Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / વਿਨਯਾਲਙ੍ਕਾਰ-ਟੀਕਾ • Vinayālaṅkāra-ṭīkā |
੨੦. ਪਟਿਗ੍ਗਹਣવਿਨਿਚ੍ਛਯਕਥਾ
20. Paṭiggahaṇavinicchayakathā
੧੦੪. ਏવਂ ਕਪ੍ਪਿਯਭੂਮਿવਿਨਿਚ੍ਛਯਂ ਕਥੇਤ੍વਾ ਇਦਾਨਿ ਪਟਿਗ੍ਗਹਣવਿਨਿਚ੍ਛਯਂ ਕਥੇਤੁਂ ‘‘ਖਾਦਨੀਯਾਦਿਪਟਿਗ੍ਗਾਹੋ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਤਤ੍ਥ ਖਾਦਿਯਤੇਤਿ ਖਾਦਨੀਯਂ, ਠਪੇਤ੍વਾ ਪਞ੍ਚ ਭੋਜਨਾਨਿ ਸਬ੍ਬਸ੍ਸ ਅਜ੍ਝੋਹਰਿਤਬ੍ਬਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿવਚਨਂ। ਆਦਿਸਦ੍ਦੇਨ ਭੋਜਨੀਯਂ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ। ਪਟਿਗ੍ਗਹਣਂ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨਂ ਪਟਿਗ੍ਗਾਹੋ, ਖਾਦਨੀਯਾਦੀਨਂ ਪਟਿਗ੍ਗਾਹੋ ਖਾਦਨੀਯਾਦਿਪਟਿਗ੍ਗਾਹੋ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਅਜ੍ਝੋਹਰਿਤਬ੍ਬਸ੍ਸ ਯਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਚਿ ਖਾਦਨੀਯਸ੍ਸ વਾ ਭੋਜਨੀਯਸ੍ਸ વਾ ਪਟਿਗ੍ਗਹਣ’’ਨ੍ਤਿ। ਪਞ੍ਚਸੁ ਅਙ੍ਗੇਸੁ ਉਚ੍ਚਾਰਣਮਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਉਕ੍ਖਿਪਨਮਤ੍ਤਂ, ਇਮਿਨਾ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਬ੍ਬਭਾਰਸ੍ਸ ਪਮਾਣਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਤੇਨੇવ ਤਾਦਿਸੇਨ ਪੁਰਿਸੇਨ ਅਨੁਕ੍ਖਿਪਨੀਯવਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਪਟਿਗ੍ਗਹਣਂ ਨ ਰੁਹਤੀਤਿ ਦੀਪੇਤਿ। ‘‘ਹਤ੍ਥਪਾਸੋ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਆਸਨ੍ਨਭਾવਂ। ਤੇਨੇવ ਚ ਦੂਰੇ ਠਤ੍વਾ ਅਭਿਹਰਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਟਿਗ੍ਗਹਣਂ ਨ ਰੁਹਤੀਤਿ ਦੀਪੇਤਿ। ਅਭਿਹਾਰੋਤਿ ਪਰਿਣਾਮਿਤਭਾવੋ, ਤੇਨ ਚ ਤਤ੍ਰਟ੍ਠਕਾਦੀਸੁ ਨ ਰੁਹਤੀਤਿ ਦੀਪੇਤਿ। ‘‘ਦੇવੋ વਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਦਾਯਕਤੋ ਪਯੋਗਤ੍ਤਯਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ‘‘ਤਞ੍ਚੇ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਪਟਿਗ੍ਗਾਹਕਤੋ ਪਯੋਗਦ੍વਯਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ।
104. Evaṃ kappiyabhūmivinicchayaṃ kathetvā idāni paṭiggahaṇavinicchayaṃ kathetuṃ ‘‘khādanīyādipaṭiggāho’’tiādimāha. Tattha khādiyateti khādanīyaṃ, ṭhapetvā pañca bhojanāni sabbassa ajjhoharitabbassetaṃ adhivacanaṃ. Ādisaddena bhojanīyaṃ saṅgaṇhāti. Paṭiggahaṇaṃ sampaṭicchanaṃ paṭiggāho, khādanīyādīnaṃ paṭiggāho khādanīyādipaṭiggāho. Tenāha ‘‘ajjhoharitabbassa yassa kassaci khādanīyassa vā bhojanīyassa vā paṭiggahaṇa’’nti. Pañcasu aṅgesu uccāraṇamattanti ukkhipanamattaṃ, iminā paṭiggahitabbabhārassa pamāṇaṃ dasseti. Teneva tādisena purisena anukkhipanīyavatthusmiṃ paṭiggahaṇaṃ na ruhatīti dīpeti. ‘‘Hatthapāso’’ti iminā āsannabhāvaṃ. Teneva ca dūre ṭhatvā abhiharantassa paṭiggahaṇaṃ na ruhatīti dīpeti. Abhihāroti pariṇāmitabhāvo, tena ca tatraṭṭhakādīsu na ruhatīti dīpeti. ‘‘Devo vā’’tiādinā dāyakato payogattayaṃ dasseti. ‘‘Tañce’’tiādinā paṭiggāhakato payogadvayaṃ dasseti.
ਇਦਾਨਿ ਤੇਸੁ ਪਞ੍ਚਸੁ ਅਙ੍ਗੇਸੁ ਹਤ੍ਥਪਾਸਸ੍ਸ ਦੁਰਾਜਾਨਤਾਯ ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਮਾਹ ‘‘ਤਤ੍ਥਿ’’ਚ੍ਚਾਦਿ। ਤਤ੍ਥ ਅਡ੍ਢਤੇਯ੍ਯਹਤ੍ਥੋ ਹਤ੍ਥਪਾਸੋ ਨਾਮਾਤਿ ਯੋਜਨਾ। ‘‘ਤਸ੍ਸ ਓਰਿਮਨ੍ਤੇਨਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਆਕਾਸੇ ਉਜੁਂ ਠਤ੍વਾ ਪਰੇਨ ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਆਸਨ੍ਨਙ੍ਗਭੂਤਪਾਦਤਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਹਤ੍ਥਪਾਸੋ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤਬ੍ਬੋ, ਨ ਸੀਸਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਤਤ੍ਥ ‘‘ਓਰਿਮਨ੍ਤੇਨਾ’’ਤਿ ਇਮਸ੍ਸ ਹੇਟ੍ਠਿਮਨ੍ਤੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ।
Idāni tesu pañcasu aṅgesu hatthapāsassa durājānatāya taṃ dassetumāha ‘‘tatthi’’ccādi. Tattha aḍḍhateyyahattho hatthapāso nāmāti yojanā. ‘‘Tassa orimantenā’’ti iminā ākāse ujuṃ ṭhatvā parena ukkhittaṃ gaṇhantassāpi āsannaṅgabhūtapādatalato paṭṭhāya hatthapāso paricchinditabbo, na sīsato paṭṭhāyāti dasseti. Tattha ‘‘orimantenā’’ti imassa heṭṭhimantenāti attho gahetabbo.
ਏਤ੍ਥ ਚ ਪવਾਰਣਸਿਕ੍ਖਾਪਦਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਪਾਚਿ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੨੩੮-੨੩੯) ‘‘ਸਚੇ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੁ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ, ਆਸਨ੍ਨਸ੍ਸ ਪਚ੍ਛਿਮਨ੍ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਪਟਿਗ੍ਗਾਹਕਾਨਂ ਆਸਨ੍ਨਙ੍ਗਸ੍ਸ ਪਾਰਿਮਨ੍ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਿਤਤ੍ਤਾ ਇਧਾਪਿ ਆਕਾਸੇ ਠਿਤਸ੍ਸ ਪਟਿਗ੍ਗਾਹਕਸ੍ਸ ਆਸਨ੍ਨਙ੍ਗਭੂਤਪਾਦਤਲਸ੍ਸ ਪਾਰਿਮਨ੍ਤਭੂਤਤੋ ਪਣ੍ਹਿਪਰਿਯਨ੍ਤਸ੍ਸ ਹੇਟ੍ਠਿਮਤਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ, ਦਾਯਕਸ੍ਸ ਪਨ ਓਰਿਮਨ੍ਤਭੂਤਤੋ ਪਾਦਙ੍ਗੁਲਸ੍ਸ ਹੇਟ੍ਠਿਮਪਰਿਯਨ੍ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਹਤ੍ਥਪਾਸੋ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ। ਇਮਿਨਾવ ਨਯੇਨ ਭੂਮਿਯਂ ਨਿਪਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਉਸ੍ਸੀਸਕੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥਤੋ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਆਸਨ੍ਨਸੀਸਙ੍ਗਸ੍ਸ ਪਾਰਿਮਨ੍ਤਭੂਤਤੋ ਗੀવਨ੍ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯੇવ ਹਤ੍ਥਪਾਸੋ ਮਿਨਿਤਬ੍ਬੋ, ਨ ਪਾਦਤਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ। ਏવਂ ਨਿਪਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਦਾਨੇਪਿ ਯਥਾਨੁਰੂਪਂ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ‘‘ਯਂ ਆਸਨ੍ਨਤਰਂ ਅਙ੍ਗ’’ਨ੍ਤਿ (ਪਾਚਿ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੨੩੮-੨੩੯) ਹਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਅਕਲ੍ਲਕੋਤਿ ਗਿਲਾਨੋ ਸਹਤ੍ਥਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਮੁਖੇਨ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ। વਿਮਤਿવਿਨੋਦਨਿਯਂ (વਿ॰ વਿ॰ ਟੀ॰ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯ ੨.੨੬੫) ਪਨ ‘‘ਅਕਲ੍ਲਕੋਤਿ ਗਿਲਾਨੋ ਗਹੇਤੁਂ વਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਤਕਮੇવ વੁਤ੍ਤਂ, ਏਤੇਨ ਅਕਲ੍ਲਕੋਤਿ ਗਿਲਾਨੋ વਾ ਅਥ વਾ ਗਹੇਤੁਂ ਅਕਲ੍ਲਕੋ ਅਸਮਤ੍ਥੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਦਸ੍ਸਿਤੋ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਸਚੇਪਿ ਨਤ੍ਥੁਕਰਣਿਯਂ ਦੀਯਮਾਨਂ ਨਾਸਾਪੁਟੇਨ ਅਕਲ੍ਲਕੋ વਾ ਮੁਖੇਨ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤੀ’’ਤਿ।
Ettha ca pavāraṇasikkhāpadaṭṭhakathāyaṃ (pāci. aṭṭha. 238-239) ‘‘sace pana bhikkhu nisinno hoti, āsannassa pacchimantato paṭṭhāyā’’tiādinā paṭiggāhakānaṃ āsannaṅgassa pārimantato paṭṭhāya paricchedassa dassitattā idhāpi ākāse ṭhitassa paṭiggāhakassa āsannaṅgabhūtapādatalassa pārimantabhūtato paṇhipariyantassa heṭṭhimatalato paṭṭhāya, dāyakassa pana orimantabhūtato pādaṅgulassa heṭṭhimapariyantato paṭṭhāya hatthapāso paricchinditabboti daṭṭhabbaṃ. Imināva nayena bhūmiyaṃ nipajjitvā ussīsake nisinnassa hatthato paṭiggaṇhantassāpi āsannasīsaṅgassa pārimantabhūtato gīvantato paṭṭhāyeva hatthapāso minitabbo, na pādatalato paṭṭhāya. Evaṃ nipajjitvā dānepi yathānurūpaṃ veditabbaṃ. ‘‘Yaṃ āsannataraṃ aṅga’’nti (pāci. aṭṭha. 238-239) hi vuttaṃ. Akallakoti gilāno sahatthā paribhuñjituṃ asakkonto mukhena paṭiggaṇhāti. Vimativinodaniyaṃ (vi. vi. ṭī. pācittiya 2.265) pana ‘‘akallakoti gilāno gahetuṃ vā’’ti ettakameva vuttaṃ, etena akallakoti gilāno vā atha vā gahetuṃ akallako asamatthoti attho dassito. Tenāha ‘‘sacepi natthukaraṇiyaṃ dīyamānaṃ nāsāpuṭena akallako vā mukhena paṭiggaṇhātī’’ti.
੧੦੫. ਏਕਦੇਸੇਨਾਪੀਤਿ ਅਙ੍ਗੁਲਿਯਾ ਫੁਟ੍ਠਮਤ੍ਤੇਨ।
105.Ekadesenāpīti aṅguliyā phuṭṭhamattena.
ਤਞ੍ਚੇ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਸਬ੍ਬਂ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਮੇવਾਤਿ વੇਣੁਕੋਟਿਯਂ ਬਨ੍ਧਿਤ੍વਾ ਠਪਿਤਤ੍ਤਾ। ਸਚੇ ਭੂਮਿਯਂ ਠਿਤਮੇવ ਘਟਂ ਦਾਯਕੇਨ ਹਤ੍ਥਪਾਸੇ ਠਤ੍વਾ ‘‘ਘਟਂ ਦਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਦਿਨ੍ਨਂ વੇਣੁਕੋਟਿਯਾ ਗਹਣવਸੇਨ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਉਭਯਕੋਟਿਬਦ੍ਧਂ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਮੇવ ਹੋਤਿ। ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥੇ ਅਪੀਲ਼ੇਤ੍વਾ ਪਕਤਿਯਾ ਪੀਲ਼ਿਯਮਾਨਂ ਉਚ੍ਛੁਰਸਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਗਣ੍ਹਥਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਅਭਿਹਾਰੋ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ, ਹਤ੍ਥਪਾਸੇ ਠਿਤਸ੍ਸ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਾਯ ਪੀਲ਼ਿਯਮਾਨਂ ਉਚ੍ਛੁਤੋ ਪਗ੍ਘਰਨ੍ਤਂ ਰਸਂ ਗਣ੍ਹਿਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ। ਦੋਣਿਕਾਯ ਸਯਂ ਪਗ੍ਘਰਨ੍ਤਂ ਉਚ੍ਛੁਰਸਂ ਮਜ੍ਝੇ ਆવਰਿਤ੍વਾ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤਮ੍ਪਿ ਗਣ੍ਹਿਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ। ਪਟਿਗ੍ਗਹਣਸਞ੍ਞਾਯਾਤਿ ‘‘ਮਞ੍ਚਾਦਿਨਾ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਉਪ੍ਪਾਦਿਤਸਞ੍ਞਾਯ, ਇਮਿਨਾ ‘‘ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਮੀ’’ਤਿ વਾਚਾਯ વਤ੍ਤਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ।
Tañce paṭiggaṇhāti, sabbaṃ paṭiggahitamevāti veṇukoṭiyaṃ bandhitvā ṭhapitattā. Sace bhūmiyaṃ ṭhitameva ghaṭaṃ dāyakena hatthapāse ṭhatvā ‘‘ghaṭaṃ dassāmī’’ti dinnaṃ veṇukoṭiyā gahaṇavasena paṭiggaṇhāti, ubhayakoṭibaddhaṃ sabbampi paṭiggahitameva hoti. Bhikkhussa hatthe apīḷetvā pakatiyā pīḷiyamānaṃ ucchurasaṃ sandhāya ‘‘gaṇhathā’’ti vuttattā ‘‘abhihāro na paññāyatī’’ti vuttaṃ, hatthapāse ṭhitassa pana bhikkhussa atthāya pīḷiyamānaṃ ucchuto paggharantaṃ rasaṃ gaṇhituṃ vaṭṭati. Doṇikāya sayaṃ paggharantaṃ ucchurasaṃ majjhe āvaritvā vissajjitampi gaṇhituṃ vaṭṭati. Paṭiggahaṇasaññāyāti ‘‘mañcādinā paṭiggahessāmī’’ti uppāditasaññāya, iminā ‘‘paṭiggaṇhāmī’’ti vācāya vattabbakiccaṃ natthīti dasseti.
ਯਤ੍ਥ ਕਤ੍ਥਚਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਸੁ, ਪਦੇਸੇਸੁ વਾ। ਅਸਂਹਾਰਿਮੇ ਫਲਕੇਤਿ ਥਾਮਮਜ੍ਝਿਮੇਨ ਅਸਂਹਾਰਿਯੇ। ‘‘ਤਿਨ੍ਤਿਣਿਕਾਦਿਪਣ੍ਣੇਸੂਤਿ વਚਨਤੋ ਸਾਖਾਸੁ ਪਟਿਗ੍ਗਹਣਂ ਰੁਹਤੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨਿਯਂ (ਸਾਰਤ੍ਥ॰ ਟੀ॰ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯ ੩.੨੬੫) વੁਤ੍ਤਂ। ਪੋਰਾਣਟੀਕਾਯਮ੍ਪਿ ਤਥੇવ વੁਤ੍ਤਂ, ਤਦੇਤਂ વਿਚਾਰੇਤਬ੍ਬਂ। ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਞ੍ਹਿ ‘‘ਭੂਮਿਯਂ ਅਤ੍ਥਤੇਸੁ ਸੁਖੁਮੇਸੁ ਤਿਨ੍ਤਿਣਿਕਾਦਿਪਣ੍ਣੇਸੁ ਪਟਿਗ੍ਗਹਣਂ ਨ ਰੁਹਤੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਤਂ ਤਿਨ੍ਤਿਣਿਕਾਦਿਪਣ੍ਣਾਨਂ ਸੁਖੁਮਤ੍ਤਾ ਤਤ੍ਥ ਠਪਿਤਆਮਿਸਸ੍ਸ ਅਸਣ੍ਠਹਨਤੋ ਭੂਮਿਯਂ ਠਪਿਤਸਦਿਸਤ੍ਤਾ ‘‘ਨ ਰੁਹਤੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ, ਤਿਨ੍ਤਿਣਿਕਾਦਿਸਾਖਾਸੁ ਠਪਿਤੇਪਿ ਏવਮੇવ ਸਿਯਾ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਸਾਖਾਸੁ ਪਟਿਗ੍ਗਹਣਂ ਰੁਹਤੀ’’ਤਿ વਚਨਂ ਅਯੁਤ੍ਤਂ વਿਯ ਦਿਸ੍ਸਤਿ। ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਨ ਰੁਹਤੀ’’ਤਿ ਕਿਰਿਯਾਪਦਸ੍ਸ ‘‘ਕਸ੍ਮਾ’’ਤਿ ਹੇਤੁਪਰਿਯੇਸਨੇ ਸਤਿ ਨ ਅਞ੍ਞਂ ਪਰਿਯੇਸਿਤਬ੍ਬਂ, ‘‘ਸੁਖੁਮੇਸੂ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ વਿਸੇਸਨਪਦਂਯੇવ ਹੇਤੁਮਨ੍ਤવਿਸੇਸਨਂ ਭવਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਿਨ੍ਤਿਣਿਕਪਣ੍ਣਾਦੀਸੁ ਪਟਿਗ੍ਗਹਣਂ ਨ ਰੁਹਤਿ, ਕਸ੍ਮਾ? ਤੇਸਂ ਸੁਖੁਮਤ੍ਤਾ। ਅਞ੍ਞੇਸੁ ਪਨ ਪਦੁਮਿਨੀਪਣ੍ਣਾਦੀਸੁ ਰੁਹਤਿ, ਕਸ੍ਮਾ? ਤੇਸਂ ਓਲ਼ਾਰਿਕਤ੍ਤਾਤਿ ਹੇਤੁਫਲਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਦਿਸ੍ਸਤਿ , ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਤਦੇਤਂ વਿਚਾਰੇਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਤਥਾ ਹਿ વੁਤ੍ਤਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਨ ਹਿ ਤਾਨਿ ਸਨ੍ਧਾਰੇਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥਾਨੀਤਿ ਮਹਨ੍ਤੇਸੁ ਪਨ ਪਦੁਮਿਨੀਪਣ੍ਣਾਦੀਸੁ ਰੁਹਤੀ’’ਤਿ।
Yatthakatthaci aṭṭhakathāsu, padesesu vā. Asaṃhārime phalaketi thāmamajjhimena asaṃhāriye. ‘‘Tintiṇikādipaṇṇesūti vacanato sākhāsu paṭiggahaṇaṃ ruhatīti daṭṭhabba’’nti sāratthadīpaniyaṃ (sārattha. ṭī. pācittiya 3.265) vuttaṃ. Porāṇaṭīkāyampi tatheva vuttaṃ, tadetaṃ vicāretabbaṃ. Aṭṭhakathāyañhi ‘‘bhūmiyaṃ atthatesu sukhumesu tintiṇikādipaṇṇesu paṭiggahaṇaṃ na ruhatī’’ti vuttaṃ. Taṃ tintiṇikādipaṇṇānaṃ sukhumattā tattha ṭhapitaāmisassa asaṇṭhahanato bhūmiyaṃ ṭhapitasadisattā ‘‘na ruhatī’’ti vuttaṃ, tintiṇikādisākhāsu ṭhapitepi evameva siyā, tasmā ‘‘sākhāsu paṭiggahaṇaṃ ruhatī’’ti vacanaṃ ayuttaṃ viya dissati. Aṭṭhakathāyaṃ ‘‘na ruhatī’’ti kiriyāpadassa ‘‘kasmā’’ti hetupariyesane sati na aññaṃ pariyesitabbaṃ, ‘‘sukhumesū’’ti vuttaṃ visesanapadaṃyeva hetumantavisesanaṃ bhavati, tasmā tintiṇikapaṇṇādīsu paṭiggahaṇaṃ na ruhati, kasmā? Tesaṃ sukhumattā. Aññesu pana paduminīpaṇṇādīsu ruhati, kasmā? Tesaṃ oḷārikattāti hetuphalasambandho icchitabboti dissati , tasmā ‘‘tadetaṃ vicāretabba’’nti vuttaṃ. Tathā hi vuttaṃ aṭṭhakathāyaṃ ‘‘na hi tāni sandhāretuṃ samatthānīti mahantesu pana paduminīpaṇṇādīsu ruhatī’’ti.
੧੦੬. ਪੁਞ੍ਛਿਤ੍વਾ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾਤਿ ਪੁਞ੍ਛਿਤੇਪਿ ਰਜਨਚੁਣ੍ਣਾਸਙ੍ਕਾਯ ਸਤਿ ਪਟਿਗ੍ਗਹਣਤ੍ਥਾਯ વੁਤ੍ਤਂ, ਨਾਸਤਿ। ਤਂ ਪਨਾਤਿ ਪਤਿਤਰਜਂ ਅਪ੍ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾ ਉਪਰਿ ਗਹਿਤਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ। ਅਨਾਪਤ੍ਤੀਤਿ ਦੁਰੂਪਚਿਣ੍ਣਾਦਿਦੋਸੋ ਨਤ੍ਥਿ। ਪੁਬ੍ਬਾਭੋਗਸ੍ਸ ਅਨੁਰੂਪવਸੇਨ ‘‘ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਦਤ੍વਾ…ਪੇ॰… વਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਤਂ ‘‘ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦਮਤ੍ਤੇਨ ਪਰਸਨ੍ਤਕਂ ਨ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਸ੍ਸ ਅਦਤ੍વਾਪਿ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ। ‘‘ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿਆਦਿਪਿ વਿਨਯਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸ ਪਰਿਹਾਰਾਯ વੁਤ੍ਤਂ, ਤਥਾ ਅਕਤ੍વਾ ਗਹਿਤੇਪਿ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਤੋ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਯੇવ। ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਦੇਤੀਤਿ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਦੇਤਿ। ਕਞ੍ਜਿਕਨ੍ਤਿ ਖੀਰਰਸਾਦਿਂ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਦ੍ਰવਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ। ਹਤ੍ਥਤੋ ਮੋਚੇਤ੍વਾ ਪੁਨ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਉਗ੍ਗਹਿਤਕਂ ਹੋਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਹਤ੍ਥਤੋ ਅਮੋਚੇਨ੍ਤੇਨੇવਾ’’ਤਿ। ਆਲੁਲ਼ੇਨ੍ਤਾਨਨ੍ਤਿ ਆਲੋਲ਼ੇਨ੍ਤਾਨਂ, ਅਯਮੇવ વਾ ਪਾਠੋ। ਆਹਰਿਤ੍વਾ ਭੂਮਿਯਂ ਠਪਿਤਤ੍ਤਾ ਅਭਿਹਾਰੋ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਪਤ੍ਤੋ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ।
106.Puñchitvā paṭiggahetvāti puñchitepi rajanacuṇṇāsaṅkāya sati paṭiggahaṇatthāya vuttaṃ, nāsati. Taṃ panāti patitarajaṃ appaṭiggahetvā upari gahitapiṇḍapātaṃ. Anāpattīti durūpaciṇṇādidoso natthi. Pubbābhogassa anurūpavasena ‘‘anupasampannassa datvā…pe… vaṭṭatī’’ti vuttaṃ. Yasmā pana taṃ ‘‘aññassa dassāmī’’ti cittuppādamattena parasantakaṃ na hoti, tasmā tassa adatvāpi paṭiggahetvā paribhuñjituṃ vaṭṭati. ‘‘Anupasampannassa dassāmī’’tiādipi vinayadukkaṭassa parihārāya vuttaṃ, tathā akatvā gahitepi paṭiggahetvā paribhuñjato anāpattiyeva. Bhikkhussa detīti aññassa bhikkhussa deti. Kañjikanti khīrarasādiṃ yaṃ kiñci dravaṃ sandhāya vuttaṃ. Hatthato mocetvā puna gaṇhāti, uggahitakaṃ hotīti āha ‘‘hatthato amocentenevā’’ti. Āluḷentānanti āloḷentānaṃ, ayameva vā pāṭho. Āharitvā bhūmiyaṃ ṭhapitattā abhihāro natthīti āha ‘‘patto paṭiggahetabbo’’ti.
੧੦੭. ਪਠਮਤਰਂ ਉਲ਼ੁਙ੍ਕਤੋ ਥੇવਾ ਪਤ੍ਤੇ ਪਤਨ੍ਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਯਥਾ ਪਠਮਤਰਂ ਪਤਿਤਥੇવੇ ਦੋਸੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਥਾ ਆਕਿਰਿਤ੍વਾ ਅਪਨੇਨ੍ਤਾਨਂ ਪਚ੍ਛਾ ਪਤਿਤਥੇવੇਪਿ ਅਭਿਹਟਤ੍ਤਾ ਨੇવਤ੍ਥਿ ਦੋਸੋ’’ਤਿ વਦਨ੍ਤਿ। ਚਰੁਕੇਨਾਤਿ ਖੁਦ੍ਦਕਭਾਜਨੇਨ। ‘‘ਅਭਿਹਟਤ੍ਤਾਤਿ ਦੀਯਮਾਨਕ੍ਖਣਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ। ਦਤ੍વਾ ਅਪਨਯਨਕਾਲੇ ਪਨ ਛਾਰਿਕਾ વਾ ਬਿਨ੍ਦੂਨਿ વਾ ਪਤਨ੍ਤਿ, ਪੁਨ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ ਅਭਿਹਾਰਸ੍ਸ વਿਗਤਤ੍ਤਾ’’ਤਿ વਦਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਯਥਾ ਨ ਪਤਤਿ, ਤਥਾ ਅਪਨੇਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਪਟਿਹਰਨ੍ਤੇ ਯੁਜ੍ਜਤਿ, ਪਕਤਿਸਞ੍ਞਾਯ ਅਪਨੇਨ੍ਤੇ ਅਭਿਹਾਰੋ ਨ ਛਿਜ੍ਜਤਿ, ਸੁਪਤਿਤਂ। ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਮੇવ ਹਿ ਤਂ ਹੋਤਿ। ਮੁਖવਟ੍ਟਿਯਾਪਿ ਗਹੇਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀਤਿ ਅਭਿਹਰਿਯਮਾਨਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਮੁਖવਟ੍ਟਿਯਾ ਉਪਰਿਭਾਗੇ ਹਤ੍ਥਂ ਪਸਾਰੇਤ੍વਾ ਫੁਸਿਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ। ਪਾਦੇਨ ਪੇਲ੍ਲੇਤ੍વਾਤਿ ਪਾਦੇਨ ‘‘ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਞ੍ਞਾਯ ਅਕ੍ਕਮਿਤ੍વਾ। ਕੇਚੀਤਿ ਅਭਯਗਿਰਿવਾਸਿਨੋ। વਚਨਮਤ੍ਤਮੇવਾਤਿ ਪਟਿਬਦ੍ਧਂ ਪਟਿਬਦ੍ਧਪਟਿਬਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਸਦ੍ਦਮਤ੍ਤਮੇવ ਨਾਨਂ, ਕਾਯਪਟਿਬਦ੍ਧਮੇવ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੇਸਂ વਚਨਂ ਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ। ਏਸ ਨਯੋਤਿ ‘‘ਪਟਿਬਦ੍ਧਪਟਿਬਦ੍ਧਮ੍ਪਿ ਕਾਯਪਟਿਬਦ੍ਧਮੇવਾ’’ਤਿ ਅਯਂ ਨਯੋ। ਤਥਾ ਚ ਤਤ੍ਥ ਕਾਯਪਟਿਬਦ੍ਧੇ ਤਪ੍ਪਟਿਬਦ੍ਧੇ ਚ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਮੇવ વੁਤ੍ਤਂ।
107.Paṭhamataraṃ uḷuṅkato thevā patte patantīti ettha ‘‘yathā paṭhamataraṃ patitatheve doso natthi, tathā ākiritvā apanentānaṃ pacchā patitathevepi abhihaṭattā nevatthi doso’’ti vadanti. Carukenāti khuddakabhājanena. ‘‘Abhihaṭattāti dīyamānakkhaṇaṃ sandhāya vuttaṃ. Datvā apanayanakāle pana chārikā vā bindūni vā patanti, puna paṭiggahetabbaṃ abhihārassa vigatattā’’ti vadanti, taṃ yathā na patati, tathā apanessāmīti paṭiharante yujjati, pakatisaññāya apanente abhihāro na chijjati, supatitaṃ. Paṭiggahitameva hi taṃ hoti. Mukhavaṭṭiyāpi gahetuṃ vaṭṭatīti abhihariyamānassa pattassa mukhavaṭṭiyā uparibhāge hatthaṃ pasāretvā phusituṃ vaṭṭati. Pādena pelletvāti pādena ‘‘paṭiggahessāmī’’ti saññāya akkamitvā. Kecīti abhayagirivāsino. Vacanamattamevāti paṭibaddhaṃ paṭibaddhapaṭibaddhanti saddamattameva nānaṃ, kāyapaṭibaddhameva hoti, tasmā tesaṃ vacanaṃ na gahetabbanti adhippāyo. Esa nayoti ‘‘paṭibaddhapaṭibaddhampi kāyapaṭibaddhamevā’’ti ayaṃ nayo. Tathā ca tattha kāyapaṭibaddhe tappaṭibaddhe ca thullaccayameva vuttaṃ.
ਤੇਨ ਆਹਰਾਪੇਤੁਨ੍ਤਿ ਯਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਤਂ, ਤਂ ‘‘ਇਧ ਨਂ ਆਨੇਹੀ’’ਤਿ ਆਣਾਪੇਤ੍વਾ ਤੇਨ ਆਹਰਾਪੇਤੁਂ ਇਤਰਸ੍ਸ વਟ੍ਟਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਤਸ੍ਮਾਤਿ ਯਸ੍ਮਾ ਮੂਲਟ੍ਠਸ੍ਸੇવ ਪਰਿਭੋਗੋ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ। ਤਂ ਦਿવਸਂ ਹਤ੍ਥੇਨ ਗਹੇਤ੍વਾ ਦੁਤਿਯਦਿવਸੇ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਸ੍ਸ ਉਗ੍ਗਹਿਤਕਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਂ ਹੋਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਅਨਾਮਸਿਤ੍વਾ’’ਤਿ। ਅਪ੍ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਸਨ੍ਨਿਧਿਪਚ੍ਚਯਾ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਅਪ੍ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਦਿਨ੍ਨਮੁਖਦ੍વਾਰਾਪਤ੍ਤਿ ਹੋਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾ ਪਨ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ। ‘‘ਨ ਤਤੋ ਪਰਨ੍ਤਿ ਤਦਹੇવ ਸਾਮਂ ਅਪ੍ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ, ਤਦਹੇવ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਂ ਪਨ ਪੁਨਦਿવਸਾਦੀਸੁ ਅਪ੍ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾਪਿ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ વਦਨ੍ਤਿ।
Tena āharāpetunti yassa bhikkhuno santikaṃ gataṃ, taṃ ‘‘idha naṃ ānehī’’ti āṇāpetvā tena āharāpetuṃ itarassa vaṭṭatīti attho. Tasmāti yasmā mūlaṭṭhasseva paribhogo anuññāto, tasmā. Taṃ divasaṃ hatthena gahetvā dutiyadivase paṭiggahetvā paribhuñjantassa uggahitakapaṭiggahitaṃ hotīti āha ‘‘anāmasitvā’’ti. Appaṭiggahitattā ‘‘sannidhipaccayā anāpattī’’ti vuttaṃ. Appaṭiggahetvā paribhuñjantassa adinnamukhadvārāpatti hotīti āha ‘‘paṭiggahetvā pana paribhuñjitabba’’nti. ‘‘Na tato paranti tadaheva sāmaṃ appaṭiggahitaṃ sandhāya vuttaṃ, tadaheva paṭiggahitaṃ pana punadivasādīsu appaṭiggahetvāpi paribhuñjituṃ vaṭṭatī’’ti vadanti.
੧੦੮. ਖੀਯਨ੍ਤੀਤਿ ਖਯਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ਚੁਣ੍ਣੇਹਿ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਅਪ੍ਪਟਿਗ੍ਗਹਣਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਨ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ। ਸਤ੍ਥਕੇਨਾਤਿ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਸਤ੍ਥਕੇਨ। ਨવਸਮੁਟ੍ਠਿਤਨ੍ਤਿ ਏਤੇਨੇવ ਉਚ੍ਛੁਆਦੀਸੁ ਅਭਿਨવਲਗ੍ਗਤ੍ਤਾ ਅਬ੍ਬੋਹਾਰਿਕਂ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਏਸੇવ ਨਯੋਤਿ ਸਨ੍ਨਿਧਿਦੋਸਾਦਿਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વਦਤਿ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਨ ਹੀ’’ਤਿਆਦਿ। ਕਸ੍ਮਾ ਪਨੇਤ੍ਥ ਉਗ੍ਗਹਿਤਪਚ੍ਚਯਾ, ਸਨ੍ਨਿਧਿਪਚ੍ਚਯਾ વਾ ਦੋਸੋ ਨ ਸਿਯਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਨ ਹਿ ਤਂ ਪਰਿਭੋਗਤ੍ਥਾਯ ਪਰਿਹਰਨ੍ਤੀ’’ਤਿ। ਇਮਿਨਾ ਚ ਬਾਹਿਰਪਰਿਭੋਗਤ੍ਥਂ ਸਾਮਂ ਗਹੇਤ੍વਾ વਾ ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇਨ ਦਿਨ੍ਨਂ વਾ ਪਰਿਹਰਿਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀਤਿ ਦੀਪੇਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਤ੍ਤਸਮ੍ਮਕ੍ਖਨਾਦਿਅਤ੍ਥਂ ਸਾਮਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਪਰਿਹਰਿਤਤੇਲਾਦਿਂ ਸਚੇ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਕਾਮੋ ਹੋਤਿ, ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ। ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰਪਰਿਭੋਗਤ੍ਥਂ ਪਨ ਸਾਮਂ ਗਹਿਤਂ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਸ੍ਸ ਉਗ੍ਗਹਿਤਪਟਿਗ੍ਗਹਣਂ ਹੋਤਿ, ਅਪ੍ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਦਿਨ੍ਨਮੁਖਦ੍વਾਰਾਪਤ੍ਤਿ ਹੋਤਿ। ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰਪਰਿਭੋਗਤ੍ਥਮੇવ ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇਨ ਦਿਨ੍ਨਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਪਰਿਹਰਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸਿਙ੍ਗੀਲੋਣਕਪ੍ਪੋ વਿਯ ਸਨ੍ਨਿਧਿਪਚ੍ਚਯਾ ਆਪਤ੍ਤਿ ਹੋਤਿ। ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਥਾਮਮਜ੍ਝਿਮਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਉਚ੍ਚਾਰਣਮਤ੍ਤਂ ਹੋਤੀਤਿਆਦਿਨਾ વੁਤ੍ਤਪਞ੍ਚਙ੍ਗਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪਟਿਗ੍ਗਹਣਸ੍ਸ ਰੁਹਣਤੋ ਬਾਹਿਰਪਰਿਭੋਗਤ੍ਥਮ੍ਪਿ ਸਚੇ ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇਹਿ ਦਿਨ੍ਨਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਮੇવਾ’’ਤਿ વਦਨ੍ਤਿ। ਏવਂ ਸਤਿ ਇਧ ਬਾਹਿਰਪਰਿਭੋਗਤ੍ਥਂ ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇਨ ਦਿਨ੍ਨਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਪਰਿਹਰਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਨਿਧਿਪਚ੍ਚਯਾ ਆਪਤ੍ਤਿ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ ਸਿਯਾ। ‘‘ਨ ਹਿ ਤਂ ਪਰਿਭੋਗਤ੍ਥਾਯ ਪਰਿਹਰਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਚ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਬਾਹਿਰਪਰਿਭੋਗਤ੍ਥਂ ਗਹਿਤਂ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਂ ਨਾਮ ਨ ਹੋਤੀਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ।
108.Khīyantīti khayaṃ gacchanti, tesaṃ cuṇṇehi thullaccayaappaṭiggahaṇāpattiyo na hontīti adhippāyo. Satthakenāti paṭiggahitasatthakena. Navasamuṭṭhitanti eteneva ucchuādīsu abhinavalaggattā abbohārikaṃ na hotīti dasseti. Eseva nayoti sannidhidosādiṃ sandhāya vadati. Tenāha ‘‘na hī’’tiādi. Kasmā panettha uggahitapaccayā, sannidhipaccayā vā doso na siyāti āha ‘‘na hi taṃ paribhogatthāya pariharantī’’ti. Iminā ca bāhiraparibhogatthaṃ sāmaṃ gahetvā vā anupasampannena dinnaṃ vā pariharituṃ vaṭṭatīti dīpeti, tasmā pattasammakkhanādiatthaṃ sāmaṃ gahetvā pariharitatelādiṃ sace paribhuñjitukāmo hoti, paṭiggahetvā paribhuñjantassa anāpatti. Abbhantaraparibhogatthaṃ pana sāmaṃ gahitaṃ paṭiggahetvā paribhuñjantassa uggahitapaṭiggahaṇaṃ hoti, appaṭiggahetvā paribhuñjantassa adinnamukhadvārāpatti hoti. Abbhantaraparibhogatthameva anupasampannena dinnaṃ gahetvā pariharantassa siṅgīloṇakappo viya sannidhipaccayā āpatti hoti. Keci pana ‘‘thāmamajjhimassa purisassa uccāraṇamattaṃ hotītiādinā vuttapañcaṅgasampattiyā paṭiggahaṇassa ruhaṇato bāhiraparibhogatthampi sace anupasampannehi dinnaṃ gaṇhāti, paṭiggahitamevā’’ti vadanti. Evaṃ sati idha bāhiraparibhogatthaṃ anupasampannena dinnaṃ gahetvā pariharantassa sannidhipaccayā āpatti vattabbā siyā. ‘‘Na hi taṃ paribhogatthāya pariharantī’’ti ca na vattabbaṃ, tasmā bāhiraparibhogatthaṃ gahitaṃ paṭiggahitaṃ nāma na hotīti veditabbaṃ.
ਯਦਿ ਏવਂ ਪਞ੍ਚਸੁ ਪਟਿਗ੍ਗਹਣਙ੍ਗੇਸੁ ‘‘ਪਰਿਭੋਗਤ੍ਥਾਯਾ’’ਤਿ વਿਸੇਸਨਂ વਤ੍ਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ? ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ। ਪਟਿਗ੍ਗਹਣਞ੍ਹਿ ਪਰਿਭੋਗਤ੍ਥਮੇવ ਹੋਤੀਤਿ ‘‘ਪਰਿਭੋਗਤ੍ਥਾਯਾ’’ਤਿ વਿਸੁਂ ਅવਤ੍વਾ ‘‘ਤਞ੍ਚੇ ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਾਯੇਨ વਾ ਕਾਯਪਟਿਬਦ੍ਧੇਨ વਾ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਤਕਮੇવ વੁਤ੍ਤਂ। ਅਪਰੇ ਪਨ ‘‘ਸਤਿਪਿ ਪਟਿਗ੍ਗਹਣੇ ‘ਨ ਹਿ ਤਂ ਪਰਿਭੋਗਤ੍ਥਾਯ ਪਰਿਹਰਨ੍ਤੀ’ਤਿ ਇਧ ਅਪਰਿਭੋਗਤ੍ਥਾਯ ਪਰਿਹਰਣੇ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਾ’’ਤਿ વਦਨ੍ਤਿ। ਤੇਨ ਚ ਪਟਿਗ੍ਗਹਣਙ੍ਗੇਸੁ ਪਞ੍ਚਸੁ ਸਮਿਦ੍ਧੇਸੁ ਅਜ੍ਝੋਹਰਿਤੁਕਾਮਤਾਯ ਗਹਿਤਮੇવ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ ਅਜ੍ਝੋਹਰਿਤਬ੍ਬੇਸੁਯੇવ ਪਟਿਗ੍ਗਹਣਸ੍ਸ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਤਥਾ ਬਾਹਿਰਪਰਿਭੋਗਤ੍ਥਾਯ ਗਹੇਤ੍વਾ ਠਪਿਤਤੇਲਾਦਿਂ ਅਜ੍ਝੋਹਰਿਤੁਕਾਮਤਾਯ ਸਤਿ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਉਦੁਕ੍ਖਲਮੁਸਲਾਦੀਨਿ ਖੀਯਨ੍ਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਉਦੁਕ੍ਖਲਮੁਸਲਾਨਂ ਖਯੇਨ ਪਿਸਿਤਕੋਟ੍ਟਿਤਭੇਸਜ੍ਜੇਸੁ ਸਚੇ ਆਗਨ੍ਤੁਕવਣ੍ਣੋ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਨ વਟ੍ਟਤਿ। ਸੁਦ੍ਧਂ ਉਦਕਂ ਹੋਤੀਤਿ ਰੁਕ੍ਖਸਾਖਾਦੀਹਿ ਗਲ਼ਿਤ੍વਾ ਪਤਨਉਦਕਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ।
Yadi evaṃ pañcasu paṭiggahaṇaṅgesu ‘‘paribhogatthāyā’’ti visesanaṃ vattabbanti? Na vattabbaṃ. Paṭiggahaṇañhi paribhogatthameva hotīti ‘‘paribhogatthāyā’’ti visuṃ avatvā ‘‘tañce bhikkhu kāyena vā kāyapaṭibaddhena vā paṭiggaṇhātī’’ti ettakameva vuttaṃ. Apare pana ‘‘satipi paṭiggahaṇe ‘na hi taṃ paribhogatthāya pariharantī’ti idha aparibhogatthāya pariharaṇe anāpatti vuttā’’ti vadanti. Tena ca paṭiggahaṇaṅgesu pañcasu samiddhesu ajjhoharitukāmatāya gahitameva paṭiggahitaṃ nāma hoti ajjhoharitabbesuyeva paṭiggahaṇassa anuññātattāti dasseti. Tathā bāhiraparibhogatthāya gahetvā ṭhapitatelādiṃ ajjhoharitukāmatāya sati paṭiggahetvā paribhuñjituṃ vaṭṭatīti dasseti. Udukkhalamusalādīni khīyantīti ettha udukkhalamusalānaṃ khayena pisitakoṭṭitabhesajjesu sace āgantukavaṇṇo paññāyati, na vaṭṭati. Suddhaṃ udakaṃ hotīti rukkhasākhādīhi gaḷitvā patanaudakaṃ sandhāya vuttaṃ.
੧੦੯. ਪਤ੍ਤੋ વਾਸ੍ਸ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬੋਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਪਤ੍ਤਗਤਂ ਛੁਪਿਤ੍વਾ ਦੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥੇ ਲਗ੍ਗੇਨ ਆਮਿਸੇਨ ਦੋਸਾਭਾવਤ੍ਥਂ ਪਤ੍ਤਪਟਿਗ੍ਗਹਣਨ੍ਤਿ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰਪਰਿਭੋਗਤ੍ਥਮੇવ ਪਤ੍ਤਪਟਿਗ੍ਗਹਣਂ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਯਂ ਸਾਮਣੇਰਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤੇ ਪਤਤਿ…ਪੇ॰… ਪਟਿਗ੍ਗਹਣਂ ਨ વਿਜਹਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਤ੍ਤੇ ਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤਮੇવ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਕਨ੍ਤਿ ਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਨਕਰਣਤੋ ਹਤ੍ਥਗਤਂ ਪਟਿਗ੍ਗਹਣਂ ਨ વਿਜਹਤਿ। ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਦਿਨ੍ਨਂ ਪਨ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ਗਹਣਸਮਯੇਯੇવ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਕਨ੍ਤਿ ਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਨਸ੍ਸ ਕਤਤ੍ਤਾ ਹਤ੍ਥਗਤਂ ਪਟਿਗ੍ਗਹਣਂ વਿਜਹਤਿ। ਕੇਸਞ੍ਚਿ ਅਤ੍ਥਾਯ ਭਤ੍ਤਂ ਪਕ੍ਖਿਪਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਾਯ ਪਕ੍ਖਿਪਨ੍ਤੇਪਿ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਸਯਮੇવ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ ਠਪਨਤੋ ਪਟਿਗ੍ਗਹਣਂ ਨ વਿਜਹਤਿ। ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥੇ ਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ ਪਨ ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇਨੇવ ਠਪਿਤਂ ਨਾਮ ਹੋਤੀਤਿ ਪਟਿਗ੍ਗਹਣਂ વਿਜਹਤਿ ਪਰਿਚ੍ਚਤ੍ਤਭਾવਤੋ। ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਸਾਮਣੇਰ…ਪੇ॰… ਪਰਿਚ੍ਚਤ੍ਤਤ੍ਤਾ’’ਤਿ। ਕੇਸਞ੍ਚੀਤਿਆਦੀਸੁ ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਅਤ੍ਥਾਯ ਕਤ੍ਥਚਿ ਠਪਿਯਮਾਨਮ੍ਪਿ ਹਤ੍ਥਤੋ ਮੁਤ੍ਤਮਤ੍ਤੇ ਏવ ਪਟਿਗ੍ਗਹਣਂ ਨ વਿਜਹਤਿ, ਅਥ ਖੋ ਭਾਜਨੇ ਪਤਿਤਮੇવ ਪਟਿਗ੍ਗਹਣਂ વਿਜਹਤਿ। ਭਾਜਨਞ੍ਚ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਪੁਨਦਿવਸਤ੍ਥਾਯ ਅਪੇਕ੍ਖਿਤਮੇવਾਤਿ ਤਗ੍ਗਤਮ੍ਪਿ ਆਮਿਸਂ ਦੁਦ੍ਧੋਤਪਤ੍ਤਗਤਂ વਿਯ ਪਟਿਗ੍ਗਹਣਂ વਿਜਹਤੀਤਿ ਸਙ੍ਕਾਯ ‘‘ਸਾਮਣੇਰਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥੇ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਈਦਿਸੇਸੁ ਹਿ ਯੁਤ੍ਤਿ ਨ ਗવੇਸਿਤਬ੍ਬਾ, વੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇવ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਂ।
109.Patto vāssa paṭiggahetabboti etthāpi pattagataṃ chupitvā dentassa hatthe laggena āmisena dosābhāvatthaṃ pattapaṭiggahaṇanti abbhantaraparibhogatthameva pattapaṭiggahaṇaṃ veditabbaṃ. Yaṃ sāmaṇerassa patte patati…pe… paṭiggahaṇaṃ na vijahatīti ettha punappunaṃ gaṇhantassa attano patte pakkhittameva attano santakanti sanniṭṭhānakaraṇato hatthagataṃ paṭiggahaṇaṃ na vijahati. Paricchinditvā dinnaṃ pana gaṇhantassa gahaṇasamayeyeva attano santakanti sanniṭṭhānassa katattā hatthagataṃ paṭiggahaṇaṃ vijahati. Kesañci atthāya bhattaṃ pakkhipatīti ettha anupasampannassa atthāya pakkhipantepi āgantvā gaṇhissatīti sayameva pakkhipitvā ṭhapanato paṭiggahaṇaṃ na vijahati. Anupasampannassa hatthe pakkhittaṃ pana anupasampanneneva ṭhapitaṃ nāma hotīti paṭiggahaṇaṃ vijahati pariccattabhāvato. Tena vuttaṃ ‘‘sāmaṇera…pe… pariccattattā’’ti. Kesañcītiādīsu anupasampannānaṃ atthāya katthaci ṭhapiyamānampi hatthato muttamatte eva paṭiggahaṇaṃ na vijahati, atha kho bhājane patitameva paṭiggahaṇaṃ vijahati. Bhājanañca bhikkhunā punadivasatthāya apekkhitamevāti taggatampi āmisaṃ duddhotapattagataṃ viya paṭiggahaṇaṃ vijahatīti saṅkāya ‘‘sāmaṇerassa hatthe pakkhipitabba’’nti vuttanti veditabbaṃ. Īdisesu hi yutti na gavesitabbā, vuttanayeneva paṭipajjitabbaṃ.
੧੧੦. ਪਤ੍ਤਗਤਾ ਯਾਗੂਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਤ੍ਤਮੁਖવਟ੍ਟਿਯਾ ਫੁਟ੍ਠੇਪਿ ਕੁਟੇ ਯਾਗੁ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਾ, ਉਗ੍ਗਹਿਤਾ વਾ ਨ ਹੋਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਅਨਿਚ੍ਛਾਯ ਫੁਟ੍ਠਤ੍ਤਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਆਰੋਪੇਤੀਤਿ ਹਤ੍ਥਂ ਫੁਸਾਪੇਤਿ। ਪਟਿਗ੍ਗਹਣੂਪਗਂ ਭਾਰਂ ਨਾਮ ਥਾਮਮਜ੍ਝਿਮਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਉਕ੍ਖੇਪਾਰਹਂ। ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਅવਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍વਾવ ਅਞ੍ਞੇਨ ਹਤ੍ਥੇਨ ਪਿਦਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ਦੋਸੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਥਾਪਿ ਨ ਪਿਦਹਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਪਮਾਣੇਨੇવ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ। વਿਮਤਿવਿਨੋਦਨਿਯਂ (વਿ॰ વਿ॰ ਟੀ॰ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯ ੨.੨੬੫) ਪਨ ‘‘ਨ ਪਿਦਹਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਹਤ੍ਥਤੋ ਮੁਤ੍ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ, ਹਤ੍ਥਗਤਂ ਪਨ ਇਤਰੇਨ ਹਤ੍ਥੇਨ ਪਿਦਹਤੋ, ਹਤ੍ਥਤੋ ਮੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ વਾ ਅਫੁਸਿਤ੍વਾ ਉਪਰਿ ਪਿਧਾਨਂ ਪਾਤੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਨ ਦੋਸੋ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ।
110.Pattagatā yāgūti iminā pattamukhavaṭṭiyā phuṭṭhepi kuṭe yāgu paṭiggahitā, uggahitā vā na hoti bhikkhuno anicchāya phuṭṭhattāti dasseti. Āropetīti hatthaṃ phusāpeti. Paṭiggahaṇūpagaṃ bhāraṃ nāma thāmamajjhimassa purisassa ukkhepārahaṃ. Kiñcāpi avissajjetvāva aññena hatthena pidahantassa doso natthi, tathāpi na pidahitabbanti aṭṭhakathāpamāṇeneva gahetabbaṃ. Vimativinodaniyaṃ (vi. vi. ṭī. pācittiya 2.265) pana ‘‘napidahitabbanti hatthato muttaṃ sandhāya vuttaṃ, hatthagataṃ pana itarena hatthena pidahato, hatthato muttampi vā aphusitvā upari pidhānaṃ pātentassa na doso’’ti vuttaṃ.
੧੧੧. ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤੀਤਿ ਛਾਯਤ੍ਥਾਯ ਉਪਰਿ ਧਾਰਿਯਮਾਨਾ ਮਹਾਸਾਖਾ ਯੇਨ ਕੇਨਚਿ ਛਿਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਤਤ੍ਥ ਲਗ੍ਗਰਜਂ ਮੁਖੇ ਪਾਤੇਯ੍ਯ વਾਤਿ ਕਪ੍ਪਿਯਂ ਕਾਰਾਪੇਤ੍વਾ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ।
111.Paṭiggaṇhātīti chāyatthāya upari dhāriyamānā mahāsākhā yena kenaci chijjeyya, tattha laggarajaṃ mukhe pāteyya vāti kappiyaṃ kārāpetvā paṭiggaṇhāti.
ਮਚ੍ਛਿਕવਾਰਣਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਸਚੇਪਿ ਸਾਖਾਯ ਲਗ੍ਗਰਜਂ ਪਤ੍ਤੇ ਪਤਤਿ, ਸੁਖੇਨ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਸਕ੍ਕਾਤਿ ਸਾਖਾਯ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰਪਰਿਭੋਗਤ੍ਥਮੇવਿਧ ਪਟਿਗ੍ਗਹਣਨ੍ਤਿ ਮੂਲਪਟਿਗ੍ਗਹਣਮੇવ વਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਅਪਰੇ ਪਨ ‘‘ਮਚ੍ਛਿਕવਾਰਣਤ੍ਥਨ੍ਤਿ વਚਨਮਤ੍ਤਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਬਾਹਿਰਪਰਿਭੋਗਤ੍ਥਂ ਗਹਿਤ’’ਨ੍ਤਿ વਦਨ੍ਤਿ। ਕੁਣ੍ਡਕੇਤਿ ਮਹਾਘਟੇ। ਤਸ੍ਮਿਮ੍ਪੀਤਿ ਚਾਟਿਘਟੇਪਿ। ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਗਾਹਾਪੇਤ੍વਾਤਿ ਤਮੇવ ਅਜ੍ਝੋਹਰਣੀਯਂ ਭਣ੍ਡਂ ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇਨ ਗਾਹਾਪੇਤ੍વਾ।
Macchikavāraṇatthanti ettha ‘‘sacepi sākhāya laggarajaṃ patte patati, sukhena paribhuñjituṃ sakkāti sākhāya paṭiggahitattā abbhantaraparibhogatthamevidha paṭiggahaṇanti mūlapaṭiggahaṇameva vaṭṭatī’’ti vuttaṃ. Apare pana ‘‘macchikavāraṇatthanti vacanamattaṃ gahetvā bāhiraparibhogatthaṃ gahita’’nti vadanti. Kuṇḍaketi mahāghaṭe. Tasmimpīti cāṭighaṭepi. Anupasampannaṃ gāhāpetvāti tameva ajjhoharaṇīyaṃ bhaṇḍaṃ anupasampannena gāhāpetvā.
ਥੇਰਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਂ ਦੁਤਿਯਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸਾਤਿ ‘‘ਥੇਰਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਂ ਮਯ੍ਹਂ ਦੇਥਾ’’ਤਿ ਤੇਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਰਿਚ੍ਚਜਾਪੇਤ੍વਾ ਦੁਤਿਯਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਦੇਤਿ। ਤੁਯ੍ਹਂ ਯਾਗੁਂ ਮਯ੍ਹਂ ਦੇਹੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਏવਂ વਤ੍વਾ ਸਾਮਣੇਰਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਅਤ੍ਤਨੋਪਿ ਪਤ੍ਤਂ ਤਸ੍ਸ ਦੇਤਿ। ਏਤ੍ਥ ਪਨਾਤਿ ‘‘ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਸਾਮਣੇਰੋ’’ਤਿਆਦਿਪਤ੍ਤਪਰਿવਤ੍ਤਨਕਥਾਯਂ। ਕਾਰਣਂ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਯਥਾ ਮਾਤੁਆਦੀਨਂ ਤੇਲਾਦੀਨਿ ਹਰਨ੍ਤੋ ਤਥਾਰੂਪੇ ਕਿਚ੍ਚੇ ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇਨ ਅਪਰਿવਤ੍ਤੇਤ੍વਾવ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਲਭਤਿ, ਏવਮਿਧ ਪਤ੍ਤਪਰਿવਤ੍ਤਨਂ ਅਕਤ੍વਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਕਸ੍ਮਾ ਨ ਲਭਤੀਤਿ ਕਾਰਣਂ વੀਮਂਸਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਏਤ੍ਥ ਪਨ ‘‘ਸਾਮਣੇਰੇਹਿ ਗਹਿਤਤਣ੍ਡੁਲੇਸੁ ਪਰਿਕ੍ਖੀਣੇਸੁ ਅવਸ੍ਸਂ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਸਾਮਣੇਰਾ ਸਙ੍ਗਹਂ ਕਰੋਨ੍ਤੀਤਿ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿ ਸਮ੍ਭવਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਪਰਿવਤ੍ਤੇਤ੍વਾવ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬਂ। ਮਾਤਾਪਿਤੂਨਂ ਅਤ੍ਥਾਯ ਪਨ ਛਾਯਤ੍ਥਾਯ વਾ ਗਹਣੇ ਪਰਿਭੋਗਾਸਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ વਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਕਾਰਣਂ વਦਨ੍ਤਿ। ਤੇਨੇવ ਆਚਰਿਯਬੁਦ੍ਧਦਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰੇਨਪਿ વੁਤ੍ਤਂ –
Therassa pattaṃ dutiyattherassāti ‘‘therassa pattaṃ mayhaṃ dethā’’ti tena attano pariccajāpetvā dutiyattherassa deti. Tuyhaṃ yāguṃ mayhaṃ dehīti ettha evaṃ vatvā sāmaṇerassa pattaṃ gahetvā attanopi pattaṃ tassa deti. Ettha panāti ‘‘paṇḍito sāmaṇero’’tiādipattaparivattanakathāyaṃ. Kāraṇaṃ upaparikkhitabbanti yathā mātuādīnaṃ telādīni haranto tathārūpe kicce anupasampannena aparivattetvāva paribhuñjituṃ labhati, evamidha pattaparivattanaṃ akatvā paribhuñjituṃ kasmā na labhatīti kāraṇaṃ vīmaṃsitabbanti attho. Ettha pana ‘‘sāmaṇerehi gahitataṇḍulesu parikkhīṇesu avassaṃ amhākaṃ sāmaṇerā saṅgahaṃ karontīti cittuppatti sambhavati, tasmā taṃ parivattetvāva paribhuñjitabbaṃ. Mātāpitūnaṃ atthāya pana chāyatthāya vā gahaṇe paribhogāsā natthi, tasmā taṃ vaṭṭatī’’ti kāraṇaṃ vadanti. Teneva ācariyabuddhadattattherenapi vuttaṃ –
‘‘ਮਾਤਾਪਿਤੂਨਮਤ੍ਥਾਯ, ਤੇਲਾਦਿਂ ਹਰਤੋਪਿ ਚ।
‘‘Mātāpitūnamatthāya, telādiṃ haratopi ca;
ਸਾਖਂ ਛਾਯਾਦਿਅਤ੍ਥਾਯ, ਇਮਸ੍ਸ ਨ વਿਸੇਸਤਾ॥
Sākhaṃ chāyādiatthāya, imassa na visesatā.
‘‘ਤਸ੍ਮਾ ਹਿਸ੍ਸ વਿਸੇਸਸ੍ਸ, ਚਿਨ੍ਤੇਤਬ੍ਬਂ ਤੁ ਕਾਰਣਂ।
‘‘Tasmā hissa visesassa, cintetabbaṃ tu kāraṇaṃ;
ਤਸ੍ਸ ਸਾਲਯਭਾવਂ ਤੁ, વਿਸੇਸਂ ਤਕ੍ਕਯਾਮਹ’’ਨ੍ਤਿ॥
Tassa sālayabhāvaṃ tu, visesaṃ takkayāmaha’’nti.
ਇਦਮੇવੇਤ੍ਥ ਯੁਤ੍ਤਤਰਂ ਅવਸ੍ਸਂ ਤਥਾવਿਧવਿਤਕ੍ਕੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਸਮ੍ਭવਤੋ। ਨ ਹਿ ਸਕ੍ਕਾ ਏਤ੍ਥ વਿਤਕ੍ਕਂ ਸੋਧੇਤੁਨ੍ਤਿ। ਮਾਤਾਦੀਨਂ ਅਤ੍ਥਾਯ ਹਰਣੇ ਪਨ ਨਾવਸ੍ਸਂ ਤਥਾવਿਧવਿਤਕ੍ਕੁਪ੍ਪਤ੍ਤੀਤਿ ਸਕ੍ਕਾ વਿਤਕ੍ਕਂ ਸੋਧੇਤੁਂ। ਯਤ੍ਥ ਹਿ વਿਤਕ੍ਕਂ ਸੋਧੇਤੁਂ ਸਕ੍ਕਾ, ਤਤ੍ਥ ਨੇવਤ੍ਥਿ ਦੋਸੋ। ਤੇਨੇવ વਕ੍ਖਤਿ ‘‘ਸਚੇ ਪਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ વਿਤਕ੍ਕਂ ਸੋਧੇਤੁਂ, ਤਤੋ ਲਦ੍ਧਂ ਖਾਦਿਤੁਮ੍ਪਿ વਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ। વਿਮਤਿવਿਨੋਦਨਿਯਂ (વਿ॰ વਿ॰ ਟੀ॰ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯ ੨.੨੬੫) ਪਨ ‘‘ਏਤ੍ਥ ਪਨਾਤਿ ਪਤ੍ਤਪਰਿવਤ੍ਤਨੇ। ਕਾਰਣਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਯਥਾ ਸਾਮਣੇਰਾ ਇਤੋ ਅਮ੍ਹਾਕਮ੍ਪਿ ਦੇਨ੍ਤੀਤਿ વਿਤਕ੍ਕੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਨ ਤਥਾ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥਾਤਿ ਕਾਰਣਂ વਦਨ੍ਤਿ, ਤਞ੍ਚ ਯੁਤ੍ਤਂ। ਯਸ੍ਸ ਪਨ ਤਾਦਿਸੋ વਿਤਕ੍ਕੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਤੇਨ ਅਪਰਿવਤ੍ਤੇਤ੍વਾਪਿ ਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ।
Idamevettha yuttataraṃ avassaṃ tathāvidhavitakkuppattiyā sambhavato. Na hi sakkā ettha vitakkaṃ sodhetunti. Mātādīnaṃ atthāya haraṇe pana nāvassaṃ tathāvidhavitakkuppattīti sakkā vitakkaṃ sodhetuṃ. Yattha hi vitakkaṃ sodhetuṃ sakkā, tattha nevatthi doso. Teneva vakkhati ‘‘sace pana sakkoti vitakkaṃ sodhetuṃ, tato laddhaṃ khāditumpi vaṭṭatī’’ti. Vimativinodaniyaṃ (vi. vi. ṭī. pācittiya 2.265) pana ‘‘ettha panāti pattaparivattane. Kāraṇanti ettha yathā sāmaṇerā ito amhākampi dentīti vitakko uppajjati, na tathā aññatthāti kāraṇaṃ vadanti, tañca yuttaṃ. Yassa pana tādiso vitakko natthi, tena aparivattetvāpi bhuñjituṃ vaṭṭatī’’ti vuttaṃ.
੧੧੨. ਨਿਚ੍ਚਾਲੇਤੁਨ੍ਤਿ ਚਾਲੇਤ੍વਾ ਪਾਸਾਣਸਕ੍ਖਰਾਦਿਅਪਨਯਨਂ ਕਾਤੁਂ। ਉਦ੍ਧਨਂ ਆਰੋਪੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਨਗ੍ਗਿਕਂ ਉਦ੍ਧਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ। ਉਦ੍ਧਨੇ ਪਚ੍ਚਮਾਨਸ੍ਸ ਆਲੁਲ਼ਨੇ ਉਪਰਿ ਅਪਕ੍ਕਤਣ੍ਡੁਲਾ ਹੇਟ੍ਠਾ ਪવਿਸਿਤ੍વਾ ਪਚ੍ਚਨ੍ਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਸਾਮਂਪਾਕਞ੍ਚੇવ ਹੋਤੀ’’ਤਿ।
112.Niccāletunti cāletvā pāsāṇasakkharādiapanayanaṃ kātuṃ. Uddhanaṃ āropetabbanti anaggikaṃ uddhanaṃ sandhāya vuttaṃ. Uddhane paccamānassa āluḷane upari apakkataṇḍulā heṭṭhā pavisitvā paccantīti āha ‘‘sāmaṃpākañceva hotī’’ti.
੧੧੩. ਆਧਾਰਕੇ ਪਤ੍ਤੋ ਠਪਿਤੋਤਿ ਅਪ੍ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਾਮਿਸੋ ਪਤ੍ਤੋ ਪੁਨ ਪਟਿਗ੍ਗਹਣਤ੍ਥਾਯ ਠਪਿਤੋ। ਚਾਲੇਤੀਤਿ વਿਨਾ ਕਾਰਣਂ ਚਾਲੇਤਿ, ਸਤਿਪਿ ਕਾਰਣੇ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਪਰਿਭੋਗਾਰਹਂ ਚਾਲੇਤੁਂ ਨ વਟ੍ਟਤਿ। ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਮਨੁਸ੍ਸਿਕਾਬਾਧੇ ਆਮਕਮਂਸਂ ਆਮਕਲੋਹਿਤ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾવ॰ ੨੬੪) ਤਾਦਿਸੇ ਆਬਾਧੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਥਾਯ ਆਮਕਮਂਸਪਟਿਗ੍ਗਹਣਂ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਂ, ‘‘ਆਮਕਮਂਸਪਟਿਗ੍ਗਹਣਾ ਪਟਿવਿਰਤੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ (ਦੀ॰ ਨਿ॰ ੧.੧੦, ੧੯੪) ਚ ਸਾਮਞ੍ਞਤੋ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ, ਤਥਾਪਿ ਅਤ੍ਤਨੋ, ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ વਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਅਤ੍ਥਾਯ ਅਗ੍ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਸੀਹવਿਘਾਸਾਦਿਂ…ਪੇ॰… વਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਸਕ੍ਕੋਤਿ વਿਤਕ੍ਕਂ ਸੋਧੇਤੁਨ੍ਤਿ ‘‘ਮਯ੍ਹਮ੍ਪਿ ਦੇਤੀ’’ਤਿ વਿਤਕ੍ਕਸ੍ਸ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਭਾવਂ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਤਿ , ‘‘ਸਾਮਣੇਰਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸੁਦ੍ਧਚਿਤ੍ਤੇਨ ਮਯਾ ਗਹਿਤਨ੍ਤਿ વਾ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਤਿ। ਸਚੇ ਪਨ ਮੂਲੇਪਿ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਂ ਹੋਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਗਹੇਤ੍વਾ ਗਤੇ ਮਯ੍ਹਮ੍ਪਿ ਦਦੇਯ੍ਯੁਨ੍ਤਿ ਸਞ੍ਞਾਯ ਸਚੇ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ વਦਨ੍ਤਿ।
113.Ādhārake patto ṭhapitoti appaṭiggahitāmiso patto puna paṭiggahaṇatthāya ṭhapito. Cāletīti vinā kāraṇaṃ cāleti, satipi kāraṇe bhikkhūnaṃ paribhogārahaṃ cāletuṃ na vaṭṭati. Kiñcāpi ‘‘anujānāmi, bhikkhave, amanussikābādhe āmakamaṃsaṃ āmakalohita’’nti (mahāva. 264) tādise ābādhe attano atthāya āmakamaṃsapaṭiggahaṇaṃ anuññātaṃ, ‘‘āmakamaṃsapaṭiggahaṇā paṭivirato hotī’’ti (dī. ni. 1.10, 194) ca sāmaññato paṭikkhittaṃ, tathāpi attano, aññassa vā bhikkhuno atthāya aggahitattā ‘‘sīhavighāsādiṃ…pe… vaṭṭatī’’ti vuttaṃ. Sakkoti vitakkaṃ sodhetunti ‘‘mayhampi detī’’ti vitakkassa anuppannabhāvaṃ sallakkhetuṃ sakkoti , ‘‘sāmaṇerassa dassāmī’’ti suddhacittena mayā gahitanti vā sallakkhetuṃ sakkoti. Sace pana mūlepi paṭiggahitaṃ hotīti ettha ‘‘gahetvā gate mayhampi dadeyyunti saññāya sace paṭiggahitaṃ hotī’’ti vadanti.
੧੧੪. ਕੋਟ੍ਠਾਸੇ ਕਰੋਤੀਤਿ ‘‘ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਾਮਣੇਰਾ ਚ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਭਿਰੁਚਿਤਂ ਕੋਟ੍ਠਾਸਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੂ’’ਤਿ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਸਮਕੇ ਕੋਟ੍ਠਾਸੇ ਕਰੋਤਿ। ਗਹਿਤਾવਸੇਸਨ੍ਤਿ ਸਾਮਣੇਰੇਹਿ ਗਹਿਤਕੋਟ੍ਠਾਸਤੋ ਅવਸੇਸਂ। ਗਣ੍ਹਿਤ੍વਾਤਿ ‘‘ਮਯ੍ਹਂ ਇਦਂ ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਗਹੇਤ੍વਾ। ਇਧ ਗਹਿਤਾવਸੇਸਂ ਨਾਮ ਤੇਨ ਗਣ੍ਹਿਤ੍વਾ ਪੁਨ ਠਪਿਤਂ।
114.Koṭṭhāse karotīti ‘‘bhikkhū sāmaṇerā ca attano attano abhirucitaṃ koṭṭhāsaṃ gaṇhantū’’ti sabbesaṃ samake koṭṭhāse karoti. Gahitāvasesanti sāmaṇerehi gahitakoṭṭhāsato avasesaṃ. Gaṇhitvāti ‘‘mayhaṃ idaṃ gaṇhissāmī’’ti gahetvā. Idha gahitāvasesaṃ nāma tena gaṇhitvā puna ṭhapitaṃ.
ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾਤਿ ਤਦਹੁ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾ। ਤੇਨੇવ ‘‘ਯਾવਕਾਲਿਕੇਨ ਯਾવਜੀવਿਕਸਂਸਗ੍ਗੇ ਦੋਸੋ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਸਚੇ ਪਨ ਪੁਰਿਮਦਿવਸੇ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾ ਠਪਿਤਾ ਹੋਤਿ, ਸਾਮਿਸੇਨ ਮੁਖੇਨ ਤਸ੍ਸਾ વਟ੍ਟਿਯਾ ਧੂਮਂ ਪਿવਿਤੁਂ ਨ વਟ੍ਟਤਿ। ਸਮੁਦ੍ਦੋਦਕੇਨਾਤਿ ਅਪ੍ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਸਮੁਦ੍ਦੋਦਕੇਨ।
Paṭiggahetvāti tadahu paṭiggahetvā. Teneva ‘‘yāvakālikena yāvajīvikasaṃsagge doso natthī’’ti vuttaṃ. Sace pana purimadivase paṭiggahetvā ṭhapitā hoti, sāmisena mukhena tassā vaṭṭiyā dhūmaṃ pivituṃ na vaṭṭati. Samuddodakenāti appaṭiggahitasamuddodakena.
ਹਿਮਕਰਕਾ ਨਾਮ ਕਦਾਚਿ વਸ੍ਸੋਦਕੇਨ ਸਹ ਪਤਨਕਾ ਪਾਸਾਣਲੇਖਾ વਿਯ ਘਨੀਭੂਤਾ ਉਦਕવਿਸੇਸਾ, ਤੇਸੁ ਪਟਿਗ੍ਗਹਣਕਿਚ੍ਚਂ ਨਤ੍ਥਿ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਉਦਕਗਤਿਕਾ ਏવਾ’’ਤਿ। ਯਸ੍ਮਾ ਕਤਕਟ੍ਠਿ ਉਦਕਂ ਪਸਾਦੇਤ੍વਾ વਿਸੁਂ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਅਬ੍ਬੋਹਾਰਿਕ’’ਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਇਮਿਨਾ ਅਪ੍ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਾਪਤ੍ਤੀਹਿ ਅਬ੍ਬੋਹਾਰਿਕਂ, વਿਕਾਲਭੋਜਨਾਪਤ੍ਤੀਹਿਪਿ ਅਬ੍ਬੋਹਾਰਿਕਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਲਗ੍ਗਤੀਤਿ ਸੁਕ੍ਖੇ ਮੁਖੇ ਚ ਹਤ੍ਥੇ ਚ ਮਤ੍ਤਿਕਾવਣ੍ਣਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤਂ ਲਗ੍ਗਤਿ। ਬਹਲਨ੍ਤਿ ਹਤ੍ਥਮੁਖੇਸੁ ਅਲਗ੍ਗਨਕਮ੍ਪਿ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ।
Himakarakā nāma kadāci vassodakena saha patanakā pāsāṇalekhā viya ghanībhūtā udakavisesā, tesu paṭiggahaṇakiccaṃ natthi. Tenāha ‘‘udakagatikā evā’’ti. Yasmā katakaṭṭhi udakaṃ pasādetvā visuṃ tiṭṭhati, tasmā ‘‘abbohārika’’nti vuttaṃ. Iminā appaṭiggahitāpattīhi abbohārikaṃ, vikālabhojanāpattīhipi abbohārikanti dasseti. Laggatīti sukkhe mukhe ca hatthe ca mattikāvaṇṇaṃ dassentaṃ laggati. Bahalanti hatthamukhesu alagganakampi paṭiggahetabbaṃ.
વਾਸਮਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਰੇਣੁਖੀਰਾਭਾવਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਪਾਨੀਯਂ ਗਹੇਤ੍વਾਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋਯੇવ ਅਤ੍ਥਾਯ ਗਹੇਤ੍વਾ। ਸਚੇ ਪਨ ਪੀਤਾવਸੇਸਕਂ ਤਤ੍ਥੇવ ਆਕਿਰਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਪੁਨ ਪਟਿਗ੍ਗਹਣਕਿਚ੍ਚਂ ਨਤ੍ਥਿ। ਆਕਿਰਤਿ, ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਪੁਪ੍ਫਰਸਸ੍ਸ ਪਞ੍ਞਾਯਨਤੋ વੁਤ੍ਤਂ। વਿਕ੍ਖਮ੍ਭੇਤ੍વਾਤਿ વਿਯੂਹਿਤ੍વਾ, ਅਪਨੇਤ੍વਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
Vāsamattanti reṇukhīrābhāvaṃ dasseti. Pānīyaṃ gahetvāti attanoyeva atthāya gahetvā. Sace pana pītāvasesakaṃ tattheva ākirissāmīti gaṇhāti, puna paṭiggahaṇakiccaṃ natthi. Ākirati, paṭiggahetabbanti puppharasassa paññāyanato vuttaṃ. Vikkhambhetvāti viyūhitvā, apanetvāti attho.
੧੧੫. ਮਹਾਭੂਤੇਸੂਤਿ ਪਾਣਸਰੀਰਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤੇਸੁ ਪਥવੀਆਦਿਮਹਾਭੂਤੇਸੁ। ਸਬ੍ਬਂ વਟ੍ਟਤੀਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਰੇਸਞ੍ਚ ਸਰੀਰਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਸਬ੍ਬਂ વਟ੍ਟਤਿ, ਅਕਪ੍ਪਿਯਮਂਸਾਨੁਲੋਮਤਾਯ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਾਦਿਂ ਨ ਜਨੇਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ। ਪਤਤੀਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਰੀਰਤੋ ਛਿਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਪਤਤਿ। ‘‘ਰੁਕ੍ਖਤੋ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਮਤ੍ਤਿਕਤ੍ਥਾਯ ਪਥવਿਂ ਖਣਿਤੁਂ, ਅਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਮੂਲਪਣ੍ਣਾਦਿવਿਸਭੇਸਜ੍ਜਂ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਛਾਰਿਕਂ ਅਕਤ੍વਾਪਿ ਅਪ੍ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਮ੍ਪਿ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ।
115.Mahābhūtesūti pāṇasarīrasannissitesu pathavīādimahābhūtesu. Sabbaṃ vaṭṭatīti attano paresañca sarīrasannissitaṃ sabbaṃ vaṭṭati, akappiyamaṃsānulomatāya thullaccayādiṃ na janetīti adhippāyo. Patatīti attano sarīrato chijjitvā patati. ‘‘Rukkhato chinditvā’’ti vuttattā mattikatthāya pathaviṃ khaṇituṃ, aññampi yaṃ kiñci mūlapaṇṇādivisabhesajjaṃ chinditvā chārikaṃ akatvāpi appaṭiggahitampi paribhuñjituṃ vaṭṭatīti daṭṭhabbaṃ.
ਇਤਿ વਿਨਯਸਙ੍ਗਹਸਂવਣ੍ਣਨਾਭੂਤੇ વਿਨਯਾਲਙ੍ਕਾਰੇ
Iti vinayasaṅgahasaṃvaṇṇanābhūte vinayālaṅkāre
ਪਟਿਗ੍ਗਹਣવਿਨਿਚ੍ਛਯਕਥਾਲਙ੍ਕਾਰੋ ਨਾਮ
Paṭiggahaṇavinicchayakathālaṅkāro nāma
વੀਸਤਿਮੋ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ।
Vīsatimo paricchedo.