པཙྩཡཔཙྩནཱིཡཝཎྞནཱ

Paccayapaccanīyavaṇṇanā

༨༦-༨༧. རཱུཔསམུཊྛཱཔཀཝསེནེཝ ཝེདིཏབྦནྟི ཨིདཾ ཨཊྛཀཐཱཝཙནཾ ཨནནྟརཾ ‘‘ཙིཏྟསམུཊྛཱནཉྩ རཱུཔ’’ནྟི པཱལི༹ཡཾ ཨཱགཏཏྟཱ ཝུཏྟཾ, པཉྩཝིཉྙཱཎཱནཾ པན ཨཧེཏུཀཔཊིསནྡྷིཙིཏྟཱནཉྩ ཝསེན ཡོཛནཱ སམྦྷཝཏཱིཏི ཀཏྭཱ ཝུཏྟཾ ‘‘སབྦསངྒཱཧིཀཝསེན པནེཏཾ ན ན སཀྐཱ ཡོཛེཏུ’’ནྟི།

86-87. Rūpasamuṭṭhāpakavasenevaveditabbanti idaṃ aṭṭhakathāvacanaṃ anantaraṃ ‘‘cittasamuṭṭhānañca rūpa’’nti pāḷiyaṃ āgatattā vuttaṃ, pañcaviññāṇānaṃ pana ahetukapaṭisandhicittānañca vasena yojanā sambhavatīti katvā vuttaṃ ‘‘sabbasaṅgāhikavasena panetaṃ na na sakkā yojetu’’nti.

༩༣. སཧཛཱཏཔུརེཛཱཏཔཙྩཡཱཏི ཨིདཾ པཙྩཡེན པཙྩཡདྷམྨོཔལཀྑཎནྟི དསྶེཏུཾ ‘‘སཧཛཱཏཱ ཙ ཧེཏུཨཱདཡོ…པེ॰… ཨཏྠོ དཊྛབྦོ’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘ན ཧཱི’’ཏིཨཱདིནཱ ཏམེཝཏྠཾ སམཏྠེཏི།

93. Sahajātapurejātapaccayāti idaṃ paccayena paccayadhammopalakkhaṇanti dassetuṃ ‘‘sahajātā ca hetuādayo…pe… attho daṭṭhabbo’’ti vatvā ‘‘na hī’’tiādinā tamevatthaṃ samattheti.

༩༤-༩༧. སོ པཙྩཡོཏི སོ པཊིཙྩཊྛཕརཎཀོ པཙྩཡོ།

94-97. So paccayoti so paṭiccaṭṭhapharaṇako paccayo.

༩༩-༡༠༢. ཙིཏྟསམུཊྛཱནཱདཡོཏི ཨཱདི-སདྡེན བཱཧིརརཱུཔཨཱཧཱརསམུཊྛཱནཱདཡོ རཱུཔཀོཊྛཱསཱ སངྒཡ྄ཧནྟི། ཏསྶཱཏི མགྒཔཙྩཡཾ ལབྷནྟསྶ རཱུཔསྶ། ཨེཝམེཝ པནཱཏི ཨིམིནཱ ཡཐཱ ནམགྒཔཙྩཡེ ཝུཏྟཾ, ཨེཝམེཝ ནཧེཏུཔཙྩཡཱདཱིསུ ཡཾ ཧེཏུཔཙྩཡཾ ལབྷཏི, ཏསྶ པརིཧཱིནཏྟཱཏི ཨིམམཏྠཾ ཨུཔསཾཧརཏི། ཏེནཱཧ ‘‘ཨེཀཙྩརཱུཔསྶ པཙྩཡུཔྤནྣཏཱ དཊྛབྦཱ’’ཏི།

99-102. Cittasamuṭṭhānādayoti ādi-saddena bāhirarūpaāhārasamuṭṭhānādayo rūpakoṭṭhāsā saṅgayhanti. Tassāti maggapaccayaṃ labhantassa rūpassa. Evameva panāti iminā yathā namaggapaccaye vuttaṃ, evameva nahetupaccayādīsu yaṃ hetupaccayaṃ labhati, tassa parihīnattāti imamatthaṃ upasaṃharati. Tenāha ‘‘ekaccarūpassa paccayuppannatā daṭṭhabbā’’ti.

༡༠༧-༡༣༠. སབྦཏྠཱཏི པནྣརསམཱུལཀཱདཱིསུ སབྦེསུ ནཡེསུ། ཀཱམཾ སུདྡྷིཀནཡཱདཱིསུ ཝིསདིསཝིསྶཛྫནཱ, ཨིདྷཱདྷིཔྤེཏཏྠཾ པན དསྶེཏུཾ ‘‘ཨེཀེསཱུ’’ཏིཨཱདི ཝུཏྟཾ། ཨིདྷཱཏི ཨེཏེསུ ནཱཧཱརམཱུལཀཱདིནཡེསུ། གཎནཱཡེཝ ན སརཱུཔདསྶནནྟི སུདྡྷིཀནཡེ ཝིཡ གཎནཱཡ ཨེཝ ན སརཱུཔདསྶནཾ ཨདྷིཔྤེཏནྟི ཨཏྠོ།

107-130. Sabbatthāti pannarasamūlakādīsu sabbesu nayesu. Kāmaṃ suddhikanayādīsu visadisavissajjanā, idhādhippetatthaṃ pana dassetuṃ ‘‘ekesū’’tiādi vuttaṃ. Idhāti etesu nāhāramūlakādinayesu. Gaṇanāyeva na sarūpadassananti suddhikanaye viya gaṇanāya eva na sarūpadassanaṃ adhippetanti attho.

པཙྩཡཔཙྩནཱིཡཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ།

Paccayapaccanīyavaṇṇanā niṭṭhitā.

པཙྩཡཱནུལོམཔཙྩནཱིཡཝཎྞནཱ

Paccayānulomapaccanīyavaṇṇanā

༡༣༡-༡༨༩. ཏིཎྞནྟི ཧེཏུ ཨདྷིཔཏི མགྒོཏི ཨིམེསཾ ཏིཎྞཾ པཙྩཡཱནཾ། སཱདྷཱརཎཱནནྟི ཡེ ཏེསཾ ཏིཎྞཾ སཱདྷཱརཎཱ པཙྩཡཱ པཙྩནཱིཀཏོ ན ལབྦྷནྟི, ཡསྨཱ ཏེསཾ སངྒཎྷནཝསེན ཝུཏྟཾ, ཏསྨཱ། མགྒཔཙྩཡེཏི མགྒཔཙྩཡེ ཨནུལོམཏོ ཋིཏེ། ཨིཏརེཧཱིཏི ཧེཏུཨདྷིཔཏིཔཙྩཡེཧི། སཱདྷཱརཎཱ སཏྟེཝཱཏི མགྒཔཙྩཡཝཛྫེ སཏྟེཝ། ཧེཏུཔཙྩཡོཔི པཙྩནཱིཡཏོ ན ལབྦྷཏཱིཏི ཧེཏུརཧིཏེསུ ཨདྷིཔཏིནོ ཨབྷཱཝཱ། སོ པནཱཏི ཧེཏུཔཙྩཡོ ཨསཱདྷཱརཎོཏི ཀཏྭཱ ན ཝུཏྟོ སཱདྷཱརཎཱནཾ ཨལབྦྷམཱནཱནཾ ཝུཙྩམཱནཏྟཱ། ན ཧི ཧེཏུཔཙྩཡོ མགྒཔཙྩཡསྶ སཱདྷཱརཎོ། ཡེཧཱིཏི ཡེཧི པཙྩཡེཧི། ཏེཏི ཨནནྟརཔཙྩཡཱདཡོ། ཨེཀནྟིཀཏྟཱཏི ཨཝིནཱབྷཱཝཏོ། ཨརཱུཔཊྛཱནིཀཱཏི ཨརཱུཔཔཙྩཡཱ ཨརཱུཔདྷམྨཱནཾཡེཝ པཙྩཡབྷཱུཏཱ ཨནནྟརཔཙྩཡཱདཡོ། ཏེནཱཏི ‘‘ཨེཀནྟིཀཱནཾ ཨརཱུཔཊྛཱནིཀཱ’’ཏི ཨིདྷཱདྷིཔྤེཏཏྟཱ། ཏེཧཱིཏི པུརེཛཱཏཱསེཝནཔཙྩཡེཧི། ཏེསཾ ཝསེནཱཏི ཏེསཾ ཨཱུནཏརགཎནཱནཾ ཨེཀཀཱདཱིནཾ ཝསེན། ཏསྶ ཏསྶཱཏི པཙྩནཱིཡཏོ ཡོཛིཏསྶ ཏསྶ ཏསྶ དུཀཱདིཀསྶ བཧུགཎནསྶ། གཎནཱཏི ཨཱུནཏརགཎནཱ། ཨནུལོམཏོ ཋིཏསྶཔཱིཏི པི-སདྡེན ཨནུལོམཏོ ཋིཏོ ཝཱ ཧོཏུ པཙྩནཱིཡཏོ ཡོཛིཏོ ཝཱ, ཨཱུནཏརགཎནཱཡ སམཱནནྟི དསྶེཏི། ནཡིདཾ ལཀྑཎཾ ཨེཀནྟིཀནྟི ཨིམིནཱ ཡཐཱཝུཏྟལཀྑཎཾ ཡེབྷུཡྻཝསེན ཝུཏྟནྟི དསྶེཏི།

131-189. Tiṇṇanti hetu adhipati maggoti imesaṃ tiṇṇaṃ paccayānaṃ. Sādhāraṇānanti ye tesaṃ tiṇṇaṃ sādhāraṇā paccayā paccanīkato na labbhanti, yasmā tesaṃ saṅgaṇhanavasena vuttaṃ, tasmā. Maggapaccayeti maggapaccaye anulomato ṭhite. Itarehīti hetuadhipatipaccayehi. Sādhāraṇā sattevāti maggapaccayavajje satteva. Hetupaccayopi paccanīyato na labbhatīti heturahitesu adhipatino abhāvā. So panāti hetupaccayo asādhāraṇoti katvā na vutto sādhāraṇānaṃ alabbhamānānaṃ vuccamānattā. Na hi hetupaccayo maggapaccayassa sādhāraṇo. Yehīti yehi paccayehi. Teti anantarapaccayādayo. Ekantikattāti avinābhāvato. Arūpaṭṭhānikāti arūpapaccayā arūpadhammānaṃyeva paccayabhūtā anantarapaccayādayo. Tenāti ‘‘ekantikānaṃ arūpaṭṭhānikā’’ti idhādhippetattā. Tehīti purejātāsevanapaccayehi. Tesaṃ vasenāti tesaṃ ūnataragaṇanānaṃ ekakādīnaṃ vasena. Tassa tassāti paccanīyato yojitassa tassa tassa dukādikassa bahugaṇanassa. Gaṇanāti ūnataragaṇanā. Anulomato ṭhitassapīti pi-saddena anulomato ṭhito vā hotu paccanīyato yojito vā, ūnataragaṇanāya samānanti dasseti. Nayidaṃ lakkhaṇaṃ ekantikanti iminā yathāvuttalakkhaṇaṃ yebhuyyavasena vuttanti dasseti.

པཙྩཡཱནུལོམཔཙྩནཱིཡཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ།

Paccayānulomapaccanīyavaṇṇanā niṭṭhitā.

པཙྩཡཔཙྩནཱིཡཱནུལོམཝཎྞནཱ

Paccayapaccanīyānulomavaṇṇanā

༡༩༠. སབྦེསུཔཱིཏི པཙྪཱཛཱཏཾ ཋཔེཏྭཱ སབྦེསུཔི པཙྩཡེསུ། སོ ཧི ཨནུལོམཏོ ཨལབྦྷམཱནབྷཱཝེན གཧིཏོ ‘‘སབྦེསཱུ’’ཏི ཨེཏྠ སངྒཧཾ ན ལབྷཏི། ཨརཱུཔཱཝཙརཝིཔཱཀསྶ ཨཱརུཔྤེ ཨུཔྤནྣལོཀུཏྟརཝིཔཱཀསྶ ཙ པུརེཛཱཏཱསེཝནཱནཾ ཨལབྦྷནཏོཏི ‘‘ཀིཉྩི ནིདསྶནཝསེན དསྶེནྟོ’’ཏི ཨཱཧ།

190. Sabbesupīti pacchājātaṃ ṭhapetvā sabbesupi paccayesu. So hi anulomato alabbhamānabhāvena gahito ‘‘sabbesū’’ti ettha saṅgahaṃ na labhati. Arūpāvacaravipākassa āruppe uppannalokuttaravipākassa ca purejātāsevanānaṃ alabbhanatoti ‘‘kiñci nidassanavasena dassento’’ti āha.

ཨཝསེསཱནཾ ལཱབྷམཏྟནྟི ཨཝསེསཱནཾ ཨེཀཙྩཱནཾ ལཱབྷཾ། ཏེནཱཧ ‘‘ན སབྦེསཾ ཨཝསེསཱནཾ ལཱབྷ’’ནྟི ། པཙྪཱཛཱཏེ པསངྒོ ནཏྠཱིཏི པཙྪཱཛཱཏོ ཨནུལོམཏོ ཏིཊྛཏཱིཏི ཨཡཾ པསངྒོ ཨེཝ ནཏྠི། པུརེཛཱ…པེ॰… ལབྦྷཏཱིཏི ཨིམིནཱ ཝིཔྤཡུཏྟེ པཙྩནཱིཡཏོ ཋིཏེ པུརེཛཱཏོ ལབྦྷཏཱིཏི ཨཡམྤི ཨཏྠཏོ ཨཱཔནྣོ ཧོཏཱིཏི ཏཾ ནིདྡྷཱརེཏྭཱ ཏཏྠ ཡཾ ཝཏྟབྦཾ, ཏཾ དསྶེཏུཾ ‘‘པུརེཛཱཏོ པན ཝིཔྤཡུཏྟེ པཙྩནཱིཡཏོ ཋིཏེ ཨནུལོམཏོ ལབྦྷཏཱིཏི ཨིདམྤཱི’’ཏིཨཱདི ཝུཏྟཾ། ཏཏྠ ‘‘ཨཝསེསཱ སབྦེཔཱིཏི ཨཏྠེ གཡ྄ཧམཱནེ ཨཱཔཛྫེཡྻཱ’’ཏི ཨིདཾ ཏསྶཱ ཨཏྠཱཔཏྟིཡཱ སབྦྷཱཝདསྶནམཏྟཾ དཊྛབྦཾ, ཨཏྠོ པན ཏཱདིསོ ན ཨུཔལབྦྷཏཱིཏི ཨཡམེཏྠ ཨདྷིཔྤཱཡོ། ཏེནཱཧ ‘‘ཡམྤི ཀེཙཱི’’ཏིཨཱདི།

Avasesānaṃ lābhamattanti avasesānaṃ ekaccānaṃ lābhaṃ. Tenāha ‘‘na sabbesaṃ avasesānaṃ lābha’’nti . Pacchājāte pasaṅgo natthīti pacchājāto anulomato tiṭṭhatīti ayaṃ pasaṅgo eva natthi. Purejā…pe… labbhatīti iminā vippayutte paccanīyato ṭhite purejāto labbhatīti ayampi atthato āpanno hotīti taṃ niddhāretvā tattha yaṃ vattabbaṃ, taṃ dassetuṃ ‘‘purejāto pana vippayutte paccanīyato ṭhite anulomato labbhatīti idampī’’tiādi vuttaṃ. Tattha ‘‘avasesā sabbepīti atthe gayhamāne āpajjeyyā’’ti idaṃ tassā atthāpattiyā sabbhāvadassanamattaṃ daṭṭhabbaṃ, attho pana tādiso na upalabbhatīti ayamettha adhippāyo. Tenāha ‘‘yampi kecī’’tiādi.

ཏཏྠ ཀེཙཱིཏི པདཀཱརེ སནྡྷཱཡཱཧ། ཏེ ཧི ‘‘ཨརཱུཔདྷཱཏུཡཱ ཙཝིཏྭཱ ཀཱམདྷཱཏུཾ ཨུཔཔཛྫནྟསྶ གཏིནིམིཏྟཾ ཨཱརམྨཎཔུརེཛཱཏཾ ཧོཏཱིཏི ཉཱཔེཏུཾ ‘ནཝིཔྤཡུཏྟཔཙྩཡཱ པུརེཛཱཏེ’ཏི ཨཡམཏྠོ ནིདྡྷཱརིཏོ’’ཏི ཝདནྟི, ཏཾ ན ཡུཛྫཏི ཨཱརུཔྤེ རཱུཔཾ ཨཱརབྦྷ ཙིཏྟུཔྤཱདསྶ ཨསམྦྷཝཏོ། ཏཐཱ ཧེཀེ ཨསཉྙབྷཝཱནནྟརསྶ ཝིཡ ཨཱརུཔྤཱནནྟརསྶ ཀཱམཱཝཙརཔཊིསནྡྷིཝིཉྙཱཎསྶ པུརིམཱནུཔཊྛིཏཱརམྨཎཾ ཨིཙྪནྟི། ཏེནེཝཱཧ ‘‘ཏམྤི ཏེསཾ རུཙིམཏྟམེཝཱ’’ཏིཨཱདི། ཡུཛྫམཱནཀཔཙྩཡུཔྤནྣཝསེན ཝཱཏི ཡསྨིཾ ཡསྨིཾ པཙྩཡེ ཨནུལོམཏོ ཋིཏེ ཡཾ ཡཾ པཙྩཡུཔྤནྣཾ བྷཝིཏུཾ ཡུཛྫཏི, ཏསྶ ཏསྶ ཝསེནཱཏི ཨཏྠོ། ན ཝིཙཱརིཏཾ སུཝིཉྙེཡྻཏྟཱཏི ཨདྷིཔྤཱཡོ། ནཝཱཏི ཨཱརམྨཎཨནནྟརསམནནྟརཱུཔནིསྶཡཔུརེཛཱཏཱསེཝནསམྤཡུཏྟནཏྠིཝིགཏཔཙྩཡཱ། ཏམྤི ཏེསཾ ནཝནྣཾ པཙྩཡཱནཾ ཨནུལོམཏོ ཨལབྦྷམཱནཏཾ།

Tattha kecīti padakāre sandhāyāha. Te hi ‘‘arūpadhātuyā cavitvā kāmadhātuṃ upapajjantassa gatinimittaṃ ārammaṇapurejātaṃ hotīti ñāpetuṃ ‘navippayuttapaccayā purejāte’ti ayamattho niddhārito’’ti vadanti, taṃ na yujjati āruppe rūpaṃ ārabbha cittuppādassa asambhavato. Tathā heke asaññabhavānantarassa viya āruppānantarassa kāmāvacarapaṭisandhiviññāṇassa purimānupaṭṭhitārammaṇaṃ icchanti. Tenevāha ‘‘tampi tesaṃ rucimattamevā’’tiādi. Yujjamānakapaccayuppannavasena vāti yasmiṃ yasmiṃ paccaye anulomato ṭhite yaṃ yaṃ paccayuppannaṃ bhavituṃ yujjati, tassa tassa vasenāti attho. Na vicāritaṃ suviññeyyattāti adhippāyo. Navāti ārammaṇaanantarasamanantarūpanissayapurejātāsevanasampayuttanatthivigatapaccayā. Tampi tesaṃ navannaṃ paccayānaṃ anulomato alabbhamānataṃ.

༡༩༡-༡༩༥. ན ཨཉྙམཉྙེན གྷཊིཏསྶ མཱུལསྶཱཏི ཨཉྙམཉྙཔཙྩཡེན པཙྩནཱིཡཏོ ཋིཏེན ཡོཛིཏསྶ སཏྟམསྶ མཱུལསྶ ཝིཏྠཱརིཏཏྟཱ། སབྦཾ སདིསནྟི སབྦཔཱལི༹གམནཾ སདིསཾ།

191-195. Na aññamaññena ghaṭitassa mūlassāti aññamaññapaccayena paccanīyato ṭhitena yojitassa sattamassa mūlassa vitthāritattā. Sabbaṃ sadisanti sabbapāḷigamanaṃ sadisaṃ.

ཨིམསྨིཾ…པེ॰… ཝེདིཏབྦོཏི ཨེཏྠ ཨིམསྨིཾ ཨེཏྠཱཏི དྭེ བྷུམྨནིདྡེསཱ། ཏེསུ པཋམསྶ ཝིསཡོ པཙྩནཱིཡཱནུལོམེཏི ཨཊྛཀཐཱཡམེཝ དསྶིཏོཏི ཨདསྶིཏསྶ ཝིསཡཾ དསྶེཏུཾ ‘‘ཨེཏེསཱུ’’ཏིཨཱདི ཝུཏྟཾ། པི-སདྡེནཱཏི ‘‘ཨིམེསམྤཱི’’ཏི ཨེཏྠ པི-སདྡེན། ཀིསྨིཉྩི པཙྩཡེ། ཀམྨཔཙྩཡཾ ལབྷནྟཱནིཔི ཙཀྑཱདཱིནི ཝིཔཱཀཝིཉྙཱཎཱདཱིནི ཙ ཨིནྡྲིཡཾ ན ལབྷནྟཱིཏི ཀཏྭཱ ‘‘ཡེབྷུཡྻེནཱ’’ཏི ཝུཏྟཾ, ཀཏིཔཡཾ ན ལབྷཏཱིཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི། མགྒཔཙྩཡནྟིཨཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ། ཡཐཱཝུཏྟཱནཱིཏི པཉྩཝོཀཱརཔཝཏྟིཨསཉྙབྷཝཔརིཡཱཔནྣཱནི ཀཊཏྟཱརཱུཔཱནེཝ ཝདཏི, ན ཙིཏྟསམུཊྛཱནརཱུཔཱནཱིཏི ཨདྷིཔྤཱཡོ། ཡེ རཱུཔདྷམྨཱནཾ པཙྩཡཱ ཧོནྟཱིཏི ཡེ ཧེཏུཨདྷིཔཏིསཧཛཱཏཱདིཔཙྩཡཱ རཱུཔདྷམྨཱནཾ པཙྩཡཱ ཧོནྟི, ཨེཏེཡེཝ ཧེཏུཨདྷིཔཏིཨཱདིཀེ ཚ པཙྩཡེ ན ལབྷནྟི། ཨེཏེཡེཝཱཏི ཝཙནེན ཨཉྙེ ཀཏིཔཡེ ལབྷནྟཱིཏི སིདྡྷཾ ཧོཏཱིཏི ཏཾ དསྶེནྟོ ‘‘པཙྪཱཛཱཏཱ…པེ॰… ལབྷཏཱི’’ཏི ཨཱཧ། ཨཡཉྩ པཙྩཡལཱབྷོ ན ཛནཀཝསེན ཝེདིཏབྦོཏི དསྶེཏུཾ ‘‘ལབྦྷམཱནཱ…པེ॰… དསྶན’’ནྟི ཝུཏྟཾ། དྷམྨཝསེནཱཏི པཙྩཡུཔྤནྣདྷམྨཝསེན། ཨིནྡྲིཡནྟི ཨིནྡྲིཡཔཙྩཡཾ། ཡདི ཨེཝནྟི ཀཊཏྟཱརཱུཔཾ ཡཾ ཡཾ ན ལབྷཏི, ཏཾ ཏཾ ཡདི ཝཏྟབྦཾ, ཨེཝཾ སནྟེ རཱུཔདྷམྨེསུ བྷཱུཏརཱུཔཱནིཡེཝ ཨཉྙམཉྙཔཙྩཡཾ ལབྷནྟཱིཏི ཨཱཧ ‘‘ཨུཔཱདཱརཱུཔཱནི…པེ॰… ཝཏྟབྦ’’ནྟི། ཏཾ པན ཨུཔཱདཱརཱུཔཱནཾ ཨཉྙམཉྙཔཙྩཡཱལཱབྷཝཙནཾ། ཨརཱུཔིནྡྲིཡཱལཱབྷནྟི ཨརཱུཔཱིནཾ ཨིནྡྲིཡཱནཾ ཝསེན ཨིནྡྲིཡཔཙྩཡཱལཱབྷཾ།

Imasmiṃ…pe… veditabboti ettha imasmiṃ etthāti dve bhummaniddesā. Tesu paṭhamassa visayo paccanīyānulometi aṭṭhakathāyameva dassitoti adassitassa visayaṃ dassetuṃ ‘‘etesū’’tiādi vuttaṃ. Pi-saddenāti ‘‘imesampī’’ti ettha pi-saddena. Kismiñci paccaye. Kammapaccayaṃ labhantānipi cakkhādīni vipākaviññāṇādīni ca indriyaṃ na labhantīti katvā ‘‘yebhuyyenā’’ti vuttaṃ, katipayaṃ na labhatīti vuttaṃ hoti. Maggapaccayantiādīsupi eseva nayo. Yathāvuttānīti pañcavokārapavattiasaññabhavapariyāpannāni kaṭattārūpāneva vadati, na cittasamuṭṭhānarūpānīti adhippāyo. Ye rūpadhammānaṃ paccayā hontīti ye hetuadhipatisahajātādipaccayā rūpadhammānaṃ paccayā honti, eteyeva hetuadhipatiādike cha paccaye na labhanti. Eteyevāti vacanena aññe katipaye labhantīti siddhaṃ hotīti taṃ dassento ‘‘pacchājātā…pe… labhatī’’ti āha. Ayañca paccayalābho na janakavasena veditabboti dassetuṃ ‘‘labbhamānā…pe… dassana’’nti vuttaṃ. Dhammavasenāti paccayuppannadhammavasena. Indriyanti indriyapaccayaṃ. Yadi evanti kaṭattārūpaṃ yaṃ yaṃ na labhati, taṃ taṃ yadi vattabbaṃ, evaṃ sante rūpadhammesu bhūtarūpāniyeva aññamaññapaccayaṃ labhantīti āha ‘‘upādārūpāni…pe… vattabba’’nti. Taṃ pana upādārūpānaṃ aññamaññapaccayālābhavacanaṃ. Arūpindriyālābhanti arūpīnaṃ indriyānaṃ vasena indriyapaccayālābhaṃ.

༡༩༦-༡༩༧. བཧུགཎནམྤི ཨཱུནཏརགཎནེན ཡོཛིཏཾ ཨཱུནཏརགཎམེཝ ཧོཏཱིཏི ཀཏྭཱ ཝུཏྟཾ ‘‘ཡདིཔི ཏིཀཱདཱིསུ ‘ཧེཏུཡཱ པཉྩཱ’ཏི ཨིདཾ ནཏྠཱི’’ཏི། ཨནུཏྟཱནཾ དུཝིཉྙེཡྻཏཱཡ གམྦྷཱིརཾ། ཡཐཱ ཙ བྷཱུཏརཱུཔཱནི ནཱརམྨཎཔཙྩཡཱ ཨཉྙམཉྙཔཙྩཡཱ ཨུཔྤཛྫནྟི, ཨེཝཾ པཊིསནྡྷིཀྑཎེ ཝཏྠུརཱུཔནྟི ཨཱཧ ‘‘ཝཏྠུཔི པན ལབྷཏཱི’’ཏི། ཡཐཱ ཧེཊྛཱ ཨེཀམཱུལཀཾ ‘‘དུམཱུལཀ’’ནྟི ཝུཏྟཾ, ཨེཝཾ ཨིདྷཱཔི དུམཱུལཀཾ ‘‘ཏིམཱུལཀ’’ནྟི ཝདནྟི།

196-197. Bahugaṇanampi ūnataragaṇanena yojitaṃ ūnataragaṇameva hotīti katvā vuttaṃ ‘‘yadipi tikādīsu ‘hetuyā pañcā’ti idaṃ natthī’’ti. Anuttānaṃ duviññeyyatāya gambhīraṃ. Yathā ca bhūtarūpāni nārammaṇapaccayā aññamaññapaccayā uppajjanti, evaṃ paṭisandhikkhaṇe vatthurūpanti āha ‘‘vatthupi pana labhatī’’ti. Yathā heṭṭhā ekamūlakaṃ ‘‘dumūlaka’’nti vuttaṃ, evaṃ idhāpi dumūlakaṃ ‘‘timūlaka’’nti vadanti.

༢༠༣-༢༣༣. ཙེཏནཱམཏྟསངྒཱཧཀེཏི ཙེཏནཱམཏྟཾཡེཝ པཙྩཡུཔྤནྣཾ གཧེཏྭཱ ཋིཏེ པཉྷེ། ཏཏྠ ཧི ‘‘ནཀམྨཔཙྩཡཱ ཧེཏུཔཙྩཡཱ’’ཏི ཝཏྟུཾ སཀྐཱ། ཨེཝཾཔཀཱརེཏི ཨིདཾ ‘‘ཏཱིཎཱིཏིཨཱདཱིསཱུ’’ཏི ཨེཏྠ ཨཱདི-སདྡསྶ ཨཏྠཝཙནནྟི དསྶེནྟོ ‘‘ཨཱདི-སདྡོ ཧི པཀཱརཏྠོཝ ཧོཏཱི’’ཏི ཨཱཧ། རཱུཔམྤི ལབྦྷཏི ཙེཏནཱམཏྟམེཝ ཨསངྒཎྷནཏོ།

203-233. Cetanāmattasaṅgāhaketi cetanāmattaṃyeva paccayuppannaṃ gahetvā ṭhite pañhe. Tattha hi ‘‘nakammapaccayā hetupaccayā’’ti vattuṃ sakkā. Evaṃpakāreti idaṃ ‘‘tīṇītiādīsū’’ti ettha ādi-saddassa atthavacananti dassento ‘‘ādi-saddo hi pakāratthova hotī’’ti āha. Rūpampi labbhati cetanāmattameva asaṅgaṇhanato.

པཙྩཡཔཙྩནཱིཡཱནུལོམཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ།

Paccayapaccanīyānulomavaṇṇanā niṭṭhitā.

པཊིཙྩཝཱརཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ།

Paṭiccavāravaṇṇanā niṭṭhitā.

Next: ༢. སཧཛཱཏཝཱརཝཎྞནཱ • 2. Sahajātavāravaṇṇanā

Related texts:

ཏིཔིཊཀ (མཱུལ) • Tipiṭaka (Mūla) / ཨབྷིདྷམྨཔིཊཀ • Abhidhammapiṭaka / པཊྛཱནཔཱལི༹ • Paṭṭhānapāḷi / ༡. ཀུསལཏྟིཀཾ • 1. Kusalattikaṃ

ཊཱིཀཱ • Tīkā / ཨབྷིདྷམྨཔིཊཀ (ཊཱིཀཱ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / པཉྩཔཀརཎ-མཱུལཊཱིཀཱ • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ༡. པཊིཙྩཝཱརཝཎྞནཱ • 1. Paṭiccavāravaṇṇanā

© 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea^® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
Contact