| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā |
පාතිමොක්‌ඛුද්‌දෙසකථාවණ්‌ණනා
Pātimokkhuddesakathāvaṇṇanā
150. මාතිකාට්‌ඨකථායං (කඞ්‌ඛා. අට්‌ඨ. නිදානවණ්‌ණනා) ‘‘සුණාතු මෙ, භන්‌තෙ, සඞ්‌ඝො…පෙ.… ආවිකතා හිස්‌ස ඵාසු හොති, තත්‌ථායස්‌මන්‌තෙ පුච්‌ඡාමි…පෙ.… තස්‌මා තුණ්‌හී. එවමෙතං ධාරයාමී’ති වත්‌වා ‘උද්‌දිට්‌ඨං ඛො ආයස්‌මන්‌තො නිදාන’න්‌තිආදිනා නයෙන අවසෙසෙ සුතෙන සාවිතෙ උද්‌දිට්‌ඨො හොතී’’ති වුත්‌තත්‌තා ‘‘එවමෙතං ධාරයාමීති සුතා ඛො පනායස්‌මන්‌තෙහී’’ති එත්‌ථ ‘‘ධාරයාමී’’ති වත්‌වා ‘‘උද්‌දිට්‌ඨං ඛො ආයස්‌මන්‌තො නිදාන’’න්‌ති වචනං සංඛිත්‌තන්‌ති ගහෙතබ්‌බං, තෙනෙව ඛුද්‌දකපෙය්‍යාලවසෙන ලිඛිතං. එවං මාතිකාට්‌ඨකථායම්‌පි ‘‘ආවිකතා හිස්‌ස ඵාසු හොති, තත්‌ථායස්‌මන්‌තෙ’’ති එත්‌ථාපි ‘‘උද්‌දිට්‌ඨං ඛො ආයස්‌මන්‌තො නිදාන’’න්‌ති වචනං සංඛිත්‌තන්‌ති ගහෙතබ්‌බන්‌ති එකෙ. කෙචි ‘‘අවිවදමානෙහි සික්‌ඛිතබ්‌බ’න්‌ති වුත්‌තෙ නිදානුද්‌දෙසො නිට්‌ඨිතො නාම හොති, තස්‌මා අනාවිකරොන්‌තො ආපත්‌තිං ආපජ්‌ජතී’’ති වදන්‌ති, තං න යුත්‌තං. කස්‌මා? ‘‘නිදානං උද්‌දිසිත්‌වා’’ති නිට්‌ඨානවචනෙන හි නිදානස්‌ස නිට්‌ඨිතභාවො වුත්‌තො, නිදානාවසානෙ ච ආපත්‌ති වුත්‌තාති. ‘‘සරභඤ්‌ඤං නාම සරෙන භණන’’න්‌ති ලිඛිතං. සජ්‌ඣායං අධිට්‌ඨහිත්‌වාති ‘‘සජ්‌ඣායං කරොමී’’ති චිත්‌තං උප්‌පාදෙත්‌වා. ‘‘ආපුච්‌ඡාමීති වුත්‌තමත්‌තෙන කථෙතුං වට්‌ටතී’’ති වදන්‌ති. තං තුණ්‌හීභාවෙ යුජ්‌ජති. ‘‘අථාපි ලාභාදිනා අභිභූතො වාරෙති, තං න පමාණ’’න්‌ති වදන්‌ති. එසෙව නයොති කථෙන්‌තො යදි විච්‌ඡින්‌දති, පුන ආපුච්‌ඡිතබ්‌බන්‌ති.
150.Mātikāṭṭhakathāyaṃ (kaṅkhā. aṭṭha. nidānavaṇṇanā) ‘‘suṇātu me, bhante, saṅgho…pe… āvikatā hissa phāsu hoti, tatthāyasmante pucchāmi…pe… tasmā tuṇhī. Evametaṃ dhārayāmī’ti vatvā ‘uddiṭṭhaṃ kho āyasmanto nidāna’ntiādinā nayena avasese sutena sāvite uddiṭṭho hotī’’ti vuttattā ‘‘evametaṃ dhārayāmīti sutā kho panāyasmantehī’’ti ettha ‘‘dhārayāmī’’ti vatvā ‘‘uddiṭṭhaṃ kho āyasmanto nidāna’’nti vacanaṃ saṃkhittanti gahetabbaṃ, teneva khuddakapeyyālavasena likhitaṃ. Evaṃ mātikāṭṭhakathāyampi ‘‘āvikatā hissa phāsu hoti, tatthāyasmante’’ti etthāpi ‘‘uddiṭṭhaṃ kho āyasmanto nidāna’’nti vacanaṃ saṃkhittanti gahetabbanti eke. Keci ‘‘avivadamānehi sikkhitabba’nti vutte nidānuddeso niṭṭhito nāma hoti, tasmā anāvikaronto āpattiṃ āpajjatī’’ti vadanti, taṃ na yuttaṃ. Kasmā? ‘‘Nidānaṃ uddisitvā’’ti niṭṭhānavacanena hi nidānassa niṭṭhitabhāvo vutto, nidānāvasāne ca āpatti vuttāti. ‘‘Sarabhaññaṃ nāma sarena bhaṇana’’nti likhitaṃ. Sajjhāyaṃ adhiṭṭhahitvāti ‘‘sajjhāyaṃ karomī’’ti cittaṃ uppādetvā. ‘‘Āpucchāmīti vuttamattena kathetuṃ vaṭṭatī’’ti vadanti. Taṃ tuṇhībhāve yujjati. ‘‘Athāpi lābhādinā abhibhūto vāreti, taṃ na pamāṇa’’nti vadanti. Eseva nayoti kathento yadi vicchindati, puna āpucchitabbanti.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / මහාවග්‌ගපාළි • Mahāvaggapāḷi / 78. සංඛිත්‌තෙන පාතිමොක්‌ඛුද්‌දෙසාදි • 78. Saṃkhittena pātimokkhuddesādi
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්‌ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / මහාවග්‌ග-අට්‌ඨකථා • Mahāvagga-aṭṭhakathā / පාතිමොක්‌ඛුද්‌දෙසකථා • Pātimokkhuddesakathā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā / පාතිමොක්‌ඛුද්‌දෙසකථාවණ්‌ණනා • Pātimokkhuddesakathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā / පාතිමොක්‌ඛුද්‌දෙසකථාවණ්‌ණනා • Pātimokkhuddesakathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / පාචිත්‍යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi / 78. පාතිමොක්‌ඛුද්‌දෙසකථා • 78. Pātimokkhuddesakathā
