| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / मिलिन्दपञ्हपाळि • Milindapañhapāḷi |
२. पटिसन्दहनपञ्हो
2. Paṭisandahanapañho
२. राजा आह ‘‘भन्ते नागसेन, यो न पटिसन्दहति, जानाति सो ‘न पटिसन्दहिस्सामी’ति? ‘‘आम, महाराज, यो न पटिसन्दहति, जानाति सो ‘न पटिसन्दहिस्सामी’ति। ‘‘कथं, भन्ते, जानाती’’ति? ‘‘यो हेतु यो पच्चयो, महाराज, पटिसन्दहनाय, तस्स हेतुस्स तस्स पच्चयस्स उपरमा जानाति सो ‘न पटिसन्दहिस्सामी’’’ति।
2. Rājā āha ‘‘bhante nāgasena, yo na paṭisandahati, jānāti so ‘na paṭisandahissāmī’ti? ‘‘Āma, mahārāja, yo na paṭisandahati, jānāti so ‘na paṭisandahissāmī’ti. ‘‘Kathaṃ, bhante, jānātī’’ti? ‘‘Yo hetu yo paccayo, mahārāja, paṭisandahanāya, tassa hetussa tassa paccayassa uparamā jānāti so ‘na paṭisandahissāmī’’’ti.
‘‘ओपम्मं करोही’’ति। ‘‘यथा, महाराज, कस्सको गहपतिको कसित्वा च वपित्वा च धञ्ञागारं परिपूरेय्य। सो अपरेन समयेन नेव कस्सेय्य न वप्पेय्य, यथासम्भतञ्च धञ्ञं परिभुञ्जेय्य वा विसज्जेय्य वा यथा पच्चयं वा करेय्य, जानेय्य सो, महाराज, कस्सको गहपतिको ‘न मे धञ्ञागारं परिपूरेस्सती’ति? ‘‘आम, भन्ते, जानेय्या’’ति। ‘‘कथं जानेय्या’’ति? ‘‘यो हेतु यो पच्चयो धञ्ञागारस्स परिपूरणाय, तस्स हेतुस्स तस्स पच्चयस्स उपरमा जानाति ‘न मे धञ्ञागारं परिपूरेस्सती’’’ति। ‘‘एवमेव खो, महाराज, यो हेतु यो पच्चयो पटिसन्दहनाय, तस्स हेतुस्स तस्स पच्चयस्स उपरमा जानाति सो ‘न पटिसन्दहिस्सामी’ति।
‘‘Opammaṃ karohī’’ti. ‘‘Yathā, mahārāja, kassako gahapatiko kasitvā ca vapitvā ca dhaññāgāraṃ paripūreyya. So aparena samayena neva kasseyya na vappeyya, yathāsambhatañca dhaññaṃ paribhuñjeyya vā visajjeyya vā yathā paccayaṃ vā kareyya, jāneyya so, mahārāja, kassako gahapatiko ‘na me dhaññāgāraṃ paripūressatī’ti? ‘‘Āma, bhante, jāneyyā’’ti. ‘‘Kathaṃ jāneyyā’’ti? ‘‘Yo hetu yo paccayo dhaññāgārassa paripūraṇāya, tassa hetussa tassa paccayassa uparamā jānāti ‘na me dhaññāgāraṃ paripūressatī’’’ti. ‘‘Evameva kho, mahārāja, yo hetu yo paccayo paṭisandahanāya, tassa hetussa tassa paccayassa uparamā jānāti so ‘na paṭisandahissāmī’ti.
‘‘कल्लोसि, भन्ते नागसेना’’ति।
‘‘Kallosi, bhante nāgasenā’’ti.
पटिसन्दहनपञ्हो दुतियो।
Paṭisandahanapañho dutiyo.
