| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / ද්‌වෙමාතිකාපාළි • Dvemātikāpāḷi |
පාටිදෙසනීයකණ්‌ඩො
Pāṭidesanīyakaṇḍo
1. සප්‌පිවිඤ්‌ඤාපනසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා
1. Sappiviññāpanasikkhāpadavaṇṇanā
පාටිදෙසනීයෙසු පඨමෙ සප්‌පින්‌ති පුබ්‌බෙ වුත්‌තවිනිච්‌ඡයං පාළිආගතං (පාචි. 1230) ගොසප්‌පිආදිමෙව. විඤ්‌ඤාපෙත්‌වා භුඤ්‌ජෙය්‍යාති එත්‌ථ ‘‘විඤ්‌ඤත්‌තියා පටිලද්‌ධං භුඤ්‌ජිස්‌සාමී’’ති ගහණෙ දුක්‌කටං, ගහිතස්‌ස අජ්‌ඣොහාරෙ අජ්‌ඣොහාරෙ පාටිදෙසනීයං.
Pāṭidesanīyesu paṭhame sappinti pubbe vuttavinicchayaṃ pāḷiāgataṃ (pāci. 1230) gosappiādimeva. Viññāpetvā bhuñjeyyāti ettha ‘‘viññattiyā paṭiladdhaṃ bhuñjissāmī’’ti gahaṇe dukkaṭaṃ, gahitassa ajjhohāre ajjhohāre pāṭidesanīyaṃ.
සාවත්‌ථියං ඡබ්‌බග්‌ගියා භික්‌ඛුනියො ආරබ්‌භ සප්‌පිං විඤ්‌ඤාපෙත්‌වා භුඤ්‌ජනවත්‌ථුස්‌මිං පඤ්‌ඤත්‌තං, ‘‘අගිලානා’’ති අයමෙත්‌ථ අනුපඤ්‌ඤත්‌ති, තිකපාටිදෙසනීයං, ගිලානාය ද්‌විකදුක්‌කටං. යා පන ගිලානා ගිලානසඤ්‌ඤා, ගිලානකාලෙ වා විඤ්‌ඤාපෙත්‌වා පච්‌ඡා අගිලානා හුත්‌වා භුඤ්‌ජති, ගිලානාය වා සෙසකං, ඤාතකප්‌පවාරිතට්‌ඨානතො වා විඤ්‌ඤත්‌තං, අඤ්‌ඤස්‌ස වා අත්‌ථාය, අත්‌තනො වා ධනෙන ගහිතං භුඤ්‌ජති, තස්‌සා, උම්‌මත්‌තිකාදීනඤ්‌ච අනාපත්‌ති. වුත්‌තලක්‌ඛණසප්‌පිතා, අනුඤ්‌ඤාතකාරණාභාවො, විඤ්‌ඤත්‌ති, අජ්‌ඣොහාරොති ඉමානෙත්‌ථ චත්‌තාරි අඞ්‌ගානි. සමුට්‌ඨානාදීනි අද්‌ධානසදිසානීති.
Sāvatthiyaṃ chabbaggiyā bhikkhuniyo ārabbha sappiṃ viññāpetvā bhuñjanavatthusmiṃ paññattaṃ, ‘‘agilānā’’ti ayamettha anupaññatti, tikapāṭidesanīyaṃ, gilānāya dvikadukkaṭaṃ. Yā pana gilānā gilānasaññā, gilānakāle vā viññāpetvā pacchā agilānā hutvā bhuñjati, gilānāya vā sesakaṃ, ñātakappavāritaṭṭhānato vā viññattaṃ, aññassa vā atthāya, attano vā dhanena gahitaṃ bhuñjati, tassā, ummattikādīnañca anāpatti. Vuttalakkhaṇasappitā, anuññātakāraṇābhāvo, viññatti, ajjhohāroti imānettha cattāri aṅgāni. Samuṭṭhānādīni addhānasadisānīti.
සප්‌පිවිඤ්‌ඤාපනසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Sappiviññāpanasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
2. තෙලවිඤ්‌ඤාපනාදිසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා
2. Telaviññāpanādisikkhāpadavaṇṇanā
දුතියාදීසුපි තෙලාදීනි පුබ්‌බෙ වුත්‌තවිනිච්‌ඡයානි පාළියං (පාචි. 1236) ආගතානෙව, පාළියං අනාගතෙසු පන අට්‌ඨසුපි දුක්‌කටමෙව. සෙසං සබ්‌බත්‌ථ පඨමෙ වුත්‌තසදිසමෙවාති.
Dutiyādīsupi telādīni pubbe vuttavinicchayāni pāḷiyaṃ (pāci. 1236) āgatāneva, pāḷiyaṃ anāgatesu pana aṭṭhasupi dukkaṭameva. Sesaṃ sabbattha paṭhame vuttasadisamevāti.
තෙලවිඤ්‌ඤාපනාදිසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Telaviññāpanādisikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
කඞ්‌ඛාවිතරණියා පාතිමොක්‌ඛවණ්‌ණනාය
Kaṅkhāvitaraṇiyā pātimokkhavaṇṇanāya
භික්‌ඛුනිපාතිමොක්‌ඛෙ
Bhikkhunipātimokkhe
පාටිදෙසනීයවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Pāṭidesanīyavaṇṇanā niṭṭhitā.
1. පරිමණ්‌ඩලාදිසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා
1. Parimaṇḍalādisikkhāpadavaṇṇanā
ඉතො පරං පන සෙඛියානි චෙව අධිකරණසමථා ච සබ්‌බපකාරතො භික්‌ඛුපාතිමොක්‌ඛවණ්‌ණනායං වුත්‌තනයෙනෙව වෙදිතබ්‌බාති.
Ito paraṃ pana sekhiyāni ceva adhikaraṇasamathā ca sabbapakārato bhikkhupātimokkhavaṇṇanāyaṃ vuttanayeneva veditabbāti.
කඞ්‌ඛාවිතරණියා පාතිමොක්‌ඛවණ්‌ණනාය
Kaṅkhāvitaraṇiyā pātimokkhavaṇṇanāya
භික්‌ඛුනිපාතිමොක්‌ඛවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Bhikkhunipātimokkhavaṇṇanā niṭṭhitā.
නිගමනකථා
Nigamanakathā
එත්‌තාවතා ච –
Ettāvatā ca –
වණ්‌ණනං පාතිමොක්‌ඛස්‌ස, සොණත්‌ථෙරෙන යාචිතො;
Vaṇṇanaṃ pātimokkhassa, soṇattherena yācito;
විනයෙ ජාතකඞ්‌ඛානං, කඞ්‌ඛාවිතරණත්‌ථිකො.
Vinaye jātakaṅkhānaṃ, kaṅkhāvitaraṇatthiko.
ආරභිං යමහං සබ්‌බං, සීහළට්‌ඨකථානයං;
Ārabhiṃ yamahaṃ sabbaṃ, sīhaḷaṭṭhakathānayaṃ;
මහාවිහාරවාසීනං, වාචනාමග්‌ගනිස්‌සිතං.
Mahāvihāravāsīnaṃ, vācanāmagganissitaṃ.
නිස්‌සාය සා අයං නිට්‌ඨං, ගතා ආදාය සබ්‌බසො;
Nissāya sā ayaṃ niṭṭhaṃ, gatā ādāya sabbaso;
සබ්‌බං අට්‌ඨකථාසාරං, පාළියත්‌ථඤ්‌ච කෙවලං.
Sabbaṃ aṭṭhakathāsāraṃ, pāḷiyatthañca kevalaṃ.
න හෙත්‌ථ තං පදං අත්‌ථි, යං විරුජ්‌ඣෙය්‍ය පාළියා;
Na hettha taṃ padaṃ atthi, yaṃ virujjheyya pāḷiyā;
මහාවිහාරවාසීනං, පොරාණට්‌ඨකථාහි වා.
Mahāvihāravāsīnaṃ, porāṇaṭṭhakathāhi vā.
යස්‌මා තස්‌මා අකත්‌වාව, එත්‌ථ කඞ්‌ඛං හිතෙසිනා;
Yasmā tasmā akatvāva, ettha kaṅkhaṃ hitesinā;
සික්‌ඛිතබ්‌බාව සක්‌කච්‌චං, කඞ්‌ඛාවිතරණී අයං.
Sikkhitabbāva sakkaccaṃ, kaṅkhāvitaraṇī ayaṃ.
යථා ච නිට්‌ඨං සම්‌පත්‌තා, කඞ්‌ඛාවිතරණී අයං;
Yathā ca niṭṭhaṃ sampattā, kaṅkhāvitaraṇī ayaṃ;
ද්‌වාවීසති භාණවාරපඅමාණාය පාළියා.
Dvāvīsati bhāṇavārapaamāṇāya pāḷiyā.
එවං අනන්‌තරායෙන, නිට්‌ඨං කල්‍යාණනිස්‌සිතා;
Evaṃ anantarāyena, niṭṭhaṃ kalyāṇanissitā;
අචිරං සබ්‌බසත්‌තානං, යන්‌තු සබ්‌බෙ මනොරථාති.
Aciraṃ sabbasattānaṃ, yantu sabbe manorathāti.
පරමවිසුද්‌ධසද්‌ධාබුද්‌ධිවීරියප්‌පටිමණ්‌ඩිතෙන සීලාචාරජ්‌ජවමද්‌දවාදිගුණසමුදයසමුදිතෙන සකසමයසමයන්‌තරගහනජ්‌ඣොගාහණසමත්‌ථෙන පඤ්‌ඤාවෙය්‍යත්‌තියසමන්‌නාගතෙන තිපිටකපරියත්‌තිප්‌පභෙදෙ සාට්‌ඨකථෙ සත්‌ථුසාසනෙ අප්‌පටිහතඤාණප්‌පභාවෙන මහාවෙය්‍යාකරණෙන කරණසම්‌පත්‌තිජනිතසුවිනිග්‌ගතමධඋරොදාරවචනලාවණ්‌ණයුත්‌තෙන යුත්‌තමුත්‌තවාදිනා වාදීවරෙන මහාකවිනා පභින්‌නපටිසම්‌භිදාපරිවාරෙ ඡළභිඤ්‌ඤාදිප්‌පභෙදගුණප්‌පටිමණ්‌ඩිතෙ උත්‌තරිමනුස්‌සධම්‌මෙ සුප්‌පතිට්‌ඨිතබුද්‌ධීනං ථෙරවංසප්‌පදීපානං ථෙරානං මහාවිහාරවාසීනං වංසාලඞ්‌කාරභූතෙන විපුලවිසුද්‌ධබුද්‌ධිනා බුද්‌ධඝොසොති ගරූහි ගහිතනාමධෙය්‍යෙන ථෙරෙන කතා අයං කඞ්‌ඛාවිතරණී නාම පාතිමොක්‌ඛවණ්‌ණනා –
Paramavisuddhasaddhābuddhivīriyappaṭimaṇḍitena sīlācārajjavamaddavādiguṇasamudayasamuditena sakasamayasamayantaragahanajjhogāhaṇasamatthena paññāveyyattiyasamannāgatena tipiṭakapariyattippabhede sāṭṭhakathe satthusāsane appaṭihatañāṇappabhāvena mahāveyyākaraṇena karaṇasampattijanitasuviniggatamadhaurodāravacanalāvaṇṇayuttena yuttamuttavādinā vādīvarena mahākavinā pabhinnapaṭisambhidāparivāre chaḷabhiññādippabhedaguṇappaṭimaṇḍite uttarimanussadhamme suppatiṭṭhitabuddhīnaṃ theravaṃsappadīpānaṃ therānaṃ mahāvihāravāsīnaṃ vaṃsālaṅkārabhūtena vipulavisuddhabuddhinā buddhaghosoti garūhi gahitanāmadheyyena therena katā ayaṃ kaṅkhāvitaraṇī nāma pātimokkhavaṇṇanā –
තාව තිට්‌ඨතු ලොකස්‌මිං, ලොකනිත්‌ථරණෙසිනං;
Tāva tiṭṭhatu lokasmiṃ, lokanittharaṇesinaṃ;
දස්‌සෙන්‌තී කුලපුත්‌තානං, නයං සීලවිසුද්‌ධියා.
Dassentī kulaputtānaṃ, nayaṃ sīlavisuddhiyā.
යාව ‘‘බුද්‌ධො’’ති නාමම්‌පි, සුද්‌ධචිත්‌තස්‌ස තාදිනො;
Yāva ‘‘buddho’’ti nāmampi, suddhacittassa tādino;
ලොකම්‌හි ලොකජෙට්‌ඨස්‌ස, පවත්‌තති මහෙසිනොති.
Lokamhi lokajeṭṭhassa, pavattati mahesinoti.
කඞ්‌ඛාවිතරණී-අට්‌ඨකථා නිට්‌ඨිතා.
Kaṅkhāvitaraṇī-aṭṭhakathā niṭṭhitā.
