Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / ద్వేమాతికాపాళి • Dvemātikāpāḷi |
పాటిదేసనీయకణ్డో
Pāṭidesanīyakaṇḍo
౧. పఠమపాటిదేసనీయసిక్ఖాపదవణ్ణనా
1. Paṭhamapāṭidesanīyasikkhāpadavaṇṇanā
పాటిదేసనీయేసు పఠమే అన్తరఘరం పవిట్ఠాయాతి వచనతో సచే తస్సా అన్తరారామాదీసు ఠత్వాపి దదమానాయ హత్థతో సయం రథియాబ్యూహసిఙ్ఘాటకఘరానం అఞ్ఞతరస్మిం ఠితోపి గణ్హాతి, దోసో నత్థి. తస్సా పన రథియాదీసు ఠత్వా దదమానాయ, రథియాదీసు వా, అన్తరారామాదీసు వా ఠత్వాపి యంకిఞ్చి ఆమిసం అజ్ఝోహరణత్థాయ గణ్హతో పటిగ్గహణే దుక్కటం, అజ్ఝోహారే అజ్ఝోహారే పాటిదేసనీయం. తస్స దేసేతబ్బాకారో గారయ్హం ఆవుసోతిఆదినా నయేన సిక్ఖాపదే దస్సితోయేవ.
Pāṭidesanīyesu paṭhame antaragharaṃ paviṭṭhāyāti vacanato sace tassā antarārāmādīsu ṭhatvāpi dadamānāya hatthato sayaṃ rathiyābyūhasiṅghāṭakagharānaṃ aññatarasmiṃ ṭhitopi gaṇhāti, doso natthi. Tassā pana rathiyādīsu ṭhatvā dadamānāya, rathiyādīsu vā, antarārāmādīsu vā ṭhatvāpi yaṃkiñci āmisaṃ ajjhoharaṇatthāya gaṇhato paṭiggahaṇe dukkaṭaṃ, ajjhohāre ajjhohāre pāṭidesanīyaṃ. Tassa desetabbākāro gārayhaṃ āvusotiādinā nayena sikkhāpade dassitoyeva.
సావత్థియం అఞ్ఞతరం భిక్ఖుం ఆరబ్భ అఞ్ఞాతికాయ భిక్ఖునియా అన్తరఘరం పవిట్ఠాయ హత్థతో ఆమిసం పటిగ్గహణవత్థుస్మిం పఞ్ఞత్తం, అసాధారణపఞ్ఞత్తి, అనాణత్తికం, యథా చేతం, తథా సేసానిపి, తికపాటిదేసనీయం, యామకాలికాదీసు పటిగ్గహణేపి అజ్ఝోహరణేపి దుక్కటం, ఏకతోఉపసమ్పన్నాయ యావకాలికేపి తథేవ, ఞాతికాయ అఞ్ఞాతికసఞ్ఞివేమతికానమ్పి ఏసేవ నయో. ఞాతికసఞ్ఞినో పన, ఞాతికాయ వా దాపేన్తియా, ఉపనిక్ఖిపిత్వా వా దదమానాయ, యా చ అన్తరారామభిక్ఖునుపస్సయతిత్థియసేయ్యపటిక్కమనేసు ఠత్వా గామతో బహి నీహరిత్వా, యామకాలికాదీని వా ‘‘సతి పచ్చయే పరిభుఞ్జా’’తి దేతి, తస్స, సిక్ఖమానసామణేరీనఞ్చ హత్థతో గహేత్వా పరిభుఞ్జన్తస్స, ఉమ్మత్తకాదీనఞ్చ అనాపత్తి. పరిపుణ్ణూపసమ్పన్నతా, అఞ్ఞాతికతా, అన్తరఘరే ఠితాయ హత్థతో సహత్థా పటిగ్గహణం, యావకాలికతా, అజ్ఝోహరణన్తి ఇమానేత్థ పఞ్చ అఙ్గాని. సముట్ఠానాదీని ఏళకలోమసదిసానీతి.
Sāvatthiyaṃ aññataraṃ bhikkhuṃ ārabbha aññātikāya bhikkhuniyā antaragharaṃ paviṭṭhāya hatthato āmisaṃ paṭiggahaṇavatthusmiṃ paññattaṃ, asādhāraṇapaññatti, anāṇattikaṃ, yathā cetaṃ, tathā sesānipi, tikapāṭidesanīyaṃ, yāmakālikādīsu paṭiggahaṇepi ajjhoharaṇepi dukkaṭaṃ, ekatoupasampannāya yāvakālikepi tatheva, ñātikāya aññātikasaññivematikānampi eseva nayo. Ñātikasaññino pana, ñātikāya vā dāpentiyā, upanikkhipitvā vā dadamānāya, yā ca antarārāmabhikkhunupassayatitthiyaseyyapaṭikkamanesu ṭhatvā gāmato bahi nīharitvā, yāmakālikādīni vā ‘‘sati paccaye paribhuñjā’’ti deti, tassa, sikkhamānasāmaṇerīnañca hatthato gahetvā paribhuñjantassa, ummattakādīnañca anāpatti. Paripuṇṇūpasampannatā, aññātikatā, antaraghare ṭhitāya hatthato sahatthā paṭiggahaṇaṃ, yāvakālikatā, ajjhoharaṇanti imānettha pañca aṅgāni. Samuṭṭhānādīni eḷakalomasadisānīti.
పఠమపాటిదేసనీయసిక్ఖాపదవణ్ణనా నిట్ఠితా.
Paṭhamapāṭidesanīyasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
౨. దుతియపాటిదేసనీయసిక్ఖాపదవణ్ణనా
2. Dutiyapāṭidesanīyasikkhāpadavaṇṇanā
దుతియే ఇధ సూపన్తిఆది వోసాసనాకారదస్సనం. అపసక్క తావ భగినీతిఆది అపసాదేతబ్బాకారదస్సనం. తత్రాయం వినిచ్ఛయో – ఏకేనాపి భిక్ఖునా అనపసాదితే అజ్ఝోహరణత్థాయ ఆమిసం గణ్హన్తానం పటిగ్గహణే దుక్కటం, అజ్ఝోహారే అజ్ఝోహారే పాటిదేసనీయన్తి.
Dutiye idha sūpantiādi vosāsanākāradassanaṃ. Apasakka tāva bhaginītiādi apasādetabbākāradassanaṃ. Tatrāyaṃ vinicchayo – ekenāpi bhikkhunā anapasādite ajjhoharaṇatthāya āmisaṃ gaṇhantānaṃ paṭiggahaṇe dukkaṭaṃ, ajjhohāre ajjhohāre pāṭidesanīyanti.
రాజగహే ఛబ్బగ్గియే ఆరబ్భ భిక్ఖునియా వోసాసన్తియా ననివారణవత్థుస్మిం పఞ్ఞత్తం, తికపాటిదేసనీయం, ఏకతోఉపసమ్పన్నాయ వోసాసన్తియా ననివారేన్తస్స దుక్కటం, తథా అనుపసమ్పన్నాయ ఉపసమ్పన్నసఞ్ఞినో వేమతికస్స చ. అనుపసమ్పన్నసఞ్ఞినో, పన యో చ అత్తనో వా భత్తం దాపేన్తియా, అఞ్ఞేసం వా భత్తం దేన్తియా, యం వా న దిన్నం, తం దాపేన్తియా, యత్థ వా న దిన్నం, తత్థ, సబ్బేసం వా సమకం దాపేన్తియా, సిక్ఖమానాయ వా సామణేరియా వా వోసాసన్తియా పటిగ్గహేత్వా భుఞ్జతి, తస్స, పఞ్చ భోజనాని ఠపేత్వా సబ్బత్థ, ఉమ్మత్తకాదీనఞ్చ అనాపత్తి. పరిపుణ్ణూపసమ్పన్నతా, పఞ్చభోజనతా, అన్తరఘరే అనుఞ్ఞాతపకారతో అఞ్ఞథా వోసాసనా, అనివారణా, అజ్ఝోహరణన్తి ఇమానేత్థ పఞ్చ అఙ్గాని. సముట్ఠానాదీని కథినసదిసానీతి.
