Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / သာရတ္ထဒီပနီ-ဋီကာ • Sāratthadīpanī-ṭīkā

    ပဋိသာရဏီယကမ္မကထာဝဏ္ဏနာ

    Paṭisāraṇīyakammakathāvaṇṇanā

    ၃၃. သုဓမ္မဝတ္ထုသ္မိံ မစ္ဆိကာသဏ္ဍေတိ ဧဝံနာမကေ နဂရေ။ တတ္ထ ကိရ (ဓ. ပ. အဋ္ဌ. ၁.၇၂ စိတ္တဂဟပတိဝတ္ထု) စိတ္တော ဂဟပတိ ပဉ္စဝဂ္ဂိယာနံ အဗ္ဘန္တရံ မဟာနာမတ္ထေရံ ပိဏ္ဍာယ စရမာနံ ဒိသ္ဝာ တသ္သ ဣရိယာပထေ ပသီဒိတ္ဝာ ပတ္တံ အာဒာယ ဂေဟံ ပဝေသေတ္ဝာ ဘောဇေတ္ဝာ ဘတ္တကိစ္စာဝသာနေ ဓမ္မကထံ သုဏန္တော သောတာပတ္တိဖလံ ပတ္ဝာ အစလသဒ္ဓော ဟုတ္ဝာ အမ္ဗာဋကဝနံ နာမ အတ္တနော ဥယ္ယာနံ သင္ဃာရာမံ ကာတုကာမော ထေရသ္သ ဟတ္ထေ ဥဒကံ ပာတေတ္ဝာ နိယ္ယာတေသိ။ တသ္မိံ ခဏေ ‘‘ပတိဋ္ဌိတံ ဗုဒ္ဓသာသန’’န္တိ ဥဒကပရိယန္တံ ကတ္ဝာ မဟာပထဝီ ကမ္ပိ, မဟာသေဋ္ဌိ ဥယ္ယာနေ မဟာဝိဟာရံ ကာရေသိ။ တတ္ထာယံ သုဓမ္မော ဘိက္ခု အာဝာသိကော အဟောသိ။ တံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ ‘‘အာယသ္မာ သုဓမ္မော မစ္ဆိကာသဏ္ဍေ စိတ္တသ္သ ဂဟပတိနော အာဝာသိကော ဟောတီ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ဓုဝဘတ္တိကောတိ နိစ္စဘတ္တိကော။

    33. Sudhammavatthusmiṃ macchikāsaṇḍeti evaṃnāmake nagare. Tattha kira (dha. pa. aṭṭha. 1.72 cittagahapativatthu) citto gahapati pañcavaggiyānaṃ abbhantaraṃ mahānāmattheraṃ piṇḍāya caramānaṃ disvā tassa iriyāpathe pasīditvā pattaṃ ādāya gehaṃ pavesetvā bhojetvā bhattakiccāvasāne dhammakathaṃ suṇanto sotāpattiphalaṃ patvā acalasaddho hutvā ambāṭakavanaṃ nāma attano uyyānaṃ saṅghārāmaṃ kātukāmo therassa hatthe udakaṃ pātetvā niyyātesi. Tasmiṃ khaṇe ‘‘patiṭṭhitaṃ buddhasāsana’’nti udakapariyantaṃ katvā mahāpathavī kampi, mahāseṭṭhi uyyāne mahāvihāraṃ kāresi. Tatthāyaṃ sudhammo bhikkhu āvāsiko ahosi. Taṃ sandhāya vuttaṃ ‘‘āyasmā sudhammo macchikāsaṇḍe cittassa gahapatino āvāsiko hotī’’tiādi. Tattha dhuvabhattikoti niccabhattiko.

    အပရေန သမယေန စိတ္တသ္သ ဂုဏကထံ သုတ္ဝာ ဘိက္ခုသဟသ္သေန သဒ္ဓိံ ဒ္ဝေ အဂ္ဂသာဝကာ တသ္သ သင္ဂဟံ ကတ္တုကာမာ မစ္ဆိကာသဏ္ဍံ အဂမံသု။ တံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ ‘‘တေန ခော ပန သမယေန သမ္ဗဟုလာ ထေရာ’’တိအာဒိ။ စိတ္တော ဂဟပတိ တေသံ အာဂမနံ သုတ္ဝာ အဒ္ဓယောဇနမတ္တံ ပစ္စုဂ္ဂန္တ္ဝာ တေ အာဒာယ အတ္တနော ဝိဟာရံ ပဝေသေတ္ဝာ အာဂန္တုကဝတ္တံ ကတ္ဝာ ‘‘ဘန္တေ, ထောကံ ဓမ္မကထံ သောတုကာမောမ္ဟီ’’တိ ဓမ္မသေနာပတိံ ယာစိ။ အထ နံ ထေရော ‘‘ဥပာသက, အဒ္ဓာနေနာမ္ဟာ ကိလန္တရူပာ, အပိစ ထောကံ သုဏာဟီ’’တိ တသ္သ ဓမ္မကထံ ကထေသိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခော စိတ္တံ ဂဟပတိံ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒသ္သေသီ’’တိအာဒိ။ သော ထေရသ္သ ဓမ္မကထံ သုဏန္တောဝ အနာဂာမိဖလံ ပာပုဏိ။

    Aparena samayena cittassa guṇakathaṃ sutvā bhikkhusahassena saddhiṃ dve aggasāvakā tassa saṅgahaṃ kattukāmā macchikāsaṇḍaṃ agamaṃsu. Taṃ sandhāya vuttaṃ ‘‘tena kho pana samayena sambahulā therā’’tiādi. Citto gahapati tesaṃ āgamanaṃ sutvā addhayojanamattaṃ paccuggantvā te ādāya attano vihāraṃ pavesetvā āgantukavattaṃ katvā ‘‘bhante, thokaṃ dhammakathaṃ sotukāmomhī’’ti dhammasenāpatiṃ yāci. Atha naṃ thero ‘‘upāsaka, addhānenāmhā kilantarūpā, apica thokaṃ suṇāhī’’ti tassa dhammakathaṃ kathesi. Tena vuttaṃ ‘‘ekamantaṃ nisinnaṃ kho cittaṃ gahapatiṃ āyasmā sāriputto dhammiyā kathāya sandassesī’’tiādi. So therassa dhammakathaṃ suṇantova anāgāmiphalaṃ pāpuṇi.

    ၄၁. နာသက္ခိ စိတ္တံ ဂဟပတိံ ခမာပေတုန္တိ သော တတ္ထ ဂန္တ္ဝာ ‘‘ဂဟပတိ, မယ္ဟမေဝ သော ဒောသော , ခမာဟိ မေ’’တိ ဝတ္ဝာပိ ‘‘နာဟံ ခမာမီ’’တိ တေန ပဋိက္ခိတ္တော မင္ကုဘူတော တံ ခမာပေတုံ နာသက္ခိ။ ပုနဒေဝ သတ္ထု သန္တိကံ ပစ္စာဂမာသိ။ သတ္ထာ ‘‘နာသ္သ ဥပာသကော ခမိသ္သတီ’’တိ ဇာနန္တောပိ ‘‘မာနထဒ္ဓော ဧသ တိံသယောဇနံ ဂန္တ္ဝာဝ ပစ္စာဂစ္ဆတူ’’တိ ခမနုပာယံ အနာစိက္ခိတ္ဝာဝ ဥယ္ယောဇေသိ။ အထသ္သ ပုန အာဂတကာလေ နိဟတမာနသ္သ အနုဒူတံ ဒတ္ဝာ ‘‘ဂစ္ဆ, ဣမိနာ သဒ္ဓိံ ဂန္တ္ဝာ ဥပာသကံ ခမာပေဟီ’’တိ ဝတ္ဝာ ‘‘သမဏေန နာမ ‘မယ္ဟံ ဝိဟာရော, မယ္ဟံ နိဝာသဋ္ဌာနံ, မယ္ဟံ ဥပာသကော, မယ္ဟံ ဥပာသိကာ’တိ မာနံ ဝာ ဣသ္သံ ဝာ ကာတုံ န ဝဋ္ဋတိ။ ဧဝံ ကရောန္တသ္သ ဟိ ဣစ္ဆာမာနာဒယော ကိလေသာ ဝဍ္ဎန္တီ’’တိ ဩဝဒန္တော –

    41.Nāsakkhi cittaṃ gahapatiṃ khamāpetunti so tattha gantvā ‘‘gahapati, mayhameva so doso , khamāhi me’’ti vatvāpi ‘‘nāhaṃ khamāmī’’ti tena paṭikkhitto maṅkubhūto taṃ khamāpetuṃ nāsakkhi. Punadeva satthu santikaṃ paccāgamāsi. Satthā ‘‘nāssa upāsako khamissatī’’ti jānantopi ‘‘mānathaddho esa tiṃsayojanaṃ gantvāva paccāgacchatū’’ti khamanupāyaṃ anācikkhitvāva uyyojesi. Athassa puna āgatakāle nihatamānassa anudūtaṃ datvā ‘‘gaccha, iminā saddhiṃ gantvā upāsakaṃ khamāpehī’’ti vatvā ‘‘samaṇena nāma ‘mayhaṃ vihāro, mayhaṃ nivāsaṭṭhānaṃ, mayhaṃ upāsako, mayhaṃ upāsikā’ti mānaṃ vā issaṃ vā kātuṃ na vaṭṭati. Evaṃ karontassa hi icchāmānādayo kilesā vaḍḍhantī’’ti ovadanto –

    ‘‘အသန္တံ ဘာဝနမိစ္ဆေယ္ယ၊ ပုရေက္ခာရဉ္စ ဘိက္ခုသု။

    ‘‘Asantaṃ bhāvanamiccheyya, purekkhārañca bhikkhusu;

    အာဝာသေသု စ ဣသ္သရိယံ၊ ပူဇာ ပရကုလေသု စ။

    Āvāsesu ca issariyaṃ, pūjā parakulesu ca.

    ‘‘မမေဝ ကတ မညန္တု၊ ဂိဟီ ပဗ္ဗဇိတာ ဥဘော။

    ‘‘Mameva kata maññantu, gihī pabbajitā ubho;

    မမေဝာတိဝသာ အသ္သု၊ ကိစ္စာကိစ္စေသု ကိသ္မိစိ။

    Mamevātivasā assu, kiccākiccesu kismici;

    ဣတိ ဗာလသ္သ သင္ကပ္ပော၊ ဣစ္ဆာ မာနော စ ဝဍ္ဎတီ’’တိ။ (ဓ. ပ. ၇၃-၇၄) –

    Iti bālassa saṅkappo, icchā māno ca vaḍḍhatī’’ti. (dha. pa. 73-74) –

    ဓမ္မပဒေ ဣမာ ဂာထာ အဘာသိ။

    Dhammapade imā gāthā abhāsi.

    သုဓမ္မတ္ထေရောပိ ဣမံ ဩဝာဒံ သုတ္ဝာ သတ္ထာရံ ဝန္ဒိတ္ဝာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ပဒက္ခိဏံ ကတ္ဝာ တေန အနုဒူတေန ဘိက္ခုနာ သဒ္ဓိံ ဂန္တ္ဝာ ဥပာသကသ္သ စက္ခုပထေ အာပတ္တိံ ပဋိကရိတ္ဝာ ဥပာသကံ ခမာပေသိ။ သော ဥပာသကေန ‘‘ခမာမဟံ ဘန္တေ, သစေ မယ္ဟံ ဒောသော အတ္ထိ, ခမထ မေ’’တိ ပဋိခမာပိတော သတ္ထာရာ ဒိန္နဩဝာဒေ ဌတ္ဝာ ကတိပာဟေနေဝ သဟ ပဋိသမ္ဘိဒာဟိ အရဟတ္တံ ပာပုဏိ။

    Sudhammattheropi imaṃ ovādaṃ sutvā satthāraṃ vanditvā uṭṭhāyāsanā padakkhiṇaṃ katvā tena anudūtena bhikkhunā saddhiṃ gantvā upāsakassa cakkhupathe āpattiṃ paṭikaritvā upāsakaṃ khamāpesi. So upāsakena ‘‘khamāmahaṃ bhante, sace mayhaṃ doso atthi, khamatha me’’ti paṭikhamāpito satthārā dinnaovāde ṭhatvā katipāheneva saha paṭisambhidāhi arahattaṃ pāpuṇi.







    Related texts:



    တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / ဝိနယပိဋက • Vinayapiṭaka / စူဠဝဂ္ဂပာဠိ • Cūḷavaggapāḷi
    ၄. ပဋိသာရဏီယကမ္မံ • 4. Paṭisāraṇīyakammaṃ
    အဋ္ဌာရသဝတ္တံ • Aṭṭhārasavattaṃ

    အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / ဝိနယပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / စူဠဝဂ္ဂ-အဋ္ဌကထာ • Cūḷavagga-aṭṭhakathā / ပဋိသာရဏီယကမ္မကထာ • Paṭisāraṇīyakammakathā

    ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ဝဇိရဗုဒ္ဓိ-ဋီကာ • Vajirabuddhi-ṭīkā / အဓမ္မကမ္မဒ္ဝာဒသကကထာဝဏ္ဏနာ • Adhammakammadvādasakakathāvaṇṇanā

    ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ဝိမတိဝိနောဒနီ-ဋီကာ • Vimativinodanī-ṭīkā / နိယသ္သကမ္မကထာဒိဝဏ္ဏနာ • Niyassakammakathādivaṇṇanā

    ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ပာစိတ္ယာဒိယောဇနာပာဠိ • Pācityādiyojanāpāḷi / ၄. ပဋိသာရဏီယကမ္မကထာ • 4. Paṭisāraṇīyakammakathā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact