Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / វិភង្គបាឡិ • Vibhaṅgapāḷi

    ៦. បដិច្ចសមុប្បាទវិភង្គោ

    6. Paṭiccasamuppādavibhaṅgo

    ១. សុត្តន្តភាជនីយំ

    1. Suttantabhājanīyaṃ

    ២២៥. អវិជ្ជាបច្ចយា សង្ខារា, សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ, វិញ្ញាណបច្ចយា នាមរូបំ, នាមរូបបច្ចយា សឡាយតនំ, សឡាយតនបច្ចយា ផស្សោ, ផស្សបច្ចយា វេទនា, វេទនាបច្ចយា តណ្ហា, តណ្ហាបច្ចយា ឧបាទានំ, ឧបាទានបច្ចយា ភវោ, ភវបច្ចយា ជាតិ, ជាតិបច្ចយា ជរាមរណំ សោកបរិទេវទុក្ខទោមនស្សុបាយាសា សម្ភវន្តិ។ ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតិ។

    225. Avijjāpaccayā saṅkhārā, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ, nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṃ, saḷāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā taṇhā, taṇhāpaccayā upādānaṃ, upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā sambhavanti. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ២២៦. តត្ថ កតមា អវិជ្ជា? ទុក្ខេ អញ្ញាណំ, ទុក្ខសមុទយេ អញ្ញាណំ, ទុក្ខនិរោធេ អញ្ញាណំ, ទុក្ខនិរោធគាមិនិយា បដិបទាយ អញ្ញាណំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘អវិជ្ជា’’។

    226. Tattha katamā avijjā? Dukkhe aññāṇaṃ, dukkhasamudaye aññāṇaṃ, dukkhanirodhe aññāṇaṃ, dukkhanirodhagāminiyā paṭipadāya aññāṇaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjā’’.

    តត្ថ កតមេ អវិជ្ជាបច្ចយា សង្ខារា? បុញ្ញាភិសង្ខារោ, អបុញ្ញាភិសង្ខារោ, អានេញ្ជាភិសង្ខារោ, កាយសង្ខារោ, វចីសង្ខារោ, ចិត្តសង្ខារោ។

    Tattha katame avijjāpaccayā saṅkhārā? Puññābhisaṅkhāro, apuññābhisaṅkhāro, āneñjābhisaṅkhāro, kāyasaṅkhāro, vacīsaṅkhāro, cittasaṅkhāro.

    តត្ថ កតមោ បុញ្ញាភិសង្ខារោ? កុសលា ចេតនា កាមាវចរា រូបាវចរា ទានមយា សីលមយា ភាវនាមយា – អយំ វុច្ចតិ ‘‘បុញ្ញាភិសង្ខារោ’’។

    Tattha katamo puññābhisaṅkhāro? Kusalā cetanā kāmāvacarā rūpāvacarā dānamayā sīlamayā bhāvanāmayā – ayaṃ vuccati ‘‘puññābhisaṅkhāro’’.

    តត្ថ កតមោ អបុញ្ញាភិសង្ខារោ? អកុសលា ចេតនា កាមាវចរា – អយំ វុច្ចតិ ‘‘អបុញ្ញាភិសង្ខារោ’’។

    Tattha katamo apuññābhisaṅkhāro? Akusalā cetanā kāmāvacarā – ayaṃ vuccati ‘‘apuññābhisaṅkhāro’’.

    តត្ថ កតមោ អានេញ្ជាភិសង្ខារោ? កុសលា ចេតនា អរូបាវចរា – អយំ វុច្ចតិ ‘‘អានេញ្ជាភិសង្ខារោ’’។

    Tattha katamo āneñjābhisaṅkhāro? Kusalā cetanā arūpāvacarā – ayaṃ vuccati ‘‘āneñjābhisaṅkhāro’’.

    តត្ថ កតមោ កាយសង្ខារោ? កាយសញ្ចេតនា កាយសង្ខារោ, វចីសញ្ចេតនា វចីសង្ខារោ, មនោសញ្ចេតនា ចិត្តសង្ខារោ។ ឥមេ វុច្ចន្តិ ‘‘អវិជ្ជាបច្ចយា សង្ខារា’’។

    Tattha katamo kāyasaṅkhāro? Kāyasañcetanā kāyasaṅkhāro, vacīsañcetanā vacīsaṅkhāro, manosañcetanā cittasaṅkhāro. Ime vuccanti ‘‘avijjāpaccayā saṅkhārā’’.

    ២២៧. តត្ថ កតមំ សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ? ចក្ខុវិញ្ញាណំ, សោតវិញ្ញាណំ, ឃានវិញ្ញាណំ, ជិវ្ហាវិញ្ញាណំ, កាយវិញ្ញាណំ, មនោវិញ្ញាណំ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ’’។

    227. Tattha katamaṃ saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ? Cakkhuviññāṇaṃ, sotaviññāṇaṃ, ghānaviññāṇaṃ, jivhāviññāṇaṃ, kāyaviññāṇaṃ, manoviññāṇaṃ – idaṃ vuccati ‘‘saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ’’.

    ២២៨. តត្ថ កតមំ វិញ្ញាណបច្ចយា នាមរូបំ? អត្ថិ នាមំ, អត្ថិ រូបំ។ តត្ថ កតមំ នាមំ? វេទនាក្ខន្ធោ, សញ្ញាក្ខន្ធោ, សង្ខារក្ខន្ធោ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘នាមំ’’ ។ តត្ថ កតមំ រូបំ? ចត្តារោ មហាភូតា, ចតុន្នញ្ច មហាភូតានំ ឧបាទាយ រូបំ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘រូបំ’’។ ឥតិ ឥទញ្ច នាមំ, ឥទញ្ច រូបំ។ ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘វិញ្ញាណបច្ចយា នាមរូបំ’’។

    228. Tattha katamaṃ viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ? Atthi nāmaṃ, atthi rūpaṃ. Tattha katamaṃ nāmaṃ? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘nāmaṃ’’ . Tattha katamaṃ rūpaṃ? Cattāro mahābhūtā, catunnañca mahābhūtānaṃ upādāya rūpaṃ – idaṃ vuccati ‘‘rūpaṃ’’. Iti idañca nāmaṃ, idañca rūpaṃ. Idaṃ vuccati ‘‘viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ’’.

    ២២៩. តត្ថ កតមំ នាមរូបបច្ចយា សឡាយតនំ? ចក្ខាយតនំ, សោតាយតនំ, ឃានាយតនំ, ជិវ្ហាយតនំ, កាយាយតនំ, មនាយតនំ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘នាមរូបបច្ចយា សឡាយតនំ’’។

    229. Tattha katamaṃ nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṃ? Cakkhāyatanaṃ, sotāyatanaṃ, ghānāyatanaṃ, jivhāyatanaṃ, kāyāyatanaṃ, manāyatanaṃ – idaṃ vuccati ‘‘nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṃ’’.

    ២៣០. តត្ថ កតមោ សឡាយតនបច្ចយា ផស្សោ? ចក្ខុសម្ផស្សោ សោតសម្ផស្សោ ឃានសម្ផស្សោ ជិវ្ហាសម្ផស្សោ កាយសម្ផស្សោ មនោសម្ផស្សោ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘សឡាយតនបច្ចយា ផស្សោ’’។

    230. Tattha katamo saḷāyatanapaccayā phasso? Cakkhusamphasso sotasamphasso ghānasamphasso jivhāsamphasso kāyasamphasso manosamphasso – ayaṃ vuccati ‘‘saḷāyatanapaccayā phasso’’.

    ២៣១. តត្ថ កតមា ផស្សបច្ចយា វេទនា? ចក្ខុសម្ផស្សជា វេទនា, សោតសម្ផស្សជា វេទនា, ឃានសម្ផស្សជា វេទនា, ជិវ្ហាសម្ផស្សជា វេទនា, កាយសម្ផស្សជា វេទនា, មនោសម្ផស្សជា វេទនា – អយំ វុច្ចតិ ‘‘ផស្សបច្ចយា វេទនា’’។

    231. Tattha katamā phassapaccayā vedanā? Cakkhusamphassajā vedanā, sotasamphassajā vedanā, ghānasamphassajā vedanā, jivhāsamphassajā vedanā, kāyasamphassajā vedanā, manosamphassajā vedanā – ayaṃ vuccati ‘‘phassapaccayā vedanā’’.

    ២៣២. តត្ថ កតមា វេទនាបច្ចយា តណ្ហា? រូបតណ្ហា, សទ្ទតណ្ហា, គន្ធតណ្ហា, រសតណ្ហា, ផោដ្ឋព្ពតណ្ហា, ធម្មតណ្ហា – អយំ វុច្ចតិ ‘‘វេទនាបច្ចយា តណ្ហា’’។

    232. Tattha katamā vedanāpaccayā taṇhā? Rūpataṇhā, saddataṇhā, gandhataṇhā, rasataṇhā, phoṭṭhabbataṇhā, dhammataṇhā – ayaṃ vuccati ‘‘vedanāpaccayā taṇhā’’.

    ២៣៣. តត្ថ កតមំ តណ្ហាបច្ចយា ឧបាទានំ? កាមុបាទានំ, ទិដ្ឋុបាទានំ, សីលព្ពតុបាទានំ, អត្តវាទុបាទានំ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘តណ្ហាបច្ចយា ឧបាទានំ’’។

    233. Tattha katamaṃ taṇhāpaccayā upādānaṃ? Kāmupādānaṃ, diṭṭhupādānaṃ, sīlabbatupādānaṃ, attavādupādānaṃ – idaṃ vuccati ‘‘taṇhāpaccayā upādānaṃ’’.

    ២៣៤. តត្ថ កតមោ ឧបាទានបច្ចយា ភវោ? ភវោ ទុវិធេន – អត្ថិ កម្មភវោ, អត្ថិ ឧបបត្តិភវោ។ តត្ថ កតមោ កម្មភវោ? បុញ្ញាភិសង្ខារោ, អបុញ្ញាភិសង្ខារោ, អានេញ្ជាភិសង្ខារោ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘កម្មភវោ’’។ សព្ពម្បិ ភវគាមិកម្មំ កម្មភវោ។

    234. Tattha katamo upādānapaccayā bhavo? Bhavo duvidhena – atthi kammabhavo, atthi upapattibhavo. Tattha katamo kammabhavo? Puññābhisaṅkhāro, apuññābhisaṅkhāro, āneñjābhisaṅkhāro – ayaṃ vuccati ‘‘kammabhavo’’. Sabbampi bhavagāmikammaṃ kammabhavo.

    តត្ថ កតមោ ឧបបត្តិភវោ? កាមភវោ, រូបភវោ, អរូបភវោ, សញ្ញាភវោ, អសញ្ញាភវោ, នេវសញ្ញានាសញ្ញាភវោ, ឯកវោការភវោ, ចតុវោការភវោ, បញ្ចវោការភវោ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘ឧបបត្តិភវោ’’។ ឥតិ អយញ្ច កម្មភវោ, អយញ្ច ឧបបត្តិភវោ។ អយំ វុច្ចតិ ‘‘ឧបាទានបច្ចយា ភវោ’’។

    Tattha katamo upapattibhavo? Kāmabhavo, rūpabhavo, arūpabhavo, saññābhavo, asaññābhavo, nevasaññānāsaññābhavo, ekavokārabhavo, catuvokārabhavo, pañcavokārabhavo – ayaṃ vuccati ‘‘upapattibhavo’’. Iti ayañca kammabhavo, ayañca upapattibhavo. Ayaṃ vuccati ‘‘upādānapaccayā bhavo’’.

    ២៣៥. តត្ថ កតមា ភវបច្ចយា ជាតិ? យា តេសំ តេសំ សត្តានំ តម្ហិ តម្ហិ សត្តនិកាយេ ជាតិ សញ្ជាតិ ឱក្កន្តិ អភិនិព្ពត្តិ, ខន្ធានំ បាតុភាវោ , អាយតនានំ បដិលាភោ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘ភវបច្ចយា ជាតិ’’។

    235. Tattha katamā bhavapaccayā jāti? Yā tesaṃ tesaṃ sattānaṃ tamhi tamhi sattanikāye jāti sañjāti okkanti abhinibbatti, khandhānaṃ pātubhāvo , āyatanānaṃ paṭilābho – ayaṃ vuccati ‘‘bhavapaccayā jāti’’.

    ២៣៦. តត្ថ កតមំ ជាតិបច្ចយា ជរាមរណំ? អត្ថិ ជរា, អត្ថិ មរណំ។ តត្ថ កតមា ជរា? យា តេសំ តេសំ សត្តានំ តម្ហិ តម្ហិ សត្តនិកាយេ ជរា ជីរណតា ខណ្ឌិច្ចំ បាលិច្ចំ វលិត្តចតា អាយុនោ សំហានិ ឥន្ទ្រិយានំ បរិបាកោ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘ជរា’’។

    236. Tattha katamaṃ jātipaccayā jarāmaraṇaṃ? Atthi jarā, atthi maraṇaṃ. Tattha katamā jarā? Yā tesaṃ tesaṃ sattānaṃ tamhi tamhi sattanikāye jarā jīraṇatā khaṇḍiccaṃ pāliccaṃ valittacatā āyuno saṃhāni indriyānaṃ paripāko – ayaṃ vuccati ‘‘jarā’’.

    តត្ថ កតមំ មរណំ? យា តេសំ តេសំ សត្តានំ តម្ហា តម្ហា សត្តនិកាយា ចុតិ ចវនតា ភេទោ អន្តរធានំ មច្ចុ មរណំ កាលកិរិយា 1 ខន្ធានំ ភេទោ កឡេវរស្ស និក្ខេបោ ជីវិតិន្ទ្រិយស្សុបច្ឆេទោ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘មរណំ’’។ ឥតិ អយញ្ច ជរា, ឥទញ្ច មរណំ។ ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘ជាតិបច្ចយា ជរាមរណំ’’។

    Tattha katamaṃ maraṇaṃ? Yā tesaṃ tesaṃ sattānaṃ tamhā tamhā sattanikāyā cuti cavanatā bhedo antaradhānaṃ maccu maraṇaṃ kālakiriyā 2 khandhānaṃ bhedo kaḷevarassa nikkhepo jīvitindriyassupacchedo – idaṃ vuccati ‘‘maraṇaṃ’’. Iti ayañca jarā, idañca maraṇaṃ. Idaṃ vuccati ‘‘jātipaccayā jarāmaraṇaṃ’’.

    ២៣៧. តត្ថ កតមោ សោកោ? ញាតិព្យសនេន វា ផុដ្ឋស្ស, ភោគព្យសនេន វា ផុដ្ឋស្ស, រោគព្យសនេន វា ផុដ្ឋស្ស, សីលព្យសនេន វា ផុដ្ឋស្ស, ទិដ្ឋិព្យសនេន វា ផុដ្ឋស្ស, អញ្ញតរញ្ញតរេន ព្យសនេន សមន្នាគតស្ស, អញ្ញតរញ្ញតរេន ទុក្ខធម្មេន ផុដ្ឋស្ស សោកោ សោចនា សោចិតត្តំ អន្តោសោកោ អន្តោបរិសោកោ ចេតសោ បរិជ្ឈាយនា ទោមនស្សំ សោកសល្លំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘សោកោ’’។

    237. Tattha katamo soko? Ñātibyasanena vā phuṭṭhassa, bhogabyasanena vā phuṭṭhassa, rogabyasanena vā phuṭṭhassa, sīlabyasanena vā phuṭṭhassa, diṭṭhibyasanena vā phuṭṭhassa, aññataraññatarena byasanena samannāgatassa, aññataraññatarena dukkhadhammena phuṭṭhassa soko socanā socitattaṃ antosoko antoparisoko cetaso parijjhāyanā domanassaṃ sokasallaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘soko’’.

    ២៣៨. តត្ថ កតមោ បរិទេវោ? ញាតិព្យសនេន វា ផុដ្ឋស្ស, ភោគព្យសនេន វា ផុដ្ឋស្ស , រោគព្យសនេន វា ផុដ្ឋស្ស, សីលព្យសនេន វា ផុដ្ឋស្ស, ទិដ្ឋិព្យសនេន វា ផុដ្ឋស្ស, អញ្ញតរញ្ញតរេន ព្យសនេន សមន្នាគតស្ស, អញ្ញតរញ្ញតរេន ទុក្ខធម្មេន ផុដ្ឋស្ស អាទេវោ បរិទេវោ អាទេវនា បរិទេវនា អាទេវិតត្តំ បរិទេវិតត្តំ វាចា បលាបោ វិប្បលាបោ លាលប្បោ លាលប្បនា លាលប្បិតត្តំ – អយំ វុច្ចតិ បរិទេវោ’’។

    238. Tattha katamo paridevo? Ñātibyasanena vā phuṭṭhassa, bhogabyasanena vā phuṭṭhassa , rogabyasanena vā phuṭṭhassa, sīlabyasanena vā phuṭṭhassa, diṭṭhibyasanena vā phuṭṭhassa, aññataraññatarena byasanena samannāgatassa, aññataraññatarena dukkhadhammena phuṭṭhassa ādevo paridevo ādevanā paridevanā ādevitattaṃ paridevitattaṃ vācā palāpo vippalāpo lālappo lālappanā lālappitattaṃ – ayaṃ vuccati paridevo’’.

    ២៣៩. តត្ថ កតមំ ទុក្ខំ? យំ កាយិកំ អសាតំ កាយិកំ ទុក្ខំ កាយសម្ផស្សជំ អសាតំ ទុក្ខំ វេទយិតំ កាយសម្ផស្សជា អសាតា ទុក្ខា វេទនា – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘ទុក្ខំ’’។

    239. Tattha katamaṃ dukkhaṃ? Yaṃ kāyikaṃ asātaṃ kāyikaṃ dukkhaṃ kāyasamphassajaṃ asātaṃ dukkhaṃ vedayitaṃ kāyasamphassajā asātā dukkhā vedanā – idaṃ vuccati ‘‘dukkhaṃ’’.

    ២៤០. តត្ថ កតមំ ទោមនស្សំ? យំ ចេតសិកំ អសាតំ, ចេតសិកំ ទុក្ខំ, ចេតោសម្ផស្សជំ អសាតំ ទុក្ខំ វេទយិតំ, ចេតោសម្ផស្សជា អសាតា ទុក្ខា វេទនា – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘ទោមនស្សំ’’។

    240. Tattha katamaṃ domanassaṃ? Yaṃ cetasikaṃ asātaṃ, cetasikaṃ dukkhaṃ, cetosamphassajaṃ asātaṃ dukkhaṃ vedayitaṃ, cetosamphassajā asātā dukkhā vedanā – idaṃ vuccati ‘‘domanassaṃ’’.

    ២៤១. តត្ថ កតមោ ឧបាយាសោ? ញាតិព្យសនេន វា ផុដ្ឋស្ស, ភោគព្យសនេន វា ផុដ្ឋស្ស, រោគព្យសនេន វា ផុដ្ឋស្ស, សីលព្យសនេន វា ផុដ្ឋស្ស, ទិដ្ឋិព្យសនេន វា ផុដ្ឋស្ស, អញ្ញតរញ្ញតរេន ព្យសនេន សមន្នាគតស្ស, អញ្ញតរញ្ញតរេន ទុក្ខធម្មេន ផុដ្ឋស្ស អាយាសោ ឧបាយាសោ អាយាសិតត្តំ ឧបាយាសិតត្តំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘ឧបាយាសោ’’។

    241. Tattha katamo upāyāso? Ñātibyasanena vā phuṭṭhassa, bhogabyasanena vā phuṭṭhassa, rogabyasanena vā phuṭṭhassa, sīlabyasanena vā phuṭṭhassa, diṭṭhibyasanena vā phuṭṭhassa, aññataraññatarena byasanena samannāgatassa, aññataraññatarena dukkhadhammena phuṭṭhassa āyāso upāyāso āyāsitattaṃ upāyāsitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘upāyāso’’.

    ២៤២. ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតីតិ, ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សង្គតិ ហោតិ, សមាគមោ ហោតិ, សមោធានំ ហោតិ, បាតុភាវោ ហោតិ។ តេន វុច្ចតិ ‘‘ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតី’’តិ។

    242. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotīti, evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa saṅgati hoti, samāgamo hoti, samodhānaṃ hoti, pātubhāvo hoti. Tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    សុត្តន្តភាជនីយំ។

    Suttantabhājanīyaṃ.

    ២. អភិធម្មភាជនីយំ

    2. Abhidhammabhājanīyaṃ

    ១. បច្ចយចតុក្កំ

    1. Paccayacatukkaṃ

    ២៤៣. អវិជ្ជាបច្ចយា សង្ខារោ, សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ, វិញ្ញាណបច្ចយា នាមំ, នាមបច្ចយា ឆដ្ឋាយតនំ, ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ, ផស្សបច្ចយា វេទនា, វេទនាបច្ចយា តណ្ហា, តណ្ហាបច្ចយា ឧបាទានំ, ឧបាទានបច្ចយា ភវោ, ភវបច្ចយា ជាតិ, ជាតិបច្ចយា ជរាមរណំ។ ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតិ។

    243. Avijjāpaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā taṇhā, taṇhāpaccayā upādānaṃ, upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    អវិជ្ជាបច្ចយា សង្ខារោ, សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ, វិញ្ញាណបច្ចយា នាមំ, នាមបច្ចយា ផស្សោ, ផស្សបច្ចយា វេទនា, វេទនាបច្ចយា តណ្ហា, តណ្ហាបច្ចយា ឧបាទានំ, ឧបាទានបច្ចយា ភវោ, ភវបច្ចយា ជាតិ, ជាតិបច្ចយា ជរាមរណំ។ ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតិ។

    Avijjāpaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā taṇhā, taṇhāpaccayā upādānaṃ, upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    អវិជ្ជាបច្ចយា សង្ខារោ, សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ, វិញ្ញាណបច្ចយា នាមរូបំ, នាមរូបបច្ចយា ឆដ្ឋាយតនំ, ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ, ផស្សបច្ចយា វេទនា, វេទនាបច្ចយា តណ្ហា, តណ្ហាបច្ចយា ឧបាទានំ, ឧបាទានបច្ចយា ភវោ, ភវបច្ចយា ជាតិ, ជាតិបច្ចយា ជរាមរណំ។ ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតិ។

    Avijjāpaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ, nāmarūpapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā taṇhā, taṇhāpaccayā upādānaṃ, upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    អវិជ្ជាបច្ចយា សង្ខារោ, សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ, វិញ្ញាណបច្ចយា នាមរូបំ, នាមរូបបច្ចយា សឡាយតនំ, ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ, ផស្សបច្ចយា វេទនា, វេទនាបច្ចយា តណ្ហា, តណ្ហាបច្ចយា ឧបាទានំ, ឧបាទានបច្ចយា ភវោ, ភវបច្ចយា ជាតិ, ជាតិបច្ចយា ជរាមរណំ។ ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតិ។

    Avijjāpaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ, nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā taṇhā, taṇhāpaccayā upādānaṃ, upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    បច្ចយចតុក្កំ។

    Paccayacatukkaṃ.

    ២. ហេតុចតុក្កំ

    2. Hetucatukkaṃ

    ២៤៤. អវិជ្ជាបច្ចយា សង្ខារោ អវិជ្ជាហេតុកោ, សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ សង្ខារហេតុកំ, វិញ្ញាណបច្ចយា នាមំ វិញ្ញាណហេតុកំ, នាមបច្ចយា ឆដ្ឋាយតនំ នាមហេតុកំ, ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ ឆដ្ឋាយតនហេតុកោ, ផស្សបច្ចយា វេទនា ផស្សហេតុកា, វេទនាបច្ចយា តណ្ហា វេទនាហេតុកា, តណ្ហាបច្ចយា ឧបាទានំ តណ្ហាហេតុកំ; ឧបាទានបច្ចយា ភវោ, ភវបច្ចយា ជាតិ, ជាតិបច្ចយា ជរាមរណំ។ ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតិ។

    244. Avijjāpaccayā saṅkhāro avijjāhetuko, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārahetukaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ viññāṇahetukaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ nāmahetukaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso chaṭṭhāyatanahetuko, phassapaccayā vedanā phassahetukā, vedanāpaccayā taṇhā vedanāhetukā, taṇhāpaccayā upādānaṃ taṇhāhetukaṃ; upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    អវិជ្ជាបច្ចយា សង្ខារោ អវិជ្ជាហេតុកោ, សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ សង្ខារហេតុកំ, វិញ្ញាណបច្ចយា នាមំ វិញ្ញាណហេតុកំ, នាមបច្ចយា ផស្សោ នាមហេតុកោ, ផស្សបច្ចយា វេទនា ផស្សហេតុកា, វេទនាបច្ចយា តណ្ហា វេទនាហេតុកា, តណ្ហាបច្ចយា ឧបាទានំ តណ្ហាហេតុកំ; ឧបាទានបច្ចយា ភវោ, ភវបច្ចយា ជាតិ, ជាតិបច្ចយា ជរាមរណំ។ ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតិ។

    Avijjāpaccayā saṅkhāro avijjāhetuko, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārahetukaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ viññāṇahetukaṃ, nāmapaccayā phasso nāmahetuko, phassapaccayā vedanā phassahetukā, vedanāpaccayā taṇhā vedanāhetukā, taṇhāpaccayā upādānaṃ taṇhāhetukaṃ; upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    អវិជ្ជាបច្ចយា សង្ខារោ អវិជ្ជាហេតុកោ, សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ សង្ខារហេតុកំ, វិញ្ញាណបច្ចយា នាមរូបំ វិញ្ញាណហេតុកំ , នាមរូបបច្ចយា ឆដ្ឋាយតនំ នាមរូបហេតុកំ, ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ ឆដ្ឋាយតនហេតុកោ, ផស្សបច្ចយា វេទនា ផស្សហេតុកា, វេទនាបច្ចយា តណ្ហា វេទនាហេតុកា, តណ្ហាបច្ចយា ឧបាទានំ តណ្ហាហេតុកំ; ឧបាទានបច្ចយា ភវោ, ភវបច្ចយា ជាតិ, ជាតិបច្ចយា ជរាមរណំ។ ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតិ។

    Avijjāpaccayā saṅkhāro avijjāhetuko, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārahetukaṃ, viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ viññāṇahetukaṃ , nāmarūpapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ nāmarūpahetukaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso chaṭṭhāyatanahetuko, phassapaccayā vedanā phassahetukā, vedanāpaccayā taṇhā vedanāhetukā, taṇhāpaccayā upādānaṃ taṇhāhetukaṃ; upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    អវិជ្ជាបច្ចយា សង្ខារោ អវិជ្ជាហេតុកោ, សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ សង្ខារហេតុកំ, វិញ្ញាណបច្ចយា នាមរូបំ វិញ្ញាណហេតុកំ, នាមរូបបច្ចយា សឡាយតនំ នាមរូបហេតុកំ, ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ ឆដ្ឋាយតនហេតុកោ, ផស្សបច្ចយា វេទនា ផស្សហេតុកា, វេទនាបច្ចយា តណ្ហា វេទនាហេតុកា, តណ្ហាបច្ចយា ឧបាទានំ តណ្ហាហេតុកំ; ឧបាទានបច្ចយា ភវោ, ភវបច្ចយា ជាតិ, ជាតិបច្ចយា ជរាមរណំ។ ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតិ។

    Avijjāpaccayā saṅkhāro avijjāhetuko, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārahetukaṃ, viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ viññāṇahetukaṃ, nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṃ nāmarūpahetukaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso chaṭṭhāyatanahetuko, phassapaccayā vedanā phassahetukā, vedanāpaccayā taṇhā vedanāhetukā, taṇhāpaccayā upādānaṃ taṇhāhetukaṃ; upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ហេតុចតុក្កំ។

    Hetucatukkaṃ.

    ៣. សម្បយុត្តចតុក្កំ

    3. Sampayuttacatukkaṃ

    ២៤៥. អវិជ្ជាបច្ចយា សង្ខារោ អវិជ្ជាសម្បយុត្តោ, សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ សង្ខារសម្បយុត្តំ, វិញ្ញាណបច្ចយា នាមំ វិញ្ញាណសម្បយុត្តំ, នាមបច្ចយា ឆដ្ឋាយតនំ នាមសម្បយុត្តំ, ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ ឆដ្ឋាយតនសម្បយុត្តោ, ផស្សបច្ចយា វេទនា ផស្សសម្បយុត្តា, វេទនាបច្ចយា តណ្ហា វេទនាសម្បយុត្តា, តណ្ហាបច្ចយា ឧបាទានំ តណ្ហាសម្បយុត្តំ; ឧបាទានបច្ចយា ភវោ, ភវបច្ចយា ជាតិ, ជាតិបច្ចយា ជរាមរណំ។ ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតិ។

    245. Avijjāpaccayā saṅkhāro avijjāsampayutto, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārasampayuttaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ viññāṇasampayuttaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ nāmasampayuttaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso chaṭṭhāyatanasampayutto, phassapaccayā vedanā phassasampayuttā, vedanāpaccayā taṇhā vedanāsampayuttā, taṇhāpaccayā upādānaṃ taṇhāsampayuttaṃ; upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    អវិជ្ជាបច្ចយា សង្ខារោ អវិជ្ជាសម្បយុត្តោ, សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ សង្ខារសម្បយុត្តំ, វិញ្ញាណបច្ចយា នាមំ វិញ្ញាណសម្បយុត្តំ , នាមបច្ចយា ផស្សោ នាមសម្បយុត្តោ, ផស្សបច្ចយា វេទនា ផស្សសម្បយុត្តា, វេទនាបច្ចយា តណ្ហា វេទនាសម្បយុត្តា, តណ្ហាបច្ចយា ឧបាទានំ តណ្ហាសម្បយុត្តំ; ឧបាទានបច្ចយា ភវោ, ភវបច្ចយា ជាតិ, ជាតិបច្ចយា ជរាមរណំ។ ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតិ។

    Avijjāpaccayā saṅkhāro avijjāsampayutto, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārasampayuttaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ viññāṇasampayuttaṃ , nāmapaccayā phasso nāmasampayutto, phassapaccayā vedanā phassasampayuttā, vedanāpaccayā taṇhā vedanāsampayuttā, taṇhāpaccayā upādānaṃ taṇhāsampayuttaṃ; upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    អវិជ្ជាបច្ចយា សង្ខារោ អវិជ្ជាសម្បយុត្តោ, សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ សង្ខារសម្បយុត្តំ, វិញ្ញាណបច្ចយា នាមរូបំ វិញ្ញាណសម្បយុត្តំ នាមំ, នាមរូបបច្ចយា ឆដ្ឋាយតនំ នាមរូបសម្បយុត្តំ, ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ ឆដ្ឋាយតនសម្បយុត្តោ, ផស្សបច្ចយា វេទនា ផស្សសម្បយុត្តា, វេទនាបច្ចយា តណ្ហា វេទនាសម្បយុត្តា, តណ្ហាបច្ចយា ឧបាទានំ តណ្ហាសម្បយុត្តំ; ឧបាទានបច្ចយា ភវោ, ភវបច្ចយា ជាតិ, ជាតិបច្ចយា ជរាមរណំ។ ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតិ។

    Avijjāpaccayā saṅkhāro avijjāsampayutto, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārasampayuttaṃ, viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ viññāṇasampayuttaṃ nāmaṃ, nāmarūpapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ nāmarūpasampayuttaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso chaṭṭhāyatanasampayutto, phassapaccayā vedanā phassasampayuttā, vedanāpaccayā taṇhā vedanāsampayuttā, taṇhāpaccayā upādānaṃ taṇhāsampayuttaṃ; upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    អវិជ្ជាបច្ចយា សង្ខារោ អវិជ្ជាសម្បយុត្តោ, សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ សង្ខារសម្បយុត្តំ, វិញ្ញាណបច្ចយា នាមរូបំ វិញ្ញាណសម្បយុត្តំ នាមំ, នាមរូបបច្ចយា សឡាយតនំ នាមសម្បយុត្តំ ឆដ្ឋាយតនំ, ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ ឆដ្ឋាយតនសម្បយុត្តោ, ផស្សបច្ចយា វេទនា ផស្សសម្បយុត្តា, វេទនាបច្ចយា តណ្ហា វេទនាសម្បយុត្តា, តណ្ហាបច្ចយា ឧបាទានំ ឧបាទានសម្បយុត្តំ; ឧបាទានបច្ចយា ភវោ, ភវបច្ចយា ជាតិ, ជាតិបច្ចយា ជរាមរណំ។ ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតិ។

    Avijjāpaccayā saṅkhāro avijjāsampayutto, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārasampayuttaṃ, viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ viññāṇasampayuttaṃ nāmaṃ, nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṃ nāmasampayuttaṃ chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso chaṭṭhāyatanasampayutto, phassapaccayā vedanā phassasampayuttā, vedanāpaccayā taṇhā vedanāsampayuttā, taṇhāpaccayā upādānaṃ upādānasampayuttaṃ; upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    សម្បយុត្តចតុក្កំ។

    Sampayuttacatukkaṃ.

    ៤. អញ្ញមញ្ញចតុក្កំ

    4. Aññamaññacatukkaṃ

    ២៤៦. អវិជ្ជាបច្ចយា សង្ខារោ, សង្ខារបច្ចយាបិ អវិជ្ជា; សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ, វិញ្ញាណបច្ចយាបិ សង្ខារោ; វិញ្ញាណបច្ចយា នាមំ, នាមបច្ចយាបិ វិញ្ញាណំ; នាមបច្ចយា ឆដ្ឋាយតនំ, ឆដ្ឋាយតនបច្ចយាបិ នាមំ; ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ, ផស្សបច្ចយាបិ ឆដ្ឋាយតនំ; ផស្សបច្ចយា វេទនា, វេទនាបច្ចយាបិ ផស្សោ; វេទនាបច្ចយា តណ្ហា, តណ្ហាបច្ចយាបិ វេទនា; តណ្ហាបច្ចយា ឧបាទានំ, ឧបាទានបច្ចយាបិ តណ្ហា; ឧបាទានបច្ចយា ភវោ, ភវបច្ចយា ជាតិ, ជាតិបច្ចយា ជរាមរណំ។ ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតិ។

    246. Avijjāpaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayāpi avijjā; saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayāpi saṅkhāro; viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayāpi viññāṇaṃ; nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayāpi nāmaṃ; chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayāpi chaṭṭhāyatanaṃ; phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayāpi phasso; vedanāpaccayā taṇhā, taṇhāpaccayāpi vedanā; taṇhāpaccayā upādānaṃ, upādānapaccayāpi taṇhā; upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    អវិជ្ជាបច្ចយា សង្ខារោ, សង្ខារបច្ចយាបិ អវិជ្ជា; សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ, វិញ្ញាណបច្ចយាបិ សង្ខារោ; វិញ្ញាណបច្ចយា នាមំ, នាមបច្ចយាបិ វិញ្ញាណំ; នាមបច្ចយា ផស្សោ, ផស្សបច្ចយាបិ នាមំ; ផស្សបច្ចយា វេទនា, វេទនាបច្ចយាបិ ផស្សោ; វេទនាបច្ចយា តណ្ហា, តណ្ហាបច្ចយាបិ វេទនា; តណ្ហាបច្ចយា ឧបាទានំ, ឧបាទានបច្ចយាបិ តណ្ហា; ឧបាទានបច្ចយា ភវោ, ភវបច្ចយា ជាតិ, ជាតិបច្ចយា ជរាមរណំ។ ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតិ។

    Avijjāpaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayāpi avijjā; saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayāpi saṅkhāro; viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayāpi viññāṇaṃ; nāmapaccayā phasso, phassapaccayāpi nāmaṃ; phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayāpi phasso; vedanāpaccayā taṇhā, taṇhāpaccayāpi vedanā; taṇhāpaccayā upādānaṃ, upādānapaccayāpi taṇhā; upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    អវិជ្ជាបច្ចយា សង្ខារោ, សង្ខារបច្ចយាបិ អវិជ្ជា; សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ, វិញ្ញាណបច្ចយាបិ សង្ខារោ; វិញ្ញាណបច្ចយា នាមរូបំ, នាមរូបបច្ចយាបិ វិញ្ញាណំ; នាមរូបបច្ចយា ឆដ្ឋាយតនំ, ឆដ្ឋាយតនបច្ចយាបិ នាមរូបំ; ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ, ផស្សបច្ចយាបិ ឆដ្ឋាយតនំ; ផស្សបច្ចយា វេទនា, វេទនាបច្ចយាបិ ផស្សោ; វេទនាបច្ចយា តណ្ហា, តណ្ហាបច្ចយាបិ វេទនា; តណ្ហាបច្ចយា ឧបាទានំ, ឧបាទានបច្ចយាបិ តណ្ហា; ឧបាទានបច្ចយា ភវោ, ភវបច្ចយា ជាតិ, ជាតិបច្ចយា ជរាមរណំ។ ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតិ។

    Avijjāpaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayāpi avijjā; saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayāpi saṅkhāro; viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ, nāmarūpapaccayāpi viññāṇaṃ; nāmarūpapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayāpi nāmarūpaṃ; chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayāpi chaṭṭhāyatanaṃ; phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayāpi phasso; vedanāpaccayā taṇhā, taṇhāpaccayāpi vedanā; taṇhāpaccayā upādānaṃ, upādānapaccayāpi taṇhā; upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    អវិជ្ជាបច្ចយា សង្ខារោ, សង្ខារបច្ចយាបិ អវិជ្ជា; សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ, វិញ្ញាណបច្ចយាបិ សង្ខារោ; វិញ្ញាណបច្ចយា នាមរូបំ, នាមរូបបច្ចយាបិ វិញ្ញាណំ; នាមរូបបច្ចយា សឡាយតនំ, ឆដ្ឋាយតនបច្ចយាបិ នាមរូបំ; ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ, ផស្សបច្ចយាបិ ឆដ្ឋាយតនំ; ផស្សបច្ចយា វេទនា, វេទនាបច្ចយាបិ ផស្សោ; វេទនាបច្ចយា តណ្ហា, តណ្ហាបច្ចយាបិ វេទនា; តណ្ហាបច្ចយា ឧបាទានំ, ឧបាទានបច្ចយាបិ តណ្ហា; ឧបាទានបច្ចយា ភវោ, ភវបច្ចយា ជាតិ, ជាតិបច្ចយា ជរាមរណំ។ ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតិ។

    Avijjāpaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayāpi avijjā; saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayāpi saṅkhāro; viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ, nāmarūpapaccayāpi viññāṇaṃ; nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayāpi nāmarūpaṃ; chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayāpi chaṭṭhāyatanaṃ; phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayāpi phasso; vedanāpaccayā taṇhā, taṇhāpaccayāpi vedanā; taṇhāpaccayā upādānaṃ, upādānapaccayāpi taṇhā; upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    អញ្ញមញ្ញចតុក្កំ។

    Aññamaññacatukkaṃ.

