| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សំយុត្តនិកាយ (ដីកា) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
៦. បាតិមោក្ខសំវរសុត្តវណ្ណនា
6. Pātimokkhasaṃvarasuttavaṇṇanā
៤១២. ជេដ្ឋកសីលន្តិ បធានកសីលំ។ សីលគ្គហណញ្ហិ បាឡិយំ បាតិមោក្ខសំវរវសេនេវ អាគតំ។ តេនាហ ‘‘តិបិដកចូឡនាគត្ថេរោ បនា’’តិអាទិ។ តត្ថ បាតិមោក្ខសំវរោវ សីលន្តិ អវធារណំ ឥតរេសំ តិណ្ណំ ឯកទេសេន បាតិមោក្ខន្តោគធភាវំ ទីបេតិ។ តថា ហិ អនោលោកិយោលោកនេ អាជីវហេតុ ច ឆសិក្ខាបទវីតិក្កមនេ គិលានបច្ចយស្ស អប្បច្ចវេក្ខិតបរិភោគេ ច អាបត្តិ វិហិតាតិ។ តីណីតិ ឥន្ទ្រិយសំវរាទីនិ។ សីលន្តិ វុត្តដ្ឋានំ នាម នត្ថីតិ សីលបរិយាយេន តេសំ កត្ថចិ សុត្តេ គហិតដ្ឋានំ នាម នត្ថីតិ និប្បរិយាយសីលតំ តេសំ បដិក្ខិបតិ។ ឆទ្វាររក្ខណមត្តមេវាតិ តស្ស សល្លហុកតមាហ ចិត្តាធិដ្ឋានមត្តេន បដិបាកតិកភាវប្បត្តិតោ។ ឥតរទ្វយេបិ ឯសេវ នយោ។ បច្ចយុប្បត្តិមត្តកន្តិ ផលេន ហេតុំ ទស្សេតិ។ ឧប្បាទនហេតុកា ហិ បច្ចយានំ ឧប្បត្តិ។ ឥទមត្ថន្តិ ឥទំ បយោជនំ ឥមស្ស បច្ចយស្ស បរិភុញ្ជនេតិ អធិប្បាយោ។ និប្បរិយាយេនាតិ ឥមិនា ឥន្ទ្រិយសំវរាទីនិ តីណិ បធានសីលស្ស បរិបាលនបរិសោធនវសេន បវត្តិយា បរិយាយសីលានិ នាមាតិ ទស្សេតិ។ ឥទានិ បាតិមោក្ខសីលស្សេវ បធានភាវំ ព្យតិរេកតោ អន្វយតោ ច ឧបមាយ វិភាវេតុំ ‘‘យស្សា’’តិអាទិមាហ។ តត្ថ សោតិ បាតិមោក្ខសំវរោ។ សេសានិ ឥន្ទ្រិយសំវរាទីនិ។ បាតិមោក្ខសទ្ទស្ស អត្ថោ បន វិសុទ្ធិមគ្គសំវណ្ណនាទីសុ វិត្ថារិតោ, តស្មា តត្ថ វុត្តនយេនេវ វេទិតព្ពោ។
412.Jeṭṭhakasīlanti padhānakasīlaṃ. Sīlaggahaṇañhi pāḷiyaṃ pātimokkhasaṃvaravaseneva āgataṃ. Tenāha ‘‘tipiṭakacūḷanāgatthero panā’’tiādi. Tattha pātimokkhasaṃvarova sīlanti avadhāraṇaṃ itaresaṃ tiṇṇaṃ ekadesena pātimokkhantogadhabhāvaṃ dīpeti. Tathā hi anolokiyolokane ājīvahetu ca chasikkhāpadavītikkamane gilānapaccayassa appaccavekkhitaparibhoge ca āpatti vihitāti. Tīṇīti indriyasaṃvarādīni. Sīlanti vuttaṭṭhānaṃ nāma natthīti sīlapariyāyena tesaṃ katthaci sutte gahitaṭṭhānaṃ nāma natthīti nippariyāyasīlataṃ tesaṃ paṭikkhipati. Chadvārarakkhaṇamattamevāti tassa sallahukatamāha cittādhiṭṭhānamattena paṭipākatikabhāvappattito. Itaradvayepi eseva nayo. Paccayuppattimattakanti phalena hetuṃ dasseti. Uppādanahetukā hi paccayānaṃ uppatti. Idamatthanti idaṃ payojanaṃ imassa paccayassa paribhuñjaneti adhippāyo. Nippariyāyenāti iminā indriyasaṃvarādīni tīṇi padhānasīlassa paripālanaparisodhanavasena pavattiyā pariyāyasīlāni nāmāti dasseti. Idāni pātimokkhasīlasseva padhānabhāvaṃ byatirekato anvayato ca upamāya vibhāvetuṃ ‘‘yassā’’tiādimāha. Tattha soti pātimokkhasaṃvaro. Sesāni indriyasaṃvarādīni. Pātimokkhasaddassa attho pana visuddhimaggasaṃvaṇṇanādīsu vitthārito, tasmā tattha vuttanayeneva veditabbo.
អាចារេន ច គោចរេន ច សម្បន្នោតិ កាយិកចេតសិកអវីតិក្កមសង្ខាតេន អាចារេន ច នវេសិយាទិគោចរតាទិសង្ខាតេន គោចរេន ច សម្បន្នោ, សម្បន្នអាចារគោចរោតិ អត្ថោ។ អប្បមត្តកេសូតិ អតិបរិត្តកេសុ អនាបត្តិគមនីយេសុ។ ‘‘ទុក្កដទុព្ភាសិតមត្តេសូ’’តិ អបរេ។ វជ្ជេសូតិ អករណីយេសុ គារយ្ហេសុ។ តេ បន ឯកន្តតោ អកុសលា ហោន្តីតិ អាហ – ‘‘អកុសលធម្មេសូ’’តិ។ ភយទស្សាវីតិ ភយតោ ទស្សនសីលោ, បរមាណុមត្តម្បិ វជ្ជំ សិនេរុប្បមាណំ វិយ កត្វា ទស្សនសីលោ។ សម្មា អាទិយិត្វាតិ សម្មទេវ សក្កច្ចំ សព្ពសោ ច អាទិយិត្វា។ សិក្ខាបទេសូតិ និទ្ធារណេ ភុម្មន្តិ សមុទាយតោ អវយវនិទ្ធារណំ ទស្សេន្តោ ‘‘សិក្ខាបទេសុ តំ តំ សិក្ខាបទ’’ន្តិអាទិមាហ។ សិក្ខាបទំ សមាទាតព្ពំ សិក្ខិតព្ពញ្ចាតិ អធិប្បាយោ។ សិក្ខាតិ អធិសីលសិក្ខា។ បុព្ពេ បទ-សទ្ទោ អធិដ្ឋានដ្ឋោ, ឥធ ភាគត្ថោតិ ទដ្ឋព្ពន្តិ អាហ – ‘‘សិក្ខាកោដ្ឋាសេសូ’’តិ។ មូលបញ្ញត្តិអនុបញ្ញត្តិអាទិភេទំ យំកិញ្ចិ សិក្ខិតព្ពំ បូរេតព្ពំ សីលំ, តំ បន ទ្វារវសេន ទុវិធមេវាតិ អាហ – ‘‘កាយិកំ វា វាចសិកំ វា’’តិ។ ឥមស្មិំ អត្ថវិកប្បេ សិក្ខាបទេសូតិ អាធារេ ភុម្មំ សិក្ខាភាគេសុ កស្សចិ វិសុំ អគ្គហណតោ។ តេនាហ – ‘‘តំ តំ សព្ព’’ន្តិ។ ‘‘តតោ ត្វំ ភិក្ខុ សីលំ និស្សាយា’’តិ វចនតោ អនភិជ្ឈា អព្យាបាទសម្មាទិដ្ឋិយោបិ សីលន្តិ វុត្តា, តស្មា ឥមស្មិំ សុត្តេ ‘‘បាតិមោក្ខសំវរសីលមេវ កថិត’’ន្តិ វុត្តំ។
Ācārena ca gocarena ca sampannoti kāyikacetasikaavītikkamasaṅkhātena ācārena ca navesiyādigocaratādisaṅkhātena gocarena ca sampanno, sampannaācāragocaroti attho. Appamattakesūti atiparittakesu anāpattigamanīyesu. ‘‘Dukkaṭadubbhāsitamattesū’’ti apare. Vajjesūti akaraṇīyesu gārayhesu. Te pana ekantato akusalā hontīti āha – ‘‘akusaladhammesū’’ti. Bhayadassāvīti bhayato dassanasīlo, paramāṇumattampi vajjaṃ sineruppamāṇaṃ viya katvā dassanasīlo. Sammā ādiyitvāti sammadeva sakkaccaṃ sabbaso ca ādiyitvā. Sikkhāpadesūti niddhāraṇe bhummanti samudāyato avayavaniddhāraṇaṃ dassento ‘‘sikkhāpadesu taṃ taṃ sikkhāpada’’ntiādimāha. Sikkhāpadaṃ samādātabbaṃ sikkhitabbañcāti adhippāyo. Sikkhāti adhisīlasikkhā. Pubbe pada-saddo adhiṭṭhānaṭṭho, idha bhāgatthoti daṭṭhabbanti āha – ‘‘sikkhākoṭṭhāsesū’’ti. Mūlapaññattianupaññattiādibhedaṃ yaṃkiñci sikkhitabbaṃ pūretabbaṃ sīlaṃ, taṃ pana dvāravasena duvidhamevāti āha – ‘‘kāyikaṃ vā vācasikaṃ vā’’ti. Imasmiṃ atthavikappe sikkhāpadesūti ādhāre bhummaṃ sikkhābhāgesu kassaci visuṃ aggahaṇato. Tenāha – ‘‘taṃ taṃ sabba’’nti. ‘‘Tato tvaṃ bhikkhu sīlaṃ nissāyā’’ti vacanato anabhijjhā abyāpādasammādiṭṭhiyopi sīlanti vuttā, tasmā imasmiṃ sutte ‘‘pātimokkhasaṃvarasīlameva kathita’’nti vuttaṃ.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / សំយុត្តនិកាយ • Saṃyuttanikāya / ៦. បាតិមោក្ខសំវរសុត្តំ • 6. Pātimokkhasaṃvarasuttaṃ
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / សំយុត្តនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ៦. បាតិមោក្ខសំវរសុត្តវណ្ណនា • 6. Pātimokkhasaṃvarasuttavaṇṇanā
