Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਚੂਲ਼વਗ੍ਗਪਾਲ਼ਿ • Cūḷavaggapāḷi |
੪. ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸવਨਾਰਹੋ
4. Pātimokkhasavanāraho
੩੮੬. ਅਥ ਖੋ ਭਗવਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਨਦਾਨਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਇਤੋ ਪਰਂ ਉਪੋਸਥਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਂ ਉਦ੍ਦਿਸਿਸ੍ਸਾਮਿ। ਤੁਮ੍ਹੇવਦਾਨਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਇਤੋ ਪਰਂ ਉਪੋਸਥਂ ਕਰੇਯ੍ਯਾਥ, ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਂ ਉਦ੍ਦਿਸੇਯ੍ਯਾਥ। ਅਟ੍ਠਾਨਮੇਤਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਨવਕਾਸੋ ਯਂ ਤਥਾਗਤੋ ਅਪਰਿਸੁਦ੍ਧਾਯ ਪਰਿਸਾਯ ਉਪੋਸਥਂ ਕਰੇਯ੍ਯ, ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਂ ਉਦ੍ਦਿਸੇਯ੍ਯ। ਨ ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ 1, ਸਾਪਤ੍ਤਿਕੇਨ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਂ ਸੋਤਬ੍ਬਂ। ਯੋ ਸੁਣੇਯ੍ਯ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸ। ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਯੋ ਸਾਪਤ੍ਤਿਕੋ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਂ ਸੁਣਾਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਂ ਠਪੇਤੁਂ। ਏવਞ੍ਚ ਪਨ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਠਪੇਤਬ੍ਬਂ। ਤਦਹੁਪੋਸਥੇ ਚਾਤੁਦ੍ਦਸੇ વਾ ਪਨ੍ਨਰਸੇ વਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਪੁਗ੍ਗਲੇ ਸਮ੍ਮੁਖੀਭੂਤੇ ਸਙ੍ਘਮਜ੍ਝੇ ਉਦਾਹਰਿਤਬ੍ਬਂ –
386. Atha kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘nadānāhaṃ, bhikkhave, ito paraṃ uposathaṃ karissāmi, pātimokkhaṃ uddisissāmi. Tumhevadāni, bhikkhave, ito paraṃ uposathaṃ kareyyātha, pātimokkhaṃ uddiseyyātha. Aṭṭhānametaṃ, bhikkhave, anavakāso yaṃ tathāgato aparisuddhāya parisāya uposathaṃ kareyya, pātimokkhaṃ uddiseyya. Na ca, bhikkhave 2, sāpattikena pātimokkhaṃ sotabbaṃ. Yo suṇeyya, āpatti dukkaṭassa. Anujānāmi, bhikkhave, yo sāpattiko pātimokkhaṃ suṇāti, tassa pātimokkhaṃ ṭhapetuṃ. Evañca pana, bhikkhave, ṭhapetabbaṃ. Tadahuposathe cātuddase vā pannarase vā tasmiṃ puggale sammukhībhūte saṅghamajjhe udāharitabbaṃ –
‘ਸੁਣਾਤੁ ਮੇ ਭਨ੍ਤੇ, ਸਙ੍ਘੋ। ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਸਾਪਤ੍ਤਿਕੋ, ਤਸ੍ਸ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਂ ਠਪੇਮਿ, ਨ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮ੍ਮੁਖੀਭੂਤੇ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਂ ਉਦ੍ਦਿਸਿਤਬ੍ਬ’ਨ੍ਤਿ ਠਪਿਤਂ ਹੋਤਿ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖ’’ਨ੍ਤਿ।
‘Suṇātu me bhante, saṅgho. Itthannāmo puggalo sāpattiko, tassa pātimokkhaṃ ṭhapemi, na tasmiṃ sammukhībhūte pātimokkhaṃ uddisitabba’nti ṭhapitaṃ hoti pātimokkha’’nti.
ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਛਬ੍ਬਗ੍ਗਿਯਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ‘ਨਾਮ੍ਹੇ ਕੋਚਿ ਜਾਨਾਤੀ’ਤਿ ਸਾਪਤ੍ਤਿਕਾવ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਂ ਸੁਣਨ੍ਤਿ। ਥੇਰਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪਰਚਿਤ੍ਤવਿਦੁਨੋ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਆਰੋਚੇਨ੍ਤਿ – ‘‘ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮੋ ਚ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮੋ ਚ, ਆવੁਸੋ, ਛਬ੍ਬਗ੍ਗਿਯਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ‘ਨਾਮ੍ਹੇ ਕੋਚਿ ਜਾਨਾਤੀ’ਤਿ ਸਾਪਤ੍ਤਿਕਾવ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਂ ਸੁਣਨ੍ਤੀ’’ਤਿ। ਅਸ੍ਸੋਸੁਂ ਖੋ ਛਬ੍ਬਗ੍ਗਿਯਾ ਭਿਕ੍ਖੂ – ‘‘ਥੇਰਾ ਕਿਰ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪਰਚਿਤ੍ਤવਿਦੁਨੋ ਅਮ੍ਹੇ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਆਰੋਚੇਨ੍ਤਿ – ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮੋ ਚ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮੋ ਚ, ਆવੁਸੋ, ਛਬ੍ਬਗ੍ਗਿਯਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ‘ਨਾਮ੍ਹੇ ਕੋਚਿ ਜਾਨਾਤੀ’ਤਿ ਸਾਪਤ੍ਤਿਕਾવ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਂ ਸੁਣਨ੍ਤੀ’’ਤਿ।
Tena kho pana samayena chabbaggiyā bhikkhū ‘nāmhe koci jānātī’ti sāpattikāva pātimokkhaṃ suṇanti. Therā bhikkhū paracittaviduno bhikkhūnaṃ ārocenti – ‘‘itthannāmo ca itthannāmo ca, āvuso, chabbaggiyā bhikkhū ‘nāmhe koci jānātī’ti sāpattikāva pātimokkhaṃ suṇantī’’ti. Assosuṃ kho chabbaggiyā bhikkhū – ‘‘therā kira bhikkhū paracittaviduno amhe bhikkhūnaṃ ārocenti – itthannāmo ca itthannāmo ca, āvuso, chabbaggiyā bhikkhū ‘nāmhe koci jānātī’ti sāpattikāva pātimokkhaṃ suṇantī’’ti.
