| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ปาจิตฺยาทิโยชนาปาฬิ • Pācityādiyojanāpāḷi |
๑๑๘. ปฎิสฺสวทุกฺกฎาปตฺติกถา
118. Paṭissavadukkaṭāpattikathā
๒๐๗. ปฎิสฺสเว อาปตฺติ ทุกฺกฎสฺสาติ เอตฺถ กิํ วสฺสาวาสปฎิสฺสุเตเยว ทุกฺกฎาปตฺติ โหตีติ อาห ‘‘น เกวล’’นฺติอาทิฯ เอตเสฺสวาติ วสฺสาวาสเสฺสวฯ เอวมาทินาปีติ ปิสโทฺท ‘‘ปฎิสฺสเว’’ติ เอตฺถ โยเชตโพฺพฯ ‘‘ปฎิสฺสเวปี’’ติ หิ อโตฺถฯ ตสฺส ตสฺสาติ กมฺมสฺสฯ ตญฺจ โขติ ตญฺจ ทุกฺกฎํ วิสํวาทนปจฺจยา โหตีติ โยชนาฯ ปฐมมฺปีติ ปิสโทฺท ‘‘ปจฺฉาปี’’ติ ปทํ สมฺปิเณฺฑติฯ ปฐมมฺปิ หิ ปาจิตฺติยํ, ปจฺฉาปิ ทุกฺกฎนฺติ อโตฺถฯ
207.Paṭissave āpatti dukkaṭassāti ettha kiṃ vassāvāsapaṭissuteyeva dukkaṭāpatti hotīti āha ‘‘na kevala’’ntiādi. Etassevāti vassāvāsasseva. Evamādināpīti pisaddo ‘‘paṭissave’’ti ettha yojetabbo. ‘‘Paṭissavepī’’ti hi attho. Tassa tassāti kammassa. Tañca khoti tañca dukkaṭaṃ visaṃvādanapaccayā hotīti yojanā. Paṭhamampīti pisaddo ‘‘pacchāpī’’ti padaṃ sampiṇḍeti. Paṭhamampi hi pācittiyaṃ, pacchāpi dukkaṭanti attho.
โส ตทเหว อกรณีโยติอาทีสุ เอวํ วินิจฺฉโย เวทิตโพฺพติ โยชนาฯ ปุริมิกา จ น ปญฺญายตีติ เอตฺถ ปุเร ภวา ปุริมา, สา เอว ปุริมิกา, ปาฎิปทติถีฯ นานาสีมาย ทฺวีสุ อาวาเสสุ วสฺสํ อุปคจฺฉนฺตสฺส ทุติเย ‘‘วสิสฺสามี’’ติ ปฐมาวาสสฺส อุปจารโต นิกฺขนฺตมเตฺต ปฐมเสนาสนคฺคาหสฺส ปสฺสมฺภนํ สนฺธาย วุตฺตํ ‘‘ปุริมิกา จ น ปญฺญายตี’’ติฯ อรุณํ อนุฎฺฐาเปตฺวาติ วสฺสํ อุปคมนวิหาเร อรุณํ อนุฎฺฐาเปตฺวาฯ ตทเหวาติ ตสฺมิํ วสฺสูปคมนอหนิ เอว, ปกฺกนฺตสฺสาปีติ สมฺพโนฺธฯ ปิสทฺทสฺส ครหตฺถํ ทเสฺสโนฺต อาห ‘‘โก ปน วาโท’’ติอาทิฯ อาลโยติ จิตฺตสฺส อลฺลียนํฯ อสติยาติ สติปมุเฎฺฐนฯ วสฺสํ น อุเปตีติ ‘‘อิมสฺมิํ วิหาเร อิมํ เตมาสํ วสฺสํ อุเปมี’’ติ (มหาว. อฎฺฐ. ๑๘๔) วจีเภทํ กตฺวา วสฺสํ น อุเปติฯ
So tadaheva akaraṇīyotiādīsu evaṃ vinicchayo veditabboti yojanā. Purimikā ca na paññāyatīti ettha pure bhavā purimā, sā eva purimikā, pāṭipadatithī. Nānāsīmāya dvīsu āvāsesu vassaṃ upagacchantassa dutiye ‘‘vasissāmī’’ti paṭhamāvāsassa upacārato nikkhantamatte paṭhamasenāsanaggāhassa passambhanaṃ sandhāya vuttaṃ ‘‘purimikā ca na paññāyatī’’ti. Aruṇaṃ anuṭṭhāpetvāti vassaṃ upagamanavihāre aruṇaṃ anuṭṭhāpetvā. Tadahevāti tasmiṃ vassūpagamanaahani eva, pakkantassāpīti sambandho. Pisaddassa garahatthaṃ dassento āha ‘‘ko pana vādo’’tiādi. Ālayoti cittassa allīyanaṃ. Asatiyāti satipamuṭṭhena. Vassaṃ na upetīti ‘‘imasmiṃ vihāre imaṃ temāsaṃ vassaṃ upemī’’ti (mahāva. aṭṭha. 184) vacībhedaṃ katvā vassaṃ na upeti.
สตฺตาหนฺติ สตฺตาเหน, อนาคตายาติ สมฺพโนฺธฯ นวมิโตติ ปุพฺพกตฺติกมาสสฺส ชุณฺหปกฺขนวมิโต, ปจฺฉิมกตฺติกมาสสฺส ชุณฺหปกฺขนวมิโต วาฯ มา วา อาคจฺฉตุ, อนาปตฺตีติ วสฺสํวุตฺถตฺตา มา วา อาคจฺฉตุ, อนาปตฺตีติ อโตฺถฯ
Sattāhanti sattāhena, anāgatāyāti sambandho. Navamitoti pubbakattikamāsassa juṇhapakkhanavamito, pacchimakattikamāsassa juṇhapakkhanavamito vā. Mā vā āgacchatu, anāpattīti vassaṃvutthattā mā vā āgacchatu, anāpattīti attho.
อิติ วสฺสูปนายิกกฺขนฺธกวณฺณนาย โยชนา สมตฺตาฯ
Iti vassūpanāyikakkhandhakavaṇṇanāya yojanā samattā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / วินยปิฎก • Vinayapiṭaka / มหาวคฺคปาฬิ • Mahāvaggapāḷi / ๑๑๘. ปฎิสฺสวทุกฺกฎาปตฺติ • 118. Paṭissavadukkaṭāpatti
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / วินยปิฎก (อฎฺฐกถา) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / มหาวคฺค-อฎฺฐกถา • Mahāvagga-aṭṭhakathā / อธมฺมิกกติกาทิกถา • Adhammikakatikādikathā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / สารตฺถทีปนี-ฎีกา • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ปฎิสฺสวทุกฺกฎาปตฺติกถาวณฺณนา • Paṭissavadukkaṭāpattikathāvaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วชิรพุทฺธิ-ฎีกา • Vajirabuddhi-ṭīkā / อธมฺมิกกติกาทิกถาวณฺณนา • Adhammikakatikādikathāvaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วิมติวิโนทนี-ฎีกา • Vimativinodanī-ṭīkā / อธมฺมิกกติกาทิกถาวณฺณนา • Adhammikakatikādikathāvaṇṇanā
