஸோ ஏகவிப⁴த்திய’’ந்தி (பாணினீ 1.2.64) ஸத்³த³லக்க²ணங் ஸந்தா⁴யாஹ ‘‘ஸரூபானங் ஏகதே³ஸோ’’தி. இச்சி²தோ ஹி ஏகதே³ஸரூபானம்பி ஏகதே³ஸோ யதா² ‘‘நித³ஸ்ஸிதவிபக்கே²ஹீ’’தி. நித³ஸ்ஸிதோ ச நித³ஸ்ஸிதவிபக்கோ² ச நித³ஸ்ஸிதவிபக்கோ²தி அயஞ்ஹெத்த² அத்தோ². ‘‘டா²ன’’ந்தி இமினா ஸேஸஸத்³த³ஸ்ஸ அத்த²ங் வத³தி. ஸரூபேன ட²பனஞ்ஹி இத⁴ ஸேஸனங்.

    ‘‘Rūpājanakakammaja’’nti idaṃ bhūtakathanamattaṃ daṭṭhabbaṃ pañcaviññāṇānaṃ ataṃsabhāvatābhāvā. Rūpājanakakammajanti vā cuticittaṃ sandhāya vuttaṃ. Paṭisandhicittaṃ pana ‘‘pavattiya’’nti imināva nivattitaṃ. ‘‘Sabbesampi cuticittaṃ rūpaṃ na samuṭṭhāpetī’’ti (dha. sa. mūlaṭī. 636) aṭṭhasālinīṭīkāyaṃ vuttovāyamattho. Pañcaviññāṇakkhaṇe tappaccayā rūpuppattiyā abhāvena vuttaṃ ‘‘pañcaviññāṇappavattikālaṃsandhāyā’’ti. Tatthāpi asahajātaviññāṇapaccayā attheva rūpuppattīti āha ‘‘sahajātaviññāṇapaccayañcā’’ti. Bhavaṅgādīti bhavaṅgasampaṭicchanasantīraṇatadārammaṇāni. Aññenāti yathāvuttakammaviññāṇato aññena abhisaṅkhāraviññāṇena. Rūpameva hi kusalākusalakiriyacittappavattikkhaṇe abhisaṅkhāraviññāṇapaccayā uppajjati, na nāmaṃ bhavaṅgaṃ. Taṃjanakenāti bhavaṅgādijanakena. Kammaviññāṇappaccayā vipākacittappavattikāle vipākanāmassa kammasamuṭṭhānarūpassa ca vasena. Sahajātaviññāṇapaccayā pana itaracittappavattikālepi vipāko vipākanāmavasena, cittasamuṭṭhānarūpavasena ca nāmarūpassa sambhavo dassetabboti āha ‘‘sahajāta…pe… yojetabba’’nti. Rūpasaddena ca attano ekadesenāti sambandho. ‘‘Sarūpānaṃ ekadeso ekavibhattiya’’nti (pāṇinī 1.2.64) saddalakkhaṇaṃ sandhāyāha ‘‘sarūpānaṃ ekadeso’’ti. Icchito hi ekadesarūpānampi ekadeso yathā ‘‘nidassitavipakkhehī’’ti. Nidassito ca nidassitavipakkho ca nidassitavipakkhoti ayañhettha attho. ‘‘Ṭhāna’’nti iminā sesasaddassa atthaṃ vadati. Sarūpena ṭhapanañhi idha sesanaṃ.

    யங்-தங்-ஸத்³தா³னங் அப்³யபி⁴சாரிதஸம்ப³ந்த⁴த்தா அவுத்தம்பி ததோ-ஸத்³த³ங் ஆனெத்வா ஆஹ ‘‘ததோ யுத்தமேவ இத³ந்தி யோஜேதப்³ப³’’ந்தி. விபாகஸ்ஸ அஜனகங் விபாகாஜனகங், நிஸ்ஸந்த³ப²லமத்ததா³யககம்மங், தங் ஸமுட்டா²னங் ஏதஸ்ஸாதி விபாகாஜனககம்மஸமுட்டா²னங். வுத்தனயேனாதி ‘‘வத்து²காயவஸேன ரூபதோ த்³வே ஸந்ததிஸீஸானி, தயோ ச அரூபினோ க²ந்தா⁴’’திஆதி³னா (விப⁴॰ அட்ட²॰ 228) வுத்தேன நயேன. உப⁴யந்தி நாமங் ரூபஞ்ச.

    Yaṃ-taṃ-saddānaṃ abyabhicāritasambandhattā avuttampi tato-saddaṃ ānetvā āha ‘‘tato yuttameva idanti yojetabba’’nti. Vipākassa ajanakaṃ vipākājanakaṃ, nissandaphalamattadāyakakammaṃ, taṃ samuṭṭhānaṃ etassāti vipākājanakakammasamuṭṭhānaṃ. Vuttanayenāti ‘‘vatthukāyavasena rūpato dve santatisīsāni, tayo ca arūpino khandhā’’tiādinā (vibha. aṭṭha. 228) vuttena nayena. Ubhayanti nāmaṃ rūpañca.

    கம்மாரம்மணபடிஸந்தி⁴ஆதி³காலேதி எத்த² ஆதி³-ஸத்³தே³ன ஸம்மஸனாதி³காலஸங்க³ஹோ த³ட்ட²ப்³போ³. தந்தி அபி⁴ஸங்கா²ரவிஞ்ஞாணங்.

    Kammārammaṇapaṭisandhiādikāleti ettha ādi-saddena sammasanādikālasaṅgaho daṭṭhabbo. Tanti abhisaṅkhāraviññāṇaṃ.

    யதி³பி ‘‘அத்தி² ரூபங் சித்தஸமுட்டா²ன’’ந்திஆதி³வசனதோ (த⁴॰ ஸ॰ 584) ரூபஸ்ஸபி விஞ்ஞாணபச்சயதா ஸுத்ததோ ஜானிதப்³பா³, விஞ்ஞாணஸன்னிஸ்ஸிதா இட்டா²னுப⁴வனாத³யோ தஸ்மிங் ஸதி ஸப்³பா⁴வதோ, அஸதி ச அபா⁴வதோ யதா² ஸத்³தெ⁴ய்யாதி³வத்து²ம்ஹி ஸத்³தா⁴த³யோதி நாமஸ்ஸபி யுத்திதோ விஞ்ஞாணபச்சயதா ஸித்³தா⁴, அட்ட²கதா²யங் பன வுத்தமத்த²ங் த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘ஸுத்ததோ நாமங்…பே॰… ஜானிதப்³ப³’’ந்தி ஆஹ. யாவதே³வ பச்சயபச்சயுப்பன்னத⁴ம்மமத்ததாவிபா⁴வனமுகே²ன அவிபரீததோ பவத்தினிவத்திஸந்த³ஸ்ஸனங் படிச்சஸமுப்பாத³தே³ஸனா, தாவதே³வ ச த⁴ம்மசக்கப்பவத்தனந்தி த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘யஸ்மா’’திஆதி³மாஹ . யஸ்மா பன பவத்தினிவத்திவிபா⁴வனதோ ஸச்சதே³ஸனாவ பச்சயாகாரதே³ஸனா, ஸச்சதே³ஸனா ச த⁴ம்மசக்கப்பவத்தனங். யதா²ஹ ‘‘இத³ங் து³க்க²ந்தி மே பி⁴க்க²வே…பே॰… பா³ராணஸியங் இஸிபதனே மிக³தா³யே அனுத்தரங் த⁴ம்மசக்கங் பவத்தித’’ந்திஆதி³, தஸ்மா ‘‘விஞ்ஞாணபச்சயா நாமரூப’’ந்தி பத³ஸ்ஸ ஸச்சதே³ஸனாபா⁴வதீ³பனேன த⁴ம்மசக்கப்பவத்தனபா⁴வங் த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘நாமரூபமத்ததாவசனேனேவ வா’’திஆதி³ வுத்தங்.

    Yadipi ‘‘atthi rūpaṃ cittasamuṭṭhāna’’ntiādivacanato (dha. sa. 584) rūpassapi viññāṇapaccayatā suttato jānitabbā, viññāṇasannissitā iṭṭhānubhavanādayo tasmiṃ sati sabbhāvato, asati ca abhāvato yathā saddheyyādivatthumhi saddhādayoti nāmassapi yuttito viññāṇapaccayatā siddhā, aṭṭhakathāyaṃ pana vuttamatthaṃ dassento ‘‘suttato nāmaṃ…pe… jānitabba’’nti āha. Yāvadeva paccayapaccayuppannadhammamattatāvibhāvanamukhena aviparītato pavattinivattisandassanaṃ paṭiccasamuppādadesanā, tāvadeva ca dhammacakkappavattananti dassento ‘‘yasmā’’tiādimāha . Yasmā pana pavattinivattivibhāvanato saccadesanāva paccayākāradesanā, saccadesanā ca dhammacakkappavattanaṃ. Yathāha ‘‘idaṃ dukkhanti me bhikkhave…pe… bārāṇasiyaṃ isipatane migadāye anuttaraṃ dhammacakkaṃ pavattita’’ntiādi, tasmā ‘‘viññāṇapaccayā nāmarūpa’’nti padassa saccadesanābhāvadīpanena dhammacakkappavattanabhāvaṃ dassetuṃ ‘‘nāmarūpamattatāvacaneneva vā’’tiādi vuttaṃ.

    நாமரூபபத³னித்³தே³ஸவண்ணனா நிட்டி²தா.

    Nāmarūpapadaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.

    ஸளாயதனபத³னித்³தே³ஸவண்ணனா

    Saḷāyatanapadaniddesavaṇṇanā

    229. யதா²ஸம்ப⁴வந்தி ஸம்ப⁴வானுரூபங். தேன சதுன்னங் தாவ பூ⁴தானங் ஸஹஜாதனிஸ்ஸயஅத்தி²அவிக³தவஸேன சக்கா²யதனாதீ³னங் பஞ்சன்னங் பச்சயபா⁴வோ, வத்தூ²ஸு பன ஹத³யவத்து²னோ ச²ட்டா²யதனஸ்ஸ படிஸந்தி⁴யங் ஸஹஜாதனிஸ்ஸயஅஞ்ஞமஞ்ஞவிப்பயுத்தஅத்தி²அவிக³தவஸேன, பவத்தியங் யஸ்மா அனந்தரசித்தேன ஸத்³தி⁴ங் உப்பன்னமேவ வத்து² டி²திப்பத்தியா ப³லவபா⁴வேன தஸ்ஸ நிஸ்ஸயோ ப⁴விதுங் ஸக்கோதி, ந ஸஹஜாதங், தஸ்மா புரேஜாதனிஸ்ஸயவிப்பயுத்தஅத்தி²அவிக³தவஸேன. இதரவத்தூ²னங் பஞ்சவிஞ்ஞாணஸங்கா²தஸ்ஸ ச²ட்டா²யதனஸ்ஸ இந்த்³ரியபச்சயவஸேன ச, ஜீவிதஸ்ஸ இந்த்³ரியஅத்தி²அவிக³தவஸேன பச்சயபா⁴வோ வுத்தோதி த³ட்ட²ப்³போ³. ஏகப்பகாரேனேவாதி யதா² சக்கா²தீ³னங் மனாயதனஸ்ஸ படினியதத³ஸ்ஸனாதி³கிச்சானுவிதா⁴னதோ நியதோ ஏகப்பகாரேனேவ பச்சயபா⁴வோ, ந ஏவங் ரூபாயதனாதீ³னங், தேஸங் பன ரூபாரம்மணாதி³னா பகாரந்தரேன தஸ்ஸ பச்சயபா⁴வோதி ‘‘அனியமதோ’’தி வுத்தங். கேசி பன ‘‘நியமதோ’’தி பத³ங் ‘‘ஸஸந்ததிபரியாபன்ன’’ந்தி இமினா ஸம்ப³ந்தி⁴த்வா அத்த²ங் வத³ந்தி ‘‘ஏகந்தேன ஸஸந்ததிபரியாபன்ன’’ந்தி.

    229. Yathāsambhavanti sambhavānurūpaṃ. Tena catunnaṃ tāva bhūtānaṃ sahajātanissayaatthiavigatavasena cakkhāyatanādīnaṃ pañcannaṃ paccayabhāvo, vatthūsu pana hadayavatthuno chaṭṭhāyatanassa paṭisandhiyaṃ sahajātanissayaaññamaññavippayuttaatthiavigatavasena, pavattiyaṃ yasmā anantaracittena saddhiṃ uppannameva vatthu ṭhitippattiyā balavabhāvena tassa nissayo bhavituṃ sakkoti, na sahajātaṃ, tasmā purejātanissayavippayuttaatthiavigatavasena. Itaravatthūnaṃ pañcaviññāṇasaṅkhātassa chaṭṭhāyatanassa indriyapaccayavasena ca, jīvitassa indriyaatthiavigatavasena paccayabhāvo vuttoti daṭṭhabbo. Ekappakārenevāti yathā cakkhādīnaṃ manāyatanassa paṭiniyatadassanādikiccānuvidhānato niyato ekappakāreneva paccayabhāvo, na evaṃ rūpāyatanādīnaṃ, tesaṃ pana rūpārammaṇādinā pakārantarena tassa paccayabhāvoti ‘‘aniyamato’’ti vuttaṃ. Keci pana ‘‘niyamato’’ti padaṃ ‘‘sasantatipariyāpanna’’nti iminā sambandhitvā atthaṃ vadanti ‘‘ekantena sasantatipariyāpanna’’nti.

    ‘‘ச²ட்டா²யதனஞ்ச மனாயதனஞ்ச ச²ட்டா²யதன’’ந்தி இமினா விக்³க³ஹேன அத்த²தோ, இதரேஹி த்³வீஹி ஸத்³த³தோபி அத்த²தோபி ஸரூபதங் த³ஸ்ஸேதி. ‘‘சக்கா²தீ³ஹி ஸஹ ‘ஸளாயதன’ந்தி வுத்த’’ந்தி வுத்தனயேன ஏகஸேஸங் கத்வா மனாயதனங் சக்கா²தீ³ஹி ஸத்³தி⁴ங் ‘‘ஸளாயதன’’ந்தி பாளியங் வுத்தங் ‘‘நாமரூபபச்சயா ஸளாயதன’’ந்தி. யதா²வுத்தோதி ‘‘ச²ட்டா²யதனஞ்ச மனாயதனஞ்சா’’திஆதி³னா அத்தனா வுத்தப்பகாரோ. ஸப்³ப³த்தா²தி நாமரூபஸத்³தே³ன ஸளாயதனஸத்³தே³ன ச ஸத்³த³ஸரூபதாஸு, அத்த²ஸரூபதாஸு வா. யதி³ ஸுத்தந்தபா⁴ஜனீயே விபாகச²ட்டா²யதனமேவ அதி⁴ப்பேதங், அத² கஸ்மா ‘‘இதரங் பனா’’திஆதி³ வுத்தங். அவிபாகஞ்ஹி தத்த² இதரந்தி அதி⁴ப்பேதந்தி சோத³னங் ஸந்தா⁴யாஹ ‘‘பச்சயனயே பனா’’திஆதி³.

    ‘‘Chaṭṭhāyatanañca manāyatanañca chaṭṭhāyatana’’nti iminā viggahena atthato, itarehi dvīhi saddatopi atthatopi sarūpataṃ dasseti. ‘‘Cakkhādīhi saha ‘saḷāyatana’nti vutta’’nti vuttanayena ekasesaṃ katvā manāyatanaṃ cakkhādīhi saddhiṃ ‘‘saḷāyatana’’nti pāḷiyaṃ vuttaṃ ‘‘nāmarūpapaccayā saḷāyatana’’nti. Yathāvuttoti ‘‘chaṭṭhāyatanañca manāyatanañcā’’tiādinā attanā vuttappakāro. Sabbatthāti nāmarūpasaddena saḷāyatanasaddena ca saddasarūpatāsu, atthasarūpatāsu vā. Yadi suttantabhājanīye vipākachaṭṭhāyatanameva adhippetaṃ, atha kasmā ‘‘itaraṃ panā’’tiādi vuttaṃ. Avipākañhi tattha itaranti adhippetanti codanaṃ sandhāyāha ‘‘paccayanaye panā’’tiādi.

    ஸஹஜாதாதீ³ஸு ஹேதுஆஹாரிந்த்³ரியபச்சயே பக்கி²பித்வா த³ஸதா⁴, ததோ ஏகங் அபனெத்வா நவதா⁴, ததோ ஏகங் அபனெத்வா அட்ட²தா⁴ பச்சயபா⁴வோ வேதி³தப்³போ³. ஏவமெத்த² ஸாதா⁴ரணவஸேன அவகங்ஸோ, ஹேதுஆதி³அஸாதா⁴ரணவஸேன உக்கங்ஸோதி ஜா²னாதீ³னம்பி வஸேன வேதி³தப்³போ³.

    Sahajātādīsu hetuāhārindriyapaccaye pakkhipitvā dasadhā, tato ekaṃ apanetvā navadhā, tato ekaṃ apanetvā aṭṭhadhā paccayabhāvo veditabbo. Evamettha sādhāraṇavasena avakaṃso, hetuādiasādhāraṇavasena ukkaṃsoti jhānādīnampi vasena veditabbo.

    படிஸந்தி⁴யங் அரூபத⁴ம்மா கம்மஜரூபஸ்ஸ உப்பாத³க்க²ணே பச்சயா ஹொந்தீதி ‘‘பவத்தே’’தி விஸேஸேதி. ‘‘பச்சா²ஜாதவிப்பயுத்தாத³யோ ஏவா’’தி நியமேன ஸஹஜாதபுரேஜாதவிப்பயுத்தாத³யோ நிவத்தேதி.

    Paṭisandhiyaṃ arūpadhammā kammajarūpassa uppādakkhaṇe paccayā hontīti ‘‘pavatte’’ti viseseti. ‘‘Pacchājātavippayuttādayo evā’’ti niyamena sahajātapurejātavippayuttādayo nivatteti.

