| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / මහාවග්‌ගපාළි • Mahāvaggapāḷi |
166. පටිග්‌ගහිතාදිඅනුජානනා
166. Paṭiggahitādianujānanā
277. 1 තෙන ඛො පන සමයෙන ආයස්‌මතො උපනන්‌දස්‌ස සක්‍යපුත්‌තස්‌ස උපට්‌ඨාකකුලං සඞ්‌ඝස්‌සත්‌ථාය ඛාදනීයං පාහෙසි – අය්‍යස්‌ස උපනන්‌දස්‌ස දස්‌සෙත්‌වා සඞ්‌ඝස්‌ස දාතබ්‌බන්‌ති. තෙන ඛො පන සමයෙන ආයස්‌මා උපනන්‌දො සක්‍යපුත්‌තො ගාමං පිණ්‌ඩාය පවිට්‌ඨො හොති . අථ ඛො තෙ මනුස්‌සා ආරාමං ගන්‌ත්‌වා භික්‌ඛූ පුච්‌ඡිංසු – ‘‘කහං, භන්‌තෙ, අය්‍යො උපනන්‌දො’’ති? ‘‘එසාවුසො, ආයස්‌මා උපනන්‌දො සක්‍යපුත්‌තො ගාමං පිණ්‌ඩාය පවිට්‌ඨො’’ති. ‘‘ඉදං, භන්‌තෙ, ඛාදනීයං අය්‍යස්‌ස උපනන්‌දස්‌ස දස්‌සෙත්‌වා සඞ්‌ඝස්‌ස දාතබ්‌බ’’න්‌ති. භගවතො එතමත්‌ථං ආරොචෙසුං. තෙන හි, භික්‌ඛවෙ, පටිග්‌ගහෙත්‌වා නික්‌ඛිපථ යාව උපනන්‌දො ආගච්‌ඡතීති. අථ ඛො ආයස්‌මා උපනන්‌දො සක්‍යපුත්‌තො පුරෙභත්‌තං කුලානි පයිරුපාසිත්‌වා දිවා ආගච්‌ඡති. තෙන ඛො පන සමයෙන භික්‌ඛූ දුබ්‌භික්‌ඛෙ අප්‌පමත්‌තකෙපි පවාරෙන්‌ති, පටිසඞ්‌ඛාපි පටික්‌ඛිපන්‌ති, සබ්‌බො ච සඞ්‌ඝො පවාරිතො හොති, භික්‌ඛූ කුක්‌කුච්‌චායන්‌තා න පටිග්‌ගණ්‌හන්‌ති. පටිග්‌ගණ්‌හථ, භික්‌ඛවෙ, පරිභුඤ්‌ජථ. අනුජානාමි, භික්‌ඛවෙ, පුරෙභත්‌තං පටිග්‌ගහිතං භුත්‌තාවිනා පවාරිතෙන අනතිරිත්‌තං පරිභුඤ්‌ජිතුන්‌ති.
277.2 Tena kho pana samayena āyasmato upanandassa sakyaputtassa upaṭṭhākakulaṃ saṅghassatthāya khādanīyaṃ pāhesi – ayyassa upanandassa dassetvā saṅghassa dātabbanti. Tena kho pana samayena āyasmā upanando sakyaputto gāmaṃ piṇḍāya paviṭṭho hoti . Atha kho te manussā ārāmaṃ gantvā bhikkhū pucchiṃsu – ‘‘kahaṃ, bhante, ayyo upanando’’ti? ‘‘Esāvuso, āyasmā upanando sakyaputto gāmaṃ piṇḍāya paviṭṭho’’ti. ‘‘Idaṃ, bhante, khādanīyaṃ ayyassa upanandassa dassetvā saṅghassa dātabba’’nti. Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ. Tena hi, bhikkhave, paṭiggahetvā nikkhipatha yāva upanando āgacchatīti. Atha kho āyasmā upanando sakyaputto purebhattaṃ kulāni payirupāsitvā divā āgacchati. Tena kho pana samayena bhikkhū dubbhikkhe appamattakepi pavārenti, paṭisaṅkhāpi paṭikkhipanti, sabbo ca saṅgho pavārito hoti, bhikkhū kukkuccāyantā na paṭiggaṇhanti. Paṭiggaṇhatha, bhikkhave, paribhuñjatha. Anujānāmi, bhikkhave, purebhattaṃ paṭiggahitaṃ bhuttāvinā pavāritena anatirittaṃ paribhuñjitunti.
