Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / ధమ్మసఙ్గణి-అట్ఠకథా • Dhammasaṅgaṇi-aṭṭhakathā

    పటిపదాచతుక్కం

    Paṭipadācatukkaṃ

    ౧౭౬-౧౮౦. ఇదాని యస్మా ఏతం ఝానం నామ పటిపదాకమేన సిజ్ఝతి, తస్మా తస్స పటిపదాభేదం దస్సేతుం పున కతమే ధమ్మా కుసలాతిఆది ఆరద్ధం. తత్థ దుక్ఖా పటిపదా అస్సాతి దుక్ఖపటిపదం. దన్ధా అభిఞ్ఞా అస్సాతి దన్ధాభిఞ్ఞం. ఇతి దుక్ఖపటిపదన్తి వా దన్ధాభిఞ్ఞన్తి వా పథవీకసిణన్తి వా తీణిపి ఝానస్సేవ నామాని. దుక్ఖపటిపదం ఖిప్పాభిఞ్ఞన్తిఆదీసుపి ఏసేవ నయో.

    176-180. Idāni yasmā etaṃ jhānaṃ nāma paṭipadākamena sijjhati, tasmā tassa paṭipadābhedaṃ dassetuṃ puna katame dhammā kusalātiādi āraddhaṃ. Tattha dukkhā paṭipadā assāti dukkhapaṭipadaṃ. Dandhā abhiññā assāti dandhābhiññaṃ. Iti dukkhapaṭipadanti vā dandhābhiññanti vā pathavīkasiṇanti vā tīṇipi jhānasseva nāmāni. Dukkhapaṭipadaṃ khippābhiññantiādīsupi eseva nayo.

    తత్థ పఠమసమన్నాహారతో పట్ఠాయ యావ తస్స తస్స ఝానస్స ఉపచారం ఉప్పజ్జతి తావ పవత్తా ఝానభావనా ‘పటిపదా’తి వుచ్చతి. ఉపచారతో పన పట్ఠాయ యావ అప్పనా తావ పవత్తా పఞ్ఞా ‘అభిఞ్ఞా’తి వుచ్చతి. సా పనేసా పటిపదా ఏకచ్చస్స దుక్ఖా హోతి. నీవరణాదిపచ్చనీకధమ్మసముదాచారగహనతాయ కిచ్ఛా అసుఖసేవనాతి అత్థో. ఏకచ్చస్స తదభావేన సుఖా. అభిఞ్ఞాపి ఏకచ్చస్స దన్ధా హోతి, మన్దా, అసీఘప్పవత్తి. ఏకచ్చస్స ఖిప్పా అమన్దా సీఘప్పవత్తి. తస్మా యో ఆదితో కిలేసే విక్ఖమ్భేన్తో దుక్ఖేన ససఙ్ఖారేన సప్పయోగేన కిలమన్తో విక్ఖమ్భేతి , తస్స దుక్ఖా పటిపదా నామ హోతి. యో పన విక్ఖమ్భితకిలేసో అప్పనాపరివాసం వసన్తో చిరేన అఙ్గపాతుభావం పాపుణాతి, తస్స దన్ధాభిఞ్ఞా నామ హోతి. యో ఖిప్పం అఙ్గపాతుభావం పాపుణాతి తస్స ఖిప్పాభిఞ్ఞా నామ హోతి. యో కిలేసే విక్ఖమ్భేన్తో సుఖేన అకిలమన్తో విక్ఖమ్భేతి, తస్స సుఖా పటిపదా నామ హోతి.

    Tattha paṭhamasamannāhārato paṭṭhāya yāva tassa tassa jhānassa upacāraṃ uppajjati tāva pavattā jhānabhāvanā ‘paṭipadā’ti vuccati. Upacārato pana paṭṭhāya yāva appanā tāva pavattā paññā ‘abhiññā’ti vuccati. Sā panesā paṭipadā ekaccassa dukkhā hoti. Nīvaraṇādipaccanīkadhammasamudācāragahanatāya kicchā asukhasevanāti attho. Ekaccassa tadabhāvena sukhā. Abhiññāpi ekaccassa dandhā hoti, mandā, asīghappavatti. Ekaccassa khippā amandā sīghappavatti. Tasmā yo ādito kilese vikkhambhento dukkhena sasaṅkhārena sappayogena kilamanto vikkhambheti , tassa dukkhā paṭipadā nāma hoti. Yo pana vikkhambhitakileso appanāparivāsaṃ vasanto cirena aṅgapātubhāvaṃ pāpuṇāti, tassa dandhābhiññā nāma hoti. Yo khippaṃ aṅgapātubhāvaṃ pāpuṇāti tassa khippābhiññā nāma hoti. Yo kilese vikkhambhento sukhena akilamanto vikkhambheti, tassa sukhā paṭipadā nāma hoti.

    తత్థ యాని సప్పాయాసప్పాయాని చ పలిబోధుపచ్ఛేదాదీని పుబ్బకిచ్చాని చ అప్పనాకోసల్లాని చ విసుద్ధిమగ్గే చిత్తభావనానిద్దేసే నిద్దిట్ఠాని, తేసు యో అసప్పాయసేవీ హోతి, తస్స దుక్ఖా పటిపదా దన్ధా చ అభిఞ్ఞా హోతి. సప్పాయసేవినో సుఖా పటిపదా ఖిప్పా చ అభిఞ్ఞా. యో పన పుబ్బభాగే అసప్పాయం సేవిత్వా అపరభాగే సప్పాయసేవీ హోతి, పుబ్బభాగే వా సప్పాయం సేవిత్వా అపరభాగే అసప్పాయసేవీ, తస్స వోమిస్సకతా వేదితబ్బా. తథా పలిబోధుపచ్ఛేదాదికం పుబ్బకిచ్చం అసమ్పాదేత్వా భావనం అనుయుత్తస్స దుక్ఖా పటిపదా హోతి, విపరియాయేన సుఖా. అప్పనాకోసల్లాని పన అసమ్పాదేన్తస్స దన్ధా అభిఞ్ఞా హోతి, సమ్పాదేన్తస్స ఖిప్పా.

    Tattha yāni sappāyāsappāyāni ca palibodhupacchedādīni pubbakiccāni ca appanākosallāni ca visuddhimagge cittabhāvanāniddese niddiṭṭhāni, tesu yo asappāyasevī hoti, tassa dukkhā paṭipadā dandhā ca abhiññā hoti. Sappāyasevino sukhā paṭipadā khippā ca abhiññā. Yo pana pubbabhāge asappāyaṃ sevitvā aparabhāge sappāyasevī hoti, pubbabhāge vā sappāyaṃ sevitvā aparabhāge asappāyasevī, tassa vomissakatā veditabbā. Tathā palibodhupacchedādikaṃ pubbakiccaṃ asampādetvā bhāvanaṃ anuyuttassa dukkhā paṭipadā hoti, vipariyāyena sukhā. Appanākosallāni pana asampādentassa dandhā abhiññā hoti, sampādentassa khippā.

    అపిచ తణ్హాఅవిజ్జావసేన సమథవిపస్సనాకతాధికారవసేన చాపి ఏతాసం పభేదో వేదితబ్బో. తణ్హాభిభూతస్స హి దుక్ఖా పటిపదా హోతి, అనభిభూతస్స సుఖా. అవిజ్జాభిభూతస్స చ దన్ధా అభిఞ్ఞా హోతి, అనభిభూతస్స ఖిప్పా. యో చ సమథే అకతాధికారో తస్స దుక్ఖా పటిపదా హోతి, కతాధికారస్స సుఖా. యో పన విపస్సనాయ అకతాధికారో హోతి, తస్స దన్ధా అభిఞ్ఞా హోతి, కతాధికారస్స ఖిప్పా.

    Apica taṇhāavijjāvasena samathavipassanākatādhikāravasena cāpi etāsaṃ pabhedo veditabbo. Taṇhābhibhūtassa hi dukkhā paṭipadā hoti, anabhibhūtassa sukhā. Avijjābhibhūtassa ca dandhā abhiññā hoti, anabhibhūtassa khippā. Yo ca samathe akatādhikāro tassa dukkhā paṭipadā hoti, katādhikārassa sukhā. Yo pana vipassanāya akatādhikāro hoti, tassa dandhā abhiññā hoti, katādhikārassa khippā.

    కిలేసిన్ద్రియవసేన చాపి ఏతాసం పభేదో వేదితబ్బో. తిబ్బకిలేసస్స హి ముదిన్ద్రియస్స దుక్ఖా పటిపదా హోతి దన్ధా చ అభిఞ్ఞా, తిక్ఖిన్ద్రియస్స పన ఖిప్పా అభిఞ్ఞా. మన్దకిలేసస్స చ ముదిన్ద్రియస్స సుఖా పటిపదా హోతి దన్ధా చ అభిఞ్ఞా, తిక్ఖిన్ద్రియస్స పన ఖిప్పా అభిఞ్ఞాతి.

    Kilesindriyavasena cāpi etāsaṃ pabhedo veditabbo. Tibbakilesassa hi mudindriyassa dukkhā paṭipadā hoti dandhā ca abhiññā, tikkhindriyassa pana khippā abhiññā. Mandakilesassa ca mudindriyassa sukhā paṭipadā hoti dandhā ca abhiññā, tikkhindriyassa pana khippā abhiññāti.

    ఇతి ఇమాసు పటిపదాఅభిఞ్ఞాసు యో పుగ్గలో దుక్ఖాయ పటిపదాయ దన్ధాయ అభిఞ్ఞాయ ఝానం పాపుణాతి, తస్స తం ఝానం దుక్ఖపటిపదం దన్ధాభిఞ్ఞన్తి వుచ్చతి. సేసేసుపి ఏసేవ నయో.

    Iti imāsu paṭipadāabhiññāsu yo puggalo dukkhāya paṭipadāya dandhāya abhiññāya jhānaṃ pāpuṇāti, tassa taṃ jhānaṃ dukkhapaṭipadaṃ dandhābhiññanti vuccati. Sesesupi eseva nayo.

    తత్థ ‘తదనుధమ్మతా సతి సన్తిట్ఠతి ఠితిభాగినీ పఞ్ఞా’తి (విభ॰ ౭౯౯) ఏవం వుత్తసతియా వా తంతంఝాననికన్తియా వా విక్ఖమ్భనే పటిపదా, తంతంఝానుపచారప్పత్తస్స అప్పనాయ పరివాసే అభిఞ్ఞా చ వేదితబ్బా. ఆగమనవసేనాపి చ పటిపదా అభిఞ్ఞా హోన్తియేవ. దుక్ఖపటిపదఞ్హి దన్ధాభిఞ్ఞం పఠమజ్ఝానం పత్వా పవత్తం దుతియమ్పి తాదిసమేవ హోతి. తతియచతుత్థేసుపి ఏసేవ నయో. యథా చ చతుక్కనయే ఏవం పఞ్చకనయేపి పటిపదావసేన చతుధా భేదో వేదితబ్బో. ఇతి పటిపదావసేనపి చత్తారో నవకా వుత్తా హోన్తి. తేసు పాఠతో ఛత్తింస చిత్తాని, అత్థతో పన పఞ్చకనయే చతుక్కనయస్స పవిట్ఠత్తా వీసతిమేవ భవన్తీతి.

    Tattha ‘tadanudhammatā sati santiṭṭhati ṭhitibhāginī paññā’ti (vibha. 799) evaṃ vuttasatiyā vā taṃtaṃjhānanikantiyā vā vikkhambhane paṭipadā, taṃtaṃjhānupacārappattassa appanāya parivāse abhiññā ca veditabbā. Āgamanavasenāpi ca paṭipadā abhiññā hontiyeva. Dukkhapaṭipadañhi dandhābhiññaṃ paṭhamajjhānaṃ patvā pavattaṃ dutiyampi tādisameva hoti. Tatiyacatutthesupi eseva nayo. Yathā ca catukkanaye evaṃ pañcakanayepi paṭipadāvasena catudhā bhedo veditabbo. Iti paṭipadāvasenapi cattāro navakā vuttā honti. Tesu pāṭhato chattiṃsa cittāni, atthato pana pañcakanaye catukkanayassa paviṭṭhattā vīsatimeva bhavantīti.

    పటిపదాచతుక్కం.

    Paṭipadācatukkaṃ.







    Related texts:



    తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / అభిధమ్మపిటక • Abhidhammapiṭaka / ధమ్మసఙ్గణీపాళి • Dhammasaṅgaṇīpāḷi / రూపావచరకుసలం • Rūpāvacarakusalaṃ

    టీకా • Tīkā / అభిధమ్మపిటక (టీకా) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ధమ్మసఙ్గణీ-మూలటీకా • Dhammasaṅgaṇī-mūlaṭīkā / పటిపదాచతుక్కవణ్ణనా • Paṭipadācatukkavaṇṇanā

    టీకా • Tīkā / అభిధమ్మపిటక (టీకా) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ధమ్మసఙ్గణీ-అనుటీకా • Dhammasaṅgaṇī-anuṭīkā / పటిపదాచతుక్కాదివణ్ణనా • Paṭipadācatukkādivaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact