Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / သာရတ္ထဒီပနီ-ဋီကာ • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
ပာတိမောက္ခသဝနာရဟကထာဝဏ္ဏနာ
Pātimokkhasavanārahakathāvaṇṇanā
၃၈၆. အထ ဘဂဝာ စိန္တေသိ ‘‘ဣဒာနိ ဘိက္ခုသင္ဃေ အဗ္ဗုဒော ဇာတော, အပရိသုဒ္ဓာ ပုဂ္ဂလာ ဥပောသထံ အာဂစ္ဆန္တိ, န စ တထာဂတော အပရိသုဒ္ဓာယ ပရိသာယ ဥပောသထံ ဥဒ္ဒိသတိ, အနုဒ္ဒိသန္တေ စ ဘိက္ခုသင္ဃသ္သ ဥပောသထော ပစ္ဆိဇ္ဇတိ, ယန္နူနာဟံ ဣတော ပဋ္ဌာယ ဘိက္ခူနညေဝ ပာတိမောက္ခုဒ္ဒေသံ အနုဇာနေယ္ယ’’န္တိ, ဧဝံ ပန စိန္တေတ္ဝာ ဘိက္ခူနညေဝ ပာတိမောက္ခုဒ္ဒေသံ အနုဇာနိ ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘အထ ခော ဘဂဝာ။ပေ.။ ပာတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသေယ္ယာထာ’’တိ။ တတ္ထ နဒာနာဟန္တိ န ဣဒာနိ အဟံ။ ဥပောသထံ န ကရိသ္သာမိ, ပာတိမောက္ခံ န ဥဒ္ဒိသိသ္သာမီတိ ပစ္စေကံ န-ကာရေန သမ္ဗန္ဓော။ ဒုဝိဓံ ပာတိမောက္ခံ အာဏာပာတိမောက္ခံ ဩဝာဒပာတိမောက္ခန္တိ။ တေသု ‘‘သုဏာတု မေ ဘန္တေ’’တိအာဒိကံ အာဏာပာတိမောက္ခံ, တံ သာဝကာဝ ဥဒ္ဒိသန္တိ, န ဗုဒ္ဓာ, ယံ အန္ဝဒ္ဓမာသံ ဥဒ္ဒိသီယတိ။ ‘‘ခန္တီ ပရမံ။ပေ.။ သဗ္ဗပာပသ္သ အကရဏံ။ပေ.။ အနုပဝာဒော အနုပဃာတော။ပေ.။ ဧတံ ဗုဒ္ဓာန သာသန’’န္တိ (ဒီ. နိ. ၂.၉၀; ဓ. ပ. ၁၈၃-၁၈၅) ဣမာ ပန တိသ္သော ဂာထာ ဩဝာဒပာတိမောက္ခံ နာမ, တံ ဗုဒ္ဓာဝ ဥဒ္ဒိသန္တိ, န သာဝကာ။ ဆန္နမ္ပိ ဝသ္သာနံ အစ္စယေန ဥဒ္ဒိသန္တိ။ ဒီဃာယုကဗုဒ္ဓာနဉ္ဟိ ဓရမာနကာလေ အယမေဝ ပာတိမောက္ခုဒ္ဒေသော, အပ္ပာယုကဗုဒ္ဓာနံ ပန ပဌမဗောဓိယံယေဝ, တတော ပရံ ဣတရော, တဉ္စ ခော ဘိက္ခူ ဧဝ ဥဒ္ဒိသန္တိ, န ဗုဒ္ဓာ။ တသ္မာ အမ္ဟာကမ္ပိ ဘဂဝာ ဝီသတိဝသ္သမတ္တံ ဣမံ ဩဝာဒပာတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသိတ္ဝာ ဣမံ အန္တရာယံ ဒိသ္ဝာ တတော ပရံ န ဥဒ္ဒိသိ။
386. Atha bhagavā cintesi ‘‘idāni bhikkhusaṅghe abbudo jāto, aparisuddhā puggalā uposathaṃ āgacchanti, na ca tathāgato aparisuddhāya parisāya uposathaṃ uddisati, anuddisante ca bhikkhusaṅghassa uposatho pacchijjati, yannūnāhaṃ ito paṭṭhāya bhikkhūnaññeva pātimokkhuddesaṃ anujāneyya’’nti, evaṃ pana cintetvā bhikkhūnaññeva pātimokkhuddesaṃ anujāni . Tena vuttaṃ ‘‘atha kho bhagavā…pe… pātimokkhaṃ uddiseyyāthā’’ti. Tattha nadānāhanti na idāni ahaṃ. Uposathaṃ na karissāmi, pātimokkhaṃ na uddisissāmīti paccekaṃ na-kārena sambandho. Duvidhaṃ pātimokkhaṃ āṇāpātimokkhaṃ ovādapātimokkhanti. Tesu ‘‘suṇātu me bhante’’tiādikaṃ āṇāpātimokkhaṃ, taṃ sāvakāva uddisanti, na buddhā, yaṃ anvaddhamāsaṃ uddisīyati. ‘‘Khantī paramaṃ…pe… sabbapāpassa akaraṇaṃ…pe… anupavādo anupaghāto…pe… etaṃ buddhāna sāsana’’nti (dī. ni. 2.90; dha. pa. 183-185) imā pana tisso gāthā ovādapātimokkhaṃ nāma, taṃ buddhāva uddisanti, na sāvakā. Channampi vassānaṃ accayena uddisanti. Dīghāyukabuddhānañhi dharamānakāle ayameva pātimokkhuddeso, appāyukabuddhānaṃ pana paṭhamabodhiyaṃyeva, tato paraṃ itaro, tañca kho bhikkhū eva uddisanti, na buddhā. Tasmā amhākampi bhagavā vīsativassamattaṃ imaṃ ovādapātimokkhaṃ uddisitvā imaṃ antarāyaṃ disvā tato paraṃ na uddisi.
အဋ္ဌာနန္တိ အကာရဏံ။ အနဝကာသောတိ တသ္သေဝ ဝေဝစနံ။ ကာရဏဉ္ဟိ တိဋ္ဌတိ ဧတ္ထ ဖလံ တဒာယတ္တဝုတ္တိတာယာတိ ‘‘ဌာန’’န္တိ ဝုစ္စတိ, ဧဝံ ‘‘အဝကာသော’’တိပိ ဝုစ္စတိ။ ယန္တိ ကိရိယာပရာမသနံ။ န စ, ဘိက္ခဝေ, သာပတ္တိကေန ပာတိမောက္ခံ သောတဗ္ဗန္တိအာဒိ ပဒတ္ထတော သုဝိညေယ္ယံ။ ဝိနိစ္ဆယတော ပနေတ္ထ ယံ ဝတ္တဗ္ဗံ, တံ အဋ္ဌကထာယ ဝုတ္တမေဝ။ တတ္ထ ပုရေ ဝာ ပစ္ဆာ ဝာတိ ဉတ္တိတော ပုဗ္ဗေ ဝာ ပစ္ဆာ ဝာ။
Aṭṭhānanti akāraṇaṃ. Anavakāsoti tasseva vevacanaṃ. Kāraṇañhi tiṭṭhati ettha phalaṃ tadāyattavuttitāyāti ‘‘ṭhāna’’nti vuccati, evaṃ ‘‘avakāso’’tipi vuccati. Yanti kiriyāparāmasanaṃ. Na ca, bhikkhave, sāpattikena pātimokkhaṃ sotabbantiādi padatthato suviññeyyaṃ. Vinicchayato panettha yaṃ vattabbaṃ, taṃ aṭṭhakathāya vuttameva. Tattha pure vā pacchā vāti ñattito pubbe vā pacchā vā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / ဝိနယပိဋက • Vinayapiṭaka / စူဠဝဂ္ဂပာဠိ • Cūḷavaggapāḷi / ၄. ပာတိမောက္ခသဝနာရဟော • 4. Pātimokkhasavanāraho
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / ဝိနယပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / စူဠဝဂ္ဂ-အဋ္ဌကထာ • Cūḷavagga-aṭṭhakathā / ပာတိမောက္ခသဝနာရဟကထာ • Pātimokkhasavanārahakathā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ဝိမတိဝိနောဒနီ-ဋီကာ • Vimativinodanī-ṭīkā / ပာတိမောက္ခသဝနာရဟကထာဒိဝဏ္ဏနာ • Pātimokkhasavanārahakathādivaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ပာစိတ္ယာဒိယောဇနာပာဠိ • Pācityādiyojanāpāḷi / ၄. ပာတိမောက္ခသဝနာရဟကထာ • 4. Pātimokkhasavanārahakathā