    ‘‘அவஸேஸமனாயதனஸ்ஸா’’தி அவஸேஸக்³க³ஹணம்பி பகரணதோ விஸிட்ட²விஸயமேவாதி த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘பஞ்சக்க²ந்த⁴ப⁴வே’’திஆதி³மாஹ, யதோ அட்ட²கதா²யங் ‘‘வத்து²ரூப’’ந்திஆதி³ வுத்தங். யதா²ஸம்ப⁴வங் யோஜேதப்³போ³தி நாமரூபஸ்ஸ படிஸந்தி⁴யங் ஸஹஜாதஅஞ்ஞமஞ்ஞனிஸ்ஸயஅத்தி²அவிக³தாதி³பச்சயபா⁴வோ ஸஹஜாதாதி³ஸாதா⁴ரணபச்சயபா⁴வோ, ஸம்பயுத்தவிபாகஹேதுஆஹாரிந்த்³ரியாதி³பச்சயபா⁴வோ ஸம்பயுத்தாதி³அஸாதா⁴ரணபச்சயபா⁴வோ நாமஸ்ஸ, ரூபஸ்ஸ பன விப்பயுத்தபச்சயபா⁴வோ யோஜேதப்³போ³.

    ‘‘Avasesamanāyatanassā’’ti avasesaggahaṇampi pakaraṇato visiṭṭhavisayamevāti dassetuṃ ‘‘pañcakkhandhabhave’’tiādimāha, yato aṭṭhakathāyaṃ ‘‘vatthurūpa’’ntiādi vuttaṃ. Yathāsambhavaṃ yojetabboti nāmarūpassa paṭisandhiyaṃ sahajātaaññamaññanissayaatthiavigatādipaccayabhāvo sahajātādisādhāraṇapaccayabhāvo, sampayuttavipākahetuāhārindriyādipaccayabhāvo sampayuttādiasādhāraṇapaccayabhāvo nāmassa, rūpassa pana vippayuttapaccayabhāvo yojetabbo.

    ஸளாயதனபத³னித்³தே³ஸவண்ணனா நிட்டி²தா.

    Saḷāyatanapadaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.

    ப²ஸ்ஸபத³னித்³தே³ஸவண்ணனா

    Phassapadaniddesavaṇṇanā

    230. தத³பே⁴த³வஸேனாதி தஸ்ஸ ப²ஸ்ஸஸ்ஸ அபே⁴த³வஸேன, ப²ஸ்ஸபா⁴வஸாமஞ்ஞேனாதி அத்தோ². ந யுத்தங் ஏகஸ்ஸேவ வசனங். அஞ்ஞஸ்ஸாபீதி யதா²வுத்ததோ அஞ்ஞஸ்ஸாபி. ஸப்³பா³யதனதோ ஹி ஏகஸ்ஸ ப²ஸ்ஸஸ்ஸ அஸம்ப⁴வசோத³னாயங் தப்பஸங்கே³ன ஏகாயதனதோ அனேகஸ்ஸாபி ஸம்ப⁴வோ நத்தீ²தி சோத³னா ‘‘ஈதி³ஸீ த⁴ம்மதா நத்தீ²’’தி ஞாபனத்தா²தி த³ஸ்ஸேதி ‘‘அஞ்ஞஸ்ஸாபீ’’திஆதி³னா. நித³ஸ்ஸனவஸேனாதி உதா³ஹரணத³ஸ்ஸனவஸேன . ஏகப²ஸ்ஸஸ்ஸ ஸம்ப⁴வதோதி காரணாபதே³ஸோ. ஏகப²ஸ்ஸஸம்ப⁴வஸ்ஸ லப்³ப⁴மானத்தா ‘‘ஸளாயதனபச்சயா ப²ஸ்ஸோ’’தி ப⁴க³வதா வுத்தந்தி பரிஹாரங் த³ஸ்ஸெந்தோதி யோஜனா. ஸேஸேஸூதி ஏகந்திஆதீ³ஸு. நவதா⁴ பச்சயத்தே ஏகங் விபாகமனாயதனங் விபா⁴வயே. ததா² சாதி ஆரம்மணபுரேஜாதஅத்தி²அவிக³தவஸேன. ய்வாயங் பச்சயபா⁴வோ யாதி³ஸானங் ஹோதி, தங் த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘பச்சுப்பன்னானி…பே॰… ஸந்தா⁴ய வுத்த’’ந்தி ஆஹ. அதீதானாக³தகாலவிமுத்தானம்பி ஆரம்மணமத்ததாய ஸம்ப⁴வதோ ஆஹ ‘‘ஆரம்மண…பே॰… ஸந்தா⁴ய வுத்த’’ந்தி. தத்த² தந்தி ரூபாயதனாதி³ங்.

    230. Tadabhedavasenāti tassa phassassa abhedavasena, phassabhāvasāmaññenāti attho. Na yuttaṃ ekasseva vacanaṃ. Aññassāpīti yathāvuttato aññassāpi. Sabbāyatanato hi ekassa phassassa asambhavacodanāyaṃ tappasaṅgena ekāyatanato anekassāpi sambhavo natthīti codanā ‘‘īdisī dhammatā natthī’’ti ñāpanatthāti dasseti ‘‘aññassāpī’’tiādinā. Nidassanavasenāti udāharaṇadassanavasena . Ekaphassassa sambhavatoti kāraṇāpadeso. Ekaphassasambhavassa labbhamānattā ‘‘saḷāyatanapaccayā phasso’’ti bhagavatā vuttanti parihāraṃ dassentoti yojanā. Sesesūti ekantiādīsu. Navadhā paccayatte ekaṃ vipākamanāyatanaṃ vibhāvaye. Tathā cāti ārammaṇapurejātaatthiavigatavasena. Yvāyaṃ paccayabhāvo yādisānaṃ hoti, taṃ dassetuṃ ‘‘paccuppannāni…pe… sandhāya vutta’’nti āha. Atītānāgatakālavimuttānampi ārammaṇamattatāya sambhavato āha ‘‘ārammaṇa…pe… sandhāya vutta’’nti. Tattha tanti rūpāyatanādiṃ.

    ப²ஸ்ஸபத³னித்³தே³ஸவண்ணனா நிட்டி²தா.

    Phassapadaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.

    வேத³னாபத³னித்³தே³ஸவண்ணனா

    Vedanāpadaniddesavaṇṇanā

    231. அனந்தராதீ³ஹீதி அனந்தரஸமனந்தரூபனிஸ்ஸயனத்தி²விக³தபச்சயேஹி. உபனிஸ்ஸயேதி அனந்தரூபனிஸ்ஸயே. அனந்தரஸமனந்தரபச்சயா ஹி அனந்தரதாவஸேனேவ அனந்தரூபனிஸ்ஸயே அந்தோக³தா⁴. நத்தி²விக³தபச்சயா பன அனந்தரஸமனந்தரபச்சயத⁴ம்மானங்யேவ ததா²பா⁴வதோ தத³ந்தோக³தா⁴. தஸ்ஸாதி உபனிஸ்ஸயஸ்ஸ.

    231. Anantarādīhīti anantarasamanantarūpanissayanatthivigatapaccayehi. Upanissayeti anantarūpanissaye. Anantarasamanantarapaccayā hi anantaratāvaseneva anantarūpanissaye antogadhā. Natthivigatapaccayā pana anantarasamanantarapaccayadhammānaṃyeva tathābhāvato tadantogadhā. Tassāti upanissayassa.

    ஸப்³ப³ஸ்ஸாதி விபாகஸ்ஸ, அவிபாகஸ்ஸ ச. படிஸந்தி⁴ப⁴வங்க³சுதிசித்தஸம்பயுத்தாய ஹி வேத³னாய ஸஹஜாதமனோஸம்ப²ஸ்ஸோ வுத்தனயேன அட்ட²தா⁴ பச்சயோ ஹோதி. அனந்தரோ அனந்தராதி³னா, அனானந்தரோ உபனிஸ்ஸயவஸேனேவ பச்சயோ ஹோதி. ஸம்ப⁴வத³ஸ்ஸனஞ்சேதங், ந தாஸங் மனொத்³வாரிகபா⁴வத³ஸ்ஸனந்தி த³ட்ட²ப்³ப³ங்.

    Sabbassāti vipākassa, avipākassa ca. Paṭisandhibhavaṅgacuticittasampayuttāya hi vedanāya sahajātamanosamphasso vuttanayena aṭṭhadhā paccayo hoti. Anantaro anantarādinā, anānantaro upanissayavaseneva paccayo hoti. Sambhavadassanañcetaṃ, na tāsaṃ manodvārikabhāvadassananti daṭṭhabbaṃ.

    வேத³னாபத³னித்³தே³ஸவண்ணனா நிட்டி²தா.

    Vedanāpadaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.

    தண்ஹாபத³னித்³தே³ஸவண்ணனா

    Taṇhāpadaniddesavaṇṇanā

    232. யதா² ச ரஸாயனஜானி ஓஜாஜீவிதானி, ஏவங் தங்னிமித்தங் ஸுக²ங், தத³பனெய்யங் ஜராதி³து³க்க²ஞ்ச த⁴ம்மாரம்மணபா⁴வேன யோஜேதப்³ப³ங்.

    232. Yathā ca rasāyanajāni ojājīvitāni, evaṃ taṃnimittaṃ sukhaṃ, tadapaneyyaṃ jarādidukkhañca dhammārammaṇabhāvena yojetabbaṃ.

    கம்மப²லாபி⁴பத்த²னாவஸேன ஸத்தா கம்மானிபி ஆயூஹந்தீதி ஸாதிஸயங் தண்ஹாய விபாகவேத³னா உபனிஸ்ஸயோ, ந ததா² இதராதி ஆஹ ‘‘விபாகா விஸேஸேன…பே॰… அவிஸேஸேன இதரா சா’’தி. இதராதி அவிபாகாதி அத்தோ². ‘‘ஸுக²மிச்சேவ பா⁴ஸிதா’’தி இத³ங் இட்ட²ஸபா⁴வங்யேவ உபெக்க²ங் ஸந்தா⁴ய வுத்தங், ந அனிட்ட²ஸபா⁴வங். தேனாஹ ‘‘உபெக்கா² பனா’’திஆதி³. ஸப்³ப³ஸ்ஸாதி அவீதராக³ஸ்ஸ வீதராக³ஸ்ஸ ச வேத³னாவதோ புக்³க³லஸ்ஸ.

    Kammaphalābhipatthanāvasena sattā kammānipi āyūhantīti sātisayaṃ taṇhāya vipākavedanā upanissayo, na tathā itarāti āha ‘‘vipākā visesena…pe… avisesena itarā cā’’ti. Itarāti avipākāti attho. ‘‘Sukhamicceva bhāsitā’’ti idaṃ iṭṭhasabhāvaṃyeva upekkhaṃ sandhāya vuttaṃ, na aniṭṭhasabhāvaṃ. Tenāha ‘‘upekkhā panā’’tiādi. Sabbassāti avītarāgassa vītarāgassa ca vedanāvato puggalassa.

    வேத³னாபச்சயா ஏவாதி அயங் நியமோ நியமந்தரனிவத்தனபரோதி நாஸ்ஸ பச்சயந்தரனிவத்தனத்த²தா த³ட்ட²ப்³பா³. ஏதேன பச்சயுப்பன்னந்தரபடிக்கே²போபி நிவத்திதோ ஹோதி.

    Vedanāpaccayā evāti ayaṃ niyamo niyamantaranivattanaparoti nāssa paccayantaranivattanatthatā daṭṭhabbā. Etena paccayuppannantarapaṭikkhepopi nivattito hoti.

    தண்ஹாபத³னித்³தே³ஸவண்ணனா நிட்டி²தா.

    Taṇhāpadaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.

    உபாதா³னபத³னித்³தே³ஸவண்ணனா

    Upādānapadaniddesavaṇṇanā

    233. புரிமதி³ட்டி²ந்தி ‘‘ஸஸ்ஸதோ அத்தா’’தி (தீ³॰ நி॰ 1.31) பகே³வ அபி⁴னிவிட்ட²ங் ஸஸ்ஸதகா³ஹங் ஸந்தா⁴ய வுத்தங். தேனாஹ ‘‘அத்தக்³க³ஹணங்…பே॰… த³ட்ட²ப்³ப³’’ந்தி. உபாதி³யமானந்தி க³ண்ஹந்தங். லோகோதி வா க³ஹணந்தி யங் ‘‘லோகோ ஸஸ்ஸதோ’’தி க³ஹணங், ஸா தி³ட்டீ²தி அத்தோ². தேனாஹ ‘‘தி³ட்டு²பாதா³னபூ⁴த’’ந்தி. ‘‘த⁴ம்மஸங்கே²ப…பே॰… தி³ட்டி²மத்தமேவா’’தி இத³ங் ப்³யவஹிதானங் பதா³னங் ஸம்ப³ந்த⁴த³ஸ்ஸனங். தத்த² ஸங்கே²பதோ தண்ஹாத³ள்ஹத்தங், ஸங்கே²பதோ தி³ட்டி²மத்தமேவ சத்தாரி உபாதா³னானீதி அதி⁴ப்பாயோ. த⁴ம்மஸங்கே²பவித்தா²ரதோதி ஸமுதா³யபூ⁴ததோ த⁴ம்மஸங்கே²பவித்தா²ரதோ தத³வயவபூ⁴தங் ஸங்கே²பங் வித்தா²ரஞ்ச நித்³தா⁴ரேதி.

    233. Purimadiṭṭhinti ‘‘sassato attā’’ti (dī. ni. 1.31) pageva abhiniviṭṭhaṃ sassatagāhaṃ sandhāya vuttaṃ. Tenāha ‘‘attaggahaṇaṃ…pe… daṭṭhabba’’nti. Upādiyamānanti gaṇhantaṃ. Lokoti vā gahaṇanti yaṃ ‘‘loko sassato’’ti gahaṇaṃ, sā diṭṭhīti attho. Tenāha ‘‘diṭṭhupādānabhūta’’nti. ‘‘Dhammasaṅkhepa…pe… diṭṭhimattamevā’’ti idaṃ byavahitānaṃ padānaṃ sambandhadassanaṃ. Tattha saṅkhepato taṇhādaḷhattaṃ, saṅkhepato diṭṭhimattameva cattāri upādānānīti adhippāyo. Dhammasaṅkhepavitthāratoti samudāyabhūtato dhammasaṅkhepavitthārato tadavayavabhūtaṃ saṅkhepaṃ vitthārañca niddhāreti.

    ஸஸ்ஸதகா³ஹபுப்³ப³ங்க³மோ, உச்சே²த³கா³ஹபுப்³ப³ங்க³மோ ச அத்தகா³ஹோதி யோஜனா. தேஸந்தி யதா²வுத்தஸஸ்ஸதுச்சே²த³கா³ஹானங் மூலபா⁴வேன விதா⁴யகத்தா ஸாமிபூ⁴தோ. ஆதி³னா வாதி ‘‘பட²மங் அத்தவாது³பாதா³ன’’ந்திஆதி³னா வா வாக்யேன.

    Sassatagāhapubbaṅgamo, ucchedagāhapubbaṅgamo ca attagāhoti yojanā. Tesanti yathāvuttasassatucchedagāhānaṃ mūlabhāvena vidhāyakattā sāmibhūto. Ādinā vāti ‘‘paṭhamaṃ attavādupādāna’’ntiādinā vā vākyena.

    யேன ப⁴வஸ்ஸாதே³ன க³தி⁴தசித்தோ ப⁴வனிப்³ப³த்தகங் கம்மங் கத்வா உபபன்னோ, ஸா ப⁴வனிகந்தி ஸந்தானே சிரானுப³ந்தா⁴ அபி⁴ண்ஹுப்பத்திகா உபபன்னமத்தஸ்ஸ உப்பஜ்ஜதீதி ஆஹ ‘‘யதி³பி…பே॰… பவத்திதப்³ப³த்தா’’தி. அரஹத்தமக்³க³வஜ்ஜ²த்தா ப⁴வராக³ஸ்ஸபி காமுபாதா³னபா⁴வோ அத்தே²வாதி ஆஹ ‘‘தண்ஹாத³ள்ஹத்தங் ந ஹோதீதி மஞ்ஞமானோ’’தி. ப⁴வராகோ³பி ஹி ஸவிஸயே த³ள்ஹங் பவத்ததீதி. ஸப்³பா³பி தண்ஹா காமுபாதா³னந்தி எத்தா²பி தஸ்ஸ அரஹத்தமக்³க³வஜ்ஜ²தா வுத்தாதி ஆனெத்வா யோஜேதப்³ப³ங்.

    Yena bhavassādena gadhitacitto bhavanibbattakaṃ kammaṃ katvā upapanno, sā bhavanikanti santāne cirānubandhā abhiṇhuppattikā upapannamattassa uppajjatīti āha ‘‘yadipi…pe… pavattitabbattā’’ti. Arahattamaggavajjhattā bhavarāgassapi kāmupādānabhāvo atthevāti āha ‘‘taṇhādaḷhattaṃ na hotīti maññamāno’’ti. Bhavarāgopi hi savisaye daḷhaṃ pavattatīti. Sabbāpi taṇhā kāmupādānanti etthāpi tassa arahattamaggavajjhatā vuttāti ānetvā yojetabbaṃ.

    உப்பத்திட்டா²னபூ⁴தா ந ஆரம்மணபூ⁴தாதி அதி⁴ப்பாயோ. தேனாதி க²ந்தா⁴னங் ஆலயபா⁴வேன. ஆரம்மணானந்தரபகதூபனிஸ்ஸயாதி ஆரம்மணூபனிஸ்ஸயஅனந்தரூபனிஸ்ஸயபகதூபனிஸ்ஸயா. அனந்தரபச்சயாதீ³னந்தி அனந்தரஸமனந்தரஆரம்மணபச்சயாதீ³னங்.

    Uppattiṭṭhānabhūtā na ārammaṇabhūtāti adhippāyo. Tenāti khandhānaṃ ālayabhāvena. Ārammaṇānantarapakatūpanissayāti ārammaṇūpanissayaanantarūpanissayapakatūpanissayā. Anantarapaccayādīnanti anantarasamanantaraārammaṇapaccayādīnaṃ.

    உபாதா³னபத³னித்³தே³ஸவண்ணனா நிட்டி²தா.

    Upādānapadaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.

    ப⁴வபத³னித்³தே³ஸவண்ணனா

    Bhavapadaniddesavaṇṇanā

    234. ‘‘ப⁴வதீ’’தி இத³ங் உபபத்திப⁴வனிப்³ப³சனங். த்³வயஸ்ஸாதி கம்முபபத்திப⁴வத்³வயஸ்ஸ. நிப்பா²த³னப²லங் ப²லஸ்ஸ உப்பாத³னஸமத்த²தா. நிப்³ப³த்தனங் நிப்பா²த³னங்.

    234. ‘‘Bhavatī’’ti idaṃ upapattibhavanibbacanaṃ. Dvayassāti kammupapattibhavadvayassa. Nipphādanaphalaṃ phalassa uppādanasamatthatā. Nibbattanaṃ nipphādanaṃ.

