| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਸਿਕ੍ਖਾ-ਮੂਲਸਿਕ੍ਖਾ • Khuddasikkhā-mūlasikkhā |
੫. ਪਤ੍ਤਨਿਦ੍ਦੇਸવਣ੍ਣਨਾ
5. Pattaniddesavaṇṇanā
੬੦. ਇਦਾਨਿ ਭਾਜਨવਿਕਤਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਪਤ੍ਤੋ ਚਾ’’ਤਿ ਉਦ੍ਧਟਂ। ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਪਠਮਗਾਥਾ ਸੁવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ।
60. Idāni bhājanavikatiṃ dassetuṃ ‘‘patto cā’’ti uddhaṭaṃ. Ettha pana paṭhamagāthā suviññeyyā.
੬੧. ਦੁਤਿਯੇ ‘‘ਮਗਧਨਾਲ਼ਿਦ੍વਯਤਣ੍ਡੁਲਸਾਧਿਤ’’ਨ੍ਤਿ વਤ੍ਤਬ੍ਬੇ વਿਭਤ੍ਤਿਲੋਪਂ ਅਕਤ੍વਾ ਗਾਥਾਬਨ੍ਧਸੁਖਤ੍ਥਂ ‘‘ਮਗਧੇ ਨਾਲ਼ਿਦ੍વਯਤਣ੍ਡੁਲਸਾਧਿਤ’’ਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ, ਪਚਿਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਏਤ੍ਥ (ਪਾਰਾ॰ ੬੦੨; ਪਾਰਾ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੨.੬੦੨; ਕਙ੍ਖਾ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ਪਤ੍ਤਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ) ਮਗਧਨਾਲ਼ਿ ਨਾਮ ਅਡ੍ਢਤੇਰਸਪਲਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ। ਓਦਨਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸਬ੍ਬਪ੍ਪਕਾਰਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਅવਸ੍ਸਾવਿਤੋਦਨਂ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ। ਓਦਨਸ੍ਸ ਚਤੁਤ੍ਥਭਾਗਪ੍ਪਮਾਣਂ ਨਾਤਿਘਨਂ ਨਾਤਿਤਨੁਕਂ ਹਤ੍ਥਹਾਰਿਯਮੁਗ੍ਗਸੂਪਞ੍ਚ ਆਲੋਪਸ੍ਸ ਆਲੋਪਸ੍ਸ ਅਨੁਰੂਪਂ ਯਾવ ਚਰਿਮਕਾਲੋਪਪ੍ਪਹੋਨਕਂ ਮਚ੍ਛਮਂਸਾਦਿਬ੍ਯਞ੍ਜਨਞ੍ਚ ਯੋ ਪਤ੍ਤੋ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਸੋ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠੋ ਨਾਮਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਸਪ੍ਪਿਤੇਲਤਕ੍ਕਰਸਕਞ੍ਜਿਕਾਦੀਨਿ ਪਨ ਗਣਨੂਪਗਾਨਿ ਨ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਾਨਿ ਹਿ ਓਦਨਗਤਿਕਾਨੇવ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨੇવ ਹਾਪੇਤੁਂ, ਨ વਡ੍ਢੇਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿ। ਏવਮੇਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ ਸਚੇ ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਹੇਟ੍ਠਿਮਰਾਜਿਸਮਂ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਸੁਤ੍ਤੇਨ વਾ ਹੀਰੇਨ વਾ ਛਿਨ੍ਦਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸੁਤ੍ਤਸ੍ਸ વਾ ਹੀਰਸ੍ਸ વਾ ਹੇਟ੍ਠਿਮਨ੍ਤਂ ਫੁਸਤਿ, ਅਯਂ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠੋ ਨਾਮ ਪਤ੍ਤੋ। ਸਚੇ ਤਂ ਰਾਜਿਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਥੂਪੀਕਤਂ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਅਯਂ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠੋਮਕੋ ਨਾਮ ਪਤ੍ਤੋ। ਸਚੇ ਤਂ ਰਾਜਿਂ ਨ ਸਮ੍ਪਾਪੁਣਾਤਿ, ਅਨ੍ਤੋਗਤਮੇવ ਹੋਤਿ, ਅਯਂ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠੁਕ੍ਕਟ੍ਠੋ ਨਾਮ ਪਤ੍ਤੋ।
61. Dutiye ‘‘magadhanāḷidvayataṇḍulasādhita’’nti vattabbe vibhattilopaṃ akatvā gāthābandhasukhatthaṃ ‘‘magadhe nāḷidvayataṇḍulasādhita’’nti vuttaṃ, pacitanti attho. Ettha (pārā. 602; pārā. aṭṭha. 2.602; kaṅkhā. aṭṭha. pattasikkhāpadavaṇṇanā) magadhanāḷi nāma aḍḍhaterasapalaṃ gaṇhāti. Odananti ettha sabbappakārasampannaṃ avassāvitodanaṃ gahetabbaṃ. Odanassa catutthabhāgappamāṇaṃ nātighanaṃ nātitanukaṃ hatthahāriyamuggasūpañca ālopassa ālopassa anurūpaṃ yāva carimakālopappahonakaṃ macchamaṃsādibyañjanañca yo patto gaṇhāti, so ukkaṭṭho nāmāti attho. Sappitelatakkarasakañjikādīni pana gaṇanūpagāni na honti, tāni hi odanagatikāneva honti, neva hāpetuṃ, na vaḍḍhetuṃ sakkonti. Evametaṃ sabbaṃ pakkhittaṃ sace pattassa heṭṭhimarājisamaṃ tiṭṭhati, suttena vā hīrena vā chindantassa suttassa vā hīrassa vā heṭṭhimantaṃ phusati, ayaṃ ukkaṭṭho nāma patto. Sace taṃ rājiṃ atikkamitvā thūpīkataṃ tiṭṭhati, ayaṃ ukkaṭṭhomako nāma patto. Sace taṃ rājiṃ na sampāpuṇāti, antogatameva hoti, ayaṃ ukkaṭṭhukkaṭṭho nāma patto.
੬੨. ‘‘ਮਜ੍ਝਿਮੋ ਨਾਮ ਪਤ੍ਤੋ ਨਾਲ਼ਿਕੋਦਨਂ ਗਣ੍ਹਾਤੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਮਜ੍ਝਿਮੋ ਤਸ੍ਸੁਪਡ੍ਢੋ વਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਏਤ੍ਥਾਪਿ વੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਮਜ੍ਝਿਮੋ ਮਜ੍ਝਿਮੋਮਕੋ ਮਜ੍ਝਿਮੁਕ੍ਕਟ੍ਠੋਤਿ ਪਤ੍ਤਤ੍ਤਿਕਂ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ‘‘ਓਮਕੋ ਨਾਮ ਪਤ੍ਤੋ ਪਤ੍ਥੋਦਨਂ ਗਣ੍ਹਾਤੀ’’ਤਿ (ਪਾਰਾ॰ ੬੦੨) વਚਨਤੋ ‘‘ਤਤੋਪਡ੍ਢੋ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਮਗਧਨਾਲ਼ਿਯਾ ਉਪਡ੍ਢਨਾਲ਼ਿਕੋਦਨਞ੍ਚ ਤਦੂਪਿਯਂ ਸੂਪਂ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਞ੍ਚ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਸੋ ਓਮਕੋ ਨਾਮ। ਇਧਾਪਿ ਓਮਕੋ ਓਮਕੋਮਕੋ ਓਮਕੁਕ੍ਕਟ੍ਠੋਤਿ ਪਤ੍ਤਤ੍ਤਿਕਂ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਇਮੇਸੁ ਪਨ ਨવਸੁ ਪਤ੍ਤੇਸੁ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠੁਕ੍ਕਟ੍ਠੋ ਚ ਓਮਕੋਮਕੋ ਚ ਅਪਤ੍ਤੋ। ਏਤੇਸੁ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਸੇਸਾ ਸਤ੍ਤ ਪਤ੍ਤਾ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਾ, વਿਕਪ੍ਪੇਤਬ੍ਬਾ ਚਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
62. ‘‘Majjhimo nāma patto nāḷikodanaṃ gaṇhātī’’ti vuttattā ‘‘majjhimo tassupaḍḍho vā’’ti vuttaṃ. Etthāpi vuttappakārena majjhimo majjhimomako majjhimukkaṭṭhoti pattattikaṃ veditabbaṃ. ‘‘Omako nāma patto patthodanaṃ gaṇhātī’’ti (pārā. 602) vacanato ‘‘tatopaḍḍho’’ti vuttaṃ. Magadhanāḷiyā upaḍḍhanāḷikodanañca tadūpiyaṃ sūpaṃ byañjanañca gaṇhāti, so omako nāma. Idhāpi omako omakomako omakukkaṭṭhoti pattattikaṃ veditabbaṃ. Imesu pana navasu pattesu ukkaṭṭhukkaṭṭho ca omakomako ca apatto. Etesu adhiṭṭhātabbakiccaṃ natthi, sesā satta pattā adhiṭṭhātabbā, vikappetabbā cāti attho.
