| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಮಹಾವಗ್ಗಪಾಳಿ • Mahāvaggapāḷi |
೧೬೬. ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಾದಿಅನುಜಾನನಾ
166. Paṭiggahitādianujānanā
೨೭೭. 1 ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಆಯಸ್ಮತೋ ಉಪನನ್ದಸ್ಸ ಸಕ್ಯಪುತ್ತಸ್ಸ ಉಪಟ್ಠಾಕಕುಲಂ ಸಙ್ಘಸ್ಸತ್ಥಾಯ ಖಾದನೀಯಂ ಪಾಹೇಸಿ – ಅಯ್ಯಸ್ಸ ಉಪನನ್ದಸ್ಸ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ದಾತಬ್ಬನ್ತಿ। ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಆಯಸ್ಮಾ ಉಪನನ್ದೋ ಸಕ್ಯಪುತ್ತೋ ಗಾಮಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಪವಿಟ್ಠೋ ಹೋತಿ । ಅಥ ಖೋ ತೇ ಮನುಸ್ಸಾ ಆರಾಮಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಪುಚ್ಛಿಂಸು – ‘‘ಕಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಅಯ್ಯೋ ಉಪನನ್ದೋ’’ತಿ? ‘‘ಏಸಾವುಸೋ, ಆಯಸ್ಮಾ ಉಪನನ್ದೋ ಸಕ್ಯಪುತ್ತೋ ಗಾಮಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಪವಿಟ್ಠೋ’’ತಿ। ‘‘ಇದಂ, ಭನ್ತೇ, ಖಾದನೀಯಂ ಅಯ್ಯಸ್ಸ ಉಪನನ್ದಸ್ಸ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ದಾತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ। ಭಗವತೋ ಏತಮತ್ಥಂ ಆರೋಚೇಸುಂ। ತೇನ ಹಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ನಿಕ್ಖಿಪಥ ಯಾವ ಉಪನನ್ದೋ ಆಗಚ್ಛತೀತಿ। ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಉಪನನ್ದೋ ಸಕ್ಯಪುತ್ತೋ ಪುರೇಭತ್ತಂ ಕುಲಾನಿ ಪಯಿರುಪಾಸಿತ್ವಾ ದಿವಾ ಆಗಚ್ಛತಿ। ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಭಿಕ್ಖೂ ದುಬ್ಭಿಕ್ಖೇ ಅಪ್ಪಮತ್ತಕೇಪಿ ಪವಾರೇನ್ತಿ, ಪಟಿಸಙ್ಖಾಪಿ ಪಟಿಕ್ಖಿಪನ್ತಿ, ಸಬ್ಬೋ ಚ ಸಙ್ಘೋ ಪವಾರಿತೋ ಹೋತಿ, ಭಿಕ್ಖೂ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಾಯನ್ತಾ ನ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹನ್ತಿ। ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹಥ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪರಿಭುಞ್ಜಥ। ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪುರೇಭತ್ತಂ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ ಭುತ್ತಾವಿನಾ ಪವಾರಿತೇನ ಅನತಿರಿತ್ತಂ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುನ್ತಿ।
277.2 Tena kho pana samayena āyasmato upanandassa sakyaputtassa upaṭṭhākakulaṃ saṅghassatthāya khādanīyaṃ pāhesi – ayyassa upanandassa dassetvā saṅghassa dātabbanti. Tena kho pana samayena āyasmā upanando sakyaputto gāmaṃ piṇḍāya paviṭṭho hoti . Atha kho te manussā ārāmaṃ gantvā bhikkhū pucchiṃsu – ‘‘kahaṃ, bhante, ayyo upanando’’ti? ‘‘Esāvuso, āyasmā upanando sakyaputto gāmaṃ piṇḍāya paviṭṭho’’ti. ‘‘Idaṃ, bhante, khādanīyaṃ ayyassa upanandassa dassetvā saṅghassa dātabba’’nti. Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ. Tena hi, bhikkhave, paṭiggahetvā nikkhipatha yāva upanando āgacchatīti. Atha kho āyasmā upanando sakyaputto purebhattaṃ kulāni payirupāsitvā divā āgacchati. Tena kho pana samayena bhikkhū dubbhikkhe appamattakepi pavārenti, paṭisaṅkhāpi paṭikkhipanti, sabbo ca saṅgho pavārito hoti, bhikkhū kukkuccāyantā na paṭiggaṇhanti. Paṭiggaṇhatha, bhikkhave, paribhuñjatha. Anujānāmi, bhikkhave, purebhattaṃ paṭiggahitaṃ bhuttāvinā pavāritena anatirittaṃ paribhuñjitunti.
೨೭೮. ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ರಾಜಗಹೇ ಯಥಾಭಿರನ್ತಂ ವಿಹರಿತ್ವಾ ಯೇನ ಸಾವತ್ಥಿ ತೇನ ಚಾರಿಕಂ ಪಕ್ಕಾಮಿ। ಅನುಪುಬ್ಬೇನ ಚಾರಿಕಂ ಚರಮಾನೋ ಯೇನ ಸಾವತ್ಥಿ ತದವಸರಿ। ತತ್ರ ಸುದಂ ಭಗವಾ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ವಿಹರತಿ ಜೇತವನೇ ಅನಾಥಪಿಣ್ಡಿಕಸ್ಸ ಆರಾಮೇ। ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಆಯಸ್ಮತೋ ಸಾರಿಪುತ್ತಸ್ಸ ಕಾಯಡಾಹಾಬಾಧೋ ಹೋತಿ। ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಮಹಾಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನೋ ಯೇನಾಯಸ್ಮಾ ಸಾರಿಪುತ್ತೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ, ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಸಾರಿಪುತ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಪುಬ್ಬೇ ತೇ, ಆವುಸೋ ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಕಾಯಡಾಹಾಬಾಧೋ ಕೇನ ಫಾಸು ಹೋತೀ’’ತಿ? ‘‘ಭಿಸೇಹಿ ಚ ಮೇ, ಆವುಸೋ , ಮುಳಾಲಿಕಾಹಿ ಚಾ’’ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಮಹಾಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನೋ ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ಬಲವಾ ಪುರಿಸೋ ಸಮ್ಮಿಞ್ಜಿತಂ ವಾ ಬಾಹಂ ಪಸಾರೇಯ್ಯ, ಪಸಾರಿತಂ ವಾ ಬಾಹಂ ಸಮಿಞ್ಜೇಯ್ಯ, ಏವಮೇವ ಜೇತವನೇ ಅನ್ತರಹಿತೋ ಮನ್ದಾಕಿನಿಯಾ ಪೋಕ್ಖರಣಿಯಾ ತೀರೇ ಪಾತುರಹೋಸಿ। ಅದ್ದಸಾ ಖೋ ಅಞ್ಞತರೋ ನಾಗೋ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಮಹಾಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನಂ ದೂರತೋವ ಆಗಚ್ಛನ್ತಂ, ದಿಸ್ವಾನ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಮಹಾಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಏತು ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ಅಯ್ಯೋ ಮಹಾಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನೋ। ಸ್ವಾಗತಂ, ಭನ್ತೇ, ಅಯ್ಯಸ್ಸ ಮಹಾಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನಸ್ಸ। ಕೇನ, ಭನ್ತೇ, ಅಯ್ಯಸ್ಸ ಅತ್ಥೋ; ಕಿಂ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ? ‘‘ಭಿಸೇಹಿ ಚ ಮೇ, ಆವುಸೋ, ಅತ್ಥೋ, ಮುಳಾಲಿಕಾಹಿ ಚಾ’’ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಸೋ ನಾಗೋ ಅಞ್ಞತರಂ ನಾಗಂ ಆಣಾಪೇಸಿ – ‘‘ತೇನ ಹಿ, ಭಣೇ, ಅಯ್ಯಸ್ಸ ಭಿಸೇ ಚ ಮುಳಾಲಿಕಾಯೋ ಚ ಯಾವದತ್ಥಂ ದೇಹೀ’’ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಸೋ ನಾಗೋ ಮನ್ದಾಕಿನಿಂ ಪೋಕ್ಖರಣಿಂ ಓಗಾಹೇತ್ವಾ, ಸೋಣ್ಡಾಯ ಭಿಸಞ್ಚ ಮುಳಾಲಿಕಞ್ಚ ಅಬ್ಬಾಹಿತ್ವಾ, ಸುವಿಕ್ಖಾಲಿತಂ ವಿಕ್ಖಾಲೇತ್ವಾ, ಭಣ್ಡಿಕಂ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಯೇನಾಯಸ್ಮಾ ಮಹಾಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ। ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಮಹಾಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನೋ – ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ಬಲವಾ ಪುರಿಸೋ ಸಮಿಞ್ಜಿತಂ ವಾ ಬಾಹಂ ಪಸಾರೇಯ್ಯ, ಪಸಾರಿತಂ ವಾ ಬಾಹಂ ಸಮಿಞ್ಜೇಯ್ಯ, ಏವಮೇವ – ಮನ್ದಾಕಿನಿಯಾ ಪೋಕ್ಖರಣಿಯಾ ತೀರೇ ಅನ್ತರಹಿತೋ ಜೇತವನೇ ಪಾತುರಹೋಸಿ। ಸೋಪಿ ಖೋ ನಾಗೋ ಮನ್ದಾಕಿನಿಯಾ ಪೋಕ್ಖರಣಿಯಾ ತೀರೇ ಅನ್ತರಹಿತೋ ಜೇತವನೇ ಪಾತುರಹೋಸಿ। ಅಥ ಖೋ ಸೋ ನಾಗೋ ಆಯಸ್ಮತೋ ಮಹಾಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನಸ್ಸ ಭಿಸೇ ಚ ಮುಳಾಲಿಕಾಯೋ ಚ ಪಟಿಗ್ಗಹಾಪೇತ್ವಾ ಜೇತವನೇ ಅನ್ತರಹಿತೋ ಮನ್ದಾಕಿನಿಯಾ ಪೋಕ್ಖರಣಿಯಾ ತೀರೇ ಪಾತುರಹೋಸಿ। ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಮಹಾಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನೋ ಆಯಸ್ಮತೋ ಸಾರಿಪುತ್ತಸ್ಸ ಭಿಸೇ ಚ ಮುಳಾಲಿಕಾಯೋ ಚ ಉಪನಾಮೇಸಿ। ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮತೋ ಸಾರಿಪುತ್ತಸ್ಸ ಭಿಸೇ ಚ ಮುಳಾಲಿಕಾಯೋ ಚ ಭುತ್ತಸ್ಸ ಕಾಯಡಾಹಾಬಾಧೋ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭಿ। ಬಹೂ ಭಿಸಾ ಚ ಮುಳಾಲಿಕಾಯೋ ಚ ಅವಸಿಟ್ಠಾ ಹೋನ್ತಿ। ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಭಿಕ್ಖೂ ದುಬ್ಭಿಕ್ಖೇ ಅಪ್ಪಮತ್ತಕೇಪಿ ಪವಾರೇನ್ತಿ, ಪಟಿಸಙ್ಖಾಪಿ ಪಟಿಕ್ಖಿಪನ್ತಿ, ಸಬ್ಬೋ ಚ ಸಙ್ಘೋ ಪವಾರಿತೋ ಹೋತಿ। ಭಿಕ್ಖೂ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಾಯನ್ತಾ ನ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹನ್ತಿ। ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹಥ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪರಿಭುಞ್ಜಥ। ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ವನಟ್ಠಂ ಪೋಕ್ಖರಟ್ಠಂ ಭುತ್ತಾವಿನಾ ಪವಾರಿತೇನ ಅನತಿರಿತ್ತಂ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುನ್ತಿ।
278. Atha kho bhagavā rājagahe yathābhirantaṃ viharitvā yena sāvatthi tena cārikaṃ pakkāmi. Anupubbena cārikaṃ caramāno yena sāvatthi tadavasari. Tatra sudaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tena kho pana samayena āyasmato sāriputtassa kāyaḍāhābādho hoti. Atha kho āyasmā mahāmoggallāno yenāyasmā sāriputto tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā āyasmantaṃ sāriputtaṃ etadavoca – ‘‘pubbe te, āvuso sāriputta, kāyaḍāhābādho kena phāsu hotī’’ti? ‘‘Bhisehi ca me, āvuso , muḷālikāhi cā’’ti. Atha kho āyasmā mahāmoggallāno seyyathāpi nāma balavā puriso sammiñjitaṃ vā bāhaṃ pasāreyya, pasāritaṃ vā bāhaṃ samiñjeyya, evameva jetavane antarahito mandākiniyā pokkharaṇiyā tīre pāturahosi. Addasā kho aññataro nāgo āyasmantaṃ mahāmoggallānaṃ dūratova āgacchantaṃ, disvāna āyasmantaṃ mahāmoggallānaṃ etadavoca – ‘‘etu kho, bhante, ayyo mahāmoggallāno. Svāgataṃ, bhante, ayyassa mahāmoggallānassa. Kena, bhante, ayyassa attho; kiṃ dammī’’ti? ‘‘Bhisehi ca me, āvuso, attho, muḷālikāhi cā’’ti. Atha kho so nāgo aññataraṃ nāgaṃ āṇāpesi – ‘‘tena hi, bhaṇe, ayyassa bhise ca muḷālikāyo ca yāvadatthaṃ dehī’’ti. Atha kho so nāgo mandākiniṃ pokkharaṇiṃ ogāhetvā, soṇḍāya bhisañca muḷālikañca abbāhitvā, suvikkhālitaṃ vikkhāletvā, bhaṇḍikaṃ bandhitvā yenāyasmā mahāmoggallāno tenupasaṅkami. Atha kho āyasmā mahāmoggallāno – seyyathāpi nāma balavā puriso samiñjitaṃ vā bāhaṃ pasāreyya, pasāritaṃ vā bāhaṃ samiñjeyya, evameva – mandākiniyā pokkharaṇiyā tīre antarahito jetavane pāturahosi. Sopi kho nāgo mandākiniyā pokkharaṇiyā tīre antarahito jetavane pāturahosi. Atha kho so nāgo āyasmato mahāmoggallānassa bhise ca muḷālikāyo ca paṭiggahāpetvā jetavane antarahito mandākiniyā pokkharaṇiyā tīre pāturahosi. Atha kho āyasmā mahāmoggallāno āyasmato sāriputtassa bhise ca muḷālikāyo ca upanāmesi. Atha kho āyasmato sāriputtassa bhise ca muḷālikāyo ca bhuttassa kāyaḍāhābādho paṭippassambhi. Bahū bhisā ca muḷālikāyo ca avasiṭṭhā honti. Tena kho pana samayena bhikkhū dubbhikkhe appamattakepi pavārenti, paṭisaṅkhāpi paṭikkhipanti, sabbo ca saṅgho pavārito hoti. Bhikkhū kukkuccāyantā na paṭiggaṇhanti. Paṭiggaṇhatha, bhikkhave, paribhuñjatha. Anujānāmi, bhikkhave, vanaṭṭhaṃ pokkharaṭṭhaṃ bhuttāvinā pavāritena anatirittaṃ paribhuñjitunti.
ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ಬಹುಂ ಫಲಖಾದನೀಯಂ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಹೋತಿ, ಕಪ್ಪಿಯಕಾರಕೋ ಚ ನ ಹೋತಿ। ಭಿಕ್ಖೂ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಾಯನ್ತಾ ಫಲಂ ನ ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತಿ। ಭಗವತೋ ಏತಮತ್ಥಂ ಆರೋಚೇಸುಂ। ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಬೀಜಂ ನಿಬ್ಬತ್ತಬೀಜಂ 3 ಅಕತಕಪ್ಪಂ ಫಲಂ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುನ್ತಿ।
Tena kho pana samayena sāvatthiyaṃ bahuṃ phalakhādanīyaṃ uppannaṃ hoti, kappiyakārako ca na hoti. Bhikkhū kukkuccāyantā phalaṃ na paribhuñjanti. Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ. Anujānāmi, bhikkhave, abījaṃ nibbattabījaṃ 4 akatakappaṃ phalaṃ paribhuñjitunti.
ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಾದಿ ಅನುಜಾನನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Paṭiggahitādi anujānanā niṭṭhitā.
Footnotes:
Related texts:
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಮಹಾವಗ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Mahāvagga-aṭṭhakathā / ಗುಳಾದಿಅನುಜಾನನಕಥಾ • Guḷādianujānanakathā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಜಿರಬುದ್ಧಿ-ಟೀಕಾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ಗುಳಾದಿಅನುಜಾನನಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Guḷādianujānanakathāvaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಪಾಚಿತ್ಯಾದಿಯೋಜನಾಪಾಳಿ • Pācityādiyojanāpāḷi / ೧೬೩. ಗುಳಾದಿಅನುಜಾನನಕಥಾ • 163. Guḷādianujānanakathā
