| Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / விப⁴ங்க³-மூலடீகா • Vibhaṅga-mūlaṭīkā |
15. படிஸம்பி⁴தா³விப⁴ங்கோ³
15. Paṭisambhidāvibhaṅgo
1. ஸுத்தந்தபா⁴ஜனீயங்
1. Suttantabhājanīyaṃ
1. ஸங்க³ஹவாரவண்ணனா
1. Saṅgahavāravaṇṇanā
718. ஏஸேவ நயோதி ஸங்கே²பேன த³ஸ்ஸெத்வா தமேவ நயங் வித்தா²ரதோ த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘த⁴ம்மப்பபே⁴த³ஸ்ஸ ஹீ’’திஆதி³மாஹ. நிருத்திபடிபா⁴னப்பபே⁴தா³ தப்³பி³ஸயானங் அத்தா²தீ³னங் பச்சயுப்பன்னாதி³பே⁴தே³ஹி பி⁴ந்தி³த்வா வேதி³தப்³பா³.
718. Esevanayoti saṅkhepena dassetvā tameva nayaṃ vitthārato dassetuṃ ‘‘dhammappabhedassa hī’’tiādimāha. Niruttipaṭibhānappabhedā tabbisayānaṃ atthādīnaṃ paccayuppannādibhedehi bhinditvā veditabbā.
‘‘யங் கிஞ்சி பச்சயஸமுப்பன்ன’’ந்தி ஏதேன ஸச்சஹேதுத⁴ம்மபச்சயாகாரவாரேஸு ஆக³தானி து³க்கா²தீ³னி க³ஹிதானி. ஸச்சபச்சயாகாரவாரேஸு நிப்³பா³னங், பரியத்திவாரே பா⁴ஸிதத்தோ², அபி⁴த⁴ம்மபா⁴ஜனீயே விபாகோ கிரியஞ்சாதி ஏவங் பாளியங் வுத்தானமேவ வஸேன பஞ்ச அத்தா² வேதி³தப்³பா³, ததா² த⁴ம்மா ச.
‘‘Yaṃ kiñci paccayasamuppanna’’nti etena saccahetudhammapaccayākāravāresu āgatāni dukkhādīni gahitāni. Saccapaccayākāravāresu nibbānaṃ, pariyattivāre bhāsitattho, abhidhammabhājanīye vipāko kiriyañcāti evaṃ pāḷiyaṃ vuttānameva vasena pañca atthā veditabbā, tathā dhammā ca.
வித³ஹதீதி நிப்³ப³த்தகஹேதுஆதீ³னங் ஸாதா⁴ரணங் நிப்³ப³சனங், தத³த்த²ங் பன விபா⁴வேதுமாஹ ‘‘பவத்தேதி சேவ பாபேதி சா’’தி. தேஸு புரிமோ அத்தோ² மக்³க³வஜ்ஜேஸு த³ட்ட²ப்³போ³. பா⁴ஸிதம்பி ஹி அவபோ³த⁴னவஸேன அத்த²ங் பவத்தேதீதி. மக்³கோ³ பன நிப்³பா³னங் பாபேதீதி தஸ்மிங் பச்சி²மோ.
Vidahatīti nibbattakahetuādīnaṃ sādhāraṇaṃ nibbacanaṃ, tadatthaṃ pana vibhāvetumāha ‘‘pavatteti ceva pāpeti cā’’ti. Tesu purimo attho maggavajjesu daṭṭhabbo. Bhāsitampi hi avabodhanavasena atthaṃ pavattetīti. Maggo pana nibbānaṃ pāpetīti tasmiṃ pacchimo.
த⁴ம்மனிருத்தாபி⁴லாபேதி எத்த² த⁴ம்ம-ஸத்³தோ³ ஸபா⁴வவாசகோதி கத்வா ஆஹ ‘‘யா ஸபா⁴வனிருத்தீ’’தி, அவிபரீதனிருத்தீதி அத்தோ². தஸ்ஸா அபி⁴லாபேதி தஸ்ஸா நிருத்தியா அவசனபூ⁴தாய பஞ்ஞத்தியா அபி⁴லாபேதி கேசி வண்ணயந்தி. ஏவங் ஸதி பஞ்ஞத்தி அபி⁴லபிதப்³பா³ , ந வசனந்தி ஆபஜ்ஜதி, ந ச வசனதோ அஞ்ஞங் அபி⁴லபிதப்³ப³ங் உச்சாரேதப்³ப³ங் அத்தி², அதா²பி ப²ஸ்ஸாதி³வசனேஹி போ³தே⁴தப்³ப³ங் அபி⁴லபிதப்³ப³ங் ஸியா, ஏவங் ஸதி அத்த²த⁴ம்மவஜ்ஜங் தேஹி போ³தே⁴தப்³ப³ங் ந விஜ்ஜதீதி தேஸங் நிருத்திபா⁴வோ ஆபஜ்ஜதி. ‘‘ப²ஸ்ஸோதி ச ஸபா⁴வனிருத்தி, ப²ஸ்ஸங் ப²ஸ்ஸாதி ந ஸபா⁴வனிருத்தீ’’தி த³ஸ்ஸிதோவாயமத்தோ², ந ச அவசனங் ஏவங்பகாரங் அத்தி², தஸ்மா வசனபூ⁴தாய ஏவ தஸ்ஸா ஸபா⁴வனிருத்தியா அபி⁴லாபே உச்சாரணேதி அத்தோ² த³ட்ட²ப்³போ³.
Dhammaniruttābhilāpeti ettha dhamma-saddo sabhāvavācakoti katvā āha ‘‘yā sabhāvaniruttī’’ti, aviparītaniruttīti attho. Tassā abhilāpeti tassā niruttiyā avacanabhūtāya paññattiyā abhilāpeti keci vaṇṇayanti. Evaṃ sati paññatti abhilapitabbā , na vacananti āpajjati, na ca vacanato aññaṃ abhilapitabbaṃ uccāretabbaṃ atthi, athāpi phassādivacanehi bodhetabbaṃ abhilapitabbaṃ siyā, evaṃ sati atthadhammavajjaṃ tehi bodhetabbaṃ na vijjatīti tesaṃ niruttibhāvo āpajjati. ‘‘Phassoti ca sabhāvanirutti, phassaṃ phassāti na sabhāvaniruttī’’ti dassitovāyamattho, na ca avacanaṃ evaṃpakāraṃ atthi, tasmā vacanabhūtāya eva tassā sabhāvaniruttiyā abhilāpe uccāraṇeti attho daṭṭhabbo.
தங் ஸபா⁴வனிருத்திங் ஸத்³த³ங் ஆரம்மணங் கத்வா பச்சவெக்க²ந்தஸ்ஸ தஸ்மிங் ஸபா⁴வனிருத்தாபி⁴லாபே பபே⁴த³க³தங் ஞாணங் நிருத்திபடிஸம்பி⁴தா³தி வுத்தத்தா நிருத்திஸத்³தா³ரம்மணாய ஸோதவிஞ்ஞாணவீதி²யா பரதோ மனொத்³வாரே நிருத்திபடிஸம்பி⁴தா³ பவத்ததீதி வத³ந்தி. ‘‘நிருத்திபடிஸம்பி⁴தா³ பச்சுப்பன்னாரம்மணா’’தி ச வசனங் ஸத்³த³ங் க³ஹெத்வா பச்சா² ஜானநங் ஸந்தா⁴ய வுத்தந்தி. ஏவங் பன அஞ்ஞஸ்மிங் பச்சுப்பன்னாரம்மணே அஞ்ஞங் பச்சுப்பன்னாரம்மணந்தி வுத்தந்தி ஆபஜ்ஜதி. யதா² பன தி³ப்³ப³ஸோதஞாணங் மனுஸ்ஸாமனுஸ்ஸாதி³ஸத்³த³ப்பபே⁴த³னிச்ச²யஸ்ஸ பச்சயபூ⁴தங் தங் தங் ஸத்³த³விபா⁴வகங், ஏவங் ஸபா⁴வாஸபா⁴வனிருத்தினிச்ச²யஸ்ஸ பச்சயபூ⁴தங் பச்சுப்பன்னஸபா⁴வனிருத்திஸத்³தா³ரம்மணங் தங்விபா⁴வகஞாணங் நிருத்திபடிஸம்பி⁴தா³தி வுச்சமானே ந பாளிவிரோதோ⁴ ஹோதி. தங் ஸபா⁴வனிருத்திங் ஸத்³த³ங் ஆரம்மணங் கத்வா பச்சவெக்க²ந்தஸ்ஸாதி ச பச்சுப்பன்னஸத்³தா³ரம்மணங் பச்சவெக்க²ணங் பவத்தயந்தஸ்ஸாதி ந ந ஸக்கா வத்துங். தம்பி ஹி ஞாணங் ஸபா⁴வனிருத்திங் விபா⁴வெந்தங்யேவ தங்தங்ஸத்³த³பச்சவெக்க²ணானந்தரங் தங்தங்பபே⁴த³னிச்ச²யஹேதுத்தா நிருத்திங் பி⁴ந்த³ந்தங் படிவிஜ்ஜ²ந்தமேவ உப்பஜ்ஜதீதி ச பபே⁴த³க³தம்பி ஹோதீதி. ஸபா⁴வனிருத்தீதி மாக³த⁴பா⁴ஸா அதி⁴ப்பேதாதி ததோ அஞ்ஞங் ஸக்கடனாமாதி³ஸத்³த³ங் ஸந்தா⁴ய ‘‘அஞ்ஞங் பனா’’தி ஆஹ. ப்³யஞ்ஜனந்தி நிபாதபத³மாஹ.
Taṃ sabhāvaniruttiṃ saddaṃ ārammaṇaṃ katvā paccavekkhantassa tasmiṃ sabhāvaniruttābhilāpe pabhedagataṃ ñāṇaṃ niruttipaṭisambhidāti vuttattā niruttisaddārammaṇāya sotaviññāṇavīthiyā parato manodvāre niruttipaṭisambhidā pavattatīti vadanti. ‘‘Niruttipaṭisambhidā paccuppannārammaṇā’’ti ca vacanaṃ saddaṃ gahetvā pacchā jānanaṃ sandhāya vuttanti. Evaṃ pana aññasmiṃ paccuppannārammaṇe aññaṃ paccuppannārammaṇanti vuttanti āpajjati. Yathā pana dibbasotañāṇaṃ manussāmanussādisaddappabhedanicchayassa paccayabhūtaṃ taṃ taṃ saddavibhāvakaṃ, evaṃ sabhāvāsabhāvaniruttinicchayassa paccayabhūtaṃ paccuppannasabhāvaniruttisaddārammaṇaṃ taṃvibhāvakañāṇaṃ niruttipaṭisambhidāti vuccamāne na pāḷivirodho hoti. Taṃ sabhāvaniruttiṃ saddaṃ ārammaṇaṃ katvā paccavekkhantassāti ca paccuppannasaddārammaṇaṃ paccavekkhaṇaṃ pavattayantassāti na na sakkā vattuṃ. Tampi hi ñāṇaṃ sabhāvaniruttiṃ vibhāventaṃyeva taṃtaṃsaddapaccavekkhaṇānantaraṃ taṃtaṃpabhedanicchayahetuttā niruttiṃ bhindantaṃ paṭivijjhantameva uppajjatīti ca pabhedagatampi hotīti. Sabhāvaniruttīti māgadhabhāsā adhippetāti tato aññaṃ sakkaṭanāmādisaddaṃ sandhāya ‘‘aññaṃ panā’’ti āha. Byañjananti nipātapadamāha.
கதி²தங் அட்ட²கதா²யங். போ³தி⁴மண்ட³-ஸத்³தோ³ பட²மாபி⁴ஸம்பு³த்³த⁴ட்டா²னே ஏவ த³ட்ட²ப்³போ³, ந யத்த² கத்த²சி போ³தி⁴ருக்க²ஸ்ஸ பதிட்டி²தட்டா²னே. ஸுவண்ணஸலாகந்தி ஸெட்ட²ஸலாகங், த⁴ம்மதே³ஸனத்த²ங் ஸலாகங் க³ஹெத்வாதி அத்தோ², ந படிஸம்பி⁴தா³யங் டி²தேன பவாரிதங், தஸ்மா படிஸம்பி⁴தா³தோ அஞ்ஞேனேவ பகாரேன ஜானிதப்³ப³தோ ந ஸக்கடபா⁴ஸாஜானநங் படிஸம்பி⁴தா³கிச்சந்தி அதி⁴ப்பாயோ.
Kathitaṃ aṭṭhakathāyaṃ. Bodhimaṇḍa-saddo paṭhamābhisambuddhaṭṭhāne eva daṭṭhabbo, na yattha katthaci bodhirukkhassa patiṭṭhitaṭṭhāne. Suvaṇṇasalākanti seṭṭhasalākaṃ, dhammadesanatthaṃ salākaṃ gahetvāti attho, na paṭisambhidāyaṃ ṭhitena pavāritaṃ, tasmā paṭisambhidāto aññeneva pakārena jānitabbato na sakkaṭabhāsājānanaṃ paṭisambhidākiccanti adhippāyo.
இத³ங் கதி²தந்தி மாக³த⁴பா⁴ஸாய ஸபா⁴வனிருத்திதாஞாபனத்த²ங் இத³ங் இதா³னி வத்தப்³ப³ங் கதி²தந்தி அத்தோ². ச²த்³த³ந்தவாரண (ஜா॰ 1.16.97 ஆத³யோ) -தித்திரஜாதகாதீ³ஸு (ஜா॰ 1.4.73 ஆத³யோ) திரச்சா²னேஸு ச மாக³த⁴பா⁴ஸா உஸ்ஸன்னா, ந ஒட்டகாதி³பா⁴ஸா ஸக்கடங் வா.
Idaṃ kathitanti māgadhabhāsāya sabhāvaniruttitāñāpanatthaṃ idaṃ idāni vattabbaṃ kathitanti attho. Chaddantavāraṇa (jā. 1.16.97 ādayo) -tittirajātakādīsu (jā. 1.4.73 ādayo) tiracchānesu ca māgadhabhāsā ussannā, na oṭṭakādibhāsā sakkaṭaṃ vā.
தத்தா²தி மாக³த⁴ஸேஸபா⁴ஸாஸு. ஸேஸா பரிவத்தந்தி ஏகந்தேன காலந்தரே அஞ்ஞதா² ஹொந்தி வினஸ்ஸந்தி ச. மாக³தா⁴ பன கத்த²சி கதா³சி பரிவத்தந்தீபி ந ஸப்³ப³த்த² ஸப்³ப³தா³ ஸப்³ப³தா² ச பரிவத்ததி, கப்பவினாஸேபி திட்ட²தியேவாதி ‘‘அயமேவேகா ந பரிவத்ததீ’’தி ஆஹ. பபஞ்சோதி சிராயனந்தி அத்தோ². பு³த்³த⁴வசனமேவ சேதஸ்ஸ விஸயோ, தேனேவ ‘‘நேலங்கோ³ ஸேதபச்சா²தோ³’’தி கா³த²ங் புச்சி²தோ சித்தோ க³ஹபதி ‘‘‘கிங் நு கோ² ஏதங், ப⁴ந்தே, ப⁴க³வதா பா⁴ஸித’ந்தி? ‘ஏவங் க³ஹபதீ’தி. ‘தேன ஹி, ப⁴ந்தே, முஹுத்தங் ஆக³மேத², யாவஸ்ஸ அத்த²ங் பெக்கா²மீ’’’தி (ஸங்॰ நி॰ 4.347) ஆஹாதி வத³ந்தி.
Tatthāti māgadhasesabhāsāsu. Sesā parivattanti ekantena kālantare aññathā honti vinassanti ca. Māgadhā pana katthaci kadāci parivattantīpi na sabbattha sabbadā sabbathā ca parivattati, kappavināsepi tiṭṭhatiyevāti ‘‘ayamevekā na parivattatī’’ti āha. Papañcoti cirāyananti attho. Buddhavacanameva cetassa visayo, teneva ‘‘nelaṅgo setapacchādo’’ti gāthaṃ pucchito citto gahapati ‘‘‘kiṃ nu kho etaṃ, bhante, bhagavatā bhāsita’nti? ‘Evaṃ gahapatī’ti. ‘Tena hi, bhante, muhuttaṃ āgametha, yāvassa atthaṃ pekkhāmī’’’ti (saṃ. ni. 4.347) āhāti vadanti.
ஸப்³ப³த்த²கஞாணந்தி அத்தா²தீ³ஸு ஞாணங். தஞ்ஹி ஸப்³பே³ஸு தேஸு தீஸு சதூஸுபி வா பவத்தத்தா, குஸலகிரியபூ⁴தாய படிபா⁴னபடிஸம்பி⁴தா³ய த⁴ம்மத்த²பா⁴வதோ தீஸு ஏவ வா பவத்தத்தா ‘‘ஸப்³ப³த்த²கஞாண’’ந்தி வுத்தங். இமானி ஞாணானி இத³மத்த²ஜோதகானீதி ஸாத்த²கானங் பச்சவெக்கி²தப்³ப³த்தா ஸப்³போ³ அத்தோ² ஏதஸ்ஸாதிபி ஸப்³ப³த்த²கங், ஸப்³ப³ஸ்மிங் கி²த்தந்தி வா. ஸெக்கே² பவத்தா அரஹத்தப்பத்தியா விஸதா³ ஹொந்தீதி வத³ந்தி. புப்³ப³யோகோ³ விய பன அரஹத்தப்பத்தி அரஹதோபி படிஸம்பி⁴தா³விஸத³தாய பச்சயோ ந ந ஹோதீதி பஞ்சன்னம்பி யதா²யோக³ங் ஸெக்கா²ஸெக்க²படிஸம்பி⁴தா³விஸத³த்தகாரணதா யோஜேதப்³பா³.
Sabbatthakañāṇanti atthādīsu ñāṇaṃ. Tañhi sabbesu tesu tīsu catūsupi vā pavattattā, kusalakiriyabhūtāya paṭibhānapaṭisambhidāya dhammatthabhāvato tīsu eva vā pavattattā ‘‘sabbatthakañāṇa’’nti vuttaṃ. Imāni ñāṇāni idamatthajotakānīti sātthakānaṃ paccavekkhitabbattā sabbo attho etassātipi sabbatthakaṃ, sabbasmiṃ khittanti vā. Sekkhe pavattā arahattappattiyā visadā hontīti vadanti. Pubbayogo viya pana arahattappatti arahatopi paṭisambhidāvisadatāya paccayo na na hotīti pañcannampi yathāyogaṃ sekkhāsekkhapaṭisambhidāvisadattakāraṇatā yojetabbā.
புச்சா²ய பரதோ பவத்தா கதா²தி கத்வா அட்ட²கதா² ‘‘பரிபுச்சா²’’தி வுத்தா. படிபத்திங் பூரேதப்³ப³ங் மஞ்ஞிஸ்ஸந்தீதி படிபத்திக³ருதாய லாப⁴ங் ஹீளெந்தேன ஸதஸஹஸ்ஸக்³க⁴னகம்பி கம்ப³லங் வாஸியா கொட்டெத்வா பரிப⁴ண்ட³கரணங் மயா கதங் ஆவஜ்ஜித்வா லாப⁴க³ருனோ பரியத்தித⁴ரா த⁴ம்மகதி²காவ ப⁴விதுங் ந மஞ்ஞிஸ்ஸந்தீதி வுத்தங் ஹோதி. எத்த² ச தே²ரஸ்ஸ கங்கு²ப்பத்தியா புப்³பே³ அவிஸத³தங் த³ஸ்ஸெத்வா அரஹத்தப்பத்தஸ்ஸ பஞ்ஹவிஸ்ஸஜ்ஜனேன அரஹத்தப்பத்தியா விஸத³தா த³ஸ்ஸிதா. திஸ்ஸத்தே²ரோ அனந்தரங் வுத்தோ திஸ்ஸத்தே²ரோ ஏவாதி வத³ந்தி.
Pucchāya parato pavattā kathāti katvā aṭṭhakathā ‘‘paripucchā’’ti vuttā. Paṭipattiṃ pūretabbaṃ maññissantīti paṭipattigarutāya lābhaṃ hīḷentena satasahassagghanakampi kambalaṃ vāsiyā koṭṭetvā paribhaṇḍakaraṇaṃ mayā kataṃ āvajjitvā lābhagaruno pariyattidharā dhammakathikāva bhavituṃ na maññissantīti vuttaṃ hoti. Ettha ca therassa kaṅkhuppattiyā pubbe avisadataṃ dassetvā arahattappattassa pañhavissajjanena arahattappattiyā visadatā dassitā. Tissatthero anantaraṃ vutto tissatthero evāti vadanti.
பபே⁴தோ³ நாம மக்³கே³ஹி அதி⁴க³தானங் படிஸம்பி⁴தா³னங் பபே⁴த³க³மனங். அதி⁴க³மோ தேஹி படிலாபோ⁴, தஸ்மா ஸோ லோகுத்தரோ, பபே⁴தோ³ காமாவசரோ த³ட்ட²ப்³போ³. ந பன ததா²தி யதா² அதி⁴க³மஸ்ஸ ப³லவபச்சயோ ஹோதி, ந ததா² பபே⁴த³ஸ்ஸாதி அத்தோ². இதா³னி பரியத்தியாதீ³னங் அதி⁴க³மஸ்ஸ ப³லவபச்சயத்தாபா⁴வங், புப்³ப³யோக³ஸ்ஸ ச ப³லவபச்சயத்தங் த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘பரியத்திஸவனபரிபுச்சா² ஹீ’’திஆதி³மாஹ. தத்த² படிஸம்பி⁴தா³ நாம நத்தீ²தி படிஸம்பி⁴தா³தி⁴க³மோ நத்தீ²தி அதி⁴ப்பாயோ. இதா³னி யங் வுத்தங் ஹோதி, தங் த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘இமே பனா’’திஆதி³மாஹ. புப்³ப³யோகா³தி⁴க³மா ஹி த்³வேபி விஸத³காரணாதி ‘‘புப்³ப³யோகோ³ பபே⁴த³ஸ்ஸ ப³லவபச்சயோ ஹோதீ’’தி வுத்தந்தி.
Pabhedo nāma maggehi adhigatānaṃ paṭisambhidānaṃ pabhedagamanaṃ. Adhigamo tehi paṭilābho, tasmā so lokuttaro, pabhedo kāmāvacaro daṭṭhabbo. Na pana tathāti yathā adhigamassa balavapaccayo hoti, na tathā pabhedassāti attho. Idāni pariyattiyādīnaṃ adhigamassa balavapaccayattābhāvaṃ, pubbayogassa ca balavapaccayattaṃ dassento ‘‘pariyattisavanaparipucchā hī’’tiādimāha. Tattha paṭisambhidā nāma natthīti paṭisambhidādhigamo natthīti adhippāyo. Idāni yaṃ vuttaṃ hoti, taṃ dassento ‘‘ime panā’’tiādimāha. Pubbayogādhigamā hi dvepi visadakāraṇāti ‘‘pubbayogo pabhedassa balavapaccayo hotī’’ti vuttanti.
ஸங்க³ஹவாரவண்ணனா நிட்டி²தா.
Saṅgahavāravaṇṇanā niṭṭhitā.
2. ஸச்சவாராதி³வண்ணனா
2. Saccavārādivaṇṇanā
719. ஹேதுவாரே காலத்தயேபி ஹேதுப²லத⁴ம்மா ‘‘அத்தா²’’தி வுத்தா, தேஸஞ்ச ஹேதுத⁴ம்மா ‘‘த⁴ம்மா’’தி, த⁴ம்மவாரே வேனெய்யவஸேன அதீதானஞ்ச ஸங்க³ஹிதத்தா ‘‘உப்பன்னா ஸமுப்பன்னா’’திஆதி³ ந வுத்தந்தி அதீதபச்சுப்பன்னா ‘‘அத்தா²’’தி வுத்தா, தங்னிப்³ப³த்தகா ச ‘‘த⁴ம்மா’’தி இத³மேதேஸங் த்³வின்னம்பி வாரானங் நானத்தங்.
719. Hetuvāre kālattayepi hetuphaladhammā ‘‘atthā’’ti vuttā, tesañca hetudhammā ‘‘dhammā’’ti, dhammavāre veneyyavasena atītānañca saṅgahitattā ‘‘uppannā samuppannā’’tiādi na vuttanti atītapaccuppannā ‘‘atthā’’ti vuttā, taṃnibbattakā ca ‘‘dhammā’’ti idametesaṃ dvinnampi vārānaṃ nānattaṃ.
ஸச்சவாராதி³வண்ணனா நிட்டி²தா.
Saccavārādivaṇṇanā niṭṭhitā.
ஸுத்தந்தபா⁴ஜனீயவண்ணனா நிட்டி²தா.
Suttantabhājanīyavaṇṇanā niṭṭhitā.
2. அபி⁴த⁴ம்மபா⁴ஜனீயவண்ணனா
2. Abhidhammabhājanīyavaṇṇanā
725. அவுத்தத்தாதி ‘‘தேஸங் விபாகே ஞாண’’ந்தி ஸாமஞ்ஞேன வத்வா விஸேஸேன அவுத்தத்தாதி அதி⁴ப்பாயோ. எத்த² ச கிரியானங் அவிபாகத்தா த⁴ம்மபா⁴வோ ந வுத்தோதி. யதி³ ஏவங் விபாகா ந ஹொந்தீதி அத்த²பா⁴வோ ச ந வத்தப்³போ³தி? ந, பச்சயுப்பன்னத்தா. ஏவஞ்சே குஸலாகுஸலானம்பி அத்த²பா⁴வோ ஆபஜ்ஜதீதி. நப்படிஸித்³தோ⁴, விபாகஸ்ஸ பன பதா⁴னஹேதுதாய பாகடத்தா த⁴ம்மபா⁴வோவ தேஸங் வுத்தோ. கிரியானங் பச்சயத்தா த⁴ம்மபா⁴வோ ஆபஜ்ஜதீதி சே? நாயங் தோ³ஸோ அப்படிஸித்³த⁴த்தா, கம்மப²லஸம்ப³ந்த⁴ஸ்ஸ பன அஹேதுத்தா த⁴ம்மபா⁴வோ ந வுத்தோ. அபிச ‘‘அயங் இமஸ்ஸ பச்சயோ, இத³ங் பச்சயுப்பன்ன’’ந்தி ஏவங் பே⁴த³ங் அகத்வா கேவலங் குஸலாகுஸலே விபாககிரியத⁴ம்மே ச ஸபா⁴வதோ பச்சவெக்க²ந்தஸ்ஸ த⁴ம்மபடிஸம்பி⁴தா³ அத்த²படிஸம்பி⁴தா³ ச ஹோதீதிபி தேஸங் அத்த²த⁴ம்மதா ந வுத்தாதி வேதி³தப்³பா³ . குஸலாகுஸலவாரேஸு ச த⁴ம்மபடிஸம்பி⁴தா³ குஸலாகுஸலானங் பச்சயபா⁴வங் ஸத்திவிஸேஸங் ஸனிப்பா²தே³தப்³ப³தங் பஸ்ஸந்தீ நிப்பா²தே³தப்³பா³பெக்கா² ஹோதீதி தங்ஸம்ப³ந்தே⁴னேவ ‘‘தேஸங் விபாகே ஞாணங் அத்த²படிஸம்பி⁴தா³’’தி வுத்தங். ஸபா⁴வத³ஸ்ஸனமத்தமேவ பன அத்த²படிஸம்பி⁴தா³ய கிச்சங் நிப்ப²ன்னப²லமத்தத³ஸ்ஸனதோதி தஸ்ஸா நிப்பா²த³கானபெக்க²த்தா விபாகவாரே ‘‘தேஸங் விபச்சனகே ஞாணங் த⁴ம்மபடிஸம்பி⁴தா³’’தி ந வுத்தந்தி வேதி³தப்³ப³ங்.
725. Avuttattāti ‘‘tesaṃ vipāke ñāṇa’’nti sāmaññena vatvā visesena avuttattāti adhippāyo. Ettha ca kiriyānaṃ avipākattā dhammabhāvo na vuttoti. Yadi evaṃ vipākā na hontīti atthabhāvo ca na vattabboti? Na, paccayuppannattā. Evañce kusalākusalānampi atthabhāvo āpajjatīti. Nappaṭisiddho, vipākassa pana padhānahetutāya pākaṭattā dhammabhāvova tesaṃ vutto. Kiriyānaṃ paccayattā dhammabhāvo āpajjatīti ce? Nāyaṃ doso appaṭisiddhattā, kammaphalasambandhassa pana ahetuttā dhammabhāvo na vutto. Apica ‘‘ayaṃ imassa paccayo, idaṃ paccayuppanna’’nti evaṃ bhedaṃ akatvā kevalaṃ kusalākusale vipākakiriyadhamme ca sabhāvato paccavekkhantassa dhammapaṭisambhidā atthapaṭisambhidā ca hotītipi tesaṃ atthadhammatā na vuttāti veditabbā . Kusalākusalavāresu ca dhammapaṭisambhidā kusalākusalānaṃ paccayabhāvaṃ sattivisesaṃ sanipphādetabbataṃ passantī nipphādetabbāpekkhā hotīti taṃsambandheneva ‘‘tesaṃ vipāke ñāṇaṃ atthapaṭisambhidā’’ti vuttaṃ. Sabhāvadassanamattameva pana atthapaṭisambhidāya kiccaṃ nipphannaphalamattadassanatoti tassā nipphādakānapekkhattā vipākavāre ‘‘tesaṃ vipaccanake ñāṇaṃ dhammapaṭisambhidā’’ti na vuttanti veditabbaṃ.
ஸபா⁴வபஞ்ஞத்தியாதி ந ஸத்தாதி³பஞ்ஞத்தியா, அவிபரீதபஞ்ஞத்தியா வா. கோ²பெ⁴த்வாதி லோமஹங்ஸஜனநஸாது⁴காரதா³னாதீ³ஹி கோ²பெ⁴த்வா. புன த⁴ம்மஸ்ஸவனே ஜானிஸ்ஸதா²தி அப்பஸ்ஸுதத்தா து³தியவாரங் கதெ²ந்தோ ததே³வ கதெ²ஸ்ஸதீதி அதி⁴ப்பாயோ.
Sabhāvapaññattiyāti na sattādipaññattiyā, aviparītapaññattiyā vā. Khobhetvāti lomahaṃsajananasādhukāradānādīhi khobhetvā. Puna dhammassavanejānissathāti appassutattā dutiyavāraṃ kathento tadeva kathessatīti adhippāyo.
746. பூ⁴மித³ஸ்ஸனத்த²ந்தி எத்த² காமாவசரா லோகுத்தரா ச பூ⁴மி ‘‘பூ⁴மீ’’தி வேதி³தப்³பா³, சித்துப்பாதா³ வாதி.
746. Bhūmidassanatthanti ettha kāmāvacarā lokuttarā ca bhūmi ‘‘bhūmī’’ti veditabbā, cittuppādā vāti.
அபி⁴த⁴ம்மபா⁴ஜனீயவண்ணனா நிட்டி²தா.
Abhidhammabhājanīyavaṇṇanā niṭṭhitā.
3. பஞ்ஹபுச்ச²கவண்ணனா
3. Pañhapucchakavaṇṇanā
747. பச்சயஸமுப்பன்னஞ்ச அத்த²ங் பச்சயத⁴ம்மஞ்சாதி வசனேஹி ஹேதாதி³பச்சயஸமுப்பன்னானங் குஸலாகுஸலரூபானம்பி அத்த²பரியாயங், ஹேதாதி³பச்சயபூ⁴தானங் விபாககிரியரூபானம்பி த⁴ம்மபரியாயஞ்ச த³ஸ்ஸேதி. படிபா⁴னபடிஸம்பி⁴தா³ய காமாவசரவிபாகாரம்மணதா மஹக்³க³தாரம்மணதா ச படிஸம்பி⁴தா³ஞாணாரம்மணத்தே ந யுஜ்ஜதி படிஸம்பி⁴தா³ஞாணானங் காமாவசரலோகுத்தரகுஸலேஸு காமாவசரகிரியாலோகுத்தரவிபாகேஸு ச உப்பத்திதோ. ஸப்³ப³ஞாணாரம்மணதாய ஸதி யுஜ்ஜெய்ய, ‘‘யேன ஞாணேன தானி ஞாணானி ஜானாதீ’’தி (விப⁴॰ 726) வசனதோ பன ந ஸப்³ப³ஞாணாரம்மணதாதி கத²யந்தி. ஸுத்தந்தபா⁴ஜனீயே பன ‘‘ஞாணேஸு ஞாணங் படிபா⁴னபடிஸம்பி⁴தா³’’தி அவிஸேஸேன வுத்தத்தா ஸப்³ப³ஞாணாரம்மணதா ஸியா. அபி⁴த⁴ம்மபா⁴ஜனீயேபி சித்துப்பாத³வஸேன கத²னங் நிரவஸேஸகத²னந்தி யதா²த³ஸ்ஸிதவிஸயவசனவஸேன ‘‘யேன ஞாணேன தானி ஞாணானி ஜானாதீ’’தி யங் வுத்தங், தங் அஞ்ஞாரம்மணதங் ந படிஸேதே⁴தீதி. யதா² ச அத்த²படிஸம்பி⁴தா³விஸயானங் ந நிரவஸேஸேன கத²னங் அபி⁴த⁴ம்மபா⁴ஜனீயே, ஏவங் படிபா⁴னபடிஸம்பி⁴தா³விஸயஸ்ஸபீதி. ஏவங் படிபா⁴னபடிஸம்பி⁴தா³ய ஸப்³ப³ஞாணவிஸயத்தா ‘‘திஸ்ஸோ படிஸம்பி⁴தா³ ஸியா பரித்தாரம்மணா ஸியா மஹக்³க³தாரம்மணா ஸியா அப்பமாணாரம்மணா’’தி (விப⁴॰ 749) வுத்தா.
747. Paccayasamuppannañca atthaṃ paccayadhammañcāti vacanehi hetādipaccayasamuppannānaṃ kusalākusalarūpānampi atthapariyāyaṃ, hetādipaccayabhūtānaṃ vipākakiriyarūpānampi dhammapariyāyañca dasseti. Paṭibhānapaṭisambhidāya kāmāvacaravipākārammaṇatā mahaggatārammaṇatā ca paṭisambhidāñāṇārammaṇatte na yujjati paṭisambhidāñāṇānaṃ kāmāvacaralokuttarakusalesu kāmāvacarakiriyālokuttaravipākesu ca uppattito. Sabbañāṇārammaṇatāya sati yujjeyya, ‘‘yena ñāṇena tāni ñāṇāni jānātī’’ti (vibha. 726) vacanato pana na sabbañāṇārammaṇatāti kathayanti. Suttantabhājanīye pana ‘‘ñāṇesu ñāṇaṃ paṭibhānapaṭisambhidā’’ti avisesena vuttattā sabbañāṇārammaṇatā siyā. Abhidhammabhājanīyepi cittuppādavasena kathanaṃ niravasesakathananti yathādassitavisayavacanavasena ‘‘yena ñāṇena tāni ñāṇāni jānātī’’ti yaṃ vuttaṃ, taṃ aññārammaṇataṃ na paṭisedhetīti. Yathā ca atthapaṭisambhidāvisayānaṃ na niravasesena kathanaṃ abhidhammabhājanīye, evaṃ paṭibhānapaṭisambhidāvisayassapīti. Evaṃ paṭibhānapaṭisambhidāya sabbañāṇavisayattā ‘‘tisso paṭisambhidā siyā parittārammaṇā siyā mahaggatārammaṇā siyā appamāṇārammaṇā’’ti (vibha. 749) vuttā.
யதி³பி ‘‘ஸியா அத்த²படிஸம்பி⁴தா³ ந மக்³கா³ரம்மணா’’தி (விப⁴॰ 749) வசனதோ அபி⁴த⁴ம்மபா⁴ஜனீயே வுத்தபடிஸம்பி⁴தா³ஸ்வேவ பஞ்ஹபுச்ச²கனயோ பவத்தோ. ந ஹி மக்³கோ³ பச்சயுப்பன்னோ ந ஹோதி, அபி⁴த⁴ம்மபா⁴ஜனீயே ச படிஸம்பி⁴தா³ஞாணவிஸயா ஏவ படிபா⁴னபடிஸம்பி⁴தா³ வுத்தாதி ந தஸ்ஸா மஹக்³க³தாரம்மணதாதி. ஏவமபி த்³வேபி ஏதா பாளியோ விருஜ்ஜ²ந்தி, தாஸு ப³லவதராய ட²த்வா இதராய அதி⁴ப்பாயோ மக்³கி³தப்³போ³. குஸலாகுஸலானங் பன பச்சயுப்பன்னத்தபடிவேதோ⁴பி குஸலாகுஸலபா⁴வபடிவேத⁴வினிமுத்தோ நத்தீ²தி நிப்பரியாயா தத்த² த⁴ம்மபடிஸம்பி⁴தா³ ஏகந்தத⁴ம்மவிஸயத்தா, ததா² விபாககிரியானங் பச்சயபா⁴வபடிவேதோ⁴பி விபாககிரியபா⁴வபடிவேத⁴வினிமுத்தோ நத்தீ²தி நிப்பரியாயா தத்த² அத்த²படிஸம்பி⁴தா³ ஏகந்திகஅத்த²விஸயத்தா. கிஞ்சி பன ஞாணங் அப்படிபா⁴னபூ⁴தங் நத்தி² ஞெய்யப்பகாஸனதோதி ஸப்³ப³ஸ்மிம்பி ஞாணே நிப்பரியாயா படிபா⁴னபடிஸம்பி⁴தா³ ப⁴விதுங் அரஹதி. நிப்பரியாயபடிஸம்பி⁴தா³ஸு பஞ்ஹபுச்ச²கஸ்ஸ பவத்தியங் த்³வேபி பாளியோ ந விருஜ்ஜ²ந்தி.
Yadipi ‘‘siyā atthapaṭisambhidā na maggārammaṇā’’ti (vibha. 749) vacanato abhidhammabhājanīye vuttapaṭisambhidāsveva pañhapucchakanayo pavatto. Na hi maggo paccayuppanno na hoti, abhidhammabhājanīye ca paṭisambhidāñāṇavisayā eva paṭibhānapaṭisambhidā vuttāti na tassā mahaggatārammaṇatāti. Evamapi dvepi etā pāḷiyo virujjhanti, tāsu balavatarāya ṭhatvā itarāya adhippāyo maggitabbo. Kusalākusalānaṃ pana paccayuppannattapaṭivedhopi kusalākusalabhāvapaṭivedhavinimutto natthīti nippariyāyā tattha dhammapaṭisambhidā ekantadhammavisayattā, tathā vipākakiriyānaṃ paccayabhāvapaṭivedhopi vipākakiriyabhāvapaṭivedhavinimutto natthīti nippariyāyā tattha atthapaṭisambhidā ekantikaatthavisayattā. Kiñci pana ñāṇaṃ appaṭibhānabhūtaṃ natthi ñeyyappakāsanatoti sabbasmimpi ñāṇe nippariyāyā paṭibhānapaṭisambhidā bhavituṃ arahati. Nippariyāyapaṭisambhidāsu pañhapucchakassa pavattiyaṃ dvepi pāḷiyo na virujjhanti.
ஸத்³தா³ரம்மணத்தா ப³ஹித்³தா⁴ரம்மணாதி எத்த² பரஸ்ஸ அபி⁴லாபஸத்³தா³ரம்மணத்தாதி ப⁴விதப்³ப³ங். ந ஹி ஸத்³தா³ரம்மணதா ப³ஹித்³தா⁴ரம்மணதாய காரணங் ஸத்³த³ஸ்ஸ அஜ்ஜ²த்தஸ்ஸ ச ஸப்³பா⁴வாதி. அனுவத்தமானோ ச ஸோ ஏவ ஸத்³தோ³தி விஸேஸனங் ந கதந்தி த³ட்ட²ப்³ப³ங்.
Saddārammaṇattā bahiddhārammaṇāti ettha parassa abhilāpasaddārammaṇattāti bhavitabbaṃ. Na hi saddārammaṇatā bahiddhārammaṇatāya kāraṇaṃ saddassa ajjhattassa ca sabbhāvāti. Anuvattamāno ca so eva saddoti visesanaṃ na katanti daṭṭhabbaṃ.
பஞ்ஹபுச்ச²கவண்ணனா நிட்டி²தா.
Pañhapucchakavaṇṇanā niṭṭhitā.
படிஸம்பி⁴தா³விப⁴ங்க³வண்ணனா நிட்டி²தா.
Paṭisambhidāvibhaṅgavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / அபி⁴த⁴ம்மபிடக • Abhidhammapiṭaka / விப⁴ங்க³பாளி • Vibhaṅgapāḷi / 15. படிஸம்பி⁴தா³விப⁴ங்கோ³ • 15. Paṭisambhidāvibhaṅgo
அட்ட²கதா² • Aṭṭhakathā / அபி⁴த⁴ம்மபிடக (அட்ட²கதா²) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / ஸம்மோஹவினோத³னீ-அட்ட²கதா² • Sammohavinodanī-aṭṭhakathā
1. ஸுத்தந்தபா⁴ஜனீயங் • 1. Suttantabhājanīyaṃ
2. அபி⁴த⁴ம்மபா⁴ஜனீயவண்ணனா • 2. Abhidhammabhājanīyavaṇṇanā
3. பஞ்ஹாபுச்ச²கவண்ணனா • 3. Pañhāpucchakavaṇṇanā
டீகா • Tīkā / அபி⁴த⁴ம்மபிடக (டீகா) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / விப⁴ங்க³-அனுடீகா • Vibhaṅga-anuṭīkā / 15. படிஸம்பி⁴தா³விப⁴ங்கோ³ • 15. Paṭisambhidāvibhaṅgo
