| Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / பஞ்சபகரண-அட்ட²கதா² • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
1. குஸலத்திகவண்ணனா
1. Kusalattikavaṇṇanā
1. படிச்சவாரவண்ணனா
1. Paṭiccavāravaṇṇanā
1. பச்சயானுலோமங்
1. Paccayānulomaṃ
(1.) விப⁴ங்க³வாரோ
(1.) Vibhaṅgavāro
53. இதா³னி யா ஏதா பண்ணத்திவாரே குஸலத்திகங் நிஸ்ஸாய ஹேதுபச்சயாதி³வஸேன ஏகூனபஞ்ஞாஸங் ஆதி³ங் கத்வா நயமத்தங் த³ஸ்ஸெந்தேன அபரிமாணா புச்சா² த³ஸ்ஸிதா. தத்த² குஸலாகுஸலாதீ³னங் ஸஹுப்பத்தியா அபா⁴வதோ யா புச்சா² ‘‘குஸலங் த⁴ம்மங் படிச்ச அகுஸலோ த⁴ம்மோ உப்பஜ்ஜதி ஹேதுபச்சயா’’தி ஏவங் விஸ்ஸஜ்ஜனங் ந லப⁴ந்தி. தா பஹாய யா விஸ்ஸஜ்ஜனங் லப⁴ந்தி, தாயேவ விஸ்ஸஜ்ஜேதுங் அயங் குஸலங் த⁴ம்மங் படிச்ச குஸலோ த⁴ம்மோ உப்பஜ்ஜதி ஹேதுபச்சயாதிஆதி³னா நயேன படிச்சவாரஸ்ஸ நித்³தே³ஸவாரோ ஆரத்³தோ⁴.
53. Idāni yā etā paṇṇattivāre kusalattikaṃ nissāya hetupaccayādivasena ekūnapaññāsaṃ ādiṃ katvā nayamattaṃ dassentena aparimāṇā pucchā dassitā. Tattha kusalākusalādīnaṃ sahuppattiyā abhāvato yā pucchā ‘‘kusalaṃ dhammaṃ paṭicca akusalo dhammo uppajjati hetupaccayā’’ti evaṃ vissajjanaṃ na labhanti. Tā pahāya yā vissajjanaṃ labhanti, tāyeva vissajjetuṃ ayaṃ kusalaṃ dhammaṃ paṭicca kusalo dhammo uppajjati hetupaccayātiādinā nayena paṭiccavārassa niddesavāro āraddho.
தத்த² ஸியா – ஸசே இமா ஹேதுபச்சயாதி³வஸேன ஏகூனபஞ்ஞாஸங் புச்சா² ஸப்³ப³ஸோ விஸ்ஸஜ்ஜனங் ந லப⁴ந்தி, அத² கஸ்மா த³ஸ்ஸிதா? நனு யா லப⁴ந்தி, தாயேவ த³ஸ்ஸேதப்³பா³தி? ஆம, த³ஸ்ஸேதப்³பா³ ஸியுங். ததா² த³ஸ்ஸியமானா பன ஸப்³பே³ஸு திகது³கபட்டா²னாதீ³ஸு ஏகேகஸ்மிங் திகே, து³கே, து³கதிகே, திகது³கே, திகதிகே, து³கது³கே ச ஸங்கே²பங் அகத்வா த³ஸ்ஸேதப்³பா³யேவ ப⁴வெய்யுங். கஸ்மா? யஸ்மா யா குஸலத்திகே லப⁴ந்தி, ந தாயேவ வேத³னாத்திகாதீ³ஸு. த⁴ம்மானுலோமபச்சனீயே ச திகபட்டா²னே விதக்கத்திகபீதித்திகானங் விஸ்ஸஜ்ஜனே ஸப்³பா³பேதா விஸ்ஸஜ்ஜனங் லப⁴ந்தி, தஸ்மா உக்கட்ட²பரிச்சே²தே³ன ஏகேகஸ்மிங் திகே யத்தகாஹி புச்சா²ஹி ப⁴விதப்³ப³ங் ஸப்³பா³ குஸலத்திகே த³ஸ்ஸிதா. ஏவங் த³ஸ்ஸிதாஸு ஹி யா தத்த² விஸ்ஸஜ்ஜனங் ந லப⁴ந்தி, தா பஹாய யா லப⁴ந்தி, தா வுச்சமானா ஸக்கா ஸுகே²ன விஜானிதுந்தி ஸுகே²ன விஜானநத்த²ங் ஸப்³பா³பி குஸலத்திகே த³ஸ்ஸிதா. யா பனெத்த² விஸ்ஸஜ்ஜனங் ந லப⁴ந்தி, தா பஹாய யா லப⁴ந்தி, தாயேவ விஸ்ஸஜ்ஜிதாதி வேதி³தப்³பா³.
Tattha siyā – sace imā hetupaccayādivasena ekūnapaññāsaṃ pucchā sabbaso vissajjanaṃ na labhanti, atha kasmā dassitā? Nanu yā labhanti, tāyeva dassetabbāti? Āma, dassetabbā siyuṃ. Tathā dassiyamānā pana sabbesu tikadukapaṭṭhānādīsu ekekasmiṃ tike, duke, dukatike, tikaduke, tikatike, dukaduke ca saṅkhepaṃ akatvā dassetabbāyeva bhaveyyuṃ. Kasmā? Yasmā yā kusalattike labhanti, na tāyeva vedanāttikādīsu. Dhammānulomapaccanīye ca tikapaṭṭhāne vitakkattikapītittikānaṃ vissajjane sabbāpetā vissajjanaṃ labhanti, tasmā ukkaṭṭhaparicchedena ekekasmiṃ tike yattakāhi pucchāhi bhavitabbaṃ sabbā kusalattike dassitā. Evaṃ dassitāsu hi yā tattha vissajjanaṃ na labhanti, tā pahāya yā labhanti, tā vuccamānā sakkā sukhena vijānitunti sukhena vijānanatthaṃ sabbāpi kusalattike dassitā. Yā panettha vissajjanaṃ na labhanti, tā pahāya yā labhanti, tāyeva vissajjitāti veditabbā.
தத்த² குஸலங் த⁴ம்மங் படிச்சாதி சதுபூ⁴மககுஸலத⁴ம்மேஸு வேத³னாக்க²ந்தா⁴தி³பே⁴த³ங் ஏகங் த⁴ம்மங் படிச்ச படிக³ந்த்வா ஸஹுப்பத்திஸங்கா²தேன ஸதி³ஸபா⁴வேன பத்வா, தேன ஸத்³தி⁴ங் ஏகதோ உப்பத்திபா⁴வங் உபக³ந்த்வாதி அத்தோ². குஸலோ த⁴ம்மோதி சதுபூ⁴மககுஸலத⁴ம்மேஸுயேவ ஸஞ்ஞாக்க²ந்தா⁴தி³பே⁴தோ³ ஏகோ த⁴ம்மோ. உப்பஜ்ஜதீதி உப்பாத³தோ யாவ நிரோத⁴க³மனா உத்³த⁴ங் பஜ்ஜதி, நிப்³ப³த்ததீதிபி அத்தோ² . அத்தானங் லப⁴தி, உப்பாதா³த³யோ தயோபி க²ணே பாபுணாதீதி வுத்தங் ஹோதி. ஹேதுபச்சயாதி குஸலஹேதுனா ஹேதுபச்சயபா⁴வங் ஸாதெ⁴ந்தேன.
Tattha kusalaṃ dhammaṃ paṭiccāti catubhūmakakusaladhammesu vedanākkhandhādibhedaṃ ekaṃ dhammaṃ paṭicca paṭigantvā sahuppattisaṅkhātena sadisabhāvena patvā, tena saddhiṃ ekato uppattibhāvaṃ upagantvāti attho. Kusalo dhammoti catubhūmakakusaladhammesuyeva saññākkhandhādibhedo eko dhammo. Uppajjatīti uppādato yāva nirodhagamanā uddhaṃ pajjati, nibbattatītipi attho . Attānaṃ labhati, uppādādayo tayopi khaṇe pāpuṇātīti vuttaṃ hoti. Hetupaccayāti kusalahetunā hetupaccayabhāvaṃ sādhentena.
ஏவங் ‘‘உப்பஜ்ஜெய்யா’’தி புச்சா²ய ‘‘உப்பஜ்ஜதீ’’தி விஸ்ஸஜ்ஜனங் வத்வா இதா³னி யங் த⁴ம்மங் படிச்ச யோ த⁴ம்மோ உப்பஜ்ஜதி, தங் த⁴ம்மங் க²ந்த⁴வஸேன த³ஸ்ஸேதுங் குஸலங் ஏகங் க²ந்த⁴ந்திஆதி³மாஹ. தத்த² ஏகந்தி வேத³னாதீ³ஸு சதூஸு யங்கிஞ்சி ஏகங். தயோ க²ந்தா⁴தி யோ யோ பச்சயபா⁴வேன க³ஹிதோ, தங் தங் ட²பெத்வா அவஸேஸா தயோ க²ந்தா⁴. தயோ க²ந்தே⁴தி வேத³னாதீ³ஸு யோ ஏகோ க²ந்தோ⁴ உப்பஜ்ஜதீதி க³ஹிதோ, தங் ட²பெத்வா ஸேஸே தயோ. த்³வே க²ந்தே⁴தி வேத³னாஸஞ்ஞாது³காதீ³ஸு ச²ஸு து³கேஸு யேகேசி த்³வே க²ந்தே⁴ படிச்ச. த்³வே க²ந்தா⁴தி யே யே பச்சயபா⁴வேன க³ஹிதா, தே தே ட²பெத்வா அவஸேஸா த்³வே க²ந்தா⁴ குஸலஹேதுனா ஹேதுபச்சயபா⁴வங் ஸாதெ⁴ந்தேன உப்பஜ்ஜந்தீதி அத்தோ².
Evaṃ ‘‘uppajjeyyā’’ti pucchāya ‘‘uppajjatī’’ti vissajjanaṃ vatvā idāni yaṃ dhammaṃ paṭicca yo dhammo uppajjati, taṃ dhammaṃ khandhavasena dassetuṃ kusalaṃ ekaṃ khandhantiādimāha. Tattha ekanti vedanādīsu catūsu yaṃkiñci ekaṃ. Tayo khandhāti yo yo paccayabhāvena gahito, taṃ taṃ ṭhapetvā avasesā tayo khandhā. Tayo khandheti vedanādīsu yo eko khandho uppajjatīti gahito, taṃ ṭhapetvā sese tayo. Dve khandheti vedanāsaññādukādīsu chasu dukesu yekeci dve khandhe paṭicca. Dve khandhāti ye ye paccayabhāvena gahitā, te te ṭhapetvā avasesā dve khandhā kusalahetunā hetupaccayabhāvaṃ sādhentena uppajjantīti attho.
யஸ்மா பன ஏகோ க²ந்தோ⁴ ஏகஸ்ஸேவ த்³வின்னங்யேவ வா, த்³வே வா பன ஏகஸ்ஸேவ பச்சயோ நாம நத்தி², தஸ்மா ‘‘ஏகங் க²ந்த⁴ங் படிச்ச ஏகோ க²ந்தோ⁴, ஏகங் க²ந்த⁴ங் படிச்ச த்³வே க²ந்தா⁴, த்³வே க²ந்தே⁴ படிச்ச ஏகோ க²ந்தோ⁴’’தி ந வுத்தங். குஸலங் த⁴ம்மங் படிச்ச அப்³யாகதோ த⁴ம்மோ உப்பஜ்ஜதீதிஆதீ³ஸுபி வுத்தனயேனேவ அத்தோ² வேதி³தப்³போ³. சித்தஸமுட்டா²னங் ரூபந்தி இத³ங் படிச்சத்த²ஸ்ஸ ஸஹஜாதத்த²த்தா யங் குஸலேன ஸஹஜாதஞ்சேவ ஹேதுபச்சயஞ்ச லப⁴தி, தங் த³ஸ்ஸேதுங் வுத்தங். பரதோபி ஏவரூபேஸு டா²னேஸு அயமேவ நயோ.
Yasmā pana eko khandho ekasseva dvinnaṃyeva vā, dve vā pana ekasseva paccayo nāma natthi, tasmā ‘‘ekaṃ khandhaṃ paṭicca eko khandho, ekaṃ khandhaṃ paṭicca dve khandhā, dve khandhe paṭicca eko khandho’’ti na vuttaṃ. Kusalaṃ dhammaṃ paṭicca abyākato dhammo uppajjatītiādīsupi vuttanayeneva attho veditabbo. Cittasamuṭṭhānaṃ rūpanti idaṃ paṭiccatthassa sahajātatthattā yaṃ kusalena sahajātañceva hetupaccayañca labhati, taṃ dassetuṃ vuttaṃ. Paratopi evarūpesu ṭhānesu ayameva nayo.
விபாகாப்³யாகதங் கிரியாப்³யாகதந்தி எத்த² ஹேதுபச்சயாபா⁴வதோ அஹேதுகங், ரூபேன ஸத்³தி⁴ங் அனுப்பத்திதோ ஆருப்பவிபாகஞ்ச ந க³ஹேதப்³ப³ங். படிஸந்தி⁴க்க²ணேதி கடத்தாரூபஸங்கா²தஸ்ஸ அப்³யாகதஸ்ஸ அப்³யாகதங் படிச்ச உப்பத்தித³ஸ்ஸனத்த²ங் வுத்தங். விபாகாப்³யாகதந்தி தஸ்மிங் க²ணே விஜ்ஜமானாப்³யாகதவஸேன வுத்தங். க²ந்தே⁴ படிச்ச வத்து², வத்து²ங் படிச்ச க²ந்தா⁴தி இத³ங் கடத்தாரூபக்³க³ஹணேன வத்து²ம்ஹி க³ஹிதேபி வத்து²ங் படிச்ச க²ந்தா⁴னங் உப்பத்தித³ஸ்ஸனத்த²ங் வுத்தங்.
Vipākābyākataṃ kiriyābyākatanti ettha hetupaccayābhāvato ahetukaṃ, rūpena saddhiṃ anuppattito āruppavipākañca na gahetabbaṃ. Paṭisandhikkhaṇeti kaṭattārūpasaṅkhātassa abyākatassa abyākataṃ paṭicca uppattidassanatthaṃ vuttaṃ. Vipākābyākatanti tasmiṃ khaṇe vijjamānābyākatavasena vuttaṃ. Khandhe paṭicca vatthu, vatthuṃ paṭicca khandhāti idaṃ kaṭattārūpaggahaṇena vatthumhi gahitepi vatthuṃ paṭicca khandhānaṃ uppattidassanatthaṃ vuttaṃ.
ஏகங் மஹாபூ⁴தந்திஆதி³ ரூபாப்³யாகதங் படிச்ச ரூபாப்³யாகதஸ்ஸ உப்பத்தித³ஸ்ஸனத்த²ங் வுத்தங். ஏகங் க²ந்த⁴ந்திஆதீ³ஸு வுத்தனயேனேவ பனெத்த² அத்த²யோஜனா வேதி³தப்³பா³. ஏவங் ரூபாப்³யாகதம்ஹி பூ⁴தே படிச்ச பூ⁴தானங் உப்பத்திங் வத்வா இதா³னி பூ⁴தே படிச்ச உபாதா³ரூபானங் உப்பத்திங் த³ஸ்ஸேதுங் மஹாபூ⁴தே படிச்ச சித்தஸமுட்டா²னந்திஆதி³ வுத்தங். ஏவங் ஸந்தே உபாதா³ரூபந்தி எத்தகமேவ வத்தப்³ப³ங், இதரத்³வயங் கஸ்மா வுத்தந்தி? மஹாபூ⁴தேபி படிச்ச உப்பத்தித³ஸ்ஸனத்த²ங். யஞ்ஹி ஹெட்டா² ‘‘சித்தஸமுட்டா²னஞ்ச ரூபங் கடத்தா ச ரூப’’ந்தி த³ஸ்ஸிதங், தங் ந கேவலங் க²ந்தே⁴யேவ ச படிச்ச உப்பஜ்ஜதி, மஹாபூ⁴தேபி பன படிச்ச உப்பஜ்ஜதீதி த³ஸ்ஸனத்த²மித³ங் வுத்தந்தி வேதி³தப்³ப³ங். தத்த² சித்தஸமுட்டா²னங் பவத்தேயேவ, கடத்தாரூபங் படிஸந்தி⁴யம்பி. உபாதா³ரூபந்தி தஸ்ஸேவ உப⁴யஸ்ஸ விஸேஸனங்.
Ekaṃ mahābhūtantiādi rūpābyākataṃ paṭicca rūpābyākatassa uppattidassanatthaṃ vuttaṃ. Ekaṃ khandhantiādīsu vuttanayeneva panettha atthayojanā veditabbā. Evaṃ rūpābyākatamhi bhūte paṭicca bhūtānaṃ uppattiṃ vatvā idāni bhūte paṭicca upādārūpānaṃ uppattiṃ dassetuṃ mahābhūtepaṭicca cittasamuṭṭhānantiādi vuttaṃ. Evaṃ sante upādārūpanti ettakameva vattabbaṃ, itaradvayaṃ kasmā vuttanti? Mahābhūtepi paṭicca uppattidassanatthaṃ. Yañhi heṭṭhā ‘‘cittasamuṭṭhānañca rūpaṃ kaṭattā ca rūpa’’nti dassitaṃ, taṃ na kevalaṃ khandheyeva ca paṭicca uppajjati, mahābhūtepi pana paṭicca uppajjatīti dassanatthamidaṃ vuttanti veditabbaṃ. Tattha cittasamuṭṭhānaṃ pavatteyeva, kaṭattārūpaṃ paṭisandhiyampi. Upādārūpanti tasseva ubhayassa visesanaṃ.
குஸலே க²ந்தே⁴ ச மஹாபூ⁴தே ச படிச்சாதி எத்த² சித்தஸமுட்டா²னாவ மஹாபூ⁴தா க³ஹிதா. சித்தஸமுட்டா²னங் ரூபந்தி எத்த² பன பூ⁴தரூபம்பி உபாதா³ரூபம்பி க³ஹிதங். ‘‘ஏகங் மஹாபூ⁴தங் படிச்ச தயோ மஹாபூ⁴தா’’திஆதி³னா நயேன ஹி பூ⁴தரூபம்பி க²ந்தே⁴ ச மஹாபூ⁴தே ச படிச்ச உப்பஜ்ஜதி. மஹாபூ⁴தே படிச்ச உபாதா³ரூபந்தி வுத்தனயேன உபாதா³ரூபம்பி. அகுஸலஞ்ச அப்³யாகதஞ்சாதி பஞ்ஹாவிஸ்ஸஜ்ஜனேஸுபி ஏஸேவ நயோ. ஏவங் ஹேதுபச்சயே நவ புச்சா² விஸ்ஸஜ்ஜிதா. ஏதாயேவ ஹி எத்த² லப்³ப⁴ந்தி, ஸேஸா சத்தாலீஸ மோக⁴புச்சா²தி ந விஸ்ஸஜ்ஜிதா. இமினா உபாயேன ஆரம்மணபச்சயாதீ³ஸுபி புச்சா²விஸ்ஸஜ்ஜனானங் அத்தோ² வேதி³தப்³போ³. தத்த² தத்த² பன விசாரேதப்³ப³யுத்தகமேவ விசாரயிஸ்ஸாம.
Kusale khandhe ca mahābhūte ca paṭiccāti ettha cittasamuṭṭhānāva mahābhūtā gahitā. Cittasamuṭṭhānaṃ rūpanti ettha pana bhūtarūpampi upādārūpampi gahitaṃ. ‘‘Ekaṃ mahābhūtaṃ paṭicca tayo mahābhūtā’’tiādinā nayena hi bhūtarūpampi khandhe ca mahābhūte ca paṭicca uppajjati. Mahābhūte paṭicca upādārūpanti vuttanayena upādārūpampi. Akusalañca abyākatañcāti pañhāvissajjanesupi eseva nayo. Evaṃ hetupaccaye nava pucchā vissajjitā. Etāyeva hi ettha labbhanti, sesā cattālīsa moghapucchāti na vissajjitā. Iminā upāyena ārammaṇapaccayādīsupi pucchāvissajjanānaṃ attho veditabbo. Tattha tattha pana vicāretabbayuttakameva vicārayissāma.
54. ஆரம்மணபச்சயே தாவ ரூபஸ்ஸ ஆரம்மணபச்சயவஸேன அனுப்பத்திதோ தாஸு நவஸு ரூபமிஸ்ஸகா பஹாய திஸ்ஸோவ புச்சா² விஸ்ஸஜ்ஜிதா. தேனேவ ச காரணேன ‘‘வத்து²ங் படிச்ச க²ந்தா⁴’’தி வத்வா ‘‘க²ந்தே⁴ படிச்ச வத்தூ²’’தி ந வுத்தங். ந ஹி தங் ஆரம்மணபச்சயேன உப்பஜ்ஜதி.
54. Ārammaṇapaccaye tāva rūpassa ārammaṇapaccayavasena anuppattito tāsu navasu rūpamissakā pahāya tissova pucchā vissajjitā. Teneva ca kāraṇena ‘‘vatthuṃ paṭicca khandhā’’ti vatvā ‘‘khandhe paṭicca vatthū’’ti na vuttaṃ. Na hi taṃ ārammaṇapaccayena uppajjati.
55. அதி⁴பதிபச்சயே விபாகாப்³யாகதந்தி லோகுத்தரமேவ ஸந்தா⁴ய வுத்தங். தேனேவெத்த² ‘‘படிஸந்தி⁴க்க²ணே’’தி ந க³ஹிதங். ஸேஸங் ஹேதுபச்சயஸதி³ஸமேவ.
55. Adhipatipaccaye vipākābyākatanti lokuttarameva sandhāya vuttaṃ. Tenevettha ‘‘paṭisandhikkhaṇe’’ti na gahitaṃ. Sesaṃ hetupaccayasadisameva.
56. அனந்தரஸமந்தரேஸுபி ரூபங் ந லப்³ப⁴தீதி ஆரம்மணபச்சயே விய திஸ்ஸோவ புச்சா².
56. Anantarasamantaresupi rūpaṃ na labbhatīti ārammaṇapaccaye viya tissova pucchā.
57. ஸஹஜாதபச்சயே படிஸந்தி⁴க்க²ணேதி பஞ்சவோகாரே படிஸந்தி⁴வஸேன வுத்தங். ஹெட்டா² பன பச்சயவிப⁴ங்கே³ ‘‘ஓக்கந்திக்க²ணே’’தி ஆக³தங் தம்பி இமினா ஸத்³தி⁴ங் அத்த²தோ ஏகங், ப்³யஞ்ஜனமத்தமேவ ஹெத்த² நானந்தி. அபிச ‘‘திண்ணங் ஸன்னிபாதா க³ப்³ப⁴ஸ்ஸ அவக்கந்தி ஹோதீ’’தி (ம॰ நி॰ 1.408) வசனதோ ஓக்கந்தீதி பஞ்சவோகாரபடிஸந்தி⁴யாவேதங் நாமங். படிஸந்தீ⁴தி ஸப்³ப³ப⁴வஸாதா⁴ரணங். இத⁴ பன ‘‘கடத்தா ச ரூப’’ந்திஆதி³வசனதோ பஞ்சவோகாரபடிஸந்தி⁴யேவ அதி⁴ப்பேதா. ஸா ஹி ரூபஸ்ஸபி அரூபஸ்ஸபி பச்சயபா⁴வஞ்சேவ பச்சயுப்பன்னபா⁴வஞ்ச ஸங்க³ண்ஹாதி, தஸ்மா பரிபுண்ணவிஸ்ஸஜ்ஜனா ஹோதீதி க³ஹிதா. பா³ஹிரங் ஏகங் மஹாபூ⁴தந்தி அனிந்த்³ரியப³த்³தே⁴ஸு பத²வீபாஸாணாதீ³ஸு மஹாபூ⁴தங் ஸந்தா⁴ய வுத்தங். பச்சயவிப⁴ங்க³வாரஸ்மிஞ்ஹி சத்தாரோ மஹாபூ⁴தாதி அஜ்ஜ²த்திகஞ்ச பா³ஹிரஞ்ச ஏகதோ கத்வா க³ஹிதங். ஸங்கே²பதே³ஸனா ஹி ஸா. அயங் பன வித்தா²ரதே³ஸனா, தஸ்மா ஸப்³ப³ங் விப⁴ஜித்வா த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘பா³ஹிரங் ஏகங் மஹாபூ⁴த’’ந்திஆதி³மாஹ. அஸஞ்ஞஸத்தானங் ஏகங் மஹாபூ⁴தங் படிச்சாதி த்³விஸந்ததிஸமுட்டா²னபூ⁴தவஸேன வுத்தங். மஹாபூ⁴தே படிச்ச கடத்தாரூபந்தி இத³ங் பன கம்மஸமுட்டா²னவஸேனேவ வுத்தங். உபாதா³ரூபந்தி உதுஸமுட்டா²னவஸேனேவ.
57. Sahajātapaccaye paṭisandhikkhaṇeti pañcavokāre paṭisandhivasena vuttaṃ. Heṭṭhā pana paccayavibhaṅge ‘‘okkantikkhaṇe’’ti āgataṃ tampi iminā saddhiṃ atthato ekaṃ, byañjanamattameva hettha nānanti. Apica ‘‘tiṇṇaṃ sannipātā gabbhassa avakkanti hotī’’ti (ma. ni. 1.408) vacanato okkantīti pañcavokārapaṭisandhiyāvetaṃ nāmaṃ. Paṭisandhīti sabbabhavasādhāraṇaṃ. Idha pana ‘‘kaṭattā ca rūpa’’ntiādivacanato pañcavokārapaṭisandhiyeva adhippetā. Sā hi rūpassapi arūpassapi paccayabhāvañceva paccayuppannabhāvañca saṅgaṇhāti, tasmā paripuṇṇavissajjanā hotīti gahitā. Bāhiraṃ ekaṃ mahābhūtanti anindriyabaddhesu pathavīpāsāṇādīsu mahābhūtaṃ sandhāya vuttaṃ. Paccayavibhaṅgavārasmiñhi cattāro mahābhūtāti ajjhattikañca bāhirañca ekato katvā gahitaṃ. Saṅkhepadesanā hi sā. Ayaṃ pana vitthāradesanā, tasmā sabbaṃ vibhajitvā dassento ‘‘bāhiraṃ ekaṃ mahābhūta’’ntiādimāha. Asaññasattānaṃ ekaṃ mahābhūtaṃ paṭiccāti dvisantatisamuṭṭhānabhūtavasena vuttaṃ. Mahābhūte paṭicca kaṭattārūpanti idaṃ pana kammasamuṭṭhānavaseneva vuttaṃ. Upādārūpanti utusamuṭṭhānavaseneva.
58. அஞ்ஞமஞ்ஞபச்சயே க²ந்தே⁴ படிச்ச வத்து², வத்து²ங் படிச்ச க²ந்தா⁴தி சதுன்னம்பி க²ந்தா⁴னங் ஏகதோ வத்து²னா அஞ்ஞமஞ்ஞபச்சயதங் த³ஸ்ஸேதுங் வுத்தங்.
58. Aññamaññapaccaye khandhe paṭicca vatthu, vatthuṃ paṭicca khandhāti catunnampi khandhānaṃ ekato vatthunā aññamaññapaccayataṃ dassetuṃ vuttaṃ.
59. நிஸ்ஸயபச்சயே யஸ்மா படிச்சத்தோ² நாம ஸஹஜாதத்தோ², தஸ்மா யா ஹெட்டா² பச்சயவிப⁴ங்க³வாரே சக்கா²யதனாதீ³னங் நிஸ்ஸயபச்சயதா த³ஸ்ஸிதா, ந ஸா க³ஹிதா. சக்கா²யதனாதீ³னி ஹி புரேஜாதானி ஹுத்வா பச்சயா ஹொந்தி, இத⁴ ஸஹஜாதமேவ லப்³ப⁴தி. தேனேவ வுத்தங் – ‘‘நிஸ்ஸயபச்சயோ ஸஹஜாதபச்சயஸதி³ஸோ’’தி.
59. Nissayapaccaye yasmā paṭiccattho nāma sahajātattho, tasmā yā heṭṭhā paccayavibhaṅgavāre cakkhāyatanādīnaṃ nissayapaccayatā dassitā, na sā gahitā. Cakkhāyatanādīni hi purejātāni hutvā paccayā honti, idha sahajātameva labbhati. Teneva vuttaṃ – ‘‘nissayapaccayo sahajātapaccayasadiso’’ti.
60. உபனிஸ்ஸயபச்சயே ரூபஸ்ஸ உபனிஸ்ஸயபச்சயாபா⁴வா தீணேவ விஸ்ஸஜ்ஜனானி லப்³ப⁴ந்தி, தேன வுத்தங் ‘‘ஆரம்மணபச்சயஸதி³ஸ’’ந்தி. தத்த² கிஞ்சாபி ந ஸப்³பே³ குஸலாகுஸலாப்³யாகதா ஆரம்மணூபனிஸ்ஸயங் லப⁴ந்தி, யே பன லப⁴ந்தி, தேஸங் வஸேனேதங் வுத்தந்தி வேதி³தப்³ப³ங்.
60. Upanissayapaccaye rūpassa upanissayapaccayābhāvā tīṇeva vissajjanāni labbhanti, tena vuttaṃ ‘‘ārammaṇapaccayasadisa’’nti. Tattha kiñcāpi na sabbe kusalākusalābyākatā ārammaṇūpanissayaṃ labhanti, ye pana labhanti, tesaṃ vasenetaṃ vuttanti veditabbaṃ.
61. புரேஜாதபச்சயே வத்து²ங் புரேஜாதபச்சயாதி வத்து²ங் படிச்ச வத்து²னா புரேஜாதபச்சயதங் ஸாதெ⁴ந்தேன உப்பஜ்ஜந்தீதி அத்தோ². விபாகாப்³யாகதங் ஏகங் க²ந்த⁴ந்தி எத்த² யங் விபாகாப்³யாகதஸ்ஸ வத்து² ஓக்கந்திக்க²ணே ஸஹஜாதபச்சயோ ஹோதி, தங் புரேஜாதபச்சயபா⁴ஜனியத்தா இத⁴ ந க³ஹேதப்³ப³ங். யேபி குஸலாத³யோ ஆருப்பே புரேஜாதபச்சயங் ந லப⁴ந்தி, தேபி புரேஜாதபச்சயபா⁴ஜனியதோயேவ இத⁴ ந க³ஹேதப்³பா³. ஆரம்மணங் பன நியமதோ புரேஜாதபச்சயபா⁴வங் ந லப⁴தி. ரூபாயதனாதீ³னி ஹி சக்கு²விஞ்ஞாணாதீ³னங்யேவ புரேஜாதபச்சயதங் ஸாதெ⁴ந்தி, மனோவிஞ்ஞாணதா⁴துயா அதீதானாக³தானிபி ஆரம்மணங் ஹொந்தியேவ. தஸ்மா இத⁴ ந க³ஹிதங். க²ந்த⁴வஸேன ஹி அயங் தே³ஸனா, ந விஞ்ஞாணதா⁴துவஸேன. ‘‘விபாகாப்³யாகதங் ஏகங் க²ந்த⁴’’ந்தி தே³ஸனாய ச ஸப்³பா³பி விஞ்ஞாணதா⁴துயோ க³ஹிதா, ந சக்கு²விஞ்ஞாணதா⁴துஆத³யோ ஏவாதி.
61. Purejātapaccaye vatthuṃ purejātapaccayāti vatthuṃ paṭicca vatthunā purejātapaccayataṃ sādhentena uppajjantīti attho. Vipākābyākataṃ ekaṃ khandhanti ettha yaṃ vipākābyākatassa vatthu okkantikkhaṇe sahajātapaccayo hoti, taṃ purejātapaccayabhājaniyattā idha na gahetabbaṃ. Yepi kusalādayo āruppe purejātapaccayaṃ na labhanti, tepi purejātapaccayabhājaniyatoyeva idha na gahetabbā. Ārammaṇaṃ pana niyamato purejātapaccayabhāvaṃ na labhati. Rūpāyatanādīni hi cakkhuviññāṇādīnaṃyeva purejātapaccayataṃ sādhenti, manoviññāṇadhātuyā atītānāgatānipi ārammaṇaṃ hontiyeva. Tasmā idha na gahitaṃ. Khandhavasena hi ayaṃ desanā, na viññāṇadhātuvasena. ‘‘Vipākābyākataṃ ekaṃ khandha’’nti desanāya ca sabbāpi viññāṇadhātuyo gahitā, na cakkhuviññāṇadhātuādayo evāti.
பச்சா²ஜாதோ குஸலாகுஸலானங் பச்சயோ ந ஹோதி, அப்³யாகதஸ்ஸபி உபத்த²ம்ப⁴கோவ ந ஜனகோ, தஸ்மா ‘‘உப்பஜ்ஜதி பச்சா²ஜாதபச்சயா’’தி ஏவங் வத்தப்³போ³ ஏகத⁴ம்மோபி நத்தீ²தி பச்சா²ஜாதபச்சயவஸேன விஸ்ஸஜ்ஜனங் ந கதங்.
Pacchājāto kusalākusalānaṃ paccayo na hoti, abyākatassapi upatthambhakova na janako, tasmā ‘‘uppajjati pacchājātapaccayā’’ti evaṃ vattabbo ekadhammopi natthīti pacchājātapaccayavasena vissajjanaṃ na kataṃ.
62. ஆஸேவனபச்சயே காமங் ஸப்³பா³ கிரியா ஆஸேவனபச்சயங் ந லப⁴ந்தி, லப்³ப⁴மானவஸேன பன ‘‘கிரியாப்³யாகத’’ந்தி வுத்தங். தஸ்மா ஜவனகிரியாவெத்த² க³ஹிதாதி வேதி³தப்³பா³.
62. Āsevanapaccaye kāmaṃ sabbā kiriyā āsevanapaccayaṃ na labhanti, labbhamānavasena pana ‘‘kiriyābyākata’’nti vuttaṃ. Tasmā javanakiriyāvettha gahitāti veditabbā.
63. கம்மபச்சயே குஸலாகுஸலேஸு ஏகக்க²ணிகோ கம்மபச்சயோ வேதி³தப்³போ³, ததா² கிரியாப்³யாகதே. விபாகாப்³யாகதே பன நானாக்க²ணிகோபி, ததா² படிஸந்தி⁴க்க²ணே மஹாபூ⁴தானங். சித்தஸமுட்டா²னானங் பன ஏகக்க²ணிகோ. கடத்தாரூபானங் நானாக்க²ணிகோவ ததா² அஸஞ்ஞஸத்தரூபானங். கடத்தாரூபங் பனெத்த² ஜீவிதிந்த்³ரியங். ஸேஸங் ந ஏகந்ததோ கம்மஸமுட்டா²னத்தா உபாதா³ரூபந்தி வுத்தங். ஏவங் ஸந்தேபி இத⁴ கம்மஸமுட்டா²னமேவ அதி⁴ப்பேதங்.
63. Kammapaccaye kusalākusalesu ekakkhaṇiko kammapaccayo veditabbo, tathā kiriyābyākate. Vipākābyākate pana nānākkhaṇikopi, tathā paṭisandhikkhaṇe mahābhūtānaṃ. Cittasamuṭṭhānānaṃ pana ekakkhaṇiko. Kaṭattārūpānaṃ nānākkhaṇikova tathā asaññasattarūpānaṃ. Kaṭattārūpaṃ panettha jīvitindriyaṃ. Sesaṃ na ekantato kammasamuṭṭhānattā upādārūpanti vuttaṃ. Evaṃ santepi idha kammasamuṭṭhānameva adhippetaṃ.
64. விபாகபச்சயே குஸலாகுஸலங் கிரியஞ்ச ந லப்³ப⁴தீதி அப்³யாகதவஸேனேவ விஸ்ஸஜ்ஜனங் கதங். சித்தஸமுட்டா²னந்தி விபாகசித்தஸமுட்டா²னமேவ. கடத்தாரூபந்தி யதா²லாப⁴வஸேன இந்த்³ரியரூபஞ்ச வத்து²ரூபஞ்ச. உபாதா³ரூபந்தி தத³வஸேஸங் தஸ்மிங் ஸமயே விஜ்ஜமானகங் உபாதா³ரூபங்.
64. Vipākapaccaye kusalākusalaṃ kiriyañca na labbhatīti abyākatavaseneva vissajjanaṃ kataṃ. Cittasamuṭṭhānanti vipākacittasamuṭṭhānameva. Kaṭattārūpanti yathālābhavasena indriyarūpañca vatthurūpañca. Upādārūpanti tadavasesaṃ tasmiṃ samaye vijjamānakaṃ upādārūpaṃ.
65. ஆஹாரபச்சயே ஸப்³பே³ஸம்பி குஸலாதீ³னங் க²ந்தா⁴னங் சித்தஸமுட்டா²னரூபஸ்ஸ ச அரூபாஹாரவஸேன உப்பத்தி வேதி³தப்³பா³, ததா² படிஸந்தி⁴க்க²ணே மஹாபூ⁴தானங். சித்தஸமுட்டா²னந்தி ப⁴வங்கா³தி³சித்தஸமுட்டா²னங். ஆஹாரஸமுட்டா²னந்தி கப³ளீகாராஹாரஸமுட்டா²னங் . சித்தஸமுட்டா²னந்தி குஸலாகுஸலசித்தஸமுட்டா²னமேவ. பச்சயவிப⁴ங்க³வாரே ஆஹாரபடிபாடியா பட²மங் கப³ளீகாரோ ஆஹாரோ த³ஸ்ஸிதோ, இத⁴ பன குஸலங் த⁴ம்மந்தி புச்சா²வஸேன பட²மங் அரூபாஹாரா த³ஸ்ஸிதாதி வேதி³தப்³பா³.
65. Āhārapaccaye sabbesampi kusalādīnaṃ khandhānaṃ cittasamuṭṭhānarūpassa ca arūpāhāravasena uppatti veditabbā, tathā paṭisandhikkhaṇe mahābhūtānaṃ. Cittasamuṭṭhānanti bhavaṅgādicittasamuṭṭhānaṃ. Āhārasamuṭṭhānanti kabaḷīkārāhārasamuṭṭhānaṃ . Cittasamuṭṭhānanti kusalākusalacittasamuṭṭhānameva. Paccayavibhaṅgavāre āhārapaṭipāṭiyā paṭhamaṃ kabaḷīkāro āhāro dassito, idha pana kusalaṃ dhammanti pucchāvasena paṭhamaṃ arūpāhārā dassitāti veditabbā.
66. இந்த்³ரியபச்சயே பச்சயவிப⁴ங்கே³ இந்த்³ரியபடிபாடியா பட²மங் சக்கு²ந்த்³ரியாதீ³னி த³ஸ்ஸிதானி, இத⁴ பன குஸலாதி³புச்சா²வஸேன பட²மங் அரூபிந்த்³ரியானங் பச்சயதா த³ஸ்ஸிதா. தத்த² குஸலாதீ³ஸு யதா²லாப⁴வஸேன அரூபிந்த்³ரியா க³ஹேதப்³பா³. அஸஞ்ஞஸத்தானங் பூ⁴தரூபேஸுபி ஜீவிதிந்த்³ரியந்தி.
66. Indriyapaccaye paccayavibhaṅge indriyapaṭipāṭiyā paṭhamaṃ cakkhundriyādīni dassitāni, idha pana kusalādipucchāvasena paṭhamaṃ arūpindriyānaṃ paccayatā dassitā. Tattha kusalādīsu yathālābhavasena arūpindriyā gahetabbā. Asaññasattānaṃ bhūtarūpesupi jīvitindriyanti.
67. ஜா²னமக்³க³பச்சயேஸு ஹேதுபச்சயஸதி³ஸமேவ விஸ்ஸஜ்ஜனங், தேனேவெத்த² ‘‘ஹேதுபச்சயஸதி³ஸ’’ந்தி வுத்தங்.
67. Jhānamaggapaccayesu hetupaccayasadisameva vissajjanaṃ, tenevettha ‘‘hetupaccayasadisa’’nti vuttaṃ.
68. ஸம்பயுத்தபச்சயே விஸ்ஸஜ்ஜனங் ஆரம்மணபச்சயக³திகங், தேனேவெத்த² ‘‘ஆரம்மணபச்சயஸதி³ஸ’’ந்தி வுத்தங்.
68. Sampayuttapaccaye vissajjanaṃ ārammaṇapaccayagatikaṃ, tenevettha ‘‘ārammaṇapaccayasadisa’’nti vuttaṃ.
69. விப்பயுத்தபச்சயே வத்து²ங் விப்பயுத்தபச்சயாதி வத்து²ங் படிச்ச விப்பயுத்தபச்சயா, வத்து²னா விப்பயுத்தபச்சயதங் ஸாதெ⁴ந்தேன உப்பஜ்ஜந்தீதி அத்தோ². க²ந்தே⁴ விப்பயுத்தபச்சயாதி க²ந்தே⁴ படிச்ச விப்பயுத்தபச்சயா, க²ந்தே⁴ஹி விப்பயுத்தபச்சயதங் ஸாதெ⁴ந்தேஹி உப்பஜ்ஜதீதி அத்தோ². க²ந்தா⁴ வத்து²ங் விப்பயுத்தபச்சயாதி வத்து²ங் படிச்ச க²ந்தா⁴ விப்பயுத்தபச்சயா. வத்து²னா விப்பயுத்தபச்சயதங் ஸாதெ⁴ந்தேன உப்பஜ்ஜந்தீதி அத்தோ². சித்தஸமுட்டா²னரூபங் க²ந்தே⁴ விப்பயுத்தபச்சயாதி க²ந்தே⁴ படிச்ச விப்பயுத்தபச்சயா சித்தஸமுட்டா²னங் ரூபங் க²ந்தே⁴ஹி விப்பயுத்தபச்சயதங் ஸாதெ⁴ந்தேஹி உப்பஜ்ஜதீதி அத்தோ². ஸேஸவிஸ்ஸஜ்ஜனேஸுபி வத்து²ங் விப்பயுத்தபச்சயாதிஆதீ³ஸுபி வுத்தனயேனேவத்தோ² வேதி³தப்³போ³. விபாகாப்³யாகதே செத்த² வத்து²க்³க³ஹணேன சக்கா²தீ³னி ஸங்க³ஹிதப்³பா³னி. ஏகங் மஹாபூ⁴தந்திஆதி³ ரூபாப்³யாகதஸ்ஸ பச்சயபா⁴வங் த³ஸ்ஸேதுங் வுத்தங். சித்தஸமுட்டா²னந்தி அப்³யாகதசித்தஸமுட்டா²னம்பி குஸலாகுஸலசித்தஸமுட்டா²னம்பி.
69. Vippayuttapaccaye vatthuṃ vippayuttapaccayāti vatthuṃ paṭicca vippayuttapaccayā, vatthunā vippayuttapaccayataṃ sādhentena uppajjantīti attho. Khandhe vippayuttapaccayāti khandhe paṭicca vippayuttapaccayā, khandhehi vippayuttapaccayataṃ sādhentehi uppajjatīti attho. Khandhā vatthuṃ vippayuttapaccayāti vatthuṃ paṭicca khandhā vippayuttapaccayā. Vatthunā vippayuttapaccayataṃ sādhentena uppajjantīti attho. Cittasamuṭṭhānarūpaṃ khandhe vippayuttapaccayāti khandhe paṭicca vippayuttapaccayā cittasamuṭṭhānaṃ rūpaṃ khandhehi vippayuttapaccayataṃ sādhentehi uppajjatīti attho. Sesavissajjanesupi vatthuṃ vippayuttapaccayātiādīsupi vuttanayenevattho veditabbo. Vipākābyākate cettha vatthuggahaṇena cakkhādīni saṅgahitabbāni. Ekaṃ mahābhūtantiādi rūpābyākatassa paccayabhāvaṃ dassetuṃ vuttaṃ. Cittasamuṭṭhānanti abyākatacittasamuṭṭhānampi kusalākusalacittasamuṭṭhānampi.
70. அத்தி²பச்சயே ஸப்³ப³ங் ஸஹஜாதபச்சயக³திகங். தேனேவெத்த² ‘‘ஸஹஜாதபச்சயஸதி³ஸ’’ந்தி வுத்தங்.
70. Atthipaccaye sabbaṃ sahajātapaccayagatikaṃ. Tenevettha ‘‘sahajātapaccayasadisa’’nti vuttaṃ.
71-72. நத்தி²விக³தா ஆரம்மணபச்சயக³திகா, அவிக³தங் ஸஹஜாதக³திகங். தேனேவெத்த² ‘‘ஆரம்மணபச்சயஸதி³ஸங், ஸஹஜாதபச்சயஸதி³ஸ’’ந்தி வுத்தங் . இமே தேவீஸதி பச்சயாதி ஸங்கி²பித்வா த³ஸ்ஸிதானங் வஸேனேதங் வுத்தங். வித்தா²ரேதப்³பா³தி யா புச்சா² விஸ்ஸஜ்ஜனங் லப⁴ந்தி, தாஸங் வஸேன வித்தா²ரேதப்³பா³. அயங் ஹேதுபச்சயங் ஆதி³ங் கத்வா ஏகமூலகே பச்சயானுலோமே படிச்சவாரஸ்ஸ குஸலத்திகவிஸ்ஸஜ்ஜனே அத்த²வண்ணனா.
71-72. Natthivigatā ārammaṇapaccayagatikā, avigataṃ sahajātagatikaṃ. Tenevettha ‘‘ārammaṇapaccayasadisaṃ, sahajātapaccayasadisa’’nti vuttaṃ . Ime tevīsati paccayāti saṅkhipitvā dassitānaṃ vasenetaṃ vuttaṃ. Vitthāretabbāti yā pucchā vissajjanaṃ labhanti, tāsaṃ vasena vitthāretabbā. Ayaṃ hetupaccayaṃ ādiṃ katvā ekamūlake paccayānulome paṭiccavārassa kusalattikavissajjane atthavaṇṇanā.
(2.) ஸங்க்²யாவாரோ
(2.) Saṅkhyāvāro
73. இதா³னி யே எத்த² ஹேதுபச்சயாதீ³ஸு ஏகேகஸ்மிங் பச்சயே விஸ்ஸஜ்ஜனவாரா லத்³தா⁴, தே க³ணனவஸேன த³ஸ்ஸேதுங் ஹேதுயா நவாதிஆதி³ ஆரத்³த⁴ங். தத்த² ஹேதுயா நவாதி ஹேதுபச்சயே நவ புச்சா²விஸ்ஸஜ்ஜனவாரா ஹொந்தி. ஸெய்யதி²த³ங் – குஸலேன குஸலங், குஸலேன அப்³யாகதங், குஸலேன குஸலாப்³யாகதங்; அகுஸலேன அகுஸலங், அகுஸலேன அப்³யாகதங், அகுஸலேன அகுஸலாப்³யாகதங், அப்³யாகதேன அப்³யாகதங், குஸலாப்³யாகதேன அப்³யாகதங், அகுஸலாப்³யாகதேன அப்³யாகதந்தி.
73. Idāni ye ettha hetupaccayādīsu ekekasmiṃ paccaye vissajjanavārā laddhā, te gaṇanavasena dassetuṃ hetuyā navātiādi āraddhaṃ. Tattha hetuyā navāti hetupaccaye nava pucchāvissajjanavārā honti. Seyyathidaṃ – kusalena kusalaṃ, kusalena abyākataṃ, kusalena kusalābyākataṃ; akusalena akusalaṃ, akusalena abyākataṃ, akusalena akusalābyākataṃ, abyākatena abyākataṃ, kusalābyākatena abyākataṃ, akusalābyākatena abyākatanti.
ஆரம்மணே தீணீதி குஸலேன குஸலங், அகுஸலேன அகுஸலங், அப்³யாகதேன அப்³யாகதங். அதி⁴பதியா நவாதி ஹேதுயா வுத்தஸதி³ஸாவ. த்³வாத³ஸஸு ஹி பச்சயேஸு நவ நவாதி வுத்தங். ஸப்³பே³ஸுபி புச்சா²விஸ்ஸஜ்ஜனானி ஹேதுபச்சயஸதி³ஸானேவ. விப⁴ங்கே³ பன அத்தி² விஸேஸோ. த³ஸஸு பச்சயேஸு தீணி தீணீதி வுத்தங். ஸப்³பே³ஸுபி புச்சா²விஸ்ஸஜ்ஜனானி ஆரம்மணஸதி³ஸானேவ. விப⁴ங்கே³ பன அத்தி² விஸேஸோ. அஞ்ஞமஞ்ஞபச்சயஸ்மிஞ்ஹி அப்³யாகதபத³ஸ்ஸ விஸ்ஸஜ்ஜனே ரூபம்பி லப்³ப⁴தி, ததா² புரேஜாதபச்சயே. ஆஸேவனபச்சயே விபாகானி சேவ வீதி²சித்தானி ச ந லப்³ப⁴ந்தி. விபாகே ஏகந்தி அப்³யாகதமேவ. ஏவமெத்த² ஸங்கே²பதோ நவ தீணி ஏகந்தி, திவிதோ⁴வ வாரபரிச்சே²தோ³. வித்தா²ரதோ த்³வாத³ஸ நவகா, த³ஸ திகா, ஏகங் ஏககந்தி ஸப்³பே³ஸுபி தேவீஸதியா பச்சயேஸு ஏகூனசத்தாலீஸாதி⁴கங் வாரஸதங் ஹோதி, ஏகூனசத்தாலீஸாதி⁴கஞ்ச புச்சா²ஸதங். ஏகூனசத்தாலீஸாதி⁴கங் புச்சா²விஸ்ஸஜ்ஜனஸதந்திபி தஸ்ஸேவ நாமங்.
Ārammaṇetīṇīti kusalena kusalaṃ, akusalena akusalaṃ, abyākatena abyākataṃ. Adhipatiyā navāti hetuyā vuttasadisāva. Dvādasasu hi paccayesu nava navāti vuttaṃ. Sabbesupi pucchāvissajjanāni hetupaccayasadisāneva. Vibhaṅge pana atthi viseso. Dasasu paccayesu tīṇi tīṇīti vuttaṃ. Sabbesupi pucchāvissajjanāni ārammaṇasadisāneva. Vibhaṅge pana atthi viseso. Aññamaññapaccayasmiñhi abyākatapadassa vissajjane rūpampi labbhati, tathā purejātapaccaye. Āsevanapaccaye vipākāni ceva vīthicittāni ca na labbhanti. Vipāke ekanti abyākatameva. Evamettha saṅkhepato nava tīṇi ekanti, tividhova vāraparicchedo. Vitthārato dvādasa navakā, dasa tikā, ekaṃ ekakanti sabbesupi tevīsatiyā paccayesu ekūnacattālīsādhikaṃ vārasataṃ hoti, ekūnacattālīsādhikañca pucchāsataṃ. Ekūnacattālīsādhikaṃ pucchāvissajjanasatantipi tasseva nāmaṃ.
74. ஏவங் ஹேதுபச்சயாதி³கே ஏகமூலகே க³ணனங் த³ஸ்ஸெத்வா இதோ பரேஸு து³மூலகாதீ³ஸு வித்தா²ரதே³ஸனங் ஸங்கி²பித்வா ஏகமூலகே த³ஸ்ஸிதாய தே³ஸனாய லப்³ப⁴மானக³ணனஞ்ஞேவ ஆதா³ய வாரபரிச்சே²த³ங் த³ஸ்ஸேதுங் து³மூலகே தாவ ஹேதுபச்சயா ஆரம்மணே தீணீதிஆதி³மாஹ. தத்ரித³ங் லக்க²ணங் – ப³ஹுக³ணனோபி பச்சயோ அப³ஹுக³ணனேன ஸத்³தி⁴ங் யுத்தோ தேன ஸமானக³ணனோவ ஹோதி. தேன வுத்தங் ‘‘ஹேதுபச்சயா ஆரம்மணே தீணீ’’தி. ஹேதுஆரம்மணது³கே ஆரம்மணே வுத்தானி தீணேவ விஸ்ஸஜ்ஜனானி லப்³ப⁴ந்தீதி அத்தோ². ஸமானக³ணனோ பன ஸமானக³ணனேன ஸத்³தி⁴ங் யுத்தோ அபரிஹீனக³ணனோவ ஹோதி. தேன வுத்தங் ‘‘ஹேதுபச்சயா அதி⁴பதியா நவா’’தி. ஹேதாதி⁴பதிது³கே நவேவ விஸ்ஸஜ்ஜனானி லப்³ப⁴ந்தீதி அத்தோ². விபாகே ஏகந்தி ஹேதுவிபாகது³கே விபாகே வுத்தங் ஏகமேவ விஸ்ஸஜ்ஜனங் லப்³ப⁴தீதி ஏவங் தாவ து³மூலகே வாரபரிச்சே²தோ³ வேதி³தப்³போ³.
74. Evaṃ hetupaccayādike ekamūlake gaṇanaṃ dassetvā ito paresu dumūlakādīsu vitthāradesanaṃ saṅkhipitvā ekamūlake dassitāya desanāya labbhamānagaṇanaññeva ādāya vāraparicchedaṃ dassetuṃ dumūlake tāva hetupaccayā ārammaṇe tīṇītiādimāha. Tatridaṃ lakkhaṇaṃ – bahugaṇanopi paccayo abahugaṇanena saddhiṃ yutto tena samānagaṇanova hoti. Tena vuttaṃ ‘‘hetupaccayā ārammaṇe tīṇī’’ti. Hetuārammaṇaduke ārammaṇe vuttāni tīṇeva vissajjanāni labbhantīti attho. Samānagaṇano pana samānagaṇanena saddhiṃ yutto aparihīnagaṇanova hoti. Tena vuttaṃ ‘‘hetupaccayā adhipatiyā navā’’ti. Hetādhipatiduke naveva vissajjanāni labbhantīti attho. Vipāke ekanti hetuvipākaduke vipāke vuttaṃ ekameva vissajjanaṃ labbhatīti evaṃ tāva dumūlake vāraparicchedo veditabbo.
75. திமூலகாதீ³ஸுபி இத³மேவ லக்க²ணங். தேனேவாஹ – ஹேதுபச்சயா ஆரம்மணபச்சயா அதி⁴பதியா தீணீதி. ஹேதாரம்மணாதி⁴பதி திகே ஆரம்மணே வுத்தானி தீணேவ விஸ்ஸஜ்ஜனானி லப்³ப⁴ந்தீதி அத்தோ². ஏவங் ஸப்³ப³த்த² நயோ நேதப்³போ³.
75. Timūlakādīsupi idameva lakkhaṇaṃ. Tenevāha – hetupaccayā ārammaṇapaccayā adhipatiyā tīṇīti. Hetārammaṇādhipati tike ārammaṇe vuttāni tīṇeva vissajjanāni labbhantīti attho. Evaṃ sabbattha nayo netabbo.
76-79. த்³வாத³ஸமூலகே பன விபாகபச்சயோ ந லப்³ப⁴தி, தஸ்மா ஆஸேவனபச்சயா கம்மே தீணீதி வத்வா விபாகங் அபராமஸித்வா ஆஹாரே தீணீதி வுத்தங். தேரஸமூலகாதீ³ஸுபி ஏஸேவ நயோ. தே பன ஸங்கி²பித்வா தேவீஸதிமூலகோவெத்த² த³ஸ்ஸிதோ. ஸோ து³விதோ⁴ ஹோதி – ஸாஸேவனோ வா ஸவிபாகோ வா. தத்த² பட²மங் ஸாஸேவனோ த³ஸ்ஸிதோ, ஸோ தீணேவ விஸ்ஸஜ்ஜனானி லப⁴தி. தேன வுத்தங் ‘‘ஆஸேவனபச்சயா அவிக³தே தீணீ’’தி. ஸவிபாகோ பன ஆஸேவனங் ந லப⁴தி, தஸ்மா தங் பஹாய விபாகவஸேன க³ணனாய த³ஸ்ஸனத்த²ங் அனந்தராயேவ ‘‘ஹேதுபச்சயா…பே॰… விபாகபச்சயா ஆஹாரே ஏக’’ந்தி ஏகங் நயங் த³ஸ்ஸெத்வா பச்சா² தேவீஸதிமூலகோவ த³ஸ்ஸிதோ. ஏதேஸு பன த்³வீஸு தேவீஸதிமூலகேஸு கிஞ்சாபி ஏகஸ்மிங் விபாகபச்சயோ நத்தி², ஏகஸ்மிங் ஆஸேவனபச்சயோ, பச்சா²ஜாதபச்சயோ பன உப⁴யத்தா²பி. ருள்ஹீஸத்³தே³ன பனேதே தேவீஸதிமூலகாத்வேவ வேதி³தப்³பா³. தேஸு ஸாஸேவனே ஆஸேவனஸ்ஸ வஸேன ஸப்³ப³த்த² தீணேவ விஸ்ஸஜ்ஜனானி, ஸவிபாகே விபாகபச்சயஸ்ஸ வஸேன ஏகமேவாதி அயங் ஹேதுபச்சயங் ஆதி³ங் கத்வா ஏகமூலகாதீ³ஸு க³ணனா.
76-79. Dvādasamūlake pana vipākapaccayo na labbhati, tasmā āsevanapaccayā kamme tīṇīti vatvā vipākaṃ aparāmasitvā āhāre tīṇīti vuttaṃ. Terasamūlakādīsupi eseva nayo. Te pana saṅkhipitvā tevīsatimūlakovettha dassito. So duvidho hoti – sāsevano vā savipāko vā. Tattha paṭhamaṃ sāsevano dassito, so tīṇeva vissajjanāni labhati. Tena vuttaṃ ‘‘āsevanapaccayā avigate tīṇī’’ti. Savipāko pana āsevanaṃ na labhati, tasmā taṃ pahāya vipākavasena gaṇanāya dassanatthaṃ anantarāyeva ‘‘hetupaccayā…pe… vipākapaccayā āhāre eka’’nti ekaṃ nayaṃ dassetvā pacchā tevīsatimūlakova dassito. Etesu pana dvīsu tevīsatimūlakesu kiñcāpi ekasmiṃ vipākapaccayo natthi, ekasmiṃ āsevanapaccayo, pacchājātapaccayo pana ubhayatthāpi. Ruḷhīsaddena panete tevīsatimūlakātveva veditabbā. Tesu sāsevane āsevanassa vasena sabbattha tīṇeva vissajjanāni, savipāke vipākapaccayassa vasena ekamevāti ayaṃ hetupaccayaṃ ādiṃ katvā ekamūlakādīsu gaṇanā.
யங் பனேதங் ஹேதுமூலகானந்தரங் ‘‘ஆரம்மணே டி²தேன ஸப்³ப³த்த² தீணேவ பஞ்ஹா’’தி வுத்தங், தங் ஆரம்மணபச்சயங் ஆதி³ங் கத்வா ஏகமூலகேபி து³மூலகாதீ³ஸுபி ஸப்³ப³த்த² ஆரம்மணபதே³ சேவ ஆரம்மணேன ஸத்³தி⁴ங் ஸேஸபச்சயயோஜனாஸு ச யத்த² நவஹி ப⁴விதப்³ப³ங், தத்த² தயோவ பஞ்ஹா ஹொந்தீதி த³ஸ்ஸனத்த²ங் வுத்தங். விபாகபதே³ பன விபாகபதே³ன ஸத்³தி⁴ங் ஸேஸபச்சயயோஜனாஸு ச ஏகோவ பஞ்ஹோ ஹோதீதி. இதி யங் ஹெட்டா² அவோசும்ஹ ‘‘ப³ஹுக³ணனோபி பச்சயோ அப³ஹுக³ணனேன ஸத்³தி⁴ங் யுத்தோ தேன ஸமானக³ணனோ ஹோதீ’’தி, தங் ஸுவுத்தமேவ.
Yaṃ panetaṃ hetumūlakānantaraṃ ‘‘ārammaṇe ṭhitena sabbattha tīṇeva pañhā’’ti vuttaṃ, taṃ ārammaṇapaccayaṃ ādiṃ katvā ekamūlakepi dumūlakādīsupi sabbattha ārammaṇapade ceva ārammaṇena saddhiṃ sesapaccayayojanāsu ca yattha navahi bhavitabbaṃ, tattha tayova pañhā hontīti dassanatthaṃ vuttaṃ. Vipākapade pana vipākapadena saddhiṃ sesapaccayayojanāsu ca ekova pañho hotīti. Iti yaṃ heṭṭhā avocumha ‘‘bahugaṇanopi paccayo abahugaṇanena saddhiṃ yutto tena samānagaṇano hotī’’ti, taṃ suvuttameva.
80-85. இதா³னி யே ஆரம்மணாதீ³னங் பச்சயானங் வஸேன ஏகமூலகாத³யோ த³ஸ்ஸேதப்³பா³, தேஸு ஏகமூலகோ தாவ ஹேதுஏகமூலகேனேவ ஸதி³ஸோதி ஏகஸ்மிம்பி பச்சயே ந த³ஸ்ஸிதோ. ஆரம்மணபச்சயவஸேன பன து³மூலகே க³ணனங் த³ஸ்ஸேதுங் ஆரம்மணபச்சயா ஹேதுயா தீணி, அதி⁴பதியா தீணி…பே॰… அவிக³தே தீணீதி வுத்தங். எத்த² ச ‘‘ஆரம்மணபச்சயா அதி⁴பதியா தீணி…பே॰… அவிக³தே தீணீ’’தி வத்தப்³பே³ யே ஹேதுபச்சயாத³யோ பச்சயா ப³ஹுக³ணனா, தேஸங் ஊனதரக³ணனேஹி ச ஸமானக³ணனேஹி ச ஸத்³தி⁴ங் ஸங்ஸந்த³னே யா க³ணனா லப்³ப⁴தி, தங் த³ஸ்ஸேதுங் ஆரம்மணபச்சயஸ்ஸ புரிமபா⁴கே³ டி²தம்பி ஹேதுபச்சயங் பச்சி²மபா⁴கே³வ ட²பெத்வா ‘‘ஆரம்மணபச்சயா ஹேதுயா தீணீ’’தி வுத்தங். தேனேதங் ஆவி கரோதி – ஆரம்மணபச்சயோ யேன யேன ப³ஹுதரக³ணனேன வா ஸமானக³ணனேன வா பச்சயேன ஸத்³தி⁴ங் து³கதிகாதி³பே⁴த³ங் க³ச்ச²தி, ஸப்³ப³த்த² தீணேவ பஞ்ஹாவிஸ்ஸஜ்ஜனானி வேதி³தப்³பா³னி. விபாகபச்சயேன பன ஸத்³தி⁴ங் ஸங்ஸந்த³னே ஏகமேவ லப்³ப⁴தி, தங் விபாகபச்சயாதி³காய க³ணனாய ஆவி ப⁴விஸ்ஸதீதி இத⁴ ந த³ஸ்ஸிதங். யா சேஸா து³மூலகே க³ணனா த³ஸ்ஸிதா, திமூலகாதீ³ஸுபி ஏஸாவ க³ணனாதி ஆரம்மணபச்சயவஸேன திமூலகாத³யோ ந வித்தா²ரிதா.
80-85. Idāni ye ārammaṇādīnaṃ paccayānaṃ vasena ekamūlakādayo dassetabbā, tesu ekamūlako tāva hetuekamūlakeneva sadisoti ekasmimpi paccaye na dassito. Ārammaṇapaccayavasena pana dumūlake gaṇanaṃ dassetuṃ ārammaṇapaccayā hetuyā tīṇi, adhipatiyā tīṇi…pe… avigate tīṇīti vuttaṃ. Ettha ca ‘‘ārammaṇapaccayā adhipatiyā tīṇi…pe… avigate tīṇī’’ti vattabbe ye hetupaccayādayo paccayā bahugaṇanā, tesaṃ ūnataragaṇanehi ca samānagaṇanehi ca saddhiṃ saṃsandane yā gaṇanā labbhati, taṃ dassetuṃ ārammaṇapaccayassa purimabhāge ṭhitampi hetupaccayaṃ pacchimabhāgeva ṭhapetvā ‘‘ārammaṇapaccayā hetuyā tīṇī’’ti vuttaṃ. Tenetaṃ āvi karoti – ārammaṇapaccayo yena yena bahutaragaṇanena vā samānagaṇanena vā paccayena saddhiṃ dukatikādibhedaṃ gacchati, sabbattha tīṇeva pañhāvissajjanāni veditabbāni. Vipākapaccayena pana saddhiṃ saṃsandane ekameva labbhati, taṃ vipākapaccayādikāya gaṇanāya āvi bhavissatīti idha na dassitaṃ. Yā cesā dumūlake gaṇanā dassitā, timūlakādīsupi esāva gaṇanāti ārammaṇapaccayavasena timūlakādayo na vitthāritā.
இதா³னி அதி⁴பதிபச்சயாதி³வஸேன து³மூலகாதீ³ஸு க³ணனங் த³ஸ்ஸேதுங் அதி⁴பதிபச்சயா ஹேதுயா நவாதிஆதி³ வுத்தங். தத்தா²பி வுத்தனயேனேவ பச்சயஸன்னிவேஸோ வேதி³தப்³போ³. யதா² ச அதி⁴பதிபச்சயா ஹேதுயா நவ, ஏவங் ஸேஸேஸுபி ஹேதுனா ஸமானக³ணனாஸு நவேவ. இதி யோ யோ பச்சயோ ஆதி³ம்ஹி திட்ட²தி, தேன தேன ஸத்³தி⁴ங் ஸமானக³ணனானங் ஸங்ஸந்த³னே ஆதி³ம்ஹி டி²தஸ்ஸ வஸேன க³ணனா ஹோதி. தேன பன ஸத்³தி⁴ங் ஊனதரக³ணனானங் ஸங்ஸந்த³னே ஊனதரக³ணனானங்யேவ வஸேன க³ணனா ஹோதீதி வேதி³தப்³போ³. யதா² ச ஆரம்மணபச்சயவஸேன ஏவங் அதி⁴பதிபச்சயவஸேனாபி ததோ பரேஸங் அனந்தராதீ³னங் வஸேனாபி திமூலகாத³யோ ந வித்தா²ரிதா. தஸ்மா து³மூலகே த³ஸ்ஸிதக³ணனாவஸேனேவ ஸப்³ப³த்த² ஸாதே⁴தப்³பா³. தேனேவ வுத்தங் ‘‘ஏகேகங் பச்சயங் மூலகங் காதுன ஸஜ்ஜா²யமக்³கே³ன க³ணேதப்³பா³’’தி.
Idāni adhipatipaccayādivasena dumūlakādīsu gaṇanaṃ dassetuṃ adhipatipaccayā hetuyā navātiādi vuttaṃ. Tatthāpi vuttanayeneva paccayasanniveso veditabbo. Yathā ca adhipatipaccayā hetuyā nava, evaṃ sesesupi hetunā samānagaṇanāsu naveva. Iti yo yo paccayo ādimhi tiṭṭhati, tena tena saddhiṃ samānagaṇanānaṃ saṃsandane ādimhi ṭhitassa vasena gaṇanā hoti. Tena pana saddhiṃ ūnataragaṇanānaṃ saṃsandane ūnataragaṇanānaṃyeva vasena gaṇanā hotīti veditabbo. Yathā ca ārammaṇapaccayavasena evaṃ adhipatipaccayavasenāpi tato paresaṃ anantarādīnaṃ vasenāpi timūlakādayo na vitthāritā. Tasmā dumūlake dassitagaṇanāvaseneva sabbattha sādhetabbā. Teneva vuttaṃ ‘‘ekekaṃ paccayaṃ mūlakaṃ kātuna sajjhāyamaggena gaṇetabbā’’ti.
பச்சயானுலோமவண்ணனா.
Paccayānulomavaṇṇanā.
படிச்சவாரோ
Paṭiccavāro
பச்சயபச்சனீயவண்ணனா
Paccayapaccanīyavaṇṇanā
86-87. பச்சயபச்சனீயங் பன யஸ்மா குஸலபதே³ ந லப்³ப⁴தி குஸலத⁴ம்மஸ்ஸ ஹேதுபச்சயேன வினா அனுப்பத்திதோ, தஸ்மா அகுஸலங் த⁴ம்மங் படிச்சாதிஆதி³ ஆரத்³த⁴ங். தத்த² நஹேதுபச்சயாதி ஹேதுபச்சயபடிக்கே²போ ஹேதுபச்சயங் வினா அஞ்ஞேன பச்சயேன உப்பஜ்ஜதீதி அத்தோ². விசிகிச்சா²ஸஹக³தோ உத்³த⁴ச்சஸஹக³தோ மோஹோதி அயஞ்ஹி ஸம்பயுத்தத⁴ம்மானஞ்சேவ சித்தஸமுட்டா²னரூபஸ்ஸ ச ஸயங் ஹேதுபச்சயோ ஹோதி, அஞ்ஞஸ்ஸ பன ஸம்பயுத்தஹேதுனோ அபா⁴வா ந ஹேதுபச்சயா உப்பஜ்ஜதீதி ட²பெத்வா ஹேதுபச்சயங் ஸேஸேஹி அத்தனோ அனுரூபபச்சயேஹி உப்பஜ்ஜதி. இமினா நயேன ஸப்³ப³பச்சயபடிக்கே²பேஸு அத்தோ² வேதி³தப்³போ³. அஹேதுகங் விபாகாப்³யாகதந்தி இத³ங் ரூபஸமுட்டா²பகவஸேனேவ வேதி³தப்³ப³ங். அஞ்ஞேஸுபி ஏவரூபேஸு ஏஸேவ நயோ.
86-87. Paccayapaccanīyaṃ pana yasmā kusalapade na labbhati kusaladhammassa hetupaccayena vinā anuppattito, tasmā akusalaṃ dhammaṃ paṭiccātiādi āraddhaṃ. Tattha nahetupaccayāti hetupaccayapaṭikkhepo hetupaccayaṃ vinā aññena paccayena uppajjatīti attho. Vicikicchāsahagato uddhaccasahagato mohoti ayañhi sampayuttadhammānañceva cittasamuṭṭhānarūpassa ca sayaṃ hetupaccayo hoti, aññassa pana sampayuttahetuno abhāvā na hetupaccayā uppajjatīti ṭhapetvā hetupaccayaṃ sesehi attano anurūpapaccayehi uppajjati. Iminā nayena sabbapaccayapaṭikkhepesu attho veditabbo. Ahetukaṃ vipākābyākatanti idaṃ rūpasamuṭṭhāpakavaseneva veditabbaṃ. Aññesupi evarūpesu eseva nayo.
88. நஅதி⁴பதிபச்சயே காமங் அதி⁴பதிபி அத்தனா ஸத்³தி⁴ங் து³தியஸ்ஸ அதி⁴பதினோ அபா⁴வா நஅதி⁴பதிபச்சயங் லப⁴தி, யதா² பன விசிகிச்சு²த்³த⁴ச்சஸஹக³தோ மோஹோ அஹேதுகோ, ந ததா² அதி⁴பதயோ ஏவ நிராதி⁴பதி. ச²ந்தா³தீ³ஸு பன அஞ்ஞதரங் அதி⁴பதிங் அகத்வா குஸலாதீ³னங் உப்பத்திகாலே ஸப்³பே³பி குஸலாத³யோ நிராதி⁴பதினோ. தஸ்மா மோஹங் விய விஸுங் அதி⁴பதிமத்தமேவ அனுத்³த⁴ரித்வா ஸப்³ப³ஸங்கா³ஹிகவஸேன ஏஸா ‘‘ஏகங் க²ந்த⁴ங் படிச்ச தயோ க²ந்தா⁴’’திஆதி³கா தே³ஸனா கதாதி வேதி³தப்³பா³.
88. Naadhipatipaccaye kāmaṃ adhipatipi attanā saddhiṃ dutiyassa adhipatino abhāvā naadhipatipaccayaṃ labhati, yathā pana vicikicchuddhaccasahagato moho ahetuko, na tathā adhipatayo eva nirādhipati. Chandādīsu pana aññataraṃ adhipatiṃ akatvā kusalādīnaṃ uppattikāle sabbepi kusalādayo nirādhipatino. Tasmā mohaṃ viya visuṃ adhipatimattameva anuddharitvā sabbasaṅgāhikavasena esā ‘‘ekaṃ khandhaṃ paṭicca tayo khandhā’’tiādikā desanā katāti veditabbā.
89. நானந்தரனஸமனந்தரேஸு நாரம்மணே விய ரூபமேவ பச்சயுப்பன்னங். தேன வுத்தங் ‘‘நாரம்மணபச்சயஸதி³ஸ’’ந்தி. ஸஹஜாதபச்சயோ பரிஹீனோ. யதா² சேஸ, ததா² நிஸ்ஸயஅத்தி²அவிக³தபச்சயாபி. கிங் காரணா? ஏதேஹி வினா கஸ்ஸசி அனுப்பத்திதோ. ஸஹஜாதனிஸ்ஸயஅத்தி²அவிக³தபச்சயேபி ஹி பச்சக்கா²ய ஏகோபி ரூபாரூபத⁴ம்மோ நுப்பஜ்ஜதி, தஸ்மா தே பரிஹீனா.
89. Nānantaranasamanantaresu nārammaṇe viya rūpameva paccayuppannaṃ. Tena vuttaṃ ‘‘nārammaṇapaccayasadisa’’nti. Sahajātapaccayo parihīno. Yathā cesa, tathā nissayaatthiavigatapaccayāpi. Kiṃ kāraṇā? Etehi vinā kassaci anuppattito. Sahajātanissayaatthiavigatapaccayepi hi paccakkhāya ekopi rūpārūpadhammo nuppajjati, tasmā te parihīnā.
90. நஅஞ்ஞமஞ்ஞபச்சயவிப⁴ங்கே³ படிஸந்தி⁴க்க²ணே விபாகாப்³யாகதே க²ந்தே⁴ படிச்ச கடத்தாரூபந்தி ஹத³யவத்து²வஜ்ஜங் வேதி³தப்³ப³ங்.
90. Naaññamaññapaccayavibhaṅge paṭisandhikkhaṇe vipākābyākate khandhe paṭicca kaṭattārūpanti hadayavatthuvajjaṃ veditabbaṃ.
91. நஉபனிஸ்ஸயபச்சயவிப⁴ங்கே³ ரூபமேவ பச்சயுப்பன்னங், தஞ்ஹி உபனிஸ்ஸயங் ந லப⁴தி. அரூபங் பன கிஞ்சாபி ஆரம்மணூபனிஸ்ஸயபகதூபனிஸ்ஸயே ந லபெ⁴ய்ய, அனந்தரூபனிஸ்ஸயமுத்தகங் பன நத்தி². தேன வுத்தங் ‘‘நாரம்மணபச்சயஸதி³ஸ’’ந்தி.
91. Naupanissayapaccayavibhaṅge rūpameva paccayuppannaṃ, tañhi upanissayaṃ na labhati. Arūpaṃ pana kiñcāpi ārammaṇūpanissayapakatūpanissaye na labheyya, anantarūpanissayamuttakaṃ pana natthi. Tena vuttaṃ ‘‘nārammaṇapaccayasadisa’’nti.
92. நபுரேஜாதே சித்தஸமுட்டா²னரூபந்தி பஞ்சவோகாரவஸேன வுத்தங்.
92. Napurejāte cittasamuṭṭhānarūpanti pañcavokāravasena vuttaṃ.
93. நபச்சா²ஜாதபச்சயாதி எத்த² ஸஹஜாதபுரேஜாதபச்சயா ஸங்க³ஹங் க³ச்ச²ந்தி. தஸ்மா ஸஹஜாதபச்சயஸதி³ஸா எத்த² பாளி, ஸா நஅதி⁴பதிபச்சயே வித்தா²ரிதாதி இத⁴ ஸங்கி²த்தா. நாஸேவனபச்சயே குஸலாகுஸலா பட²மஜவனவஸேன வேதி³தப்³பா³, ததா² கிரியாப்³யாகதங். பாளி பன இதா⁴பி நஅதி⁴பதிபச்சயே வித்தா²ரிதவஸேன வேதி³தப்³பா³. தேனேவாஹ – ‘‘நபச்சா²ஜாதபச்சயம்பி நாஸேவனபச்சயம்பி நாதி⁴பதிபச்சயஸதி³ஸ’’ந்தி.
93. Napacchājātapaccayāti ettha sahajātapurejātapaccayā saṅgahaṃ gacchanti. Tasmā sahajātapaccayasadisā ettha pāḷi, sā naadhipatipaccaye vitthāritāti idha saṅkhittā. Nāsevanapaccaye kusalākusalā paṭhamajavanavasena veditabbā, tathā kiriyābyākataṃ. Pāḷi pana idhāpi naadhipatipaccaye vitthāritavasena veditabbā. Tenevāha – ‘‘napacchājātapaccayampi nāsevanapaccayampi nādhipatipaccayasadisa’’nti.
94-97. நகம்மபச்சயே விபாகசேதனா நானாக்க²ணிககம்மபச்சயங் லப⁴தீதி ந க³ஹிதா. நாஹாரபச்சயே ஏகச்சங் ரூபமேவ பச்சயுப்பன்னங், ததா² நஇந்த்³ரியபச்சயே.
94-97. Nakammapaccaye vipākacetanā nānākkhaṇikakammapaccayaṃ labhatīti na gahitā. Nāhārapaccaye ekaccaṃ rūpameva paccayuppannaṃ, tathā naindriyapaccaye.
98. நஜா²னபச்சயே பஞ்சவிஞ்ஞாணத⁴ம்மா சேவ ஏகச்சஞ்ச ரூபங் பச்சயுப்பன்னங். பஞ்சவிஞ்ஞாணஸ்மிஞ்ஹி வேத³னா ச சித்தேகக்³க³தா ச து³ப்³ப³லத்தா உபனிஜ்ஜா²னலக்க²ணங் ந பாபுணந்தீதி ஜா²னபச்சயே ந க³ஹிதா.
98. Najhānapaccaye pañcaviññāṇadhammā ceva ekaccañca rūpaṃ paccayuppannaṃ. Pañcaviññāṇasmiñhi vedanā ca cittekaggatā ca dubbalattā upanijjhānalakkhaṇaṃ na pāpuṇantīti jhānapaccaye na gahitā.
99-102. நமக்³க³பச்சயே அஹேதுகவிபாககிரியஞ்சேவ ஏகச்சஞ்ச ரூபங் பச்சயுப்பன்னங். நஸம்பயுத்தனோனத்தி²னோவிக³தேஸு ரூபமேவ பச்சயுப்பன்னங். தேன வுத்தங் ‘‘நாரம்மணபச்சயஸதி³ஸ’’ந்தி.
99-102. Namaggapaccaye ahetukavipākakiriyañceva ekaccañca rūpaṃ paccayuppannaṃ. Nasampayuttanonatthinovigatesu rūpameva paccayuppannaṃ. Tena vuttaṃ ‘‘nārammaṇapaccayasadisa’’nti.
103. நஹேதுயா த்³வேதி ஏகமூலகக³ணனாய யதா²பாளிமேவ நிய்யாதி.
103. Nahetuyā dveti ekamūlakagaṇanāya yathāpāḷimeva niyyāti.
104. து³மூலகே நஹேதுபச்சயா நாரம்மணே ஏகந்தி எத்த² கிஞ்சாபி ப³ஹுக³ணனேன ஸத்³தி⁴ங் ஊனதரக³ணனஸ்ஸ ஸங்ஸந்த³னே ஊனதரக³ணனவஸேன நஹேதுயா விய த்³வீஹி ப⁴விதப்³ப³ங். நாரம்மணவஸேன பன அரூபத⁴ம்மானங் பரிஹீனத்தா அப்³யாகதங் படிச்ச ரூபாப்³யாகதஸ்ஸ உப்பத்திங் ஸந்தா⁴ய ‘‘ஏக’’ந்தி வுத்தங் . ஸப்³பே³ஸு ஏககேஸுபி ஏஸேவ நயோ. த்³வேதி வுத்தட்டா²னே பன நஹேதுயா லத்³த⁴வஸேன வாரத்³வயங் வேதி³தப்³ப³ங்.
104. Dumūlake nahetupaccayā nārammaṇe ekanti ettha kiñcāpi bahugaṇanena saddhiṃ ūnataragaṇanassa saṃsandane ūnataragaṇanavasena nahetuyā viya dvīhi bhavitabbaṃ. Nārammaṇavasena pana arūpadhammānaṃ parihīnattā abyākataṃ paṭicca rūpābyākatassa uppattiṃ sandhāya ‘‘eka’’nti vuttaṃ . Sabbesu ekakesupi eseva nayo. Dveti vuttaṭṭhāne pana nahetuyā laddhavasena vāradvayaṃ veditabbaṃ.
105-106. திமூலகாதீ³ஸு பன ஸப்³பே³ஸு நாரம்மணபச்சயஸ்ஸ அபரிஹீனத்தா ஏகமேவ விஸ்ஸஜ்ஜனந்தி அயங் பச்சனீயே நஹேதுபச்சயங் ஆதி³ங் கத்வா ஏகமூலகாதீ³ஸு க³ணனா.
105-106. Timūlakādīsu pana sabbesu nārammaṇapaccayassa aparihīnattā ekameva vissajjananti ayaṃ paccanīye nahetupaccayaṃ ādiṃ katvā ekamūlakādīsu gaṇanā.
107-130. நாரம்மணபச்சயாத³யோ பன ஏகமூலகே தாவ புரிமேன ஸதி³ஸத்தா இதா⁴பி ந த³ஸ்ஸிதாயேவ. நாரம்மணபச்சயவஸேன து³மூலகே நாரம்மணபச்சயா, நஹேதுயா ஏகந்தி நஹேதுது³மூலகே வுத்தமேவ. நாதி⁴பதியா பஞ்சாதி நாரம்மணபச்சயே லத்³த⁴வஸேன வேதி³தப்³பா³தி ஏவங் ஸப்³ப³ஸங்ஸந்த³னேஸு ஊனதரக³ணனஸ்ஸேவ பச்சயஸ்ஸ வஸேன க³ணனா வேதி³தப்³பா³. யத்த² யத்த² ச நாரம்மணபச்சயோ பவிஸதி, தத்த² தத்த² ரூபமேவ பச்சயுப்பன்னங். நானந்தரனஸமனந்தரனஅஞ்ஞமஞ்ஞனஉபனிஸ்ஸயனாஹாரனஇந்த்³ரியனஸம்பயுத்தனோனத்தி²னோவிக³தபச்சயானங் பவிட்ட²ட்டா²னேபி ஏஸேவ நயோ. நாஹாரனஇந்த்³ரியனஜா²னநமக்³க³பச்சயா ஸப்³ப³த்த² ஸதி³ஸவிஸ்ஸஜ்ஜனா. நஸஹஜாதாதி³சதுக்கங் இதா⁴பி பரிஹீனமேவாதி இத³மெத்த² லக்க²ணங். இமினா பன லக்க²ணேன ஸப்³பே³ஸு து³மூலகாதீ³ஸு ‘‘அயங் பச்சயோ மூலங், அயமெத்த² து³மூலகோ, அயங் திமூலகோ, அயங் ஸப்³ப³மூலகோ’’தி ஸல்லக்கெ²த்வா ஊனதரக³ணனஸ்ஸ பச்சயஸ்ஸ வஸேன க³ணனா வேதி³தப்³பா³தி.
107-130. Nārammaṇapaccayādayo pana ekamūlake tāva purimena sadisattā idhāpi na dassitāyeva. Nārammaṇapaccayavasena dumūlake nārammaṇapaccayā, nahetuyā ekanti nahetudumūlake vuttameva. Nādhipatiyā pañcāti nārammaṇapaccaye laddhavasena veditabbāti evaṃ sabbasaṃsandanesu ūnataragaṇanasseva paccayassa vasena gaṇanā veditabbā. Yattha yattha ca nārammaṇapaccayo pavisati, tattha tattha rūpameva paccayuppannaṃ. Nānantaranasamanantaranaaññamaññanaupanissayanāhāranaindriyanasampayuttanonatthinovigatapaccayānaṃ paviṭṭhaṭṭhānepi eseva nayo. Nāhāranaindriyanajhānanamaggapaccayā sabbattha sadisavissajjanā. Nasahajātādicatukkaṃ idhāpi parihīnamevāti idamettha lakkhaṇaṃ. Iminā pana lakkhaṇena sabbesu dumūlakādīsu ‘‘ayaṃ paccayo mūlaṃ, ayamettha dumūlako, ayaṃ timūlako, ayaṃ sabbamūlako’’ti sallakkhetvā ūnataragaṇanassa paccayassa vasena gaṇanā veditabbāti.
பச்சயபச்சனீயவண்ணனா.
Paccayapaccanīyavaṇṇanā.
பச்சயானுலோமபச்சனீயவண்ணனா
Paccayānulomapaccanīyavaṇṇanā
131-189. இதா³னி அனுலோமபச்சனீயே க³ணனங் த³ஸ்ஸேதுங் ஹேதுபச்சயா நாரம்மணே பஞ்சாதிஆதி³ ஆரத்³த⁴ங். தத்த² ஹேதாதி⁴பதிமக்³க³பச்சயேஸு அனுலோமதோ டி²தேஸு ஸஹஜாதாத³யோ சத்தாரோ ஸப்³ப³ட்டா²னிகபச்சயா, ஆஹாரிந்த்³ரியஜா²னமக்³க³பச்சயா சத்தாரோதி இமே அட்ட² பச்சனீயதோ ந லப்³ப⁴ந்தி. ஹேதுபச்சயாதி³வஸேன ஹி உப்பஜ்ஜமானோ த⁴ம்மோ இமே அட்ட² பச்சயே அலப⁴ந்தோ நாம நத்தி². ஆரம்மணஅனந்தரஸமனந்தரஉபனிஸ்ஸயஸம்பயுத்தனத்தி²விக³தபச்சயேஸு பன அனுலோமதோ டி²தேஸு அரூபட்டா²னிகா பச்சனீகதோ ந லப்³ப⁴ந்தி. ந ஹி ஆரம்மணபச்சயாதீ³ஹி உப்பஜ்ஜமானா அனந்தரஸமனந்தரபச்சயாத³யோ ந லப⁴ந்தி. ஸஹஜாதஅஞ்ஞமஞ்ஞனிஸ்ஸயகம்மாஹாரிந்த்³ரியஅத்தி²அவிக³தபச்சயேஸு பன அனுலோமதோ டி²தேஸு சத்தாரோ ஸப்³ப³ட்டா²னிகாயேவ, பச்சனீகதோ ந லப்³ப⁴ந்தி. ஏதேஸஞ்ஹி பச்சயானங் வஸேன உப்பஜ்ஜமானோ ஸப்³ப³ட்டா²னிகே அலப⁴ந்தோ நாம நத்தி². பச்சா²ஜாதபச்சயஸ்ஸ அனுலோமதோ டா²னங் நாம நத்தி². ஏவங் ஸேஸேஸு அனுலோமதோ டி²தேஸு யே ச லப்³ப⁴ந்தி, யே ச ந லப்³ப⁴ந்தி, தே ஸல்லக்கெ²த்வா ஸப்³பே³ஸுபி து³மூலகாதீ³ஸு நயேஸு தேஸங் தேஸங் பச்சயானங் ஸங்ஸந்த³னே ஊனதரக³ணனானங்யேவ வஸேன க³ணனா வேதி³தப்³பா³தி.
131-189. Idāni anulomapaccanīye gaṇanaṃ dassetuṃ hetupaccayā nārammaṇe pañcātiādi āraddhaṃ. Tattha hetādhipatimaggapaccayesu anulomato ṭhitesu sahajātādayo cattāro sabbaṭṭhānikapaccayā, āhārindriyajhānamaggapaccayā cattāroti ime aṭṭha paccanīyato na labbhanti. Hetupaccayādivasena hi uppajjamāno dhammo ime aṭṭha paccaye alabhanto nāma natthi. Ārammaṇaanantarasamanantaraupanissayasampayuttanatthivigatapaccayesu pana anulomato ṭhitesu arūpaṭṭhānikā paccanīkato na labbhanti. Na hi ārammaṇapaccayādīhi uppajjamānā anantarasamanantarapaccayādayo na labhanti. Sahajātaaññamaññanissayakammāhārindriyaatthiavigatapaccayesu pana anulomato ṭhitesu cattāro sabbaṭṭhānikāyeva, paccanīkato na labbhanti. Etesañhi paccayānaṃ vasena uppajjamāno sabbaṭṭhānike alabhanto nāma natthi. Pacchājātapaccayassa anulomato ṭhānaṃ nāma natthi. Evaṃ sesesu anulomato ṭhitesu ye ca labbhanti, ye ca na labbhanti, te sallakkhetvā sabbesupi dumūlakādīsu nayesu tesaṃ tesaṃ paccayānaṃ saṃsandane ūnataragaṇanānaṃyeva vasena gaṇanā veditabbāti.
பச்சயானுலோமபச்சனீயவண்ணனா.
Paccayānulomapaccanīyavaṇṇanā.
பச்சயபச்சனீயானுலோமவண்ணனா
Paccayapaccanīyānulomavaṇṇanā
190. இதா³னி பச்சனீயானுலோமே க³ணனங் த³ஸ்ஸேதுங் நஹேதுபச்சயா ஆரம்மணே த்³வேதிஆதி³ ஆரத்³த⁴ங். தத்த² ஹேதும்ஹி பச்சனீகதோ டி²தே ட²பெத்வா அதி⁴பதிங் அவஸேஸா அனுலோமதோ லப்³ப⁴ந்தி. பச்சா²ஜாதோ பன அனுலோமதோ ஸப்³ப³த்தே²வ ந லப்³ப⁴தி, யே நவ பச்சயா ‘‘அரூபானஞ்ஞேவா’’தி வுத்தா, தேஸு புரேஜாதஞ்ச ஆஸேவனஞ்ச ட²பெத்வா அவஸேஸேஸு ஸத்தஸு பச்சனீகதோ டி²தேஸு ஸேஸா அரூபட்டா²னிகா அனுலோமதோ ந லப்³ப⁴ந்தி. யோ ஹி ஆரம்மணாதீ³ஹி நுப்பஜ்ஜதி, ந ஸோ அனந்தராத³யோ லப⁴தி. படிஸந்தி⁴விபாகோ பன புரேஜாததோ, ஸப்³ப³விபாகோ ச ஸத்³தி⁴ங் கிரியமனோதா⁴துயா ஆஸேவனதோ அனுப்பஜ்ஜமானோபி அனந்தராத³யோ லப⁴தி, தஸ்மா ‘‘புரேஜாதஞ்ச ஆஸேவனஞ்ச ட²பெத்வா’’தி வுத்தங்.
190. Idāni paccanīyānulome gaṇanaṃ dassetuṃ nahetupaccayā ārammaṇe dvetiādi āraddhaṃ. Tattha hetumhi paccanīkato ṭhite ṭhapetvā adhipatiṃ avasesā anulomato labbhanti. Pacchājāto pana anulomato sabbattheva na labbhati, ye nava paccayā ‘‘arūpānaññevā’’ti vuttā, tesu purejātañca āsevanañca ṭhapetvā avasesesu sattasu paccanīkato ṭhitesu sesā arūpaṭṭhānikā anulomato na labbhanti. Yo hi ārammaṇādīhi nuppajjati, na so anantarādayo labhati. Paṭisandhivipāko pana purejātato, sabbavipāko ca saddhiṃ kiriyamanodhātuyā āsevanato anuppajjamānopi anantarādayo labhati, tasmā ‘‘purejātañca āsevanañca ṭhapetvā’’ti vuttaṃ.
புரேஜாதபச்சா²ஜாதஆஸேவனவிபாகவிப்பயுத்தேஸு பச்சனீகதோ டி²தேஸு ஏகங் ட²பெத்வா அவஸேஸா அனுலோமதோ லப்³ப⁴ந்தி. கம்மபச்சயே பச்சனீகதோ டி²தே ட²பெத்வா விபாகபச்சயங் அவஸேஸா அனுலோமதோ லப்³ப⁴ந்தி. ஆஹாரிந்த்³ரியேஸு பச்சனீகதோ டி²தேஸு ட²பெத்வா ஸப்³ப³ட்டா²னிகே சேவ அஞ்ஞமஞ்ஞகம்மாஹாரிந்த்³ரியபச்சயே ச அவஸேஸா அனுலோமதோ ந லப்³ப⁴ந்தி, இதரே யுஜ்ஜமானகவஸேன லப்³ப⁴ந்தி. ஜா²னபச்சயே பச்சனீகதோ டி²தே. ஹேதாதி⁴பதிஆஸேவனமக்³க³பச்சயா அனுலோமதோ ந லப்³ப⁴ந்தி. மக்³க³பச்சயே பச்சனீகதோ டி²தே ஹேதாதி⁴பதிபச்சயா அனுலோமதோ ந லப்³ப⁴ந்தி. விப்பயுத்தபச்சயே பச்சனீகதோ டி²தே புரேஜாதபச்சயங் ட²பெத்வா அவஸேஸா அனுலோமதோ லப்³ப⁴ந்தி. ஏவங் தேஸு தேஸு பச்சயேஸு பச்சனீகதோ டி²தேஸு யே யே அனுலோமதோ ந லப்³ப⁴ந்தி, தே தே ஞத்வா தேஸங் தேஸங் பச்சயானங் ஸங்ஸந்த³னே ஊனதரக³ணனானங் வஸேன க³ணனா வேதி³தப்³பா³.
Purejātapacchājātaāsevanavipākavippayuttesu paccanīkato ṭhitesu ekaṃ ṭhapetvā avasesā anulomato labbhanti. Kammapaccaye paccanīkato ṭhite ṭhapetvā vipākapaccayaṃ avasesā anulomato labbhanti. Āhārindriyesu paccanīkato ṭhitesu ṭhapetvā sabbaṭṭhānike ceva aññamaññakammāhārindriyapaccaye ca avasesā anulomato na labbhanti, itare yujjamānakavasena labbhanti. Jhānapaccaye paccanīkato ṭhite. Hetādhipatiāsevanamaggapaccayā anulomato na labbhanti. Maggapaccaye paccanīkato ṭhite hetādhipatipaccayā anulomato na labbhanti. Vippayuttapaccaye paccanīkato ṭhite purejātapaccayaṃ ṭhapetvā avasesā anulomato labbhanti. Evaṃ tesu tesu paccayesu paccanīkato ṭhitesu ye ye anulomato na labbhanti, te te ñatvā tesaṃ tesaṃ paccayānaṃ saṃsandane ūnataragaṇanānaṃ vasena gaṇanā veditabbā.
191-195. து³மூலகாதீ³ஸு ச நயேஸு யங் யங் பச்சயங் ஆதி³ங் கத்வா யே யே து³காத³யோ த³ஸ்ஸிதா, தே தே லப்³ப⁴மானாலப்³ப⁴மானபச்சயவஸேன யதா² யதா² த³ஸ்ஸிதா, ததா² ததா² ஸாது⁴கங் ஸல்லக்கே²தப்³பா³. தத்த² யங் நஹேதுவஸேன து³மூலகாத³யோ நயே த³ஸ்ஸெந்தேன நஹேதுபச்சயா நாரம்மணபச்சயா…பே॰… நாஸேவனபச்சயாதி வத்வா ‘‘யாவ ஆஸேவனா ஸப்³ப³ங் ஸதி³ஸ’’ந்தி வுத்தங். தஸ்ஸ, ‘‘நஅஞ்ஞமஞ்ஞபச்சயா ஸஹஜாதே ஏக’’ந்திஆதீ³ஹி ஸதி³ஸதா வேதி³தப்³பா³. யங் பன ‘‘நகம்மே க³ணிதே பஞ்ச க³ண்ஹாதீ’’தி ஸீஹளபா⁴ஸாய லிகி²தங், தஸ்ஸத்தோ² – நஹேதுபச்சயங் ஆதி³ங் கத்வா நகம்மபச்சயாதி ஏவங் நகம்மபச்சயேன க⁴டிதே ஸஹஜாதே ஏகந்தி ஏவங் த³ஸ்ஸிதா பஞ்சேவ பச்சயா அனுலோமதோ லப்³ப⁴ந்தி, ந அஞ்ஞேதி. ஏவங் அஞ்ஞேஸுபி ஏவரூபேஸு டா²னேஸு ப்³யஞ்ஜனங் அனாதி³யித்வா அதி⁴ப்பேதத்தோ²யேவ க³ஹேதப்³போ³. ஏவரூபஞ்ஹி ப்³யஞ்ஜனங் அத்தனோ ஸஞ்ஞானிப³ந்த⁴னத்த²ங் போராணேஹி ஸகஸகபா⁴ஸாய லிகி²தங்.
191-195. Dumūlakādīsu ca nayesu yaṃ yaṃ paccayaṃ ādiṃ katvā ye ye dukādayo dassitā, te te labbhamānālabbhamānapaccayavasena yathā yathā dassitā, tathā tathā sādhukaṃ sallakkhetabbā. Tattha yaṃ nahetuvasena dumūlakādayo naye dassentena nahetupaccayā nārammaṇapaccayā…pe… nāsevanapaccayāti vatvā ‘‘yāva āsevanā sabbaṃ sadisa’’nti vuttaṃ. Tassa, ‘‘naaññamaññapaccayā sahajāte eka’’ntiādīhi sadisatā veditabbā. Yaṃ pana ‘‘nakamme gaṇite pañca gaṇhātī’’ti sīhaḷabhāsāya likhitaṃ, tassattho – nahetupaccayaṃ ādiṃ katvā nakammapaccayāti evaṃ nakammapaccayena ghaṭite sahajāte ekanti evaṃ dassitā pañceva paccayā anulomato labbhanti, na aññeti. Evaṃ aññesupi evarūpesu ṭhānesu byañjanaṃ anādiyitvā adhippetatthoyeva gahetabbo. Evarūpañhi byañjanaṃ attano saññānibandhanatthaṃ porāṇehi sakasakabhāsāya likhitaṃ.
அபிச இமஸ்மிங் பச்சனீயானுலோமே பச்சயுப்பன்னத⁴ம்மேஸுபி அத்தி² த⁴ம்மோ கம்மபச்சயங் லப⁴தி, ந இந்த்³ரியபச்சயங். ஸோ அஸஞ்ஞேஸு சேவ பஞ்சவோகாரே பவத்தே ச ரூபஜீவிதிந்த்³ரியவஸேன வேதி³தப்³போ³. அத்தி² த⁴ம்மோ மக்³க³பச்சயங் லப⁴தி, நஹேதுபச்சயங். ஸோ விசிகிச்சு²த்³த⁴ச்சஸஹஜாதமோஹவஸேன வேதி³தப்³போ³. அத்தி² த⁴ம்மோ ஜா²னபச்சயங் லப⁴தி, நமக்³க³பச்சயங். ஸோ மனோதா⁴துஅஹேதுகமனோவிஞ்ஞாணதா⁴துவஸேன வேதி³தப்³போ³. யத்த² கடத்தாரூபானி நானாக்க²ணிககம்மவஸேனேவ கம்மபச்சயங் லப⁴ந்தி, தத்த² ரூபத⁴ம்மா ஹேதாதி⁴பதிவிபாகிந்த்³ரியஜா²னமக்³க³பச்சயே ந லப⁴ந்தி, ஸப்³ப³ட்டா²னிகா பச்சனீயா ந ஹொந்தி. அஹேதுகே அதி⁴பதிபச்சயோ நத்தீ²தி இமேஸம்பி பகிண்ணகானங் வஸேனெத்த² க³ணனவாரோ அஸம்மோஹதோ வேதி³தப்³போ³.
Apica imasmiṃ paccanīyānulome paccayuppannadhammesupi atthi dhammo kammapaccayaṃ labhati, na indriyapaccayaṃ. So asaññesu ceva pañcavokāre pavatte ca rūpajīvitindriyavasena veditabbo. Atthi dhammo maggapaccayaṃ labhati, nahetupaccayaṃ. So vicikicchuddhaccasahajātamohavasena veditabbo. Atthi dhammo jhānapaccayaṃ labhati, namaggapaccayaṃ. So manodhātuahetukamanoviññāṇadhātuvasena veditabbo. Yattha kaṭattārūpāni nānākkhaṇikakammavaseneva kammapaccayaṃ labhanti, tattha rūpadhammā hetādhipativipākindriyajhānamaggapaccaye na labhanti, sabbaṭṭhānikā paccanīyā na honti. Ahetuke adhipatipaccayo natthīti imesampi pakiṇṇakānaṃ vasenettha gaṇanavāro asammohato veditabbo.
தத்ராயங் நயோ – நஹேதுபச்சயா ஆரம்மணே த்³வேதி எத்த² தாவ அஹேதுகமோஹோ சேவ அஹேதுகவிபாககிரியா ச பச்சயுப்பன்னங், தஸ்மா அகுஸலேனாகுஸலங், அப்³யாகதேன அப்³யாகதங் ஸந்தா⁴யெத்த² த்³வேதி வுத்தங். ஸேஸேஸுபி ஏஸேவ நயோ. ஆஸேவனே பன விபாகங் ந லப்³ப⁴தி, ததா² கிரியமனோதா⁴து. தஸ்மா கிரியாஹேதுமனோவிஞ்ஞாணதா⁴துவஸேனெத்த² அப்³யாகதேன அப்³யாகதங் வேதி³தப்³ப³ங். விபாகே ஏகந்தி அப்³யாகதேன அப்³யாகதமேவ. மக்³கே³ ஏகந்தி அகுஸலேன அகுஸலமேவ.
Tatrāyaṃ nayo – nahetupaccayā ārammaṇe dveti ettha tāva ahetukamoho ceva ahetukavipākakiriyā ca paccayuppannaṃ, tasmā akusalenākusalaṃ, abyākatena abyākataṃ sandhāyettha dveti vuttaṃ. Sesesupi eseva nayo. Āsevane pana vipākaṃ na labbhati, tathā kiriyamanodhātu. Tasmā kiriyāhetumanoviññāṇadhātuvasenettha abyākatena abyākataṃ veditabbaṃ. Vipāke ekanti abyākatena abyākatameva. Magge ekanti akusalena akusalameva.
196-197. நாரம்மணமூலகே ஹேதுயா பஞ்சாதி ரூபமேவ ஸந்தா⁴ய வுத்தங். தஞ்ஹி குஸலங் அகுஸலங் அப்³யாகதங் குஸலாப்³யாகதங் அகுஸலாப்³யாகதஞ்சாதி பஞ்ச கொட்டா²ஸே படிச்ச உப்பஜ்ஜதி. ஸப்³ப³பஞ்சகேஸு ஏஸேவ நயோ. அஞ்ஞமஞ்ஞே ஏகந்தி பூ⁴தரூபானி சேவ வத்து²ஞ்ச ஸந்தா⁴ய வுத்தங். தானி ஹி நாரம்மணபச்சயா அஞ்ஞமஞ்ஞபச்சயா உப்பஜ்ஜந்தி. திமூலகேபி ஏஸேவ நயோ.
196-197. Nārammaṇamūlake hetuyā pañcāti rūpameva sandhāya vuttaṃ. Tañhi kusalaṃ akusalaṃ abyākataṃ kusalābyākataṃ akusalābyākatañcāti pañca koṭṭhāse paṭicca uppajjati. Sabbapañcakesu eseva nayo. Aññamaññe ekanti bhūtarūpāni ceva vatthuñca sandhāya vuttaṃ. Tāni hi nārammaṇapaccayā aññamaññapaccayā uppajjanti. Timūlakepi eseva nayo.
198-202. நாதி⁴பதிமூலகே ஹேதுயா நவாதி அனுலோமே ஹேதும்ஹி வுத்தானேவ. தீணீதிஆதீ³னிபி ஹெட்டா² அனுலோமே வுத்தஸதி³ஸானேவ. திமூலகே த்³வேதி ஹெட்டா² நஹேதுபச்சயா ஆரம்மணே வுத்தஸதி³ஸானேவ.
198-202. Nādhipatimūlake hetuyā navāti anulome hetumhi vuttāneva. Tīṇītiādīnipi heṭṭhā anulome vuttasadisāneva. Timūlake dveti heṭṭhā nahetupaccayā ārammaṇe vuttasadisāneva.
203-233. நபுரேஜாதமூலகே ஹேதுயா ஸத்தாதி ஹெட்டா² ‘‘ஆருப்பே குஸலங் ஏகங் க²ந்த⁴ங் படிச்சா’’திஆதி³னா நயேன புரேஜாதே த³ஸ்ஸிதானேவ. ஸப்³ப³ஸத்தகேஸு ஏஸேவ நயோ. நகம்மமூலகே ஹேதுயா தீணீதிஆதீ³ஸு சேதனாவ பச்சயுப்பன்னா. தஸ்மா குஸலங் அகுஸலங் அப்³யாகதஞ்ச படிச்ச உப்பத்திங் ஸந்தா⁴ய தீணீதி வுத்தங். இமினா நயேன ‘‘ஏகங் த்³வே தீணி பஞ்ச ஸத்த நவா’’தி ஆக³தட்டா²னேஸு க³ணனா வேதி³தப்³பா³. ‘‘சத்தாரி ச² அட்டா²’’தி இமா பன திஸ்ஸோ க³ணனா நத்தே²வாதி.
203-233. Napurejātamūlake hetuyā sattāti heṭṭhā ‘‘āruppe kusalaṃ ekaṃ khandhaṃ paṭiccā’’tiādinā nayena purejāte dassitāneva. Sabbasattakesu eseva nayo. Nakammamūlake hetuyā tīṇītiādīsu cetanāva paccayuppannā. Tasmā kusalaṃ akusalaṃ abyākatañca paṭicca uppattiṃ sandhāya tīṇīti vuttaṃ. Iminā nayena ‘‘ekaṃ dve tīṇi pañca satta navā’’ti āgataṭṭhānesu gaṇanā veditabbā. ‘‘Cattāri cha aṭṭhā’’ti imā pana tisso gaṇanā natthevāti.
பச்சயபச்சனீயானுலோமவண்ணனா.
Paccayapaccanīyānulomavaṇṇanā.
நிட்டி²தா ச படிச்சவாரஸ்ஸ அத்த²வண்ணனா.
Niṭṭhitā ca paṭiccavārassa atthavaṇṇanā.
Related texts:
திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / அபி⁴த⁴ம்மபிடக • Abhidhammapiṭaka / பட்டா²னபாளி • Paṭṭhānapāḷi / 1. குஸலத்திகங் • 1. Kusalattikaṃ