    មាតិកា

    Mātikā

    ២៤៧. សង្ខារបច្ចយា អវិជ្ជា…បេ.… វិញ្ញាណបច្ចយា អវិជ្ជា…បេ.… នាមបច្ចយា អវិជ្ជា…បេ.… ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា អវិជ្ជា…បេ.… ផស្សបច្ចយា អវិជ្ជា…បេ.… វេទនាបច្ចយា អវិជ្ជា…បេ.… តណ្ហាបច្ចយា អវិជ្ជា…បេ.… ឧបាទានបច្ចយា អវិជ្ជា…បេ.… អវិជ្ជាបច្ចយា សង្ខារោ, សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ, វិញ្ញាណបច្ចយា នាមំ, នាមបច្ចយា ឆដ្ឋាយតនំ, ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ, ផស្សបច្ចយា វេទនា, វេទនាបច្ចយា តណ្ហា, តណ្ហាបច្ចយា ឧបាទានំ, ឧបាទានបច្ចយា ភវោ, ភវបច្ចយា ជាតិ, ជាតិបច្ចយា ជរាមរណំ។ ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតិ។

    247. Saṅkhārapaccayā avijjā…pe… viññāṇapaccayā avijjā…pe… nāmapaccayā avijjā…pe… chaṭṭhāyatanapaccayā avijjā…pe… phassapaccayā avijjā…pe… vedanāpaccayā avijjā…pe… taṇhāpaccayā avijjā…pe… upādānapaccayā avijjā…pe… avijjāpaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā taṇhā, taṇhāpaccayā upādānaṃ, upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    មាតិកា។

    Mātikā.

    ៥. បច្ចយចតុក្កំ

    5. Paccayacatukkaṃ

    ២៤៨. កតមេ ធម្មា អកុសលា? យស្មិំ សមយេ អកុសលំ ចិត្តំ ឧប្បន្នំ ហោតិ សោមនស្សសហគតំ ទិដ្ឋិគតសម្បយុត្តំ រូបារម្មណំ វា សទ្ទារម្មណំ វា គន្ធារម្មណំ វា រសារម្មណំ វា ផោដ្ឋព្ពារម្មណំ វា ធម្មារម្មណំ វា យំ យំ វា បនារព្ភ, តស្មិំ សមយេ អវិជ្ជាបច្ចយា សង្ខារោ, សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ, វិញ្ញាណបច្ចយា នាមំ, នាមបច្ចយា ឆដ្ឋាយតនំ, ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ, ផស្សបច្ចយា វេទនា, វេទនាបច្ចយា តណ្ហា, តណ្ហាបច្ចយា ឧបាទានំ, ឧបាទានបច្ចយា ភវោ, ភវបច្ចយា ជាតិ, ជាតិបច្ចយា ជរាមរណំ។ ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតិ។

    248. Katame dhammā akusalā? Yasmiṃ samaye akusalaṃ cittaṃ uppannaṃ hoti somanassasahagataṃ diṭṭhigatasampayuttaṃ rūpārammaṇaṃ vā saddārammaṇaṃ vā gandhārammaṇaṃ vā rasārammaṇaṃ vā phoṭṭhabbārammaṇaṃ vā dhammārammaṇaṃ vā yaṃ yaṃ vā panārabbha, tasmiṃ samaye avijjāpaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā taṇhā, taṇhāpaccayā upādānaṃ, upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ២៤៩. តត្ថ កតមា អវិជ្ជា? យំ អញ្ញាណំ អទស្សនំ…បេ.… អវិជ្ជាលង្គី មោហោ អកុសលមូលំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘អវិជ្ជា’’។

    249. Tattha katamā avijjā? Yaṃ aññāṇaṃ adassanaṃ…pe… avijjālaṅgī moho akusalamūlaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjā’’.

    តត្ថ កតមោ អវិជ្ជាបច្ចយា សង្ខារោ? យា ចេតនា សញ្ចេតនា សញ្ចេតយិតត្តំ 3 – អយំ វុច្ចតិ ‘‘អវិជ្ជាបច្ចយា សង្ខារោ’’។

    Tattha katamo avijjāpaccayā saṅkhāro? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ 4 – ayaṃ vuccati ‘‘avijjāpaccayā saṅkhāro’’.

    តត្ថ កតមំ សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ? យំ ចិត្តំ មនោ មានសំ ហទយំ បណ្ឌរំ មនោ មនាយតនំ មនិន្ទ្រិយំ វិញ្ញាណំ វិញ្ញាណក្ខន្ធោ តជ្ជាមនោវិញ្ញាណធាតុ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ’’។

    Tattha katamaṃ saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ hadayaṃ paṇḍaraṃ mano manāyatanaṃ manindriyaṃ viññāṇaṃ viññāṇakkhandho tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ’’.

    តត្ថ កតមំ វិញ្ញាណបច្ចយា នាមំ? វេទនាក្ខន្ធោ, សញ្ញាក្ខន្ធោ, សង្ខារក្ខន្ធោ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘វិញ្ញាណបច្ចយា នាមំ’’។

    Tattha katamaṃ viññāṇapaccayā nāmaṃ? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘viññāṇapaccayā nāmaṃ’’.

    តត្ថ កតមំ នាមបច្ចយា ឆដ្ឋាយតនំ? យំ ចិត្តំ មនោ មានសំ ហទយំ បណ្ឌរំ មនោ មនាយតនំ មនិន្ទ្រិយំ វិញ្ញាណំ វិញ្ញាណក្ខន្ធោ តជ្ជាមនោវិញ្ញាណធាតុ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘នាមបច្ចយា ឆដ្ឋាយតនំ’’។

    Tattha katamaṃ nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ hadayaṃ paṇḍaraṃ mano manāyatanaṃ manindriyaṃ viññāṇaṃ viññāṇakkhandho tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ’’.

    តត្ថ កតមោ ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ? យោ ផស្សោ ផុសនា សម្ផុសនា សម្ផុសិតត្តំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ’’។

    Tattha katamo chaṭṭhāyatanapaccayā phasso? Yo phasso phusanā samphusanā samphusitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘chaṭṭhāyatanapaccayā phasso’’.

    តត្ថ កតមា ផស្សបច្ចយា វេទនា? យំ ចេតសិកំ សាតំ ចេតសិកំ សុខំ ចេតោសម្ផស្សជំ សាតំ សុខំ វេទយិតំ ចេតោសម្ផស្សជា សាតា សុខា វេទនា – អយំ វុច្ចតិ ‘‘ផស្សបច្ចយា វេទនា’’។

    Tattha katamā phassapaccayā vedanā? Yaṃ cetasikaṃ sātaṃ cetasikaṃ sukhaṃ cetosamphassajaṃ sātaṃ sukhaṃ vedayitaṃ cetosamphassajā sātā sukhā vedanā – ayaṃ vuccati ‘‘phassapaccayā vedanā’’.

    តត្ថ កតមា វេទនាបច្ចយា តណ្ហា? យោ រាគោ សារាគោ អនុនយោ អនុរោធោ នន្ទី នន្ទិរាគោ ចិត្តស្ស សារាគោ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘វេទនាបច្ចយា តណ្ហា’’។

    Tattha katamā vedanāpaccayā taṇhā? Yo rāgo sārāgo anunayo anurodho nandī nandirāgo cittassa sārāgo – ayaṃ vuccati ‘‘vedanāpaccayā taṇhā’’.

    តត្ថ កតមំ តណ្ហាបច្ចយា ឧបាទានំ? យា ទិដ្ឋិ ទិដ្ឋិគតំ ទិដ្ឋិគហនំ ទិដ្ឋិកន្តារោ ទិដ្ឋិវិសូកាយិកំ ទិដ្ឋិវិប្ផន្ទិតំ ទិដ្ឋិសំយោជនំ គាហោ បតិដ្ឋាហោ អភិនិវេសោ បរាមាសោ កុម្មគ្គោ មិច្ឆាបថោ មិច្ឆត្តំ តិត្ថាយតនំ វិបរិយាសគ្គាហោ 5 – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘តណ្ហាបច្ចយា ឧបាទានំ’’។

    Tattha katamaṃ taṇhāpaccayā upādānaṃ? Yā diṭṭhi diṭṭhigataṃ diṭṭhigahanaṃ diṭṭhikantāro diṭṭhivisūkāyikaṃ diṭṭhivipphanditaṃ diṭṭhisaṃyojanaṃ gāho patiṭṭhāho abhiniveso parāmāso kummaggo micchāpatho micchattaṃ titthāyatanaṃ vipariyāsaggāho 6 – idaṃ vuccati ‘‘taṇhāpaccayā upādānaṃ’’.

    តត្ថ កតមោ ឧបាទានបច្ចយា ភវោ? ឋបេត្វា ឧបាទានំ, វេទនាក្ខន្ធោ សញ្ញាក្ខន្ធោ សង្ខារក្ខន្ធោ វិញ្ញាណក្ខន្ធោ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘ឧបាទានបច្ចយា ភវោ’’។

    Tattha katamo upādānapaccayā bhavo? Ṭhapetvā upādānaṃ, vedanākkhandho saññākkhandho saṅkhārakkhandho viññāṇakkhandho – ayaṃ vuccati ‘‘upādānapaccayā bhavo’’.

    តត្ថ កតមា ភវបច្ចយា ជាតិ? យា តេសំ តេសំ ធម្មានំ ជាតិ សញ្ជាតិ និព្ពត្តិ អភិនិព្ពត្តិ បាតុភាវោ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘ភវបច្ចយា ជាតិ’’។

    Tattha katamā bhavapaccayā jāti? Yā tesaṃ tesaṃ dhammānaṃ jāti sañjāti nibbatti abhinibbatti pātubhāvo – ayaṃ vuccati ‘‘bhavapaccayā jāti’’.

    តត្ថ កតមំ ជាតិបច្ចយា ជរាមរណំ? អត្ថិ ជរា, អត្ថិ មរណំ។ តត្ថ កតមា ជរា? យា តេសំ តេសំ ធម្មានំ ជរា ជីរណតា អាយុនោ សំហានិ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘ជរា’’។ តត្ថ កតមំ មរណំ? យោ តេសំ តេសំ ធម្មានំ ខយោ វយោ ភេទោ បរិភេទោ អនិច្ចតា អន្តរធានំ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘មរណំ’’។ ឥតិ អយញ្ច ជរា, ឥទញ្ច មរណំ។ ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘ជាតិបច្ចយា ជរាមរណំ’’។

    Tattha katamaṃ jātipaccayā jarāmaraṇaṃ? Atthi jarā, atthi maraṇaṃ. Tattha katamā jarā? Yā tesaṃ tesaṃ dhammānaṃ jarā jīraṇatā āyuno saṃhāni – ayaṃ vuccati ‘‘jarā’’. Tattha katamaṃ maraṇaṃ? Yo tesaṃ tesaṃ dhammānaṃ khayo vayo bhedo paribhedo aniccatā antaradhānaṃ – idaṃ vuccati ‘‘maraṇaṃ’’. Iti ayañca jarā, idañca maraṇaṃ. Idaṃ vuccati ‘‘jātipaccayā jarāmaraṇaṃ’’.

    ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតីតិ។ ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សង្គតិ ហោតិ, សមាគមោ ហោតិ, សមោធានំ ហោតិ, បាតុភាវោ ហោតិ។ តេន វុច្ចតិ ‘‘ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតី’’តិ។

    Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotīti. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa saṅgati hoti, samāgamo hoti, samodhānaṃ hoti, pātubhāvo hoti. Tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    ២៥០. តស្មិំ សមយេ អវិជ្ជាបច្ចយា សង្ខារោ, សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ, វិញ្ញាណបច្ចយា នាមំ, នាមបច្ចយា ផស្សោ, ផស្សបច្ចយា វេទនា, វេទនាបច្ចយា តណ្ហា, តណ្ហាបច្ចយា ឧបាទានំ, ឧបាទានបច្ចយា ភវោ, ភវបច្ចយា ជាតិ, ជាតិបច្ចយា ជរាមរណំ។ ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតិ។

    250. Tasmiṃ samaye avijjāpaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā taṇhā, taṇhāpaccayā upādānaṃ, upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ២៥១. តត្ថ កតមា អវិជ្ជា? យំ អញ្ញាណំ អទស្សនំ…បេ.… អវិជ្ជាលង្គី មោហោ អកុសលមូលំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘អវិជ្ជា’’។

    251. Tattha katamā avijjā? Yaṃ aññāṇaṃ adassanaṃ…pe… avijjālaṅgī moho akusalamūlaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjā’’.

    តត្ថ កតមោ អវិជ្ជាបច្ចយា សង្ខារោ? យា ចេតនា សញ្ចេតនា សញ្ចេតយិតត្តំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘អវិជ្ជាបច្ចយា សង្ខារោ’’។

    Tattha katamo avijjāpaccayā saṅkhāro? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjāpaccayā saṅkhāro’’.

    តត្ថ កតមំ សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ? យំ ចិត្តំ មនោ មានសំ…បេ.… តជ្ជាមនោវិញ្ញាណធាតុ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ’’។

    Tattha katamaṃ saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ’’.

    តត្ថ កតមំ វិញ្ញាណបច្ចយា នាមំ? វេទនាក្ខន្ធោ, សញ្ញាក្ខន្ធោ, សង្ខារក្ខន្ធោ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘វិញ្ញាណបច្ចយា នាមំ’’។

    Tattha katamaṃ viññāṇapaccayā nāmaṃ? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘viññāṇapaccayā nāmaṃ’’.

    នាមបច្ចយា ផស្សោតិ។ តត្ថ កតមំ នាមំ? ឋបេត្វា ផស្សំ, វេទនាក្ខន្ធោ សញ្ញាក្ខន្ធោ សង្ខារក្ខន្ធោ វិញ្ញាណក្ខន្ធោ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘នាមំ’’។

    Nāmapaccayā phassoti. Tattha katamaṃ nāmaṃ? Ṭhapetvā phassaṃ, vedanākkhandho saññākkhandho saṅkhārakkhandho viññāṇakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘nāmaṃ’’.

    តត្ថ កតមោ នាមបច្ចយា ផស្សោ? យោ ផស្សោ ផុសនា សម្ផុសនា សម្ផុសិតត្តំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘នាមបច្ចយា ផស្សោ’’…បេ.… តេន វុច្ចតិ ‘‘ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតី’’តិ។

    Tattha katamo nāmapaccayā phasso? Yo phasso phusanā samphusanā samphusitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘nāmapaccayā phasso’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    តស្មិំ សមយេ អវិជ្ជាបច្ចយា សង្ខារោ, សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ, វិញ្ញាណបច្ចយា នាមរូបំ , នាមរូបបច្ចយា ឆដ្ឋាយតនំ, ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ, ផស្សបច្ចយា វេទនា, វេទនាបច្ចយា តណ្ហា, តណ្ហាបច្ចយា ឧបាទានំ, ឧបាទានបច្ចយា ភវោ, ភវបច្ចយា ជាតិ , ជាតិបច្ចយា ជរាមរណំ។ ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតិ។

    Tasmiṃ samaye avijjāpaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ , nāmarūpapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā taṇhā, taṇhāpaccayā upādānaṃ, upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti , jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ២៥៣. តត្ថ កតមា អវិជ្ជា? យំ អញ្ញាណំ អទស្សនំ…បេ.… អវិជ្ជាលង្គី មោហោ អកុសលមូលំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘អវិជ្ជា’’។

    253. Tattha katamā avijjā? Yaṃ aññāṇaṃ adassanaṃ…pe… avijjālaṅgī moho akusalamūlaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjā’’.

    តត្ថ កតមោ អវិជ្ជាបច្ចយា សង្ខារោ? យា ចេតនា សញ្ចេតនា សញ្ចេតយិតត្តំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘អវិជ្ជាបច្ចយា សង្ខារោ’’។

    Tattha katamo avijjāpaccayā saṅkhāro? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjāpaccayā saṅkhāro’’.

    តត្ថ កតមំ សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ? យំ ចិត្តំ មនោ មានសំ…បេ.… តជ្ជាមនោវិញ្ញាណធាតុ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ’’។

    Tattha katamaṃ saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ’’.

    តត្ថ កតមំ វិញ្ញាណបច្ចយា នាមរូបំ? អត្ថិ នាមំ, អត្ថិ រូបំ។ តត្ថ កតមំ នាមំ? វេទនាក្ខន្ធោ, សញ្ញាក្ខន្ធោ, សង្ខារក្ខន្ធោ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘នាមំ’’។ តត្ថ កតមំ រូបំ? ចក្ខាយតនស្ស ឧបចយោ, សោតាយតនស្ស ឧបចយោ, ឃានាយតនស្ស ឧបចយោ, ជិវ្ហាយតនស្ស ឧបចយោ, កាយាយតនស្ស ឧបចយោ, យំ វា បនញ្ញម្បិ អត្ថិ រូបំ ចិត្តជំ ចិត្តហេតុកំ ចិត្តសមុដ្ឋានំ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘រូបំ’’។ ឥតិ ឥទញ្ច នាមំ, ឥទញ្ច រូបំ។ ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘វិញ្ញាណបច្ចយា នាមរូបំ’’។

    Tattha katamaṃ viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ? Atthi nāmaṃ, atthi rūpaṃ. Tattha katamaṃ nāmaṃ? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘nāmaṃ’’. Tattha katamaṃ rūpaṃ? Cakkhāyatanassa upacayo, sotāyatanassa upacayo, ghānāyatanassa upacayo, jivhāyatanassa upacayo, kāyāyatanassa upacayo, yaṃ vā panaññampi atthi rūpaṃ cittajaṃ cittahetukaṃ cittasamuṭṭhānaṃ – idaṃ vuccati ‘‘rūpaṃ’’. Iti idañca nāmaṃ, idañca rūpaṃ. Idaṃ vuccati ‘‘viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ’’.

    នាមរូបបច្ចយា ឆដ្ឋាយតនន្តិ។ អត្ថិ នាមំ, អត្ថិ រូបំ។ តត្ថ កតមំ នាមំ? វេទនាក្ខន្ធោ, សញ្ញាក្ខន្ធោ, សង្ខារក្ខន្ធោ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘នាមំ’’។ តត្ថ កតមំ រូបំ? យំ រូបំ និស្សាយ មនោវិញ្ញាណធាតុ វត្តតិ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘រូបំ’’។ ឥតិ ឥទញ្ច នាមំ, ឥទញ្ច រូបំ។ ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘នាមរូបំ’’។

    Nāmarūpapaccayā chaṭṭhāyatananti. Atthi nāmaṃ, atthi rūpaṃ. Tattha katamaṃ nāmaṃ? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘nāmaṃ’’. Tattha katamaṃ rūpaṃ? Yaṃ rūpaṃ nissāya manoviññāṇadhātu vattati – idaṃ vuccati ‘‘rūpaṃ’’. Iti idañca nāmaṃ, idañca rūpaṃ. Idaṃ vuccati ‘‘nāmarūpaṃ’’.

    តត្ថ កតមំ នាមរូបបច្ចយា ឆដ្ឋាយតនំ? យំ ចិត្តំ មនោ មានសំ…បេ.… តជ្ជាមនោវិញ្ញាណធាតុ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘នាមរូបបច្ចយា ឆដ្ឋាយតនំ’’។

    Tattha katamaṃ nāmarūpapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘nāmarūpapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ’’.

    តត្ថ កតមោ ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ? យោ ផស្សោ ផុសនា សម្ផុសនា សម្ផុសិតត្តំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ’’…បេ.… តេន វុច្ចតិ ‘‘ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតី’’តិ។

    Tattha katamo chaṭṭhāyatanapaccayā phasso? Yo phasso phusanā samphusanā samphusitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘chaṭṭhāyatanapaccayā phasso’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    ២៥៤. តស្មិំ សមយេ អវិជ្ជាបច្ចយា សង្ខារោ, សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ, វិញ្ញាណបច្ចយា នាមរូបំ, នាមរូបបច្ចយា សឡាយតនំ, ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ, ផស្សបច្ចយា វេទនា, វេទនាបច្ចយា តណ្ហា, តណ្ហាបច្ចយា ឧបាទានំ, ឧបាទានបច្ចយា ភវោ, ភវបច្ចយា ជាតិ, ជាតិបច្ចយា ជរាមរណំ។ ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតិ។

    254. Tasmiṃ samaye avijjāpaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ, nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā taṇhā, taṇhāpaccayā upādānaṃ, upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ២៥៥. តត្ថ កតមា អវិជ្ជា? យំ អញ្ញាណំ អទស្សនំ…បេ.… អវិជ្ជាលង្គី មោហោ អកុសលមូលំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘អវិជ្ជា’’។

    255. Tattha katamā avijjā? Yaṃ aññāṇaṃ adassanaṃ…pe… avijjālaṅgī moho akusalamūlaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjā’’.

    តត្ថ កតមោ អវិជ្ជាបច្ចយា សង្ខារោ? យា ចេតនា សញ្ចេតនា សញ្ចេតយិតត្តំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘អវិជ្ជាបច្ចយា សង្ខារោ’’។

    Tattha katamo avijjāpaccayā saṅkhāro? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjāpaccayā saṅkhāro’’.

    តត្ថ កតមំ សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ? យំ ចិត្តំ មនោ មានសំ…បេ.… តជ្ជាមនោវិញ្ញាណធាតុ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ’’។

    Tattha katamaṃ saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ’’.

    តត្ថ កតមំ វិញ្ញាណបច្ចយា នាមរូបំ? អត្ថិ នាមំ, អត្ថិ រូបំ។ តត្ថ កតមំ នាមំ? វេទនាក្ខន្ធោ, សញ្ញាក្ខន្ធោ, សង្ខារក្ខន្ធោ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘នាមំ’’។ តត្ថ កតមំ រូបំ? ចក្ខាយតនស្ស ឧបចយោ, សោតាយតនស្ស ឧបចយោ, ឃានាយតនស្ស ឧបចយោ, ជិវ្ហាយតនស្ស ឧបចយោ, កាយាយតនស្ស ឧបចយោ , យំ វា បនញ្ញម្បិ អត្ថិ រូបំ ចិត្តជំ ចិត្តហេតុកំ ចិត្តសមុដ្ឋានំ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘រូបំ’’។ ឥតិ ឥទញ្ច នាមំ, ឥទញ្ច រូបំ។ ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘វិញ្ញាណបច្ចយា នាមរូបំ’’។

    Tattha katamaṃ viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ? Atthi nāmaṃ, atthi rūpaṃ. Tattha katamaṃ nāmaṃ? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘nāmaṃ’’. Tattha katamaṃ rūpaṃ? Cakkhāyatanassa upacayo, sotāyatanassa upacayo, ghānāyatanassa upacayo, jivhāyatanassa upacayo, kāyāyatanassa upacayo , yaṃ vā panaññampi atthi rūpaṃ cittajaṃ cittahetukaṃ cittasamuṭṭhānaṃ – idaṃ vuccati ‘‘rūpaṃ’’. Iti idañca nāmaṃ, idañca rūpaṃ. Idaṃ vuccati ‘‘viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ’’.

    នាមរូបបច្ចយា សឡាយតនន្តិ។ អត្ថិ នាមំ, អត្ថិ រូបំ។ តត្ថ កតមំ នាមំ? វេទនាក្ខន្ធោ, សញ្ញាក្ខន្ធោ, សង្ខារក្ខន្ធោ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘នាមំ’’។ តត្ថ កតមំ រូបំ? ចត្តារោ ច មហាភូតា, យញ្ច រូបំ និស្សាយ មនោវិញ្ញាណធាតុ វត្តតិ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘រូបំ’’។ ឥតិ ឥទញ្ច នាមំ, ឥទញ្ច រូបំ។ ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘នាមរូបំ’’។

    Nāmarūpapaccayā saḷāyatananti. Atthi nāmaṃ, atthi rūpaṃ. Tattha katamaṃ nāmaṃ? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘nāmaṃ’’. Tattha katamaṃ rūpaṃ? Cattāro ca mahābhūtā, yañca rūpaṃ nissāya manoviññāṇadhātu vattati – idaṃ vuccati ‘‘rūpaṃ’’. Iti idañca nāmaṃ, idañca rūpaṃ. Idaṃ vuccati ‘‘nāmarūpaṃ’’.

    តត្ថ កតមំ នាមរូបបច្ចយា សឡាយតនំ? ចក្ខាយតនំ, សោតាយតនំ, ឃានាយតនំ, ជិវ្ហាយតនំ, កាយាយតនំ, មនាយតនំ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘នាមរូបបច្ចយា សឡាយតនំ’’។

    Tattha katamaṃ nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṃ? Cakkhāyatanaṃ, sotāyatanaṃ, ghānāyatanaṃ, jivhāyatanaṃ, kāyāyatanaṃ, manāyatanaṃ – idaṃ vuccati ‘‘nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṃ’’.

    តត្ថ កតមោ ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ? យោ ផស្សោ ផុសនា សម្ផុសនា សម្ផុសិតត្តំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ’’…បេ.… តេន វុច្ចតិ ‘‘ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតី’’តិ។

    Tattha katamo chaṭṭhāyatanapaccayā phasso? Yo phasso phusanā samphusanā samphusitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘chaṭṭhāyatanapaccayā phasso’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    បច្ចយចតុក្កំ។

    Paccayacatukkaṃ.

    ៦. ហេតុចតុក្កំ

    6. Hetucatukkaṃ

    ២៥៦. តស្មិំ សមយេ អវិជ្ជាបច្ចយា សង្ខារោ អវិជ្ជាហេតុកោ, សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ សង្ខារហេតុកំ, វិញ្ញាណបច្ចយា នាមំ វិញ្ញាណហេតុកំ, នាមបច្ចយា ឆដ្ឋាយតនំ នាមហេតុកំ, ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ ឆដ្ឋាយតនហេតុកោ, ផស្សបច្ចយា វេទនា ផស្សហេតុកា, វេទនាបច្ចយា តណ្ហា វេទនាហេតុកា, តណ្ហាបច្ចយា ឧបាទានំ តណ្ហាហេតុកំ; ឧបាទានបច្ចយា ភវោ, ភវបច្ចយា ជាតិ, ជាតិបច្ចយា ជរាមរណំ ។ ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតិ។

    256. Tasmiṃ samaye avijjāpaccayā saṅkhāro avijjāhetuko, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārahetukaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ viññāṇahetukaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ nāmahetukaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso chaṭṭhāyatanahetuko, phassapaccayā vedanā phassahetukā, vedanāpaccayā taṇhā vedanāhetukā, taṇhāpaccayā upādānaṃ taṇhāhetukaṃ; upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ . Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ២៥៧. តត្ថ កតមា អវិជ្ជា? យំ អញ្ញាណំ អទស្សនំ…បេ.… អវិជ្ជាលង្គី មោហោ អកុសលមូលំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘អវិជ្ជា’’។

    257. Tattha katamā avijjā? Yaṃ aññāṇaṃ adassanaṃ…pe… avijjālaṅgī moho akusalamūlaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjā’’.

    តត្ថ កតមោ អវិជ្ជាបច្ចយា សង្ខារោ អវិជ្ជាហេតុកោ? យា ចេតនា សញ្ចេតនា សញ្ចេតយិតត្តំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘អវិជ្ជាបច្ចយា សង្ខារោ អវិជ្ជាហេតុកោ’’។

    Tattha katamo avijjāpaccayā saṅkhāro avijjāhetuko? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjāpaccayā saṅkhāro avijjāhetuko’’.

    តត្ថ កតមំ សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ សង្ខារហេតុកំ? យំ ចិត្តំ មនោ មានសំ…បេ.… តជ្ជាមនោវិញ្ញាណធាតុ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ សង្ខារហេតុកំ’’។

    Tattha katamaṃ saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārahetukaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārahetukaṃ’’.

    តត្ថ កតមំ វិញ្ញាណបច្ចយា នាមំ វិញ្ញាណហេតុកំ? វេទនាក្ខន្ធោ, សញ្ញាក្ខន្ធោ, សង្ខារក្ខន្ធោ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘វិញ្ញាណបច្ចយា នាមំ វិញ្ញាណហេតុកំ’’។

    Tattha katamaṃ viññāṇapaccayā nāmaṃ viññāṇahetukaṃ? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘viññāṇapaccayā nāmaṃ viññāṇahetukaṃ’’.

    តត្ថ កតមំ នាមបច្ចយា ឆដ្ឋាយតនំ នាមហេតុកំ? យំ ចិត្តំ មនោ មានសំ…បេ.… តជ្ជាមនោវិញ្ញាណធាតុ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘នាមបច្ចយា ឆដ្ឋាយតនំ នាមហេតុកំ’’។

    Tattha katamaṃ nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ nāmahetukaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ nāmahetukaṃ’’.

    តត្ថ កតមោ ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ ឆដ្ឋាយតនហេតុកោ? យោ ផស្សោ ផុសនា សម្ផុសនា សម្ផុសិតត្តំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ ឆដ្ឋាយតនហេតុកោ’’។

    Tattha katamo chaṭṭhāyatanapaccayā phasso chaṭṭhāyatanahetuko? Yo phasso phusanā samphusanā samphusitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘chaṭṭhāyatanapaccayā phasso chaṭṭhāyatanahetuko’’.

    តត្ថ កតមា ផស្សបច្ចយា វេទនា ផស្សហេតុកា? យំ ចេតសិកំ សាតំ ចេតសិកំ សុខំ ចេតោសម្ផស្សជំ សាតំ សុខំ វេទយិតំ ចេតោសម្ផស្សជា សាតា សុខា វេទនា – អយំ វុច្ចតិ ‘‘ផស្សបច្ចយា វេទនា ផស្សហេតុកា’’។

    Tattha katamā phassapaccayā vedanā phassahetukā? Yaṃ cetasikaṃ sātaṃ cetasikaṃ sukhaṃ cetosamphassajaṃ sātaṃ sukhaṃ vedayitaṃ cetosamphassajā sātā sukhā vedanā – ayaṃ vuccati ‘‘phassapaccayā vedanā phassahetukā’’.

    តត្ថ កតមា វេទនាបច្ចយា តណ្ហា វេទនាហេតុកា? យោ រាគោ សារាគោ…បេ.… ចិត្តស្ស សារាគោ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘វេទនាបច្ចយា តណ្ហា វេទនាហេតុកា’’។

    Tattha katamā vedanāpaccayā taṇhā vedanāhetukā? Yo rāgo sārāgo…pe… cittassa sārāgo – ayaṃ vuccati ‘‘vedanāpaccayā taṇhā vedanāhetukā’’.

    តត្ថ កតមំ តណ្ហាបច្ចយា ឧបាទានំ តណ្ហាហេតុកំ? យា ទិដ្ឋិ ទិដ្ឋិគតំ…បេ.… តិត្ថាយតនំ វិបរិយាសគ្គាហោ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘តណ្ហាបច្ចយា ឧបាទានំ តណ្ហាហេតុកំ’’…បេ.… តេន វុច្ចតិ ‘‘ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតិ’’តិ។

    Tattha katamaṃ taṇhāpaccayā upādānaṃ taṇhāhetukaṃ? Yā diṭṭhi diṭṭhigataṃ…pe… titthāyatanaṃ vipariyāsaggāho – idaṃ vuccati ‘‘taṇhāpaccayā upādānaṃ taṇhāhetukaṃ’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti’’ti.

    ២៥៨. តស្មិំ សមយេ អវិជ្ជាបច្ចយា សង្ខារោ អវិជ្ជាហេតុកោ, សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ សង្ខារហេតុកំ, វិញ្ញាណបច្ចយា នាមំ វិញ្ញាណហេតុកំ, នាមបច្ចយា ផស្សោ នាមហេតុកោ, ផស្សបច្ចយា វេទនា ផស្សហេតុកា, វេទនាបច្ចយា តណ្ហា វេទនាហេតុកា, តណ្ហាបច្ចយា ឧបាទានំ តណ្ហាហេតុកំ; ឧបាទានបច្ចយា ភវោ, ភវបច្ចយា ជាតិ, ជាតិបច្ចយា ជរាមរណំ។ ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតិ។

    258. Tasmiṃ samaye avijjāpaccayā saṅkhāro avijjāhetuko, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārahetukaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ viññāṇahetukaṃ, nāmapaccayā phasso nāmahetuko, phassapaccayā vedanā phassahetukā, vedanāpaccayā taṇhā vedanāhetukā, taṇhāpaccayā upādānaṃ taṇhāhetukaṃ; upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ២៥៩. តត្ថ កតមា អវិជ្ជា? យំ អញ្ញាណំ អទស្សនំ…បេ.… អវិជ្ជាលង្គី មោហោ អកុសលមូលំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘អវិជ្ជា’’។

    259. Tattha katamā avijjā? Yaṃ aññāṇaṃ adassanaṃ…pe… avijjālaṅgī moho akusalamūlaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjā’’.

    តត្ថ កតមោ អវិជ្ជាបច្ចយា សង្ខារោ អវិជ្ជាហេតុកោ? យា ចេតនា សញ្ចេតនា សញ្ចេតយិតត្តំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘អវិជ្ជាបច្ចយា សង្ខារោ អវិជ្ជាហេតុកោ’’។

    Tattha katamo avijjāpaccayā saṅkhāro avijjāhetuko? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjāpaccayā saṅkhāro avijjāhetuko’’.

    តត្ថ កតមំ សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ សង្ខារហេតុកំ? យំ ចិត្តំ មនោ មានសំ…បេ.… តជ្ជាមនោវិញ្ញាណធាតុ – ឥទំ វុច្ចតិ សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ សង្ខារហេតុកំ។

    Tattha katamaṃ saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārahetukaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārahetukaṃ.

    តត្ថ កតមំ វិញ្ញាណបច្ចយា នាមំ វិញ្ញាណហេតុកំ ? វេទនាក្ខន្ធោ, សញ្ញាក្ខន្ធោ, សង្ខារក្ខន្ធោ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘វិញ្ញាណបច្ចយា នាមំ វិញ្ញាណហេតុកំ’’។

    Tattha katamaṃ viññāṇapaccayā nāmaṃ viññāṇahetukaṃ ? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘viññāṇapaccayā nāmaṃ viññāṇahetukaṃ’’.

    នាមបច្ចយា ផស្សោ នាមហេតុកោតិ។ តត្ថ កតមំ នាមំ? ឋបេត្វា ផស្សំ, វេទនាក្ខន្ធោ សញ្ញាក្ខន្ធោ សង្ខារក្ខន្ធោ វិញ្ញាណក្ខន្ធោ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘នាមំ’’។

    Nāmapaccayā phasso nāmahetukoti. Tattha katamaṃ nāmaṃ? Ṭhapetvā phassaṃ, vedanākkhandho saññākkhandho saṅkhārakkhandho viññāṇakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘nāmaṃ’’.

    តត្ថ កតមោ នាមបច្ចយា ផស្សោ នាមហេតុកោ? យោ ផស្សោ ផុសនា សម្ផុសនា សម្ផុសិតត្តំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘នាមបច្ចយា ផស្សោ នាមហេតុកោ’’…បេ.… តេន វុច្ចតិ ‘‘ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតី’’តិ។

    Tattha katamo nāmapaccayā phasso nāmahetuko? Yo phasso phusanā samphusanā samphusitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘nāmapaccayā phasso nāmahetuko’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    ២៦០. តស្មិំ សមយេ អវិជ្ជាបច្ចយា សង្ខារោ អវិជ្ជាហេតុកោ, សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ សង្ខារហេតុកំ, វិញ្ញាណបច្ចយា នាមរូបំ វិញ្ញាណហេតុកំ, នាមរូបបច្ចយា ឆដ្ឋាយតនំ នាមរូបហេតុកំ, ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ ឆដ្ឋាយតនហេតុកោ, ផស្សបច្ចយា វេទនា ផស្សហេតុកា, វេទនាបច្ចយា តណ្ហា វេទនាហេតុកា, តណ្ហាបច្ចយា ឧបាទានំ តណ្ហាហេតុកំ; ឧបាទានបច្ចយា ភវោ, ភវបច្ចយា ជាតិ, ជាតិបច្ចយា ជរាមរណំ។ ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតិ។

    260. Tasmiṃ samaye avijjāpaccayā saṅkhāro avijjāhetuko, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārahetukaṃ, viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ viññāṇahetukaṃ, nāmarūpapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ nāmarūpahetukaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso chaṭṭhāyatanahetuko, phassapaccayā vedanā phassahetukā, vedanāpaccayā taṇhā vedanāhetukā, taṇhāpaccayā upādānaṃ taṇhāhetukaṃ; upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ២៦១. តត្ថ កតមា អវិជ្ជា? យំ អញ្ញាណំ អទស្សនំ…បេ.… អវិជ្ជាលង្គី មោហោ អកុសលមូលំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘អវិជ្ជា’’។

    261. Tattha katamā avijjā? Yaṃ aññāṇaṃ adassanaṃ…pe… avijjālaṅgī moho akusalamūlaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjā’’.

    តត្ថ កតមោ អវិជ្ជាបច្ចយា សង្ខារោ អវិជ្ជាហេតុកោ? យា ចេតនា សញ្ចេតនា សញ្ចេតយិតត្តំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘អវិជ្ជាបច្ចយា សង្ខារោ អវិជ្ជាហេតុកោ’’។

    Tattha katamo avijjāpaccayā saṅkhāro avijjāhetuko? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjāpaccayā saṅkhāro avijjāhetuko’’.

    តត្ថ កតមំ សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ សង្ខារហេតុកំ? យំ ចិត្តំ មនោ មានសំ…បេ.… តជ្ជាមនោវិញ្ញាណធាតុ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ សង្ខារហេតុកំ’’។

    Tattha katamaṃ saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārahetukaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārahetukaṃ’’.

    តត្ថ កតមំ វិញ្ញាណបច្ចយា នាមរូបំ វិញ្ញាណហេតុកំ? អត្ថិ នាមំ, អត្ថិ រូបំ។ តត្ថ កតមំ នាមំ? វេទនាក្ខន្ធោ, សញ្ញាក្ខន្ធោ, សង្ខារក្ខន្ធោ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘នាមំ’’។ តត្ថ កតមំ រូបំ? ចក្ខាយតនស្ស ឧបចយោ, សោតាយតនស្ស ឧបចយោ, ឃានាយតនស្ស ឧបចយោ, ជិវ្ហាយតនស្ស ឧបចយោ, កាយាយតនស្ស ឧបចយោ, យំ វា បនញ្ញម្បិ អត្ថិ រូបំ ចិត្តជំ ចិត្តហេតុកំ ចិត្តសមុដ្ឋានំ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘រូបំ’’។ ឥតិ ឥទញ្ច នាមំ, ឥទញ្ច រូបំ។ ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘វិញ្ញាណបច្ចយា នាមរូបំ វិញ្ញាណហេតុកំ’’។

    Tattha katamaṃ viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ viññāṇahetukaṃ? Atthi nāmaṃ, atthi rūpaṃ. Tattha katamaṃ nāmaṃ? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘nāmaṃ’’. Tattha katamaṃ rūpaṃ? Cakkhāyatanassa upacayo, sotāyatanassa upacayo, ghānāyatanassa upacayo, jivhāyatanassa upacayo, kāyāyatanassa upacayo, yaṃ vā panaññampi atthi rūpaṃ cittajaṃ cittahetukaṃ cittasamuṭṭhānaṃ – idaṃ vuccati ‘‘rūpaṃ’’. Iti idañca nāmaṃ, idañca rūpaṃ. Idaṃ vuccati ‘‘viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ viññāṇahetukaṃ’’.

    នាមរូបបច្ចយា ឆដ្ឋាយតនំ នាមរូបហេតុកន្តិ។ អត្ថិ នាមំ, អត្ថិ រូបំ។ តត្ថ កតមំ នាមំ? វេទនាក្ខន្ធោ, សញ្ញាក្ខន្ធោ, សង្ខារក្ខន្ធោ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘នាមំ’’។ តត្ថ កតមំ រូបំ? យំ រូបំ និស្សាយ មនោវិញ្ញាណធាតុ វត្តតិ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘រូបំ’’។ ឥតិ ឥទញ្ច នាមំ, ឥទញ្ច រូបំ។ ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘នាមរូបំ’’។

    Nāmarūpapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ nāmarūpahetukanti. Atthi nāmaṃ, atthi rūpaṃ. Tattha katamaṃ nāmaṃ? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘nāmaṃ’’. Tattha katamaṃ rūpaṃ? Yaṃ rūpaṃ nissāya manoviññāṇadhātu vattati – idaṃ vuccati ‘‘rūpaṃ’’. Iti idañca nāmaṃ, idañca rūpaṃ. Idaṃ vuccati ‘‘nāmarūpaṃ’’.

    តត្ថ កតមំ នាមរូបបច្ចយា ឆដ្ឋាយតនំ នាមរូបហេតុកំ? យំ ចិត្តំ មនោ មានសំ…បេ.… តជ្ជាមនោវិញ្ញាណធាតុ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘នាមរូបបច្ចយា ឆដ្ឋាយតនំ នាមរូបហេតុកំ’’។

    Tattha katamaṃ nāmarūpapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ nāmarūpahetukaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘nāmarūpapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ nāmarūpahetukaṃ’’.

    តត្ថ កតមោ ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ ឆដ្ឋាយតនហេតុកោ? យោ ផស្សោ ផុសនា សម្ផុសនា សម្ផុសិតត្តំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ ឆដ្ឋាយតនហេតុកោ’’…បេ.… តេន វុច្ចតិ ‘‘ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតី’’តិ។

    Tattha katamo chaṭṭhāyatanapaccayā phasso chaṭṭhāyatanahetuko? Yo phasso phusanā samphusanā samphusitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘chaṭṭhāyatanapaccayā phasso chaṭṭhāyatanahetuko’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    ២៦២. តស្មិំ សមយេ អវិជ្ជាបច្ចយា សង្ខារោ អវិជ្ជាហេតុកោ, សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ សង្ខារហេតុកំ វិញ្ញាណបច្ចយា នាមរូបំ វិញ្ញាណហេតុកំ, នាមរូបបច្ចយា សឡាយតនំ នាមរូបហេតុកំ , ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ ឆដ្ឋាយតនហេតុកោ, ផស្សបច្ចយា វេទនា ផស្សហេតុកា, វេទនាបច្ចយា តណ្ហា វេទនាហេតុកា, តណ្ហាបច្ចយា ឧបាទានំ តណ្ហាហេតុកំ; ឧបាទានបច្ចយា ភវោ, ភវបច្ចយា ជាតិ, ជាតិបច្ចយា ជរាមរណំ។ ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតិ។

    262. Tasmiṃ samaye avijjāpaccayā saṅkhāro avijjāhetuko, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārahetukaṃ viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ viññāṇahetukaṃ, nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṃ nāmarūpahetukaṃ , chaṭṭhāyatanapaccayā phasso chaṭṭhāyatanahetuko, phassapaccayā vedanā phassahetukā, vedanāpaccayā taṇhā vedanāhetukā, taṇhāpaccayā upādānaṃ taṇhāhetukaṃ; upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ២៦៣. តត្ថ កតមា អវិជ្ជា? យំ អញ្ញាណំ អទស្សនំ…បេ.… អវិជ្ជាលង្គី មោហោ អកុសលមូលំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘អវិជ្ជា’’។

    263. Tattha katamā avijjā? Yaṃ aññāṇaṃ adassanaṃ…pe… avijjālaṅgī moho akusalamūlaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjā’’.

    តត្ថ កតមោ អវិជ្ជាបច្ចយា សង្ខារោ អវិជ្ជាហេតុកោ? យា ចេតនា សញ្ចេតនា សញ្ចេតយិតត្តំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘អវិជ្ជាបច្ចយា សង្ខារោ អវិជ្ជាហេតុកោ’’។

    Tattha katamo avijjāpaccayā saṅkhāro avijjāhetuko? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjāpaccayā saṅkhāro avijjāhetuko’’.

    តត្ថ កតមំ សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ សង្ខារហេតុកំ? យំ ចិត្តំ មនោ មានសំ…បេ.… តជ្ជាមនោវិញ្ញាណធាតុ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ សង្ខារហេតុកំ’’។

    Tattha katamaṃ saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārahetukaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārahetukaṃ’’.

    តត្ថ កតមំ វិញ្ញាណបច្ចយា នាមរូបំ វិញ្ញាណហេតុកំ? អត្ថិ នាមំ, អត្ថិ រូបំ។ តត្ថ កតមំ នាមំ? វេទនាក្ខន្ធោ, សញ្ញាក្ខន្ធោ, សង្ខារក្ខន្ធោ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘នាមំ’’។ តត្ថ កតមំ រូបំ? ចក្ខាយតនស្ស ឧបចយោ, សោតាយតនស្ស ឧបចយោ, ឃានាយតនស្ស ឧបចយោ, ជិវ្ហាយតនស្ស ឧបចយោ, កាយាយតនស្ស ឧបចយោ, យំ វា បនញ្ញម្បិ អត្ថិ រូបំ ចិត្តជំ ចិត្តហេតុកំ ចិត្តសមុដ្ឋានំ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘រូបំ’’។ ឥតិ ឥទញ្ច នាមំ, ឥទញ្ច រូបំ។ ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘វិញ្ញាណបច្ចយា នាមរូបំ វិញ្ញាណហេតុកំ’’។

    Tattha katamaṃ viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ viññāṇahetukaṃ? Atthi nāmaṃ, atthi rūpaṃ. Tattha katamaṃ nāmaṃ? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘nāmaṃ’’. Tattha katamaṃ rūpaṃ? Cakkhāyatanassa upacayo, sotāyatanassa upacayo, ghānāyatanassa upacayo, jivhāyatanassa upacayo, kāyāyatanassa upacayo, yaṃ vā panaññampi atthi rūpaṃ cittajaṃ cittahetukaṃ cittasamuṭṭhānaṃ – idaṃ vuccati ‘‘rūpaṃ’’. Iti idañca nāmaṃ, idañca rūpaṃ. Idaṃ vuccati ‘‘viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ viññāṇahetukaṃ’’.

    នាមរូបបច្ចយា សឡាយតនំ នាមរូបហេតុកន្តិ។ អត្ថិ នាមំ, អត្ថិ រូបំ។ តត្ថ កតមំ នាមំ? វេទនាក្ខន្ធោ , សញ្ញាក្ខន្ធោ, សង្ខារក្ខន្ធោ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘នាមំ’’។ តត្ថ កតមំ រូបំ? ចត្តារោ ច មហាភូតា, យញ្ច រូបំ និស្សាយ មនោវិញ្ញាណធាតុ វត្តតិ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘រូបំ’’។ ឥតិ ឥទញ្ច នាមំ, ឥទញ្ច រូបំ។ ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘នាមរូបំ’’។

    Nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṃ nāmarūpahetukanti. Atthi nāmaṃ, atthi rūpaṃ. Tattha katamaṃ nāmaṃ? Vedanākkhandho , saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘nāmaṃ’’. Tattha katamaṃ rūpaṃ? Cattāro ca mahābhūtā, yañca rūpaṃ nissāya manoviññāṇadhātu vattati – idaṃ vuccati ‘‘rūpaṃ’’. Iti idañca nāmaṃ, idañca rūpaṃ. Idaṃ vuccati ‘‘nāmarūpaṃ’’.

    តត្ថ កតមំ នាមរូបបច្ចយា សឡាយតនំ នាមរូបហេតុកំ? ចក្ខាយតនំ , សោតាយតនំ, ឃានាយតនំ , ជិវ្ហាយតនំ, កាយាយតនំ, មនាយតនំ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘នាមរូបបច្ចយា សឡាយតនំ នាមរូបហេតុកំ’’។

    Tattha katamaṃ nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṃ nāmarūpahetukaṃ? Cakkhāyatanaṃ , sotāyatanaṃ, ghānāyatanaṃ , jivhāyatanaṃ, kāyāyatanaṃ, manāyatanaṃ – idaṃ vuccati ‘‘nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṃ nāmarūpahetukaṃ’’.

    តត្ថ កតមោ ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ ឆដ្ឋាយតនហេតុកោ? យោ ផស្សោ ផុសនា សម្ផុសនា សម្ផុសិតត្តំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ ឆដ្ឋាយតនហេតុកោ’’។

    Tattha katamo chaṭṭhāyatanapaccayā phasso chaṭṭhāyatanahetuko? Yo phasso phusanā samphusanā samphusitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘chaṭṭhāyatanapaccayā phasso chaṭṭhāyatanahetuko’’.

    តត្ថ កតមា ផស្សបច្ចយា វេទនា ផស្សហេតុកា? យំ ចេតសិកំ សាតំ ចេតសិកំ សុខំ ចេតោសម្ផស្សជំ សាតំ សុខំ វេទយិតំ ចេតោសម្ផស្សជា សាតា សុខា វេទនា – អយំ វុច្ចតិ ‘‘ផស្សបច្ចយា វេទនា ផស្សហេតុកា’’។

    Tattha katamā phassapaccayā vedanā phassahetukā? Yaṃ cetasikaṃ sātaṃ cetasikaṃ sukhaṃ cetosamphassajaṃ sātaṃ sukhaṃ vedayitaṃ cetosamphassajā sātā sukhā vedanā – ayaṃ vuccati ‘‘phassapaccayā vedanā phassahetukā’’.

    តត្ថ កតមា វេទនាបច្ចយា តណ្ហា វេទនាហេតុកា? យោ រាគោ សារាគោ…បេ.… ចិត្តស្ស សារាគោ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘វេទនាបច្ចយា តណ្ហា វេទនាហេតុកា’’។

    Tattha katamā vedanāpaccayā taṇhā vedanāhetukā? Yo rāgo sārāgo…pe… cittassa sārāgo – ayaṃ vuccati ‘‘vedanāpaccayā taṇhā vedanāhetukā’’.

    តត្ថ កតមំ តណ្ហាបច្ចយា ឧបាទានំ តណ្ហាហេតុកំ? យា ទិដ្ឋិ ទិដ្ឋិគតំ…បេ.… តិត្ថាយតនំ វិបរិយាសគ្គាហោ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘តណ្ហាបច្ចយា ឧបាទានំ តណ្ហាហេតុកំ’’…បេ.… តេន វុច្ចតិ ‘‘ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតី’’តិ។

    Tattha katamaṃ taṇhāpaccayā upādānaṃ taṇhāhetukaṃ? Yā diṭṭhi diṭṭhigataṃ…pe… titthāyatanaṃ vipariyāsaggāho – idaṃ vuccati ‘‘taṇhāpaccayā upādānaṃ taṇhāhetukaṃ’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    ហេតុចតុក្កំ។

    Hetucatukkaṃ.

    ៧. សម្បយុត្តចតុក្កំ

    7. Sampayuttacatukkaṃ

    តស្មិំ សមយេ អវិជ្ជាបច្ចយា សង្ខារោ អវិជ្ជាសម្បយុត្តោ, សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ សង្ខារសម្បយុត្តំ, វិញ្ញាណបច្ចយា នាមំ វិញ្ញាណសម្បយុត្តំ, នាមបច្ចយា ឆដ្ឋាយតនំ នាមសម្បយុត្តំ, ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ ឆដ្ឋាយតនសម្បយុត្តោ, ផស្សបច្ចយា វេទនា ផស្សសម្បយុត្តា, វេទនាបច្ចយា តណ្ហា វេទនាសម្បយុត្តា, តណ្ហាបច្ចយា ឧបាទានំ តណ្ហាសម្បយុត្តំ; ឧបាទានបច្ចយា ភវោ, ភវបច្ចយា ជាតិ, ជាតិបច្ចយា ជរាមរណំ។ ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតិ។

    Tasmiṃ samaye avijjāpaccayā saṅkhāro avijjāsampayutto, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārasampayuttaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ viññāṇasampayuttaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ nāmasampayuttaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso chaṭṭhāyatanasampayutto, phassapaccayā vedanā phassasampayuttā, vedanāpaccayā taṇhā vedanāsampayuttā, taṇhāpaccayā upādānaṃ taṇhāsampayuttaṃ; upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ២៦៥. តត្ថ កតមា អវិជ្ជា? យំ អញ្ញាណំ អទស្សនំ…បេ.… អវិជ្ជាលង្គី មោហោ អកុសលមូលំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘អវិជ្ជា’’។

    265. Tattha katamā avijjā? Yaṃ aññāṇaṃ adassanaṃ…pe… avijjālaṅgī moho akusalamūlaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjā’’.

    តត្ថ កតមោ អវិជ្ជាបច្ចយា សង្ខារោ អវិជ្ជាសម្បយុត្តោ? យា ចេតនា សញ្ចេតនា សញ្ចេតយិតត្តំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘អវិជ្ជាបច្ចយា សង្ខារោ អវិជ្ជាសម្បយុត្តោ’’។

    Tattha katamo avijjāpaccayā saṅkhāro avijjāsampayutto? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjāpaccayā saṅkhāro avijjāsampayutto’’.

    តត្ថ កតមំ សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ សង្ខារសម្បយុត្តំ? យំ ចិត្តំ មនោ មានសំ…បេ.… តជ្ជាមនោវិញ្ញាណធាតុ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ សង្ខារសម្បយុត្តំ’’។

    Tattha katamaṃ saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārasampayuttaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārasampayuttaṃ’’.

    តត្ថ កតមំ វិញ្ញាណបច្ចយា នាមំ វិញ្ញាណសម្បយុត្តំ? វេទនាក្ខន្ធោ, សញ្ញាក្ខន្ធោ, សង្ខារក្ខន្ធោ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘វិញ្ញាណបច្ចយា នាមំ វិញ្ញាណសម្បយុត្តំ’’។

    Tattha katamaṃ viññāṇapaccayā nāmaṃ viññāṇasampayuttaṃ? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘viññāṇapaccayā nāmaṃ viññāṇasampayuttaṃ’’.

    តត្ថ កតមំ នាមបច្ចយា ឆដ្ឋាយតនំ នាមសម្បយុត្តំ? យំ ចិត្តំ មនោ មានសំ…បេ.… តជ្ជាមនោវិញ្ញាណធាតុ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘នាមបច្ចយា ឆដ្ឋាយតនំ នាមសម្បយុត្តំ’’។

    Tattha katamaṃ nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ nāmasampayuttaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ nāmasampayuttaṃ’’.

    តត្ថ កតមោ ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ ឆដ្ឋាយតនសម្បយុត្តោ? យោ ផស្សោ ផុសនា សម្ផុសនា សម្ផុសិតត្តំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ ឆដ្ឋាយតនសម្បយុត្តោ’’។

    Tattha katamo chaṭṭhāyatanapaccayā phasso chaṭṭhāyatanasampayutto? Yo phasso phusanā samphusanā samphusitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘chaṭṭhāyatanapaccayā phasso chaṭṭhāyatanasampayutto’’.

    តត្ថ កតមា ផស្សបច្ចយា វេទនា ផស្សសម្បយុត្តា? យំ ចេតសិកំ សាតំ ចេតសិកំ សុខំ ចេតោសម្ផស្សជំ សាតំ សុខំ វេទយិតំ ចេតោសម្ផស្សជា សាតា សុខា វេទនា – អយំ វុច្ចតិ ‘‘ផស្សបច្ចយា វេទនា ផស្សសម្បយុត្តា’’។

    Tattha katamā phassapaccayā vedanā phassasampayuttā? Yaṃ cetasikaṃ sātaṃ cetasikaṃ sukhaṃ cetosamphassajaṃ sātaṃ sukhaṃ vedayitaṃ cetosamphassajā sātā sukhā vedanā – ayaṃ vuccati ‘‘phassapaccayā vedanā phassasampayuttā’’.

    តត្ថ កតមា វេទនាបច្ចយា តណ្ហា វេទនាសម្បយុត្តា? យោ រាគោ សារាគោ…បេ.… ចិត្តស្ស សារាគោ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘វេទនាបច្ចយា តណ្ហា វេទនាសម្បយុត្តា’’។

    Tattha katamā vedanāpaccayā taṇhā vedanāsampayuttā? Yo rāgo sārāgo…pe… cittassa sārāgo – ayaṃ vuccati ‘‘vedanāpaccayā taṇhā vedanāsampayuttā’’.

    តត្ថ កតមំ តណ្ហាបច្ចយា ឧបាទានំ តណ្ហាសម្បយុត្តំ? យា ទិដ្ឋិ ទិដ្ឋិគតំ…បេ.… តិត្ថាយតនំ វិបរិយាសគ្គាហោ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘តណ្ហាបច្ចយា ឧបាទានំ តណ្ហាសម្បយុត្តំ’’ …បេ.… តេន វុច្ចតិ ‘‘ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតី’’តិ។

    Tattha katamaṃ taṇhāpaccayā upādānaṃ taṇhāsampayuttaṃ? Yā diṭṭhi diṭṭhigataṃ…pe… titthāyatanaṃ vipariyāsaggāho – idaṃ vuccati ‘‘taṇhāpaccayā upādānaṃ taṇhāsampayuttaṃ’’ …pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    ២៦៦. តស្មិំ សមយេ អវិជ្ជាបច្ចយា សង្ខារោ អវិជ្ជាសម្បយុត្តោ, សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ សង្ខារសម្បយុត្តំ, វិញ្ញាណបច្ចយា នាមំ វិញ្ញាណសម្បយុត្តំ, នាមបច្ចយា ផស្សោ នាមសម្បយុត្តោ, ផស្សបច្ចយា វេទនា ផស្សសម្បយុត្តា , វេទនាបច្ចយា តណ្ហា វេទនាសម្បយុត្តា, តណ្ហាបច្ចយា ឧបាទានំ តណ្ហាសម្បយុត្តំ; ឧបាទានបច្ចយា ភវោ, ភវបច្ចយា ជាតិ, ជាតិបច្ចយា ជរាមរណំ។ ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតិ។

    266. Tasmiṃ samaye avijjāpaccayā saṅkhāro avijjāsampayutto, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārasampayuttaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ viññāṇasampayuttaṃ, nāmapaccayā phasso nāmasampayutto, phassapaccayā vedanā phassasampayuttā , vedanāpaccayā taṇhā vedanāsampayuttā, taṇhāpaccayā upādānaṃ taṇhāsampayuttaṃ; upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ២៦៧. តត្ថ កតមា អវិជ្ជា? យំ អញ្ញាណំ អទស្សនំ…បេ.… អវិជ្ជាលង្គី មោហោ អកុសលមូលំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘អវិជ្ជា’’។

    267. Tattha katamā avijjā? Yaṃ aññāṇaṃ adassanaṃ…pe… avijjālaṅgī moho akusalamūlaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjā’’.

    តត្ថ កតមោ អវិជ្ជាបច្ចយា សង្ខារោ អវិជ្ជាសម្បយុត្តោ? យា ចេតនា សញ្ចេតនា សញ្ចេតយិតត្តំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘អវិជ្ជាបច្ចយា សង្ខារោ អវិជ្ជាសម្បយុត្តោ’’។

    Tattha katamo avijjāpaccayā saṅkhāro avijjāsampayutto? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjāpaccayā saṅkhāro avijjāsampayutto’’.

    តត្ថ កតមំ សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ សង្ខារសម្បយុត្តំ? យំ ចិត្តំ មនោ មានសំ…បេ.… តជ្ជាមនោវិញ្ញាណធាតុ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ សង្ខារសម្បយុត្តំ’’។

    Tattha katamaṃ saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārasampayuttaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārasampayuttaṃ’’.

    តត្ថ កតមំ វិញ្ញាណបច្ចយា នាមំ វិញ្ញាណសម្បយុត្តំ? វេទនាក្ខន្ធោ, សញ្ញាក្ខន្ធោ, សង្ខារក្ខន្ធោ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘វិញ្ញាណបច្ចយា នាមំ វិញ្ញាណសម្បយុត្តំ’’។

    Tattha katamaṃ viññāṇapaccayā nāmaṃ viññāṇasampayuttaṃ? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘viññāṇapaccayā nāmaṃ viññāṇasampayuttaṃ’’.

    នាមបច្ចយា ផស្សោ នាមសម្បយុត្តោតិ។ តត្ថ កតមំ នាមំ? ឋបេត្វា ផស្សំ, វេទនាក្ខន្ធោ សញ្ញាក្ខន្ធោ សង្ខារក្ខន្ធោ វិញ្ញាណក្ខន្ធោ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘នាមំ’’។

    Nāmapaccayā phasso nāmasampayuttoti. Tattha katamaṃ nāmaṃ? Ṭhapetvā phassaṃ, vedanākkhandho saññākkhandho saṅkhārakkhandho viññāṇakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘nāmaṃ’’.

    តត្ថ កតមោ នាមបច្ចយា ផស្សោ នាមសម្បយុត្តោ? យោ ផស្សោ ផុសនា សម្ផុសនា សម្ផុសិតត្តំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘នាមបច្ចយា ផស្សោ នាមសម្បយុត្តោ’’…បេ.… តេន វុច្ចតិ ‘‘ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតី’’តិ។

    Tattha katamo nāmapaccayā phasso nāmasampayutto? Yo phasso phusanā samphusanā samphusitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘nāmapaccayā phasso nāmasampayutto’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    ២៦៨. តស្មិំ សមយេ អវិជ្ជាបច្ចយា សង្ខារោ អវិជ្ជាសម្បយុត្តោ, សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ សង្ខារសម្បយុត្តំ, វិញ្ញាណបច្ចយា នាមរូបំ វិញ្ញាណសម្បយុត្តំ នាមំ, នាមរូបបច្ចយា ឆដ្ឋាយតនំ នាមសម្បយុត្តំ, ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ ឆដ្ឋាយតនសម្បយុត្តោ, ផស្សបច្ចយា វេទនា ផស្សសម្បយុត្តា, វេទនាបច្ចយា តណ្ហា វេទនាសម្បយុត្តា, តណ្ហាបច្ចយា ឧបាទានំ តណ្ហាសម្បយុត្តំ; ឧបាទានបច្ចយា ភវោ, ភវបច្ចយា ជាតិ, ជាតិបច្ចយា ជរាមរណំ។ ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតិ។

    268. Tasmiṃ samaye avijjāpaccayā saṅkhāro avijjāsampayutto, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārasampayuttaṃ, viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ viññāṇasampayuttaṃ nāmaṃ, nāmarūpapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ nāmasampayuttaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso chaṭṭhāyatanasampayutto, phassapaccayā vedanā phassasampayuttā, vedanāpaccayā taṇhā vedanāsampayuttā, taṇhāpaccayā upādānaṃ taṇhāsampayuttaṃ; upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ២៦៩. តត្ថ កតមា អវិជ្ជា? យំ អញ្ញាណំ អទស្សនំ…បេ.… អវិជ្ជាលង្គី មោហោ អកុសលមូលំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘អវិជ្ជា’’។

    269. Tattha katamā avijjā? Yaṃ aññāṇaṃ adassanaṃ…pe… avijjālaṅgī moho akusalamūlaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjā’’.

    តត្ថ កតមោ អវិជ្ជាបច្ចយា សង្ខារោ អវិជ្ជាសម្បយុត្តោ? យា ចេតនា សញ្ចេតនា សញ្ចេតយិតត្តំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘អវិជ្ជាបច្ចយា សង្ខារោ អវិជ្ជាសម្បយុត្តោ’’។

    Tattha katamo avijjāpaccayā saṅkhāro avijjāsampayutto? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjāpaccayā saṅkhāro avijjāsampayutto’’.

    តត្ថ កតមំ សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ សង្ខារសម្បយុត្តំ? យំ ចិត្តំ មនោ មានសំ …បេ.… តជ្ជាមនោវិញ្ញាណធាតុ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ សង្ខារសម្បយុត្តំ’’។

    Tattha katamaṃ saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārasampayuttaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ …pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārasampayuttaṃ’’.

    តត្ថ កតមំ វិញ្ញាណបច្ចយា នាមរូបំ វិញ្ញាណសម្បយុត្តំ នាមំ? អត្ថិ នាមំ, អត្ថិ រូបំ។ តត្ថ កតមំ នាមំ? វេទនាក្ខន្ធោ, សញ្ញាក្ខន្ធោ, សង្ខារក្ខន្ធោ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘នាមំ’’។ តត្ថ កតមំ រូបំ? ចក្ខាយតនស្ស ឧបចយោ, សោតាយតនស្ស ឧបចយោ, ឃានាយតនស្ស ឧបចយោ, ជិវ្ហាយតនស្ស ឧបចយោ, កាយាយតនស្ស ឧបចយោ, យំ វា បនញ្ញម្បិ អត្ថិ រូបំ ចិត្តជំ ចិត្តហេតុកំ ចិត្តសមុដ្ឋានំ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘រូបំ’’។ ឥតិ ឥទញ្ច នាមំ, ឥទញ្ច រូបំ។ ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘វិញ្ញាណបច្ចយា នាមរូបំ វិញ្ញាណសម្បយុត្តំ នាមំ’’។

    Tattha katamaṃ viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ viññāṇasampayuttaṃ nāmaṃ? Atthi nāmaṃ, atthi rūpaṃ. Tattha katamaṃ nāmaṃ? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘nāmaṃ’’. Tattha katamaṃ rūpaṃ? Cakkhāyatanassa upacayo, sotāyatanassa upacayo, ghānāyatanassa upacayo, jivhāyatanassa upacayo, kāyāyatanassa upacayo, yaṃ vā panaññampi atthi rūpaṃ cittajaṃ cittahetukaṃ cittasamuṭṭhānaṃ – idaṃ vuccati ‘‘rūpaṃ’’. Iti idañca nāmaṃ, idañca rūpaṃ. Idaṃ vuccati ‘‘viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ viññāṇasampayuttaṃ nāmaṃ’’.

    នាមរូបបច្ចយា ឆដ្ឋាយតនំ នាមសម្បយុត្តន្តិ។ អត្ថិ នាមំ, អត្ថិ រូបំ។ តត្ថ កតមំ នាមំ? វេទនាក្ខន្ធោ, សញ្ញាក្ខន្ធោ, សង្ខារក្ខន្ធោ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘នាមំ’’។ តត្ថ កតមំ រូបំ? យំ រូបំ និស្សាយ មនោវិញ្ញាណធាតុ វត្តតិ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘រូបំ’’។ ឥតិ ឥទញ្ច នាមំ, ឥទញ្ច រូបំ។ ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘នាមរូបំ’’។

    Nāmarūpapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ nāmasampayuttanti. Atthi nāmaṃ, atthi rūpaṃ. Tattha katamaṃ nāmaṃ? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘nāmaṃ’’. Tattha katamaṃ rūpaṃ? Yaṃ rūpaṃ nissāya manoviññāṇadhātu vattati – idaṃ vuccati ‘‘rūpaṃ’’. Iti idañca nāmaṃ, idañca rūpaṃ. Idaṃ vuccati ‘‘nāmarūpaṃ’’.

    តត្ថ កតមំ នាមរូបបច្ចយា ឆដ្ឋាយតនំ នាមសម្បយុត្តំ? យំ ចិត្តំ មនោ មានសំ…បេ.… តជ្ជាមនោវិញ្ញាណធាតុ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘នាមរូបបច្ចយា ឆដ្ឋាយតនំ នាមសម្បយុត្តំ’’។

    Tattha katamaṃ nāmarūpapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ nāmasampayuttaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘nāmarūpapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ nāmasampayuttaṃ’’.

    តត្ថ កតមោ ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ ឆដ្ឋាយតនសម្បយុត្តោ? យោ ផស្សោ ផុសនា សម្ផុសនា សម្ផុសិតត្តំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ ឆដ្ឋាយតនសម្បយុត្តោ’’…បេ.… តេន វុច្ចតិ ‘‘ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតី’’តិ។

    Tattha katamo chaṭṭhāyatanapaccayā phasso chaṭṭhāyatanasampayutto? Yo phasso phusanā samphusanā samphusitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘chaṭṭhāyatanapaccayā phasso chaṭṭhāyatanasampayutto’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    ២៧០. តស្មិំ សមយេ អវិជ្ជាបច្ចយា សង្ខារោ អវិជ្ជាសម្បយុត្តោ, សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ សង្ខារសម្បយុត្តំ, វិញ្ញាណបច្ចយា នាមរូបំ វិញ្ញាណសម្បយុត្តំ នាមំ, នាមរូបបច្ចយា សឡាយតនំ នាមសម្បយុត្តំ ឆដ្ឋាយតនំ, ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ ឆដ្ឋាយតនសម្បយុត្តោ, ផស្សបច្ចយា វេទនា ផស្សសម្បយុត្តា, វេទនាបច្ចយា តណ្ហា វេទនាសម្បយុត្តា, តណ្ហាបច្ចយា ឧបាទានំ តណ្ហាសម្បយុត្តំ; ឧបាទានបច្ចយា ភវោ, ភវបច្ចយា ជាតិ, ជាតិបច្ចយា ជរាមរណំ។ ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតិ។

    270. Tasmiṃ samaye avijjāpaccayā saṅkhāro avijjāsampayutto, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārasampayuttaṃ, viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ viññāṇasampayuttaṃ nāmaṃ, nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṃ nāmasampayuttaṃ chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso chaṭṭhāyatanasampayutto, phassapaccayā vedanā phassasampayuttā, vedanāpaccayā taṇhā vedanāsampayuttā, taṇhāpaccayā upādānaṃ taṇhāsampayuttaṃ; upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ២៧១. តត្ថ កតមា អវិជ្ជា? យំ អញ្ញាណំ អទស្សនំ…បេ.… អវិជ្ជាលង្គី មោហោ អកុសលមូលំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘អវិជ្ជា’’។

    271. Tattha katamā avijjā? Yaṃ aññāṇaṃ adassanaṃ…pe… avijjālaṅgī moho akusalamūlaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjā’’.

    តត្ថ កតមោ អវិជ្ជាបច្ចយា សង្ខារោ អវិជ្ជាសម្បយុត្តោ? យា ចេតនា សញ្ចេតនា សញ្ចេតយិតត្តំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘អវិជ្ជាបច្ចយា សង្ខារោ អវិជ្ជាសម្បយុត្តោ’’។

    Tattha katamo avijjāpaccayā saṅkhāro avijjāsampayutto? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjāpaccayā saṅkhāro avijjāsampayutto’’.

    តត្ថ កតមំ សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ សង្ខារសម្បយុត្តំ? យំ ចិត្តំ មនោ មានសំ…បេ.… តជ្ជាមនោវិញ្ញាណធាតុ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ សង្ខារសម្បយុត្តំ’’។

    Tattha katamaṃ saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārasampayuttaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārasampayuttaṃ’’.

    តត្ថ កតមំ វិញ្ញាណបច្ចយា នាមរូបំ វិញ្ញាណសម្បយុត្តំ នាមំ? អត្ថិ នាមំ, អត្ថិ រូបំ។ តត្ថ កតមំ នាមំ? វេទនាក្ខន្ធោ, សញ្ញាក្ខន្ធោ, សង្ខារក្ខន្ធោ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘នាមំ’’។ តត្ថ កតមំ រូបំ? ចក្ខាយតនស្ស ឧបចយោ, សោតាយតនស្ស ឧបចយោ, ឃានាយតនស្ស ឧបចយោ, ជិវ្ហាយតនស្ស ឧបចយោ, កាយាយតនស្ស ឧបចយោ, យំ វា បនញ្ញម្បិ អត្ថិ រូបំ ចិត្តជំ ចិត្តហេតុកំ ចិត្តសមុដ្ឋានំ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘រូបំ’’។ ឥតិ ឥទញ្ច នាមំ, ឥទញ្ច រូបំ។ ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘វិញ្ញាណបច្ចយា នាមរូបំ វិញ្ញាណសម្បយុត្តំ នាមំ’’។

    Tattha katamaṃ viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ viññāṇasampayuttaṃ nāmaṃ? Atthi nāmaṃ, atthi rūpaṃ. Tattha katamaṃ nāmaṃ? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘nāmaṃ’’. Tattha katamaṃ rūpaṃ? Cakkhāyatanassa upacayo, sotāyatanassa upacayo, ghānāyatanassa upacayo, jivhāyatanassa upacayo, kāyāyatanassa upacayo, yaṃ vā panaññampi atthi rūpaṃ cittajaṃ cittahetukaṃ cittasamuṭṭhānaṃ – idaṃ vuccati ‘‘rūpaṃ’’. Iti idañca nāmaṃ, idañca rūpaṃ. Idaṃ vuccati ‘‘viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ viññāṇasampayuttaṃ nāmaṃ’’.

    នាមរូបបច្ចយា សឡាយតនំ នាមសម្បយុត្តំ ឆដ្ឋាយតនន្តិ។ អត្ថិ នាមំ, អត្ថិ រូបំ។ តត្ថ កតមំ នាមំ? វេទនាក្ខន្ធោ, សញ្ញាក្ខន្ធោ, សង្ខារក្ខន្ធោ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘នាមំ’’។ តត្ថ កតមំ រូបំ? ចត្តារោ ច មហាភូតា, យញ្ច រូបំ និស្សាយ មនោវិញ្ញាណធាតុ វត្តតិ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘រូបំ’’។ ឥតិ ឥទញ្ច នាមំ, ឥទញ្ច រូបំ។ ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘នាមរូបំ’’។

    Nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṃ nāmasampayuttaṃ chaṭṭhāyatananti. Atthi nāmaṃ, atthi rūpaṃ. Tattha katamaṃ nāmaṃ? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘nāmaṃ’’. Tattha katamaṃ rūpaṃ? Cattāro ca mahābhūtā, yañca rūpaṃ nissāya manoviññāṇadhātu vattati – idaṃ vuccati ‘‘rūpaṃ’’. Iti idañca nāmaṃ, idañca rūpaṃ. Idaṃ vuccati ‘‘nāmarūpaṃ’’.

    តត្ថ កតមំ នាមរូបបច្ចយា សឡាយតនំ នាមសម្បយុត្តំ ឆដ្ឋាយតនំ? ចក្ខាយតនំ, សោតាយតនំ, ឃានាយតនំ, ជិវ្ហាយតនំ, កាយាយតនំ, មនាយតនំ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘នាមរូបបច្ចយា សឡាយតនំ នាមសម្បយុត្តំ ឆដ្ឋាយតនំ’’។

    Tattha katamaṃ nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṃ nāmasampayuttaṃ chaṭṭhāyatanaṃ? Cakkhāyatanaṃ, sotāyatanaṃ, ghānāyatanaṃ, jivhāyatanaṃ, kāyāyatanaṃ, manāyatanaṃ – idaṃ vuccati ‘‘nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṃ nāmasampayuttaṃ chaṭṭhāyatanaṃ’’.

    តត្ថ កតមោ ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ ឆដ្ឋាយតនសម្បយុត្តោ? យោ ផស្សោ ផុសនា សម្ផុសនា សម្ផុសិតត្តំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ ឆដ្ឋាយតនសម្បយុត្តោ’’…បេ.… តេន វុច្ចតិ ‘‘ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតី’’តិ។

    Tattha katamo chaṭṭhāyatanapaccayā phasso chaṭṭhāyatanasampayutto? Yo phasso phusanā samphusanā samphusitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘chaṭṭhāyatanapaccayā phasso chaṭṭhāyatanasampayutto’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    សម្បយុត្តចតុក្កំ។

    Sampayuttacatukkaṃ.

    ៨. អញ្ញមញ្ញចតុក្កំ

    8. Aññamaññacatukkaṃ

    ២៧២. តស្មិំ សមយេ អវិជ្ជាបច្ចយា សង្ខារោ, សង្ខារបច្ចយាបិ អវិជ្ជា; សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ, វិញ្ញាណបច្ចយាបិ សង្ខារោ; វិញ្ញាណបច្ចយា នាមំ, នាមបច្ចយាបិ វិញ្ញាណំ; នាមបច្ចយា ឆដ្ឋាយតនំ, ឆដ្ឋាយតនបច្ចយាបិ នាមំ; ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ, ផស្សបច្ចយាបិ ឆដ្ឋាយតនំ; ផស្សបច្ចយា វេទនា, វេទនាបច្ចយាបិ ផស្សោ; វេទនាបច្ចយា តណ្ហា, តណ្ហាបច្ចយាបិ វេទនា; តណ្ហាបច្ចយា ឧបាទានំ, ឧបាទានបច្ចយាបិ តណ្ហា; ឧបាទានបច្ចយា ភវោ, ភវបច្ចយា ជាតិ, ជាតិបច្ចយា ជរាមរណំ។ ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតិ។

    272. Tasmiṃ samaye avijjāpaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayāpi avijjā; saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayāpi saṅkhāro; viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayāpi viññāṇaṃ; nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayāpi nāmaṃ; chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayāpi chaṭṭhāyatanaṃ; phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayāpi phasso; vedanāpaccayā taṇhā, taṇhāpaccayāpi vedanā; taṇhāpaccayā upādānaṃ, upādānapaccayāpi taṇhā; upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ២៧៣. តត្ថ កតមា អវិជ្ជា? យំ អញ្ញាណំ អទស្សនំ…បេ.… អវិជ្ជាលង្គី មោហោ អកុសលមូលំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘អវិជ្ជា’’។

    273. Tattha katamā avijjā? Yaṃ aññāṇaṃ adassanaṃ…pe… avijjālaṅgī moho akusalamūlaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjā’’.

    តត្ថ កតមោ អវិជ្ជាបច្ចយា សង្ខារោ? យា ចេតនា សញ្ចេតនា សញ្ចេតយិតត្តំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘អវិជ្ជាបច្ចយា សង្ខារោ’’។

    Tattha katamo avijjāpaccayā saṅkhāro? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjāpaccayā saṅkhāro’’.

    តត្ថ កតមា សង្ខារបច្ចយាបិ អវិជ្ជា? យំ អញ្ញាណំ អទស្សនំ…បេ.… អវិជ្ជាលង្គី មោហោ អកុសលមូលំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘សង្ខារបច្ចយាបិ អវិជ្ជា’’។

    Tattha katamā saṅkhārapaccayāpi avijjā? Yaṃ aññāṇaṃ adassanaṃ…pe… avijjālaṅgī moho akusalamūlaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘saṅkhārapaccayāpi avijjā’’.

    តត្ថ កតមំ សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ? យំ ចិត្តំ មនោ មានសំ…បេ.… តជ្ជាមនោវិញ្ញាណធាតុ – ឥទំ វុច្ចតិ សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ។

    Tattha katamaṃ saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ.

    តត្ថ កតមោ វិញ្ញាណបច្ចយាបិ សង្ខារោ? យា ចេតនា សញ្ចេតនា សញ្ចេតយិតត្តំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘វិញ្ញាណបច្ចយាបិ សង្ខារោ’’។

    Tattha katamo viññāṇapaccayāpi saṅkhāro? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘viññāṇapaccayāpi saṅkhāro’’.

    តត្ថ កតមំ វិញ្ញាណបច្ចយា នាមំ? វេទនាក្ខន្ធោ, សញ្ញាក្ខន្ធោ, សង្ខារក្ខន្ធោ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘វិញ្ញាណបច្ចយា នាមំ’’។

    Tattha katamaṃ viññāṇapaccayā nāmaṃ? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘viññāṇapaccayā nāmaṃ’’.

    តត្ថ កតមំ នាមបច្ចយាបិ វិញ្ញាណំ? យំ ចិត្តំ មនោ មានសំ…បេ.… តជ្ជាមនោវិញ្ញាណធាតុ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘នាមបច្ចយាបិ វិញ្ញាណំ’’។

    Tattha katamaṃ nāmapaccayāpi viññāṇaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘nāmapaccayāpi viññāṇaṃ’’.

    តត្ថ កតមំ នាមបច្ចយា ឆដ្ឋាយតនំ? យំ ចិត្តំ មនោ មានសំ…បេ.… តជ្ជាមនោវិញ្ញាណធាតុ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘នាមបច្ចយា ឆដ្ឋាយតនំ’’។

    Tattha katamaṃ nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ’’.

    តត្ថ កតមំ ឆដ្ឋាយតនបច្ចយាបិ នាមំ? វេទនាក្ខន្ធោ , សញ្ញាក្ខន្ធោ, សង្ខារក្ខន្ធោ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘ឆដ្ឋាយតនបច្ចយាបិ នាមំ’’។

    Tattha katamaṃ chaṭṭhāyatanapaccayāpi nāmaṃ? Vedanākkhandho , saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘chaṭṭhāyatanapaccayāpi nāmaṃ’’.

    តត្ថ កតមោ ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ? យោ ផស្សោ ផុសនា សម្ផុសនា សម្ផុសិតត្តំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ’’។

    Tattha katamo chaṭṭhāyatanapaccayā phasso? Yo phasso phusanā samphusanā samphusitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘chaṭṭhāyatanapaccayā phasso’’.

    តត្ថ កតមំ ផស្សបច្ចយាបិ ឆដ្ឋាយតនំ? យំ ចិត្តំ មនោ មានសំ…បេ.… តជ្ជាមនោវិញ្ញាណធាតុ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘ផស្សបច្ចយាបិ ឆដ្ឋាយតនំ’’។

    Tattha katamaṃ phassapaccayāpi chaṭṭhāyatanaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘phassapaccayāpi chaṭṭhāyatanaṃ’’.

    តត្ថ កតមា ផស្សបច្ចយា វេទនា? យំ ចេតសិកំ សាតំ ចេតសិកំ សុខំ ចេតោសម្ផស្សជំ សាតំ សុខំ វេទយិតំ ចេតោសម្ផស្សជា សាតា សុខា វេទនា – អយំ វុច្ចតិ ‘‘ផស្សបច្ចយា វេទនា’’។

    Tattha katamā phassapaccayā vedanā? Yaṃ cetasikaṃ sātaṃ cetasikaṃ sukhaṃ cetosamphassajaṃ sātaṃ sukhaṃ vedayitaṃ cetosamphassajā sātā sukhā vedanā – ayaṃ vuccati ‘‘phassapaccayā vedanā’’.

    តត្ថ កតមោ វេទនាបច្ចយាបិ ផស្សោ? យោ ផស្សោ ផុសនា សម្ផុសនា សម្ផុសិតត្តំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘វេទនាបច្ចយាបិ ផស្សោ’’។

    Tattha katamo vedanāpaccayāpi phasso? Yo phasso phusanā samphusanā samphusitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘vedanāpaccayāpi phasso’’.

    តត្ថ កតមា វេទនាបច្ចយា តណ្ហា? យោ រាគោ សារាគោ…បេ.… ចិត្តស្ស សារាគោ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘វេទនាបច្ចយា តណ្ហា’’។

    Tattha katamā vedanāpaccayā taṇhā? Yo rāgo sārāgo…pe… cittassa sārāgo – ayaṃ vuccati ‘‘vedanāpaccayā taṇhā’’.

    តត្ថ កតមា តណ្ហាបច្ចយាបិ វេទនា? យំ ចេតសិកំ សាតំ ចេតសិកំ សុខំ ចេតោសម្ផស្សជំ សាតំ សុខំ វេទយិតំ ចេតោសម្ផស្សជា សាតា សុខា វេទនា – អយំ វុច្ចតិ ‘‘តណ្ហាបច្ចយាបិ វេទនា’’។

    Tattha katamā taṇhāpaccayāpi vedanā? Yaṃ cetasikaṃ sātaṃ cetasikaṃ sukhaṃ cetosamphassajaṃ sātaṃ sukhaṃ vedayitaṃ cetosamphassajā sātā sukhā vedanā – ayaṃ vuccati ‘‘taṇhāpaccayāpi vedanā’’.

    តត្ថ កតមំ តណ្ហាបច្ចយា ឧបាទានំ? យា ទិដ្ឋិ ទិដ្ឋិគតំ…បេ.… តិត្ថាយតនំ វិបរិយាសគ្គាហោ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘តណ្ហាបច្ចយា ឧបាទានំ’’។

    Tattha katamaṃ taṇhāpaccayā upādānaṃ? Yā diṭṭhi diṭṭhigataṃ…pe… titthāyatanaṃ vipariyāsaggāho – idaṃ vuccati ‘‘taṇhāpaccayā upādānaṃ’’.

    តត្ថ កតមា ឧបាទានបច្ចយាបិ តណ្ហា? យោ រាគោ…បេ.… ចិត្តស្ស សារាគោ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘ឧបាទានបច្ចយាបិ តណ្ហា’’។

    Tattha katamā upādānapaccayāpi taṇhā? Yo rāgo…pe… cittassa sārāgo – ayaṃ vuccati ‘‘upādānapaccayāpi taṇhā’’.

    តត្ថ កតមោ ឧបាទានបច្ចយា ភវោ? ឋបេត្វា ឧបាទានំ, វេទនាក្ខន្ធោ សញ្ញាក្ខន្ធោ សង្ខារក្ខន្ធោ វិញ្ញាណក្ខន្ធោ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘ឧបាទានបច្ចយា ភវោ’’។

    Tattha katamo upādānapaccayā bhavo? Ṭhapetvā upādānaṃ, vedanākkhandho saññākkhandho saṅkhārakkhandho viññāṇakkhandho – ayaṃ vuccati ‘‘upādānapaccayā bhavo’’.

    តត្ថ កតមា ភវបច្ចយា ជាតិ? យា តេសំ តេសំ ធម្មានំ ជាតិ សញ្ជាតិ និព្ពត្តិ អភិនិព្ពតិ បាតុភាវោ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘ភវបច្ចយា ជាតិ’’។

    Tattha katamā bhavapaccayā jāti? Yā tesaṃ tesaṃ dhammānaṃ jāti sañjāti nibbatti abhinibbati pātubhāvo – ayaṃ vuccati ‘‘bhavapaccayā jāti’’.

    តត្ថ កតមំ ជាតិបច្ចយា ជរាមរណំ? អត្ថិ ជរា, អត្ថិ មរណំ។ តត្ថ កតមា ជរា? យា តេសំ តេសំ ធម្មានំ ជរា ជីរណតា អាយុនោ សំហានិ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘ជរា’’។ តត្ថ កតមំ មរណំ? យោ តេសំ តេសំ ធម្មានំ ខយោ វយោ ភេទោ បរិភេទោ អនិច្ចតា អន្តរធានំ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘មរណំ’’។ ឥតិ អយញ្ច ជរា, ឥទញ្ច មរណំ។ ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘ជាតិបច្ចយា ជរាមរណំ’’។

    Tattha katamaṃ jātipaccayā jarāmaraṇaṃ? Atthi jarā, atthi maraṇaṃ. Tattha katamā jarā? Yā tesaṃ tesaṃ dhammānaṃ jarā jīraṇatā āyuno saṃhāni – ayaṃ vuccati ‘‘jarā’’. Tattha katamaṃ maraṇaṃ? Yo tesaṃ tesaṃ dhammānaṃ khayo vayo bhedo paribhedo aniccatā antaradhānaṃ – idaṃ vuccati ‘‘maraṇaṃ’’. Iti ayañca jarā, idañca maraṇaṃ. Idaṃ vuccati ‘‘jātipaccayā jarāmaraṇaṃ’’.

    ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតីតិ។ ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សង្គតិ ហោតិ, សមាគមោ ហោតិ, សមោធានំ ហោតិ, បាតុភាវោ ហោតិ។ តេន វុច្ចតិ ‘‘ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតី’’តិ។

    Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotīti. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa saṅgati hoti, samāgamo hoti, samodhānaṃ hoti, pātubhāvo hoti. Tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    ២៧៤. តស្មិំ សមយេ អវិជ្ជាបច្ចយា សង្ខារោ, សង្ខារបច្ចយាបិ អវិជ្ជា; សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ, វិញ្ញាណបច្ចយាបិ សង្ខារោ; វិញ្ញាណបច្ចយា នាមំ, នាមបច្ចយាបិ វិញ្ញាណំ; នាមបច្ចយា ផស្សោ, ផស្សបច្ចយាបិ នាមំ; ផស្សបច្ចយា វេទនា, វេទនាបច្ចយាបិ ផស្សោ; វេទនាបច្ចយា តណ្ហា, តណ្ហាបច្ចយាបិ វេទនា; តណ្ហាបច្ចយា ឧបាទានំ , ឧបាទានបច្ចយាបិ តណ្ហា; ឧបាទានបច្ចយា ភវោ, ភវបច្ចយា ជាតិ, ជាតិបច្ចយា ជរាមរណំ។ ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតិ។

    274. Tasmiṃ samaye avijjāpaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayāpi avijjā; saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayāpi saṅkhāro; viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayāpi viññāṇaṃ; nāmapaccayā phasso, phassapaccayāpi nāmaṃ; phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayāpi phasso; vedanāpaccayā taṇhā, taṇhāpaccayāpi vedanā; taṇhāpaccayā upādānaṃ , upādānapaccayāpi taṇhā; upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ២៧៥. តត្ថ កតមា អវិជ្ជា? យំ អញ្ញាណំ អទស្សនំ…បេ.… អវិជ្ជាលង្គី មោហោ អកុសលមូលំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘អវិជ្ជា’’។

    275. Tattha katamā avijjā? Yaṃ aññāṇaṃ adassanaṃ…pe… avijjālaṅgī moho akusalamūlaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjā’’.

    តត្ថ កតមោ អវិជ្ជាបច្ចយា សង្ខារោ? យា ចេតនា សញ្ចេតនា សញ្ចេតយិតត្តំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘អវិជ្ជាបច្ចយា សង្ខារោ’’។

    Tattha katamo avijjāpaccayā saṅkhāro? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjāpaccayā saṅkhāro’’.

    តត្ថ កតមា សង្ខារបច្ចយាបិ អវិជ្ជា? យំ អញ្ញាណំ អទស្សនំ…បេ.… អវិជ្ជាលង្គី មោហោ អកុសលមូលំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘សង្ខារបច្ចយាបិ អវិជ្ជា’’។

    Tattha katamā saṅkhārapaccayāpi avijjā? Yaṃ aññāṇaṃ adassanaṃ…pe… avijjālaṅgī moho akusalamūlaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘saṅkhārapaccayāpi avijjā’’.

    តត្ថ កតមំ សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ? យំ ចិត្តំ មនោ មានសំ…បេ.… តជ្ជាមនោវិញ្ញាណធាតុ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ’’។

    Tattha katamaṃ saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ’’.

    តត្ថ កតមោ វិញ្ញាណបច្ចយាបិ សង្ខារោ? យា ចេតនា សញ្ចេតនា សញ្ចេតយិតត្តំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘វិញ្ញាណបច្ចយាបិ សង្ខារោ’’។

    Tattha katamo viññāṇapaccayāpi saṅkhāro? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘viññāṇapaccayāpi saṅkhāro’’.

    តត្ថ កតមំ វិញ្ញាណបច្ចយា នាមំ? វេទនាក្ខន្ធោ, សញ្ញាក្ខន្ធោ, សង្ខារក្ខន្ធោ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘វិញ្ញាណបច្ចយា នាមំ’’។

    Tattha katamaṃ viññāṇapaccayā nāmaṃ? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘viññāṇapaccayā nāmaṃ’’.

    តត្ថ កតមំ នាមបច្ចយាបិ វិញ្ញាណំ? យំ ចិត្តំ មនោ មានសំ…បេ.… តជ្ជាមនោវិញ្ញាណធាតុ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘នាមបច្ចយាបិ វិញ្ញាណំ’’។

    Tattha katamaṃ nāmapaccayāpi viññāṇaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘nāmapaccayāpi viññāṇaṃ’’.

    នាមបច្ចយា ផស្សោតិ។ តត្ថ កតមំ នាមំ? ឋបេត្វា ផស្សំ, វេទនាក្ខន្ធោ សញ្ញាក្ខន្ធោ សង្ខារក្ខន្ធោ វិញ្ញាណក្ខន្ធោ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘នាមំ’’។

    Nāmapaccayā phassoti. Tattha katamaṃ nāmaṃ? Ṭhapetvā phassaṃ, vedanākkhandho saññākkhandho saṅkhārakkhandho viññāṇakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘nāmaṃ’’.

    តត្ថ កតមោ នាមបច្ចយា ផស្សោ? យោ ផស្សោ ផុសនា សម្ផុសនា សម្ផុសិតត្តំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘នាមបច្ចយា ផស្សោ’’ ។

    Tattha katamo nāmapaccayā phasso? Yo phasso phusanā samphusanā samphusitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘nāmapaccayā phasso’’ .

    តត្ថ កតមំ ផស្សបច្ចយាបិ នាមំ? វេទនាក្ខន្ធោ, សញ្ញាក្ខន្ធោ, សង្ខារក្ខន្ធោ, វិញ្ញាណក្ខន្ធោ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘ផស្សបច្ចយាបិ នាមំ’’…បេ.… តេន វុច្ចតិ ‘‘ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតី’’តិ។

    Tattha katamaṃ phassapaccayāpi nāmaṃ? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho, viññāṇakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘phassapaccayāpi nāmaṃ’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    ២៧៦. តស្មិំ សមយេ អវិជ្ជាបច្ចយា សង្ខារោ, សង្ខារបច្ចយាបិ អវិជ្ជា; សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ, វិញ្ញាណបច្ចយាបិ សង្ខារោ; វិញ្ញាណបច្ចយា នាមរូបំ, នាមរូបបច្ចយាបិ វិញ្ញាណំ; នាមរូបបច្ចយា ឆដ្ឋាយតនំ, ឆដ្ឋាយតនបច្ចយាបិ នាមរូបំ; ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ, ផស្សបច្ចយាបិ ឆដ្ឋាយតនំ; ផស្សបច្ចយា វេទនា, វេទនាបច្ចយាបិ ផស្សោ; វេទនាបច្ចយា តណ្ហា, តណ្ហាបច្ចយាបិ វេទនា; តណ្ហាបច្ចយា ឧបាទានំ, ឧបាទានបច្ចយាបិ តណ្ហា; ឧបាទានបច្ចយា ភវោ, ភវបច្ចយា ជាតិ, ជាតិបច្ចយា ជរាមរណំ។ ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតិ។

    276. Tasmiṃ samaye avijjāpaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayāpi avijjā; saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayāpi saṅkhāro; viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ, nāmarūpapaccayāpi viññāṇaṃ; nāmarūpapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayāpi nāmarūpaṃ; chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayāpi chaṭṭhāyatanaṃ; phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayāpi phasso; vedanāpaccayā taṇhā, taṇhāpaccayāpi vedanā; taṇhāpaccayā upādānaṃ, upādānapaccayāpi taṇhā; upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ២៧៧. តត្ថ កតមា អវិជ្ជា? យំ អញ្ញាណំ អទស្សនំ…បេ.… អវិជ្ជាលង្គី មោហោ អកុសមូលំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘អវិជ្ជា’’។

    277. Tattha katamā avijjā? Yaṃ aññāṇaṃ adassanaṃ…pe… avijjālaṅgī moho akusamūlaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjā’’.

    តត្ថ កតមោ អវិជ្ជាបច្ចយា សង្ខារោ? យា ចេតនា សញ្ចេតនា សញ្ចេតយិតត្តំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘អវិជ្ជាបច្ចយា សង្ខារោ។

    Tattha katamo avijjāpaccayā saṅkhāro? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjāpaccayā saṅkhāro.

    តត្ថ កតមា សង្ខារបច្ចយាបិ អវិជ្ជា? យំ អញ្ញាណំ អទស្សនំ…បេ.… អវិជ្ជាលង្គី មោហោ អកុសលមូលំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘សង្ខារបច្ចយាបិ អវិជ្ជា’’។

    Tattha katamā saṅkhārapaccayāpi avijjā? Yaṃ aññāṇaṃ adassanaṃ…pe… avijjālaṅgī moho akusalamūlaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘saṅkhārapaccayāpi avijjā’’.

    តត្ថ កតមំ សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ? យំ ចិត្តំ មនោ មានសំ…បេ.… តជ្ជាមនោវិញ្ញាណធាតុ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ’’។

    Tattha katamaṃ saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ’’.

    តត្ថ កតមោ វិញ្ញាណបច្ចយាបិ សង្ខារោ? យា ចេតនា សញ្ចេតនា សញ្ចេតយិតត្តំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘វិញ្ញាណបច្ចយាបិ សង្ខារោ’’។

    Tattha katamo viññāṇapaccayāpi saṅkhāro? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘viññāṇapaccayāpi saṅkhāro’’.

    តត្ថ កតមំ វិញ្ញាណបច្ចយា នាមរូបំ? អត្ថិ នាមំ, អត្ថិ រូបំ។ តត្ថ កតមំ នាមំ? វេទនាក្ខន្ធោ, សញ្ញាក្ខន្ធោ, សង្ខារក្ខន្ធោ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘នាមំ’’។ តត្ថ កតមំ រូបំ? ចក្ខាយតនស្ស ឧបចយោ, សោតាយតនស្ស ឧបចយោ, ឃានាយតនស្ស ឧបចយោ, ជិវ្ហាយតនស្ស ឧបចយោ , កាយាយតនស្ស ឧបចយោ, យំ វា បនញ្ញម្បិ អត្ថិ រូបំ ចិត្តជំ ចិត្តហេតុកំ ចិត្តសមុដ្ឋានំ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘រូបំ’’។ ឥតិ ឥទញ្ច នាមំ, ឥទញ្ច រូបំ។ ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘វិញ្ញាណបច្ចយា នាមរូបំ’’។

    Tattha katamaṃ viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ? Atthi nāmaṃ, atthi rūpaṃ. Tattha katamaṃ nāmaṃ? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘nāmaṃ’’. Tattha katamaṃ rūpaṃ? Cakkhāyatanassa upacayo, sotāyatanassa upacayo, ghānāyatanassa upacayo, jivhāyatanassa upacayo , kāyāyatanassa upacayo, yaṃ vā panaññampi atthi rūpaṃ cittajaṃ cittahetukaṃ cittasamuṭṭhānaṃ – idaṃ vuccati ‘‘rūpaṃ’’. Iti idañca nāmaṃ, idañca rūpaṃ. Idaṃ vuccati ‘‘viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ’’.

    នាមរូបបច្ចយាបិ វិញ្ញាណន្តិ។ អត្ថិ នាមំ, អត្ថិ រូបំ។ តត្ថ កតមំ នាមំ? វេទនាក្ខន្ធោ , សញ្ញាក្ខន្ធោ, សង្ខារក្ខន្ធោ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘នាមំ’’។ តត្ថ កតមំ រូបំ? យំ រូបំ និស្សាយ មនោវិញ្ញាណធាតុ វត្តតិ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘រូបំ’’។ ឥតិ ឥទញ្ច នាមំ, ឥទញ្ច រូបំ។ ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘នាមរូបំ’’។

    Nāmarūpapaccayāpi viññāṇanti. Atthi nāmaṃ, atthi rūpaṃ. Tattha katamaṃ nāmaṃ? Vedanākkhandho , saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘nāmaṃ’’. Tattha katamaṃ rūpaṃ? Yaṃ rūpaṃ nissāya manoviññāṇadhātu vattati – idaṃ vuccati ‘‘rūpaṃ’’. Iti idañca nāmaṃ, idañca rūpaṃ. Idaṃ vuccati ‘‘nāmarūpaṃ’’.

    តត្ថ កតមំ នាមរូបបច្ចយាបិ វិញ្ញាណំ? យំ ចិត្តំ មនោ មានសំ…បេ.… តជ្ជាមនោវិញ្ញាណធាតុ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘នាមរូបបច្ចយាបិ វិញ្ញាណំ’’។

    Tattha katamaṃ nāmarūpapaccayāpi viññāṇaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘nāmarūpapaccayāpi viññāṇaṃ’’.

    នាមរូបបច្ចយា ឆដ្ឋាយតនន្តិ។ អត្ថិ នាមំ, អត្ថិ រូបំ។ តត្ថ កតមំ នាមំ? វេទនាក្ខន្ធោ, សញ្ញាក្ខន្ធោ, សង្ខារក្ខន្ធោ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘នាមំ’’។ តត្ថ កតមំ រូបំ? យំ រូបំ និស្សាយ មនោវិញ្ញាណធាតុ វត្តតិ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘រូបំ’’។ ឥតិ ឥទញ្ច នាមំ, ឥទញ្ច រូបំ។ ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘នាមរូបំ’’។

    Nāmarūpapaccayā chaṭṭhāyatananti. Atthi nāmaṃ, atthi rūpaṃ. Tattha katamaṃ nāmaṃ? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘nāmaṃ’’. Tattha katamaṃ rūpaṃ? Yaṃ rūpaṃ nissāya manoviññāṇadhātu vattati – idaṃ vuccati ‘‘rūpaṃ’’. Iti idañca nāmaṃ, idañca rūpaṃ. Idaṃ vuccati ‘‘nāmarūpaṃ’’.

    តត្ថ កតមំ នាមរូបបច្ចយា ឆដ្ឋាយតនំ? យំ ចិត្តំ មនោ មានសំ…បេ.… តជ្ជាមនោវិញ្ញាណធាតុ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘នាមរូបបច្ចយា ឆដ្ឋាយតនំ’’។

    Tattha katamaṃ nāmarūpapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘nāmarūpapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ’’.

    តត្ថ កតមំ ឆដ្ឋាយតនបច្ចយាបិ នាមរូបំ? អត្ថិ នាមំ, អត្ថិ រូបំ។ តត្ថ កតមំ នាមំ? វេទនាក្ខន្ធោ, សញ្ញាក្ខន្ធោ, សង្ខារក្ខន្ធោ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘នាមំ’’។ តត្ថ កតមំ រូបំ? ចក្ខាយតនស្ស ឧបចយោ, សោតាយតនស្ស ឧបចយោ, ឃានាយតនស្ស ឧបចយោ, ជិវ្ហាយតនស្ស ឧបចយោ, កាយាយតនស្ស ឧបចយោ, យំ វា បនញ្ញម្បិ អត្ថិ រូបំ ចិត្តជំ ចិត្តហេតុកំ ចិត្តសមុដ្ឋានំ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘រូបំ’’។ ឥតិ ឥទញ្ច នាមំ, ឥទញ្ច រូបំ។ ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘ឆដ្ឋាយតនបច្ចយាបិ នាមរូបំ’’។

    Tattha katamaṃ chaṭṭhāyatanapaccayāpi nāmarūpaṃ? Atthi nāmaṃ, atthi rūpaṃ. Tattha katamaṃ nāmaṃ? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘nāmaṃ’’. Tattha katamaṃ rūpaṃ? Cakkhāyatanassa upacayo, sotāyatanassa upacayo, ghānāyatanassa upacayo, jivhāyatanassa upacayo, kāyāyatanassa upacayo, yaṃ vā panaññampi atthi rūpaṃ cittajaṃ cittahetukaṃ cittasamuṭṭhānaṃ – idaṃ vuccati ‘‘rūpaṃ’’. Iti idañca nāmaṃ, idañca rūpaṃ. Idaṃ vuccati ‘‘chaṭṭhāyatanapaccayāpi nāmarūpaṃ’’.

    តត្ថ កតមោ ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ? យោ ផស្សោ ផុសនា សម្ផុសនា សម្ផុសិតត្តំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ’’។

    Tattha katamo chaṭṭhāyatanapaccayā phasso? Yo phasso phusanā samphusanā samphusitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘chaṭṭhāyatanapaccayā phasso’’.

    តត្ថ កតមំ ផស្សបច្ចយាបិ ឆដ្ឋាយតនំ? យំ ចិត្តំ មនោ មានសំ…បេ.… តជ្ជាមនោវិញ្ញាណធាតុ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘ផស្សបច្ចយាបិ ឆដ្ឋាយតនំ’’…បេ.… តេន វុច្ចតិ ‘‘ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតី’’តិ។

    Tattha katamaṃ phassapaccayāpi chaṭṭhāyatanaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘phassapaccayāpi chaṭṭhāyatanaṃ’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    ២៧៨. តស្មិំ សមយេ អវិជ្ជាបច្ចយា សង្ខារោ, សង្ខារបច្ចយាបិ អវិជ្ជា; សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ, វិញ្ញាណបច្ចយាបិ សង្ខារោ; វិញ្ញាណបច្ចយា នាមរូបំ, នាមរូបបច្ចយាបិ វិញ្ញាណំ; នាមរូបបច្ចយា សឡាយតនំ, ឆដ្ឋាយតនបច្ចយាបិ នាមរូបំ; ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ, ផស្សបច្ចយាបិ ឆដ្ឋាយតនំ; ផស្សបច្ចយា វេទនា, វេទនាបច្ចយាបិ ផស្សោ; វេទនាបច្ចយា តណ្ហា, តណ្ហាបច្ចយាបិ វេទនា; តណ្ហាបច្ចយា ឧបាទានំ, ឧបាទានបច្ចយាបិ តណ្ហា; ឧបាទានបច្ចយា ភវោ, ភវបច្ចយា ជាតិ, ជាតិបច្ចយា ជរាមរណំ។ ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតិ។

    278. Tasmiṃ samaye avijjāpaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayāpi avijjā; saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayāpi saṅkhāro; viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ, nāmarūpapaccayāpi viññāṇaṃ; nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayāpi nāmarūpaṃ; chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayāpi chaṭṭhāyatanaṃ; phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayāpi phasso; vedanāpaccayā taṇhā, taṇhāpaccayāpi vedanā; taṇhāpaccayā upādānaṃ, upādānapaccayāpi taṇhā; upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ២៧៩. តត្ថ កតមា អវិជ្ជា? យំ អញ្ញាណំ អទស្សនំ…បេ.… អវិជ្ជាលង្គី មោហោ អកុសលមូលំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘អវិជ្ជា’’។

    279. Tattha katamā avijjā? Yaṃ aññāṇaṃ adassanaṃ…pe… avijjālaṅgī moho akusalamūlaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjā’’.

    តត្ថ កតមោ អវិជ្ជាបច្ចយា សង្ខារោ? យា ចេតនា សញ្ចេតនា សញ្ចេតយិតត្តំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘អវិជ្ជាបច្ចយា សង្ខារោ’’។

    Tattha katamo avijjāpaccayā saṅkhāro? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjāpaccayā saṅkhāro’’.

    តត្ថ កតមា សង្ខារបច្ចយាបិ អវិជ្ជា? យំ អញ្ញាណំ អទស្សនំ…បេ.… អវិជ្ជាលង្គី មោហោ អកុសលមូលំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘សង្ខារបច្ចយាបិ អវិជ្ជា’’។

    Tattha katamā saṅkhārapaccayāpi avijjā? Yaṃ aññāṇaṃ adassanaṃ…pe… avijjālaṅgī moho akusalamūlaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘saṅkhārapaccayāpi avijjā’’.

    តត្ថ កតមំ សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ? យំ ចិត្តំ មនោ មានសំ…បេ.… តជ្ជាមនោវិញ្ញាណធាតុ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ’’។

    Tattha katamaṃ saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ’’.

    តត្ថ កតមោ វិញ្ញាណបច្ចយាបិ សង្ខារោ? យា ចេតនា សញ្ចេតនា សញ្ចេតយិតត្តំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘វិញ្ញាណបច្ចយាបិ សង្ខារោ’’។

    Tattha katamo viññāṇapaccayāpi saṅkhāro? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘viññāṇapaccayāpi saṅkhāro’’.

    តត្ថ កតមំ វិញ្ញាណបច្ចយា នាមរូបំ? អត្ថិ នាមំ, អត្ថិ រូបំ។ តត្ថ កតមំ នាមំ? វេទនាក្ខន្ធោ, សញ្ញាក្ខន្ធោ, សង្ខារក្ខន្ធោ – ឥទំ វុច្ចតិ នាមំ។ តត្ថ កតមំ រូបំ? ចក្ខាយតនស្ស ឧបចយោ, សោតាយតនស្ស ឧបចយោ, ឃានាយតនស្ស ឧបចយោ, ជិវ្ហាយតនស្ស ឧបចយោ, កាយាយតនស្ស ឧបចយោ, យំ វា បនញ្ញម្បិ អត្ថិ រូបំ ចិត្តជំ ចិត្តហេតុកំ ចិត្តសមុដ្ឋានំ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘រូបំ’’។ ឥតិ ឥទញ្ច នាមំ, ឥទញ្ច រូបំ។ ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘វិញ្ញាណបច្ចយា នាមរូបំ’’។

    Tattha katamaṃ viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ? Atthi nāmaṃ, atthi rūpaṃ. Tattha katamaṃ nāmaṃ? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – idaṃ vuccati nāmaṃ. Tattha katamaṃ rūpaṃ? Cakkhāyatanassa upacayo, sotāyatanassa upacayo, ghānāyatanassa upacayo, jivhāyatanassa upacayo, kāyāyatanassa upacayo, yaṃ vā panaññampi atthi rūpaṃ cittajaṃ cittahetukaṃ cittasamuṭṭhānaṃ – idaṃ vuccati ‘‘rūpaṃ’’. Iti idañca nāmaṃ, idañca rūpaṃ. Idaṃ vuccati ‘‘viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ’’.

    នាមរូបបច្ចយាបិ វិញ្ញាណន្តិ។ អត្ថិ នាមំ, អត្ថិ រូបំ។ តត្ថ កតមំ នាមំ? វេទនាក្ខន្ធោ, សញ្ញាក្ខន្ធោ, សង្ខារក្ខន្ធោ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘នាមំ’’។ តត្ថ កតមំ រូបំ? យំ រូបំ និស្សាយ មនោវិញ្ញាណធាតុ វត្តតិ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘រូបំ’’។ ឥតិ ឥទញ្ច នាមំ, ឥទញ្ច រូបំ។ ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘នាមរូបំ’’។

    Nāmarūpapaccayāpi viññāṇanti. Atthi nāmaṃ, atthi rūpaṃ. Tattha katamaṃ nāmaṃ? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘nāmaṃ’’. Tattha katamaṃ rūpaṃ? Yaṃ rūpaṃ nissāya manoviññāṇadhātu vattati – idaṃ vuccati ‘‘rūpaṃ’’. Iti idañca nāmaṃ, idañca rūpaṃ. Idaṃ vuccati ‘‘nāmarūpaṃ’’.

    តត្ថ កតមំ នាមរូបបច្ចយាបិ វិញ្ញាណំ? យំ ចិត្តំ មនោ មានសំ…បេ.… តជ្ជាមនោវិញ្ញាណធាតុ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘នាមរូបបច្ចយាបិ វិញ្ញាណំ’’។

    Tattha katamaṃ nāmarūpapaccayāpi viññāṇaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘nāmarūpapaccayāpi viññāṇaṃ’’.

    នាមរូបបច្ចយា សឡាយតនន្តិ។ អត្ថិ នាមំ, អត្ថិ រូបំ។ តត្ថ កតមំ នាមំ? វេទនាក្ខន្ធោ, សញ្ញាក្ខន្ធោ, សង្ខារក្ខន្ធោ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘នាមំ’’។ តត្ថ កតមំ រូបំ? ចត្តារោ ច មហាភូតា, យញ្ច រូបំ និស្សាយ មនោវិញ្ញាណធាតុ វត្តតិ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘រូបំ’’។ ឥតិ ឥទញ្ច នាមំ, ឥទញ្ច រូបំ។ ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘នាមរូបំ’’។

    Nāmarūpapaccayā saḷāyatananti. Atthi nāmaṃ, atthi rūpaṃ. Tattha katamaṃ nāmaṃ? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘nāmaṃ’’. Tattha katamaṃ rūpaṃ? Cattāro ca mahābhūtā, yañca rūpaṃ nissāya manoviññāṇadhātu vattati – idaṃ vuccati ‘‘rūpaṃ’’. Iti idañca nāmaṃ, idañca rūpaṃ. Idaṃ vuccati ‘‘nāmarūpaṃ’’.

    តត្ថ កតមំ នាមរូបបច្ចយា សឡាយតនំ? ចក្ខាយតនំ, សោតាយតនំ, ឃានាយតនំ, ជិវ្ហាយតនំ, កាយាយតនំ, មនាយតនំ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘នាមរូបបច្ចយា សឡាយតនំ’’។

    Tattha katamaṃ nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṃ? Cakkhāyatanaṃ, sotāyatanaṃ, ghānāyatanaṃ, jivhāyatanaṃ, kāyāyatanaṃ, manāyatanaṃ – idaṃ vuccati ‘‘nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṃ’’.

    តត្ថ កតមំ ឆដ្ឋាយតនបច្ចយាបិ នាមរូបំ? អត្ថិ នាមំ, អត្ថិ រូបំ។ តត្ថ កតមំ នាមំ? វេទនាក្ខន្ធោ, សញ្ញាក្ខន្ធោ, សង្ខារក្ខន្ធោ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘នាមំ’’។ តត្ថ កតមំ រូបំ? ចក្ខាយតនស្ស ឧបចយោ, សោតាយតនស្ស ឧបចយោ, ឃានាយតនស្ស ឧបចយោ, ជិវ្ហាយតនស្ស ឧបចយោ, កាយាយតនស្ស ឧបចយោ, យំ វា បនញ្ញម្បិ អត្ថិ រូបំ ចិត្តជំ ចិត្តហេតុកំ ចិត្តសមុដ្ឋានំ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘រូបំ’’។ ឥតិ ឥទញ្ច នាមំ, ឥទញ្ច រូបំ។ ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘ឆដ្ឋាយតនបច្ចយាបិ នាមរូបំ’’។

    Tattha katamaṃ chaṭṭhāyatanapaccayāpi nāmarūpaṃ? Atthi nāmaṃ, atthi rūpaṃ. Tattha katamaṃ nāmaṃ? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘nāmaṃ’’. Tattha katamaṃ rūpaṃ? Cakkhāyatanassa upacayo, sotāyatanassa upacayo, ghānāyatanassa upacayo, jivhāyatanassa upacayo, kāyāyatanassa upacayo, yaṃ vā panaññampi atthi rūpaṃ cittajaṃ cittahetukaṃ cittasamuṭṭhānaṃ – idaṃ vuccati ‘‘rūpaṃ’’. Iti idañca nāmaṃ, idañca rūpaṃ. Idaṃ vuccati ‘‘chaṭṭhāyatanapaccayāpi nāmarūpaṃ’’.

    តត្ថ កតមោ ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ? យោ ផស្សោ ផុសនា សម្ផុសនា សម្ផុសិតត្តំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ’’។

    Tattha katamo chaṭṭhāyatanapaccayā phasso? Yo phasso phusanā samphusanā samphusitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘chaṭṭhāyatanapaccayā phasso’’.

    តត្ថ កតមំ ផស្សបច្ចយាបិ ឆដ្ឋាយតនំ? យំ ចិត្តំ មនោ មានសំ…បេ.… តជ្ជាមនោវិញ្ញាណធាតុ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘ផស្សបច្ចយាបិ ឆដ្ឋាយតនំ’’។

    Tattha katamaṃ phassapaccayāpi chaṭṭhāyatanaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘phassapaccayāpi chaṭṭhāyatanaṃ’’.

    តត្ថ កតមា ផស្សបច្ចយា វេទនា? យំ ចេតសិកំ សាតំ ចេតសិកំ សុខំ ចេតោសម្ផស្សជំ សាតំ សុខំ វេទយិតំ ចេតោសម្ផស្សជា សាតា សុខា វេទនា – អយំ វុច្ចតិ ‘‘ផស្សបច្ចយា វេទនា’’…បេ.… តេន វុច្ចតិ ‘‘ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតី’’តិ។

    Tattha katamā phassapaccayā vedanā? Yaṃ cetasikaṃ sātaṃ cetasikaṃ sukhaṃ cetosamphassajaṃ sātaṃ sukhaṃ vedayitaṃ cetosamphassajā sātā sukhā vedanā – ayaṃ vuccati ‘‘phassapaccayā vedanā’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    អញ្ញមញ្ញចតុក្កំ។

    Aññamaññacatukkaṃ.

    ៩. អកុសលនិទ្ទេសោ

    9. Akusalaniddeso

    ២៨០. កតមេ ធម្មា អកុសលា? យស្មិំ សមយេ អកុសលំ ចិត្តំ ឧប្បន្នំ ហោតិ សោមនស្សសហគតំ ទិដ្ឋិគតសម្បយុត្តំ សសង្ខារេន…បេ.… សោមនស្សសហគតំ ទិដ្ឋិគតវិប្បយុត្តំ រូបារម្មណំ វា…បេ.… សោមនស្សសហគតំ ទិដ្ឋិគតវិប្បយុត្តំ សសង្ខារេន រូបារម្មណំ វា សទ្ទារម្មណំ វា គន្ធារម្មណំ វា រសារម្មណំ វា ផោដ្ឋព្ពារម្មណំ វា ធម្មារម្មណំ វា យំ យំ វា បនារព្ភ, តស្មិំ សមយេ អវិជ្ជាបច្ចយា សង្ខារោ, សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ, វិញ្ញាណបច្ចយា នាមំ, នាមបច្ចយា ឆដ្ឋាយតនំ, ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ, ផស្សបច្ចយា វេទនា, វេទនាបច្ចយា តណ្ហា, តណ្ហាបច្ចយា អធិមោក្ខោ, អធិមោក្ខបច្ចយា ភវោ, ភវបច្ចយា ជាតិ, ជាតិបច្ចយា ជរាមរណំ។ ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតិ។

    280. Katame dhammā akusalā? Yasmiṃ samaye akusalaṃ cittaṃ uppannaṃ hoti somanassasahagataṃ diṭṭhigatasampayuttaṃ sasaṅkhārena…pe… somanassasahagataṃ diṭṭhigatavippayuttaṃ rūpārammaṇaṃ vā…pe… somanassasahagataṃ diṭṭhigatavippayuttaṃ sasaṅkhārena rūpārammaṇaṃ vā saddārammaṇaṃ vā gandhārammaṇaṃ vā rasārammaṇaṃ vā phoṭṭhabbārammaṇaṃ vā dhammārammaṇaṃ vā yaṃ yaṃ vā panārabbha, tasmiṃ samaye avijjāpaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā taṇhā, taṇhāpaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ២៨១. តត្ថ កតមា អវិជ្ជា? យំ អញ្ញាណំ អទស្សនំ…បេ.… អវិជ្ជាលង្គី មោហោ អកុសលមូលំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘អវិជ្ជា’’។

    281. Tattha katamā avijjā? Yaṃ aññāṇaṃ adassanaṃ…pe… avijjālaṅgī moho akusalamūlaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjā’’.

    តត្ថ កតមោ អវិជ្ជាបច្ចយា សង្ខារោ? យា ចេតនា សញ្ចេតនា សញ្ចេតយិតត្តំ – អយំ វុច្ចតិ អវិជ្ជាបច្ចយា សង្ខារោ…បេ.…។

    Tattha katamo avijjāpaccayā saṅkhāro? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati avijjāpaccayā saṅkhāro…pe….

    តត្ថ កតមោ តណ្ហាបច្ចយា អធិមោក្ខោ? យោ ចិត្តស្ស អធិមោក្ខោ អធិមុច្ចនា តទធិមុត្តតា – អយំ វុច្ចតិ ‘‘តណ្ហាបច្ចយា អធិមោក្ខោ’’។

    Tattha katamo taṇhāpaccayā adhimokkho? Yo cittassa adhimokkho adhimuccanā tadadhimuttatā – ayaṃ vuccati ‘‘taṇhāpaccayā adhimokkho’’.

    តត្ថ កតមោ អធិមោក្ខបច្ចយា ភវោ? ឋបេត្វា អធិមោក្ខំ, វេទនាក្ខន្ធោ សញ្ញាក្ខន្ធោ សង្ខារក្ខន្ធោ វិញ្ញាណក្ខន្ធោ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘អធិមោក្ខបច្ចយា ភវោ’’…បេ.… តេន វុច្ចតិ ‘‘ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតី’’តិ។

    Tattha katamo adhimokkhapaccayā bhavo? Ṭhapetvā adhimokkhaṃ, vedanākkhandho saññākkhandho saṅkhārakkhandho viññāṇakkhandho – ayaṃ vuccati ‘‘adhimokkhapaccayā bhavo’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    ២៨២. កតមេ ធម្មា អកុសលា? យស្មិំ សមយេ អកុសលំ ចិត្តំ ឧប្បន្នំ ហោតិ ឧបេក្ខាសហគតំ ទិដ្ឋិគតសម្បយុត្តំ រូបារម្មណំ វា សទ្ទារម្មណំ វា គន្ធារម្មណំ វា រសារម្មណំ វា ផោដ្ឋព្ពារម្មណំ វា ធម្មារម្មណំ វា យំ យំ វា បនារព្ភ, តស្មិំ សមយេ អវិជ្ជាបច្ចយា សង្ខារោ, សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ, វិញ្ញាណបច្ចយា នាមំ, នាមបច្ចយា ឆដ្ឋាយតនំ, ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ, ផស្សបច្ចយា វេទនា, វេទនាបច្ចយា តណ្ហា, តណ្ហាបច្ចយា ឧបាទានំ, ឧបាទានបច្ចយា ភវោ, ភវបច្ចយា ជាតិ, ជាតិបច្ចយា ជរាមរណំ។ ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតិ។

    282. Katame dhammā akusalā? Yasmiṃ samaye akusalaṃ cittaṃ uppannaṃ hoti upekkhāsahagataṃ diṭṭhigatasampayuttaṃ rūpārammaṇaṃ vā saddārammaṇaṃ vā gandhārammaṇaṃ vā rasārammaṇaṃ vā phoṭṭhabbārammaṇaṃ vā dhammārammaṇaṃ vā yaṃ yaṃ vā panārabbha, tasmiṃ samaye avijjāpaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā taṇhā, taṇhāpaccayā upādānaṃ, upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ២៨៣. តត្ថ កតមា អវិជ្ជា? យំ អញ្ញាណំ អទស្សនំ…បេ.… អវិជ្ជាលង្គី មោហោ អកុសលមូលំ – អយំ វុច្ចតិ អវិជ្ជា…បេ.…។

    283. Tattha katamā avijjā? Yaṃ aññāṇaṃ adassanaṃ…pe… avijjālaṅgī moho akusalamūlaṃ – ayaṃ vuccati avijjā…pe….

    តត្ថ កតមា ផស្សបច្ចយា វេទនា? យំ ចេតសិកំ នេវ សាតំ នាសាតំ ចេតោសម្ផស្សជំ អទុក្ខមសុខំ វេទយិតំ ចេតោសម្ផស្សជា អទុក្ខមសុខា វេទនា – អយំ វុច្ចតិ ‘‘ផស្សបច្ចយា វេទនា’’…បេ.… តេន វុច្ចតិ ‘‘ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតី’’តិ។

    Tattha katamā phassapaccayā vedanā? Yaṃ cetasikaṃ neva sātaṃ nāsātaṃ cetosamphassajaṃ adukkhamasukhaṃ vedayitaṃ cetosamphassajā adukkhamasukhā vedanā – ayaṃ vuccati ‘‘phassapaccayā vedanā’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    ២៨៤. កតមេ ធម្មា អកុសលា? យស្មិំ សមយេ អកុសលំ ចិត្តំ ឧប្បន្នំ ហោតិ ឧបេក្ខាសហគតំ ទិដ្ឋិគតសម្បយុត្តំ សសង្ខារេន…បេ.… ឧបេក្ខាសហគតំ ទិដ្ឋិគតវិប្បយុត្តំ រូបារម្មណំ វា…បេ.… ឧបេក្ខាសហគតំ ទិដ្ឋិគតវិប្បយុត្តំ សសង្ខារេន រូបារម្មណំ វា សទ្ទារម្មណំ វា គន្ធារម្មណំ វា រសារម្មណំ វា ផោដ្ឋព្ពារម្មណំ វា ធម្មារម្មណំ វា យំ យំ វា បនារព្ភ, តស្មិំ សមយេ អវិជ្ជាបច្ចយា សង្ខារោ, សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ, វិញ្ញាណបច្ចយា នាមំ, នាមបច្ចយា ឆដ្ឋាយតនំ , ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ, ផស្សបច្ចយា វេទនា, វេទនាបច្ចយា តណ្ហា , តណ្ហាបច្ចយា អធិមោក្ខោ, អធិមោក្ខបច្ចយា ភវោ, ភវបច្ចយា ជាតិ, ជាតិបច្ចយា ជរាមរណំ។ ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតិ។

    284. Katame dhammā akusalā? Yasmiṃ samaye akusalaṃ cittaṃ uppannaṃ hoti upekkhāsahagataṃ diṭṭhigatasampayuttaṃ sasaṅkhārena…pe… upekkhāsahagataṃ diṭṭhigatavippayuttaṃ rūpārammaṇaṃ vā…pe… upekkhāsahagataṃ diṭṭhigatavippayuttaṃ sasaṅkhārena rūpārammaṇaṃ vā saddārammaṇaṃ vā gandhārammaṇaṃ vā rasārammaṇaṃ vā phoṭṭhabbārammaṇaṃ vā dhammārammaṇaṃ vā yaṃ yaṃ vā panārabbha, tasmiṃ samaye avijjāpaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ , chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā taṇhā , taṇhāpaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ២៨៥. តត្ថ កតមា អវិជ្ជា…បេ.… តេន វុច្ចតិ ‘‘ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតី’’តិ។

    285. Tattha katamā avijjā…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    ២៨៦. កតមេ ធម្មា អកុសលា? យស្មិំ សមយេ អកុសលំ ចិត្តំ ឧប្បន្នំ ហោតិ ទោមនស្សសហគតំ បដិឃសម្បយុត្តំ រូបារម្មណំ វា…បេ.… ទោមនស្សសហគតំ បដិឃសម្បយុត្តំ សសង្ខារេន រូបារម្មណំ វា សទ្ទារម្មណំ វា គន្ធារម្មណំ វា រសារម្មណំ វា ផោដ្ឋព្ពារម្មណំ វា ធម្មារម្មណំ វា យំ យំ វា បនារព្ភ, តស្មិំ សមយេ អវិជ្ជាបច្ចយា សង្ខារោ, សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ, វិញ្ញាណបច្ចយា នាមំ, នាមបច្ចយា ឆដ្ឋាយតនំ, ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ, ផស្សបច្ចយា វេទនា, វេទនាបច្ចយា បដិឃំ, បដិឃបច្ចយា អធិមោក្ខោ, អធិមោក្ខបច្ចយា ភវោ, ភវបច្ចយា ជាតិ, ជាតិបច្ចយា ជរាមរណំ។ ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតិ។

    286. Katame dhammā akusalā? Yasmiṃ samaye akusalaṃ cittaṃ uppannaṃ hoti domanassasahagataṃ paṭighasampayuttaṃ rūpārammaṇaṃ vā…pe… domanassasahagataṃ paṭighasampayuttaṃ sasaṅkhārena rūpārammaṇaṃ vā saddārammaṇaṃ vā gandhārammaṇaṃ vā rasārammaṇaṃ vā phoṭṭhabbārammaṇaṃ vā dhammārammaṇaṃ vā yaṃ yaṃ vā panārabbha, tasmiṃ samaye avijjāpaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā paṭighaṃ, paṭighapaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ២៨៧. តត្ថ កតមា អវិជ្ជា? យំ អញ្ញាណំ អទស្សនំ…បេ.… អវិជ្ជាលង្គី មោហោ អកុសលមូលំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘អវិជ្ជា’’…បេ.… អយំ វុច្ចតិ ‘‘ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ’’។

    287. Tattha katamā avijjā? Yaṃ aññāṇaṃ adassanaṃ…pe… avijjālaṅgī moho akusalamūlaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjā’’…pe… ayaṃ vuccati ‘‘chaṭṭhāyatanapaccayā phasso’’.

    តត្ថ កតមា ផស្សបច្ចយា វេទនា? យំ ចេតសិកំ អសាតំ ចេតសិកំ ទុក្ខំ ចេតោសម្ផស្សជំ អសាតំ ទុក្ខំ វេទយិតំ ចេតោសម្ផស្សជា អសាតា ទុក្ខា វេទនា – អយំ វុច្ចតិ ‘‘ផស្សបច្ចយា វេទនា’’។

    Tattha katamā phassapaccayā vedanā? Yaṃ cetasikaṃ asātaṃ cetasikaṃ dukkhaṃ cetosamphassajaṃ asātaṃ dukkhaṃ vedayitaṃ cetosamphassajā asātā dukkhā vedanā – ayaṃ vuccati ‘‘phassapaccayā vedanā’’.

    តត្ថ កតមំ វេទនាបច្ចយា បដិឃំ? យោ ចិត្តស្ស អាឃាតោ…បេ.… ចណ្ឌិក្កំ អសុរោបោ 7 អនត្តមនតា ចិត្តស្ស – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘វេទនាបច្ចយា បដិឃំ’’ ។

    Tattha katamaṃ vedanāpaccayā paṭighaṃ? Yo cittassa āghāto…pe… caṇḍikkaṃ asuropo 8 anattamanatā cittassa – idaṃ vuccati ‘‘vedanāpaccayā paṭighaṃ’’ .

    តត្ថ កតមោ បដិឃបច្ចយា អធិមោក្ខោ? យោ ចិត្តស្ស អធិមោក្ខោ អធិមុច្ចនា តទធិមុត្តតា – អយំ វុច្ចតិ ‘‘បដិឃបច្ចយា អធិមោក្ខោ’’។

    Tattha katamo paṭighapaccayā adhimokkho? Yo cittassa adhimokkho adhimuccanā tadadhimuttatā – ayaṃ vuccati ‘‘paṭighapaccayā adhimokkho’’.

    តត្ថ កតមោ អធិមោក្ខបច្ចយា ភវោ? ឋបេត្វា អធិមោក្ខំ, វេទនាក្ខន្ធោ សញ្ញាក្ខន្ធោ សង្ខារក្ខន្ធោ វិញ្ញាណក្ខន្ធោ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘អធិមោក្ខបច្ចយា ភវោ’’…បេ.… តេន វុច្ចតិ ‘‘ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតី’’តិ។

    Tattha katamo adhimokkhapaccayā bhavo? Ṭhapetvā adhimokkhaṃ, vedanākkhandho saññākkhandho saṅkhārakkhandho viññāṇakkhandho – ayaṃ vuccati ‘‘adhimokkhapaccayā bhavo’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    ២៨៨. កតមេ ធម្មា អកុសលា? យស្មិំ សមយេ អកុសលំ ចិត្តំ ឧប្បន្នំ ហោតិ ឧបេក្ខាសហគតំ វិចិកិច្ឆាសម្បយុត្តំ រូបារម្មណំ វា សទ្ទារម្មណំ វា គន្ធារម្មណំ វា រសារម្មណំ វា ផោដ្ឋព្ពារម្មណំ វា ធម្មារម្មណំ វា យំ យំ វា បនារព្ភ , តស្មិំ សមយេ អវិជ្ជាបច្ចយា សង្ខារោ, សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ, វិញ្ញាណបច្ចយា នាមំ, នាមបច្ចយា ឆដ្ឋាយតនំ, ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ, ផស្សបច្ចយា វេទនា, វេទនាបច្ចយា វិចិកិច្ឆា, វិចិកិច្ឆាបច្ចយា ភវោ, ភវបច្ចយា ជាតិ, ជាតិបច្ចយា ជរាមរណំ។ ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតិ។

    288. Katame dhammā akusalā? Yasmiṃ samaye akusalaṃ cittaṃ uppannaṃ hoti upekkhāsahagataṃ vicikicchāsampayuttaṃ rūpārammaṇaṃ vā saddārammaṇaṃ vā gandhārammaṇaṃ vā rasārammaṇaṃ vā phoṭṭhabbārammaṇaṃ vā dhammārammaṇaṃ vā yaṃ yaṃ vā panārabbha , tasmiṃ samaye avijjāpaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā vicikicchā, vicikicchāpaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ២៨៩. តត្ថ កតមា អវិជ្ជា? យំ អញ្ញាណំ អទស្សនំ…បេ.… អវិជ្ជាលង្គី មោហោ អកុសលមូលំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘អវិជ្ជា’’…បេ.… អយំ វុច្ចតិ ‘‘ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ’’។

    289. Tattha katamā avijjā? Yaṃ aññāṇaṃ adassanaṃ…pe… avijjālaṅgī moho akusalamūlaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjā’’…pe… ayaṃ vuccati ‘‘chaṭṭhāyatanapaccayā phasso’’.

    តត្ថ កតមា ផស្សបច្ចយា វេទនា? យំ ចេតសិកំ នេវ សាតំ នាសាតំ ចេតោសម្ផស្សជំ អទុក្ខមសុខំ វេទយិតំ, ចេតោសម្ផស្សជា អទុក្ខមសុខា វេទនា – អយំ វុច្ចតិ ‘‘ផស្សបច្ចយា វេទនា’’។

    Tattha katamā phassapaccayā vedanā? Yaṃ cetasikaṃ neva sātaṃ nāsātaṃ cetosamphassajaṃ adukkhamasukhaṃ vedayitaṃ, cetosamphassajā adukkhamasukhā vedanā – ayaṃ vuccati ‘‘phassapaccayā vedanā’’.

    តត្ថ កតមា វេទនាបច្ចយា វិចិកិច្ឆា? យា កង្ខា កង្ខាយនា កង្ខាយិតត្តំ វិមតិ វិចិកិច្ឆា ទ្វេឡ្ហកំ ទ្វិធាបថោ 9 សំសយោ អនេកំសគ្គាហោ អាសប្បនា បរិសប្បនា អបរិយោគាហណា 10 ឆម្ភិតត្តំ ចិត្តស្ស មនោវិលេខោ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘វេទនាបច្ចយា វិចិកិច្ឆា’’។

    Tattha katamā vedanāpaccayā vicikicchā? Yā kaṅkhā kaṅkhāyanā kaṅkhāyitattaṃ vimati vicikicchā dveḷhakaṃ dvidhāpatho 11 saṃsayo anekaṃsaggāho āsappanā parisappanā apariyogāhaṇā 12 chambhitattaṃ cittassa manovilekho – ayaṃ vuccati ‘‘vedanāpaccayā vicikicchā’’.

    តត្ថ កតមោ វិចិកិច្ឆាបច្ចយា ភវោ? ឋបេត្វា វិចិកិច្ឆំ, វេទនាក្ខន្ធោ សញ្ញាក្ខន្ធោ សង្ខារក្ខន្ធោ វិញ្ញាណក្ខន្ធោ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘វិចិកិច្ឆាបច្ចយា ភវោ’’…បេ.… តេន វុច្ចតិ ‘‘ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតី’’តិ។

    Tattha katamo vicikicchāpaccayā bhavo? Ṭhapetvā vicikicchaṃ, vedanākkhandho saññākkhandho saṅkhārakkhandho viññāṇakkhandho – ayaṃ vuccati ‘‘vicikicchāpaccayā bhavo’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    ២៩០. កតមេ ធម្មា អកុសលា? យស្មិំ សមយេ អកុសលំ ចិត្តំ ឧប្បន្នំ ហោតិ ឧបេក្ខាសហគតំ ឧទ្ធច្ចសម្បយុត្តំ រូបារម្មណំ វា សទ្ទារម្មណំ វា គន្ធារម្មណំ វា រសារម្មណំ វា ផោដ្ឋព្ពារម្មណំ វា ធម្មារម្មណំ វា យំ យំ វា បនារព្ភ, តស្មិំ សមយេ អវិជ្ជាបច្ចយា សង្ខារោ, សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ, វិញ្ញាណបច្ចយា នាមំ, នាមបច្ចយា ឆដ្ឋាយតនំ, ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ, ផស្សបច្ចយា វេទនា, វេទនាបច្ចយា ឧទ្ធច្ចំ, ឧទ្ធច្ចបច្ចយា អធិមោក្ខោ, អធិមោក្ខបច្ចយា ភវោ, ភវបច្ចយា ជាតិ, ជាតិបច្ចយា ជរាមរណំ។ ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតិ។

    290. Katame dhammā akusalā? Yasmiṃ samaye akusalaṃ cittaṃ uppannaṃ hoti upekkhāsahagataṃ uddhaccasampayuttaṃ rūpārammaṇaṃ vā saddārammaṇaṃ vā gandhārammaṇaṃ vā rasārammaṇaṃ vā phoṭṭhabbārammaṇaṃ vā dhammārammaṇaṃ vā yaṃ yaṃ vā panārabbha, tasmiṃ samaye avijjāpaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā uddhaccaṃ, uddhaccapaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ២៩១. តត្ថ កតមា អវិជ្ជា? យំ អញ្ញាណំ អទស្សនំ…បេ.… អវិជ្ជាលង្គី មោហោ អកុសលមូលំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘អវិជ្ជា’’…បេ.… អយំ វុច្ចតិ ‘‘ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ’’។

    291. Tattha katamā avijjā? Yaṃ aññāṇaṃ adassanaṃ…pe… avijjālaṅgī moho akusalamūlaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjā’’…pe… ayaṃ vuccati ‘‘chaṭṭhāyatanapaccayā phasso’’.

    តត្ថ កតមា ផស្សបច្ចយា វេទនា? យំ ចេតសិកំ នេវ សាតំ នាសាតំ ចេតោសម្ផស្សជំ អទុក្ខមសុខំ វេទយិតំ ចេតោសម្ផស្សជា អទុក្ខមសុខា វេទនា – អយំ វុច្ចតិ ‘‘ផស្សបច្ចយា វេទនា’’។

    Tattha katamā phassapaccayā vedanā? Yaṃ cetasikaṃ neva sātaṃ nāsātaṃ cetosamphassajaṃ adukkhamasukhaṃ vedayitaṃ cetosamphassajā adukkhamasukhā vedanā – ayaṃ vuccati ‘‘phassapaccayā vedanā’’.

    តត្ថ កតមំ វេទនាបច្ចយា ឧទ្ធច្ចំ? យំ ចិត្តស្ស ឧទ្ធច្ចំ អវូបសមោ ចេតសោ វិក្ខេបោ ភន្តត្តំ ចិត្តស្ស – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘វេទនាបច្ចយា ឧទ្ធច្ចំ’’។

    Tattha katamaṃ vedanāpaccayā uddhaccaṃ? Yaṃ cittassa uddhaccaṃ avūpasamo cetaso vikkhepo bhantattaṃ cittassa – idaṃ vuccati ‘‘vedanāpaccayā uddhaccaṃ’’.

    តត្ថ កតមោ ឧទ្ធច្ចបច្ចយា អធិមោក្ខោ? យោ ចិត្តស្ស អធិមោក្ខោ អធិមុច្ចនា តទធិមុត្តតា – អយំ វុច្ចតិ ‘‘ឧទ្ធច្ចបច្ចយា អធិមោក្ខោ’’។

    Tattha katamo uddhaccapaccayā adhimokkho? Yo cittassa adhimokkho adhimuccanā tadadhimuttatā – ayaṃ vuccati ‘‘uddhaccapaccayā adhimokkho’’.

    តត្ថ កតមោ អធិមោក្ខបច្ចយា ភវោ? ឋបេត្វា អធិមោក្ខំ, វេទនាក្ខន្ធោ សញ្ញាក្ខន្ធោ សង្ខារក្ខន្ធោ វិញ្ញាណក្ខន្ធោ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘អធិមោក្ខបច្ចយា ភវោ’’…បេ.… តេន វុច្ចតិ ‘‘ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតី’’តិ។

    Tattha katamo adhimokkhapaccayā bhavo? Ṭhapetvā adhimokkhaṃ, vedanākkhandho saññākkhandho saṅkhārakkhandho viññāṇakkhandho – ayaṃ vuccati ‘‘adhimokkhapaccayā bhavo’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    អកុសលនិទ្ទេសោ។

    Akusalaniddeso.

    ១០. កុសលនិទ្ទេសោ

    10. Kusalaniddeso

    ២៩២. កតមេ ធម្មា កុសលា? យស្មិំ សមយេ កាមាវចរំ កុសលំ ចិត្តំ ឧប្បន្នំ ហោតិ សោមនស្សសហគតំ ញាណសម្បយុត្តំ រូបារម្មណំ វា សទ្ទារម្មណំ វា គន្ធារម្មណំ វា រសារម្មណំ វា ផោដ្ឋព្ពារម្មណំ វា ធម្មារម្មណំ វា យំ យំ វា បនារព្ភ, តស្មិំ សមយេ កុសលមូលបច្ចយា សង្ខារោ, សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ, វិញ្ញាណបច្ចយា នាមំ, នាមបច្ចយា ឆដ្ឋាយតនំ, ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ, ផស្សបច្ចយា វេទនា, វេទនាបច្ចយា បសាទោ, បសាទបច្ចយា អធិមោក្ខោ, អធិមោក្ខបច្ចយា ភវោ, ភវបច្ចយា ជាតិ, ជាតិបច្ចយា ជរាមរណំ។ ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតិ។

    292. Katame dhammā kusalā? Yasmiṃ samaye kāmāvacaraṃ kusalaṃ cittaṃ uppannaṃ hoti somanassasahagataṃ ñāṇasampayuttaṃ rūpārammaṇaṃ vā saddārammaṇaṃ vā gandhārammaṇaṃ vā rasārammaṇaṃ vā phoṭṭhabbārammaṇaṃ vā dhammārammaṇaṃ vā yaṃ yaṃ vā panārabbha, tasmiṃ samaye kusalamūlapaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā pasādo, pasādapaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ២៩៣. តត្ថ កតមេ កុសលមូលា? អលោភោ, អទោសោ, អមោហោ។

    293. Tattha katame kusalamūlā? Alobho, adoso, amoho.

    តត្ថ កតមោ អលោភោ? យោ អលោភោ អលុព្ភនា អលុព្ភិតត្តំ អសារាគោ អសារជ្ជនា អសារជ្ជិតត្តំ អនភិជ្ឈា អលោភោ កុសលមូលំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘អលោភោ’’។

    Tattha katamo alobho? Yo alobho alubbhanā alubbhitattaṃ asārāgo asārajjanā asārajjitattaṃ anabhijjhā alobho kusalamūlaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘alobho’’.

    តត្ថ កតមោ អទោសោ? យោ អទោសោ អទុស្សនា អទុស្សិតត្តំ អព្យាបាទោ អព្យាបជ្ជោ អទោសោ កុសលមូលំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘អទោសោ’’។

    Tattha katamo adoso? Yo adoso adussanā adussitattaṃ abyāpādo abyāpajjo adoso kusalamūlaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘adoso’’.

    តត្ថ កតមោ អមោហោ? យា បញ្ញា បជាននា…បេ.… អមោហោ ធម្មវិចយោ សម្មាទិដ្ឋិ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘អមោហោ’’។ ឥមេ វុច្ចន្តិ ‘‘កុសលមូលា’’។

    Tattha katamo amoho? Yā paññā pajānanā…pe… amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi – ayaṃ vuccati ‘‘amoho’’. Ime vuccanti ‘‘kusalamūlā’’.

    តត្ថ កតមោ កុសលមូលបច្ចយា សង្ខារោ? យា ចេតនា សញ្ចេតនា សញ្ចេតយិតត្តំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘កុសលមូលបច្ចយា សង្ខារោ’’។

    Tattha katamo kusalamūlapaccayā saṅkhāro? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘kusalamūlapaccayā saṅkhāro’’.

    តត្ថ កតមំ សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ…បេ.… វិញ្ញាណបច្ចយា នាមំ…បេ.… នាមបច្ចយា ឆដ្ឋាយតនំ…បេ.… ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ…បេ.… ផស្សបច្ចយា វេទនា…បេ.… អយំ វុច្ចតិ ‘‘ផស្សបច្ចយា វេទនា’’។

    Tattha katamaṃ saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ…pe… viññāṇapaccayā nāmaṃ…pe… nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ…pe… chaṭṭhāyatanapaccayā phasso…pe… phassapaccayā vedanā…pe… ayaṃ vuccati ‘‘phassapaccayā vedanā’’.

    តត្ថ កតមោ វេទនាបច្ចយា បសាទោ? យា សទ្ធា សទ្ទហនា ឱកប្បនា អភិប្បសាទោ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘វេទនាបច្ចយា បសាទោ’’។

    Tattha katamo vedanāpaccayā pasādo? Yā saddhā saddahanā okappanā abhippasādo – ayaṃ vuccati ‘‘vedanāpaccayā pasādo’’.

    តត្ថ កតមោ បសាទបច្ចយា អធិមោក្ខោ? យោ ចិត្តស្ស អធិមោក្ខោ អធិមុច្ចនា តទធិមុត្តតា – អយំ វុច្ចតិ ‘‘បសាទបច្ចយា អធិមោក្ខោ’’។

    Tattha katamo pasādapaccayā adhimokkho? Yo cittassa adhimokkho adhimuccanā tadadhimuttatā – ayaṃ vuccati ‘‘pasādapaccayā adhimokkho’’.

    តត្ថ កតមោ អធិមោក្ខបច្ចយា ភវោ? ឋបេត្វា អធិមោក្ខំ, វេទនាក្ខន្ធោ សញ្ញាក្ខន្ធោ សង្ខារក្ខន្ធោ វិញ្ញាណក្ខន្ធោ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘អធិមោក្ខបច្ចយា ភវោ’’…បេ.… តេន វុច្ចតិ ‘‘ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតី’’តិ។

    Tattha katamo adhimokkhapaccayā bhavo? Ṭhapetvā adhimokkhaṃ, vedanākkhandho saññākkhandho saṅkhārakkhandho viññāṇakkhandho – ayaṃ vuccati ‘‘adhimokkhapaccayā bhavo’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    ២៩៤. កតមេ ធម្មា កុសលា? យស្មិំ សមយេ កាមាវចរំ កុសលំ ចិត្តំ ឧប្បន្នំ ហោតិ សោមនស្សសហគតំ ញាណសម្បយុត្តំ សសង្ខារេន រូបារម្មណំ វា…បេ.… សោមនស្សសហគតំ ញាណវិប្បយុត្តំ រូបារម្មណំ វា…បេ.… សោមនស្សសហគតំ ញាណវិប្បយុត្តំ សសង្ខារេន រូបារម្មណំ វា សទ្ទារម្មណំ វា គន្ធារម្មណំ វា រសារម្មណំ វា ផោដ្ឋព្ពារម្មណំ វា ធម្មារម្មណំ វា យំ យំ វា បនារព្ភ, តស្មិំ សមយេ កុសលមូលបច្ចយា សង្ខារោ, សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ , វិញ្ញាណបច្ចយា នាមំ, នាមបច្ចយា ឆដ្ឋាយតនំ, ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ, ផស្សបច្ចយា វេទនា, វេទនាបច្ចយា បសាទោ, បសាទបច្ចយា អធិមោក្ខោ, អធិមោក្ខបច្ចយា ភវោ, ភវបច្ចយា ជាតិ, ជាតិបច្ចយា ជរាមរណំ។ ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតិ។

    294. Katame dhammā kusalā? Yasmiṃ samaye kāmāvacaraṃ kusalaṃ cittaṃ uppannaṃ hoti somanassasahagataṃ ñāṇasampayuttaṃ sasaṅkhārena rūpārammaṇaṃ vā…pe… somanassasahagataṃ ñāṇavippayuttaṃ rūpārammaṇaṃ vā…pe… somanassasahagataṃ ñāṇavippayuttaṃ sasaṅkhārena rūpārammaṇaṃ vā saddārammaṇaṃ vā gandhārammaṇaṃ vā rasārammaṇaṃ vā phoṭṭhabbārammaṇaṃ vā dhammārammaṇaṃ vā yaṃ yaṃ vā panārabbha, tasmiṃ samaye kusalamūlapaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ , viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā pasādo, pasādapaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ២៩៥. តត្ថ កតមេ កុសលមូលា? អលោភោ, អទោសោ។

    295. Tattha katame kusalamūlā? Alobho, adoso.

    តត្ថ កតមោ អលោភោ? យោ អលោភោ អលុព្ភនា អលុព្ភិតត្តំ អសារាគោ អសារជ្ជនា អសារជ្ជិតត្តំ អនភិជ្ឈា អលោភោ កុសលមូលំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘អលោភោ’’។

    Tattha katamo alobho? Yo alobho alubbhanā alubbhitattaṃ asārāgo asārajjanā asārajjitattaṃ anabhijjhā alobho kusalamūlaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘alobho’’.

    តត្ថ កតមោ អទោសោ? យោ អទោសោ អទុស្សនា អទុស្សិតត្តំ អព្យាបាទោ អព្យាបជ្ជោ អទោសោ កុសលមូលំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘អទោសោ’’។ ឥមេ វុច្ចន្តិ ‘‘កុសលមូលា’’។

    Tattha katamo adoso? Yo adoso adussanā adussitattaṃ abyāpādo abyāpajjo adoso kusalamūlaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘adoso’’. Ime vuccanti ‘‘kusalamūlā’’.

    តត្ថ កតមោ កុសលមូលបច្ចយា សង្ខារោ? យា ចេតនា សញ្ចេតនា សញ្ចេតយិតត្តំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘កុសលមូលបច្ចយា សង្ខារោ’’…បេ.… អយំ វុច្ចតិ ‘‘ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ’’។

    Tattha katamo kusalamūlapaccayā saṅkhāro? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘kusalamūlapaccayā saṅkhāro’’…pe… ayaṃ vuccati ‘‘chaṭṭhāyatanapaccayā phasso’’.

    តត្ថ កតមា ផស្សបច្ចយា វេទនា? យំ ចេតសិកំ សាតំ ចេតសិកំ សុខំ ចេតោសម្ផស្សជំ សាតំ សុខំ វេទយិតំ ចេតោសម្ផស្សជា សាតា សុខា វេទនា – អយំ វុច្ចតិ ‘‘ផស្សបច្ចយា វេទនា’’…បេ.… តេន វុច្ចតិ ‘‘ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតី’’តិ។

    Tattha katamā phassapaccayā vedanā? Yaṃ cetasikaṃ sātaṃ cetasikaṃ sukhaṃ cetosamphassajaṃ sātaṃ sukhaṃ vedayitaṃ cetosamphassajā sātā sukhā vedanā – ayaṃ vuccati ‘‘phassapaccayā vedanā’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    ២៩៦. កតមេ ធម្មា កុសលា? យស្មិំ សមយេ កាមាវចរំ កុសលំ ចិត្តំ ឧប្បន្នំ ហោតិ ឧបេក្ខាសហគតំ ញាណសម្បយុត្តំ រូបារម្មណំ វា…បេ.… ឧបេក្ខាសហគតំ ញាណសម្បយុត្តំ សសង្ខារេន រូបារម្មណំ វា សទ្ទារម្មណំ វា គន្ធារម្មណំ វា រសារម្មណំ វា ផោដ្ឋព្ពារម្មណំ វា ធម្មារម្មណំ វា យំ យំ វា បនារព្ភ, តស្មិំ សមយេ កុសលមូលបច្ចយា សង្ខារោ, សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ, វិញ្ញាណបច្ចយា នាមំ, នាមបច្ចយា ឆដ្ឋាយតនំ, ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ, ផស្សបច្ចយា វេទនា, វេទនាបច្ចយា បសាទោ, បសាទបច្ចយា អធិមោក្ខោ, អធិមោក្ខបច្ចយា ភវោ, ភវបច្ចយា ជាតិ, ជាតិបច្ចយា ជរាមរណំ។ ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតិ។

    296. Katame dhammā kusalā? Yasmiṃ samaye kāmāvacaraṃ kusalaṃ cittaṃ uppannaṃ hoti upekkhāsahagataṃ ñāṇasampayuttaṃ rūpārammaṇaṃ vā…pe… upekkhāsahagataṃ ñāṇasampayuttaṃ sasaṅkhārena rūpārammaṇaṃ vā saddārammaṇaṃ vā gandhārammaṇaṃ vā rasārammaṇaṃ vā phoṭṭhabbārammaṇaṃ vā dhammārammaṇaṃ vā yaṃ yaṃ vā panārabbha, tasmiṃ samaye kusalamūlapaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā pasādo, pasādapaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ២៩៧. តត្ថ កតមេ កុសលមូលា? អលោភោ, អទោសោ, អមោហោ – ឥមេ វុច្ចន្តិ ‘‘កុសលមូលា’’។

    297. Tattha katame kusalamūlā? Alobho, adoso, amoho – ime vuccanti ‘‘kusalamūlā’’.

    តត្ថ កតមោ កុសលមូលបច្ចយា សង្ខារោ? យា ចេតនា សញ្ចេតនា សញ្ចេតយិតត្តំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘កុសលមូលបច្ចយា សង្ខារោ’’…បេ.… អយំ វុច្ចតិ – ‘‘ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ’’។

    Tattha katamo kusalamūlapaccayā saṅkhāro? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘kusalamūlapaccayā saṅkhāro’’…pe… ayaṃ vuccati – ‘‘chaṭṭhāyatanapaccayā phasso’’.

    តត្ថ កតមា ផស្សបច្ចយា វេទនា? យំ ចេតសិកំ នេវ សាតំ នាសាតំ ចេតោសម្ផស្សជំ អទុក្ខមសុខំ វេទយិតំ ចេតោសម្ផស្សជា អទុក្ខមសុខា វេទនា – អយំ វុច្ចតិ ‘‘ផស្សបច្ចយា វេទនា’’…បេ.… តេន វុច្ចតិ ‘‘ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតី’’តិ។

    Tattha katamā phassapaccayā vedanā? Yaṃ cetasikaṃ neva sātaṃ nāsātaṃ cetosamphassajaṃ adukkhamasukhaṃ vedayitaṃ cetosamphassajā adukkhamasukhā vedanā – ayaṃ vuccati ‘‘phassapaccayā vedanā’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    កតមេ ធម្មា កុសលា? យស្មិំ សមយេ កាមាវចរំ កុសលំ ចិត្តំ ឧប្បន្នំ ហោតិ ឧបេក្ខាសហគតំ ញាណវិប្បយុត្តំ រូបារម្មណំ វា…បេ.… ឧបេក្ខាសហគតំ ញាណវិប្បយុត្តំ សសង្ខារេន រូបារម្មណំ វា សទ្ទារម្មណំ វា គន្ធារម្មណំ វា រសារម្មណំ វា ផោដ្ឋព្ពារម្មណំ វា ធម្មារម្មណំ វា យំ យំ វា បនារព្ភ, តស្មិំ សមយេ កុសលមូលបច្ចយា សង្ខារោ, សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ, វិញ្ញាណបច្ចយា នាមំ, នាមបច្ចយា ឆដ្ឋាយតនំ, ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ, ផស្សបច្ចយា វេទនា, វេទនាបច្ចយា បសាទោ, បសាទបច្ចយា អធិមោក្ខោ, អធិមោក្ខបច្ចយា ភវោ, ភវបច្ចយា ជាតិ, ជាតិបច្ចយា ជរាមរណំ។ ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតិ។

    Katame dhammā kusalā? Yasmiṃ samaye kāmāvacaraṃ kusalaṃ cittaṃ uppannaṃ hoti upekkhāsahagataṃ ñāṇavippayuttaṃ rūpārammaṇaṃ vā…pe… upekkhāsahagataṃ ñāṇavippayuttaṃ sasaṅkhārena rūpārammaṇaṃ vā saddārammaṇaṃ vā gandhārammaṇaṃ vā rasārammaṇaṃ vā phoṭṭhabbārammaṇaṃ vā dhammārammaṇaṃ vā yaṃ yaṃ vā panārabbha, tasmiṃ samaye kusalamūlapaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā pasādo, pasādapaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ២៩៩. តត្ថ កតមេ កុសលមូលា? អលោភោ, អទោសោ – ឥមេ វុច្ចន្តិ ‘‘កុសលមូលា’’។

    299. Tattha katame kusalamūlā? Alobho, adoso – ime vuccanti ‘‘kusalamūlā’’.

    តត្ថ កតមោ កុសលមូលបច្ចយា សង្ខារោ? យា ចេតនា សញ្ចេតនា សញ្ចេតយិតត្តំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘កុសលមូលបច្ចយា សង្ខារោ’’…បេ.… តេន វុច្ចតិ ‘‘ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតី’’តិ។

    Tattha katamo kusalamūlapaccayā saṅkhāro? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘kusalamūlapaccayā saṅkhāro’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    ៣០០. កតមេ ធម្មា កុសលា? យស្មិំ សមយេ រូបូបបត្តិយា មគ្គំ ភាវេតិ វិវិច្ចេវ កាមេហិ…បេ.… បឋមំ ឈានំ ឧបសម្បជ្ជ វិហរតិ បថវីកសិណំ 13, តស្មិំ សមយេ កុសលមូលបច្ចយា សង្ខារោ, សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ , វិញ្ញាណបច្ចយា នាមំ, នាមបច្ចយា ឆដ្ឋាយតនំ, ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ, ផស្សបច្ចយា វេទនា, វេទនាបច្ចយា បសាទោ, បសាទបច្ចយា អធិមោក្ខោ, អធិមោក្ខបច្ចយា ភវោ, ភវបច្ចយា ជាតិ, ជាតិបច្ចយា ជរាមរណំ។ ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតិ។

    300. Katame dhammā kusalā? Yasmiṃ samaye rūpūpapattiyā maggaṃ bhāveti vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati pathavīkasiṇaṃ 14, tasmiṃ samaye kusalamūlapaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ , viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā pasādo, pasādapaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ៣០១. តត្ថ កតមេ កុសលមូលា? អលោភោ, អទោសោ, អមោហោ – ឥមេ វុច្ចន្តិ ‘‘កុសលមូលា’’។

    301. Tattha katame kusalamūlā? Alobho, adoso, amoho – ime vuccanti ‘‘kusalamūlā’’.

    តត្ថ កតមោ កុសលមូលបច្ចយា សង្ខារោ? យា ចេតនា សញ្ចេតនា សញ្ចេតយិតត្តំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘កុសលមូលបច្ចយា សង្ខារោ’’…បេ.… តេន វុច្ចតិ ‘‘ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតី’’តិ។

    Tattha katamo kusalamūlapaccayā saṅkhāro? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘kusalamūlapaccayā saṅkhāro’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    ៣០២. កតមេ ធម្មា កុសលា? យស្មិំ សមយេ អរូបូបបត្តិយា មគ្គំ ភាវេតិ សព្ពសោ អាកិញ្ចញ្ញាយតនំ សមតិក្កម្ម នេវសញ្ញានាសញ្ញាយតនសញ្ញាសហគតំ សុខស្ស ច បហានា…បេ.… ចតុត្ថំ ឈានំ ឧបសម្បជ្ជ វិហរតិ, តស្មិំ សមយេ កុសលមូលបច្ចយា សង្ខារោ, សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ, វិញ្ញាណបច្ចយា នាមំ, នាមបច្ចយា ឆដ្ឋាយតនំ, ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ, ផស្សបច្ចយា វេទនា, វេទនាបច្ចយា បសាទោ, បសាទបច្ចយា អធិមោក្ខោ, អធិមោក្ខបច្ចយា ភវោ, ភវបច្ចយា ជាតិ, ជាតិបច្ចយា ជរាមរណំ។ ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតិ។

    302. Katame dhammā kusalā? Yasmiṃ samaye arūpūpapattiyā maggaṃ bhāveti sabbaso ākiñcaññāyatanaṃ samatikkamma nevasaññānāsaññāyatanasaññāsahagataṃ sukhassa ca pahānā…pe… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati, tasmiṃ samaye kusalamūlapaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā pasādo, pasādapaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ៣០៣. តត្ថ កតមេ កុសលមូលា? អលោភោ, អទោសោ, អមោហោ – ឥមេ វុច្ចន្តិ ‘‘កុសលមូលា’’។

    303. Tattha katame kusalamūlā? Alobho, adoso, amoho – ime vuccanti ‘‘kusalamūlā’’.

    តត្ថ កតមោ កុសលមូលបច្ចយា សង្ខារោ? យា ចេតនា សញ្ចេតនា សញ្ចេតយិតត្តំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘កុសលមូលបច្ចយា សង្ខារោ’’…បេ.… អយំ វុច្ចតិ ‘‘ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ’’។

    Tattha katamo kusalamūlapaccayā saṅkhāro? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘kusalamūlapaccayā saṅkhāro’’…pe… ayaṃ vuccati ‘‘chaṭṭhāyatanapaccayā phasso’’.

    តត្ថ កតមា ផស្សបច្ចយា វេទនា? យំ ចេតសិកំ សាតំ ចេតសិកំ សុខំ ចេតោសម្ផស្សជំ សាតំ សុខំ វេទយិតំ ចេតោសម្ផស្សជា សាតា សុខា វេទនា – អយំ វុច្ចតិ ‘‘ផស្សបច្ចយា វេទនា’’…បេ.… តេន វុច្ចតិ ‘‘ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតី’’តិ។

    Tattha katamā phassapaccayā vedanā? Yaṃ cetasikaṃ sātaṃ cetasikaṃ sukhaṃ cetosamphassajaṃ sātaṃ sukhaṃ vedayitaṃ cetosamphassajā sātā sukhā vedanā – ayaṃ vuccati ‘‘phassapaccayā vedanā’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    ៣០៤. កតមេ ធម្មា កុសលា? យស្មិំ សមយេ លោកុត្តរំ ឈានំ ភាវេតិ និយ្យានិកំ អបចយគាមិំ ទិដ្ឋិគតានំ បហានាយ បឋមាយ ភូមិយា បត្តិយា វិវិច្ចេវ កាមេហិ…បេ.… បឋមំ ឈានំ ឧបសម្បជ្ជ វិហរតិ ទុក្ខបដិបទំ ទន្ធាភិញ្ញំ, តស្មិំ សមយេ កុសលមូលបច្ចយា សង្ខារោ, សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ, វិញ្ញាណបច្ចយា នាមំ, នាមបច្ចយា ឆដ្ឋាយតនំ, ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ, ផស្សបច្ចយា វេទនា, វេទនាបច្ចយា បសាទោ, បសាទបច្ចយា អធិមោក្ខោ, អធិមោក្ខបច្ចយា ភវោ, ភវបច្ចយា ជាតិ, ជាតិបច្ចយា ជរាមរណំ។ ឯវមេតេសំ ធម្មានំ សមុទយោ ហោតិ។

    304. Katame dhammā kusalā? Yasmiṃ samaye lokuttaraṃ jhānaṃ bhāveti niyyānikaṃ apacayagāmiṃ diṭṭhigatānaṃ pahānāya paṭhamāya bhūmiyā pattiyā vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati dukkhapaṭipadaṃ dandhābhiññaṃ, tasmiṃ samaye kusalamūlapaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā pasādo, pasādapaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametesaṃ dhammānaṃ samudayo hoti.

    ៣០៥. តត្ថ កតមេ កុសលមូលា? អលោភោ, អទោសោ, អមោហោ។

    305. Tattha katame kusalamūlā? Alobho, adoso, amoho.

    តត្ថ កតមោ អលោភោ…បេ.… អទោសោ…បេ.… អមោហោ? យា បញ្ញា បជាននា…បេ.… អមោហោ ធម្មវិចយោ សម្មាទិដ្ឋិ ធម្មវិចយសម្ពោជ្ឈង្គោ មគ្គង្គំ មគ្គបរិយាបន្នំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘អមោហោ’’។ ឥមេ វុច្ចន្តិ ‘‘កុសលមូលា’’។

    Tattha katamo alobho…pe… adoso…pe… amoho? Yā paññā pajānanā…pe… amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi dhammavicayasambojjhaṅgo maggaṅgaṃ maggapariyāpannaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘amoho’’. Ime vuccanti ‘‘kusalamūlā’’.

    តត្ថ កតមោ កុសលមូលបច្ចយា សង្ខារោ? យា ចេតនា សញ្ចេតនា សញ្ចេតយិតត្តំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘កុសលមូលបច្ចយា សង្ខារោ’’…បេ.… អយំ វុច្ចតិ ‘‘ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ’’។

    Tattha katamo kusalamūlapaccayā saṅkhāro? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘kusalamūlapaccayā saṅkhāro’’…pe… ayaṃ vuccati ‘‘chaṭṭhāyatanapaccayā phasso’’.

    តត្ថ កតមា ផស្សបច្ចយា វេទនា? យំ ចេតសិកំ សាតំ ចេតសិកំ សុខំ ចេតោសម្ផស្សជំ សាតំ សុខំ វេទយិតំ ចេតោសម្ផស្សជា សាតា សុខា វេទនា – អយំ វុច្ចតិ ‘‘ផស្សបច្ចយា វេទនា’’។

    Tattha katamā phassapaccayā vedanā? Yaṃ cetasikaṃ sātaṃ cetasikaṃ sukhaṃ cetosamphassajaṃ sātaṃ sukhaṃ vedayitaṃ cetosamphassajā sātā sukhā vedanā – ayaṃ vuccati ‘‘phassapaccayā vedanā’’.

    តត្ថ កតមោ វេទនាបច្ចយា បសាទោ? យា សទ្ធា សទ្ទហនា ឱកប្បនា អភិប្បសាទោ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘វេទនាបច្ចយា បសាទោ’’។

    Tattha katamo vedanāpaccayā pasādo? Yā saddhā saddahanā okappanā abhippasādo – ayaṃ vuccati ‘‘vedanāpaccayā pasādo’’.

    តត្ថ កតមោ បសាទបច្ចយា អធិមោក្ខោ? យោ ចិត្តស្ស អធិមោក្ខោ អធិមុច្ចនា តទធិមុត្តតា – អយំ វុច្ចតិ ‘‘បសាទបច្ចយា អធិមោក្ខោ’’។

    Tattha katamo pasādapaccayā adhimokkho? Yo cittassa adhimokkho adhimuccanā tadadhimuttatā – ayaṃ vuccati ‘‘pasādapaccayā adhimokkho’’.

    តត្ថ កតមោ អធិមោក្ខបច្ចយា ភវោ? ឋបេត្វា អធិមោក្ខំ, វេទនាក្ខន្ធោ សញ្ញាក្ខន្ធោ សង្ខារក្ខន្ធោ វិញ្ញាណក្ខន្ធោ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘អធិមោក្ខបច្ចយា ភវោ’’…បេ.… អយំ វុច្ចតិ ‘‘ជាតិបច្ចយា ជរាមរណំ’’។

    Tattha katamo adhimokkhapaccayā bhavo? Ṭhapetvā adhimokkhaṃ, vedanākkhandho saññākkhandho saṅkhārakkhandho viññāṇakkhandho – ayaṃ vuccati ‘‘adhimokkhapaccayā bhavo’’…pe… ayaṃ vuccati ‘‘jātipaccayā jarāmaraṇaṃ’’.

    ឯវមេតេសំ ធម្មានំ សមុទយោ ហោតីតិ។ ឯវមេតេសំ ធម្មានំ សង្គតិ ហោតិ, សមាគមោ ហោតិ, សមោធានំ ហោតិ, បាតុភាវោ ហោតិ។ តេន វុច្ចតិ ‘‘ឯវមេតេសំ ធម្មានំ សមុទយោ ហោតី’’តិ។

    Evametesaṃ dhammānaṃ samudayo hotīti. Evametesaṃ dhammānaṃ saṅgati hoti, samāgamo hoti, samodhānaṃ hoti, pātubhāvo hoti. Tena vuccati ‘‘evametesaṃ dhammānaṃ samudayo hotī’’ti.

    កុសលនិទ្ទេសោ។

    Kusalaniddeso.

    ១១. អព្យាកតនិទ្ទេសោ

    11. Abyākataniddeso

    ៣០៦. កតមេ ធម្មា អព្យាកតា? យស្មិំ សមយេ កាមាវចរស្ស កុសលស្ស កម្មស្ស កតត្តា ឧបចិតត្តា វិបាកំ ចក្ខុវិញ្ញាណំ ឧប្បន្នំ ហោតិ ឧបេក្ខាសហគតំ រូបារម្មណំ, តស្មិំ សមយេ សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ, វិញ្ញាណបច្ចយា នាមំ, នាមបច្ចយា ឆដ្ឋាយតនំ, ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ, ផស្សបច្ចយា វេទនា, វេទនាបច្ចយា ភវោ, ភវបច្ចយា ជាតិ, ជាតិបច្ចយា ជរាមរណំ។ ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតិ។

    306. Katame dhammā abyākatā? Yasmiṃ samaye kāmāvacarassa kusalassa kammassa katattā upacitattā vipākaṃ cakkhuviññāṇaṃ uppannaṃ hoti upekkhāsahagataṃ rūpārammaṇaṃ, tasmiṃ samaye saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ៣០៧. តត្ថ កតមោ សង្ខារោ? យា ចេតនា សញ្ចេតនា សញ្ចេតយិតត្តំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘សង្ខារោ’’។

    307. Tattha katamo saṅkhāro? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘saṅkhāro’’.

    តត្ថ កតមំ សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ? យំ ចិត្តំ មនោ មានសំ…បេ.… តជ្ជាចក្ខុវិញ្ញាណធាតុ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ’’។

    Tattha katamaṃ saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjācakkhuviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ’’.

    តត្ថ កតមំ វិញ្ញាណបច្ចយា នាមំ? វេទនាក្ខន្ធោ , សញ្ញាក្ខន្ធោ, សង្ខារក្ខន្ធោ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘វិញ្ញាណបច្ចយា នាមំ’’។

    Tattha katamaṃ viññāṇapaccayā nāmaṃ? Vedanākkhandho , saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘viññāṇapaccayā nāmaṃ’’.

    តត្ថ កតមំ នាមបច្ចយា ឆដ្ឋាយតនំ? យំ ចិត្តំ មនោ មានសំ…បេ.… តជ្ជាចក្ខុវិញ្ញាណធាតុ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘នាមបច្ចយា ឆដ្ឋាយតនំ’’។

    Tattha katamaṃ nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjācakkhuviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ’’.

    តត្ថ កតមោ ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ? យោ ផស្សោ ផុសនា សម្ផុសនា សម្ផុសិតត្តំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ’’។

    Tattha katamo chaṭṭhāyatanapaccayā phasso? Yo phasso phusanā samphusanā samphusitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘chaṭṭhāyatanapaccayā phasso’’.

    តត្ថ កតមា ផស្សបច្ចយា វេទនា? យំ ចេតសិកំ នេវ សាតំ នាសាតំ ចេតោសម្ផស្សជំ អទុក្ខមសុខំ វេទយិតំ ចេតោសម្ផស្សជា អទុក្ខមសុខា វេទនា – អយំ វុច្ចតិ ‘‘ផស្សបច្ចយា វេទនា’’។

    Tattha katamā phassapaccayā vedanā? Yaṃ cetasikaṃ neva sātaṃ nāsātaṃ cetosamphassajaṃ adukkhamasukhaṃ vedayitaṃ cetosamphassajā adukkhamasukhā vedanā – ayaṃ vuccati ‘‘phassapaccayā vedanā’’.

    តត្ថ កតមោ វេទនាបច្ចយា ភវោ? ឋបេត្វា វេទនំ, សញ្ញាក្ខន្ធោ សង្ខារក្ខន្ធោ វិញ្ញាណក្ខន្ធោ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘វេទនាបច្ចយា ភវោ’’…បេ.… តេន វុច្ចតិ ‘‘ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតី’’តិ។

    Tattha katamo vedanāpaccayā bhavo? Ṭhapetvā vedanaṃ, saññākkhandho saṅkhārakkhandho viññāṇakkhandho – ayaṃ vuccati ‘‘vedanāpaccayā bhavo’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    ៣០៨. តស្មិំ សមយេ សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ សង្ខារហេតុកំ, វិញ្ញាណបច្ចយា នាមំ វិញ្ញាណហេតុកំ, នាមបច្ចយា ឆដ្ឋាយតនំ នាមហេតុកំ, ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ ឆដ្ឋាយតនហេតុកោ, ផស្សបច្ចយា វេទនា ផស្សហេតុកា, វេទនាបច្ចយា ភវោ, ភវបច្ចយា ជាតិ, ជាតិបច្ចយា ជរាមរណំ។ ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតិ។

    308. Tasmiṃ samaye saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārahetukaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ viññāṇahetukaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ nāmahetukaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso chaṭṭhāyatanahetuko, phassapaccayā vedanā phassahetukā, vedanāpaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ៣០៩. តស្មិំ សមយេ សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ សង្ខារសម្បយុត្តំ, វិញ្ញាណបច្ចយា នាមំ វិញ្ញាណសម្បយុត្តំ, នាមបច្ចយា ឆដ្ឋាយតនំ នាមសម្បយុត្តំ, ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ ឆដ្ឋាយតនសម្បយុត្តោ, ផស្សបច្ចយា វេទនា ផស្សសម្បយុត្តា, វេទនាបច្ចយា ភវោ, ភវបច្ចយា ជាតិ, ជាតិបច្ចយា ជរាមរណំ។ ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតិ។

    309. Tasmiṃ samaye saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ saṅkhārasampayuttaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ viññāṇasampayuttaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ nāmasampayuttaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso chaṭṭhāyatanasampayutto, phassapaccayā vedanā phassasampayuttā, vedanāpaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ៣១០. តស្មិំ សមយេ សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ, វិញ្ញាណបច្ចយាបិ សង្ខារោ; វិញ្ញាណបច្ចយា នាមំ, នាមបច្ចយាបិ វិញ្ញាណំ; នាមបច្ចយា ឆដ្ឋាយតនំ, ឆដ្ឋាយតនបច្ចយាបិ នាមំ; ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ, ផស្សបច្ចយាបិ ឆដ្ឋាយតនំ; ផស្សបច្ចយា វេទនា, វេទនាបច្ចយាបិ ផស្សោ; វេទនាបច្ចយា ភវោ, ភវបច្ចយា ជាតិ, ជាតិបច្ចយា ជរាមរណំ។ ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតិ។

    310. Tasmiṃ samaye saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayāpi saṅkhāro; viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayāpi viññāṇaṃ; nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayāpi nāmaṃ; chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayāpi chaṭṭhāyatanaṃ; phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayāpi phasso; vedanāpaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ៣១១. កតមេ ធម្មា អព្យាកតា? យស្មិំ សមយេ កាមាវចរស្ស កុសលស្ស កម្មស្ស កតត្តា ឧបចិតត្តា វិបាកំ សោតវិញ្ញាណំ ឧប្បន្នំ ហោតិ ឧបេក្ខាសហគតំ សទ្ទារម្មណំ…បេ.… ឃានវិញ្ញាណំ ឧប្បន្នំ ហោតិ ឧបេក្ខាសហគតំ គន្ធារម្មណំ…បេ.… ជិវ្ហាវិញ្ញាណំ ឧប្បន្នំ ហោតិ ឧបេក្ខាសហគតំ រសារម្មណំ…បេ.… កាយវិញ្ញាណំ ឧប្បន្នំ ហោតិ សុខសហគតំ ផោដ្ឋព្ពារម្មណំ, តស្មិំ សមយេ សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ, វិញ្ញាណបច្ចយា នាមំ, នាមបច្ចយា ឆដ្ឋាយតនំ, ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ, ផស្សបច្ចយា វេទនា, វេទនាបច្ចយា ភវោ, ភវបច្ចយា ជាតិ, ជាតិបច្ចយា ជរាមរណំ។ ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតិ។

    311. Katame dhammā abyākatā? Yasmiṃ samaye kāmāvacarassa kusalassa kammassa katattā upacitattā vipākaṃ sotaviññāṇaṃ uppannaṃ hoti upekkhāsahagataṃ saddārammaṇaṃ…pe… ghānaviññāṇaṃ uppannaṃ hoti upekkhāsahagataṃ gandhārammaṇaṃ…pe… jivhāviññāṇaṃ uppannaṃ hoti upekkhāsahagataṃ rasārammaṇaṃ…pe… kāyaviññāṇaṃ uppannaṃ hoti sukhasahagataṃ phoṭṭhabbārammaṇaṃ, tasmiṃ samaye saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ៣១២. តត្ថ កតមោ សង្ខារោ? យា ចេតនា សញ្ចេតនា សញ្ចេតយិតត្តំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘សង្ខារោ’’…បេ.… អយំ វុច្ចតិ ‘‘ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ’’។

    312. Tattha katamo saṅkhāro? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘saṅkhāro’’…pe… ayaṃ vuccati ‘‘chaṭṭhāyatanapaccayā phasso’’.

    តត្ថ កតមា ផស្សបច្ចយា វេទនា? យំ កាយិកំ សាតំ កាយិកំ សុខំ កាយសម្ផស្សជំ សាតំ សុខំ វេទយិតំ កាយសម្ផស្សជា សាតា សុខា វេទនា – អយំ វុច្ចតិ ‘‘ផស្សបច្ចយា វេទនា’’។

    Tattha katamā phassapaccayā vedanā? Yaṃ kāyikaṃ sātaṃ kāyikaṃ sukhaṃ kāyasamphassajaṃ sātaṃ sukhaṃ vedayitaṃ kāyasamphassajā sātā sukhā vedanā – ayaṃ vuccati ‘‘phassapaccayā vedanā’’.

    តត្ថ កតមោ វេទនាបច្ចយា ភវោ? ឋបេត្វា វេទនំ, សញ្ញាក្ខន្ធោ សង្ខារក្ខន្ធោ វិញ្ញាណក្ខន្ធោ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘វេទនាបច្ចយា ភវោ’’…បេ.… តេន វុច្ចតិ ‘‘ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតី’’តិ។

    Tattha katamo vedanāpaccayā bhavo? Ṭhapetvā vedanaṃ, saññākkhandho saṅkhārakkhandho viññāṇakkhandho – ayaṃ vuccati ‘‘vedanāpaccayā bhavo’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    ៣១៣. កតមេ ធម្មា អព្យាកតា? យស្មិំ សមយេ កាមាវចរស្ស កុសលស្ស កម្មស្ស កតត្តា ឧបចិតត្តា វិបាកា មនោធាតុ ឧប្បន្នា ហោតិ ឧបេក្ខាសហគតា រូបារម្មណា វា សទ្ទារម្មណា វា គន្ធារម្មណា វា រសារម្មណា វា ផោដ្ឋព្ពារម្មណា វា យំ យំ វា បនារព្ភ, តស្មិំ សមយេ សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ, វិញ្ញាណបច្ចយា នាមំ, នាមបច្ចយា ឆដ្ឋាយតនំ, ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ, ផស្សបច្ចយា វេទនា, វេទនាបច្ចយា អធិមោក្ខោ, អធិមោក្ខបច្ចយា ភវោ, ភវបច្ចយា ជាតិ, ជាតិបច្ចយា ជរាមរណំ។ ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតិ។

    313. Katame dhammā abyākatā? Yasmiṃ samaye kāmāvacarassa kusalassa kammassa katattā upacitattā vipākā manodhātu uppannā hoti upekkhāsahagatā rūpārammaṇā vā saddārammaṇā vā gandhārammaṇā vā rasārammaṇā vā phoṭṭhabbārammaṇā vā yaṃ yaṃ vā panārabbha, tasmiṃ samaye saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ៣១៤. តត្ថ កតមោ សង្ខារោ? យា ចេតនា សញ្ចេតនា សញ្ចេតយិតត្តំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘សង្ខារោ’’។

    314. Tattha katamo saṅkhāro? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘saṅkhāro’’.

    តត្ថ កតមំ សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ? យំ ចិត្តំ មនោ មានសំ…បេ.… តជ្ជាមនោធាតុ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ’’…បេ.… អយំ វុច្ចតិ ‘‘ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ’’។

    Tattha katamaṃ saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanodhātu – idaṃ vuccati ‘‘saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ’’…pe… ayaṃ vuccati ‘‘chaṭṭhāyatanapaccayā phasso’’.

    តត្ថ កតមា ផស្សបច្ចយា វេទនា? យំ ចេតសិកំ នេវ សាតំ នាសាតំ ចេតោសម្ផស្សជំ អទុក្ខមសុខំ វេទយិតំ ចេតោសម្ផស្សជា អទុក្ខមសុខា វេទនា – អយំ វុច្ចតិ ‘‘ផស្សបច្ចយា វេទនា’’។

    Tattha katamā phassapaccayā vedanā? Yaṃ cetasikaṃ neva sātaṃ nāsātaṃ cetosamphassajaṃ adukkhamasukhaṃ vedayitaṃ cetosamphassajā adukkhamasukhā vedanā – ayaṃ vuccati ‘‘phassapaccayā vedanā’’.

    តត្ថ កតមោ វេទនាបច្ចយា អធិមោក្ខោ? យោ ចិត្តស្ស អធិមោក្ខោ អធិមុច្ចនា តទធិមុត្តតា – អយំ វុច្ចតិ ‘‘វេទនាបច្ចយា អធិមោក្ខោ’’។

    Tattha katamo vedanāpaccayā adhimokkho? Yo cittassa adhimokkho adhimuccanā tadadhimuttatā – ayaṃ vuccati ‘‘vedanāpaccayā adhimokkho’’.

    តត្ថ កតមោ អធិមោក្ខបច្ចយា ភវោ? ឋបេត្វា អធិមោក្ខំ, វេទនាក្ខន្ធោ សញ្ញាក្ខន្ធោ សង្ខារក្ខន្ធោ វិញ្ញាណក្ខន្ធោ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘អធិមោក្ខបច្ចយា ភវោ’’…បេ.… តេន វុច្ចតិ ‘‘ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតី’’តិ។

    Tattha katamo adhimokkhapaccayā bhavo? Ṭhapetvā adhimokkhaṃ, vedanākkhandho saññākkhandho saṅkhārakkhandho viññāṇakkhandho – ayaṃ vuccati ‘‘adhimokkhapaccayā bhavo’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    ៣១៥. កតមេ ធម្មា អព្យាកតា? យស្មិំ សមយេ កាមាវចរស្ស កុសលស្ស កម្មស្ស កតត្តា ឧបចិតត្តា វិបាកា មនោវិញ្ញាណធាតុ ឧប្បន្នា ហោតិ សោមនស្សសហគតា រូបារម្មណា វា សទ្ទារម្មណា វា គន្ធារម្មណា វា រសារម្មណា វា ផោដ្ឋព្ពារម្មណា វា ធម្មារម្មណា វា យំ យំ វា បនារព្ភ, តស្មិំ សមយេ សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ, វិញ្ញាណបច្ចយា នាមំ, នាមបច្ចយា ឆដ្ឋាយតនំ, ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ, ផស្សបច្ចយា វេទនា, វេទនាបច្ចយា អធិមោក្ខោ, អធិមោក្ខបច្ចយា ភវោ, ភវបច្ចយា ជាតិ, ជាតិបច្ចយា ជរាមរណំ។ ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតិ។

    315. Katame dhammā abyākatā? Yasmiṃ samaye kāmāvacarassa kusalassa kammassa katattā upacitattā vipākā manoviññāṇadhātu uppannā hoti somanassasahagatā rūpārammaṇā vā saddārammaṇā vā gandhārammaṇā vā rasārammaṇā vā phoṭṭhabbārammaṇā vā dhammārammaṇā vā yaṃ yaṃ vā panārabbha, tasmiṃ samaye saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ៣១៦. តត្ថ កតមោ សង្ខារោ? យា ចេតនា សញ្ចេតនា សញ្ចេតយិតត្តំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘សង្ខារោ’’។

    316. Tattha katamo saṅkhāro? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘saṅkhāro’’.

    តត្ថ កតមំ សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ? យំ ចិត្តំ មនោ មានសំ…បេ.… តជ្ជាមនោវិញ្ញាណធាតុ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ’’…បេ.… អយំ វុច្ចតិ ‘‘ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ’’។

    Tattha katamaṃ saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ’’…pe… ayaṃ vuccati ‘‘chaṭṭhāyatanapaccayā phasso’’.

    តត្ថ កតមា ផស្សបច្ចយា វេទនា? យំ ចេតសិកំ សាតំ ចេតសិកំ សុខំ ចេតោសម្ផស្សជំ សាតំ សុខំ វេទយិតំ ចេតោសម្ផស្សជា សាតា សុខា វេទនា – អយំ វុច្ចតិ ‘‘ផស្សបច្ចយា វេទនា’’។

    Tattha katamā phassapaccayā vedanā? Yaṃ cetasikaṃ sātaṃ cetasikaṃ sukhaṃ cetosamphassajaṃ sātaṃ sukhaṃ vedayitaṃ cetosamphassajā sātā sukhā vedanā – ayaṃ vuccati ‘‘phassapaccayā vedanā’’.

    តត្ថ កតមោ វេទនាបច្ចយា អធិមោក្ខោ? យោ ចិត្តស្ស អធិមោក្ខោ អធិមុច្ចនា តទធិមុត្តតា – អយំ វុច្ចតិ ‘‘វេទនាបច្ចយា អធិមោក្ខោ’’។

    Tattha katamo vedanāpaccayā adhimokkho? Yo cittassa adhimokkho adhimuccanā tadadhimuttatā – ayaṃ vuccati ‘‘vedanāpaccayā adhimokkho’’.

    តត្ថ កតមោ អធិមោក្ខបច្ចយា ភវោ? ឋបេត្វា អធិមោក្ខំ, វេទនាក្ខន្ធោ សញ្ញាក្ខន្ធោ សង្ខារក្ខន្ធោ វិញ្ញាណក្ខន្ធោ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘អធិមោក្ខបច្ចយា ភវោ’’…បេ.… តេន វុច្ចតិ ‘‘ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតី’’តិ។

    Tattha katamo adhimokkhapaccayā bhavo? Ṭhapetvā adhimokkhaṃ, vedanākkhandho saññākkhandho saṅkhārakkhandho viññāṇakkhandho – ayaṃ vuccati ‘‘adhimokkhapaccayā bhavo’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    ៣១៧. កតមេ ធម្មា អព្យាកតា? យស្មិំ សមយេ កាមាវចរស្ស កុសលស្ស កម្មស្ស កតត្តា ឧបចិតត្តា វិបាកា មនោវិញ្ញាណធាតុ ឧប្បន្នា ហោតិ ឧបេក្ខាសហគតា រូបារម្មណា វា សទ្ទារម្មណា វា គន្ធារម្មណា វា រសារម្មណា វា ផោដ្ឋព្ពារម្មណា វា ធម្មារម្មណា វា យំ យំ វា បនារព្ភ, តស្មិំ សមយេ សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ, វិញ្ញាណបច្ចយា នាមំ, នាមបច្ចយា ឆដ្ឋាយតនំ, ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ, ផស្សបច្ចយា វេទនា, វេទនាបច្ចយា អធិមោក្ខោ, អធិមោក្ខបច្ចយា ភវោ, ភវបច្ចយា ជាតិ, ជាតិបច្ចយា ជរាមរណំ។ ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតិ។

    317. Katame dhammā abyākatā? Yasmiṃ samaye kāmāvacarassa kusalassa kammassa katattā upacitattā vipākā manoviññāṇadhātu uppannā hoti upekkhāsahagatā rūpārammaṇā vā saddārammaṇā vā gandhārammaṇā vā rasārammaṇā vā phoṭṭhabbārammaṇā vā dhammārammaṇā vā yaṃ yaṃ vā panārabbha, tasmiṃ samaye saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ៣១៨. តត្ថ កតមោ សង្ខារោ? យា ចេតនា សញ្ចេតនា សញ្ចេតយិតត្តំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘សង្ខារោ’’។

    318. Tattha katamo saṅkhāro? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘saṅkhāro’’.

    តត្ថ កតមំ សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ? យំ ចិត្តំ មនោ មានសំ…បេ.… តជ្ជាមនោវិញ្ញាណធាតុ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ’’…បេ.… អយំ វុច្ចតិ ‘‘ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ’’។

    Tattha katamaṃ saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ’’…pe… ayaṃ vuccati ‘‘chaṭṭhāyatanapaccayā phasso’’.

    តត្ថ កតមា ផស្សបច្ចយា វេទនា? យំ ចេតសិកំ នេវ សាតំ នាសាតំ ចេតោសម្ផស្សជំ អទុក្ខមសុខំ វេទយិតំ ចេតោសម្ផស្សជា អទុក្ខមសុខា វេទនា – អយំ វុច្ចតិ ‘‘ផស្សបច្ចយា វេទនា’’។

    Tattha katamā phassapaccayā vedanā? Yaṃ cetasikaṃ neva sātaṃ nāsātaṃ cetosamphassajaṃ adukkhamasukhaṃ vedayitaṃ cetosamphassajā adukkhamasukhā vedanā – ayaṃ vuccati ‘‘phassapaccayā vedanā’’.

    តត្ថ កតមោ វេទនាបច្ចយា អធិមោក្ខោ? យោ ចិត្តស្ស អធិមោក្ខោ អធិមុច្ចនា តទធិមុត្តតា – អយំ វុច្ចតិ ‘‘វេទនាបច្ចយា អធិមោក្ខោ’’។

    Tattha katamo vedanāpaccayā adhimokkho? Yo cittassa adhimokkho adhimuccanā tadadhimuttatā – ayaṃ vuccati ‘‘vedanāpaccayā adhimokkho’’.

    តត្ថ កតមោ អធិមោក្ខបច្ចយា ភវោ? ឋបេត្វា អធិមោក្ខំ, វេទនាក្ខន្ធោ សញ្ញាក្ខន្ធោ សង្ខារក្ខន្ធោ, វិញ្ញាណក្ខន្ធោ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘អធិមោក្ខបច្ចយា ភវោ’’…បេ.… តេន វុច្ចតិ ‘‘ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតី’’តិ។

    Tattha katamo adhimokkhapaccayā bhavo? Ṭhapetvā adhimokkhaṃ, vedanākkhandho saññākkhandho saṅkhārakkhandho, viññāṇakkhandho – ayaṃ vuccati ‘‘adhimokkhapaccayā bhavo’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    ៣១៩. កតមេ ធម្មា អព្យាកតា? យស្មិំ សមយេ កាមាវចរស្ស កុសលស្ស កម្មស្ស កតត្តា ឧបចិតត្តា វិបាកា មនោវិញ្ញាណធាតុ ឧប្បន្នា ហោតិ សោមនស្សសហគតា ញាណសម្បយុត្តា…បេ.… សោមនស្សសហគតា ញាណសម្បយុត្តា សសង្ខារេន…បេ.… សោមនស្សសហគតា ញាណវិប្បយុត្តា…បេ.… សោមនស្សសហគតា ញាណវិប្បយុត្តា សសង្ខារេន…បេ.… ឧបេក្ខាសហគតា ញាណសម្បយុត្តា…បេ.… ឧបេក្ខាសហគតា ញាណសម្បយុត្តា សសង្ខារេន…បេ.… ឧបេក្ខាសហគតា ញាណវិប្បយុត្តា…បេ.… ឧបេក្ខាសហគតា ញាណវិប្បយុត្តា សសង្ខារេន រូបារម្មណា វា…បេ.… ធម្មារម្មណា វា យំ យំ វា បនារព្ភ, តស្មិំ សមយេ សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ, វិញ្ញាណបច្ចយា នាមំ, នាមបច្ចយា ឆដ្ឋាយតនំ, ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ, ផស្សបច្ចយា វេទនា, វេទនាបច្ចយា បសាទោ, បសាទបច្ចយា អធិមោក្ខោ, អធិមោក្ខបច្ចយា ភវោ, ភវបច្ចយា ជាតិ, ជាតិបច្ចយា ជរាមរណំ។ ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតិ។

    319. Katame dhammā abyākatā? Yasmiṃ samaye kāmāvacarassa kusalassa kammassa katattā upacitattā vipākā manoviññāṇadhātu uppannā hoti somanassasahagatā ñāṇasampayuttā…pe… somanassasahagatā ñāṇasampayuttā sasaṅkhārena…pe… somanassasahagatā ñāṇavippayuttā…pe… somanassasahagatā ñāṇavippayuttā sasaṅkhārena…pe… upekkhāsahagatā ñāṇasampayuttā…pe… upekkhāsahagatā ñāṇasampayuttā sasaṅkhārena…pe… upekkhāsahagatā ñāṇavippayuttā…pe… upekkhāsahagatā ñāṇavippayuttā sasaṅkhārena rūpārammaṇā vā…pe… dhammārammaṇā vā yaṃ yaṃ vā panārabbha, tasmiṃ samaye saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā pasādo, pasādapaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ៣២០. តត្ថ កតមោ សង្ខារោ? យា ចេតនា សញ្ចេតនា សញ្ចេតយិតត្តំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘សង្ខារោ’’។

    320. Tattha katamo saṅkhāro? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘saṅkhāro’’.

    តត្ថ កតមំ សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ? យំ ចិត្តំ មនោ មានសំ…បេ.… តជ្ជាមនោវិញ្ញាណធាតុ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ’’…បេ.… អយំ វុច្ចតិ ‘‘ផស្សបច្ចយា វេទនា’’។

    Tattha katamaṃ saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ’’…pe… ayaṃ vuccati ‘‘phassapaccayā vedanā’’.

    តត្ថ កតមោ វេទនាបច្ចយា បសាទោ? យា សទ្ធា សទ្ទហនា ឱកប្បនា អភិប្បសាទោ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘វេទនាបច្ចយា បសាទោ’’។

    Tattha katamo vedanāpaccayā pasādo? Yā saddhā saddahanā okappanā abhippasādo – ayaṃ vuccati ‘‘vedanāpaccayā pasādo’’.

    តត្ថ កតមោ បសាទបច្ចយា អធិមោក្ខោ ? យោ ចិត្តស្ស អធិមោក្ខោ អធិមុច្ចនា តទធិមុត្តតា – អយំ វុច្ចតិ ‘‘បសាទបច្ចយា អធិមោក្ខោ’’។

    Tattha katamo pasādapaccayā adhimokkho ? Yo cittassa adhimokkho adhimuccanā tadadhimuttatā – ayaṃ vuccati ‘‘pasādapaccayā adhimokkho’’.

    តត្ថ កតមោ អធិមោក្ខបច្ចយា ភវោ? ឋបេត្វា អធិមោក្ខំ, វេទនាក្ខន្ធោ សញ្ញាក្ខន្ធោ សង្ខារក្ខន្ធោ វិញ្ញាណក្ខន្ធោ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘អធិមោក្ខបច្ចយា ភវោ’’…បេ.… តេន វុច្ចតិ ‘‘ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតី’’តិ។

    Tattha katamo adhimokkhapaccayā bhavo? Ṭhapetvā adhimokkhaṃ, vedanākkhandho saññākkhandho saṅkhārakkhandho viññāṇakkhandho – ayaṃ vuccati ‘‘adhimokkhapaccayā bhavo’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    ៣២១. កតមេ ធម្មា អព្យាកតា? យស្មិំ សមយេ រូបូបបត្តិយា មគ្គំ ភាវេតិ វិវិច្ចេវ កាមេហិ…បេ.… បឋមំ ឈានំ ឧបសម្បជ្ជ វិហរតិ បថវីកសិណំ, តស្មិំ សមយេ ផស្សោ ហោតិ…បេ.… អវិក្ខេបោ ហោតិ – ឥមេ ធម្មា កុសលា។

    321. Katame dhammā abyākatā? Yasmiṃ samaye rūpūpapattiyā maggaṃ bhāveti vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati pathavīkasiṇaṃ, tasmiṃ samaye phasso hoti…pe… avikkhepo hoti – ime dhammā kusalā.

    តស្សេវ រូបាវចរស្ស កុសលស្ស កម្មស្ស កតត្តា ឧបចិតត្តា វិបាកំ វិវិច្ចេវ កាមេហិ…បេ.… បឋមំ ឈានំ ឧបសម្បជ្ជ វិហរតិ បថវីកសិណំ, តស្មិំ សមយេ សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ, វិញ្ញាណបច្ចយា នាមំ, នាមបច្ចយា ឆដ្ឋាយតនំ , ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ, ផស្សបច្ចយា វេទនា, វេទនាបច្ចយា បសាទោ, បសាទបច្ចយា អធិមោក្ខោ, អធិមោក្ខបច្ចយា ភវោ , ភវបច្ចយា ជាតិ, ជាតិបច្ចយា ជរាមរណំ។ ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតិ។

    Tasseva rūpāvacarassa kusalassa kammassa katattā upacitattā vipākaṃ vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati pathavīkasiṇaṃ, tasmiṃ samaye saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ , chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā pasādo, pasādapaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo , bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ៣២២. កតមេ ធម្មា អព្យាកតា? យស្មិំ សមយេ អរូបូបបត្តិយា មគ្គំ ភាវេតិ សព្ពសោ អាកិញ្ចញ្ញាយតនំ សមតិក្កម្ម នេវសញ្ញានាសញ្ញាយតនសញ្ញាសហគតំ សុខស្ស ច បហានា…បេ.… ចតុត្ថំ ឈានំ ឧបសម្បជ្ជ វិហរតិ, តស្មិំ សមយេ ផស្សោ ហោតិ…បេ.… អវិក្ខេបោ ហោតិ – ឥមេ ធម្មា កុសលា។

    322. Katame dhammā abyākatā? Yasmiṃ samaye arūpūpapattiyā maggaṃ bhāveti sabbaso ākiñcaññāyatanaṃ samatikkamma nevasaññānāsaññāyatanasaññāsahagataṃ sukhassa ca pahānā…pe… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati, tasmiṃ samaye phasso hoti…pe… avikkhepo hoti – ime dhammā kusalā.

    តស្សេវ អរូបាវចរស្ស កុសលស្ស កម្មស្ស កតត្តា ឧបចិតត្តា វិបាកំ សព្ពសោ អាកិញ្ចញ្ញាយតនំ សមតិក្កម្ម នេវសញ្ញានាសញ្ញាយតនសញ្ញាសហគតំ សុខស្ស ច បហានា…បេ.… ចតុត្ថំ ឈានំ ឧបសម្បជ្ជ វិហរតិ, តស្មិំ សមយេ សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ, វិញ្ញាណបច្ចយា នាមំ, នាមបច្ចយា ឆដ្ឋាយតនំ, ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ, ផស្សបច្ចយា វេទនា, វេទនាបច្ចយា បសាទោ, បសាទបច្ចយា អធិមោក្ខោ, អធិមោក្ខបច្ចយា ភវោ, ភវបច្ចយា ជាតិ, ជាតិបច្ចយា ជរាមរណំ។ ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតិ។

    Tasseva arūpāvacarassa kusalassa kammassa katattā upacitattā vipākaṃ sabbaso ākiñcaññāyatanaṃ samatikkamma nevasaññānāsaññāyatanasaññāsahagataṃ sukhassa ca pahānā…pe… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati, tasmiṃ samaye saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā pasādo, pasādapaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ៣២៣. កតមេ ធម្មា អព្យាកតា? យស្មិំ សមយេ លោកុត្តរំ ឈានំ ភាវេតិ និយ្យានិកំ អបចយគាមិំ ទិដ្ឋិគតានំ បហានាយ បឋមាយ ភូមិយា បត្តិយា វិវិច្ចេវ កាមេហិ…បេ.… បឋមំ ឈានំ ឧបសម្បជ្ជ វិហរតិ ទុក្ខបដិបទំ ទន្ធាភិញ្ញំ, តស្មិំ សមយេ ផស្សោ ហោតិ…បេ.… អវិក្ខេបោ ហោតិ – ឥមេ ធម្មា កុសលា។

    323. Katame dhammā abyākatā? Yasmiṃ samaye lokuttaraṃ jhānaṃ bhāveti niyyānikaṃ apacayagāmiṃ diṭṭhigatānaṃ pahānāya paṭhamāya bhūmiyā pattiyā vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati dukkhapaṭipadaṃ dandhābhiññaṃ, tasmiṃ samaye phasso hoti…pe… avikkhepo hoti – ime dhammā kusalā.

    តស្សេវ លោកុត្តរស្ស កុសលស្ស ឈានស្ស កតត្តា ភាវិតត្តា វិបាកំ វិវិច្ចេវ កាមេហិ…បេ.… បឋមំ ឈានំ ឧបសម្បជ្ជ វិហរតិ ទុក្ខបដិបទំ ទន្ធាភិញ្ញំ, តស្មិំ សមយេ សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ, វិញ្ញាណបច្ចយា នាមំ, នាមបច្ចយា ឆដ្ឋាយតនំ, ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ, ផស្សបច្ចយា វេទនា, វេទនាបច្ចយា បសាទោ, បសាទបច្ចយា អធិមោក្ខោ, អធិមោក្ខបច្ចយា ភវោ , ភវបច្ចយា ជាតិ, ជាតិបច្ចយា ជរាមរណំ។ ឯវមេតេសំ ធម្មានំ សមុទយោ ហោតិ។

    Tasseva lokuttarassa kusalassa jhānassa katattā bhāvitattā vipākaṃ vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati dukkhapaṭipadaṃ dandhābhiññaṃ, tasmiṃ samaye saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā pasādo, pasādapaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo , bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametesaṃ dhammānaṃ samudayo hoti.

    ៣២៤. កតមេ ធម្មា អព្យាកតា? យស្មិំ សមយេ អកុសលស្ស កម្មស្ស កតត្តា ឧបចិតត្តា វិបាកំ ចក្ខុវិញ្ញាណំ ឧប្បន្នំ ហោតិ ឧបេក្ខាសហគតំ រូបារម្មណំ…បេ.… សោតវិញ្ញាណំ ឧប្បន្នំ ហោតិ ឧបេក្ខាសហគតំ សទ្ទារម្មណំ…បេ.… ឃានវិញ្ញាណំ ឧប្បន្នំ ហោតិ ឧបេក្ខាសហគតំ គន្ធារម្មណំ…បេ.… ជិវ្ហាវិញ្ញាណំ ឧប្បន្នំ ហោតិ ឧបេក្ខាសហគតំ រសារម្មណំ…បេ.… កាយវិញ្ញាណំ ឧប្បន្នំ ហោតិ ទុក្ខសហគតំ ផោដ្ឋព្ពារម្មណំ, តស្មិំ សមយេ សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ, វិញ្ញាណបច្ចយា នាមំ, នាមបច្ចយា ឆដ្ឋាយតនំ, ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ, ផស្សបច្ចយា វេទនា, វេទនាបច្ចយា ភវោ, ភវបច្ចយា ជាតិ, ជាតិបច្ចយា ជរាមរណំ។ ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតិ។

    324. Katame dhammā abyākatā? Yasmiṃ samaye akusalassa kammassa katattā upacitattā vipākaṃ cakkhuviññāṇaṃ uppannaṃ hoti upekkhāsahagataṃ rūpārammaṇaṃ…pe… sotaviññāṇaṃ uppannaṃ hoti upekkhāsahagataṃ saddārammaṇaṃ…pe… ghānaviññāṇaṃ uppannaṃ hoti upekkhāsahagataṃ gandhārammaṇaṃ…pe… jivhāviññāṇaṃ uppannaṃ hoti upekkhāsahagataṃ rasārammaṇaṃ…pe… kāyaviññāṇaṃ uppannaṃ hoti dukkhasahagataṃ phoṭṭhabbārammaṇaṃ, tasmiṃ samaye saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ៣២៥. តត្ថ កតមោ សង្ខារោ? យា ចេតនា សញ្ចេតនា សញ្ចេតយិតត្តំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘សង្ខារោ’’។

    325. Tattha katamo saṅkhāro? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘saṅkhāro’’.

    តត្ថ កតមំ សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ? យំ ចិត្តំ មនោ មានសំ…បេ.… តជ្ជាកាយវិញ្ញាណធាតុ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ’’…បេ.… អយំ វុច្ចតិ ‘‘ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ’’។

    Tattha katamaṃ saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjākāyaviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ’’…pe… ayaṃ vuccati ‘‘chaṭṭhāyatanapaccayā phasso’’.

    តត្ថ កតមា ផស្សបច្ចយា វេទនា? យំ កាយិកំ អសាតំ កាយិកំ ទុក្ខំ កាយសម្ផស្សជំ អសាតំ ទុក្ខំ វេទយិតំ កាយសម្ផស្សជា អសាតា ទុក្ខា វេទនា – អយំ វុច្ចតិ ‘‘ផស្សបច្ចយា វេទនា’’។

    Tattha katamā phassapaccayā vedanā? Yaṃ kāyikaṃ asātaṃ kāyikaṃ dukkhaṃ kāyasamphassajaṃ asātaṃ dukkhaṃ vedayitaṃ kāyasamphassajā asātā dukkhā vedanā – ayaṃ vuccati ‘‘phassapaccayā vedanā’’.

    តត្ថ កតមោ វេទនាបច្ចយា ភវោ? ឋបេត្វា វេទនំ, សញ្ញាក្ខន្ធោ សង្ខារក្ខន្ធោ វិញ្ញាណក្ខន្ធោ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘វេទនាបច្ចយា ភវោ’’…បេ.… តេន វុច្ចតិ ‘‘ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតី’’តិ។

    Tattha katamo vedanāpaccayā bhavo? Ṭhapetvā vedanaṃ, saññākkhandho saṅkhārakkhandho viññāṇakkhandho – ayaṃ vuccati ‘‘vedanāpaccayā bhavo’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    ៣២៦. កតមេ ធម្មា អព្យាកតា? យស្មិំ សមយេ អកុសលស្ស កម្មស្ស កតត្តា ឧបចិតត្តា វិបាកា មនោធាតុ ឧប្បន្នា ហោតិ ឧបេក្ខាសហគតា រូបារម្មណា វា សទ្ទារម្មណា វា គន្ធារម្មណា វា រសារម្មណា វា ផោដ្ឋព្ពារម្មណា វា យំ យំ វា បនារព្ភ, តស្មិំ សមយេ សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ, វិញ្ញាណបច្ចយា នាមំ, នាមបច្ចយា ឆដ្ឋាយតនំ, ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ, ផស្សបច្ចយា វេទនា, វេទនាបច្ចយា អធិមោក្ខោ, អធិមោក្ខបច្ចយា ភវោ, ភវបច្ចយា ជាតិ, ជាតិបច្ចយា ជរាមរណំ។ ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតិ។

    326. Katame dhammā abyākatā? Yasmiṃ samaye akusalassa kammassa katattā upacitattā vipākā manodhātu uppannā hoti upekkhāsahagatā rūpārammaṇā vā saddārammaṇā vā gandhārammaṇā vā rasārammaṇā vā phoṭṭhabbārammaṇā vā yaṃ yaṃ vā panārabbha, tasmiṃ samaye saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ៣២៧. តត្ថ កតមោ សង្ខារោ? យា ចេតនា សញ្ចេតនា សញ្ចេតយិតត្តំ – អយំ វុច្ចតិ សង្ខារោ។

    327. Tattha katamo saṅkhāro? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati saṅkhāro.

    តត្ថ កតមំ សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ? យំ ចិត្តំ មនោ មានសំ…បេ.… តជ្ជាមនោធាតុ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ’’…បេ.… អយំ វុច្ចតិ ‘‘ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ’’។

    Tattha katamaṃ saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanodhātu – idaṃ vuccati ‘‘saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ’’…pe… ayaṃ vuccati ‘‘chaṭṭhāyatanapaccayā phasso’’.

    តត្ថ កតមា ផស្សបច្ចយា វេទនា? យំ ចេតសិកំ នេវ សាតំ នាសាតំ ចេតោសម្ផស្សជំ អទុក្ខមសុខំ វេទយិតំ ចេតោសម្ផស្សជា អទុក្ខមសុខា វេទនា – អយំ វុច្ចតិ ‘‘ផស្សបច្ចយា វេទនា’’។

    Tattha katamā phassapaccayā vedanā? Yaṃ cetasikaṃ neva sātaṃ nāsātaṃ cetosamphassajaṃ adukkhamasukhaṃ vedayitaṃ cetosamphassajā adukkhamasukhā vedanā – ayaṃ vuccati ‘‘phassapaccayā vedanā’’.

    តត្ថ កតមោ វេទនាបច្ចយា អធិមោក្ខោ? យោ ចិត្តស្ស អធិមោក្ខោ អធិមុច្ចនា តទធិមុត្តតា – អយំ វុច្ចតិ ‘‘វេទនាបច្ចយា អធិមោក្ខោ’’។

    Tattha katamo vedanāpaccayā adhimokkho? Yo cittassa adhimokkho adhimuccanā tadadhimuttatā – ayaṃ vuccati ‘‘vedanāpaccayā adhimokkho’’.

    តត្ថ កតមោ អធិមោក្ខបច្ចយា ភវោ? ឋបេត្វា អធិមោក្ខំ , វេទនាក្ខន្ធោ សញ្ញាក្ខន្ធោ សង្ខារក្ខន្ធោ វិញ្ញាណក្ខន្ធោ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘អធិមោក្ខបច្ចយា ភវោ’’…បេ.… តេន វុច្ចតិ ‘‘ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតី’’តិ។

    Tattha katamo adhimokkhapaccayā bhavo? Ṭhapetvā adhimokkhaṃ , vedanākkhandho saññākkhandho saṅkhārakkhandho viññāṇakkhandho – ayaṃ vuccati ‘‘adhimokkhapaccayā bhavo’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    ៣២៨. កតមេ ធម្មា អព្យាកតា? យស្មិំ សមយេ អកុសលស្ស កម្មស្ស កតត្តា ឧបចិតត្តា វិបាកា មនោវិញ្ញាណធាតុ ឧប្បន្នា ហោតិ ឧបេក្ខាសហគតា រូបារម្មណា វា…បេ.… ធម្មារម្មណា វា យំ យំ វា បនារព្ភ, តស្មិំ សមយេ សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ, វិញ្ញាណបច្ចយា នាមំ, នាមបច្ចយា ឆដ្ឋាយតនំ, ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ, ផស្សបច្ចយា វេទនា, វេទនាបច្ចយា អធិមោក្ខោ, អធិមោក្ខបច្ចយា ភវោ, ភវបច្ចយា ជាតិ, ជាតិបច្ចយា ជរាមរណំ។ ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតិ។

    328. Katame dhammā abyākatā? Yasmiṃ samaye akusalassa kammassa katattā upacitattā vipākā manoviññāṇadhātu uppannā hoti upekkhāsahagatā rūpārammaṇā vā…pe… dhammārammaṇā vā yaṃ yaṃ vā panārabbha, tasmiṃ samaye saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ៣២៩. តត្ថ កតមោ សង្ខារោ? យា ចេតនា សញ្ចេតនា សញ្ចេតយិតត្តំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘សង្ខារោ’’។

    329. Tattha katamo saṅkhāro? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘saṅkhāro’’.

    តត្ថ កតមំ សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ? យំ ចិត្តំ មនោ មានសំ…បេ.… តជ្ជាមនោវិញ្ញាណធាតុ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ’’…បេ.… តេន វុច្ចតិ ‘‘ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតី’’តិ។

    Tattha katamaṃ saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    ៣៣០. កតមេ ធម្មា អព្យាកតា? យស្មិំ សមយេ មនោធាតុ ឧប្បន្នា ហោតិ កិរិយា នេវ កុសលា នាកុសលា ន ច កម្មវិបាកា ឧបេក្ខាសហគតា រូបារម្មណា វា…បេ.… ផោដ្ឋព្ពារម្មណា វា…បេ.… មនោវិញ្ញាណធាតុ ឧប្បន្នា ហោតិ កិរិយា នេវ កុសលា នាកុសលា ន ច កម្មវិបាកា សោមនស្សសហគតា រូបារម្មណា វា…បេ.… ធម្មារម្មណា វា…បេ.… មនោវិញ្ញាណធាតុ ឧប្បន្នា ហោតិ កិរិយា នេវ កុសលា នាកុសលា ន ច កម្មវិបាកា ឧបេក្ខាសហគតា រូបារម្មណា វា…បេ.… ធម្មារម្មណា វា យំ យំ វា បនារព្ភ, តស្មិំ សមយេ សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ, វិញ្ញាណបច្ចយា នាមំ, នាមបច្ចយា ឆដ្ឋាយតនំ, ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ, ផស្សបច្ចយា វេទនា, វេទនាបច្ចយា អធិមោក្ខោ, អធិមោក្ខបច្ចយា ភវោ, ភវបច្ចយា ជាតិ, ជាតិបច្ចយា ជរាមរណំ។ ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតិ។

    330. Katame dhammā abyākatā? Yasmiṃ samaye manodhātu uppannā hoti kiriyā neva kusalā nākusalā na ca kammavipākā upekkhāsahagatā rūpārammaṇā vā…pe… phoṭṭhabbārammaṇā vā…pe… manoviññāṇadhātu uppannā hoti kiriyā neva kusalā nākusalā na ca kammavipākā somanassasahagatā rūpārammaṇā vā…pe… dhammārammaṇā vā…pe… manoviññāṇadhātu uppannā hoti kiriyā neva kusalā nākusalā na ca kammavipākā upekkhāsahagatā rūpārammaṇā vā…pe… dhammārammaṇā vā yaṃ yaṃ vā panārabbha, tasmiṃ samaye saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ៣៣១. កតមេ ធម្មា អព្យាកតា? យស្មិំ សមយេ មនោវិញ្ញាណធាតុ ឧប្បន្នា ហោតិ កិរិយា នេវ កុសលា នាកុសលា ន ច កម្មវិបាកា សោមនស្សសហគតា ញាណសម្បយុត្តា…បេ.… សោមនស្សសហគតា ញាណសម្បយុត្តា សសង្ខារេន…បេ.… សោមនស្សសហគតា ញាណវិប្បយុត្តា…បេ.… សោមនស្សសហគតា ញាណវិប្បយុត្តា សសង្ខារេន…បេ.… ឧបេក្ខាសហគតា ញាណសម្បយុត្តា…បេ.… ឧបេក្ខាសហគតា ញាណសម្បយុត្តា សសង្ខារេន…បេ.… ឧបេក្ខាសហគតា ញាណវិប្បយុត្តា…បេ.… ឧបេក្ខាសហគតា ញាណវិប្បយុត្តា សសង្ខារេន រូបារម្មណា វា…បេ.… ធម្មារម្មណា វា យំ យំ វា បនារព្ភ, តស្មិំ សមយេ សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ, វិញ្ញាណបច្ចយា នាមំ, នាមបច្ចយា ឆដ្ឋាយតនំ, ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ, ផស្សបច្ចយា វេទនា, វេទនាបច្ចយា បសាទោ, បសាទបច្ចយា អធិមោក្ខោ, អធិមោក្ខបច្ចយា ភវោ, ភវបច្ចយា ជាតិ, ជាតិបច្ចយា ជរាមរណំ។ ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតិ។

    331. Katame dhammā abyākatā? Yasmiṃ samaye manoviññāṇadhātu uppannā hoti kiriyā neva kusalā nākusalā na ca kammavipākā somanassasahagatā ñāṇasampayuttā…pe… somanassasahagatā ñāṇasampayuttā sasaṅkhārena…pe… somanassasahagatā ñāṇavippayuttā…pe… somanassasahagatā ñāṇavippayuttā sasaṅkhārena…pe… upekkhāsahagatā ñāṇasampayuttā…pe… upekkhāsahagatā ñāṇasampayuttā sasaṅkhārena…pe… upekkhāsahagatā ñāṇavippayuttā…pe… upekkhāsahagatā ñāṇavippayuttā sasaṅkhārena rūpārammaṇā vā…pe… dhammārammaṇā vā yaṃ yaṃ vā panārabbha, tasmiṃ samaye saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā pasādo, pasādapaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ៣៣២. កតមេ ធម្មា អព្យាកតា? យស្មិំ សមយេ រូបាវចរំ ឈានំ ភាវេតិ កិរិយំ នេវ កុសលំ នាកុសលំ ន ច កម្មវិបាកំ ទិដ្ឋធម្មសុខវិហារំ វិវិច្ចេវ កាមេហិ…បេ.… បឋមំ ឈានំ ឧបសម្បជ្ជ វិហរតិ បថវីកសិណំ, តស្មិំ សមយេ សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ, វិញ្ញាណបច្ចយា នាមំ, នាមបច្ចយា ឆដ្ឋាយតនំ, ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ, ផស្សបច្ចយា វេទនា, វេទនាបច្ចយា បសាទោ, បសាទបច្ចយា អធិមោក្ខោ, អធិមោក្ខបច្ចយា ភវោ, ភវបច្ចយា ជាតិ, ជាតិបច្ចយា ជរាមរណំ។ ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតិ។

    332. Katame dhammā abyākatā? Yasmiṃ samaye rūpāvacaraṃ jhānaṃ bhāveti kiriyaṃ neva kusalaṃ nākusalaṃ na ca kammavipākaṃ diṭṭhadhammasukhavihāraṃ vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati pathavīkasiṇaṃ, tasmiṃ samaye saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā pasādo, pasādapaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ៣៣៣. កតមេ ធម្មា អព្យាកតា? យស្មិំ សមយេ អរូបាវចរំ ឈានំ ភាវេតិ កិរិយំ នេវ កុសលំ នាកុសលំ ន ច កម្មវិបាកំ ទិដ្ឋធម្មសុខវិហារំ សព្ពសោ អាកិញ្ចញ្ញាយតនំ សមតិក្កម្ម នេវសញ្ញានាសញ្ញាយតនសញ្ញាសហគតំ សុខស្ស ច បហានា…បេ.… ចតុត្ថំ ឈានំ ឧបសម្បជ្ជ វិហរតិ, តស្មិំ សមយេ សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ , វិញ្ញាណបច្ចយា នាមំ, នាមបច្ចយា ឆដ្ឋាយតនំ, ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ, ផស្សបច្ចយា វេទនា, វេទនាបច្ចយា បសាទោ, បសាទបច្ចយា អធិមោក្ខោ, អធិមោក្ខបច្ចយា ភវោ, ភវបច្ចយា ជាតិ, ជាតិបច្ចយា ជរាមរណំ។ ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតិ។

    333. Katame dhammā abyākatā? Yasmiṃ samaye arūpāvacaraṃ jhānaṃ bhāveti kiriyaṃ neva kusalaṃ nākusalaṃ na ca kammavipākaṃ diṭṭhadhammasukhavihāraṃ sabbaso ākiñcaññāyatanaṃ samatikkamma nevasaññānāsaññāyatanasaññāsahagataṃ sukhassa ca pahānā…pe… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati, tasmiṃ samaye saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ , viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā pasādo, pasādapaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    អព្យាកតនិទ្ទេសោ។

    Abyākataniddeso.

    ១២. អវិជ្ជាមូលកកុសលនិទ្ទេសោ

    12. Avijjāmūlakakusalaniddeso

    ៣៣៤. កតមេ ធម្មា កុសលា? យស្មិំ សមយេ កាមាវចរំ កុសលំ ចិត្តំ ឧប្បន្នំ ហោតិ សោមនស្សសហគតំ ញាណសម្បយុត្តំ រូបារម្មណំ វា…បេ.… ធម្មារម្មណំ វា យំ យំ វា បនារព្ភ, តស្មិំ សមយេ អវិជ្ជាបច្ចយា សង្ខារោ, សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ, វិញ្ញាណបច្ចយា នាមំ, នាមបច្ចយា ឆដ្ឋាយតនំ, ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ, ផស្សបច្ចយា វេទនា, វេទនាបច្ចយា បសាទោ, បសាទបច្ចយា អធិមោក្ខោ, អធិមោក្ខបច្ចយា ភវោ, ភវបច្ចយា ជាតិ, ជាតិបច្ចយា ជរាមរណំ។ ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតិ។

    334. Katame dhammā kusalā? Yasmiṃ samaye kāmāvacaraṃ kusalaṃ cittaṃ uppannaṃ hoti somanassasahagataṃ ñāṇasampayuttaṃ rūpārammaṇaṃ vā…pe… dhammārammaṇaṃ vā yaṃ yaṃ vā panārabbha, tasmiṃ samaye avijjāpaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā pasādo, pasādapaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ៣៣៥. តត្ថ កតមោ អវិជ្ជាបច្ចយា សង្ខារោ? យា ចេតនា សញ្ចេតនា សញ្ចេតយិតត្តំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘អវិជ្ជាបច្ចយា សង្ខារោ’’…បេ.… អយំ វុច្ចតិ ‘‘ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ’’។

    335. Tattha katamo avijjāpaccayā saṅkhāro? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjāpaccayā saṅkhāro’’…pe… ayaṃ vuccati ‘‘chaṭṭhāyatanapaccayā phasso’’.

    តត្ថ កតមា ផស្សបច្ចយា វេទនា? យំ ចេតសិកំ សាតំ ចេតសិកំ សុខំ ចេតោសម្ផស្សជំ សាតំ សុខំ វេទយិតំ ចេតោសម្ផស្សជា សាតា សុខា វេទនា – អយំ វុច្ចតិ ‘‘ផស្សបច្ចយា វេទនា’’។

    Tattha katamā phassapaccayā vedanā? Yaṃ cetasikaṃ sātaṃ cetasikaṃ sukhaṃ cetosamphassajaṃ sātaṃ sukhaṃ vedayitaṃ cetosamphassajā sātā sukhā vedanā – ayaṃ vuccati ‘‘phassapaccayā vedanā’’.

    តត្ថ កតមោ វេទនាបច្ចយា បសាទោ? យា សទ្ធា សទ្ទហនា ឱកប្បនា អភិប្បសាទោ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘វេទនាបច្ចយា បសាទោ’’។

    Tattha katamo vedanāpaccayā pasādo? Yā saddhā saddahanā okappanā abhippasādo – ayaṃ vuccati ‘‘vedanāpaccayā pasādo’’.

    តត្ថ កតមោ បសាទបច្ចយា អធិមោក្ខោ? យោ ចិត្តស្ស អធិមោក្ខោ អធិមុច្ចនា តទធិមុត្តតា – អយំ វុច្ចតិ ‘‘បសាទបច្ចយា អធិមោក្ខោ’’។

    Tattha katamo pasādapaccayā adhimokkho? Yo cittassa adhimokkho adhimuccanā tadadhimuttatā – ayaṃ vuccati ‘‘pasādapaccayā adhimokkho’’.

    តត្ថ កតមោ អធិមោក្ខបច្ចយា ភវោ? ឋបេត្វា អធិមោក្ខំ, វេទនាក្ខន្ធោ សញ្ញាក្ខន្ធោ សង្ខារក្ខន្ធោ វិញ្ញាណក្ខន្ធោ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘អធិមោក្ខបច្ចយា ភវោ’’…បេ.… តេន វុច្ចតិ ‘‘ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតី’’តិ។

    Tattha katamo adhimokkhapaccayā bhavo? Ṭhapetvā adhimokkhaṃ, vedanākkhandho saññākkhandho saṅkhārakkhandho viññāṇakkhandho – ayaṃ vuccati ‘‘adhimokkhapaccayā bhavo’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    ៣៣៦. តស្មិំ សមយេ អវិជ្ជាបច្ចយា សង្ខារោ, សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ, វិញ្ញាណបច្ចយា នាមំ, នាមបច្ចយា ផស្សោ, ផស្សបច្ចយា វេទនា, វេទនាបច្ចយា បសាទោ, បសាទបច្ចយា អធិមោក្ខោ, អធិមោក្ខបច្ចយា ភវោ, ភវបច្ចយា ជាតិ, ជាតិបច្ចយា ជរាមរណំ។ ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតិ។

    336. Tasmiṃ samaye avijjāpaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā pasādo, pasādapaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ៣៣៧. តស្មិំ សមយេ អវិជ្ជាបច្ចយា សង្ខារោ, សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ, វិញ្ញាណបច្ចយា នាមរូបំ, នាមរូបបច្ចយា ឆដ្ឋាយតនំ, ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ, ផស្សបច្ចយា វេទនា, វេទនាបច្ចយា បសាទោ, បសាទបច្ចយា អធិមោក្ខោ, អធិមោក្ខបច្ចយា ភវោ, ភវបច្ចយា ជាតិ, ជាតិបច្ចយា ជរាមរណំ។ ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតិ។

    337. Tasmiṃ samaye avijjāpaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ, nāmarūpapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā pasādo, pasādapaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ៣៣៨. តស្មិំ សមយេ អវិជ្ជាបច្ចយា សង្ខារោ, សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ, វិញ្ញាណបច្ចយា នាមរូបំ, នាមរូបបច្ចយា ឆដ្ឋាយតនំ, ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ, ផស្សបច្ចយា វេទនា, វេទនាបច្ចយា បសាទោ, បសាទបច្ចយា អធិមោក្ខោ, អធិមោក្ខបច្ចយា ភវោ, ភវបច្ចយា ជាតិ, ជាតិបច្ចយា ជរាមរណំ។ ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតិ។

    338. Tasmiṃ samaye avijjāpaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ, nāmarūpapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā pasādo, pasādapaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ៣៣៩. កតមេ ធម្មា កុសលា? យស្មិំ សមយេ កាមាវចរំ កុសលំ ចិត្តំ ឧប្បន្នំ ហោតិ សោមនស្សសហគតំ ញាណសម្បយុត្តំ សសង្ខារេន…បេ.… សោមនស្សសហគតំ ញាណវិប្បយុត្តំ…បេ.… សោមនស្សសហគតំ ញាណវិប្បយុត្តំ សសង្ខារេន…បេ.… ឧបេក្ខាសហគតំ ញាណសម្បយុត្តំ…បេ.… ឧបេក្ខាសហគតំ ញាណសម្បយុត្តំ សសង្ខារេន…បេ.… ឧបេក្ខាសហគតំ ញាណវិប្បយុត្តំ…បេ.… ឧបេក្ខាសហគតំ ញាណវិប្បយុត្តំ សសង្ខារេន រូបារម្មណំ វា…បេ.… ធម្មារម្មណំ វា យំ យំ វា បនារព្ភ, តស្មិំ សមយេ អវិជ្ជាបច្ចយា សង្ខារោ, សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ, វិញ្ញាណបច្ចយា នាមំ, នាមបច្ចយា ឆដ្ឋាយតនំ, ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ, ផស្សបច្ចយា វេទនា, វេទនាបច្ចយា បសាទោ, បសាទបច្ចយា អធិមោក្ខោ, អធិមោក្ខបច្ចយា ភវោ, ភវបច្ចយា ជាតិ, ជាតិបច្ចយា ជរាមរណំ។ ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតិ។

    339. Katame dhammā kusalā? Yasmiṃ samaye kāmāvacaraṃ kusalaṃ cittaṃ uppannaṃ hoti somanassasahagataṃ ñāṇasampayuttaṃ sasaṅkhārena…pe… somanassasahagataṃ ñāṇavippayuttaṃ…pe… somanassasahagataṃ ñāṇavippayuttaṃ sasaṅkhārena…pe… upekkhāsahagataṃ ñāṇasampayuttaṃ…pe… upekkhāsahagataṃ ñāṇasampayuttaṃ sasaṅkhārena…pe… upekkhāsahagataṃ ñāṇavippayuttaṃ…pe… upekkhāsahagataṃ ñāṇavippayuttaṃ sasaṅkhārena rūpārammaṇaṃ vā…pe… dhammārammaṇaṃ vā yaṃ yaṃ vā panārabbha, tasmiṃ samaye avijjāpaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā pasādo, pasādapaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ៣៤០. កតមេ ធម្មា កុសលា? យស្មិំ សមយេ រូបូបបត្តិយា មគ្គំ ភាវេតិ វិវិច្ចេវ កាមេហិ …បេ.… បឋមំ ឈានំ ឧបសម្បជ្ជ វិហរតិ បថវីកសិណំ, តស្មិំ សមយេ អវិជ្ជាបច្ចយា សង្ខារោ, សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ, វិញ្ញាណបច្ចយា នាមំ, នាមបច្ចយា ឆដ្ឋាយតនំ, ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ, ផស្សបច្ចយា វេទនា, វេទនាបច្ចយា បសាទោ, បសាទបច្ចយា អធិមោក្ខោ, អធិមោក្ខបច្ចយា ភវោ, ភវបច្ចយា ជាតិ, ជាតិបច្ចយា ជរាមរណំ។ ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតិ។

    340. Katame dhammā kusalā? Yasmiṃ samaye rūpūpapattiyā maggaṃ bhāveti vivicceva kāmehi …pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati pathavīkasiṇaṃ, tasmiṃ samaye avijjāpaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā pasādo, pasādapaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ៣៤១. កតមេ ធម្មា កុសលា? យស្មិំ សមយេ អរូបូបបត្តិយា មគ្គំ ភាវេតិ សព្ពសោ អាកិញ្ចញ្ញាយតនំ សមតិក្កម្ម នេវសញ្ញានាសញ្ញាយតនសញ្ញាសហគតំ សុខស្ស ច បហានា…បេ.… ចតុត្ថំ ឈានំ ឧបសម្បជ្ជ វិហរតិ, តស្មិំ សមយេ អវិជ្ជាបច្ចយា សង្ខារោ, សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ, វិញ្ញាណបច្ចយា នាមំ, នាមបច្ចយា ឆដ្ឋាយតនំ, ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ, ផស្សបច្ចយា វេទនា, វេទនាបច្ចយា បសាទោ, បសាទបច្ចយា អធិមោក្ខោ, អធិមោក្ខបច្ចយា ភវោ, ភវបច្ចយា ជាតិ, ជាតិបច្ចយា ជរាមរណំ។ ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតិ។

    341. Katame dhammā kusalā? Yasmiṃ samaye arūpūpapattiyā maggaṃ bhāveti sabbaso ākiñcaññāyatanaṃ samatikkamma nevasaññānāsaññāyatanasaññāsahagataṃ sukhassa ca pahānā…pe… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati, tasmiṃ samaye avijjāpaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā pasādo, pasādapaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ៣៤២. កតមេ ធម្មា កុសលា? យស្មិំ សមយេ លោកុត្តរំ ឈានំ ភាវេតិ និយ្យានិកំ អបចយគាមិំ ទិដ្ឋិគតានំ បហានាយ បឋមាយ ភូមិយា បត្តិយា វិវិច្ចេវ កាមេហិ…បេ.… បឋមំ ឈានំ ឧបសម្បជ្ជ វិហរតិ ទុក្ខបដិបទំ ទន្ធាភិញ្ញំ, តស្មិំ សមយេ អវិជ្ជាបច្ចយា សង្ខារោ, សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ, វិញ្ញាណបច្ចយា នាមំ, នាមបច្ចយា ឆដ្ឋាយតនំ, ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ, ផស្សបច្ចយា វេទនា , វេទនាបច្ចយា បសាទោ, បសាទបច្ចយា អធិមោក្ខោ , អធិមោក្ខបច្ចយា ភវោ, ភវបច្ចយា ជាតិ, ជាតិបច្ចយា ជរាមរណំ។ ឯវមេតេសំ ធម្មានំ សមុទយោ ហោតិ។

    342. Katame dhammā kusalā? Yasmiṃ samaye lokuttaraṃ jhānaṃ bhāveti niyyānikaṃ apacayagāmiṃ diṭṭhigatānaṃ pahānāya paṭhamāya bhūmiyā pattiyā vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati dukkhapaṭipadaṃ dandhābhiññaṃ, tasmiṃ samaye avijjāpaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā , vedanāpaccayā pasādo, pasādapaccayā adhimokkho , adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametesaṃ dhammānaṃ samudayo hoti.

    អវិជ្ជាមូលកកុសលនិទ្ទេសោ។

    Avijjāmūlakakusalaniddeso.

    ១៣. កុសលមូលកវិបាកនិទ្ទេសោ

    13. Kusalamūlakavipākaniddeso

    ៣៤៣. កតមេ ធម្មា អព្យាកតា? យស្មិំ សមយេ កាមាវចរស្ស កុសលស្ស កម្មស្ស កតត្តា ឧបចិតត្តា វិបាកំ ចក្ខុវិញ្ញាណំ ឧប្បន្នំ ហោតិ ឧបេក្ខាសហគតំ រូបារម្មណំ, តស្មិំ សមយេ កុសលមូលបច្ចយា សង្ខារោ, សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ, វិញ្ញាណបច្ចយា នាមំ, នាមបច្ចយា ឆដ្ឋាយតនំ, ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ, ផស្សបច្ចយា វេទនា, វេទនាបច្ចយា ភវោ, ភវបច្ចយា ជាតិ, ជាតិបច្ចយា ជរាមរណំ។ ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតិ។

    343. Katame dhammā abyākatā? Yasmiṃ samaye kāmāvacarassa kusalassa kammassa katattā upacitattā vipākaṃ cakkhuviññāṇaṃ uppannaṃ hoti upekkhāsahagataṃ rūpārammaṇaṃ, tasmiṃ samaye kusalamūlapaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ៣៤៤. តត្ថ កតមោ កុសលមូលបច្ចយា សង្ខារោ? យា ចេតនា សញ្ចេតនា សញ្ចេតយិតត្តំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘កុសលមូលបច្ចយា សង្ខារោ’’…បេ.… តេន វុច្ចតិ ‘‘ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតី’’តិ។

    344. Tattha katamo kusalamūlapaccayā saṅkhāro? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘kusalamūlapaccayā saṅkhāro’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    ៣៤៥. កតមេ ធម្មា អព្យាកតា? យស្មិំ សមយេ កាមាវចរស្ស កុសលស្ស កម្មស្ស កតត្តា ឧបចិតត្តា វិបាកំ សោតវិញ្ញាណំ ឧប្បន្នំ ហោតិ ឧបេក្ខាសហគតំ សទ្ទារម្មណំ…បេ.… ឃានវិញ្ញាណំ ឧប្បន្នំ ហោតិ ឧបេក្ខាសហគតំ គន្ធារម្មណំ…បេ.… ជិវ្ហាវិញ្ញាណំ ឧប្បន្នំ ហោតិ ឧបេក្ខាសហគតំ រសារម្មណំ…បេ.… កាយវិញ្ញាណំ ឧប្បន្នំ ហោតិ សុខសហគតំ ផោដ្ឋព្ពារម្មណំ…បេ.… មនោធាតុ ឧប្បន្នា ហោតិ ឧបេក្ខាសហគតា រូបារម្មណា វា…បេ.… ផោដ្ឋព្ពារម្មណា វា…បេ.… មនោវិញ្ញាណធាតុ ឧប្បន្នា ហោតិ សោមនស្សសហគតា រូបារម្មណា វា…បេ.… ធម្មារម្មណា វា…បេ.… មនោវិញ្ញាណធាតុ ឧប្បន្នា ហោតិ ឧបេក្ខាសហគតា រូបារម្មណា វា…បេ.… ធម្មារម្មណា វា យំ យំ វា បនារព្ភ, តស្មិំ សមយេ កុសលមូលបច្ចយា សង្ខារោ , សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ, វិញ្ញាណបច្ចយា នាមំ, នាមបច្ចយា ឆដ្ឋាយតនំ, ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ, ផស្សបច្ចយា វេទនា , វេទនាបច្ចយា អធិមោក្ខោ, អធិមោក្ខបច្ចយា ភវោ, ភវបច្ចយា ជាតិ, ជាតិបច្ចយា ជរាមរណំ។ ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតិ។

    345. Katame dhammā abyākatā? Yasmiṃ samaye kāmāvacarassa kusalassa kammassa katattā upacitattā vipākaṃ sotaviññāṇaṃ uppannaṃ hoti upekkhāsahagataṃ saddārammaṇaṃ…pe… ghānaviññāṇaṃ uppannaṃ hoti upekkhāsahagataṃ gandhārammaṇaṃ…pe… jivhāviññāṇaṃ uppannaṃ hoti upekkhāsahagataṃ rasārammaṇaṃ…pe… kāyaviññāṇaṃ uppannaṃ hoti sukhasahagataṃ phoṭṭhabbārammaṇaṃ…pe… manodhātu uppannā hoti upekkhāsahagatā rūpārammaṇā vā…pe… phoṭṭhabbārammaṇā vā…pe… manoviññāṇadhātu uppannā hoti somanassasahagatā rūpārammaṇā vā…pe… dhammārammaṇā vā…pe… manoviññāṇadhātu uppannā hoti upekkhāsahagatā rūpārammaṇā vā…pe… dhammārammaṇā vā yaṃ yaṃ vā panārabbha, tasmiṃ samaye kusalamūlapaccayā saṅkhāro , saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā , vedanāpaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ៣៤៦. កតមេ ធម្មា អព្យាកតា? យស្មិំ សមយេ កាមាវចរស្ស កុសលស្ស កម្មស្ស កតត្តា ឧបចិតត្តា វិបាកា មនោវិញ្ញាណធាតុ ឧប្បន្នា ហោតិ សោមនស្សសហគតា ញាណសម្បយុត្តា…បេ.… សោមនស្សសហគតា ញាណសម្បយុត្តា សសង្ខារេន…បេ.… សោមនស្សសហគតា ញាណវិប្បយុត្តា…បេ.… សោមនស្សសហគតា ញាណវិប្បយុត្តា សសង្ខារេន…បេ.… ឧបេក្ខាសហគតា ញាណសម្បយុត្តា…បេ.… ឧបេក្ខាសហគតា ញាណសម្បយុត្តា សសង្ខារេន…បេ.… ឧបេក្ខាសហគតា ញាណវិប្បយុត្តា…បេ.… ឧបេក្ខាសហគតា ញាណវិប្បយុត្តា សសង្ខារេន រូបារម្មណា វា…បេ.… ធម្មារម្មណា វា យំ យំ វា បនារព្ភ, តស្មិំ សមយេ កុសលមូលបច្ចយា សង្ខារោ, សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ, វិញ្ញាណបច្ចយា នាមំ, នាមបច្ចយា ឆដ្ឋាយតនំ, ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ, ផស្សបច្ចយា វេទនា, វេទនាបច្ចយា បសាទោ, បសាទបច្ចយា អធិមោក្ខោ, អធិមោក្ខបច្ចយា ភវោ, ភវបច្ចយា ជាតិ, ជាតិបច្ចយា ជរាមរណំ។ ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតិ។

    346. Katame dhammā abyākatā? Yasmiṃ samaye kāmāvacarassa kusalassa kammassa katattā upacitattā vipākā manoviññāṇadhātu uppannā hoti somanassasahagatā ñāṇasampayuttā…pe… somanassasahagatā ñāṇasampayuttā sasaṅkhārena…pe… somanassasahagatā ñāṇavippayuttā…pe… somanassasahagatā ñāṇavippayuttā sasaṅkhārena…pe… upekkhāsahagatā ñāṇasampayuttā…pe… upekkhāsahagatā ñāṇasampayuttā sasaṅkhārena…pe… upekkhāsahagatā ñāṇavippayuttā…pe… upekkhāsahagatā ñāṇavippayuttā sasaṅkhārena rūpārammaṇā vā…pe… dhammārammaṇā vā yaṃ yaṃ vā panārabbha, tasmiṃ samaye kusalamūlapaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā pasādo, pasādapaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ៣៤៧. កតមេ ធម្មា អព្យាកតា? យស្មិំ សមយេ រូបូបបត្តិយា មគ្គំ ភាវេតិ វិវិច្ចេវ កាមេហិ…បេ.… បឋមំ ឈានំ ឧបសម្បជ្ជ វិហរតិ បថវីកសិណំ, តស្មិំ សមយេ ផស្សោ ហោតិ…បេ.… អវិក្ខេបោ ហោតិ – ឥមេ ធម្មា កុសលា។

    347. Katame dhammā abyākatā? Yasmiṃ samaye rūpūpapattiyā maggaṃ bhāveti vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati pathavīkasiṇaṃ, tasmiṃ samaye phasso hoti…pe… avikkhepo hoti – ime dhammā kusalā.

    តស្សេវ រូបាវចរស្ស កុសលស្ស កម្មស្ស កតត្តា ឧបចិតត្តា វិបាកំ វិវិច្ចេវ កាមេហិ…បេ.… បឋមំ ឈានំ ឧបសម្បជ្ជ វិហរតិ បថវីកសិណំ, តស្មិំ សមយេ កុសលមូលបច្ចយា សង្ខារោ, សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ, វិញ្ញាណបច្ចយា នាមំ, នាមបច្ចយា ឆដ្ឋាយតនំ, ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ, ផស្សបច្ចយា វេទនា, វេទនាបច្ចយា បសាទោ, បសាទបច្ចយា អធិមោក្ខោ, អធិមោក្ខបច្ចយា ភវោ, ភវបច្ចយា ជាតិ, ជាតិបច្ចយា ជរាមរណំ ។ ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតិ។

    Tasseva rūpāvacarassa kusalassa kammassa katattā upacitattā vipākaṃ vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati pathavīkasiṇaṃ, tasmiṃ samaye kusalamūlapaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā pasādo, pasādapaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ . Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ៣៤៨. កតមេ ធម្មា អព្យាកតា? យស្មិំ សមយេ អរូបូបបត្តិយា មគ្គំ ភាវេតិ សព្ពសោ អាកិញ្ចញ្ញាយតនំ សមតិក្កម្ម នេវសញ្ញានាសញ្ញាយតនសញ្ញាសហគតំ សុខស្ស ច បហានា…បេ.… ចតុត្ថំ ឈានំ ឧបសម្បជ្ជ វិហរតិ, តស្មិំ សមយេ ផស្សោ ហោតិ…បេ.… អវិក្ខេបោ ហោតិ – ឥមេ ធម្មា កុសលា។

    348. Katame dhammā abyākatā? Yasmiṃ samaye arūpūpapattiyā maggaṃ bhāveti sabbaso ākiñcaññāyatanaṃ samatikkamma nevasaññānāsaññāyatanasaññāsahagataṃ sukhassa ca pahānā…pe… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati, tasmiṃ samaye phasso hoti…pe… avikkhepo hoti – ime dhammā kusalā.

    តស្សេវ អរូបាវចរស្ស កុសលស្ស កម្មស្ស កតត្តា ឧបចិតត្តា វិបាកំ សព្ពសោ អាកិញ្ចញ្ញាយតនំ សមតិក្កម្ម នេវសញ្ញានាសញ្ញាយតនសញ្ញាសហគតំ សុខស្ស ច បហានា…បេ.… ចតុត្ថំ ឈានំ ឧបសម្បជ្ជ វិហរតិ, តស្មិំ សមយេ កុសលមូលបច្ចយា សង្ខារោ, សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ, វិញ្ញាណបច្ចយា នាមំ, នាមបច្ចយា ឆដ្ឋាយតនំ , ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ, ផស្សបច្ចយា វេទនា, វេទនាបច្ចយា បសាទោ, បសាទបច្ចយា អធិមោក្ខោ, អធិមោក្ខបច្ចយា ភវោ , ភវបច្ចយា ជាតិ, ជាតិបច្ចយា ជរាមរណំ។ ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតិ។

    Tasseva arūpāvacarassa kusalassa kammassa katattā upacitattā vipākaṃ sabbaso ākiñcaññāyatanaṃ samatikkamma nevasaññānāsaññāyatanasaññāsahagataṃ sukhassa ca pahānā…pe… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati, tasmiṃ samaye kusalamūlapaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ , chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā pasādo, pasādapaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo , bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ៣៤៩. កតមេ ធម្មា អព្យាកតា? យស្មិំ សមយេ លោកុត្តរំ ឈានំ ភាវេតិ និយ្យានិកំ អបចយគាមិំ ទិដ្ឋិគតានំ បហានាយ បឋមាយ ភូមិយា បត្តិយា វិវិច្ចេវ កាមេហិ…បេ.… បឋមំ ឈានំ ឧបសម្បជ្ជ វិហរតិ ទុក្ខបដិបទំ ទន្ធាភិញ្ញំ, តស្មិំ សមយេ ផស្សោ ហោតិ…បេ.… អវិក្ខេបោ ហោតិ – ឥមេ ធម្មា កុសលា។

    349. Katame dhammā abyākatā? Yasmiṃ samaye lokuttaraṃ jhānaṃ bhāveti niyyānikaṃ apacayagāmiṃ diṭṭhigatānaṃ pahānāya paṭhamāya bhūmiyā pattiyā vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati dukkhapaṭipadaṃ dandhābhiññaṃ, tasmiṃ samaye phasso hoti…pe… avikkhepo hoti – ime dhammā kusalā.

    តស្សេវ លោកុត្តរស្ស កុសលស្ស ឈានស្ស កតត្តា ភាវិតត្តា វិបាកំ វិវិច្ចេវ កាមេហិ…បេ.… បឋមំ ឈានំ ឧបសម្បជ្ជ វិហរតិ ទុក្ខបដិបទំ ទន្ធាភិញ្ញំ សុញ្ញតំ, តស្មិំ សមយេ កុសលមូលបច្ចយា សង្ខារោ, សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ, វិញ្ញាណបច្ចយា នាមំ, នាមបច្ចយា ឆដ្ឋាយតនំ, ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ, ផស្សបច្ចយា វេទនា, វេទនាបច្ចយា បសាទោ, បសាទបច្ចយា អធិមោក្ខោ, អធិមោក្ខបច្ចយា ភវោ, ភវបច្ចយា ជាតិ, ជាតិបច្ចយា ជរាមរណំ។ ឯវមេតេសំ ធម្មានំ សមុទយោ ហោតិ។

    Tasseva lokuttarassa kusalassa jhānassa katattā bhāvitattā vipākaṃ vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati dukkhapaṭipadaṃ dandhābhiññaṃ suññataṃ, tasmiṃ samaye kusalamūlapaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā pasādo, pasādapaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametesaṃ dhammānaṃ samudayo hoti.

    កុសលមូលកវិបាកនិទ្ទេសោ។

    Kusalamūlakavipākaniddeso.

    ១៤. អកុសលមូលកវិបាកនិទ្ទេសោ

    14. Akusalamūlakavipākaniddeso

    ៣៥០. កតមេ ធម្មា អព្យាកតា? យស្មិំ សមយេ អកុសលស្ស កម្មស្ស កតត្តា ឧបចិតត្តា វិបាកំ ចក្ខុវិញ្ញាណំ ឧប្បន្នំ ហោតិ ឧបេក្ខាសហគតំ រូបារម្មណំ, តស្មិំ សមយេ អកុសលមូលបច្ចយា សង្ខារោ, សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ, វិញ្ញាណបច្ចយា នាមំ, នាមបច្ចយា ឆដ្ឋាយតនំ, ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ, ផស្សបច្ចយា វេទនា, វេទនាបច្ចយា ភវោ, ភវបច្ចយា ជាតិ, ជាតិបច្ចយា ជរាមរណំ។ ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតិ។

    350. Katame dhammā abyākatā? Yasmiṃ samaye akusalassa kammassa katattā upacitattā vipākaṃ cakkhuviññāṇaṃ uppannaṃ hoti upekkhāsahagataṃ rūpārammaṇaṃ, tasmiṃ samaye akusalamūlapaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ៣៥១. តត្ថ កតមោ អកុសលមូលបច្ចយា សង្ខារោ? យា ចេតនា សញ្ចេតនា សញ្ចេតយិតត្តំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘អកុសលមូលបច្ចយា សង្ខារោ’’…បេ.… តេន វុច្ចតិ ‘‘ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតី’’តិ។

    351. Tattha katamo akusalamūlapaccayā saṅkhāro? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘akusalamūlapaccayā saṅkhāro’’…pe… tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    ៣៥២. កតមេ ធម្មា អព្យាកតា? យស្មិំ សមយេ អកុសលស្ស កម្មស្ស កតត្តា ឧបចិតត្តា វិបាកំ សោតវិញ្ញាណំ ឧប្បន្នំ ហោតិ ឧបេក្ខាសហគតំ សទ្ទារម្មណំ…បេ.… ឃានវិញ្ញាណំ ឧប្បន្នំ ហោតិ ឧបេក្ខាសហគតំ គន្ធារម្មណំ…បេ.… ជិវ្ហាវិញ្ញាណំ ឧប្បន្នំ ហោតិ ឧបេក្ខាសហគតំ រសារម្មណំ…បេ.… កាយវិញ្ញាណំ ឧប្បន្នំ ហោតិ ទុក្ខសហគតំ ផោដ្ឋព្ពារម្មណំ…បេ.… មនោធាតុ ឧប្បន្នា ហោតិ ឧបេក្ខាសហគតា រូបារម្មណា វា…បេ.… ផោដ្ឋព្ពារម្មណា វា យំ យំ វា បនារព្ភ, តស្មិំ សមយេ អកុសលមូលបច្ចយា សង្ខារោ, សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ, វិញ្ញាណបច្ចយា នាមំ, នាមបច្ចយា ឆដ្ឋាយតនំ, ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ, ផស្សបច្ចយា វេទនា, វេទនាបច្ចយា អធិមោក្ខោ, អធិមោក្ខបច្ចយា ភវោ, ភវបច្ចយា ជាតិ, ជាតិបច្ចយា ជរាមរណំ។ ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតិ។

    352. Katame dhammā abyākatā? Yasmiṃ samaye akusalassa kammassa katattā upacitattā vipākaṃ sotaviññāṇaṃ uppannaṃ hoti upekkhāsahagataṃ saddārammaṇaṃ…pe… ghānaviññāṇaṃ uppannaṃ hoti upekkhāsahagataṃ gandhārammaṇaṃ…pe… jivhāviññāṇaṃ uppannaṃ hoti upekkhāsahagataṃ rasārammaṇaṃ…pe… kāyaviññāṇaṃ uppannaṃ hoti dukkhasahagataṃ phoṭṭhabbārammaṇaṃ…pe… manodhātu uppannā hoti upekkhāsahagatā rūpārammaṇā vā…pe… phoṭṭhabbārammaṇā vā yaṃ yaṃ vā panārabbha, tasmiṃ samaye akusalamūlapaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ៣៥៣. កតមេ ធម្មា អព្យាកតា? យស្មិំ សមយេ អកុសលស្ស កម្មស្ស កតត្តា ឧបចិតត្តា វិបាកា មនោវិញ្ញាណធាតុ ឧប្បន្នា ហោតិ ឧបេក្ខាសហគតា រូបារម្មណា វា…បេ.… ធម្មារម្មណា វា យំ យំ វា បនារព្ភ, តស្មិំ សមយេ អកុសលមូលបច្ចយា សង្ខារោ, សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ, វិញ្ញាណបច្ចយា នាមំ, នាមបច្ចយា ឆដ្ឋាយតនំ, ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ , ផស្សបច្ចយា វេទនា, វេទនាបច្ចយា អធិមោក្ខោ, អធិមោក្ខបច្ចយា ភវោ, ភវបច្ចយា ជាតិ , ជាតិបច្ចយា ជរាមរណំ។ ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតិ។

    353. Katame dhammā abyākatā? Yasmiṃ samaye akusalassa kammassa katattā upacitattā vipākā manoviññāṇadhātu uppannā hoti upekkhāsahagatā rūpārammaṇā vā…pe… dhammārammaṇā vā yaṃ yaṃ vā panārabbha, tasmiṃ samaye akusalamūlapaccayā saṅkhāro, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmaṃ, nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ, chaṭṭhāyatanapaccayā phasso , phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā adhimokkho, adhimokkhapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti , jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ៣៥៤. តត្ថ កតមោ អកុសលមូលបច្ចយា សង្ខារោ? យា ចេតនា សញ្ចេតនា សញ្ចេតយិតត្តំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘អកុសលមូលបច្ចយា សង្ខារោ’’។

    354. Tattha katamo akusalamūlapaccayā saṅkhāro? Yā cetanā sañcetanā sañcetayitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘akusalamūlapaccayā saṅkhāro’’.

    តត្ថ កតមំ សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ? យំ ចិត្តំ មនោ មានសំ…បេ.… តជ្ជាមនោវិញ្ញាណធាតុ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘សង្ខារបច្ចយា វិញ្ញាណំ’’។

    Tattha katamaṃ saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ’’.

    តត្ថ កតមំ វិញ្ញាណបច្ចយា នាមំ? វេទនាក្ខន្ធោ, សញ្ញាក្ខន្ធោ, សង្ខារក្ខន្ធោ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘វិញ្ញាណបច្ចយា នាមំ’’។

    Tattha katamaṃ viññāṇapaccayā nāmaṃ? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘viññāṇapaccayā nāmaṃ’’.

    តត្ថ កតមំ នាមបច្ចយា ឆដ្ឋាយតនំ? យំ ចិត្តំ មនោ មានសំ…បេ.… តជ្ជាមនោវិញ្ញាណធាតុ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘នាមបច្ចយា ឆដ្ឋាយតនំ’’។

    Tattha katamaṃ nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘nāmapaccayā chaṭṭhāyatanaṃ’’.

    តត្ថ កតមោ ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ? យោ ផស្សោ ផុសនា សម្ផុសនា សម្ផុសិតត្តំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘ឆដ្ឋាយតនបច្ចយា ផស្សោ’’។

    Tattha katamo chaṭṭhāyatanapaccayā phasso? Yo phasso phusanā samphusanā samphusitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘chaṭṭhāyatanapaccayā phasso’’.

    តត្ថ កតមា ផស្សបច្ចយា វេទនា? យំ ចេតសិកំ នេវ សាតំ នាសាតំ ចេតោសម្ផស្សជំ អទុក្ខមសុខំ វេទយិតំ ចេតោសម្ផស្សជា អទុក្ខមសុខា វេទនា – អយំ វុច្ចតិ ‘‘ផស្សបច្ចយា វេទនា’’។

    Tattha katamā phassapaccayā vedanā? Yaṃ cetasikaṃ neva sātaṃ nāsātaṃ cetosamphassajaṃ adukkhamasukhaṃ vedayitaṃ cetosamphassajā adukkhamasukhā vedanā – ayaṃ vuccati ‘‘phassapaccayā vedanā’’.

    តត្ថ កតមោ វេទនាបច្ចយា អធិមោក្ខោ? យោ ចិត្តស្ស អធិមោក្ខោ អធិមុច្ចនា តទធិមុត្តតា – អយំ វុច្ចតិ ‘‘វេទនាបច្ចយា អធិមោក្ខោ’’។

    Tattha katamo vedanāpaccayā adhimokkho? Yo cittassa adhimokkho adhimuccanā tadadhimuttatā – ayaṃ vuccati ‘‘vedanāpaccayā adhimokkho’’.

    តត្ថ កតមោ អធិមោក្ខបច្ចយា ភវោ? ឋបេត្វា អធិមោក្ខំ, វេទនាក្ខន្ធោ សញ្ញាក្ខន្ធោ សង្ខារក្ខន្ធោ វិញ្ញាណក្ខន្ធោ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘អធិមោក្ខបច្ចយា ភវោ’’។

    Tattha katamo adhimokkhapaccayā bhavo? Ṭhapetvā adhimokkhaṃ, vedanākkhandho saññākkhandho saṅkhārakkhandho viññāṇakkhandho – ayaṃ vuccati ‘‘adhimokkhapaccayā bhavo’’.

    តត្ថ កតមា ភវបច្ចយា ជាតិ? យា តេសំ តេសំ ធម្មានំ ជាតិ សញ្ជាតិ និព្ពត្តិ អភិនិព្ពត្តិ បាតុភាវោ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘ភវបច្ចយា ជាតិ’’។

    Tattha katamā bhavapaccayā jāti? Yā tesaṃ tesaṃ dhammānaṃ jāti sañjāti nibbatti abhinibbatti pātubhāvo – ayaṃ vuccati ‘‘bhavapaccayā jāti’’.

    តត្ថ កតមំ ជាតិបច្ចយា ជរាមរណំ? អត្ថិ ជរា, អត្ថិ មរណំ។ តត្ថ កតមា ជរា? យា តេសំ តេសំ ធម្មានំ ជរា ជីរណតា អាយុនោ សំហានិ – អយំ វុច្ចតិ ជរា។ តត្ថ កតមំ មរណំ? យោ តេសំ តេសំ ធម្មានំ ខយោ វយោ ភេទោ បរិភេទោ អនិច្ចតា អន្តរធានំ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘មរណំ’’។ ឥតិ អយញ្ច ជរា, ឥទញ្ច មរណំ។ ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘ជាតិបច្ចយា ជរាមរណំ’’។

    Tattha katamaṃ jātipaccayā jarāmaraṇaṃ? Atthi jarā, atthi maraṇaṃ. Tattha katamā jarā? Yā tesaṃ tesaṃ dhammānaṃ jarā jīraṇatā āyuno saṃhāni – ayaṃ vuccati jarā. Tattha katamaṃ maraṇaṃ? Yo tesaṃ tesaṃ dhammānaṃ khayo vayo bhedo paribhedo aniccatā antaradhānaṃ – idaṃ vuccati ‘‘maraṇaṃ’’. Iti ayañca jarā, idañca maraṇaṃ. Idaṃ vuccati ‘‘jātipaccayā jarāmaraṇaṃ’’.

    ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតីតិ។ ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សង្គតិ ហោតិ, សមាគមោ ហោតិ, សមោធានំ ហោតិ, បាតុភាវោ ហោតិ។ តេន វុច្ចតិ ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតី’’តិ។

    Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotīti. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa saṅgati hoti, samāgamo hoti, samodhānaṃ hoti, pātubhāvo hoti. Tena vuccati evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.

    អកុសលមូលកវិបាកនិទ្ទេសោ។

    Akusalamūlakavipākaniddeso.

    អភិធម្មភាជនីយំ។

    Abhidhammabhājanīyaṃ.

    បដិច្ចសមុប្បាទវិភង្គោ 15 និដ្ឋិតោ។

    Paṭiccasamuppādavibhaṅgo 16 niṭṭhito.







    Footnotes:
    1. កាលំកិរិយា (ក.)
    2. kālaṃkiriyā (ka.)
    3. ចេតយិតត្តំ (សី. ក.)
    4. cetayitattaṃ (sī. ka.)
    5. វិបរិយេសគ្គាហោ (ពហូសុ)
    6. vipariyesaggāho (bahūsu)
    7. អសុលោបោ (ស្យា.)
    8. asulopo (syā.)
    9. ទ្វេធាបថោ (សី. ស្យា.)
    10. អបរិយោគាហនា (សី. ស្យា. ក.)
    11. dvedhāpatho (sī. syā.)
    12. apariyogāhanā (sī. syā. ka.)
    13. បឋវីកសិណំ (សី. ស្យា.)
    14. paṭhavīkasiṇaṃ (sī. syā.)
    15. បច្ចយាការវិភង្គោ (សី. ស្យា.)
    16. paccayākāravibhaṅgo (sī. syā.)



    Related texts:



    អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / អភិធម្មបិដក (អដ្ឋកថា) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / សម្មោហវិនោទនី-អដ្ឋកថា • Sammohavinodanī-aṭṭhakathā
    ១. សុត្តន្តភាជនីយំ ឧទ្ទេសវារវណ្ណនា • 1. Suttantabhājanīyaṃ uddesavāravaṇṇanā
    ២. អភិធម្មភាជនីយវណ្ណនា • 2. Abhidhammabhājanīyavaṇṇanā

    ដីកា • Tīkā / អភិធម្មបិដក (ដីកា) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / វិភង្គ-មូលដីកា • Vibhaṅga-mūlaṭīkā / ៦. បដិច្ចសមុប្បាទវិភង្គោ • 6. Paṭiccasamuppādavibhaṅgo

    ដីកា • Tīkā / អភិធម្មបិដក (ដីកា) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / វិភង្គ-អនុដីកា • Vibhaṅga-anuṭīkā / ៦. បដិច្ចសមុប្បាទវិភង្គោ • 6. Paṭiccasamuppādavibhaṅgo


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact