Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / സാരത്ഥദീപനീ-ടീകാ • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
പാതിമോക്ഖസവനാരഹകഥാവണ്ണനാ
Pātimokkhasavanārahakathāvaṇṇanā
൩൮൬. അഥ ഭഗവാ ചിന്തേസി ‘‘ഇദാനി ഭിക്ഖുസങ്ഘേ അബ്ബുദോ ജാതോ, അപരിസുദ്ധാ പുഗ്ഗലാ ഉപോസഥം ആഗച്ഛന്തി, ന ച തഥാഗതോ അപരിസുദ്ധായ പരിസായ ഉപോസഥം ഉദ്ദിസതി, അനുദ്ദിസന്തേ ച ഭിക്ഖുസങ്ഘസ്സ ഉപോസഥോ പച്ഛിജ്ജതി, യന്നൂനാഹം ഇതോ പട്ഠായ ഭിക്ഖൂനഞ്ഞേവ പാതിമോക്ഖുദ്ദേസം അനുജാനേയ്യ’’ന്തി, ഏവം പന ചിന്തേത്വാ ഭിക്ഖൂനഞ്ഞേവ പാതിമോക്ഖുദ്ദേസം അനുജാനി . തേന വുത്തം ‘‘അഥ ഖോ ഭഗവാ…പേ॰… പാതിമോക്ഖം ഉദ്ദിസേയ്യാഥാ’’തി. തത്ഥ നദാനാഹന്തി ന ഇദാനി അഹം. ഉപോസഥം ന കരിസ്സാമി, പാതിമോക്ഖം ന ഉദ്ദിസിസ്സാമീതി പച്ചേകം ന-കാരേന സമ്ബന്ധോ. ദുവിധം പാതിമോക്ഖം ആണാപാതിമോക്ഖം ഓവാദപാതിമോക്ഖന്തി. തേസു ‘‘സുണാതു മേ ഭന്തേ’’തിആദികം ആണാപാതിമോക്ഖം, തം സാവകാവ ഉദ്ദിസന്തി, ന ബുദ്ധാ, യം അന്വദ്ധമാസം ഉദ്ദിസീയതി. ‘‘ഖന്തീ പരമം…പേ॰… സബ്ബപാപസ്സ അകരണം…പേ॰… അനുപവാദോ അനുപഘാതോ…പേ॰… ഏതം ബുദ്ധാന സാസന’’ന്തി (ദീ॰ നി॰ ൨.൯൦; ധ॰ പ॰ ൧൮൩-൧൮൫) ഇമാ പന തിസ്സോ ഗാഥാ ഓവാദപാതിമോക്ഖം നാമ, തം ബുദ്ധാവ ഉദ്ദിസന്തി, ന സാവകാ. ഛന്നമ്പി വസ്സാനം അച്ചയേന ഉദ്ദിസന്തി. ദീഘായുകബുദ്ധാനഞ്ഹി ധരമാനകാലേ അയമേവ പാതിമോക്ഖുദ്ദേസോ, അപ്പായുകബുദ്ധാനം പന പഠമബോധിയംയേവ, തതോ പരം ഇതരോ, തഞ്ച ഖോ ഭിക്ഖൂ ഏവ ഉദ്ദിസന്തി, ന ബുദ്ധാ. തസ്മാ അമ്ഹാകമ്പി ഭഗവാ വീസതിവസ്സമത്തം ഇമം ഓവാദപാതിമോക്ഖം ഉദ്ദിസിത്വാ ഇമം അന്തരായം ദിസ്വാ തതോ പരം ന ഉദ്ദിസി.
386. Atha bhagavā cintesi ‘‘idāni bhikkhusaṅghe abbudo jāto, aparisuddhā puggalā uposathaṃ āgacchanti, na ca tathāgato aparisuddhāya parisāya uposathaṃ uddisati, anuddisante ca bhikkhusaṅghassa uposatho pacchijjati, yannūnāhaṃ ito paṭṭhāya bhikkhūnaññeva pātimokkhuddesaṃ anujāneyya’’nti, evaṃ pana cintetvā bhikkhūnaññeva pātimokkhuddesaṃ anujāni . Tena vuttaṃ ‘‘atha kho bhagavā…pe… pātimokkhaṃ uddiseyyāthā’’ti. Tattha nadānāhanti na idāni ahaṃ. Uposathaṃ na karissāmi, pātimokkhaṃ na uddisissāmīti paccekaṃ na-kārena sambandho. Duvidhaṃ pātimokkhaṃ āṇāpātimokkhaṃ ovādapātimokkhanti. Tesu ‘‘suṇātu me bhante’’tiādikaṃ āṇāpātimokkhaṃ, taṃ sāvakāva uddisanti, na buddhā, yaṃ anvaddhamāsaṃ uddisīyati. ‘‘Khantī paramaṃ…pe… sabbapāpassa akaraṇaṃ…pe… anupavādo anupaghāto…pe… etaṃ buddhāna sāsana’’nti (dī. ni. 2.90; dha. pa. 183-185) imā pana tisso gāthā ovādapātimokkhaṃ nāma, taṃ buddhāva uddisanti, na sāvakā. Channampi vassānaṃ accayena uddisanti. Dīghāyukabuddhānañhi dharamānakāle ayameva pātimokkhuddeso, appāyukabuddhānaṃ pana paṭhamabodhiyaṃyeva, tato paraṃ itaro, tañca kho bhikkhū eva uddisanti, na buddhā. Tasmā amhākampi bhagavā vīsativassamattaṃ imaṃ ovādapātimokkhaṃ uddisitvā imaṃ antarāyaṃ disvā tato paraṃ na uddisi.
അട്ഠാനന്തി അകാരണം. അനവകാസോതി തസ്സേവ വേവചനം. കാരണഞ്ഹി തിട്ഠതി ഏത്ഥ ഫലം തദായത്തവുത്തിതായാതി ‘‘ഠാന’’ന്തി വുച്ചതി, ഏവം ‘‘അവകാസോ’’തിപി വുച്ചതി. യന്തി കിരിയാപരാമസനം. ന ച, ഭിക്ഖവേ, സാപത്തികേന പാതിമോക്ഖം സോതബ്ബന്തിആദി പദത്ഥതോ സുവിഞ്ഞേയ്യം. വിനിച്ഛയതോ പനേത്ഥ യം വത്തബ്ബം, തം അട്ഠകഥായ വുത്തമേവ. തത്ഥ പുരേ വാ പച്ഛാ വാതി ഞത്തിതോ പുബ്ബേ വാ പച്ഛാ വാ.
Aṭṭhānanti akāraṇaṃ. Anavakāsoti tasseva vevacanaṃ. Kāraṇañhi tiṭṭhati ettha phalaṃ tadāyattavuttitāyāti ‘‘ṭhāna’’nti vuccati, evaṃ ‘‘avakāso’’tipi vuccati. Yanti kiriyāparāmasanaṃ. Na ca, bhikkhave, sāpattikena pātimokkhaṃ sotabbantiādi padatthato suviññeyyaṃ. Vinicchayato panettha yaṃ vattabbaṃ, taṃ aṭṭhakathāya vuttameva. Tattha pure vā pacchā vāti ñattito pubbe vā pacchā vā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / വിനയപിടക • Vinayapiṭaka / ചൂളവഗ്ഗപാളി • Cūḷavaggapāḷi / ൪. പാതിമോക്ഖസവനാരഹോ • 4. Pātimokkhasavanāraho
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / വിനയപിടക (അട്ഠകഥാ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ചൂളവഗ്ഗ-അട്ഠകഥാ • Cūḷavagga-aṭṭhakathā / പാതിമോക്ഖസവനാരഹകഥാ • Pātimokkhasavanārahakathā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / വിമതിവിനോദനീ-ടീകാ • Vimativinodanī-ṭīkā / പാതിമോക്ഖസവനാരഹകഥാദിവണ്ണനാ • Pātimokkhasavanārahakathādivaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / പാചിത്യാദിയോജനാപാളി • Pācityādiyojanāpāḷi / ൪. പാതിമോക്ഖസവനാരഹകഥാ • 4. Pātimokkhasavanārahakathā