    ‘‘ப⁴க³வங்மூலகா’’தி (அ॰ நி॰ 8.83; 9.1; 10.58; 11.19) விய ‘‘ஸஞ்ஞாவங்ப⁴வோ’’தி வத்தப்³பே³ அத்தி²-அத்தே² வா வங்-ஸத்³தோ³ லுத்தனித்³தி³ட்டோ²தி ஆஹ ‘‘ஸஞ்ஞாப⁴வோ’’தி. தஸ்ஸ வா அத்தே²தி தஸ்ஸ வந்துஸத்³த³ஸ்ஸ அத்தே², அத்தி²-அத்தே²தி அத்தோ². அகாரங் கத்வாதி யதா² ‘‘பீதிஸுக²ங் அஸ்ஸ அத்தீ²’’தி அத்தே² அகாரங் கத்வா உப்பாதெ³த்வா ஜா²னங் பீதிஸுக²ந்தி வுச்சதி, ஏவங் ஸஞ்ஞா அஸ்ஸ அத்தீ²தி ஸஞ்ஞோ, ப⁴வோ, ஸோவ ஸஞ்ஞப⁴வோ. ஏகஸ்மிந்தி ரூபக்க²ந்தே⁴ ஏவ. பவத்தத்தாதி பவத்தகபவத்தனட்டா²னானங் அபே⁴தே³பி உபசாரவஸேன பி⁴ன்னங் விய கத்வா த³ஸ்ஸேதி.

    ‘‘Bhagavaṃmūlakā’’ti (a. ni. 8.83; 9.1; 10.58; 11.19) viya ‘‘saññāvaṃbhavo’’ti vattabbe atthi-atthe vā vaṃ-saddo luttaniddiṭṭhoti āha ‘‘saññābhavo’’ti. Tassa vā attheti tassa vantusaddassa atthe, atthi-attheti attho. Akāraṃ katvāti yathā ‘‘pītisukhaṃ assa atthī’’ti atthe akāraṃ katvā uppādetvā jhānaṃ pītisukhanti vuccati, evaṃ saññā assa atthīti sañño, bhavo, sova saññabhavo. Ekasminti rūpakkhandhe eva. Pavattattāti pavattakapavattanaṭṭhānānaṃ abhedepi upacāravasena bhinnaṃ viya katvā dasseti.

    கம்மஸங்கா²ததந்தி ‘‘கம்ம’’ந்தி வத்தப்³ப³தங், கம்மகொட்டா²ஸதங் வா. ‘‘சேதனாஹங், பி⁴க்க²வே, கம்மங் வதா³மீ’’திஆதி³னா (அ॰ நி॰ 6.63) ஸுத்தேபி சேதனாய கம்மபா⁴வோ ஆக³தோவ. நிப்பரியாயேன பன சேதனாவ கம்மப⁴வோதி வுத்தமத்த²ங் அபி⁴த⁴ம்மபாளியாவ ஸாதெ⁴ந்தோ ‘‘வுத்தஞ்ஹீ’’திஆதி³மாஹ. இமாய ஹி வேத³னாஸஞ்ஞாவிஞ்ஞாணக்க²ந்தே⁴ஹி, மனாயதனமனோவிஞ்ஞாணதா⁴தூஹி, ஸங்கா²ரக்க²ந்த⁴த⁴ம்மாயதனத⁴ம்மதா⁴துஏகதே³ஸேன ச கம்மப⁴வஸ்ஸ ஸம்பயுத்ததங் வத³ந்தியா தா⁴துகதா²பாளியா தஸ்ஸ சேதனாபா⁴வோ தீ³பிதோதி.

    Kammasaṅkhātatanti ‘‘kamma’’nti vattabbataṃ, kammakoṭṭhāsataṃ vā. ‘‘Cetanāhaṃ, bhikkhave, kammaṃ vadāmī’’tiādinā (a. ni. 6.63) suttepi cetanāya kammabhāvo āgatova. Nippariyāyena pana cetanāva kammabhavoti vuttamatthaṃ abhidhammapāḷiyāva sādhento ‘‘vuttañhī’’tiādimāha. Imāya hi vedanāsaññāviññāṇakkhandhehi, manāyatanamanoviññāṇadhātūhi, saṅkhārakkhandhadhammāyatanadhammadhātuekadesena ca kammabhavassa sampayuttataṃ vadantiyā dhātukathāpāḷiyā tassa cetanābhāvo dīpitoti.

    த⁴ம்மபே⁴த³தோதி சேதனாசேதனாஸம்பயுத்தபா⁴வேன, குஸலாகுஸலாப்³யாகதபா⁴வேன ச த⁴ம்மவிபா⁴க³தோ. ‘‘புனவசன’’ந்தி இமினாவ புனருத்திதோ³ஸாபத்தி படிஞ்ஞாதாதி பரஸ்ஸ ஆஸங்கங் த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘ஸாத்த²கமேவித³ங் புனவசனந்தி ஏதங் ந யுத்தந்தி சே’’தி ஆஹ. ப⁴வேகதே³ஸபா⁴வேனாதி கம்மப⁴வஸ்ஸ ஏகதே³ஸத்தா ஸங்கா²ரானங். தேன யேஸங் த⁴ம்மானங் ஸமுதா³யோ ப⁴வோ வுத்தோ, ததே³கதே³ஸா ஸங்கா²ரா, ஸமுதா³யேகதே³ஸா ச அத்த²தோ பி⁴ன்னா ஏவாதி வுத்தமேவேதந்தி த³ஸ்ஸேதி. புன யதா²வுத்தமேவ பே⁴த³ங் மனஸி கத்வா அத்த²தோ புனவசனாபா⁴வங் த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘பரேன வா’’திஆதி³மாஹ.

    Dhammabhedatoti cetanācetanāsampayuttabhāvena, kusalākusalābyākatabhāvena ca dhammavibhāgato. ‘‘Punavacana’’nti imināva punaruttidosāpatti paṭiññātāti parassa āsaṅkaṃ dassento ‘‘sātthakamevidaṃ punavacananti etaṃ na yuttanti ce’’ti āha. Bhavekadesabhāvenāti kammabhavassa ekadesattā saṅkhārānaṃ. Tena yesaṃ dhammānaṃ samudāyo bhavo vutto, tadekadesā saṅkhārā, samudāyekadesā ca atthato bhinnā evāti vuttamevetanti dasseti. Puna yathāvuttameva bhedaṃ manasi katvā atthato punavacanābhāvaṃ dassento ‘‘parena vā’’tiādimāha.

    அந்தோக³தே⁴தி காமப⁴வாதி³அந்தோக³தே⁴ ஸஞ்ஞாப⁴வாதி³கே. காமப⁴வாதி³கேதி காமரூபாரூபப⁴வே.

    Antogadheti kāmabhavādiantogadhe saññābhavādike. Kāmabhavādiketi kāmarūpārūpabhave.

    உபாதா³னபே⁴த³ந்தி காமுபாதா³னாதி³உபாதா³னவிஸேஸங்.

    Upādānabhedanti kāmupādānādiupādānavisesaṃ.

    தேனாதி ஸீலப்³ப³துபாதா³னேன. வக்க²மானேனாதி ‘‘இத³ங் ஸீலப்³ப³தங் நாமா’’திஆதி³னா (விப⁴॰ அட்ட²॰ 234) அட்ட²கதா²யங் வக்க²மானேன பகாரேன. புராணங் ப்³ரஹ்மண்ட³லிங்க³க²ந்த³புராணாதி³. ‘‘ஸேதவத⁴யஜ்ஜங் ஆரப⁴தே பூ⁴திகாமோ’’திஆதி³னா (விஸுத்³தி⁴॰ மஹாடீ॰ 2.650) பஸுமாரணவிதா⁴னயுத்தோ யஞ்ஞவிதி⁴ பஸுப³ந்த⁴விதி⁴.

    Tenāti sīlabbatupādānena. Vakkhamānenāti ‘‘idaṃ sīlabbataṃ nāmā’’tiādinā (vibha. aṭṭha. 234) aṭṭhakathāyaṃ vakkhamānena pakārena. Purāṇaṃ brahmaṇḍaliṅgakhandapurāṇādi. ‘‘Setavadhayajjaṃ ārabhate bhūtikāmo’’tiādinā (visuddhi. mahāṭī. 2.650) pasumāraṇavidhānayutto yaññavidhi pasubandhavidhi.

    அத்தனோ ஸுத்³தி⁴மக்³க³பராமாஸமத்தத்தா ஸீலப்³ப³துபாதா³னஸ்ஸ அத்தவாது³பாதா³னநிமித்தங் வுத்தங்.

    Attano suddhimaggaparāmāsamattattā sīlabbatupādānassa attavādupādānanimittaṃ vuttaṃ.

    மக்³க³பச்சயா ஹொந்தி மிச்சா²னிய்யானஸபா⁴வத்தா. அனந்தரஸ்ஸ பன காமகம்மப⁴வஸ்ஸ அனந்தரஸமனந்தரஅனந்தரூபனிஸ்ஸயனத்தி²விக³தாஸேவனபச்சயேஹி உபாதா³னஸ்ஸ பச்சயபா⁴வோ பாகடோயேவாதி ந வுத்தோ.

    Maggapaccayā honti micchāniyyānasabhāvattā. Anantarassa pana kāmakammabhavassa anantarasamanantaraanantarūpanissayanatthivigatāsevanapaccayehi upādānassa paccayabhāvo pākaṭoyevāti na vutto.

    ப⁴வபத³னித்³தே³ஸவண்ணனா நிட்டி²தா.

    Bhavapadaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.

    ஜாதிஜராமரணாதி³பத³னித்³தே³ஸவண்ணனா

    Jātijarāmaraṇādipadaniddesavaṇṇanā

    235. உபபத்திப⁴வுப்பத்தீதி உபபத்திப⁴வே, உபபத்திப⁴வபா⁴வேன வா உபாதி³ன்னக்க²ந்தா⁴னங் உப்பத்தி. ஜாயமானஸ்ஸ க²ந்த⁴ஸ்ஸ. ஜாதி நிப்³ப³த்திவிகாரோ. உபபத்திப⁴வோபி ஜாதியா பச்சயோ. கஸ்மா? உபபத்திப⁴வே அஸதி ஜாதியா அபா⁴வாதி யோஜனா. ‘‘ஜாயமானரூபபத³ட்டா²னதா’’திஆதி³னாபி தஸ்ஸ ஜாதியா பச்சயபா⁴வங்யேவ விபா⁴வேதி.

    235. Upapattibhavuppattīti upapattibhave, upapattibhavabhāvena vā upādinnakkhandhānaṃ uppatti. Jāyamānassa khandhassa. Jāti nibbattivikāro. Upapattibhavopi jātiyā paccayo. Kasmā? Upapattibhave asati jātiyā abhāvāti yojanā. ‘‘Jāyamānarūpapadaṭṭhānatā’’tiādināpi tassa jātiyā paccayabhāvaṃyeva vibhāveti.

    ஸதிபி ஸுக்கஸோணிதாதி³கே பிதுக³தவிஸேஸாதி³காரணே பா³ஹிரே பச்சயே தஸ்ஸ பன அனியதத்தா, ஹீனபணீதாதி³விஸேஸஸ்ஸ ச அதி⁴ப்பேதத்தா வுத்தங் ‘‘அஜ்ஜ²த்த…பே॰… அபா⁴வா’’தி.

    Satipi sukkasoṇitādike pitugatavisesādikāraṇe bāhire paccaye tassa pana aniyatattā, hīnapaṇītādivisesassa ca adhippetattā vuttaṃ ‘‘ajjhatta…pe… abhāvā’’ti.

    ஜாதிஜராமரணாதி³பத³னித்³தே³ஸவண்ணனா நிட்டி²தா.

    Jātijarāmaraṇādipadaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.

    ப⁴வசக்ககதா²வண்ணனா

    Bhavacakkakathāvaṇṇanā

    242. ஸம்ப³ந்த⁴ங் இதங் க³தந்தி ஸமிதங். தேனாஹ ‘‘ஸங்க³த’’ந்தி.

    242. Sambandhaṃ itaṃ gatanti samitaṃ. Tenāha ‘‘saṅgata’’nti.

    ப⁴வச்ச²ந்தோ³ ப⁴வராகோ³. தஸ்ஸாருப்பகதா²ஸவனந்தி தஸ்ஸ பா³லபா⁴வஸ்ஸ அயுத்தகாரிதாய அனுச்ச²விககதா²ஸவனங். ஏதேன பரூபவாத³ஹேதுகாதி³து³க்க²ங் த³ஸ்ஸேதி, ‘‘கம்மகாரணாத³ஸ்ஸன’’ந்தி இமினா த³ண்ட³ஹேதுகங், இதரேன து³க்³க³தினிப்³ப³த்திஹேதுகங் . க³மெந்தீதி ஞாபெந்தி. ப²லேனாபி ஹி அப்³யபி⁴சாரினா ஹேது ஞாயதி, வுட்டி²னிமித்தேன விய மஹோகே⁴ன உபரிதே³ஸே வுட்டி²னிபாதோ. தேன வுத்தங் ‘‘போ³தெ⁴ந்தீ’’தி.

    Bhavacchando bhavarāgo. Tassāruppakathāsavananti tassa bālabhāvassa ayuttakāritāya anucchavikakathāsavanaṃ. Etena parūpavādahetukādidukkhaṃ dasseti, ‘‘kammakāraṇādassana’’nti iminā daṇḍahetukaṃ, itarena duggatinibbattihetukaṃ . Gamentīti ñāpenti. Phalenāpi hi abyabhicārinā hetu ñāyati, vuṭṭhinimittena viya mahoghena uparidese vuṭṭhinipāto. Tena vuttaṃ ‘‘bodhentī’’ti.

    விஸேஸனிவத்திஅத்தோ² மத்தஸத்³தோ³ ‘‘அவிதக்கவிசாரமத்தா’’திஆதீ³ஸு (த⁴॰ ஸ॰ திகமாதிகா 6) விய. அப்பஹீனாவிஜ்ஜா காரணலாபே⁴ உப்பத்திஅரஹதாய ஸமீபேயேவாதி ஆஹ ‘‘ஸன்னிஹிதபா⁴வகரணேனா’’தி. வேதே³தீதி வேத³யதி. தஸ்ஸ அத்த²வசனங் அனுப⁴வதீதி. வேத³ங் வா ஞாணங் கரோதி உப்பாதே³தீதி வேதே³தி. தஸ்ஸ அத்த²வசனங் ஜானாதீதி. வேதி³யதீதி பன கம்மகத்துகம்மானங் வஸேன நித்³தே³ஸோதி தஸ்ஸபி அத்த²ங் த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘ஜானாதி, ஞாயதி சா’’தி ஆஹ. ச-ஸத்³த³த்தோ²தி ஸமுச்சயத்தோ², ப்³ரஹ்மாதி³னா ச காரகேன, அத்தனா ச வேத³கேன ரஹிதந்தி அத்தோ². ச-ஸத்³த³த்த²ஸமாஸந்தி த்³வந்த³ஸமாஸமாஹ.

    Visesanivattiattho mattasaddo ‘‘avitakkavicāramattā’’tiādīsu (dha. sa. tikamātikā 6) viya. Appahīnāvijjā kāraṇalābhe uppattiarahatāya samīpeyevāti āha ‘‘sannihitabhāvakaraṇenā’’ti. Vedetīti vedayati. Tassa atthavacanaṃ anubhavatīti. Vedaṃ vā ñāṇaṃ karoti uppādetīti vedeti. Tassa atthavacanaṃ jānātīti. Vediyatīti pana kammakattukammānaṃ vasena niddesoti tassapi atthaṃ dassento ‘‘jānāti, ñāyati cā’’ti āha. Ca-saddatthoti samuccayattho, brahmādinā ca kārakena, attanā ca vedakena rahitanti attho. Ca-saddatthasamāsanti dvandasamāsamāha.

    சதுப்³பி³த⁴ம்பி வா ஸுஞ்ஞதந்தி து⁴வபா⁴வாதி³ஸுஞ்ஞதங், அத்தாதி³ஸுஞ்ஞதஞ்ச ஸந்தா⁴ய வத³தி.

    Catubbidhampi vā suññatanti dhuvabhāvādisuññataṃ, attādisuññatañca sandhāya vadati.

    புப்³ப³ந்ததோதி அதீதகொட்டா²ஸதோ. வேத³னாவஸானம்பி ப⁴வசக்கங் பரிபுண்ணமேவாதி த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘வேத³னா வா’’திஆதி³ வுத்தங். அவிஜ்ஜாக³ஹணேன வா தண்ஹுபாதா³னானி, ஸங்கா²ரக்³க³ஹணேன ப⁴வோ, விஞ்ஞாணாதி³க்³க³ஹணேன ஜாதிஜராமரணானி ஸோகாத³யோ ச க³ஹிதாதி ஏவம்பி வேத³னாவஸானங் ப⁴வசக்கந்தி யுத்தமேவேதங். தண்ஹாமூலகே சாதி தண்ஹுபாதா³னக்³க³ஹணேன அவிஜ்ஜா க³ஹிதாதிஆதி³னா யோஜேதப்³ப³ங். தேனாஹ ‘‘த்³வின்னங்…பே॰… ஹோதீ’’தி. தத்த² த்³வின்னந்தி புரிமபச்சி²மானங் உபி⁴ன்னங் ஹேதுப²லவஜ்ஜானங். விபரீதாபி⁴னிவேஸங் கரொந்தீதி நிமித்தங் கத்துஉபசாரேன வத³தி. அனுபச்சே²த³மேவ பகாஸேதீதி யோஜனா.

    Pubbantatoti atītakoṭṭhāsato. Vedanāvasānampi bhavacakkaṃ paripuṇṇamevāti dassetuṃ ‘‘vedanā vā’’tiādi vuttaṃ. Avijjāgahaṇena vā taṇhupādānāni, saṅkhāraggahaṇena bhavo, viññāṇādiggahaṇena jātijarāmaraṇāni sokādayo ca gahitāti evampi vedanāvasānaṃ bhavacakkanti yuttamevetaṃ. Taṇhāmūlake cāti taṇhupādānaggahaṇena avijjā gahitātiādinā yojetabbaṃ. Tenāha ‘‘dvinnaṃ…pe… hotī’’ti. Tattha dvinnanti purimapacchimānaṃ ubhinnaṃ hetuphalavajjānaṃ. Viparītābhinivesaṃ karontīti nimittaṃ kattuupacārena vadati. Anupacchedameva pakāsetīti yojanā.

    ஹேதுப²லஸந்தி⁴, ப²லஹேதுஸந்தி⁴, புனபி ஹேதுப²லஸந்தீ⁴தி ஏவங் ஹேதுஆதி³புப்³ப³கா ஹேதுப²லஹேதுபுப்³ப³கா. ஹேதுப²லஹேதுப²லவஸேனாதி அவிஜ்ஜாதி³ஹேது, விஞ்ஞாணாதி³ப²ல, தண்ஹாதி³ஹேது, ஜாதிப²லவஸேன. உபஸக்³க³விஸேஸேன அத்த²விஸேஸோ ஹோதீதி ‘‘ஆகிரீயந்தீ’’தி பத³ஸ்ஸ பகாஸீயந்தீதி அத்தோ² வுத்தோ. கிலேஸகம்மவிபாகாதி அவிஜ்ஜாதி³கே வேத³னாபரியோஸானே வத³தி. விபாககிலேஸகம்மேஹீதி விஞ்ஞாணாதீ³ஹி ப⁴வபரியோஸானேஹி. புன கம்மஸ்ஸ விபாகஸம்ப³ந்தோ⁴ வுத்தனயத்தா ந க³ஹிதோ. ‘‘வட்டானீ’’தி ச இத³ங் ‘‘தீணி வட்டானீ’’தி விக்³க³ஹவஸேன லப்³ப⁴மானங் க³ஹெத்வா வுத்தங்.

    Hetuphalasandhi, phalahetusandhi, punapi hetuphalasandhīti evaṃ hetuādipubbakā hetuphalahetupubbakā. Hetuphalahetuphalavasenāti avijjādihetu, viññāṇādiphala, taṇhādihetu, jātiphalavasena. Upasaggavisesena atthaviseso hotīti ‘‘ākirīyantī’’ti padassa pakāsīyantīti attho vutto. Kilesakammavipākāti avijjādike vedanāpariyosāne vadati. Vipākakilesakammehīti viññāṇādīhi bhavapariyosānehi. Puna kammassa vipākasambandho vuttanayattā na gahito. ‘‘Vaṭṭānī’’ti ca idaṃ ‘‘tīṇi vaṭṭānī’’ti viggahavasena labbhamānaṃ gahetvā vuttaṃ.

    ‘‘புரிமகம்மப⁴வஸ்மிங் மோஹோ’’திஆதி³னா (விப⁴॰ அட்ட²॰ 242) அட்ட²கதா²ய ஆக³தத்தா ஆஸன்னபச்சக்க²தங் ஸந்தா⁴ய வுத்தங் ‘‘இமிஸ்ஸா’’தி. விப⁴ங்க³பாளியா வஸேன த³ஸ்ஸிதங், தஸ்மா ந அட்ட²கதா²ய புப்³பா³பரவிரோதோ⁴ யதா²பாட²ங் அத்த²ஸ்ஸ பகாஸிதத்தாதி அதி⁴ப்பாயோ. தத்த² சேதனாஸம்பயுத்தானஞ்ச சேதனாய ச ஸங்கா²ரபா⁴வேன கம்மப⁴வபா⁴வேன ச வத்தப்³ப³மேவாதி பாளித்³வயாதி⁴ப்பாயவிவரணவஸேன த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘தத்தா²’’திஆதி³ வுத்தங். ப⁴வஸ்ஸாதி உபபத்திப⁴வஸ்ஸ. ‘‘ப⁴வோ’’தி வுத்தா சேதனாஸம்பயுத்தாதி ஸம்ப³ந்தோ⁴. க³ஹணந்தி நிகாமனவஸேன ஆரம்மணஸ்ஸ க³ஹணங். தேனாஹ ‘‘காமுபாதா³னங் கிச்சேனாஹா’’தி. இதரானி கிச்சேனாஹாதி யோஜனா. தீஸு அத்த²விகப்பேஸூதி ‘‘தங் கம்மங் கரோதோ புரிமா சேதனாயோ’’திஆதி³னா வுத்தேஸு தீஸு ஆயூஹனசேதனானங் அத்த²விகப்பேஸு. நனு ச ததியே அத்த²விகப்பே ஆயூஹனஸ்ஸ அவஸானே சேதனா ந வுத்தாதி? யதி³பி ஸரூபதோ ந வுத்தா, ‘‘தங்ஸம்பயுத்தா’’தி பன ஸத்³த³தோ பதா⁴னபா⁴வேன வுத்தஸ்ஸ ஆயூஹனஸ்ஸ அப்பதா⁴னபா⁴வேன வுத்தா அவஸானே பச்ச²தோ வுத்தா விய ஹோதீதி இமங் பரியாயங் ஸந்தா⁴ய ‘‘தீஸுபி…பே॰… அவஸானே’’தி வுத்தங்.

    ‘‘Purimakammabhavasmiṃ moho’’tiādinā (vibha. aṭṭha. 242) aṭṭhakathāya āgatattā āsannapaccakkhataṃ sandhāya vuttaṃ ‘‘imissā’’ti. Vibhaṅgapāḷiyā vasena dassitaṃ, tasmā na aṭṭhakathāya pubbāparavirodho yathāpāṭhaṃ atthassa pakāsitattāti adhippāyo. Tattha cetanāsampayuttānañca cetanāya ca saṅkhārabhāvena kammabhavabhāvena ca vattabbamevāti pāḷidvayādhippāyavivaraṇavasena dassetuṃ ‘‘tatthā’’tiādi vuttaṃ. Bhavassāti upapattibhavassa. ‘‘Bhavo’’ti vuttā cetanāsampayuttāti sambandho. Gahaṇanti nikāmanavasena ārammaṇassa gahaṇaṃ. Tenāha ‘‘kāmupādānaṃ kiccenāhā’’ti. Itarāni kiccenāhāti yojanā. Tīsu atthavikappesūti ‘‘taṃ kammaṃ karoto purimā cetanāyo’’tiādinā vuttesu tīsu āyūhanacetanānaṃ atthavikappesu. Nanu ca tatiye atthavikappe āyūhanassa avasāne cetanā na vuttāti? Yadipi sarūpato na vuttā, ‘‘taṃsampayuttā’’ti pana saddato padhānabhāvena vuttassa āyūhanassa appadhānabhāvena vuttā avasāne pacchato vuttā viya hotīti imaṃ pariyāyaṃ sandhāya ‘‘tīsupi…pe… avasāne’’ti vuttaṃ.

    நிப்பரியாயேன பன யேஸு ஆயூஹனஸ்ஸ அவஸானே சேதனா வுத்தா, தே த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘த்³வீஸு…பே॰… ஆஹா’’தி வுத்தங். ததியே அத்த²விகப்பே வுத்தே ஆயூஹனஸங்கா²ரே தங்ஸம்பயுத்தாதி ஆஹாதி யோஜனா. கம்மஸ்ஸ பச்சயபூ⁴தந்தி ஸங்கா²ரபச்சயங். தேன ‘‘கம்மகரணகாலே’’தி எத்த² கம்ம-ஸத்³தே³ன ஸப்³ப³ஸ்ஸபி ஸங்கா²ரஸ்ஸ க³ஹிததங் த³ஸ்ஸேதி. தேனாஹ ‘‘ந கம்மஸம்பயுத்தமேவா’’தி.

    Nippariyāyena pana yesu āyūhanassa avasāne cetanā vuttā, te dassetuṃ ‘‘dvīsu…pe… āhā’’ti vuttaṃ. Tatiye atthavikappe vutte āyūhanasaṅkhāre taṃsampayuttāti āhāti yojanā. Kammassa paccayabhūtanti saṅkhārapaccayaṃ. Tena ‘‘kammakaraṇakāle’’ti ettha kamma-saddena sabbassapi saṅkhārassa gahitataṃ dasseti. Tenāha ‘‘na kammasampayuttamevā’’ti.

    கம்மானேவாதி கம்மானியேவ. விபாகத⁴ம்மதாய கம்மஸரிக்க²கா. ஸஹஜாதகோடியா, உபனிஸ்ஸயகோடியா ச தஸ்ஸ கம்மஸ்ஸ உபகாரகாதி தது³பகாரகா. ஸங்கி²ப்பந்தீதி ஸங்கி²பீயந்தி ஸங்யூஹீயந்தி. ‘‘ஸங்கி²ப்பந்தி எத்தா²’’தி அதி⁴கரணஸாத⁴னவஸேன ஸங்கே²பஸத்³த³ஸ்ஸ அத்த²ங் வத்வா புன கம்மஸாத⁴னவஸேன வத்துங் ‘‘ஸங்கி²பீயதீ’’திஆதி³ வுத்தங்.

    Kammānevāti kammāniyeva. Vipākadhammatāya kammasarikkhakā. Sahajātakoṭiyā, upanissayakoṭiyā ca tassa kammassa upakārakāti tadupakārakā. Saṃkhippantīti saṃkhipīyanti saṃyūhīyanti. ‘‘Saṃkhippanti etthā’’ti adhikaraṇasādhanavasena saṅkhepasaddassa atthaṃ vatvā puna kammasādhanavasena vattuṃ ‘‘saṃkhipīyatī’’tiādi vuttaṃ.

    தத்தா²பீதி ‘‘கம்ம’’ந்தி வுத்தகம்மஸம்பா⁴ரேபி. க³மனத⁴ம்மந்தி ப⁴ங்கு³பக³மனத⁴ம்மங். தேன இத்தரந்தி ப⁴ங்க³பரந்தி வுத்தங் ஹோதி. தேனாதி வினஸ்ஸனத⁴ம்மதாதீ³பகேன இத்தரஸத்³தே³ன. நிஸ்ஸாரதங் அத்தஸாராபா⁴வங் தீ³பேதி. ஏவங் ‘‘இத்தர’’ந்திஆதி³னா அனிச்சங் சலங் இத்தரங் அத்³து⁴வந்தி சதுன்னங் பதா³னங் அத்த²விஸேஸவாசிதங் த³ஸ்ஸேதி. டா²னஸோதி எத்த² வுத்தட்டா²னங் நாம பச்சயோ. அஞ்ஞம்பீதி அஞ்ஞத்த² வுத்தங். தஸ்ஸ தஸ்ஸ ப²லஸ்ஸ. த⁴ம்மமத்தஸம்ப⁴வே ஸதி வட்டுபச்சே²தே³ ஸதீதி யோஜனா. ஏவந்தி வுத்தப்பகாரேன ஸமுச்சயத்தே² ச-ஸத்³தே³ ஸதி.

    Tatthāpīti ‘‘kamma’’nti vuttakammasambhārepi. Gamanadhammanti bhaṅgupagamanadhammaṃ. Tena ittaranti bhaṅgaparanti vuttaṃ hoti. Tenāti vinassanadhammatādīpakena ittarasaddena. Nissārataṃ attasārābhāvaṃ dīpeti. Evaṃ ‘‘ittara’’ntiādinā aniccaṃ calaṃ ittaraṃ addhuvanti catunnaṃ padānaṃ atthavisesavācitaṃ dasseti. Ṭhānasoti ettha vuttaṭṭhānaṃ nāma paccayo. Aññampīti aññattha vuttaṃ. Tassa tassa phalassa. Dhammamattasambhave sati vaṭṭupacchede satīti yojanā. Evanti vuttappakārena samuccayatthe ca-sadde sati.

    ஸச்சானியேவ பப⁴வோதி ஸமானாதி⁴கரணபக்க²ங் ஸந்தா⁴யாஹ ‘‘ஸச்சப்பப⁴வதோதி ஸச்சதோ’’தி. ‘‘யஸ்ஸ பஹானத்த²ங் ப⁴க³வதி ப்³ரஹ்மசரியங் வுஸ்ஸதீ’’தி ஏவங்பூ⁴தங் அரியஸச்சங் விஸேஸங் அகத்வா.

    Saccāniyeva pabhavoti samānādhikaraṇapakkhaṃ sandhāyāha ‘‘saccappabhavatoti saccato’’ti. ‘‘Yassa pahānatthaṃ bhagavati brahmacariyaṃ vussatī’’ti evaṃbhūtaṃ ariyasaccaṃ visesaṃ akatvā.

    தேஹி ஸோகாதீ³ஹி. ‘‘ஸோகதோ³மனஸ்ஸுபாயாஸா அவிஜ்ஜாய அவியோகி³னோ’’திஆதி³னா புப்³பே³ வுத்தனயேன ஸித்³தா⁴ய அவிஜ்ஜாய. அத்தனோயேவாதி பச்சயுப்பன்னங் அனபெக்கி²த்வா அத்தனோயேவ பவத்தஸங்கா²தகிச்சதோ.

    Tehi sokādīhi. ‘‘Sokadomanassupāyāsā avijjāya aviyogino’’tiādinā pubbe vuttanayena siddhāya avijjāya. Attanoyevāti paccayuppannaṃ anapekkhitvā attanoyeva pavattasaṅkhātakiccato.

    ஸோகாத³யோபி ஹீதி எத்த² ஹி-ஸத்³தோ³ ஹேதுஅத்தோ². யஸ்மா ‘‘ஸோகாத³யோ பச்சயாயத்தா அவஸவத்தினோ’’தி இத³ங் ‘‘ஜாதிபச்சயா…பே॰… ஸம்ப⁴வந்தீ’’தி ஏதேன வசனேன ஸித்³த⁴ங், தஸ்மா தங் ‘‘அத்தா ஸோசதீ’’திஆதி³த³ஸ்ஸனநிவாரணந்தி அத்தோ².

    Sokādayopi hīti ettha hi-saddo hetuattho. Yasmā ‘‘sokādayo paccayāyattā avasavattino’’ti idaṃ ‘‘jātipaccayā…pe… sambhavantī’’ti etena vacanena siddhaṃ, tasmā taṃ ‘‘attā socatī’’tiādidassananivāraṇanti attho.

    ஸதி ச பரிக்³க³ஹே ரஜ்ஜங் விய க³தியோ அனேகானத்தா²னுப³ந்த⁴னா, தாஹி ச விஞ்ஞாணஸ்ஸ உபத்³து³ததாதி த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘ஸங்கா²ரபரிக்³க³ஹிதங்…பே॰… ரஜ்ஜே’’தி வுத்தந்தி ஏவங் வா எத்த² அத்தோ² த³ட்ட²ப்³போ³. யதா²உபட்டி²தானி கம்மாதீ³னி சுதிஆஸன்னஜவனேஹி பரிகப்பெத்வா விய க³ஹிதானி படிஸந்தி⁴விஞ்ஞாணேனபி பரிகப்பிதானி விய ஹொந்தி, தங் பனஸ்ஸ பரிகப்பனங் அத்த²தோ ஆரம்மணகரணமேவாதி வுத்தங் ‘‘பரி…பே॰… தோ’’தி. ஸங்கப்பனங் வா பரிகப்பனந்தி வுத்தங் ‘‘விதக்கேன விதக்கனதோ’’தி. ஸஸம்பா⁴ரசக்கு²ஆத³யோ ஸளாயதனஸ்ஸ பதிட்டா²விஸேஸோ.

    Sati ca pariggahe rajjaṃ viya gatiyo anekānatthānubandhanā, tāhi ca viññāṇassa upaddutatāti dassetuṃ ‘‘saṅkhārapariggahitaṃ…pe… rajje’’ti vuttanti evaṃ vā ettha attho daṭṭhabbo. Yathāupaṭṭhitāni kammādīni cutiāsannajavanehi parikappetvā viya gahitāni paṭisandhiviññāṇenapi parikappitāni viya honti, taṃ panassa parikappanaṃ atthato ārammaṇakaraṇamevāti vuttaṃ ‘‘pari…pe… to’’ti. Saṅkappanaṃ vā parikappananti vuttaṃ ‘‘vitakkena vitakkanato’’ti. Sasambhāracakkhuādayo saḷāyatanassa patiṭṭhāviseso.

    யதா³காராய ஜாதியா யதா³காரங் ஜராமரணங் ஸம்ப⁴வதி, ஸம்ப⁴வந்தஞ்ச யதா²னுபுப்³ப³ங் பவத்தங், ஸோ அத்தோ² ஜாதிபச்சயஸம்பூ⁴தஸமுதா³க³தட்டோ², ஸஹிதஸ்ஸ ஸமுதி³தஸ்ஸ புக்³க³லஸ்ஸ ஜீரணபி⁴ஜ்ஜனாவத்தா² த⁴ம்மா ஜராமரணாபதே³ஸேன வுத்தா, ஸா ச நேஸங் அவத்தா² ஜாதிபுப்³பி³கா, தே ச ஸமுதி³தா ஏவ பவத்தந்தீதி ஏவங் ஜாதிதோ ஜராமரணஸ்ஸ ஸம்பூ⁴தஸமுதா³க³தட்டோ² வேதி³தப்³போ³. ஜாதிதோ ஜராமரணங் ந ந ஹோதி ஹோதியேவ ஏகந்தேன ஜாதஸ்ஸ ஜராமரணஸம்ப⁴வதோ, ந ச ஜாதிங் வினா ஹோதி அஜாதஸ்ஸ தத³பா⁴வதோதி ஜராமரணஸ்ஸ ஜாதிபச்சயதங் அன்வயப்³யதிரேகேஹி விபா⁴வேதி ‘‘ந ஜாதிதோ’’திஆதி³னா. இத்த²ந்தி ஜாதிபச்சயா ஜராமரணஸ்ஸ நிப்³ப³த்தாகாரங் வத³தி.

    Yadākārāya jātiyā yadākāraṃ jarāmaraṇaṃ sambhavati, sambhavantañca yathānupubbaṃ pavattaṃ, so attho jātipaccayasambhūtasamudāgataṭṭho, sahitassa samuditassa puggalassa jīraṇabhijjanāvatthā dhammā jarāmaraṇāpadesena vuttā, sā ca nesaṃ avatthā jātipubbikā, te ca samuditā eva pavattantīti evaṃ jātito jarāmaraṇassa sambhūtasamudāgataṭṭho veditabbo. Jātito jarāmaraṇaṃ na na hoti hotiyeva ekantena jātassa jarāmaraṇasambhavato, na ca jātiṃ vinā hoti ajātassa tadabhāvatoti jarāmaraṇassa jātipaccayataṃ anvayabyatirekehi vibhāveti ‘‘na jātito’’tiādinā. Itthanti jātipaccayā jarāmaraṇassa nibbattākāraṃ vadati.

    நிரோதா⁴ நிரோத⁴ஸங்கா²தந்தி பச்சயனிரோதா⁴ பச்சயுப்பன்னநிரோத⁴ஸங்கா²தங். அனுலோமதே³ஸனாய ச வேமஜ்ஜ²தோ பட்டா²யாதி யோஜனா.

    Nirodhā nirodhasaṅkhātanti paccayanirodhā paccayuppannanirodhasaṅkhātaṃ. Anulomadesanāya ca vemajjhato paṭṭhāyāti yojanā.

    அபுஞ்ஞாபி⁴ஸங்கா²ரேகதே³ஸோ ஸராகோ³ ராகே³ன ஸஹஜேகட்டோ²தி கத்வா. ஸப்³போ³பி அபுஞ்ஞாபி⁴ஸங்கா²ரோ ஸராகோ³ பஹானேகட்ட²பா⁴வதோ. யஸ்மா பன அகுஸலத⁴ம்மோ அகுஸலத⁴ம்மஸ்ஸ ஸபா⁴கோ³, அனகுஸலத⁴ம்மோ விஸபா⁴கோ³, யதா²ரஹங் பச்சயோ ச ஹோதி, தஸ்மா ‘‘அபடிபக்க²பா⁴வதோ, ராக³ப்பவட்³ட⁴கோ’’தி ச வுத்தங் . ‘‘ததே³வ விஞ்ஞாணங் ஸந்தா⁴வதி ஸங்ஸரதீ’’தி மிச்சா²பி⁴னிவேஸஸப்³பா⁴வதோ ஸங்ஸரணகிரியாயபி ஸப்³யாபாரதா விஞ்ஞாணஸ்ஸ வுத்தா. ஸப்³யாபாரதாபி⁴னிவேஸப³லவதாய, ஸங்கந்திஅபி⁴னிவேஸப³லவதாயாதி பச்சேகங் யோஜேதப்³ப³ங். ‘‘அஸஹவத்தனதோ, ஸஹவத்தனதோ’’தி ஏதேன அஸஹவுத்தி வினிப்³போ⁴கோ³, ஸஹவுத்தி அவினிப்³போ⁴கோ³தி த³ஸ்ஸேதி.

    Apuññābhisaṅkhārekadeso sarāgo rāgena sahajekaṭṭhoti katvā. Sabbopi apuññābhisaṅkhāro sarāgo pahānekaṭṭhabhāvato. Yasmā pana akusaladhammo akusaladhammassa sabhāgo, anakusaladhammo visabhāgo, yathārahaṃ paccayo ca hoti, tasmā ‘‘apaṭipakkhabhāvato, rāgappavaḍḍhako’’ti ca vuttaṃ . ‘‘Tadeva viññāṇaṃ sandhāvati saṃsaratī’’ti micchābhinivesasabbhāvato saṃsaraṇakiriyāyapi sabyāpāratā viññāṇassa vuttā. Sabyāpāratābhinivesabalavatāya, saṅkantiabhinivesabalavatāyāti paccekaṃ yojetabbaṃ. ‘‘Asahavattanato, sahavattanato’’ti etena asahavutti vinibbhogo, sahavutti avinibbhogoti dasseti.

    ஸபா⁴வாதி⁴க³மனிமித்ததா ஓபா⁴ஸனங். சக்கா²தி³ஸன்னிஸ்ஸயேன ஹி பஞ்சவிஞ்ஞாணானி ரூபாதி³ஸபா⁴வங் உபலப⁴ந்தி. இதரே பு²ஸனஸங்க³திஸன்னிபாதட்டா². ச²ன்னந்தி ச²ன்னம்பி ஸம்ப²ஸ்ஸானங்.

    Sabhāvādhigamanimittatā obhāsanaṃ. Cakkhādisannissayena hi pañcaviññāṇāni rūpādisabhāvaṃ upalabhanti. Itare phusanasaṅgatisannipātaṭṭhā. Channanti channampi samphassānaṃ.

    ஆதா³னந்தி உபஸத்³தே³ன வினாபி த³ள்ஹகா³ஹோ அதி⁴ப்பேதோதி ஆஹ ‘‘ஆதா³னட்டோ² சதுன்னம்பி உபாதா³னானங் ஸமானோ’’தி. க³ஹணந்தி நிகாமனவஸேன விஸயஸ்ஸ படிச்ச²ன்னந்தி வுத்தங் ‘‘க³ஹணட்டோ² காமுபாதா³னஸ்ஸா’’தி. இதரேஸந்தி தி³ட்டு²பாதா³னாதீ³னங். தஸ்மாதி விப⁴த்தியா அலுத்தபா⁴வதோ. தேனாதி கி²பனஸத்³தே³ன. ஹானி வா கீ²ணபா⁴வோ க²யோதி ‘‘க²யட்டோ² வா’’திஆதி³ வுத்தங். த்³வின்னந்தி ஜராமரணானங். மரணூபனயனரஸத்தா வா ஜராயபி மரணட்டோ² ஏவ த³ஸ்ஸிதோ.

    Ādānanti upasaddena vināpi daḷhagāho adhippetoti āha ‘‘ādānaṭṭho catunnampi upādānānaṃ samāno’’ti. Gahaṇanti nikāmanavasena visayassa paṭicchannanti vuttaṃ ‘‘gahaṇaṭṭho kāmupādānassā’’ti. Itaresanti diṭṭhupādānādīnaṃ. Tasmāti vibhattiyā aluttabhāvato. Tenāti khipanasaddena. Hāni vā khīṇabhāvo khayoti ‘‘khayaṭṭho vā’’tiādi vuttaṃ. Dvinnanti jarāmaraṇānaṃ. Maraṇūpanayanarasattā vā jarāyapi maraṇaṭṭho eva dassito.

    நீயந்தி க³மெந்தீதி நயா, ஏகத்தாத³யோ. கேஹி நீயந்தி? அவிஜ்ஜாதி³அத்தே²ஹீதி இமமத்த²மாஹ ‘‘அவிஜ்ஜாதீ³’’திஆதி³னா. ஸேன பா⁴வேனாதி ஸகேன அவிஜ்ஜாதி³பா⁴வேன, தங் அமுஞ்சித்வா ஏவ. ந ஹி அவிஜ்ஜாதி³வினிமுத்தங் ஏகத்தங் நாம கிஞ்சி பரமத்த²தோ அத்தி². ஸேன பா⁴வேனாதி வா ஸகேன ஏகத்தாதி³பா⁴வேன. அவிஜ்ஜாதீ³ஸு விஞ்ஞாயமானோ ஹேதுப²லத⁴ம்மானங் ஏகஸந்ததிபதிதாதி³ஸங்கா²தோ ஏகத்தாதி³பா⁴வோ தேனேவ ஸபா⁴வேன ஞாயதி, ந அவிஜ்ஜாதி³பா⁴வேனாதி. தே ஹி நேதப்³பா³தி தேஸங் நயா. அத்தா² ஏவ வா அவிஜ்ஜாத³யோ. அனேகேபி ஸமானா த⁴ம்மா யேன ஸந்தானானுபச்சே²தே³ன ‘‘ஏக’’ந்தி ஞாயந்தி வோஹரீயந்தி, ஸோ தத்த² கரணபா⁴வேன வத்தப்³ப³தங் அரஹதி, ததா² இதரேபீதி ஆஹ ‘‘ஏகத்தாதீ³ஹி ச அத்தா² ‘ஏக’ந்திஆதி³னா நீயந்தீ’’தி. தத்த² நீயந்தீதி ஞாயந்தி, பஞ்ஞாபீயந்தி ச. புரிமபச்சி²மானங் த⁴ம்மானங் நிரோது⁴ப்பாத³னிரந்தரதாய நாமகாயஸ்ஸ, ஸம்ப³ந்த⁴வுத்திதாய ரூபகாயஸ்ஸ, உப⁴யஸ்ஸ ச அஞ்ஞமஞ்ஞஸன்னிஸ்ஸிததாய து³விஞ்ஞெய்யனானதோ ஏகீபூ⁴தஸ்ஸ விய க⁴னபா⁴வப்பப³ந்தோ⁴ ஹேதுப²லபா⁴வேன ஸம்ப³ந்தோ⁴ ஸம்மா தானோதி ஸந்தானோ, தஸ்ஸ அனுபச்சே²தோ³ ததா²பவத்தி ஏகத்தந்தி ஆஹ ‘‘ஸந்தானானுபச்சே²தோ³ ஏகத்த’’ந்தி.

    Nīyanti gamentīti nayā, ekattādayo. Kehi nīyanti? Avijjādiatthehīti imamatthamāha ‘‘avijjādī’’tiādinā. Sena bhāvenāti sakena avijjādibhāvena, taṃ amuñcitvā eva. Na hi avijjādivinimuttaṃ ekattaṃ nāma kiñci paramatthato atthi. Sena bhāvenāti vā sakena ekattādibhāvena. Avijjādīsu viññāyamāno hetuphaladhammānaṃ ekasantatipatitādisaṅkhāto ekattādibhāvo teneva sabhāvena ñāyati, na avijjādibhāvenāti. Te hi netabbāti tesaṃ nayā. Atthā eva vā avijjādayo. Anekepi samānā dhammā yena santānānupacchedena ‘‘eka’’nti ñāyanti voharīyanti, so tattha karaṇabhāvena vattabbataṃ arahati, tathā itarepīti āha ‘‘ekattādīhi ca atthā ‘eka’ntiādinā nīyantī’’ti. Tattha nīyantīti ñāyanti, paññāpīyanti ca. Purimapacchimānaṃ dhammānaṃ nirodhuppādanirantaratāya nāmakāyassa, sambandhavuttitāya rūpakāyassa, ubhayassa ca aññamaññasannissitatāya duviññeyyanānato ekībhūtassa viya ghanabhāvappabandho hetuphalabhāvena sambandho sammā tānoti santāno, tassa anupacchedo tathāpavatti ekattanti āha ‘‘santānānupacchedo ekatta’’nti.

    ஸம்ப³ந்த⁴ரஹிதஸ்ஸாதி ஹேதுப²லபா⁴வேன அஞ்ஞமஞ்ஞஸம்ப³ந்த⁴பா⁴வரஹிதஸ்ஸ. ஸத்தந்தரோதி அஞ்ஞோ ஸத்தோ. உச்சே²த³தி³ட்டி²முபாதி³யதீதி யதா²னுரூபகாரணதோ ப²லப்பவத்திங் அஸமனுபஸ்ஸந்தோ நானாஸந்தானே விய அஸம்ப³ந்த⁴னானத்தத³ஸ்ஸனதோ ஹேதுபா⁴வரஹிதானங் நிப்பயோஜனானங் புரிமுப்பன்னானங் த⁴ம்மானங் நிரோதே⁴ ஹேதுனியமாபா⁴வதோ ஏகந்தேன உப்பத்தி ந யுத்தா, ததா² ஸந்தானேன உப்பத்தி, ஸதி³ஸபா⁴வேன உப்பத்தி, ஸமானஜாதிதே³ஸபரிணாமவயரூபப³லஸண்டா²னானங் உப்பத்தி ந யுத்தாதிஆதீ³னி விகப்பெந்தோ உச்சே²த³தி³ட்டி²ங் க³ண்ஹாதி.

    Sambandharahitassāti hetuphalabhāvena aññamaññasambandhabhāvarahitassa. Sattantaroti añño satto. Ucchedadiṭṭhimupādiyatīti yathānurūpakāraṇato phalappavattiṃ asamanupassanto nānāsantāne viya asambandhanānattadassanato hetubhāvarahitānaṃ nippayojanānaṃ purimuppannānaṃ dhammānaṃ nirodhe hetuniyamābhāvato ekantena uppatti na yuttā, tathā santānena uppatti, sadisabhāvena uppatti, samānajātidesapariṇāmavayarūpabalasaṇṭhānānaṃ uppatti na yuttātiādīni vikappento ucchedadiṭṭhiṃ gaṇhāti.

    கஸ்மா உப்பத்தி ந ஸியாதி வாலிகாஹி விய திலேஹிபி தேலஸ்ஸ, உச்சு²தோ விய கா³விதோபி கீ²ரஸ்ஸ அஞ்ஞாபா⁴வதோ கேன காரணேன தேஹி தேஸங் உப்பத்தி ந ஸியா, இதரேஹி ஏவ ச நேஸங் உப்பத்தி ஹோதீதி. தஸ்மாதி அஞ்ஞஸ்ஸ அஞ்ஞதோ உப்பத்தியங் ஸப்³ப³ஸ்ஸ ஸப்³ப³ஸோ உப்பத்தியா ப⁴விதப்³ப³ங், ந சேதங் அத்தி², தஸ்மா. யஸ்மா நியதிவாதீ³ அனுரூபா ஹேதுதோ ப²லுப்பத்திங் ந இச்ச²தி, ஸபா⁴வஸித்³த⁴மேவ ச த⁴ம்மப்பவத்திங் இச்ச²தி, தஸ்மா ‘‘அவிஜ்ஜமானேபி ஹேதும்ஹீ’’தி வுத்தங். ஸபா⁴வஸித்³தா⁴ ஏவ ஹி அச்சே²ஜ்ஜஸுத்தாவுதாபே⁴ஜ்ஜமணி விய கமலங்க⁴னரஹிதா ததா² ததா² ஸரீரிந்த்³ரியஸுகா²தி³பா⁴வபரிணாமாய நியதியாவ காயா ஸமாக³ச்ச²ந்தி, யதோ க³திஜாதிப³ந்தா⁴, அபவக்³கோ³ ச ஹோதீதி நியதிவாதோ³. தேனாஹ ‘‘நியததாய…பே॰… பவத்தந்தீ’’தி. நியதிஅத்தோ² வுத்தோயேவ.

    Kasmā uppatti na siyāti vālikāhi viya tilehipi telassa, ucchuto viya gāvitopi khīrassa aññābhāvato kena kāraṇena tehi tesaṃ uppatti na siyā, itarehi eva ca nesaṃ uppatti hotīti. Tasmāti aññassa aññato uppattiyaṃ sabbassa sabbaso uppattiyā bhavitabbaṃ, na cetaṃ atthi, tasmā. Yasmā niyativādī anurūpā hetuto phaluppattiṃ na icchati, sabhāvasiddhameva ca dhammappavattiṃ icchati, tasmā ‘‘avijjamānepi hetumhī’’ti vuttaṃ. Sabhāvasiddhā eva hi acchejjasuttāvutābhejjamaṇi viya kamalaṅghanarahitā tathā tathā sarīrindriyasukhādibhāvapariṇāmāya niyatiyāva kāyā samāgacchanti, yato gatijātibandhā, apavaggo ca hotīti niyativādo. Tenāha ‘‘niyatatāya…pe… pavattantī’’ti. Niyatiattho vuttoyeva.

    ஏதஸ்ஸ அத்த²ஸ்ஸ ஸாத⁴கங் ஸுத்தங். ஆகுலமேவ, ஆகுலபா⁴வோ வா ஆகுலகங். ஜடிதாதி ஹெட்டு²பரியவஸேன பவத்தமானேஹி கிலேஸகம்மவிபாகேஹி ஜாதஜடா. நீட³ந்தி குலாவகங். ஸங்ஸாரந்தி இத⁴ ஸம்பத்திப⁴வப்பப³ந்த⁴மாஹ அபாயாதி³பதே³ஹி து³க்³க³திப்பப³ந்த⁴ஸ்ஸ வுத்தத்தா.

    Etassa atthassa sādhakaṃ suttaṃ. Ākulameva, ākulabhāvo vā ākulakaṃ. Jaṭitāti heṭṭhupariyavasena pavattamānehi kilesakammavipākehi jātajaṭā. Nīḍanti kulāvakaṃ. Saṃsāranti idha sampattibhavappabandhamāha apāyādipadehi duggatippabandhassa vuttattā.

    ப⁴வசக்ககதா²வண்ணனா நிட்டி²தா.

    Bhavacakkakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.

    ஸுத்தந்தபா⁴ஜனீயவண்ணனா நிட்டி²தா.

    Suttantabhājanīyavaṇṇanā niṭṭhitā.

    2. அபி⁴த⁴ம்மபா⁴ஜனீயவண்ணனா

    2. Abhidhammabhājanīyavaṇṇanā

    243. தங் படிச்சஸமுப்பாத³ங். ஏகேகசித்தாவருத்³த⁴ந்தி அபி⁴த⁴ம்மபா⁴ஜனீயே விய ஏகேகஸ்மிங் சித்தே அவருத்³த⁴ங் அந்தோக³த⁴ங் அகத்வா. அஸஹஜாதானஞ்ச ‘‘அஸஹஜாதானங், ஸஹஜாதானஞ்சா’’தி ஏவங் பட²மபதே³ ஏகஸேஸனித்³தே³ஸோ த³ட்ட²ப்³போ³. ‘‘ஸங்கா²ரபச்சயா விஞ்ஞாண’’ந்தி அஸஹஜாதாயேவ பச்சயபச்சயுப்பன்னா த³ஸ்ஸிதா விபாகவிஞ்ஞாணஸ்ஸேவ அதி⁴ப்பேதத்தா. ‘‘அவிஜ்ஜாபச்சயா ஸங்கா²ரா, விஞ்ஞாணபச்சயா நாமரூப’’ந்தி (விப⁴॰ 225) ச ஏவமாதீ³ஸு அஸஹஜாதா, ஸஹஜாதா ச. ‘‘ஏகேகேன நயேனா’’தி புராதனோ பாடோ², ஏதரஹி பன ‘‘ஏகேகேன சதுக்கேன’’ இச்சேவ ப³ஹூஸு பொத்த²கேஸு பாடோ². நயசதுக்கவாராதி நயேஸு சதுக்கானங் வாரா, அவிஜ்ஜாமூலகாதீ³ஸு நவஸு நயேஸு பச்சேகங் பச்சயசதுக்காதீ³னங் சதுன்னங் சதுக்கானங் ‘‘நாமபச்சயா ச²ட்டா²யதன’’ந்திஆதி³விஸேஸபி⁴ன்னா சத்தாரோ வாராதி அத்தோ². வவத்தி²தாதி யதா²வுத்தவிஸேஸேன அஸங்கிண்ணா. சதுக்கானந்தி வாரசதுக்கானங் வாரஸோளஸகஸ்ஸ நயபா⁴வதோதி அதி⁴ப்பாயோ.

    243. Taṃ paṭiccasamuppādaṃ. Ekekacittāvaruddhanti abhidhammabhājanīye viya ekekasmiṃ citte avaruddhaṃ antogadhaṃ akatvā. Asahajātānañca ‘‘asahajātānaṃ, sahajātānañcā’’ti evaṃ paṭhamapade ekasesaniddeso daṭṭhabbo. ‘‘Saṅkhārapaccayā viññāṇa’’nti asahajātāyeva paccayapaccayuppannā dassitā vipākaviññāṇasseva adhippetattā. ‘‘Avijjāpaccayā saṅkhārā, viññāṇapaccayā nāmarūpa’’nti (vibha. 225) ca evamādīsu asahajātā, sahajātā ca. ‘‘Ekekena nayenā’’ti purātano pāṭho, etarahi pana ‘‘ekekena catukkena’’ icceva bahūsu potthakesu pāṭho. Nayacatukkavārāti nayesu catukkānaṃ vārā, avijjāmūlakādīsu navasu nayesu paccekaṃ paccayacatukkādīnaṃ catunnaṃ catukkānaṃ ‘‘nāmapaccayā chaṭṭhāyatana’’ntiādivisesabhinnā cattāro vārāti attho. Vavatthitāti yathāvuttavisesena asaṃkiṇṇā. Catukkānanti vāracatukkānaṃ vārasoḷasakassa nayabhāvatoti adhippāyo.

    1. பச்சயசதுக்கவண்ணனா

    1. Paccayacatukkavaṇṇanā

    பச்சயஸஹிதபச்சயுப்பன்னானி அங்க³பா⁴வேன வுத்தானி, ந கேவலங் பச்சயா. தஸ்மா ‘‘ச²ட்டா²யதனபச்சயா ப²ஸ்ஸோ’’தி எத்த² ந ச²ட்டா²யதனஸ்ஸ அங்க³தா. தேன வுத்தங் ‘‘ந, தஸ்ஸ அனங்க³த்தா’’தி. ஏவஞ்ச கத்வாதி பச்சயஸஹிதஸ்ஸ பச்சயுப்பன்னஸ்ஸ அங்க³பா⁴வதோ. தீஸு பகாரேஸூதி ‘‘பட²மோ ஸப்³ப³ஸங்கா³ஹிகட்டே²னா’’திஆதி³னா (விப⁴॰ அட்ட²॰ 243) அட்ட²கதா²யங் வுத்தேஸு தீஸுபி பகாரேஸு. பச்சயவிஸேஸாதீ³தி எத்த² நாமங், ச²ட்டா²யதனஞ்ச பச்சயவிஸேஸோ. ஆதி³-ஸத்³தே³ன யோனிவிஸேஸோ, ஆயதனானங் அபாரிபூரிபாரிபூரிப⁴வவிஸேஸோ ச க³ஹிதோ. தே ஹி து³தியவாராதீ³னங் நானத்தகரா. அத்த²விஸேஸேனாதி யதி³பி அஞ்ஞத்த² ‘‘ஸளாயதனபச்சயா ப²ஸ்ஸோ’’தி ஸளாயதனபச்சயோ வுத்தோ, ததா²பி ஸஹஜாதாதி³னாமஸன்னிஸ்ஸயேன பவத்தனதோ நாமமத்தபச்சயாபி ஸோ ஹோதீதி படிச்சஸமுப்பாத³ஸ்ஸ நானானயவிசித்ததானுமிதஸ்ஸ க³ம்பீ⁴ரபா⁴வஸ்ஸ விபா⁴வனஸங்கா²தேன, அனவஸேஸனாமபச்சயத³ஸ்ஸனஸங்கா²தேன ச அத்த²விஸேஸேன. ததா² ஹி ‘‘யேஹி, ஆனந்த³, ஆகாரேஹி யேஹி லிங்கே³ஹி யேஹி நிமித்தேஹி யேஹி உத்³தே³ஸேஹி நாமகாயஸ்ஸ பஞ்ஞத்தி ஹோதி, தேஸு ஆகாரேஸு…பே॰… உத்³தே³ஸேஸு அஸதி அபி நு கோ² ரூபகாயே அதி⁴வசனஸம்ப²ஸ்ஸோ பஞ்ஞாயேதா²’’தி (தீ³॰ நி॰ 2.114) ப²ஸ்ஸஸ்ஸ நாமபச்சயதாவிபா⁴வனவஸேன மஹானிதா³னதே³ஸனா பவத்தா. ததா² ‘‘நாமரூபபச்சயா ப²ஸ்ஸோதி இச்சஸ்ஸ வசனீய’’ந்தி (தீ³॰ நி॰ 2.97) ‘‘நாமரூபபச்சயா’’தி வத³ந்தேன ‘‘நாமபச்சயா’’திபி வுத்தமேவ ஹோதீதி.

    Paccayasahitapaccayuppannāni aṅgabhāvena vuttāni, na kevalaṃ paccayā. Tasmā ‘‘chaṭṭhāyatanapaccayā phasso’’ti ettha na chaṭṭhāyatanassa aṅgatā. Tena vuttaṃ ‘‘na, tassa anaṅgattā’’ti. Evañca katvāti paccayasahitassa paccayuppannassa aṅgabhāvato. Tīsu pakāresūti ‘‘paṭhamo sabbasaṅgāhikaṭṭhenā’’tiādinā (vibha. aṭṭha. 243) aṭṭhakathāyaṃ vuttesu tīsupi pakāresu. Paccayavisesādīti ettha nāmaṃ, chaṭṭhāyatanañca paccayaviseso. Ādi-saddena yoniviseso, āyatanānaṃ apāripūripāripūribhavaviseso ca gahito. Te hi dutiyavārādīnaṃ nānattakarā. Atthavisesenāti yadipi aññattha ‘‘saḷāyatanapaccayā phasso’’ti saḷāyatanapaccayo vutto, tathāpi sahajātādināmasannissayena pavattanato nāmamattapaccayāpi so hotīti paṭiccasamuppādassa nānānayavicittatānumitassa gambhīrabhāvassa vibhāvanasaṅkhātena, anavasesanāmapaccayadassanasaṅkhātena ca atthavisesena. Tathā hi ‘‘yehi, ānanda, ākārehi yehi liṅgehi yehi nimittehi yehi uddesehi nāmakāyassa paññatti hoti, tesu ākāresu…pe… uddesesu asati api nu kho rūpakāye adhivacanasamphasso paññāyethā’’ti (dī. ni. 2.114) phassassa nāmapaccayatāvibhāvanavasena mahānidānadesanā pavattā. Tathā ‘‘nāmarūpapaccayā phassoti iccassa vacanīya’’nti (dī. ni. 2.97) ‘‘nāmarūpapaccayā’’ti vadantena ‘‘nāmapaccayā’’tipi vuttameva hotīti.

    வாரசதுக்கே ‘‘ஸங்கா²ரோ’’தி வுத்தங், ஸோகாத³யோ ந வுத்தா, புரிமஸ்மிங் வாரத்³வயே ரூபங் ந வுத்தங், வாரத்தயே ஸளாயதனங் ந வுத்தந்தி யோஜேதப்³ப³ங்.

    Vāracatukke ‘‘saṅkhāro’’ti vuttaṃ, sokādayo na vuttā, purimasmiṃ vāradvaye rūpaṃ na vuttaṃ, vārattaye saḷāyatanaṃ na vuttanti yojetabbaṃ.

    ஸப்³ப³…பே॰… ரணதோதி ஸப்³ப³ஸ்ஸ விஞ்ஞாணஸ்ஸ பவத்திட்டா²னபூ⁴தஸப்³ப³ப⁴வஸாதா⁴ரணதோ, விஞ்ஞாணஸ்ஸ வா பவத்திட்டா²னபூ⁴தஸப்³ப³ப⁴வஸாதா⁴ரணதோ. ஸமானங் ப²லங் ஸமானோ பச்சயோ ஸஹஜாதாதி³பச்சயேஹி உபகத்தப்³ப³தோ, உபகாரகதோ ச. தஸ்ஸ விஞ்ஞாணஸ்ஸ. விஞ்ஞாணாஹரணந்தி விபாகவிஞ்ஞாணனிப்³ப³த்தனங். அஸ்ஸ விஞ்ஞாணஸ்ஸ.

    Sabba…pe… raṇatoti sabbassa viññāṇassa pavattiṭṭhānabhūtasabbabhavasādhāraṇato, viññāṇassa vā pavattiṭṭhānabhūtasabbabhavasādhāraṇato. Samānaṃ phalaṃ samāno paccayo sahajātādipaccayehi upakattabbato, upakārakato ca. Tassa viññāṇassa. Viññāṇāharaṇanti vipākaviññāṇanibbattanaṃ. Assa viññāṇassa.

    க³திஸூசகோதி ஹி-ஸத்³த³ங் லோகே க³திஅத்த²ங் வத³ந்தீதி கத்வா வுத்தங். ‘‘விக³த’’ந்தி எத்த² வி-ஸத்³தோ³ படிஸேத⁴தீ³பகோதி த்³வே படிஸேதா⁴ பகதிங் ஞாபெந்தீதி ஆஹ ‘‘விக³ததானிவாரணவஸேன க³தி ஏவ ஹோதீ’’தி.

    Gatisūcakoti hi-saddaṃ loke gatiatthaṃ vadantīti katvā vuttaṃ. ‘‘Vigata’’nti ettha vi-saddo paṭisedhadīpakoti dve paṭisedhā pakatiṃ ñāpentīti āha ‘‘vigatatānivāraṇavasena gati eva hotī’’ti.

    திதா⁴ சதுதா⁴ பஞ்சதா⁴ வாதி எத்த² ஸஞ்ஞாமனஸிகாராத³யோ ஸஹஜாதனிஸ்ஸயஅத்தி²பச்சயவஸேன திதா⁴, ப²ஸ்ஸசேதனாத³யோ தேஸஞ்சேவ ஆஹாராதீ³னஞ்ச வஸேன சதுதா⁴, வேத³னாவிதக்காத³யோ தேஸஞ்சேவ ஜா²னிந்த்³ரியாதீ³னஞ்ச வஸேன பஞ்சதா⁴. யதா² ஸமாதி⁴, ஏவங் வீரியம்பி த³ட்ட²ப்³ப³ங். தம்பி ஹி அதி⁴பதிந்த்³ரியமக்³க³பச்சயேஹி ச²தா⁴ பச்சயோ ஹோதி.

    Tidhā catudhā pañcadhā vāti ettha saññāmanasikārādayo sahajātanissayaatthipaccayavasena tidhā, phassacetanādayo tesañceva āhārādīnañca vasena catudhā, vedanāvitakkādayo tesañceva jhānindriyādīnañca vasena pañcadhā. Yathā samādhi, evaṃ vīriyampi daṭṭhabbaṃ. Tampi hi adhipatindriyamaggapaccayehi chadhā paccayo hoti.

    ‘‘வசனவஸேனா’’தி இமினா இமஸ்மிங் சதுக்கே ஸஹஜாதபச்சயங் து⁴ரங் கத்வா தே³ஸனா பவத்தாதி தேஸங் அதி⁴ப்பாயோதி த³ஸ்ஸேதி. அத்தோ²தி பச்சயத⁴ம்மோ. கத்த²சீதி கிஸ்மிஞ்சி வாரே அத்தனோ பச்சயுப்பன்னஸ்ஸ யதா²ஸகேஹி பச்சயோ ந ந ஹோதி. ‘‘அத்த²தோ’’தி ச பாடோ². ‘‘ப⁴வபச்சயா ஜாதீ’’திஆதி³ ந வத்தப்³ப³ங் ஸியா, வுத்தஞ்ச தங். தஸ்மா ஸஹஜாதபச்சயவஸேனேவ பட²மசதுக்கோ வுத்தோதி ந க³ஹேதப்³ப³ந்தி த³ஸ்ஸேதி. தேனாஹ ‘‘ந ச தங் ந வுத்த’’ந்திஆதி³. இமஸ்ஸ ச ‘‘ப⁴வபச்சயா ஜாதீதிஆதி³ ந வத்தப்³ப³ங் ஸியா’’தி இமினா ஸம்ப³ந்தோ⁴ வேதி³தப்³போ³. பச்சயவசனமேவாதி ‘‘அவிஜ்ஜாபச்சயா’’திஆதீ³ஸு வுத்தபச்சயவசனமேவ ச. தேஸந்தி தேஸங் ஆசரியானங். அயோஜெத்வா வுத்தந்தி ஸம்ப³ந்தோ⁴. கத²ங் பன வுத்தந்தி ஆஹ ‘‘ஸாமஞ்ஞேன…பே॰… ஸந்தா⁴ய வுத்த’’ந்தி. எத்த² ச ‘‘ஸஹஜாதஸூசக’’ந்திஆதி³னா யதா²தி⁴ப்பேதஸ்ஸ அத்த²ஸ்ஸ வசனதோ அஸித்³தி⁴மாஹ, ‘‘ஸஹஜாததோ’’திஆதி³னா பன அத்தா²பத்திதோ. அஸம்ப⁴வே ஹி அஞ்ஞஸ்ஸ அத்த²தோ ஸிஜ்ஜெ²ய்ய வசனதோ வா அத்த²தோ வா அதி⁴ப்பேதத்த²ஸாத⁴னாதி.

    ‘‘Vacanavasenā’’ti iminā imasmiṃ catukke sahajātapaccayaṃ dhuraṃ katvā desanā pavattāti tesaṃ adhippāyoti dasseti. Atthoti paccayadhammo. Katthacīti kismiñci vāre attano paccayuppannassa yathāsakehi paccayo na na hoti. ‘‘Atthato’’ti ca pāṭho. ‘‘Bhavapaccayā jātī’’tiādi na vattabbaṃ siyā, vuttañca taṃ. Tasmā sahajātapaccayavaseneva paṭhamacatukko vuttoti na gahetabbanti dasseti. Tenāha ‘‘na ca taṃ na vutta’’ntiādi. Imassa ca ‘‘bhavapaccayā jātītiādi na vattabbaṃ siyā’’ti iminā sambandho veditabbo. Paccayavacanamevāti ‘‘avijjāpaccayā’’tiādīsu vuttapaccayavacanameva ca. Tesanti tesaṃ ācariyānaṃ. Ayojetvā vuttanti sambandho. Kathaṃ pana vuttanti āha ‘‘sāmaññena…pe… sandhāyavutta’’nti. Ettha ca ‘‘sahajātasūcaka’’ntiādinā yathādhippetassa atthassa vacanato asiddhimāha, ‘‘sahajātato’’tiādinā pana atthāpattito. Asambhave hi aññassa atthato sijjheyya vacanato vā atthato vā adhippetatthasādhanāti.

    அஞ்ஞத்தா²தி அஞ்ஞஸ்மிங் ஸுத்தே. அதீதத்³த⁴ங் நித்³தா⁴ரெத்வா பச்சுப்பன்னானாக³தேஹி ஸத்³தி⁴ங் அத்³த⁴த்தயத³ஸ்ஸனத்த²ங். தங்தே³ஸனாபரிக்³க³ஹத்த²ந்தி மஹானிதா³னதே³ஸனாபரிக்³க³ஹத்த²ங். ஸோ ச உபி⁴ன்னங் தே³ஸனானங் அஞ்ஞமஞ்ஞங் ஸங்ஸந்த³னபா⁴வத³ஸ்ஸனத்த²ங். ஏவங் ஸப்³ப³ஞ்ஞுபு³த்³த⁴பா⁴ஸிதா தே³ஸனா அஞ்ஞத³த்து² ஸங்ஸந்த³தீதி.

    Aññatthāti aññasmiṃ sutte. Atītaddhaṃ niddhāretvā paccuppannānāgatehi saddhiṃ addhattayadassanatthaṃ. Taṃdesanāpariggahatthanti mahānidānadesanāpariggahatthaṃ. So ca ubhinnaṃ desanānaṃ aññamaññaṃ saṃsandanabhāvadassanatthaṃ. Evaṃ sabbaññubuddhabhāsitā desanā aññadatthu saṃsandatīti.

    இமஸ்ஸாதி இமஸ்ஸ ததியவாரஸ்ஸ.

    Imassāti imassa tatiyavārassa.

    அபராபெக்க²தாய, அபரிகிலிட்டு²பபத்திதாய, அஸுசிஅமக்கி²ததாய காமாவசரதே³வானங், ஸப்³பே³ஸஞ்ச ப்³ரஹ்மானங் ததா² உபபஜ்ஜனதோ ச ஓபபாதிகயோனியா பதா⁴னதா வேதி³தப்³பா³. ஸங்க³ஹனித³ஸ்ஸனவஸேனாதி ஓபபாதிகயோனியா ஏவ ஸங்ஸேத³ஜயோனியா ஸங்க³ஹஸ்ஸ நித³ஸ்ஸனவஸேன உதா³ஹரணவஸேன. ஆரம்மணபச்சயஸ்ஸாபி ப²ஸ்ஸஸ்ஸ ஸதிபி பவத்திஹேதுபா⁴வே ஸோ பன ஸஹஜாதாதி³பச்சயபூ⁴தஸ்ஸ அஜ்ஜ²த்திகஸ்ஸ ச²ட்டா²யதனஸ்ஸ விய ந ஸாதிஸயோதி வுத்தங் ‘‘ஆரம்மணபச்சயோ செத்த² பவத்தகோ ந ஹோதீ’’தி.

    Aparāpekkhatāya, aparikiliṭṭhupapattitāya, asuciamakkhitatāya kāmāvacaradevānaṃ, sabbesañca brahmānaṃ tathā upapajjanato ca opapātikayoniyā padhānatā veditabbā. Saṅgahanidassanavasenāti opapātikayoniyā eva saṃsedajayoniyā saṅgahassa nidassanavasena udāharaṇavasena. Ārammaṇapaccayassāpi phassassa satipi pavattihetubhāve so pana sahajātādipaccayabhūtassa ajjhattikassa chaṭṭhāyatanassa viya na sātisayoti vuttaṃ ‘‘ārammaṇapaccayo cettha pavattako na hotī’’ti.

    கேஸஞ்சீதி பரிபுண்ணாயதனானங் க³ப்³ப⁴ஸெய்யகானங். ‘‘பச்சி²ம…பே॰… ஸதா³ ஸம்ப⁴வதீ’’தி இத³ங் க³ப்³ப⁴ஸெய்யகானங் விய இதரயோனிகானங் கமேன ஆயதனுப்பத்தி நத்தீ²தி வுத்தங். ததா² சாஹ அட்ட²கதா²யங் ‘‘ஸஹுப்பத்திதீ³பனதோ’’தி.

    Kesañcīti paripuṇṇāyatanānaṃ gabbhaseyyakānaṃ. ‘‘Pacchima…pe… sadā sambhavatī’’ti idaṃ gabbhaseyyakānaṃ viya itarayonikānaṃ kamena āyatanuppatti natthīti vuttaṃ. Tathā cāha aṭṭhakathāyaṃ ‘‘sahuppattidīpanato’’ti.