278. අථ ඛො භගවා රාජගහෙ යථාභිරන්‌තං විහරිත්‌වා යෙන සාවත්‌ථි තෙන චාරිකං පක්‌කාමි. අනුපුබ්‌බෙන චාරිකං චරමානො යෙන සාවත්‌ථි තදවසරි. තත්‍ර සුදං භගවා සාවත්‌ථියං විහරති ජෙතවනෙ අනාථපිණ්‌ඩිකස්‌ස ආරාමෙ. තෙන ඛො පන සමයෙන ආයස්‌මතො සාරිපුත්‌තස්‌ස කායඩාහාබාධො හොති. අථ ඛො ආයස්‌මා මහාමොග්‌ගල්‌ලානො යෙනායස්‌මා සාරිපුත්‌තො තෙනුපසඞ්‌කමි, උපසඞ්‌කමිත්‌වා ආයස්‌මන්‌තං සාරිපුත්‌තං එතදවොච – ‘‘පුබ්‌බෙ තෙ, ආවුසො සාරිපුත්‌ත, කායඩාහාබාධො කෙන ඵාසු හොතී’’ති? ‘‘භිසෙහි ච මෙ, ආවුසො , මුළාලිකාහි චා’’ති. අථ ඛො ආයස්‌මා මහාමොග්‌ගල්‌ලානො සෙය්‍යථාපි නාම බලවා පුරිසො සම්‌මිඤ්‌ජිතං වා බාහං පසාරෙය්‍ය, පසාරිතං වා බාහං සමිඤ්‌ජෙය්‍ය, එවමෙව ජෙතවනෙ අන්‌තරහිතො මන්‌දාකිනියා පොක්‌ඛරණියා තීරෙ පාතුරහොසි. අද්‌දසා ඛො අඤ්‌ඤතරො නාගො ආයස්‌මන්‌තං මහාමොග්‌ගල්‌ලානං දූරතොව ආගච්‌ඡන්‌තං, දිස්‌වාන ආයස්‌මන්‌තං මහාමොග්‌ගල්‌ලානං එතදවොච – ‘‘එතු ඛො, භන්‌තෙ, අය්‍යො මහාමොග්‌ගල්‌ලානො. ස්‌වාගතං, භන්‌තෙ, අය්‍යස්‌ස මහාමොග්‌ගල්‌ලානස්‌ස. කෙන, භන්‌තෙ, අය්‍යස්‌ස අත්‌ථො; කිං දම්‌මී’’ති? ‘‘භිසෙහි ච මෙ, ආවුසො, අත්‌ථො, මුළාලිකාහි චා’’ති. අථ ඛො සො නාගො අඤ්‌ඤතරං නාගං ආණාපෙසි – ‘‘තෙන හි, භණෙ, අය්‍යස්‌ස භිසෙ ච මුළාලිකායො ච යාවදත්‌ථං දෙහී’’ති. අථ ඛො සො නාගො මන්‌දාකිනිං පොක්‌ඛරණිං ඔගාහෙත්‌වා, සොණ්‌ඩාය භිසඤ්‌ච මුළාලිකඤ්‌ච අබ්‌බාහිත්‌වා, සුවික්‌ඛාලිතං වික්‌ඛාලෙත්‌වා, භණ්‌ඩිකං බන්‌ධිත්‌වා යෙනායස්‌මා මහාමොග්‌ගල්‌ලානො තෙනුපසඞ්‌කමි. අථ ඛො ආයස්‌මා මහාමොග්‌ගල්‌ලානො – සෙය්‍යථාපි නාම බලවා පුරිසො සමිඤ්‌ජිතං වා බාහං පසාරෙය්‍ය, පසාරිතං වා බාහං සමිඤ්‌ජෙය්‍ය, එවමෙව – මන්‌දාකිනියා පොක්‌ඛරණියා තීරෙ අන්‌තරහිතො ජෙතවනෙ පාතුරහොසි. සොපි ඛො නාගො මන්‌දාකිනියා පොක්‌ඛරණියා තීරෙ අන්‌තරහිතො ජෙතවනෙ පාතුරහොසි. අථ ඛො සො නාගො ආයස්‌මතො මහාමොග්‌ගල්‌ලානස්‌ස භිසෙ ච මුළාලිකායො ච පටිග්‌ගහාපෙත්‌වා ජෙතවනෙ අන්‌තරහිතො මන්‌දාකිනියා පොක්‌ඛරණියා තීරෙ පාතුරහොසි. අථ ඛො ආයස්‌මා මහාමොග්‌ගල්‌ලානො ආයස්‌මතො සාරිපුත්‌තස්‌ස භිසෙ ච මුළාලිකායො ච උපනාමෙසි. අථ ඛො ආයස්‌මතො සාරිපුත්‌තස්‌ස භිසෙ ච මුළාලිකායො ච භුත්‌තස්‌ස කායඩාහාබාධො පටිප්‌පස්‌සම්‌භි. බහූ භිසා ච මුළාලිකායො ච අවසිට්‌ඨා හොන්‌ති. තෙන ඛො පන සමයෙන භික්‌ඛූ දුබ්‌භික්‌ඛෙ අප්‌පමත්‌තකෙපි පවාරෙන්‌ති, පටිසඞ්‌ඛාපි පටික්‌ඛිපන්‌ති, සබ්‌බො ච සඞ්‌ඝො පවාරිතො හොති. භික්‌ඛූ කුක්‌කුච්‌චායන්‌තා න පටිග්‌ගණ්‌හන්‌ති. පටිග්‌ගණ්‌හථ, භික්‌ඛවෙ, පරිභුඤ්‌ජථ. අනුජානාමි, භික්‌ඛවෙ, වනට්‌ඨං පොක්‌ඛරට්‌ඨං භුත්‌තාවිනා පවාරිතෙන අනතිරිත්‌තං පරිභුඤ්‌ජිතුන්‌ති.
278. Atha kho bhagavā rājagahe yathābhirantaṃ viharitvā yena sāvatthi tena cārikaṃ pakkāmi. Anupubbena cārikaṃ caramāno yena sāvatthi tadavasari. Tatra sudaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tena kho pana samayena āyasmato sāriputtassa kāyaḍāhābādho hoti. Atha kho āyasmā mahāmoggallāno yenāyasmā sāriputto tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā āyasmantaṃ sāriputtaṃ etadavoca – ‘‘pubbe te, āvuso sāriputta, kāyaḍāhābādho kena phāsu hotī’’ti? ‘‘Bhisehi ca me, āvuso , muḷālikāhi cā’’ti. Atha kho āyasmā mahāmoggallāno seyyathāpi nāma balavā puriso sammiñjitaṃ vā bāhaṃ pasāreyya, pasāritaṃ vā bāhaṃ samiñjeyya, evameva jetavane antarahito mandākiniyā pokkharaṇiyā tīre pāturahosi. Addasā kho aññataro nāgo āyasmantaṃ mahāmoggallānaṃ dūratova āgacchantaṃ, disvāna āyasmantaṃ mahāmoggallānaṃ etadavoca – ‘‘etu kho, bhante, ayyo mahāmoggallāno. Svāgataṃ, bhante, ayyassa mahāmoggallānassa. Kena, bhante, ayyassa attho; kiṃ dammī’’ti? ‘‘Bhisehi ca me, āvuso, attho, muḷālikāhi cā’’ti. Atha kho so nāgo aññataraṃ nāgaṃ āṇāpesi – ‘‘tena hi, bhaṇe, ayyassa bhise ca muḷālikāyo ca yāvadatthaṃ dehī’’ti. Atha kho so nāgo mandākiniṃ pokkharaṇiṃ ogāhetvā, soṇḍāya bhisañca muḷālikañca abbāhitvā, suvikkhālitaṃ vikkhāletvā, bhaṇḍikaṃ bandhitvā yenāyasmā mahāmoggallāno tenupasaṅkami. Atha kho āyasmā mahāmoggallāno – seyyathāpi nāma balavā puriso samiñjitaṃ vā bāhaṃ pasāreyya, pasāritaṃ vā bāhaṃ samiñjeyya, evameva – mandākiniyā pokkharaṇiyā tīre antarahito jetavane