| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಖುದ್ದಸಿಕ್ಖಾ-ಮೂಲಸಿಕ್ಖಾ • Khuddasikkhā-mūlasikkhā |
೯. ಪಟಿಗ್ಗಾಹನಿದ್ದೇಸವಣ್ಣನಾ
9. Paṭiggāhaniddesavaṇṇanā
೧೦೬. ಇದಾನಿ ‘‘ಪಟಿಗ್ಗಾಹೋ’’ತಿ ಪದಂ ವಿತ್ಥಾರೇತುಂ ‘‘ದಾತುಕಾಮಾಭಿಹಾರೋ ಚಾ’’ತಿಆದಿ ಆರದ್ಧಂ। ತತ್ಥ ದಾತುಕಾಮಸ್ಸ ಅಭಿಹಾರೋ ದಾತುಕಾಮಾಭಿಹಾರೋ। ಏತೇನ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಪತ್ತೇ ಪಕ್ಖಿಪಿತುಂ ಆಲುಲೇನ್ತಸ್ಸ ಫುಸಿತಾನಿ ಉಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಪತ್ತೇ ಸಚೇ ಪತನ್ತಿ, ಪಟಿಗ್ಗಹಣಂ ನ ರುಹತೀತಿ ದೀಪಿತಂ ಹೋತಿ। ಏರಣಕ್ಖಮನ್ತಿ ಥಾಮಮಜ್ಝಿಮೇನ ಪುರಿಸೇನ ಉಕ್ಖಿಪನಕ್ಖಮಂ, ತತೋ ಮಹನ್ತೇ ಪಟಿಗ್ಗಹಣಂ ನ ರುಹತಿ। ತಿಧಾ ದೇನ್ತೇತಿ ಕಾಯಕಾಯಪ್ಪಟಿಬದ್ಧನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಾನಂ ವಸೇನ ತಿಧಾ ದೇನ್ತೇ। ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಕಾಯಕಾಯಪ್ಪಟಿಬದ್ಧೇಹಿ ದ್ವಿಧಾ ಗಾಹೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಪಞ್ಚಙ್ಗೋ ಏವಂ ಪಞ್ಚಙ್ಗೇವಂ। ದಾತುಕಾಮಾಭಿಹಾರೋ ಏಕಂ, ಹತ್ಥಪಾಸೋ ಏಕಂ, ಏರಣಕ್ಖಮತಾ ಏಕಂ, ದೇವಮನುಸ್ಸತಿರಚ್ಛಾನಗತೇಸು ಏಕೇನ ತಿಧಾ ದಾನಮೇಕಂ, ದ್ವಿಧಾ ಗಾಹೋ ಏಕನ್ತಿ ಏವಂ ಪಞ್ಚಙ್ಗಾನಿ ಹೋನ್ತಿ।
106. Idāni ‘‘paṭiggāho’’ti padaṃ vitthāretuṃ ‘‘dātukāmābhihāro cā’’tiādi āraddhaṃ. Tattha dātukāmassa abhihāro dātukāmābhihāro. Etena aññassa patte pakkhipituṃ ālulentassa phusitāni uṭṭhahitvā aññassa patte sace patanti, paṭiggahaṇaṃ na ruhatīti dīpitaṃ hoti. Eraṇakkhamanti thāmamajjhimena purisena ukkhipanakkhamaṃ, tato mahante paṭiggahaṇaṃ na ruhati. Tidhā denteti kāyakāyappaṭibaddhanissaggiyānaṃ vasena tidhā dente. Tassa bhikkhuno kāyakāyappaṭibaddhehi dvidhā gāhoti attho. Pañcaṅgo evaṃ pañcaṅgevaṃ. Dātukāmābhihāro ekaṃ, hatthapāso ekaṃ, eraṇakkhamatā ekaṃ, devamanussatiracchānagatesu ekena tidhā dānamekaṃ, dvidhā gāho ekanti evaṃ pañcaṅgāni honti.
೧೦೭. ಇದಾನಿ ಯೇನ ಕಾಯಪ್ಪಟಿಬದ್ಧೇನ ಪಟಿಗ್ಗಹಣಂ ನ ರುಹತಿ, ತಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಅಸಂಹಾರಿಯೇ’’ತಿಆದಿಮಾಹ। ಖಾಣುಕೇ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨೬೫) ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಠಪಿತಮಞ್ಚಾದಿಮ್ಹಿ ವಾ ಫಲಕೇ ವಾ ಪಾಸಾಣೇ ವಾ ಅಸಂಹಾರಿಯೇ ನ ರುಹತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ತತ್ಥಜಾತೇ ಪದುಮಿನಿಪಣ್ಣೇ ವಾ ಕಿಂಸುಕಪಣ್ಣಾದಿಮ್ಹಿ ವಾ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಸುಖುಮೇ ಚಿಞ್ಚಆದೀನಂ ಪಣ್ಣೇ ವಾ ನ ರುಹತಿ, ಯಞ್ಚ ಮಜ್ಝಿಮಪುರಿಸೋ ಸನ್ಧಾರೇತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋತಿ, ತಸ್ಮಿಂ ಅಸಯ್ಹಭಾರೇ ಚ ಪಟಿಗ್ಗಹೋ ನ ರುಹತೀತಿ ಅತ್ಥೋ।
107. Idāni yena kāyappaṭibaddhena paṭiggahaṇaṃ na ruhati, taṃ dassetuṃ ‘‘asaṃhāriye’’tiādimāha. Khāṇuke (pāci. aṭṭha. 265) bandhitvā ṭhapitamañcādimhi vā phalake vā pāsāṇe vā asaṃhāriye na ruhatīti attho. Tatthajāte paduminipaṇṇe vā kiṃsukapaṇṇādimhi vā na vaṭṭati, sukhume ciñcaādīnaṃ paṇṇe vā na ruhati, yañca majjhimapuriso sandhāretuṃ na sakkoti, tasmiṃ asayhabhāre ca paṭiggaho na ruhatīti attho.
೧೦೮. ಇದಾನಿ ಪಟಿಗ್ಗಹಣವಿಜಹನಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಸಿಕ್ಖಾಮರಣಲಿಙ್ಗೇಹೀ’’ತಿಆದಿ ಆರದ್ಧಂ। ತತ್ಥಾಯಂ ಪಿಣ್ಡತ್ಥೋ – ಸಿಕ್ಖಾಪಚ್ಚಕ್ಖಾನೇನ ಚ ಮರಣೇನ ಚ ಲಿಙ್ಗಪರಿವತ್ತನೇನ ಚ ‘‘ನ ತಂ ದಾನಿ ಪರಿಭುಞ್ಜಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವಾ ‘‘ನ ಪುನ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವಾ ಏವಂ ಅನಪೇಕ್ಖವಿಸ್ಸಜ್ಜನೇನ ಚ ಚೋರಾದೀಹಿ ವಾ ಅಚ್ಛೇದಾ ಚ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಸ್ಸ ದಾನಾ ಚ ಗಾಹೋ ಪಟಿಗ್ಗಾಹೋ ಉಪಸಮ್ಮತಿ ವಿಜಹತೀತಿ। ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ಪನ ಸಿಕ್ಖಾಪಚ್ಚಕ್ಖಾನಸ್ಸ ಅಭಾವಾ ವಿಬ್ಭಮನೇನ ಚ ವಿಜಹತೀತಿ ಗಹೇತಬ್ಬಂ।
108. Idāni paṭiggahaṇavijahanaṃ dassetuṃ ‘‘sikkhāmaraṇaliṅgehī’’tiādi āraddhaṃ. Tatthāyaṃ piṇḍattho – sikkhāpaccakkhānena ca maraṇena ca liṅgaparivattanena ca ‘‘na taṃ dāni paribhuñjissāmī’’ti vā ‘‘na puna paṭiggahetvā paribhuñjissāmī’’ti vā evaṃ anapekkhavissajjanena ca corādīhi vā acchedā ca anupasampannassa dānā ca gāho paṭiggāho upasammati vijahatīti. Bhikkhuniyā pana sikkhāpaccakkhānassa abhāvā vibbhamanena ca vijahatīti gahetabbaṃ.
೧೦೯-೧೧೦
109-110
. ಇದಾನಿ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಅಪ್ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ ಸಬ್ಬ’’ನ್ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ತಸ್ಸತ್ಥೋ (ಕಙ್ಖಾ॰ ಅಟ್ಠ॰ ದನ್ತಪೋನಸಿಕ್ಖಾಪದ) – ಚತುಕಾಲಿಕಪರಿಯಾಪನ್ನಂ ಅನ್ತಮಸೋ ರಜರೇಣುಮ್ಪಿ ಅಪ್ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಸಬ್ಬಂ ಪರಿಭುಞ್ಜತೋ ಪಾಚಿತ್ತಿ। ಇದಾನಿ ಅಪ್ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಸುದ್ಧಞ್ಚ ನಾತಿಬಹಲ’’ನ್ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ಸುದ್ಧಞ್ಚಾತಿ ಅಞ್ಞೇಸಂ ರಸೇನ ಅಸಮ್ಮಿಸ್ಸಂ। ಹಿಮೋದಕಸಮುದ್ದೋದಕಾದೀಸು ಪಟಿಗ್ಗಹಣಕಿಚ್ಚಂ ನತ್ಥಿ। ಲೋಣಞ್ಚ ಅಸ್ಸು ಚ ಲೋಣಸ್ಸು। ಏತ್ಥ ಲೋಣಂ ನಾಮ ಸರೀರೇ ಉಟ್ಠಿತಂ। ಏತಾನಿ ಪನ ಸಬ್ಬಾನಿ ಅವಿಚ್ಛಿನ್ನಾನೇವ ಕಪ್ಪನ್ತಿ, ನೇತರಾನಿ।
. Idāni paṭiggahetvā paribhuñjitabbaṃ dassetuṃ ‘‘appaṭiggahitaṃ sabba’’ntiādi vuttaṃ. Tassattho (kaṅkhā. aṭṭha. dantaponasikkhāpada) – catukālikapariyāpannaṃ antamaso rajareṇumpi appaṭiggahetvā sabbaṃ paribhuñjato pācitti. Idāni appaṭiggahetvā paribhuñjitabbaṃ dassetuṃ ‘‘suddhañca nātibahala’’ntiādi vuttaṃ. Tattha suddhañcāti aññesaṃ rasena asammissaṃ. Himodakasamuddodakādīsu paṭiggahaṇakiccaṃ natthi. Loṇañca assu ca loṇassu. Ettha loṇaṃ nāma sarīre uṭṭhitaṃ. Etāni pana sabbāni avicchinnāneva kappanti, netarāni.
೧೧೧. ಇದಾನಿ ಅನಙ್ಗಲಗ್ಗಾನಿಪಿ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಗೂಥಮತ್ತಿಕಮುತ್ತಾನೀ’’ತಿಆದಿಮಾಹ। ತಥಾವಿಧೇತಿ ತಥಾವಿಧೇ ಕಾಲೇ, ಸಪ್ಪದಟ್ಠಕಾಲೇತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅಞ್ಞೇಸಂ ಪನ ಅಪ್ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ ಅನಙ್ಗಲಗ್ಗಂ ನ ವಟ್ಟತಿ। ಕಸ್ಮಾ ? ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಯಂ ಕರೋನ್ತೋ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹಾತಿ, ಸ್ವೇವ ಪಟಿಗ್ಗಹೋ ಕತೋ, ನ ಪುನ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತಬ್ಬೋ’’ತಿ (ಮಹಾವ॰ ೨೬೮) ವುತ್ತತ್ತಾ।
111. Idāni anaṅgalaggānipi dassetuṃ ‘‘gūthamattikamuttānī’’tiādimāha. Tathāvidheti tathāvidhe kāle, sappadaṭṭhakāleti attho. Aññesaṃ pana appaṭiggahitaṃ anaṅgalaggaṃ na vaṭṭati. Kasmā ? ‘‘Anujānāmi, bhikkhave, yaṃ karonto paṭiggaṇhāti, sveva paṭiggaho kato, na puna paṭiggahetabbo’’ti (mahāva. 268) vuttattā.
೧೧೨. ದುರೂಪಚಿಣ್ಣೇತಿ ದುಪ್ಪರಾಮಟ್ಠೇ ಫಲಿಕರುಕ್ಖವಲ್ಲಿಆದಿಂ ಚಾಲೇನ್ತಸ್ಸ ವಾ ಆಮಿಸಭರಿತಭಾಜನಂ ಅಪ್ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ ಪರಾಮಸನ್ತಸ್ಸ ವಾ ದುರೂಪಚಿಣ್ಣದುಕ್ಕಟಂ ಹೋತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ರಜೋಕಿಣ್ಣೇತಿ ಭಿಕ್ಖಾಯ ಚರನ್ತಸ್ಸ ಪತ್ತೇ ಪತಿತರಜಂ ಅಪ್ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಪುನ ಭಿಕ್ಖಂ ಗಣ್ಹತೋ ವಿನಯದುಕ್ಕಟಂ ಹೋತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅಥುಗ್ಗಹಪ್ಪಟಿಗ್ಗಹೇತಿ ಅಥ ಉಗ್ಗಹಪ್ಪಟಿಗ್ಗಹೇ, ಅತ್ತನಾ ಏವ ಉಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಗಹಿತೇತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅಕಪ್ಪಿಯಕುಟಿಯಂ ಅನ್ತೋವುತ್ಥೇ ಚ ಯತ್ಥ ಕತ್ಥಚಿ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಸಯಂಪಕ್ಕೇ ಚ ಅತ್ತನಾ ವಾ ಪರೇನ ವಾ ಅಕಪ್ಪಿಯಕುಟಿಯಂ ಅನ್ತೋಪಕ್ಕೇ ಚಾತಿ ಸಬ್ಬತ್ಥ ದುಕ್ಕಟನ್ತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ಪಟಿಗ್ಗಾಹವಿನಿಚ್ಛಯೋ।
112.Durūpaciṇṇeti dupparāmaṭṭhe phalikarukkhavalliādiṃ cālentassa vā āmisabharitabhājanaṃ appaṭiggahitaṃ parāmasantassa vā durūpaciṇṇadukkaṭaṃ hotīti attho. Rajokiṇṇeti bhikkhāya carantassa patte patitarajaṃ appaṭiggahetvā puna bhikkhaṃ gaṇhato vinayadukkaṭaṃ hotīti attho. Athuggahappaṭiggaheti atha uggahappaṭiggahe, attanā eva uggahetvā gahiteti attho. Akappiyakuṭiyaṃ antovutthe ca yattha katthaci bhikkhunā sayaṃpakke ca attanā vā parena vā akappiyakuṭiyaṃ antopakke cāti sabbattha dukkaṭanti adhippāyo. Paṭiggāhavinicchayo.
ಪಟಿಗ್ಗಾಹನಿದ್ದೇಸವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Paṭiggāhaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