    பச்சயசதுக்கவண்ணனா நிட்டி²தா.

    Paccayacatukkavaṇṇanā niṭṭhitā.

    2. ஹேதுசதுக்கவண்ணனா

    2. Hetucatukkavaṇṇanā

    244. அபா⁴வதோதி பா⁴வாபா⁴வதோ. யஞ்ஹி ஜாதிக்க²ணமத்தேயேவ ப⁴வதி, ந ததோ பரங், தங் ஜாதியா அவிக³தபச்சயோ ஸியா அவிக³தபச்சயனியமஸப்³பா⁴வதோ. ப⁴வோ பன யஸ்மா ஜாதிக்க²ணதோ பரம்பி ப⁴வதி, தஸ்மா ந ஸோ தஸ்ஸா அவிக³தபச்சயோ ஹோதி. தேன வுத்தங் ‘‘ததோ உத்³த⁴ங் பா⁴வதோதி அத்தோ²’’தி. ப⁴வேதி ப⁴வபதே³, ப⁴வே வா நிப்பா²தே³தப்³பே³. ஏஸ நயோ ஜாதிஆதீ³ஸூதி எத்தா²பி. ‘‘யதா² பனா’’திஆதி³னா ‘‘அவிக³தபச்சயஸ்ஸ அபா⁴வதோ, நியமாபா⁴வதோ சா’’தி வுத்தானங் ஹேதூனங் வுத்தனயேன அப்³யாபிபா⁴வவிபா⁴வனேன அகாரணதங் த³ஸ்ஸேதி அயாவபா⁴வினோ பச்சயுப்பன்னஸ்ஸ, பச்சயத⁴ம்மஸ்ஸ ச அவிக³தபச்சயபா⁴வத³ஸ்ஸனதோ. ஸங்கா²ரக்க²ந்தே⁴திஆதி³ மக்³க³ஸோத⁴னவஸேன வுத்தங். தஸ்ஸ பரிஹாரங் ஸயமேவ வத³தி. ஸோ க²ணோ ஏதஸ்ஸ அத்தீ²தி தங்க²ணிகோ, ந தங்க²ணிகோ அதங்க²ணிகோ, தஸ்ஸ ஸப்³பா⁴வா, அயாவபா⁴விகஸப்³பா⁴வாதி அத்தோ². யதா² பன ஹேதூ ஹொந்தி, தங் த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘ஸங்க²தலக்க²ணானங் பனா’’திஆதி³மாஹ.

    244. Abhāvatoti bhāvābhāvato. Yañhi jātikkhaṇamatteyeva bhavati, na tato paraṃ, taṃ jātiyā avigatapaccayo siyā avigatapaccayaniyamasabbhāvato. Bhavo pana yasmā jātikkhaṇato parampi bhavati, tasmā na so tassā avigatapaccayo hoti. Tena vuttaṃ ‘‘tato uddhaṃ bhāvatoti attho’’ti. Bhaveti bhavapade, bhave vā nipphādetabbe. Esa nayo jātiādīsūti etthāpi. ‘‘Yathā panā’’tiādinā ‘‘avigatapaccayassa abhāvato, niyamābhāvato cā’’ti vuttānaṃ hetūnaṃ vuttanayena abyāpibhāvavibhāvanena akāraṇataṃ dasseti ayāvabhāvino paccayuppannassa, paccayadhammassa ca avigatapaccayabhāvadassanato. Saṅkhārakkhandhetiādi maggasodhanavasena vuttaṃ. Tassa parihāraṃ sayameva vadati. So khaṇo etassa atthīti taṅkhaṇiko, na taṅkhaṇiko ataṅkhaṇiko, tassa sabbhāvā, ayāvabhāvikasabbhāvāti attho. Yathā pana hetū honti, taṃ dassetuṃ ‘‘saṅkhatalakkhaṇānaṃ panā’’tiādimāha.

    ஏவந்தி ஏவங் யதா²வுத்தனயே ஸதி, ஏவங் ஸந்தேதி அத்தோ². ‘‘ந ஹி…பே॰… அத்தீ²’’தி இமினா ஜாதிஆதீ³னங் அவிக³தபச்சயவஸேன பச்சயுப்பன்னபா⁴வோ விய பச்சயபா⁴வோபி நத்தீ²தி த³ஸ்ஸேதி. தத்த² காரணமாஹ ‘‘அஸபா⁴வத⁴ம்மத்தா’’தி.

    Evanti evaṃ yathāvuttanaye sati, evaṃ santeti attho. ‘‘Na hi…pe… atthī’’ti iminā jātiādīnaṃ avigatapaccayavasena paccayuppannabhāvo viya paccayabhāvopi natthīti dasseti. Tattha kāraṇamāha ‘‘asabhāvadhammattā’’ti.

    கத²ங் பன அஸபா⁴வத⁴ம்மானங் ஜாதிஆதீ³னங் பச்சயுப்பன்னதா, பச்சயதா சாதி ஆஹ ‘‘ஜாயமானானங் பனா’’திஆதி³. தஸ்ஸாதி ஜாதிஜராமரணஸ்ஸ. வத்தப்³ப³பதே³ஸோதி ‘‘ட²பெத்வா’’தி வத்தப்³ப³பதே³ஸோ. கோ பன ஸோதி? யதா²வுத்தங் நாமங், நாமரூபஞ்ச ஸங்கா²ரக்க²ந்தே⁴ன ரூபக்க²ந்தே⁴ன ச ஜராமரணானங் ஸங்க³ஹிதத்தா . ‘‘யோ ப⁴வோ ஜாதியா பச்சயோ’’தி ஏதேன ப⁴வஸங்க³ஹிதானிபி ஜாதிஆதீ³னி ஜாதியா அப்பச்சயத்தா ஏவ ‘‘ட²பெத்வா’’தி ந வுத்தானீதி த³ஸ்ஸேதி, பச்சயபா⁴வாஸங்கா ஏவ நேஸங் தஸ்ஸா நத்தீ²தி அதி⁴ப்பாயோ. தேனேவ ட²பேதப்³ப³க³ஹேதப்³ப³விஸேஸே ஸதீதி ஸாஸங்கங் வத³தி.

    Kathaṃ pana asabhāvadhammānaṃ jātiādīnaṃ paccayuppannatā, paccayatā cāti āha ‘‘jāyamānānaṃ panā’’tiādi. Tassāti jātijarāmaraṇassa. Vattabbapadesoti ‘‘ṭhapetvā’’ti vattabbapadeso. Ko pana soti? Yathāvuttaṃ nāmaṃ, nāmarūpañca saṅkhārakkhandhena rūpakkhandhena ca jarāmaraṇānaṃ saṅgahitattā . ‘‘Yo bhavo jātiyā paccayo’’ti etena bhavasaṅgahitānipi jātiādīni jātiyā appaccayattā eva ‘‘ṭhapetvā’’ti na vuttānīti dasseti, paccayabhāvāsaṅkā eva nesaṃ tassā natthīti adhippāyo. Teneva ṭhapetabbagahetabbavisese satīti sāsaṅkaṃ vadati.

    ஹேதுசதுக்கவண்ணனா நிட்டி²தா.

    Hetucatukkavaṇṇanā niṭṭhitā.

    4. அஞ்ஞமஞ்ஞசதுக்கவண்ணனா

    4. Aññamaññacatukkavaṇṇanā

    246. பச்சயுப்பன்னஸ்ஸாதி பச்சயுப்பன்னபா⁴வினோ. விஸுங் டி²தஸ்ஸாதி ப⁴வேன அஸங்க³ஹிதஸ்ஸ. ஸப்பதே³ஸமேவ க³ஹிதங் இத⁴ வேத³னாதி³க்க²ந்த⁴த்தயஸ்ஸேவ அதி⁴ப்பேதத்தா நிருள்ஹத்தா ச. பச்சயுப்பன்னங் ட²பெத்வா பச்சயபூ⁴தங்யேவ நாமங் க³ஹிதங், அவிக³தபச்சயனியமாபா⁴வோ விய ப⁴வே உபாதா³னஸ்ஸ அஞ்ஞமஞ்ஞபச்சயனியமாபா⁴வோதி யோஜனா. வுத்தனயேனாதி ‘‘ஸங்க²தலக்க²ணானங் பனா’’திஆதி³னா வுத்தனயேன.

    246. Paccayuppannassāti paccayuppannabhāvino. Visuṃ ṭhitassāti bhavena asaṅgahitassa. Sappadesameva gahitaṃ idha vedanādikkhandhattayasseva adhippetattā niruḷhattā ca. Paccayuppannaṃ ṭhapetvā paccayabhūtaṃyeva nāmaṃ gahitaṃ, avigatapaccayaniyamābhāvo viya bhave upādānassa aññamaññapaccayaniyamābhāvoti yojanā. Vuttanayenāti ‘‘saṅkhatalakkhaṇānaṃ panā’’tiādinā vuttanayena.

    அஞ்ஞமஞ்ஞபச்சயோ விய அஞ்ஞமஞ்ஞபச்சயோதி அயமத்தோ² இதா⁴தி⁴ப்பேதோதி த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘அஞ்ஞமஞ்ஞ…பே॰… அதி⁴ப்பேதோ ஸியா’’தி ஆஹ. ததா² ச வத³ந்தி ‘‘அஞ்ஞமஞ்ஞஞ்செத்த² ந பட்டா²னே ஆக³தஅஞ்ஞமஞ்ஞவஸேன க³ஹேதப்³ப³’’ந்தி. சக்கா²யதனுபசயாதீ³னந்தி உபரூபரி சிதானி விய உப்பன்னசக்கா²யதனாதீ³னி, சக்கா²யதனாதீ³னங் வா உபத்த²ம்ப⁴கானி சக்கா²யதனுபசயாதீ³னி.

    Aññamaññapaccayo viya aññamaññapaccayoti ayamattho idhādhippetoti dassento ‘‘aññamañña…pe… adhippeto siyā’’ti āha. Tathā ca vadanti ‘‘aññamaññañcettha na paṭṭhāne āgataaññamaññavasena gahetabba’’nti. Cakkhāyatanupacayādīnanti uparūpari citāni viya uppannacakkhāyatanādīni, cakkhāyatanādīnaṃ vā upatthambhakāni cakkhāyatanupacayādīni.

    அஞ்ஞமஞ்ஞசதுக்கவண்ணனா நிட்டி²தா.

    Aññamaññacatukkavaṇṇanā niṭṭhitā.

    ஸங்கா²ராதி³மூலகனயமாதிகாவண்ணனா

    Saṅkhārādimūlakanayamātikāvaṇṇanā

    247. யதி³பி ஸாமஞ்ஞதோ க³தவிஸேஸோ, ததா²பி ஸாமஞ்ஞக்³க³ஹணேன நயக³தோ விஸேஸோ ஸரூபதோ த³ஸ்ஸிதோ ஹோதீதி ‘‘நாமபச்சயா அவிஜ்ஜா’’தி வத்வாபி நாமவிஸேஸானங் தஸ்ஸா பச்சயபா⁴வோ த³ஸ்ஸேதப்³போ³தி ஆஹ ‘‘நாமவிஸேஸானங்…பே॰… வுத்தா’’தி. ‘‘யதே³வ பன நாம’’ந்திஆதி³ கஸ்மா வுத்தங், நனு நாமக்³க³ஹணேன அக்³க³ஹிதோபி ஜாதிஆதி³ ப⁴வக்³க³ஹணேன க³ஹிதோதி த³ஸ்ஸிதோவாயமத்தோ²தி சோத³னங் ஸந்தா⁴யாஹ ‘‘ப⁴வக்³க³ஹணேன சா’’திஆதி³. இதா⁴பீதி ‘‘ப⁴வபச்சயா அவிஜ்ஜா’’தி இதா⁴பி. ந ஸியாதி ‘‘அவிஜ்ஜாபச்சயா அவிஜ்ஜா’’தி வுத்தங் ந ஸியா. தஸ்மாதி யஸ்மா ஸாமஞ்ஞசோதி³தங் விஸேஸசோதி³தமேவ ந ஹோதி, தஸ்மா. ஸோதி ப⁴வோ. தேனாதி ஸபா⁴வாஸபா⁴வத⁴ம்மஸங்க³ஹணேன.

    247. Yadipi sāmaññato gataviseso, tathāpi sāmaññaggahaṇena nayagato viseso sarūpato dassito hotīti ‘‘nāmapaccayā avijjā’’ti vatvāpi nāmavisesānaṃ tassā paccayabhāvo dassetabboti āha ‘‘nāmavisesānaṃ…pe… vuttā’’ti. ‘‘Yadeva pana nāma’’ntiādi kasmā vuttaṃ, nanu nāmaggahaṇena aggahitopi jātiādi bhavaggahaṇena gahitoti dassitovāyamatthoti codanaṃ sandhāyāha ‘‘bhavaggahaṇena cā’’tiādi. Idhāpīti ‘‘bhavapaccayā avijjā’’ti idhāpi. Nasiyāti ‘‘avijjāpaccayā avijjā’’ti vuttaṃ na siyā. Tasmāti yasmā sāmaññacoditaṃ visesacoditameva na hoti, tasmā. Soti bhavo. Tenāti sabhāvāsabhāvadhammasaṅgahaṇena.

    உபாதா³னஸ்ஸபி ப⁴வேகதே³ஸத்தா வுத்தங் ‘‘உபாதா³னபச்சயா…பே॰… அக்³க³ஹிதே’’தி. ‘‘ப⁴வபச்சயா ஜாதீ’’தி இத³ங் வசனங் ஸந்தா⁴யாஹ ‘‘ப⁴வஸத்³தோ³…பே॰… வுச்சமானோ’’தி. ‘‘நாமபச்சயா அவிஜ்ஜா’’தி எத்த² பச்சயுப்பன்னங் ட²பெத்வா பச்சயஸ்ஸ க³ஹணதோ அவிஜ்ஜாவினிமுத்தா ஏவ சத்தாரோ க²ந்தா⁴ நாமஸத்³தே³ன வுச்சந்தீதி ஆஹ ‘‘ந நாமஸத்³தோ³ நிரவஸேஸபோ³த⁴கோ’’தி. ந செத்த² ஏகங்ஸதோ காரணங் மக்³கி³தப்³ப³ங். யேன ப⁴வ-ஸத்³தோ³ நிரவஸேஸபோ³த⁴கோ, ந நாம-ஸத்³தோ³தி ஆஹ ‘‘ஏவங்ஸபா⁴வா ஹி ஏதா நிருத்தியோ’’தி. இமினா அதி⁴ப்பாயேனாதி ப⁴வஸத்³தோ³ நிரவஸேஸபோ³த⁴கோ உபாதி³ன்னசதுக்க²ந்த⁴விஸயத்தாதி இமினா அதி⁴ப்பாயேன. ஜாயமானாதி³த⁴ம்மவிகாரபா⁴வதோ ஜாயமானாதி³க்க²ந்த⁴படிப³த்³தா⁴ ஜாதிஆத³யோ வுச்செய்யுங், ந பன ஜாதிஆதி³படிப³த்³தா⁴ ஜாயமானாதி³க்க²ந்தா⁴தி ந ஏகசித்தக்க²ணே ஜாதிஆதீ³னங் அவிஜ்ஜாய பச்சயபா⁴வோ ஸம்ப⁴வதீதி இமமத்த²மாஹ ‘‘ஜாயமானானங் பனா’’திஆதி³னா. நானாசித்தக்க²ணே பன ஜாதிஆத³யோ அவிஜ்ஜாய உபனிஸ்ஸயபச்சயோ ஹொந்தீதி ‘‘ஏகசித்தக்க²ணே’’தி விஸேஸிதங். தேனேவாதி அஸம்ப⁴வேனேவ.

    Upādānassapi bhavekadesattā vuttaṃ ‘‘upādānapaccayā…pe… aggahite’’ti. ‘‘Bhavapaccayā jātī’’ti idaṃ vacanaṃ sandhāyāha ‘‘bhavasaddo…pe… vuccamāno’’ti. ‘‘Nāmapaccayā avijjā’’ti ettha paccayuppannaṃ ṭhapetvā paccayassa gahaṇato avijjāvinimuttā eva cattāro khandhā nāmasaddena vuccantīti āha ‘‘na nāmasaddo niravasesabodhako’’ti. Na cettha ekaṃsato kāraṇaṃ maggitabbaṃ. Yena bhava-saddo niravasesabodhako, na nāma-saddoti āha ‘‘evaṃsabhāvā hi etā niruttiyo’’ti. Iminā adhippāyenāti bhavasaddo niravasesabodhako upādinnacatukkhandhavisayattāti iminā adhippāyena. Jāyamānādidhammavikārabhāvato jāyamānādikkhandhapaṭibaddhā jātiādayo vucceyyuṃ, na pana jātiādipaṭibaddhā jāyamānādikkhandhāti na ekacittakkhaṇe jātiādīnaṃ avijjāya paccayabhāvo sambhavatīti imamatthamāha ‘‘jāyamānānaṃ panā’’tiādinā. Nānācittakkhaṇe pana jātiādayo avijjāya upanissayapaccayo hontīti ‘‘ekacittakkhaṇe’’ti visesitaṃ. Tenevāti asambhaveneva.

    மாதிகாவண்ணனா நிட்டி²தா.

    Mātikāvaṇṇanā niṭṭhitā.

    அகுஸலனித்³தே³ஸவண்ணனா

    Akusalaniddesavaṇṇanā

    248-9. தந்தி தி³ட்டு²பாதா³னங். இதரஸ்ஸாதி காமுபாதா³னஸ்ஸ. தண்ஹாக³ஹணேனாதி ‘‘தண்ஹாபச்சயா’’தி எத்த² தண்ஹாக³ஹணேன க³ஹிதத்தா. யதி³ ஏவங் நாமக்³க³ஹணேன க³ஹிதா தண்ஹா கஸ்மா புன வுத்தாதி ஆஹ ‘‘நாமே விய விஸேஸபச்சயத்தாபா⁴வா’’தி. ‘‘நாமபச்சயா ச²ட்டா²யதன’’ந்தி எத்த² ஹி காமதண்ஹாபி நாமே ஸங்க³ஹிதாதி நாமஸ்ஸ யதா²ரஹங் ச²ட்டா²யதனஸ்ஸ பச்சயபா⁴வோ வுத்தோதி அத்தி² தத்த² விஸேஸபச்சயத்தங், உபாதா³னஸ்ஸ பன ப⁴வஸங்க³ஹோபி அத்தீ²தி ‘‘தண்ஹாபச்சயா உபாதா³ன’’ந்தி ஏதேன ‘‘காமுபாதா³னபச்சயா ப⁴வோ’’தி ஏதஸ்ஸ நத்தே²வ விஸேஸோதி வுத்தங் ‘‘நாமே விய விஸேஸபச்சயத்தாபா⁴வா’’தி. தண்ஹா ஏதிஸ்ஸா பச்சயோதி தண்ஹாபச்சயா, தி³ட்டி² . ப⁴வஸ்ஸ பச்சயபூ⁴தாதி து³வித⁴ஸ்ஸபி ப⁴வஸ்ஸ காரணபூ⁴தா. உப⁴யேனபி உபாதா³னஸ்ஸ ப⁴வனித்³தே³ஸே ட²பேதப்³ப³தங்யேவ விபா⁴வேதி. பச்சயுப்பன்னங் பச்சயோ ச ஏகமேவாதி ‘‘தண்ஹாபச்சயா உபாதா³ன’’ந்தி எத்த² வுத்தபச்சயுப்பன்னங், ‘‘உபாதா³னபச்சயா ப⁴வோ’’தி எத்த² வுத்தபச்சயோ ச ஏகோ ஏவத்தோ², தஸ்மா பச்சயோ விஸுங் பச்சயுப்பன்னதோ பி⁴ன்னங் கத்வா ந விப⁴த்தோ.

    248-9. Tanti diṭṭhupādānaṃ. Itarassāti kāmupādānassa. Taṇhāgahaṇenāti ‘‘taṇhāpaccayā’’ti ettha taṇhāgahaṇena gahitattā. Yadi evaṃ nāmaggahaṇena gahitā taṇhā kasmā puna vuttāti āha ‘‘nāme viya visesapaccayattābhāvā’’ti. ‘‘Nāmapaccayā chaṭṭhāyatana’’nti ettha hi kāmataṇhāpi nāme saṅgahitāti nāmassa yathārahaṃ chaṭṭhāyatanassa paccayabhāvo vuttoti atthi tattha visesapaccayattaṃ, upādānassa pana bhavasaṅgahopi atthīti ‘‘taṇhāpaccayā upādāna’’nti etena ‘‘kāmupādānapaccayā bhavo’’ti etassa nattheva visesoti vuttaṃ ‘‘nāme viya visesapaccayattābhāvā’’ti. Taṇhā etissā paccayoti taṇhāpaccayā, diṭṭhi . Bhavassa paccayabhūtāti duvidhassapi bhavassa kāraṇabhūtā. Ubhayenapi upādānassa bhavaniddese ṭhapetabbataṃyeva vibhāveti. Paccayuppannaṃ paccayo ca ekamevāti ‘‘taṇhāpaccayā upādāna’’nti ettha vuttapaccayuppannaṃ, ‘‘upādānapaccayā bhavo’’ti ettha vuttapaccayo ca eko evattho, tasmā paccayo visuṃ paccayuppannato bhinnaṃ katvā na vibhatto.

    252. உபத்த²ம்ப⁴கஸமுட்டா²பனபச்சா²ஜாதபச்சயவஸேனாதி உபத்த²ம்ப⁴கஸ்ஸ சித்தஸமுட்டா²னரூபஸ்ஸ ஸமுட்டா²பனவஸேன, பச்சா²ஜாதபச்சயவஸேன ச.

    252. Upatthambhakasamuṭṭhāpanapacchājātapaccayavasenāti upatthambhakassa cittasamuṭṭhānarūpassa samuṭṭhāpanavasena, pacchājātapaccayavasena ca.

    254. பஞ்சன்னந்தி சக்கா²யதனாதீ³னங் பஞ்சன்னங். ஸஹஜாதாதி³பச்சயோதி ஸஹஜாதனிஸ்ஸயஅத்தி²அவிக³தாதி³பச்சயோ. வத்து²ஸங்கா²தங் ரூபங். புரேஜாதாதி³பச்சயோதி புரேஜாதனிஸ்ஸயவிப்பயுத்தஅத்தி²அவிக³தபச்சயோ. பச்சா²ஜாதாதி³பச்சயோதி பச்சா²ஜாதவிப்பயுத்தஅத்தி²அவிக³தபச்சயோ. ச²ட்ட²ஸ்ஸ ஸஹஜாதாதீ³தி ஆதி³-ஸத்³தே³ன அஞ்ஞமஞ்ஞனிஸ்ஸயஸம்பயுத்தஅத்தி²அவிக³தாத³யோ க³ஹிதா.

    254. Pañcannanti cakkhāyatanādīnaṃ pañcannaṃ. Sahajātādipaccayoti sahajātanissayaatthiavigatādipaccayo. Vatthusaṅkhātaṃ rūpaṃ. Purejātādipaccayoti purejātanissayavippayuttaatthiavigatapaccayo. Pacchājātādipaccayoti pacchājātavippayuttaatthiavigatapaccayo. Chaṭṭhassa sahajātādīti ādi-saddena aññamaññanissayasampayuttaatthiavigatādayo gahitā.

    264. யஸ்ஸாதி ‘‘யஸ்ஸ ச ஹோதீ’’தி எத்த² வுத்தங் ‘‘யஸ்ஸா’’தி பத³ங் ஸந்தா⁴ய வுத்தங். தேனாஹ ‘‘ஹோதீதி யோஜேதப்³ப³’’ந்தி.

    264. Yassāti ‘‘yassa ca hotī’’ti ettha vuttaṃ ‘‘yassā’’ti padaṃ sandhāya vuttaṃ. Tenāha ‘‘hotīti yojetabba’’nti.

    280. தஸ்ஸாதி ‘‘ப³லவகிலேஸபூ⁴தாய விசிகிச்சா²யா’’தி (விப⁴॰ அட்ட²॰ 280) பத³ஸ்ஸ. தேனாதி ‘‘தண்ஹாட்டா²னே’’தி பதே³ன. சித்துப்பாத³கண்டா³தீ³ஸூதி ஆதி³-ஸத்³தே³ன இமஸ்மிங் படிச்சஸமுப்பாத³விப⁴ங்கே³ ஸுத்தந்தபா⁴ஜனீயாதி³ங் ஸங்க³ண்ஹாதி.

    280. Tassāti ‘‘balavakilesabhūtāya vicikicchāyā’’ti (vibha. aṭṭha. 280) padassa. Tenāti ‘‘taṇhāṭṭhāne’’ti padena. Cittuppādakaṇḍādīsūti ādi-saddena imasmiṃ paṭiccasamuppādavibhaṅge suttantabhājanīyādiṃ saṅgaṇhāti.

    அகுஸலனித்³தே³ஸவண்ணனா நிட்டி²தா.

    Akusalaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.

    குஸலாப்³யாகதனித்³தே³ஸவண்ணனா

    Kusalābyākataniddesavaṇṇanā

    306. ஸப்³யாபாரானீதி ஸஉஸ்ஸாஹானி, விபாகத⁴ம்மானீதி அத்தோ². பரிஹீனங் அவிஜ்ஜாட்டா²னங் ஏதேஸந்தி பரிஹீனாவிஜ்ஜாட்டா²னா.

    306. Sabyāpārānīti saussāhāni, vipākadhammānīti attho. Parihīnaṃ avijjāṭṭhānaṃ etesanti parihīnāvijjāṭṭhānā.

    ஸந்தா⁴யாதி அதி⁴ப்பாயங் விபா⁴வெந்தோ விய வத³தி, ஸரூபேனேவ பன ‘‘ந ச சக்கு²விஞ்ஞாணாதீ³னி ரூபங் ஸமுட்டா²பெந்தீ’’தி (விப⁴॰ அட்ட²॰ 306) அட்ட²கதா²யங் வுத்தங். நாமரூபங் ந ந லப்³ப⁴தீதி யோஜனா.

    Sandhāyāti adhippāyaṃ vibhāvento viya vadati, sarūpeneva pana ‘‘na ca cakkhuviññāṇādīni rūpaṃ samuṭṭhāpentī’’ti (vibha. aṭṭha. 306) aṭṭhakathāyaṃ vuttaṃ. Nāmarūpaṃ na na labbhatīti yojanā.

    குஸலாப்³யாகதனித்³தே³ஸவண்ணனா நிட்டி²தா.

    Kusalābyākataniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.

    அவிஜ்ஜாமூலககுஸலனித்³தே³ஸவண்ணனா

    Avijjāmūlakakusalaniddesavaṇṇanā

    334. குஸலப²லேதி குஸலவிபாகபடிஸந்தி⁴விஞ்ஞாணஸ்ஸ க³ஹிதத்தா தஸ்ஸ ஸாது³ரஸவிஸருக்க²பீ³ஜஸதி³ஸதா வுத்தா.

    334. Kusalaphaleti kusalavipākapaṭisandhiviññāṇassa gahitattā tassa sādurasavisarukkhabījasadisatā vuttā.

    யதி³பி ‘‘ஸங்கா²ரஹேதுக’’ந்திஆதி³னா யோஜனா லப்³ப⁴தி, அவிக³தசதுக்காதீ³னி பன ந லப்³ப⁴ந்தி யதா²லாப⁴யோஜனாய த³ஸ்ஸிதத்தா.

    Yadipi ‘‘saṅkhārahetuka’’ntiādinā yojanā labbhati, avigatacatukkādīni pana na labbhanti yathālābhayojanāya dassitattā.

    அவிஜ்ஜாமூலககுஸலனித்³தே³ஸவண்ணனா நிட்டி²தா.

    Avijjāmūlakakusalaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.

    குஸலமூலகவிபாகனித்³தே³ஸவண்ணனா

    Kusalamūlakavipākaniddesavaṇṇanā

    343. கம்மங் விய பச்சயோ ஹோதி விபாகபா⁴வதோதி அதி⁴ப்பாயோ. விபாகஸ்ஸ கம்மங் பச்சயோ ஹொந்தங் ஸாதிஸயங் ஹோதீதி தஸ்ஸ நிப்பரியாயதா, தங்ஸம்பயுத்தானங் பரியாயதா ஸியாதி அதி⁴ப்பாயேன ‘‘பரியாயேன உபனிஸ்ஸயபச்சயோதி வுத்தானீ’’தி ஆஹ. ‘‘குஸலோ த⁴ம்மோ அப்³யாகதஸ்ஸ த⁴ம்மஸ்ஸ உபனிஸ்ஸயபச்சயேன பச்சயோ (பட்டா²॰ 1.1.423), அகுஸலோ த⁴ம்மோ அப்³யாகதஸ்ஸ த⁴ம்மஸ்ஸ (பட்டா²॰ 1.1.423), விபாகத⁴ம்மத⁴ம்மோ நேவவிபாகனவிபாகத⁴ம்மத⁴ம்மஸ்ஸ உபனிஸ்ஸயபச்சயேன பச்சயோ’’தி (பட்டா²॰ 1.3.103) பன வசனதோ நிப்பரியாயேன ஸப்³பே³பி குஸலாகுஸலா த⁴ம்மா விபாகஸ்ஸ உபனிஸ்ஸயபச்சயோ ஹோதீதி அயமத்தோ² தி³ஸ்ஸதி. ‘‘குஸலமூலங் அகுஸலமூல’’ந்தி இமேஸங் அன்வாதே³ஸோபி பச்சயஸத்³தா³பெக்கா²ய ‘‘ஏஸா’’தி புல்லிங்க³வஸேன வுத்தோதி த³ஸ்ஸெந்தோ ஆஹ ‘‘ஏஸாதி…பே॰… யோஜேதப்³ப³’’ந்தி.

    343. Kammaṃ viya paccayo hoti vipākabhāvatoti adhippāyo. Vipākassa kammaṃ paccayo hontaṃ sātisayaṃ hotīti tassa nippariyāyatā, taṃsampayuttānaṃ pariyāyatā siyāti adhippāyena ‘‘pariyāyena upanissayapaccayoti vuttānī’’ti āha. ‘‘Kusalo dhammo abyākatassa dhammassa upanissayapaccayena paccayo (paṭṭhā. 1.1.423), akusalo dhammo abyākatassa dhammassa (paṭṭhā. 1.1.423), vipākadhammadhammo nevavipākanavipākadhammadhammassa upanissayapaccayena paccayo’’ti (paṭṭhā. 1.3.103) pana vacanato nippariyāyena sabbepi kusalākusalā dhammā vipākassa upanissayapaccayo hotīti ayamattho dissati. ‘‘Kusalamūlaṃ akusalamūla’’nti imesaṃ anvādesopi paccayasaddāpekkhāya ‘‘esā’’ti pulliṅgavasena vuttoti dassento āha ‘‘esāti…pe… yojetabba’’nti.

    ‘‘மனஸிகாரோபீ’’திஆதி³னா அப்பஹீனாவிஜ்ஜானம்பி கிரியாய குஸலாகுஸலமூலானி, அவிஜ்ஜா ச உபனிஸ்ஸயா ந ஹொந்தீதி த³ஸ்ஸேதி. கம்மவட்டவிபாகவட்டபூ⁴தானியேவ ஸங்கா²ரவிஞ்ஞாணானி பச்சி²மனயே அதி⁴ப்பேதானீதி வுத்தங் ‘‘கிரியானி பன…பே॰… க³ச்ச²ந்தீ’’தி. தேஸங் பச்சயானங் வஸேன அனேகப்பகாரதோதி அதி⁴ப்பாயோதி யோஜனா.

    ‘‘Manasikāropī’’tiādinā appahīnāvijjānampi kiriyāya kusalākusalamūlāni, avijjā ca upanissayā na hontīti dasseti. Kammavaṭṭavipākavaṭṭabhūtāniyeva saṅkhāraviññāṇāni pacchimanaye adhippetānīti vuttaṃ ‘‘kiriyāni pana…pe… gacchantī’’ti. Tesaṃ paccayānaṃ vasena anekappakāratoti adhippāyoti yojanā.

    நவாதி³பே⁴தா³னந்தி நவஅட்ட²ஸத்தசா²தி ஏவங்பபே⁴தா³னங். சதுன்னங் சதுக்கானந்தி புரிமனயே பச்சி²மனயே ச ஆக³தானங் யதா²லாப⁴ங் சதுன்னங் சதுன்னங் சதுக்கானங். ‘‘குஸலாகுஸலானங் பன விபாகே சா’’தி ச-ஸத்³தே³ன குஸலாகுஸலே சாதி ஸமுச்சேதப்³போ³தி ஆஹ ‘‘குஸல…பே॰… வத்தப்³ப³’’ந்தி. மூலபதே³கபச்சயதாவஸேனாதி மூலபத³ஸ்ஸ ஏகபச்சயபா⁴வவஸேன உபனிஸ்ஸயபச்சயதாவஸேன. ஏகஸ்ஸேவ நயஸ்ஸாதி குஸலாகுஸலேஸு அவிஜ்ஜாமூலகஸ்ஸ, விபாகேஸு குஸலாகுஸலமூலகஸ்ஸாதி ஏவங் ஏகஸ்ஸேவ நயஸ்ஸ வஸேன. த⁴ம்மபச்சயபே⁴தே³தி த⁴ம்மஸ்ஸ பச்சயபூ⁴தஸ்ஸ, பச்சயுப்பன்னஸ்ஸ வா பச்சயபா⁴வேன பே⁴தே³தி இமமத்த²ங் த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘அவிஜ்ஜாதீ³ன’’ந்திஆதி³ங் வத்வா புன தமேவ ‘‘தங்தங்சித்துப்பாதா³’’திஆதி³னா பகாரந்தரேன விபா⁴வேதி.

    Navādibhedānanti navaaṭṭhasattachāti evaṃpabhedānaṃ. Catunnaṃ catukkānanti purimanaye pacchimanaye ca āgatānaṃ yathālābhaṃ catunnaṃ catunnaṃ catukkānaṃ. ‘‘Kusalākusalānaṃ pana vipāke cā’’ti ca-saddena kusalākusale cāti samuccetabboti āha ‘‘kusala…pe… vattabba’’nti. Mūlapadekapaccayatāvasenāti mūlapadassa ekapaccayabhāvavasena upanissayapaccayatāvasena. Ekasseva nayassāti kusalākusalesu avijjāmūlakassa, vipākesu kusalākusalamūlakassāti evaṃ ekasseva nayassa vasena. Dhammapaccayabhedeti dhammassa paccayabhūtassa, paccayuppannassa vā paccayabhāvena bhedeti imamatthaṃ dassento ‘‘avijjādīna’’ntiādiṃ vatvā puna tameva ‘‘taṃtaṃcittuppādā’’tiādinā pakārantarena vibhāveti.

    குஸலமூலகவிபாகனித்³தே³ஸவண்ணனா நிட்டி²தா.

    Kusalamūlakavipākaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.

    அபி⁴த⁴ம்மபா⁴ஜனீயவண்ணனா நிட்டி²தா.

    Abhidhammabhājanīyavaṇṇanā niṭṭhitā.

    படிச்சஸமுப்பாத³விப⁴ங்க³வண்ணனா நிட்டி²தா.

    Paṭiccasamuppādavibhaṅgavaṇṇanā niṭṭhitā.




    Next: 7. ஸதிபட்டா²னவிப⁴ங்கோ³ • 7. Satipaṭṭhānavibhaṅgo




    Related texts:



    திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / அபி⁴த⁴ம்மபிடக • Abhidhammapiṭaka / விப⁴ங்க³பாளி • Vibhaṅgapāḷi / 6. படிச்சஸமுப்பாத³விப⁴ங்கோ³ • 6. Paṭiccasamuppādavibhaṅgo

    அட்ட²கதா² • Aṭṭhakathā / அபி⁴த⁴ம்மபிடக (அட்ட²கதா²) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / ஸம்மோஹவினோத³னீ-அட்ட²கதா² • Sammohavinodanī-aṭṭhakathā
    1. ஸுத்தந்தபா⁴ஜனீயங் உத்³தே³ஸவாரவண்ணனா • 1. Suttantabhājanīyaṃ uddesavāravaṇṇanā
    2. அபி⁴த⁴ம்மபா⁴ஜனீயவண்ணனா • 2. Abhidhammabhājanīyavaṇṇanā

    டீகா • Tīkā / அபி⁴த⁴ம்மபிடக (டீகா) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / விப⁴ங்க³-மூலடீகா • Vibhaṅga-mūlaṭīkā / 6. படிச்சஸமுப்பாத³விப⁴ங்கோ³ • 6. Paṭiccasamuppādavibhaṅgo


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact