| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สํยุตฺตนิกาย (ฎีกา) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
๔. ปฎิปตฺติวคฺควณฺณนา
4. Paṭipattivaggavaṇṇanā
๓๑-๔๐. อยาถาวปฎิปตฺติ, น ยถาปฎิปตฺติ, เหตุมฺหิปิ ผเลปิ อยาถาววตฺถุสาธนโตฯ เอกํ สุตฺตํ ธมฺมวเสน กถิตํ ปฎิปตฺติวเสนฯ เอกํ สุตฺตํ ปุคฺคลวเสน กถิตํ ปฎิปนฺนกวเสนฯ สํสารมโหฆสฺส ปรตีรภาวโต โย นํ อธิคจฺฉติ, ตํ ปาเรติ คเมตีติ ปารํ, นิพฺพานํ, ตพฺพิธุรตาย นตฺถิ เอตฺถ ปารนฺติ อปารํ, สํสาโรติ วุตฺตํ – ‘‘อปาราปารนฺติ วฎฺฎโต นิพฺพาน’’นฺติฯ ปารงฺคตาติ อเสเกฺข สนฺธายฯ เยปิ คจฺฉนฺตีติ เสเกฺขฯ เยปิ คมิสฺสนฺตีติ กลฺยาณปุถุชฺชเนฯ ปารคามิโนติ เอตฺถ กิต-สโทฺท ติกาลวาจีติ เอวํ วุตฺตํฯ
31-40.Ayāthāvapaṭipatti, na yathāpaṭipatti, hetumhipi phalepi ayāthāvavatthusādhanato. Ekaṃ suttaṃ dhammavasena kathitaṃ paṭipattivasena. Ekaṃ suttaṃ puggalavasena kathitaṃ paṭipannakavasena. Saṃsāramahoghassa paratīrabhāvato yo naṃ adhigacchati, taṃ pāreti gametīti pāraṃ, nibbānaṃ, tabbidhuratāya natthi ettha pāranti apāraṃ, saṃsāroti vuttaṃ – ‘‘apārāpāranti vaṭṭato nibbāna’’nti. Pāraṅgatāti asekkhe sandhāya. Yepi gacchantīti sekkhe. Yepi gamissantīti kalyāṇaputhujjane. Pāragāminoti ettha kita-saddo tikālavācīti evaṃ vuttaṃ.
ตีรนฺติ โอริมตีรมาหฯ เตน วุตฺตํ ‘‘วฎฺฎเมว อนุธาวตี’’ติฯ เอกนฺตกาฬกตฺตา จิตฺตสฺส อปภสฺสรภาวกรณโต กณฺหาภิชาติเหตุโต จ วุตฺตํ ‘‘กณฺหนฺติ อกุสลธมฺม’’นฺติฯ โวทานภาวโต จิตฺตสฺส ปภสฺสรภาวกรณโต สุกฺกาภิชาติเหตุโต จ วุตฺตํ – ‘‘สุกฺกนฺติ กุสลธมฺม’’นฺติฯ กิเลสมาร-อภิสงฺขารมาร-มจฺจุมารานํ ปวตฺติฎฺฐานตาย โอกํ วุจฺจติ วฎฺฎํ, ตพฺพิธุรตาย อโนกนฺติ นิพฺพานนฺติ อาห – ‘‘โอกา อโนกนฺติ วฎฺฎโต นิพฺพาน’’นฺติฯ
Tīranti orimatīramāha. Tena vuttaṃ ‘‘vaṭṭameva anudhāvatī’’ti. Ekantakāḷakattā cittassa apabhassarabhāvakaraṇato kaṇhābhijātihetuto ca vuttaṃ ‘‘kaṇhanti akusaladhamma’’nti. Vodānabhāvato cittassa pabhassarabhāvakaraṇato sukkābhijātihetuto ca vuttaṃ – ‘‘sukkanti kusaladhamma’’nti. Kilesamāra-abhisaṅkhāramāra-maccumārānaṃ pavattiṭṭhānatāya okaṃ vuccati vaṭṭaṃ, tabbidhuratāya anokanti nibbānanti āha – ‘‘okā anokanti vaṭṭato nibbāna’’nti.
ปรมตฺถโต สมณา วุจฺจนฺติ อริยา, สมณานํ ภาโว สามญฺญํ, อริยมโคฺค, เตน อรณียโต อุปคนฺตพฺพโต สามญฺญโตฺถ นิพฺพานนฺติ อาห – ‘‘สามญฺญตฺถนฺติ นิพฺพานํ, ตํ หี’’ติอาทิฯ พฺรหฺมญฺญตฺถนฺติ เอตฺถาปิ อิมินา นเยน อโตฺถ เวทิตโพฺพฯ พฺรหฺมเญฺญน อริยมเคฺคนฯ ราคกฺขโยติ เอตฺถ อิติ-สโทฺท อาทิสทฺทโตฺถฯ เตน ‘‘โทสกฺขโย โมหกฺขโย’’ติ ปททฺวยํ สงฺคณฺหาติฯ วฎฺฎติเยวาติ วทนฺติ ‘‘ราคกฺขโย’’ติฯ ปริยาเยน หิ อรหตฺตสฺส วตฺตพฺพตฺตาติฯ
Paramatthato samaṇā vuccanti ariyā, samaṇānaṃ bhāvo sāmaññaṃ, ariyamaggo, tena araṇīyato upagantabbato sāmaññattho nibbānanti āha – ‘‘sāmaññatthanti nibbānaṃ, taṃ hī’’tiādi. Brahmaññatthanti etthāpi iminā nayena attho veditabbo. Brahmaññena ariyamaggena. Rāgakkhayoti ettha iti-saddo ādisaddattho. Tena ‘‘dosakkhayo mohakkhayo’’ti padadvayaṃ saṅgaṇhāti. Vaṭṭatiyevāti vadanti ‘‘rāgakkhayo’’ti. Pariyāyena hi arahattassa vattabbattāti.
ปฎิปตฺติวคฺควณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Paṭipattivaggavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / สํยุตฺตนิกาย • Saṃyuttanikāya
๑. ปฐมปฎิปตฺติสุตฺตํ • 1. Paṭhamapaṭipattisuttaṃ
๒. ทุติยปฎิปตฺติสุตฺตํ • 2. Dutiyapaṭipattisuttaṃ
๓. วิรทฺธสุตฺตํ • 3. Viraddhasuttaṃ
๔. ปารงฺคมสุตฺตํ • 4. Pāraṅgamasuttaṃ
๕. ปฐมสามญฺญสุตฺตํ • 5. Paṭhamasāmaññasuttaṃ
๖. ทุติยสามญฺญสุตฺตํ • 6. Dutiyasāmaññasuttaṃ
๗. ปฐมพฺรหฺมญฺญสุตฺตํ • 7. Paṭhamabrahmaññasuttaṃ
๘. ทุติยพฺรหฺมญฺญสุตฺตํ • 8. Dutiyabrahmaññasuttaṃ
๙. ปฐมพฺรหฺมจริยสุตฺตํ • 9. Paṭhamabrahmacariyasuttaṃ
๑๐. ทุติยพฺรหฺมจริยสุตฺตํ • 10. Dutiyabrahmacariyasuttaṃ
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / สํยุตฺตนิกาย (อฎฺฐกถา) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ๔. ปฎิปตฺติวคฺควณฺณนา • 4. Paṭipattivaggavaṇṇanā