Rājagahe chabbaggiye ārabbha bhikkhuniyā vosāsantiyā nanivāraṇavatthusmiṃ paññattaṃ, tikapāṭidesanīyaṃ, ekatoupasampannāya vosāsantiyā nanivārentassa dukkaṭaṃ, tathā anupasampannāya upasampannasaññino vematikassa ca. Anupasampannasaññino, pana yo ca attano vā bhattaṃ dāpentiyā, aññesaṃ vā bhattaṃ dentiyā, yaṃ vā na dinnaṃ, taṃ dāpentiyā, yattha vā na dinnaṃ, tattha, sabbesaṃ vā samakaṃ dāpentiyā, sikkhamānāya vā sāmaṇeriyā vā vosāsantiyā paṭiggahetvā bhuñjati, tassa, pañca bhojanāni ṭhapetvā sabbattha, ummattakādīnañca anāpatti. Paripuṇṇūpasampannatā, pañcabhojanatā, antaraghare anuññātapakārato aññathā vosāsanā, anivāraṇā, ajjhoharaṇanti imānettha pañca aṅgāni. Samuṭṭhānādīni kathinasadisānīti.
దుతియపాటిదేసనీయసిక్ఖాపదవణ్ణనా నిట్ఠితా.
Dutiyapāṭidesanīyasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
౩. తతియపాటిదేసనీయసిక్ఖాపదవణ్ణనా
3. Tatiyapāṭidesanīyasikkhāpadavaṇṇanā
తతియే సేక్ఖసమ్మతానీతి లద్ధసేక్ఖసమ్ముతికాని. పుబ్బే అనిమన్తితోతి ఘరూపచారోక్కమనతో పఠమతరం ఉపచారం అనోక్కమన్తేయేవ పుబ్బే అనిమన్తితో. అగిలానో నామ యో సక్కోతి పిణ్డాయ చరితుం. పాటిదేసనీయన్తి ఘరూపచారం ఓక్కమిత్వా ఆమిసం గణ్హన్తస్స పటిగ్గహణే తావ దుక్కటం, తం గహేత్వా యత్థకత్థచి భుఞ్జన్తస్స అజ్ఝోహారే అజ్ఝోహారే పాటిదేసనీయన్తి.
Tatiye sekkhasammatānīti laddhasekkhasammutikāni. Pubbe animantitoti gharūpacārokkamanato paṭhamataraṃ upacāraṃ anokkamanteyeva pubbe animantito. Agilāno nāma yo sakkoti piṇḍāya carituṃ. Pāṭidesanīyanti gharūpacāraṃ okkamitvā āmisaṃ gaṇhantassa paṭiggahaṇe tāva dukkaṭaṃ, taṃ gahetvā yatthakatthaci bhuñjantassa ajjhohāre ajjhohāre pāṭidesanīyanti.
సావత్థియం సమ్బహులే భిక్ఖూ ఆరబ్భ న మత్తం జానిత్వా పటిగ్గహణవత్థుస్మిం పఞ్ఞత్తం, ‘‘పుబ్బే అనిమన్తితో, అగిలానో’’తి ఇమా పనేత్థ ద్వే అనుపఞ్ఞత్తియో, తికపాటిదేసనీయం, యామకాలికాదీసు పటిగ్గహణేపి అజ్ఝోహారేపి దుక్కటం, తథా అసేక్ఖసమ్మతే సేక్ఖసమ్మతసఞ్ఞినో వేమతికస్స చ. అసేక్ఖసమ్మతసఞ్ఞినో, పన యో చ పుబ్బే నిమన్తితో వా గిలానో వా అఞ్ఞస్స వా తేసం ఘరే పఞ్ఞత్తం భిక్ఖం గణ్హాతి, యస్స చ ఘరతో నీహరిత్వా, ఆసనసాలాదీసు వా భిక్ఖుం అదిస్వా పఠమంయేవ నీహరిత్వా, ద్వారమూలే వా ఠపితం దేన్తి, తస్స తం భుఞ్జన్తస్స, నిచ్చభత్తకే, సలాకభత్తే, పక్ఖికే , ఉపోసథికే, పాటిపదికే, యామకాలికాదిం ‘‘సతి పచ్చయే పరిభుఞ్జా’’తి దిన్నం పరిభుఞ్జన్తస్స, ఉమ్మత్తకాదీనఞ్చ అనాపత్తి. సేక్ఖసమ్మతతా, పుబ్బే అనిమన్తితతా, అగిలానతా, ఘరూపచారోక్కమనం, ఠపేత్వా నిచ్చభత్తకాదీని అఞ్ఞం ఆమిసం గహేత్వా భుఞ్జనన్తి ఇమానేత్థ పఞ్చ అఙ్గాని. సముట్ఠానాదీని ఏళకలోమసదిసానీతి.
Sāvatthiyaṃ sambahule bhikkhū ārabbha na mattaṃ jānitvā paṭiggahaṇavatthusmiṃ paññattaṃ, ‘‘pubbe animantito, agilāno’’ti imā panettha dve anupaññattiyo, tikapāṭidesanīyaṃ, yāmakālikādīsu paṭiggahaṇepi ajjhohārepi dukkaṭaṃ, tathā asekkhasammate sekkhasammatasaññino vematikassa ca. Asekkhasammatasaññino, pana yo ca pubbe nimantito vā gilāno vā aññassa vā tesaṃ ghare paññattaṃ bhikkhaṃ gaṇhāti, yassa ca gharato nīharitvā, āsanasālādīsu vā bhikkhuṃ adisvā paṭhamaṃyeva nīharitvā, dvāramūle vā ṭhapitaṃ denti, tassa taṃ bhuñjantassa, niccabhattake, salākabhatte, pakkhike , uposathike, pāṭipadike, yāmakālikādiṃ ‘‘sati paccaye paribhuñjā’’ti dinnaṃ paribhuñjantassa, ummattakādīnañca anāpatti. Sekkhasammatatā, pubbe animantitatā, agilānatā, gharūpacārokkamanaṃ, ṭhapetvā niccabhattakādīni aññaṃ āmisaṃ gahetvā bhuñjananti imānettha pañca aṅgāni. Samuṭṭhānādīni eḷakalomasadisānīti.
తతియపాటిదేసనీయసిక్ఖాపదవణ్ణనా నిట్ఠితా.
Tatiyapāṭidesanīyasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
౪. చతుత్థపాటిదేసనీయసిక్ఖాపదవణ్ణనా
4. Catutthapāṭidesanīyasikkhāpadavaṇṇanā
చతుత్థే యాని ఖో పన తాని ఆరఞ్ఞకానీతిఆది చీవరవిప్పవాససిక్ఖాపదే వుత్తనయేనేవ వేదితబ్బం. పుబ్బే అప్పటిసంవిదితన్తి ఏత్థ యం ఇత్థియా వా పురిసేన వా గహట్ఠేన వా పబ్బజితేన వా ఆరామం వా ఆరామూపచారం వా పవిసిత్వా ‘‘ఇత్థన్నామస్స, భన్తే, కులస్స ఖాదనీయం వా భోజనీయం వా ఆహరియిస్సతీ’’తి (పాచి॰ ౫౭౩) ఆరోచితం, తం పచ్ఛా యథాఆరోచితమేవ వా ఆహరియతు, తస్స పరివారం కత్వా అఞ్ఞం వా తేన సద్ధిం బహుకమ్పి, ‘‘ఇత్థన్నామం కులం పటిసంవిదితం కత్వా ఖాదనీయం వా భోజనీయం వా గహేత్వా గచ్ఛతీ’’తి సుత్వా అఞ్ఞాని వా కులాని తేహి సద్ధిం ఆహరన్తు, తం సబ్బం పటిసంవిదితం నామ. యం పన ఏవం అనారోచితం అనాహటఞ్చ, తం అప్పటిసంవిదితం నామ. అగిలానో నామ యో సక్కోతి పిణ్డాయ గన్తుం. పాటిదేసనీయన్తి ఏవరూపం అన్తమసో ఆరామమజ్ఝేన గచ్ఛన్తేహి అద్ధికేహి దిన్నమ్పి ఆరామే వా ఆరామూపచారే వా పటిగ్గహేత్వా అజ్ఝోహరన్తస్స పటిగ్గహణే దుక్కటం, అజ్ఝోహారే అజ్ఝోహారే పాటిదేసనీయన్తి.
Catutthe yāni kho pana tāni āraññakānītiādi cīvaravippavāsasikkhāpade vuttanayeneva veditabbaṃ. Pubbe appaṭisaṃviditanti ettha yaṃ itthiyā vā purisena vā gahaṭṭhena vā pabbajitena vā ārāmaṃ vā ārāmūpacāraṃ vā pavisitvā ‘‘itthannāmassa, bhante, kulassa khādanīyaṃ vā bhojanīyaṃ vā āhariyissatī’’ti (pāci. 573) ārocitaṃ, taṃ pacchā yathāārocitameva vā āhariyatu, tassa parivāraṃ katvā aññaṃ vā tena saddhiṃ bahukampi, ‘‘itthannāmaṃ kulaṃ paṭisaṃviditaṃ katvā khādanīyaṃ vā bhojanīyaṃ vā gahetvā gacchatī’’ti sutvā aññāni vā kulāni tehi saddhiṃ āharantu, taṃ sabbaṃ paṭisaṃviditaṃ nāma. Yaṃ pana evaṃ anārocitaṃ anāhaṭañca, taṃ appaṭisaṃviditaṃ nāma. Agilāno nāma yo sakkoti piṇḍāya gantuṃ. Pāṭidesanīyanti evarūpaṃ antamaso ārāmamajjhena gacchantehi addhikehi dinnampi ārāme vā ārāmūpacāre vā paṭiggahetvā ajjhoharantassa paṭiggahaṇe dukkaṭaṃ, ajjhohāre ajjhohāre pāṭidesanīyanti.
సక్కేసు సమ్బహులే భిక్ఖూ ఆరబ్భ ఆరామే చోరే పటివసన్తే అనారోచనవత్థుస్మిం పఞ్ఞత్తం, ‘‘అగిలానో’’తి అయమేత్థ ఏకా అనుపఞ్ఞత్తి, తికపాటిదేసనీయం , యామకాలికాదీసు ఆహారత్థాయ పటిగ్గహణేపి అజ్ఝోహారేపి దుక్కటమేవ, తథా పటిసంవిదితే అప్పటిసంవిదితసఞ్ఞినో వేమతికస్స చ, పటిసంవిదితసఞ్ఞినో, పన గిలానస్స, యో చ పటిసంవిదితం కత్వా ఆహటం వా గిలానావసేసకం వా బహారామే వా పటిగ్గహితం, తత్థజాతకమేవ వా మూలఫలాదిం, యామకాలికాదీసు వా యంకిఞ్చి ‘‘సతి పచ్చయే పరిభుఞ్జా’’తి లద్ధం పరిభుఞ్జన్తస్స, ఉమ్మత్తకాదీనఞ్చ అనాపత్తి. యథావుత్తఆరఞ్ఞకసేనాసనతా, యావకాలికస్స అతత్థజాతకతా, అగిలానతా, అగిలానావసేసకతా, అప్పటిసంవిదితతా, అజ్ఝారామే పటిగ్గహణం, అజ్ఝోహరణన్తి ఇమానేత్థ సత్త అఙ్గాని. సముట్ఠానాదీని కథినసదిసానేవ, ఇదం పన కిరియాకిరియన్తి.
Sakkesu sambahule bhikkhū ārabbha ārāme core paṭivasante anārocanavatthusmiṃ paññattaṃ, ‘‘agilāno’’ti ayamettha ekā anupaññatti, tikapāṭidesanīyaṃ , yāmakālikādīsu āhāratthāya paṭiggahaṇepi ajjhohārepi dukkaṭameva, tathā paṭisaṃvidite appaṭisaṃviditasaññino vematikassa ca, paṭisaṃviditasaññino, pana gilānassa, yo ca paṭisaṃviditaṃ katvā āhaṭaṃ vā gilānāvasesakaṃ vā bahārāme vā paṭiggahitaṃ, tatthajātakameva vā mūlaphalādiṃ, yāmakālikādīsu vā yaṃkiñci ‘‘sati paccaye paribhuñjā’’ti laddhaṃ paribhuñjantassa, ummattakādīnañca anāpatti. Yathāvuttaāraññakasenāsanatā, yāvakālikassa atatthajātakatā, agilānatā, agilānāvasesakatā, appaṭisaṃviditatā, ajjhārāme paṭiggahaṇaṃ, ajjhoharaṇanti imānettha satta aṅgāni. Samuṭṭhānādīni kathinasadisāneva, idaṃ pana kiriyākiriyanti.
చతుత్థపాటిదేసనీయసిక్ఖాపదవణ్ణనా నిట్ఠితా.
Catutthapāṭidesanīyasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
కఙ్ఖావితరణియా పాతిమోక్ఖవణ్ణనాయ
Kaṅkhāvitaraṇiyā pātimokkhavaṇṇanāya
పాటిదేసనీయవణ్ణనా నిట్ఠితా.
Pāṭidesanīyavaṇṇanā niṭṭhitā.