pāturahosi. Sopi kho nāgo mandākiniyā pokkharaṇiyā tīre antarahito jetavane pāturahosi. Atha kho so nāgo āyasmato mahāmoggallānassa bhise ca muḷālikāyo ca paṭiggahāpetvā jetavane antarahito mandākiniyā pokkharaṇiyā tīre pāturahosi. Atha kho āyasmā mahāmoggallāno āyasmato sāriputtassa bhise ca muḷālikāyo ca upanāmesi. Atha kho āyasmato sāriputtassa bhise ca muḷālikāyo ca bhuttassa kāyaḍāhābādho paṭippassambhi. Bahū bhisā ca muḷālikāyo ca avasiṭṭhā honti. Tena kho pana samayena bhikkhū dubbhikkhe appamattakepi pavārenti, paṭisaṅkhāpi paṭikkhipanti, sabbo ca saṅgho pavārito hoti. Bhikkhū kukkuccāyantā na paṭiggaṇhanti. Paṭiggaṇhatha, bhikkhave, paribhuñjatha. Anujānāmi, bhikkhave, vanaṭṭhaṃ pokkharaṭṭhaṃ bhuttāvinā pavāritena anatirittaṃ paribhuñjitunti.
තෙන ඛො පන සමයෙන සාවත්‌ථියං බහුං ඵලඛාදනීයං උප්‌පන්‌නං හොති, කප්‌පියකාරකො ච න හොති. භික්‌ඛූ කුක්‌කුච්‌චායන්‌තා ඵලං න පරිභුඤ්‌ජන්‌ති. භගවතො එතමත්‌ථං ආරොචෙසුං. අනුජානාමි, භික්‌ඛවෙ, අබීජං නිබ්‌බත්‌තබීජං 3 අකතකප්‌පං ඵලං පරිභුඤ්‌ජිතුන්‌ති.
Tena kho pana samayena sāvatthiyaṃ bahuṃ phalakhādanīyaṃ uppannaṃ hoti, kappiyakārako ca na hoti. Bhikkhū kukkuccāyantā phalaṃ na paribhuñjanti. Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ. Anujānāmi, bhikkhave, abījaṃ nibbattabījaṃ 4 akatakappaṃ phalaṃ paribhuñjitunti.
පටිග්‌ගහිතාදි අනුජානනා නිට්‌ඨිතා.
Paṭiggahitādi anujānanā niṭṭhitā.
Footnotes:
Related texts:
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්‌ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / මහාවග්‌ග-අට්‌ඨකථා • Mahāvagga-aṭṭhakathā / ගුළාදිඅනුජානනකථා • Guḷādianujānanakathā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā / ගුළාදිඅනුජානනකථාවණ්‌ණනා • Guḷādianujānanakathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / පාචිත්‍යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi / 163. ගුළාදිඅනුජානනකථා • 163. Guḷādianujānanakathā