ਤੇ – ਪੁਰਮ੍ਹਾਕਂ ਪੇਸਲਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਂ ਠਪੇਨ੍ਤੀਤਿ – ਪਟਿਕਚ੍ਚੇવ ਸੁਦ੍ਧਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਕਾਨਂ ਅવਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਅਕਾਰਣੇ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਂ ਠਪੇਨ੍ਤਿ। ਯੇ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛਾ…ਪੇ॰… ਤੇ ਉਜ੍ਝਾਯਨ੍ਤਿ ਖਿਯ੍ਯਨ੍ਤਿ વਿਪਾਚੇਨ੍ਤਿ – ‘‘ਕਥਞ੍ਹਿ ਨਾਮ ਛਬ੍ਬਗ੍ਗਿਯਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸੁਦ੍ਧਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਕਾਨਂ ਅવਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਅਕਾਰਣੇ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਂ ਠਪੇਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ! ਅਥ ਖੋ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਭਗવਤੋ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸੁਂ…ਪੇ॰… ‘‘ਸਚ੍ਚਂ ਕਿਰ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਛਬ੍ਬਗ੍ਗਿਯਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸੁਦ੍ਧਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਕਾਨਂ ਅવਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਅਕਾਰਣੇ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਂ ਠਪੇਨ੍ਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਸਚ੍ਚਂ ਭਗવਾ’’ਤਿ…ਪੇ॰… વਿਗਰਹਿਤ੍વਾ…ਪੇ॰… ਧਮ੍ਮਿਂ ਕਥਂ ਕਤ੍વਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸੁਦ੍ਧਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਕਾਨਂ ਅવਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਅਕਾਰਣੇ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਂ ਠਪੇਤਬ੍ਬਂ। ਯੋ ਠਪੇਯ੍ਯ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸ’’।
Te – puramhākaṃ pesalā bhikkhū pātimokkhaṃ ṭhapentīti – paṭikacceva suddhānaṃ bhikkhūnaṃ anāpattikānaṃ avatthusmiṃ akāraṇe pātimokkhaṃ ṭhapenti. Ye te bhikkhū appicchā…pe… te ujjhāyanti khiyyanti vipācenti – ‘‘kathañhi nāma chabbaggiyā bhikkhū suddhānaṃ bhikkhūnaṃ anāpattikānaṃ avatthusmiṃ akāraṇe pātimokkhaṃ ṭhapessantī’’ti! Atha kho te bhikkhū bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ…pe… ‘‘saccaṃ kira, bhikkhave, chabbaggiyā bhikkhū suddhānaṃ bhikkhūnaṃ anāpattikānaṃ avatthusmiṃ akāraṇe pātimokkhaṃ ṭhapentī’’ti? ‘‘Saccaṃ bhagavā’’ti…pe… vigarahitvā…pe… dhammiṃ kathaṃ katvā bhikkhū āmantesi – ‘‘na, bhikkhave, suddhānaṃ bhikkhūnaṃ anāpattikānaṃ avatthusmiṃ akāraṇe pātimokkhaṃ ṭhapetabbaṃ. Yo ṭhapeyya, āpatti dukkaṭassa’’.
Footnotes:
Related texts:
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਚੂਲ਼વਗ੍ਗ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Cūḷavagga-aṭṭhakathā / ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸવਨਾਰਹਕਥਾ • Pātimokkhasavanārahakathā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨੀ-ਟੀਕਾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸવਨਾਰਹਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • Pātimokkhasavanārahakathāvaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਿਮਤਿવਿਨੋਦਨੀ-ਟੀਕਾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸવਨਾਰਹਕਥਾਦਿવਣ੍ਣਨਾ • Pātimokkhasavanārahakathādivaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਪਾਚਿਤ੍ਯਾਦਿਯੋਜਨਾਪਾਲ਼ਿ • Pācityādiyojanāpāḷi / ੪. ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸવਨਾਰਹਕਥਾ • 4. Pātimokkhasavanārahakathā