| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය (ටීකා) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
3. පටිපදාසුත්‌තවණ්‌ණනා
3. Paṭipadāsuttavaṇṇanā
3. මිච්‌ඡා පටිපජ්‌ජති එතායාති මිච්‌ඡාපටිපදා, වට්‌ටගාමිමග්‌ගො දුක්‌ඛාවහත්‌තා. තං මිච්‌ඡාපටිපදං. තෙනාහ ‘‘අනිය්‍යානිකපටිපදා’’ති. සො පුඤ්‌ඤාභිසඞ්‌ඛාරො කථං මිච්‌ඡාපටිපදා හොතීති? සම්‌පත්‌තිභවෙ සුඛාවහොව හොතීති අධිප්‌පායො. වට්‌ටසීසත්‌තාති වට්‌ටපක්‌ඛියානං උත්‌තමඞ්‌ගභාවතො. අන්‌තමසොති උක්‌කංසපරියන්‌තං සන්‌ධාය වදති අවකංසපරියන්‌තතො. ‘‘ඉදං මෙ පුඤ්‌ඤං නිබ්‌බානාධිගමාය පච්‌චයො හොතූ’’ති එවං නිබ්‌බානං පත්‌ථෙත්‌වා පවත්‌තිතං. පණ්‌ණමුට්‌ඨිදානමත්‌තන්‌ති සාකපණ්‌ණමුට්‌ඨිදානමත්‌තං. අප්‌පත්‌වාති අන්‌තොගධහෙතු එස නිද්‌දෙසො, අපාපෙත්‌වාති අත්‌ථො. යදග්‌ගෙන වා පටිපජ්‌ජනතො අරහත්‌තං පත්‌තොති වුච්‌චති, තදග්‌ගෙන තදාවහා පටිපදාපි පත්‌තාති වුච්‌චතීති ‘‘අප්‌පත්‌වා’’ති වුත්‌තං. අනුලොමවසෙනාති අනුලොමපටිච්‌චසමුප්‌පාදවසෙන. පටිලොමවසෙනාති එත්‌ථාපි එසෙව නයො. පටිපදා පුච්‌ඡිතාති එතෙන පටිපදා දෙසෙතුං ආරද්‌ධාති අයම්‌පි අත්‌ථො සඞ්‌ගහිතො යථාරද්‌ධස්‌ස අත්‌ථස්‌ස කථෙතුකම්‍යතාපුච්‌ඡාය ඉධාගතත්‌තා. අනුලොමපටිච්‌චසමුප්‌පාදදෙසනායම්‌පෙත්‌ථ බ්‍යතිරෙකමුඛෙන අවිජ්‌ජාදිනිරොධා පන විජ්‌ජාය සති හොති සඞ්‌ඛාරානං අසම්‌භවොති වුත්‌තං ‘‘නිබ්‌බානං භාජිත’’න්‌ති. සරූපෙන පන තාය වට්‌ටමෙව පකාසිතං. වක්‌ඛති හි පරියොසානෙ ‘‘වට්‌ටවිවට්‌ටමෙව කථිත’’න්‌ති. නිය්‍යාතනෙති නිගමනෙ. ඵලෙනාති පත්‌තබ්‌බඵලෙන පටිපදාය සම්‌පාපකහෙතුනො දස්‌සිතත්‌තා. යථා හි තිවිධො හෙතු ඤාපකො, නිබ්‌බත්‌තකො, සම්‌පාපකොති, එවං තිවිධං ඵලං ඤාපෙතබ්‌බං, නිබ්‌බත්‌තෙතබ්‌බං, සම්‌පාපෙතබ්‌බන්‌ති. තස්‌මා පත්‌තබ්‌බඵලෙන නිබ්‌බානෙන තංසම්‌පාපකහෙතුභූතාය පටිපදාය දස්‌සිතත්‌තාති අත්‌ථො. තෙනාහ ‘‘ඵලෙන හෙත්‌ථා’’තිආදි. අයං වුච්‌චතීති එවං නිබ්‌බානඵලා අයං ‘‘සම්‌මාපටිපදා’’ති වුච්‌චති. අසෙසවිරාගා අසෙසනිරොධාති සමුච්‌ඡෙදප්‌පහානවසෙන අවිජ්‌ජාය අසෙසවිරජ්‌ජනතො අසෙසනිරුජ්‌ඣනතො ච. පදද්‌වයෙනපි අනුප්‌පාදනිරොධමෙව වදති. තඤ්‌හි නිබ්‌බානං. දුතියවිකප්‌පෙ අයං එත්‌ථ අධිප්‌පායො – යෙන මග්‌ගෙන කරණභූතෙන අසෙසනිරොධො හොති, අවිජ්‌ජාය අසෙසනිරොධො යං ආගම්‌ම හොති, තං මග්‌ගං දස්‌සෙතුන්‌ති. එවඤ්‌හි සතීති එවං පදභාජනස්‌ස නිබ්‌බානස්‌ස පදත්‌ථෙ සති. සානුභාවා පටිපදා විභත්‌තා හොතීති අවිජ්‌ජාය අසෙසනිරොධහෙතුපටිපදා තත්‌ථ සාතිසයසාමත්‌ථියසමායොගතො සානුභාවා විභත්‌තා හොති. මිච්‌ඡාපටිපදාගහණෙනෙත්‌ථ වට්‌ටස්‌සපි විභත්‌තත්‌තා වුත්‌තං ‘‘වට්‌ටවිවට්‌ටමෙව කථිත’’න්‌ති.
3. Micchā paṭipajjati etāyāti micchāpaṭipadā, vaṭṭagāmimaggo dukkhāvahattā. Taṃ micchāpaṭipadaṃ. Tenāha ‘‘aniyyānikapaṭipadā’’ti. So puññābhisaṅkhāro kathaṃ micchāpaṭipadā hotīti? Sampattibhave sukhāvahova hotīti adhippāyo. Vaṭṭasīsattāti vaṭṭapakkhiyānaṃ uttamaṅgabhāvato. Antamasoti ukkaṃsapariyantaṃ sandhāya vadati avakaṃsapariyantato. ‘‘Idaṃ me puññaṃ nibbānādhigamāya paccayo hotū’’ti evaṃ nibbānaṃ patthetvā pavattitaṃ. Paṇṇamuṭṭhidānamattanti sākapaṇṇamuṭṭhidānamattaṃ. Appatvāti antogadhahetu esa niddeso, apāpetvāti attho. Yadaggena vā paṭipajjanato arahattaṃ pattoti vuccati, tadaggena tadāvahā paṭipadāpi pattāti vuccatīti ‘‘appatvā’’ti vuttaṃ. Anulomavasenāti anulomapaṭiccasamuppādavasena. Paṭilomavasenāti etthāpi eseva nayo. Paṭipadā pucchitāti etena paṭipadā desetuṃ āraddhāti ayampi attho saṅgahito yathāraddhassa atthassa kathetukamyatāpucchāya idhāgatattā. Anulomapaṭiccasamuppādadesanāyampettha byatirekamukhena avijjādinirodhā pana vijjāya sati hoti saṅkhārānaṃ asambhavoti vuttaṃ ‘‘nibbānaṃ bhājita’’nti. Sarūpena pana tāya vaṭṭameva pakāsitaṃ. Vakkhati hi pariyosāne ‘‘vaṭṭavivaṭṭameva kathita’’nti. Niyyātaneti nigamane. Phalenāti pattabbaphalena paṭipadāya sampāpakahetuno dassitattā. Yathā hi tividho hetu ñāpako, nibbattako, sampāpakoti, evaṃ tividhaṃ phalaṃ ñāpetabbaṃ, nibbattetabbaṃ, sampāpetabbanti. Tasmā pattabbaphalena nibbānena taṃsampāpakahetubhūtāya paṭipadāya dassitattāti attho. Tenāha ‘‘phalena hetthā’’tiādi. Ayaṃ vuccatīti evaṃ nibbānaphalā ayaṃ ‘‘sammāpaṭipadā’’ti vuccati. Asesavirāgā asesanirodhāti samucchedappahānavasena avijjāya asesavirajjanato asesanirujjhanato ca. Padadvayenapi anuppādanirodhameva vadati. Tañhi nibbānaṃ. Dutiyavikappe ayaṃ ettha adhippāyo – yena maggena karaṇabhūtena asesanirodho hoti, avijjāya asesanirodho yaṃ āgamma hoti, taṃ maggaṃ dassetunti. Evañhi satīti evaṃ padabhājanassa nibbānassa padatthe sati. Sānubhāvā paṭipadā vibhattā hotīti avijjāya asesanirodhahetupaṭipadā tattha sātisayasāmatthiyasamāyogato sānubhāvā vibhattā hoti. Micchāpaṭipadāgahaṇenettha vaṭṭassapi vibhattattā vuttaṃ ‘‘vaṭṭavivaṭṭameva kathita’’nti.
පටිපදාසුත්‌තවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Paṭipadāsuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය • Saṃyuttanikāya / 3. පටිපදාසුත්‌තං • 3. Paṭipadāsuttaṃ
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / සංයුත්‌තනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / 3. පටිපදාසුත්‌තවණ්‌ණනා • 3. Paṭipadāsuttavaṇṇanā
