| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ခုဒ္ဒသိက္ခာ-မူလသိက္ခာ • Khuddasikkhā-mūlasikkhā |
၉. ပဋိဂ္ဂာဟနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ
9. Paṭiggāhaniddesavaṇṇanā
၁၀၆. ဣဒာနိ ‘‘ပဋိဂ္ဂာဟော’’တိ ပဒံ ဝိတ္ထာရေတုံ ‘‘ဒာတုကာမာဘိဟာရော စာ’’တိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ တတ္ထ ဒာတုကာမသ္သ အဘိဟာရော ဒာတုကာမာဘိဟာရော။ ဧတေန အညသ္သ ပတ္တေ ပက္ခိပိတုံ အာလုလေန္တသ္သ ဖုသိတာနိ ဥဋ္ဌဟိတ္ဝာ အညသ္သ ပတ္တေ သစေ ပတန္တိ, ပဋိဂ္ဂဟဏံ န ရုဟတီတိ ဒီပိတံ ဟောတိ။ ဧရဏက္ခမန္တိ ထာမမဇ္ဈိမေန ပုရိသေန ဥက္ခိပနက္ခမံ, တတော မဟန္တေ ပဋိဂ္ဂဟဏံ န ရုဟတိ။ တိဓာ ဒေန္တေတိ ကာယကာယပ္ပဋိဗဒ္ဓနိသ္သဂ္ဂိယာနံ ဝသေန တိဓာ ဒေန္တေ။ တသ္သ ဘိက္ခုနော ကာယကာယပ္ပဋိဗဒ္ဓေဟိ ဒ္ဝိဓာ ဂာဟောတိ အတ္ထော။ ပဉ္စင္ဂော ဧဝံ ပဉ္စင္ဂေဝံ။ ဒာတုကာမာဘိဟာရော ဧကံ, ဟတ္ထပာသော ဧကံ, ဧရဏက္ခမတာ ဧကံ, ဒေဝမနုသ္သတိရစ္ဆာနဂတေသု ဧကေန တိဓာ ဒာနမေကံ, ဒ္ဝိဓာ ဂာဟော ဧကန္တိ ဧဝံ ပဉ္စင္ဂာနိ ဟောန္တိ။
106. Idāni ‘‘paṭiggāho’’ti padaṃ vitthāretuṃ ‘‘dātukāmābhihāro cā’’tiādi āraddhaṃ. Tattha dātukāmassa abhihāro dātukāmābhihāro. Etena aññassa patte pakkhipituṃ ālulentassa phusitāni uṭṭhahitvā aññassa patte sace patanti, paṭiggahaṇaṃ na ruhatīti dīpitaṃ hoti. Eraṇakkhamanti thāmamajjhimena purisena ukkhipanakkhamaṃ, tato mahante paṭiggahaṇaṃ na ruhati. Tidhā denteti kāyakāyappaṭibaddhanissaggiyānaṃ vasena tidhā dente. Tassa bhikkhuno kāyakāyappaṭibaddhehi dvidhā gāhoti attho. Pañcaṅgo evaṃ pañcaṅgevaṃ. Dātukāmābhihāro ekaṃ, hatthapāso ekaṃ, eraṇakkhamatā ekaṃ, devamanussatiracchānagatesu ekena tidhā dānamekaṃ, dvidhā gāho ekanti evaṃ pañcaṅgāni honti.
၁၀၇. ဣဒာနိ ယေန ကာယပ္ပဋိဗဒ္ဓေန ပဋိဂ္ဂဟဏံ န ရုဟတိ, တံ ဒသ္သေတုံ ‘‘အသံဟာရိယေ’’တိအာဒိမာဟ။ ခာဏုကေ (ပာစိ. အဋ္ဌ. ၂၆၅) ဗန္ဓိတ္ဝာ ဌပိတမဉ္စာဒိမ္ဟိ ဝာ ဖလကေ ဝာ ပာသာဏေ ဝာ အသံဟာရိယေ န ရုဟတီတိ အတ္ထော။ တတ္ထဇာတေ ပဒုမိနိပဏ္ဏေ ဝာ ကိံသုကပဏ္ဏာဒိမ္ဟိ ဝာ န ဝဋ္ဋတိ, သုခုမေ စိဉ္စအာဒီနံ ပဏ္ဏေ ဝာ န ရုဟတိ, ယဉ္စ မဇ္ဈိမပုရိသော သန္ဓာရေတုံ န သက္ကောတိ, တသ္မိံ အသယ္ဟဘာရေ စ ပဋိဂ္ဂဟော န ရုဟတီတိ အတ္ထော။
107. Idāni yena kāyappaṭibaddhena paṭiggahaṇaṃ na ruhati, taṃ dassetuṃ ‘‘asaṃhāriye’’tiādimāha. Khāṇuke (pāci. aṭṭha. 265) bandhitvā ṭhapitamañcādimhi vā phalake vā pāsāṇe vā asaṃhāriye na ruhatīti attho. Tatthajāte paduminipaṇṇe vā kiṃsukapaṇṇādimhi vā na vaṭṭati, sukhume ciñcaādīnaṃ paṇṇe vā na ruhati, yañca majjhimapuriso sandhāretuṃ na sakkoti, tasmiṃ asayhabhāre ca paṭiggaho na ruhatīti attho.
၁၀၈. ဣဒာနိ ပဋိဂ္ဂဟဏဝိဇဟနံ ဒသ္သေတုံ ‘‘သိက္ခာမရဏလိင္ဂေဟီ’’တိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ တတ္ထာယံ ပိဏ္ဍတ္ထော – သိက္ခာပစ္စက္ခာနေန စ မရဏေန စ လိင္ဂပရိဝတ္တနေန စ ‘‘န တံ ဒာနိ ပရိဘုဉ္ဇိသ္သာမီ’’တိ ဝာ ‘‘န ပုန ပဋိဂ္ဂဟေတ္ဝာ ပရိဘုဉ္ဇိသ္သာမီ’’တိ ဝာ ဧဝံ အနပေက္ခဝိသ္သဇ္ဇနေန စ စောရာဒီဟိ ဝာ အစ္ဆေဒာ စ အနုပသမ္ပန္နသ္သ ဒာနာ စ ဂာဟော ပဋိဂ္ဂာဟော ဥပသမ္မတိ ဝိဇဟတီတိ။ ဘိက္ခုနိယာ ပန သိက္ခာပစ္စက္ခာနသ္သ အဘာဝာ ဝိဗ္ဘမနေန စ ဝိဇဟတီတိ ဂဟေတဗ္ဗံ။
108. Idāni paṭiggahaṇavijahanaṃ dassetuṃ ‘‘sikkhāmaraṇaliṅgehī’’tiādi āraddhaṃ. Tatthāyaṃ piṇḍattho – sikkhāpaccakkhānena ca maraṇena ca liṅgaparivattanena ca ‘‘na taṃ dāni paribhuñjissāmī’’ti vā ‘‘na puna paṭiggahetvā paribhuñjissāmī’’ti vā evaṃ anapekkhavissajjanena ca corādīhi vā acchedā ca anupasampannassa dānā ca gāho paṭiggāho upasammati vijahatīti. Bhikkhuniyā pana sikkhāpaccakkhānassa abhāvā vibbhamanena ca vijahatīti gahetabbaṃ.
၁၀၉-၁၁၀
109-110
. ဣဒာနိ ပဋိဂ္ဂဟေတ္ဝာ ပရိဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ ဒသ္သေတုံ ‘‘အပ္ပဋိဂ္ဂဟိတံ သဗ္ဗ’’န္တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တသ္သတ္ထော (ကင္ခာ. အဋ္ဌ. ဒန္တပောနသိက္ခာပဒ) – စတုကာလိကပရိယာပန္နံ အန္တမသော ရဇရေဏုမ္ပိ အပ္ပဋိဂ္ဂဟေတ္ဝာ သဗ္ဗံ ပရိဘုဉ္ဇတော ပာစိတ္တိ။ ဣဒာနိ အပ္ပဋိဂ္ဂဟေတ္ဝာ ပရိဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ ဒသ္သေတုံ ‘‘သုဒ္ဓဉ္စ နာတိဗဟလ’’န္တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ သုဒ္ဓဉ္စာတိ အညေသံ ရသေန အသမ္မိသ္သံ။ ဟိမောဒကသမုဒ္ဒောဒကာဒီသု ပဋိဂ္ဂဟဏကိစ္စံ နတ္ထိ။ လောဏဉ္စ အသ္သု စ လောဏသ္သု။ ဧတ္ထ လောဏံ နာမ သရီရေ ဥဋ္ဌိတံ။ ဧတာနိ ပန သဗ္ဗာနိ အဝိစ္ဆိန္နာနေဝ ကပ္ပန္တိ, နေတရာနိ။
. Idāni paṭiggahetvā paribhuñjitabbaṃ dassetuṃ ‘‘appaṭiggahitaṃ sabba’’ntiādi vuttaṃ. Tassattho (kaṅkhā. aṭṭha. dantaponasikkhāpada) – catukālikapariyāpannaṃ antamaso rajareṇumpi appaṭiggahetvā sabbaṃ paribhuñjato pācitti. Idāni appaṭiggahetvā paribhuñjitabbaṃ dassetuṃ ‘‘suddhañca nātibahala’’ntiādi vuttaṃ. Tattha suddhañcāti aññesaṃ rasena asammissaṃ. Himodakasamuddodakādīsu paṭiggahaṇakiccaṃ natthi. Loṇañca assu ca loṇassu. Ettha loṇaṃ nāma sarīre uṭṭhitaṃ. Etāni pana sabbāni avicchinnāneva kappanti, netarāni.
၁၁၁. ဣဒာနိ အနင္ဂလဂ္ဂာနိပိ ဒသ္သေတုံ ‘‘ဂူထမတ္တိကမုတ္တာနီ’’တိအာဒိမာဟ။ တထာဝိဓေတိ တထာဝိဓေ ကာလေ, သပ္ပဒဋ္ဌကာလေတိ အတ္ထော။ အညေသံ ပန အပ္ပဋိဂ္ဂဟိတံ အနင္ဂလဂ္ဂံ န ဝဋ္ဋတိ။ ကသ္မာ ? ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ယံ ကရောန္တော ပဋိဂ္ဂဏ္ဟာတိ, သ္ဝေဝ ပဋိဂ္ဂဟော ကတော, န ပုန ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗော’’တိ (မဟာဝ. ၂၆၈) ဝုတ္တတ္တာ။
111. Idāni anaṅgalaggānipi dassetuṃ ‘‘gūthamattikamuttānī’’tiādimāha. Tathāvidheti tathāvidhe kāle, sappadaṭṭhakāleti attho. Aññesaṃ pana appaṭiggahitaṃ anaṅgalaggaṃ na vaṭṭati. Kasmā ? ‘‘Anujānāmi, bhikkhave, yaṃ karonto paṭiggaṇhāti, sveva paṭiggaho kato, na puna paṭiggahetabbo’’ti (mahāva. 268) vuttattā.
၁၁၂. ဒုရူပစိဏ္ဏေတိ ဒုပ္ပရာမဋ္ဌေ ဖလိကရုက္ခဝလ္လိအာဒိံ စာလေန္တသ္သ ဝာ အာမိသဘရိတဘာဇနံ အပ္ပဋိဂ္ဂဟိတံ ပရာမသန္တသ္သ ဝာ ဒုရူပစိဏ္ဏဒုက္ကဋံ ဟောတီတိ အတ္ထော။ ရဇောကိဏ္ဏေတိ ဘိက္ခာယ စရန္တသ္သ ပတ္တေ ပတိတရဇံ အပ္ပဋိဂ္ဂဟေတ္ဝာ ပုန ဘိက္ခံ ဂဏ္ဟတော ဝိနယဒုက္ကဋံ ဟောတီတိ အတ္ထော။ အထုဂ္ဂဟပ္ပဋိဂ္ဂဟေတိ အထ ဥဂ္ဂဟပ္ပဋိဂ္ဂဟေ, အတ္တနာ ဧဝ ဥဂ္ဂဟေတ္ဝာ ဂဟိတေတိ အတ္ထော။ အကပ္ပိယကုဋိယံ အန္တောဝုတ္ထေ စ ယတ္ထ ကတ္ထစိ ဘိက္ခုနာ သယံပက္ကေ စ အတ္တနာ ဝာ ပရေန ဝာ အကပ္ပိယကုဋိယံ အန္တောပက္ကေ စာတိ သဗ္ဗတ္ထ ဒုက္ကဋန္တိ အဓိပ္ပာယော။ ပဋိဂ္ဂာဟဝိနိစ္ဆယော။
112.Durūpaciṇṇeti dupparāmaṭṭhe phalikarukkhavalliādiṃ cālentassa vā āmisabharitabhājanaṃ appaṭiggahitaṃ parāmasantassa vā durūpaciṇṇadukkaṭaṃ hotīti attho. Rajokiṇṇeti bhikkhāya carantassa patte patitarajaṃ appaṭiggahetvā puna bhikkhaṃ gaṇhato vinayadukkaṭaṃ hotīti attho. Athuggahappaṭiggaheti atha uggahappaṭiggahe, attanā eva uggahetvā gahiteti attho. Akappiyakuṭiyaṃ antovutthe ca yattha katthaci bhikkhunā sayaṃpakke ca attanā vā parena vā akappiyakuṭiyaṃ antopakke cāti sabbattha dukkaṭanti adhippāyo. Paṭiggāhavinicchayo.
ပဋိဂ္ဂာဟနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Paṭiggāhaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
