| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
පාතිමොක්‌ඛුද්‌දෙසකථාවණ්‌ණනා
Pātimokkhuddesakathāvaṇṇanā
150. එවමෙතං ධාරයාමීති ‘‘සුතා ඛො පනායස්‌මන්‌තෙහී’’ති එත්‌ථ ‘‘එවමෙතං ධාරයාමී’’ති වත්‌වා ‘‘උද්‌දිට්‌ඨං ඛො ආයස්‌මන්‌තො නිදානං, සුතා ඛො පනායස්‌මන්‌තෙහි චත්‌තාරො පාරාජිකා ධම්‌මා’’ති වත්‌තබ්‌බං. තෙනෙව මාතිකාට්‌ඨකථායං (කඞ්‌ඛා. අට්‌ඨ. නිදානවණ්‌ණනා) ‘‘තත්‌ථායස්‌මන්‌තෙ පුච්‌ඡාමි කච්‌චිත්‌ථ පරිසුද්‌ධා, දුතියම්‌පි පුච්‌ඡාමි…පෙ.… තස්‌මා තුණ්‌හී, එවමෙතං ධාරයාමීති වත්‌වා ‘උද්‌දිට්‌ඨං ඛො ආයස්‌මන්‌තො නිදාන’න්‌තිආදිනා නයෙන අවසෙසෙ සුතෙන සාවිතෙ උද්‌දිට්‌ඨො හොතී’’ති වුත්‌තං. සුතෙනාති සුතපදෙන. සවරභයන්‌ති වනචරකභයං. තෙනාහ ‘‘අටවිමනුස්‌සභය’’න්‌ති. ‘‘අවසෙසං සුතෙන සාවෙතබ්‌බ’’න්‌ති වචනතො නිදානුද්‌දෙසෙ අනිට්‌ඨිතෙ සුතෙන සාවෙතබ්‌බං නාම නත්‌ථීති ආහ ‘‘දුතියාදීසු උද්‌දෙසෙසූ’’ති. උද්‌දිට්‌ඨඋද්‌දෙසාපෙක්‌ඛඤ්‌හි අවසෙසග්‌ගහණං, තස්‌මා නිදානෙ උද්‌දිට්‌ඨෙ පාරාජිකුද්‌දෙසාදීසු යස්‌මිං විප්‌පකතෙ අන්‌තරායො උප්‌පජ්‌ජති, තෙන සද්‌ධිං අවසෙසං සුතෙන සාවෙතබ්‌බං.
150.Evametaṃ dhārayāmīti ‘‘sutā kho panāyasmantehī’’ti ettha ‘‘evametaṃ dhārayāmī’’ti vatvā ‘‘uddiṭṭhaṃ kho āyasmanto nidānaṃ, sutā kho panāyasmantehi cattāro pārājikā dhammā’’ti vattabbaṃ. Teneva mātikāṭṭhakathāyaṃ (kaṅkhā. aṭṭha. nidānavaṇṇanā) ‘‘tatthāyasmante pucchāmi kaccittha parisuddhā, dutiyampi pucchāmi…pe… tasmā tuṇhī, evametaṃ dhārayāmīti vatvā ‘uddiṭṭhaṃ kho āyasmanto nidāna’ntiādinā nayena avasese sutena sāvite uddiṭṭho hotī’’ti vuttaṃ. Sutenāti sutapadena. Savarabhayanti vanacarakabhayaṃ. Tenāha ‘‘aṭavimanussabhaya’’nti. ‘‘Avasesaṃ sutena sāvetabba’’nti vacanato nidānuddese aniṭṭhite sutena sāvetabbaṃ nāma natthīti āha ‘‘dutiyādīsu uddesesū’’ti. Uddiṭṭhauddesāpekkhañhi avasesaggahaṇaṃ, tasmā nidāne uddiṭṭhe pārājikuddesādīsu yasmiṃ vippakate antarāyo uppajjati, tena saddhiṃ avasesaṃ sutena sāvetabbaṃ.
තීහිපි විධීහීති ඔසාරණකථනසරභඤ්‌ඤෙහි. එත්‌ථ ච අත්‌ථං භණිතුකාමතාය සුත්‌තස්‌ස ඔසාරණා ඔසාරණං නාම. තස්‌සෙව අත්‌ථප්‌පකාසනා කථනං නාම. සුත්‌තස්‌ස තදත්‌ථස්‌ස වා සරෙන භණනං සරභඤ්‌ඤං නාම. සජ්‌ඣායං අධිට්‌ඨහිත්‌වාති ‘‘සජ්‌ඣායං කරොමී’’ති චිත්‌තං උප්‌පාදෙත්‌වා. ඔසාරෙත්‌වා පන කථෙන්‌තෙනාති පඨමං උස්‌සාරෙත්‌වා පච්‌ඡා අත්‌ථං කථෙන්‌තෙන. මනුස්‌සානං පන ‘‘භණාහී’’ති වත්‌තුං වට්‌ටතීති එත්‌ථ උච්‌චතරෙ නිසින්‌නෙනපි මනුස්‌සානං භණාහීති විසෙසෙත්‌වායෙව වත්‌තුං වට්‌ටති, අවිසෙසෙත්‌වා පන න වට්‌ටති. සජ්‌ඣායං කරොන්‌තෙනාති යත්‌ථ කත්‌ථචි නිසීදිත්‌වා සජ්‌ඣායං කරොන්‌තෙන. ථෙරොති යො කොචි අත්‌තනා වුඩ්‌ඪතරො. එකං ආපුච්‌ඡිත්‌වාති එකං වුඩ්‌ඪතරං ආපුච්‌ඡිත්‌වා. අපරො ආගච්‌ඡතීති අපරො තතොපි වුඩ්‌ඪතරො ආගච්‌ඡති.
Tīhipividhīhīti osāraṇakathanasarabhaññehi. Ettha ca atthaṃ bhaṇitukāmatāya suttassa osāraṇā osāraṇaṃ nāma. Tasseva atthappakāsanā kathanaṃ nāma. Suttassa tadatthassa vā sarena bhaṇanaṃ sarabhaññaṃ nāma. Sajjhāyaṃ adhiṭṭhahitvāti ‘‘sajjhāyaṃ karomī’’ti cittaṃ uppādetvā. Osāretvā pana kathentenāti paṭhamaṃ ussāretvā pacchā atthaṃ kathentena. Manussānaṃ pana ‘‘bhaṇāhī’’ti vattuṃ vaṭṭatīti ettha uccatare nisinnenapi manussānaṃ bhaṇāhīti visesetvāyeva vattuṃ vaṭṭati, avisesetvā pana na vaṭṭati. Sajjhāyaṃ karontenāti yattha katthaci nisīditvā sajjhāyaṃ karontena. Theroti yo koci attanā vuḍḍhataro. Ekaṃ āpucchitvāti ekaṃ vuḍḍhataraṃ āpucchitvā. Aparo āgacchatīti aparo tatopi vuḍḍhataro āgacchati.
පාතිමොක්‌ඛුද්‌දෙසකථාවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Pātimokkhuddesakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / මහාවග්‌ගපාළි • Mahāvaggapāḷi / 78. සංඛිත්‌තෙන පාතිමොක්‌ඛුද්‌දෙසාදි • 78. Saṃkhittena pātimokkhuddesādi
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්‌ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / මහාවග්‌ග-අට්‌ඨකථා • Mahāvagga-aṭṭhakathā / පාතිමොක්‌ඛුද්‌දෙසකථා • Pātimokkhuddesakathā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā / පාතිමොක්‌ඛුද්‌දෙසකථාවණ්‌ණනා • Pātimokkhuddesakathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā / පාතිමොක්‌ඛුද්‌දෙසකථාවණ්‌ණනා • Pātimokkhuddesakathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / පාචිත්‍යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi / 78. පාතිමොක්‌ඛුද්‌දෙසකථා • 78. Pātimokkhuddesakathā
