| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā |
9. පාතිමොක්‌ඛට්‌ඨපනක්‌ඛන්‌ධකො
9. Pātimokkhaṭṭhapanakkhandhako
පාතිමොක්‌ඛුද්‌දෙසයාචනකථාවණ්‌ණනා
Pātimokkhuddesayācanakathāvaṇṇanā
383. පාතිමොක්‌ඛට්‌ඨපනක්‌ඛන්‌ධකෙ පාළියං නන්‌දිමුඛියාති ඔදාතදිසාමුඛතාය තුට්‌ඨමුඛියා. ‘‘උද්‌ධස්‌තං අරුණ’’න්‌ති වත්‌වාපි ‘‘උද්‌දිසතු, භන්‌තෙ, භගවා’’ති පාතිමොක්‌ඛුද්‌දෙසයාචනං අනුපොසථෙ උපොසථකරණපටික්‌ඛෙපස්‌ස සික්‌ඛාපදස්‌ස අපඤ්‌ඤත්‌තත්‌තා ථෙරෙන කතන්‌ති දට්‌ඨබ්‌බං. කස්‌මා පන භගවා එවං තුණ්‌හීභූතොව තියාමරත්‌තිං වීතිනාමෙසීති? අපරිසුද්‌ධාය පරිසාය උපොසථාදිසංවාසකරණස්‌ස සාවජ්‌ජතං භික්‌ඛුසඞ්‌ඝෙ පාකටං කාතුං, තඤ්‌ච ආයතිං භික්‌ඛූනං තථාපටිපජ්‌ජනත්‌ථං සික්‌ඛාපදං ඤාපෙතුං. කෙචි පනෙත්‌ථ ‘‘අපරිසුද්‌ධම්‌පි පුග්‌ගලං තස්‌ස සම්‌මුඛා ‘අපරිසුද්‌ධො’ති වත්‌තුං මහාකරුණාය අවිසහන්‌තො භගවා තථා නිසීදී’’ති කාරණං වදන්‌ති. තං අකාරණං පච්‌ඡාපි අවත්‌තබ්‌බතො, මහාමොග්‌ගල්‌ලානත්‌ථෙරෙනාපි තං බාහායං ගහෙත්‌වා බහි නීහරණස්‌ස අකත්‌තබ්‌බතාපසඞ්‌ගතො. තස්‌මා යථාවුත්‌තමෙවෙත්‌ථ කාරණන්‌ති. තෙනෙව ‘‘අට්‌ඨානමෙතං, භික්‌ඛවෙ, අනවකාසො, යං තථාගතො අපරිසුද්‌ධාය පරිසාය උපොසථං කරෙය්‍ය, පාතිමොක්‌ඛං උද්‌දිසෙය්‍යා’’ති (අ. නි. 8.20; චූළව. 386; උදා. 45) වත්‌වා ‘‘න ච, භික්‌ඛවෙ, සාපත්‌තිකෙන පාතිමොක්‌ඛං සොතබ්‌බ’’න්‌තිආදිනා (චූළව. 386) සාපත්‌තිකපරිසාය කත්‌තබ්‌බවිධි දස්‌සිතො.
383. Pātimokkhaṭṭhapanakkhandhake pāḷiyaṃ nandimukhiyāti odātadisāmukhatāya tuṭṭhamukhiyā. ‘‘Uddhastaṃ aruṇa’’nti vatvāpi ‘‘uddisatu, bhante, bhagavā’’ti pātimokkhuddesayācanaṃ anuposathe uposathakaraṇapaṭikkhepassa sikkhāpadassa apaññattattā therena katanti daṭṭhabbaṃ. Kasmā pana bhagavā evaṃ tuṇhībhūtova tiyāmarattiṃ vītināmesīti? Aparisuddhāya parisāya uposathādisaṃvāsakaraṇassa sāvajjataṃ bhikkhusaṅghe pākaṭaṃ kātuṃ, tañca āyatiṃ bhikkhūnaṃ tathāpaṭipajjanatthaṃ sikkhāpadaṃ ñāpetuṃ. Keci panettha ‘‘aparisuddhampi puggalaṃ tassa sammukhā ‘aparisuddho’ti vattuṃ mahākaruṇāya avisahanto bhagavā tathā nisīdī’’ti kāraṇaṃ vadanti. Taṃ akāraṇaṃ pacchāpi avattabbato, mahāmoggallānattherenāpi taṃ bāhāyaṃ gahetvā bahi nīharaṇassa akattabbatāpasaṅgato. Tasmā yathāvuttamevettha kāraṇanti. Teneva ‘‘aṭṭhānametaṃ, bhikkhave, anavakāso, yaṃ tathāgato aparisuddhāya parisāya uposathaṃ kareyya, pātimokkhaṃ uddiseyyā’’ti (a. ni. 8.20; cūḷava. 386; udā. 45) vatvā ‘‘na ca, bhikkhave, sāpattikena pātimokkhaṃ sotabba’’ntiādinā (cūḷava. 386) sāpattikaparisāya kattabbavidhi dassito.
සඞ්‌කස්‌සරසමාචාරන්‌ති කිඤ්‌චිදෙව අසාරුප්‌පං දිස්‌වා ‘‘ඉදං ඉමිනා කතං භවිස්‌සතී’’ති පරෙහි සඞ්‌කාය සරිතබ්‌බසමාචාරං, අත්‌තනා වා ‘‘මම අනාචාරං එතෙ ජානන්‌තී’’ති සඞ්‌කාය සරිතබ්‌බසමාචාරං. සමණවෙසධාරණෙන, සඞ්‌ඝිකපච්‌චයභාගගහණාදිනා ච ජීවිකං කප්‌පෙන්‌තො ‘‘අහං සමණො’’ති පටිඤ්‌ඤං අදෙන්‌තොපි අත්‌ථතො දෙන්‌තො විය හොතීති ‘‘සමණපටිඤ්‌ඤං බ්‍රහ්‌මචාරිපටිඤ්‌ඤ’’න්‌ති වුත්‌තං. අවස්‌සුතන්‌ති කිලෙසාවස්‌සනෙන තින්‌තං. සඤ්‌ජාතදුස්‌සිල්‍යකචවරත්‌තා කසම්‌බුජාතං , අසාරතාය වා කසම්‌බු විය ජාතං. බහිද්‌වාරකොට්‌ඨකා නික්‌ඛාමෙත්‌වාති ද්‌වාරසාලතො බහි නික්‌ඛමාපෙත්‌වා.
Saṅkassarasamācāranti kiñcideva asāruppaṃ disvā ‘‘idaṃ iminā kataṃ bhavissatī’’ti parehi saṅkāya saritabbasamācāraṃ, attanā vā ‘‘mama anācāraṃ ete jānantī’’ti saṅkāya saritabbasamācāraṃ. Samaṇavesadhāraṇena, saṅghikapaccayabhāgagahaṇādinā ca jīvikaṃ kappento ‘‘ahaṃ samaṇo’’ti paṭiññaṃ adentopi atthato dento viya hotīti ‘‘samaṇapaṭiññaṃ brahmacāripaṭiñña’’nti vuttaṃ. Avassutanti kilesāvassanena tintaṃ. Sañjātadussilyakacavarattā kasambujātaṃ, asāratāya vā kasambu viya jātaṃ. Bahidvārakoṭṭhakā nikkhāmetvāti dvārasālato bahi nikkhamāpetvā.
384. මහාසමුද්‌දෙ අභිරමන්‌තීති බහුසො දස්‌සනපවිසනාදිනා මහාසමුද්‌දෙ අභිරතිං වින්‌දන්‌ති. න ආයතකෙනෙව පපාතොති ඡින්‌නතටමහාසොබ්‌භො විය න ආදිතොව නින්‌නොති අත්‌ථො. ඨිතධම්‌මොති අවට්‌ඨිතසභාවො. පූරත්‌තන්‌ති පුණ්‌ණත්‌තං. නාගාති සප්‌පජාතිකා.
384.Mahāsamuddeabhiramantīti bahuso dassanapavisanādinā mahāsamudde abhiratiṃ vindanti. Na āyatakeneva papātoti chinnataṭamahāsobbho viya na āditova ninnoti attho. Ṭhitadhammoti avaṭṭhitasabhāvo. Pūrattanti puṇṇattaṃ. Nāgāti sappajātikā.
පාතිමොක්‌ඛුද්‌දෙසයාචනකථාවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Pātimokkhuddesayācanakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / චූළවග්‌ගපාළි • Cūḷavaggapāḷi
1. පාතිමොක්‌ඛුද්‌දෙසයාචනා • 1. Pātimokkhuddesayācanā
2. මහාසමුද්‌දෙඅට්‌ඨච්‌ඡරියං • 2. Mahāsamuddeaṭṭhacchariyaṃ
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්‌ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / චූළවග්‌ග-අට්‌ඨකථා • Cūḷavagga-aṭṭhakathā / පාතිමොක්‌ඛුද්‌දෙසයාචනකථා • Pātimokkhuddesayācanakathā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā
පාතිමොක්‌ඛුද්‌දෙසයාචනකථාවණ්‌ණනා • Pātimokkhuddesayācanakathāvaṇṇanā
මහාසමුද්‌දෙ අට්‌ඨච්‌ඡරියකථාවණ්‌ණනා • Mahāsamudde aṭṭhacchariyakathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā / පාතිමොක්‌ඛුද්‌දෙසයාචනකථාවණ්‌ණනා • Pātimokkhuddesayācanakathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / පාචිත්‍යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi / 1. පාතිමොක්‌ඛුද්‌දෙසයාචනකථා • 1. Pātimokkhuddesayācanakathā
