Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / વਿਮਤਿવਿਨੋਦਨੀ-ਟੀਕਾ • Vimativinodanī-ṭīkā |
੯. ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਟ੍ਠਪਨਕ੍ਖਨ੍ਧਕੋ
9. Pātimokkhaṭṭhapanakkhandhako
ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸਯਾਚਨਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ
Pātimokkhuddesayācanakathāvaṇṇanā
੩੮੩. ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਟ੍ਠਪਨਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਨਨ੍ਦਿਮੁਖਿਯਾਤਿ ਓਦਾਤਦਿਸਾਮੁਖਤਾਯ ਤੁਟ੍ਠਮੁਖਿਯਾ। ‘‘ਉਦ੍ਧਸ੍ਤਂ ਅਰੁਣ’’ਨ੍ਤਿ વਤ੍વਾਪਿ ‘‘ਉਦ੍ਦਿਸਤੁ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗવਾ’’ਤਿ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸਯਾਚਨਂ ਅਨੁਪੋਸਥੇ ਉਪੋਸਥਕਰਣਪਟਿਕ੍ਖੇਪਸ੍ਸ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਸ੍ਸ ਅਪਞ੍ਞਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਥੇਰੇਨ ਕਤਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ। ਕਸ੍ਮਾ ਪਨ ਭਗવਾ ਏવਂ ਤੁਣ੍ਹੀਭੂਤੋવ ਤਿਯਾਮਰਤ੍ਤਿਂ વੀਤਿਨਾਮੇਸੀਤਿ? ਅਪਰਿਸੁਦ੍ਧਾਯ ਪਰਿਸਾਯ ਉਪੋਸਥਾਦਿਸਂવਾਸਕਰਣਸ੍ਸ ਸਾવਜ੍ਜਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੇ ਪਾਕਟਂ ਕਾਤੁਂ, ਤਞ੍ਚ ਆਯਤਿਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਤਥਾਪਟਿਪਜ੍ਜਨਤ੍ਥਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਞਾਪੇਤੁਂ। ਕੇਚਿ ਪਨੇਤ੍ਥ ‘‘ਅਪਰਿਸੁਦ੍ਧਮ੍ਪਿ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਤਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮੁਖਾ ‘ਅਪਰਿਸੁਦ੍ਧੋ’ਤਿ વਤ੍ਤੁਂ ਮਹਾਕਰੁਣਾਯ ਅવਿਸਹਨ੍ਤੋ ਭਗવਾ ਤਥਾ ਨਿਸੀਦੀ’’ਤਿ ਕਾਰਣਂ વਦਨ੍ਤਿ। ਤਂ ਅਕਾਰਣਂ ਪਚ੍ਛਾਪਿ ਅવਤ੍ਤਬ੍ਬਤੋ, ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਤ੍ਥੇਰੇਨਾਪਿ ਤਂ ਬਾਹਾਯਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਬਹਿ ਨੀਹਰਣਸ੍ਸ ਅਕਤ੍ਤਬ੍ਬਤਾਪਸਙ੍ਗਤੋ। ਤਸ੍ਮਾ ਯਥਾવੁਤ੍ਤਮੇવੇਤ੍ਥ ਕਾਰਣਨ੍ਤਿ। ਤੇਨੇવ ‘‘ਅਟ੍ਠਾਨਮੇਤਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਨવਕਾਸੋ, ਯਂ ਤਥਾਗਤੋ ਅਪਰਿਸੁਦ੍ਧਾਯ ਪਰਿਸਾਯ ਉਪੋਸਥਂ ਕਰੇਯ੍ਯ, ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਂ ਉਦ੍ਦਿਸੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ (ਅ॰ ਨਿ॰ ੮.੨੦; ਚੂਲ਼વ॰ ੩੮੬; ਉਦਾ॰ ੪੫) વਤ੍વਾ ‘‘ਨ ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਾਪਤ੍ਤਿਕੇਨ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਂ ਸੋਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ (ਚੂਲ਼વ॰ ੩੮੬) ਸਾਪਤ੍ਤਿਕਪਰਿਸਾਯ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬવਿਧਿ ਦਸ੍ਸਿਤੋ।
383. Pātimokkhaṭṭhapanakkhandhake pāḷiyaṃ nandimukhiyāti odātadisāmukhatāya tuṭṭhamukhiyā. ‘‘Uddhastaṃ aruṇa’’nti vatvāpi ‘‘uddisatu, bhante, bhagavā’’ti pātimokkhuddesayācanaṃ anuposathe uposathakaraṇapaṭikkhepassa sikkhāpadassa apaññattattā therena katanti daṭṭhabbaṃ. Kasmā pana bhagavā evaṃ tuṇhībhūtova tiyāmarattiṃ vītināmesīti? Aparisuddhāya parisāya uposathādisaṃvāsakaraṇassa sāvajjataṃ bhikkhusaṅghe pākaṭaṃ kātuṃ, tañca āyatiṃ bhikkhūnaṃ tathāpaṭipajjanatthaṃ sikkhāpadaṃ ñāpetuṃ. Keci panettha ‘‘aparisuddhampi puggalaṃ tassa sammukhā ‘aparisuddho’ti vattuṃ mahākaruṇāya avisahanto bhagavā tathā nisīdī’’ti kāraṇaṃ vadanti. Taṃ akāraṇaṃ pacchāpi avattabbato, mahāmoggallānattherenāpi taṃ bāhāyaṃ gahetvā bahi nīharaṇassa akattabbatāpasaṅgato. Tasmā yathāvuttamevettha kāraṇanti. Teneva ‘‘aṭṭhānametaṃ, bhikkhave, anavakāso, yaṃ tathāgato aparisuddhāya parisāya uposathaṃ kareyya, pātimokkhaṃ uddiseyyā’’ti (a. ni. 8.20; cūḷava. 386; udā. 45) vatvā ‘‘na ca, bhikkhave, sāpattikena pātimokkhaṃ sotabba’’ntiādinā (cūḷava. 386) sāpattikaparisāya kattabbavidhi dassito.
ਸਙ੍ਕਸ੍ਸਰਸਮਾਚਾਰਨ੍ਤਿ ਕਿਞ੍ਚਿਦੇવ ਅਸਾਰੁਪ੍ਪਂ ਦਿਸ੍વਾ ‘‘ਇਦਂ ਇਮਿਨਾ ਕਤਂ ਭવਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਪਰੇਹਿ ਸਙ੍ਕਾਯ ਸਰਿਤਬ੍ਬਸਮਾਚਾਰਂ, ਅਤ੍ਤਨਾ વਾ ‘‘ਮਮ ਅਨਾਚਾਰਂ ਏਤੇ ਜਾਨਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਸਙ੍ਕਾਯ ਸਰਿਤਬ੍ਬਸਮਾਚਾਰਂ। ਸਮਣવੇਸਧਾਰਣੇਨ, ਸਙ੍ਘਿਕਪਚ੍ਚਯਭਾਗਗਹਣਾਦਿਨਾ ਚ ਜੀવਿਕਂ ਕਪ੍ਪੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਅਹਂ ਸਮਣੋ’’ਤਿ ਪਟਿਞ੍ਞਂ ਅਦੇਨ੍ਤੋਪਿ ਅਤ੍ਥਤੋ ਦੇਨ੍ਤੋ વਿਯ ਹੋਤੀਤਿ ‘‘ਸਮਣਪਟਿਞ੍ਞਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰਿਪਟਿਞ੍ਞ’’ਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਅવਸ੍ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਕਿਲੇਸਾવਸ੍ਸਨੇਨ ਤਿਨ੍ਤਂ। ਸਞ੍ਜਾਤਦੁਸ੍ਸਿਲ੍ਯਕਚવਰਤ੍ਤਾ ਕਸਮ੍ਬੁਜਾਤਂ , ਅਸਾਰਤਾਯ વਾ ਕਸਮ੍ਬੁ વਿਯ ਜਾਤਂ। ਬਹਿਦ੍વਾਰਕੋਟ੍ਠਕਾ ਨਿਕ੍ਖਾਮੇਤ੍વਾਤਿ ਦ੍વਾਰਸਾਲਤੋ ਬਹਿ ਨਿਕ੍ਖਮਾਪੇਤ੍વਾ।
Saṅkassarasamācāranti kiñcideva asāruppaṃ disvā ‘‘idaṃ iminā kataṃ bhavissatī’’ti parehi saṅkāya saritabbasamācāraṃ, attanā vā ‘‘mama anācāraṃ ete jānantī’’ti saṅkāya saritabbasamācāraṃ. Samaṇavesadhāraṇena, saṅghikapaccayabhāgagahaṇādinā ca jīvikaṃ kappento ‘‘ahaṃ samaṇo’’ti paṭiññaṃ adentopi atthato dento viya hotīti ‘‘samaṇapaṭiññaṃ brahmacāripaṭiñña’’nti vuttaṃ. Avassutanti kilesāvassanena tintaṃ. Sañjātadussilyakacavarattā kasambujātaṃ, asāratāya vā kasambu viya jātaṃ. Bahidvārakoṭṭhakā nikkhāmetvāti dvārasālato bahi nikkhamāpetvā.
੩੮੪. ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦੇ ਅਭਿਰਮਨ੍ਤੀਤਿ ਬਹੁਸੋ ਦਸ੍ਸਨਪવਿਸਨਾਦਿਨਾ ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦੇ ਅਭਿਰਤਿਂ વਿਨ੍ਦਨ੍ਤਿ। ਨ ਆਯਤਕੇਨੇવ ਪਪਾਤੋਤਿ ਛਿਨ੍ਨਤਟਮਹਾਸੋਬ੍ਭੋ વਿਯ ਨ ਆਦਿਤੋવ ਨਿਨ੍ਨੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਠਿਤਧਮ੍ਮੋਤਿ ਅવਟ੍ਠਿਤਸਭਾવੋ। ਪੂਰਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਪੁਣ੍ਣਤ੍ਤਂ। ਨਾਗਾਤਿ ਸਪ੍ਪਜਾਤਿਕਾ।
384.Mahāsamuddeabhiramantīti bahuso dassanapavisanādinā mahāsamudde abhiratiṃ vindanti. Na āyatakeneva papātoti chinnataṭamahāsobbho viya na āditova ninnoti attho. Ṭhitadhammoti avaṭṭhitasabhāvo. Pūrattanti puṇṇattaṃ. Nāgāti sappajātikā.
ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸਯਾਚਨਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Pātimokkhuddesayācanakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / વਿਨਯਪਿਟਕ • Vinayapiṭaka / ਚੂਲ਼વਗ੍ਗਪਾਲ਼ਿ • Cūḷavaggapāḷi
੧. ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸਯਾਚਨਾ • 1. Pātimokkhuddesayācanā
੨. ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦੇਅਟ੍ਠਚ੍ਛਰਿਯਂ • 2. Mahāsamuddeaṭṭhacchariyaṃ
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਚੂਲ਼વਗ੍ਗ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Cūḷavagga-aṭṭhakathā / ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸਯਾਚਨਕਥਾ • Pātimokkhuddesayācanakathā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨੀ-ਟੀਕਾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā
ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸਯਾਚਨਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • Pātimokkhuddesayācanakathāvaṇṇanā
ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦੇ ਅਟ੍ਠਚ੍ਛਰਿਯਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • Mahāsamudde aṭṭhacchariyakathāvaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿ-ਟੀਕਾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸਯਾਚਨਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • Pātimokkhuddesayācanakathāvaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਪਾਚਿਤ੍ਯਾਦਿਯੋਜਨਾਪਾਲ਼ਿ • Pācityādiyojanāpāḷi / ੧. ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸਯਾਚਨਕਥਾ • 1. Pātimokkhuddesayācanakathā