| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
੬. ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂવਰਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
6. Pātimokkhasaṃvarasuttavaṇṇanā
੪੧੨. ਜੇਟ੍ਠਕਸੀਲਨ੍ਤਿ ਪਧਾਨਕਸੀਲਂ। ਸੀਲਗ੍ਗਹਣਞ੍ਹਿ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂવਰવਸੇਨੇવ ਆਗਤਂ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਤਿਪਿਟਕਚੂਲ਼ਨਾਗਤ੍ਥੇਰੋ ਪਨਾ’’ਤਿਆਦਿ। ਤਤ੍ਥ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂવਰੋવ ਸੀਲਨ੍ਤਿ ਅવਧਾਰਣਂ ਇਤਰੇਸਂ ਤਿਣ੍ਣਂ ਏਕਦੇਸੇਨ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਨ੍ਤੋਗਧਭਾવਂ ਦੀਪੇਤਿ। ਤਥਾ ਹਿ ਅਨੋਲੋਕਿਯੋਲੋਕਨੇ ਆਜੀવਹੇਤੁ ਚ ਛਸਿਕ੍ਖਾਪਦવੀਤਿਕ੍ਕਮਨੇ ਗਿਲਾਨਪਚ੍ਚਯਸ੍ਸ ਅਪ੍ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਿਤਪਰਿਭੋਗੇ ਚ ਆਪਤ੍ਤਿ વਿਹਿਤਾਤਿ। ਤੀਣੀਤਿ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਂવਰਾਦੀਨਿ। ਸੀਲਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਸੀਲਪਰਿਯਾਯੇਨ ਤੇਸਂ ਕਤ੍ਥਚਿ ਸੁਤ੍ਤੇ ਗਹਿਤਟ੍ਠਾਨਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯਸੀਲਤਂ ਤੇਸਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤਿ। ਛਦ੍વਾਰਰਕ੍ਖਣਮਤ੍ਤਮੇવਾਤਿ ਤਸ੍ਸ ਸਲ੍ਲਹੁਕਤਮਾਹ ਚਿਤ੍ਤਾਧਿਟ੍ਠਾਨਮਤ੍ਤੇਨ ਪਟਿਪਾਕਤਿਕਭਾવਪ੍ਪਤ੍ਤਿਤੋ। ਇਤਰਦ੍વਯੇਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ। ਪਚ੍ਚਯੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਮਤ੍ਤਕਨ੍ਤਿ ਫਲੇਨ ਹੇਤੁਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਉਪ੍ਪਾਦਨਹੇਤੁਕਾ ਹਿ ਪਚ੍ਚਯਾਨਂ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ। ਇਦਮਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਪਯੋਜਨਂ ਇਮਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯਸ੍ਸ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਨੇਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ। ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯੇਨਾਤਿ ਇਮਿਨਾ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਂવਰਾਦੀਨਿ ਤੀਣਿ ਪਧਾਨਸੀਲਸ੍ਸ ਪਰਿਪਾਲਨਪਰਿਸੋਧਨવਸੇਨ ਪવਤ੍ਤਿਯਾ ਪਰਿਯਾਯਸੀਲਾਨਿ ਨਾਮਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਇਦਾਨਿ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸੀਲਸ੍ਸੇવ ਪਧਾਨਭਾવਂ ਬ੍ਯਤਿਰੇਕਤੋ ਅਨ੍વਯਤੋ ਚ ਉਪਮਾਯ વਿਭਾવੇਤੁਂ ‘‘ਯਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਤਤ੍ਥ ਸੋਤਿ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂવਰੋ। ਸੇਸਾਨਿ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਂવਰਾਦੀਨਿ। ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੋ ਪਨ વਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗਸਂવਣ੍ਣਨਾਦੀਸੁ વਿਤ੍ਥਾਰਿਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਤ੍ਥ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇવ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ।
412.Jeṭṭhakasīlanti padhānakasīlaṃ. Sīlaggahaṇañhi pāḷiyaṃ pātimokkhasaṃvaravaseneva āgataṃ. Tenāha ‘‘tipiṭakacūḷanāgatthero panā’’tiādi. Tattha pātimokkhasaṃvarova sīlanti avadhāraṇaṃ itaresaṃ tiṇṇaṃ ekadesena pātimokkhantogadhabhāvaṃ dīpeti. Tathā hi anolokiyolokane ājīvahetu ca chasikkhāpadavītikkamane gilānapaccayassa appaccavekkhitaparibhoge ca āpatti vihitāti. Tīṇīti indriyasaṃvarādīni. Sīlanti vuttaṭṭhānaṃ nāma natthīti sīlapariyāyena tesaṃ katthaci sutte gahitaṭṭhānaṃ nāma natthīti nippariyāyasīlataṃ tesaṃ paṭikkhipati. Chadvārarakkhaṇamattamevāti tassa sallahukatamāha cittādhiṭṭhānamattena paṭipākatikabhāvappattito. Itaradvayepi eseva nayo. Paccayuppattimattakanti phalena hetuṃ dasseti. Uppādanahetukā hi paccayānaṃ uppatti. Idamatthanti idaṃ payojanaṃ imassa paccayassa paribhuñjaneti adhippāyo. Nippariyāyenāti iminā indriyasaṃvarādīni tīṇi padhānasīlassa paripālanaparisodhanavasena pavattiyā pariyāyasīlāni nāmāti dasseti. Idāni pātimokkhasīlasseva padhānabhāvaṃ byatirekato anvayato ca upamāya vibhāvetuṃ ‘‘yassā’’tiādimāha. Tattha soti pātimokkhasaṃvaro. Sesāni indriyasaṃvarādīni. Pātimokkhasaddassa attho pana visuddhimaggasaṃvaṇṇanādīsu vitthārito, tasmā tattha vuttanayeneva veditabbo.
ਆਚਾਰੇਨ ਚ ਗੋਚਰੇਨ ਚ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋਤਿ ਕਾਯਿਕਚੇਤਸਿਕਅવੀਤਿਕ੍ਕਮਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਆਚਾਰੇਨ ਚ ਨવੇਸਿਯਾਦਿਗੋਚਰਤਾਦਿਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਗੋਚਰੇਨ ਚ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਆਚਾਰਗੋਚਰੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕੇਸੂਤਿ ਅਤਿਪਰਿਤ੍ਤਕੇਸੁ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਗਮਨੀਯੇਸੁ। ‘‘ਦੁਕ੍ਕਟਦੁਬ੍ਭਾਸਿਤਮਤ੍ਤੇਸੂ’’ਤਿ ਅਪਰੇ। વਜ੍ਜੇਸੂਤਿ ਅਕਰਣੀਯੇਸੁ ਗਾਰਯ੍ਹੇਸੁ। ਤੇ ਪਨ ਏਕਨ੍ਤਤੋ ਅਕੁਸਲਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਆਹ – ‘‘ਅਕੁਸਲਧਮ੍ਮੇਸੂ’’ਤਿ। ਭਯਦਸ੍ਸਾવੀਤਿ ਭਯਤੋ ਦਸ੍ਸਨਸੀਲੋ, ਪਰਮਾਣੁਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ વਜ੍ਜਂ ਸਿਨੇਰੁਪ੍ਪਮਾਣਂ વਿਯ ਕਤ੍વਾ ਦਸ੍ਸਨਸੀਲੋ। ਸਮ੍ਮਾ ਆਦਿਯਿਤ੍વਾਤਿ ਸਮ੍ਮਦੇવ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਸਬ੍ਬਸੋ ਚ ਆਦਿਯਿਤ੍વਾ। ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਸੂਤਿ ਨਿਦ੍ਧਾਰਣੇ ਭੁਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਸਮੁਦਾਯਤੋ ਅવਯવਨਿਦ੍ਧਾਰਣਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਸੁ ਤਂ ਤਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਸਮਾਦਾਤਬ੍ਬਂ ਸਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਞ੍ਚਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ। ਸਿਕ੍ਖਾਤਿ ਅਧਿਸੀਲਸਿਕ੍ਖਾ। ਪੁਬ੍ਬੇ ਪਦ-ਸਦ੍ਦੋ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੋ, ਇਧ ਭਾਗਤ੍ਥੋਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਆਹ – ‘‘ਸਿਕ੍ਖਾਕੋਟ੍ਠਾਸੇਸੂ’’ਤਿ। ਮੂਲਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਅਨੁਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਆਦਿਭੇਦਂ ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਸਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਂ ਪੂਰੇਤਬ੍ਬਂ ਸੀਲਂ, ਤਂ ਪਨ ਦ੍વਾਰવਸੇਨ ਦੁવਿਧਮੇવਾਤਿ ਆਹ – ‘‘ਕਾਯਿਕਂ વਾ વਾਚਸਿਕਂ વਾ’’ਤਿ। ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਥવਿਕਪ੍ਪੇ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਸੂਤਿ ਆਧਾਰੇ ਭੁਮ੍ਮਂ ਸਿਕ੍ਖਾਭਾਗੇਸੁ ਕਸ੍ਸਚਿ વਿਸੁਂ ਅਗ੍ਗਹਣਤੋ। ਤੇਨਾਹ – ‘‘ਤਂ ਤਂ ਸਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ। ‘‘ਤਤੋ ਤ੍વਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸੀਲਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯਾ’’ਤਿ વਚਨਤੋ ਅਨਭਿਜ੍ਝਾ ਅਬ੍ਯਾਪਾਦਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਯੋਪਿ ਸੀਲਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂવਰਸੀਲਮੇવ ਕਥਿਤ’’ਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ।
Ācārena ca gocarena ca sampannoti kāyikacetasikaavītikkamasaṅkhātena ācārena ca navesiyādigocaratādisaṅkhātena gocarena ca sampanno, sampannaācāragocaroti attho. Appamattakesūti atiparittakesu anāpattigamanīyesu. ‘‘Dukkaṭadubbhāsitamattesū’’ti apare. Vajjesūti akaraṇīyesu gārayhesu. Te pana ekantato akusalā hontīti āha – ‘‘akusaladhammesū’’ti. Bhayadassāvīti bhayato dassanasīlo, paramāṇumattampi vajjaṃ sineruppamāṇaṃ viya katvā dassanasīlo. Sammā ādiyitvāti sammadeva sakkaccaṃ sabbaso ca ādiyitvā. Sikkhāpadesūti niddhāraṇe bhummanti samudāyato avayavaniddhāraṇaṃ dassento ‘‘sikkhāpadesu taṃ taṃ sikkhāpada’’ntiādimāha. Sikkhāpadaṃ samādātabbaṃ sikkhitabbañcāti adhippāyo. Sikkhāti adhisīlasikkhā. Pubbe pada-saddo adhiṭṭhānaṭṭho, idha bhāgatthoti daṭṭhabbanti āha – ‘‘sikkhākoṭṭhāsesū’’ti. Mūlapaññattianupaññattiādibhedaṃ yaṃkiñci sikkhitabbaṃ pūretabbaṃ sīlaṃ, taṃ pana dvāravasena duvidhamevāti āha – ‘‘kāyikaṃ vā vācasikaṃ vā’’ti. Imasmiṃ atthavikappe sikkhāpadesūti ādhāre bhummaṃ sikkhābhāgesu kassaci visuṃ aggahaṇato. Tenāha – ‘‘taṃ taṃ sabba’’nti. ‘‘Tato tvaṃ bhikkhu sīlaṃ nissāyā’’ti vacanato anabhijjhā abyāpādasammādiṭṭhiyopi sīlanti vuttā, tasmā imasmiṃ sutte ‘‘pātimokkhasaṃvarasīlameva kathita’’nti vuttaṃ.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ • Saṃyuttanikāya / ੬. ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂવਰਸੁਤ੍ਤਂ • 6. Pātimokkhasaṃvarasuttaṃ
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ੬. ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂવਰਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 6. Pātimokkhasaṃvarasuttavaṇṇanā