੬੩. ਅਤਿਰੇਕਪਤ੍ਤੋਤਿ (ਪਾਰਾ॰ ੬੦੧) ਅਨਧਿਟ੍ਠਿਤੋ ਅવਿਕਪ੍ਪਿਤੋ। ਸਕੋਤਿ ਸਸਨ੍ਤਕੋ। ਕਪ੍ਪੋਤਿ ਕਪ੍ਪਿਯੋ। ਅਯਮੇવੇਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖੇਪੋ – ਯੋ ਪਤ੍ਤੋ ਕਾਕਣਿਕਮਤ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਮੂਲਸ੍ਸ ਦਾਤਬ੍ਬਸ੍ਸ ਨਤ੍ਥਿਤਾਯ ਸਕੋ। ਅਯੋਪਤ੍ਤੋ ਪਞ੍ਚਹਿ ਪਾਕੇਹਿ ਮਤ੍ਤਿਕਾਪਤ੍ਤੋ ਦ੍વੀਹਿ ਪਾਕੇਹਿ ਪਕ੍ਕਤ੍ਤਾ ਕਪ੍ਪੋ। ਸੋ ਦਸਾਹਪਰਮਂ ਕਾਲਂ ਅਨਧਿਟ੍ਠਿਤੋ ਅવਿਕਪ੍ਪਿਤੋ ਧਾਰੇਯ੍ਯੋਤਿ।
63.Atirekapattoti (pārā. 601) anadhiṭṭhito avikappito. Sakoti sasantako. Kappoti kappiyo. Ayamevettha saṅkhepo – yo patto kākaṇikamattassāpi mūlassa dātabbassa natthitāya sako. Ayopatto pañcahi pākehi mattikāpatto dvīhi pākehi pakkattā kappo. So dasāhaparamaṃ kālaṃ anadhiṭṭhito avikappito dhāreyyoti.
੬੪. ਅਚ੍ਛੇਦਾਦਯੋ ਚੀવਰੇ વੁਤ੍ਤਪ੍ਪਭੇਦਾਯੇવ। ਛਿਦ੍ਦੇਨਾਤਿ (ਪਾਰਾ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੨.੬੦੮; ਕਙ੍ਖਾ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ਪਤ੍ਤਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ) ਏਤ੍ਥ ਯਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਮੁਖવਟ੍ਟਿਤੋ ਹੇਟ੍ਠਾ ਦ੍વਙ੍ਗੁਲਪ੍ਪਦੇਸੇ ਯੇਨ ਛਿਦ੍ਦੇਨ ਕਙ੍ਗੁਸਿਤ੍ਥਂ ਨਿਕ੍ਖਮਤਿ, ਤਤ੍ਤਕੇਨ ਛਿਦ੍ਦੇਨ ਭਿਜ੍ਜਤਿ। ਤਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਅਯਚੁਣ੍ਣਾਦੀਹਿ ਪਟਿਪਾਕਤਿਕੇ ਕਤੇ ਦਸਾਹਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਪੁਨ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਂ। ਪਤ੍ਤਾਧਿਟ੍ਠਾਨਮੁਜ੍ਝਤੀਤਿ ਪਤ੍ਤੋ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਉਜ੍ਝਤਿ।
64.Acchedādayo cīvare vuttappabhedāyeva. Chiddenāti (pārā. aṭṭha. 2.608; kaṅkhā. aṭṭha. pattasikkhāpadavaṇṇanā) ettha yassa pattassa mukhavaṭṭito heṭṭhā dvaṅgulappadese yena chiddena kaṅgusitthaṃ nikkhamati, tattakena chiddena bhijjati. Tasmiṃ pana ayacuṇṇādīhi paṭipākatike kate dasāhabbhantare puna adhiṭṭhātabbaṃ. Pattādhiṭṭhānamujjhatīti patto adhiṭṭhānaṃ ujjhati.
੬੫. ਇਦਾਨਿ ਪਰਿਹਰਣવਿਧਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਪਤ੍ਤਂ ਨ ਪਟਿਸਾਮੇਯ੍ਯ ਸੋਦਕ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ ਆਰਦ੍ਧਂ। ਸੋਦਕਂ (ਚੂਲ਼વ॰ ੨੫੪) ਪਤ੍ਤਂ ਨ ਪਟਿਸਾਮੇਯ੍ਯ, ਆਤਪੇ ਚ ਸੋਦਕਂ ਪਤ੍ਤਂ ਨ ਓਤਪੇਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ। ਨ ਨਿਦਹੇਤਿ ਨਿਰੁਦਕਂ ਕਤ੍વਾਪਿ ਅਤਿਕਾਲਂ ਨ ਨਿਦਹੇਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ। ਭੁਮ੍ਯਾਤਿ ਭੂਮਿਯਂ। ਨ ਠਪੇਤਿ ਤਟ੍ਟਿਕਾਚਮ੍ਮਖਣ੍ਡਾਦੀਸੁ ਯੇਨ ਕੇਨਚਿ ਅਨਤ੍ਥਤਾਯ ਪਂਸੁਸਕ੍ਖਰਮਿਸ੍ਸਾਯ ਭੂਮਿਯਾ ਨ ਠਪੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਨੋ ਚ ਲਗ੍ਗਯੇਤਿ ਏਤ੍ਥਪਿ ਨਾਗਦਨ੍ਤਾਦੀਸੁ (ਚੂਲ਼વ॰ ੨੫੪) ਯਤ੍ਥ ਕਤ੍ਥਚਿ ਲਗ੍ਗਨ੍ਤਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਕਟਮੇવ।
65. Idāni pariharaṇavidhiṃ dassetuṃ ‘‘pattaṃ na paṭisāmeyya sodaka’’ntiādi āraddhaṃ. Sodakaṃ (cūḷava. 254) pattaṃ na paṭisāmeyya, ātape ca sodakaṃ pattaṃ na otapeti adhippāyo. Na nidaheti nirudakaṃ katvāpi atikālaṃ na nidaheti adhippāyo. Bhumyāti bhūmiyaṃ. Na ṭhapeti taṭṭikācammakhaṇḍādīsu yena kenaci anatthatāya paṃsusakkharamissāya bhūmiyā na ṭhapeyyāti attho. No ca laggayeti etthapi nāgadantādīsu (cūḷava. 254) yattha katthaci laggantassa dukkaṭameva.
੬੬. ਮਿਡ੍ਢਨ੍ਤੇਤਿ (ਚੂਲ਼વ॰ ੨੫੪; ਚੂਲ਼વ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੨੫੪) ਮਿਡ੍ਢਪਰਿਯਨ੍ਤੇ। ਸਚੇ ਪਨ ਪਰਿવਤ੍ਤੇਤ੍વਾ ਤਤ੍ਥੇવ ਪਤਿਟ੍ਠਾਤਿ, ਏવਰੂਪਾਯ વਿਤ੍ਥਿਣ੍ਣਾਯ ਮਿਡ੍ਢਿਯਾ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰਪਰਿਚ੍ਛੇਦੇ ਠਪੇਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ, ਨ ਪਰਿਯਨ੍ਤੇ। ਪਰਿਭਣ੍ਡਨ੍ਤੇਤਿ ਬਾਹਿਰਪਸ੍ਸੇ ਕਤਾਯ ਤਨੁਕਮਿਡ੍ਢਿਯਾ ਅਨ੍ਤੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਅਙ੍ਕੇ વਾਤਿ (ਚੂਲ਼વ॰ ੨੫੪) ਦ੍વਿਨ੍ਨਂ ਊਰੂਨਂ ਮਜ੍ਝੇ। ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਅਂਸਬਦ੍ਧਕੇ ਅਂਸਕੂਟੇ ਲਗ੍ਗੇਤ੍વਾ ਅਙ੍ਕੇ ਠਪੇਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ, ਨ ਇਤਰਥਾ। ਆਤਪਤ੍ਤਕੇਤਿ ਛਤ੍ਤੇ। ਏਤ੍ਥ ਭਤ੍ਤਪੂਰੋਪਿ ਅਂਸਕੂਟੇ ਲਗ੍ਗਿਤਪਤ੍ਤੋਪਿ ਠਪੇਤੁਂ ਨ વਟ੍ਟਤਿ।
66.Miḍḍhanteti (cūḷava. 254; cūḷava. aṭṭha. 254) miḍḍhapariyante. Sace pana parivattetvā tattheva patiṭṭhāti, evarūpāya vitthiṇṇāya miḍḍhiyā abbhantaraparicchede ṭhapetuṃ vaṭṭati, na pariyante. Paribhaṇḍanteti bāhirapasse katāya tanukamiḍḍhiyā anteti attho. Aṅke vāti (cūḷava. 254) dvinnaṃ ūrūnaṃ majjhe. Ettha pana aṃsabaddhake aṃsakūṭe laggetvā aṅke ṭhapetuṃ vaṭṭati, na itarathā. Ātapattaketi chatte. Ettha bhattapūropi aṃsakūṭe laggitapattopi ṭhapetuṃ na vaṭṭati.
੬੭. ਉਚ੍ਛਿਟ੍ਠੋਦਕਂ (ਚੂਲ਼વ॰ ੨੫੫; ਚੂਲ਼વ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੨੫੫) ਨਾਮ ਮੁਖવਿਕ੍ਖਾਲਨੋਦਕਂ, ਤਂ ਪਤ੍ਤੇ ਨਿਟ੍ਠੁਭਿਤ੍વਾ ਪਤ੍ਤੇਨ ਨ ਨੀਹਰੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਚਲਕਞ੍ਚ ਅਟ੍ਠਿਕਞ੍ਚ ਚਲਕਟ੍ਠਿਕਂ। ਏਤੇਸੁ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਪਤ੍ਤੇਨ ਨੀਹਰਨ੍ਤਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਕਟਂ। ਪਤ੍ਤਂ ਪਟਿਗ੍ਗਹਂ ਕਤ੍વਾ ਹਤ੍ਥਂ ਧੋવਿਤੁਮ੍ਪਿ ਨ ਲਭਤਿ। ਹਤ੍ਥਧੋવਿਤવਤ੍ਥਧੋવਿਤਉਦਕਮ੍ਪਿ ਪਤ੍ਤੇ ਆਕਿਰਿਤ੍વਾ ਨੀਹਰਿਤੁਂ ਨ વਟ੍ਟਤਿ। ਅਨੁਚ੍ਛਿਟ੍ਠਪਤ੍ਤਂ ਉਚ੍ਛਿਟ੍ਠਹਤ੍ਥੇਨ ਗਹੇਤੁਮ੍ਪਿ ਨ વਟ੍ਟਤਿ। ਹਤ੍ਥਂ ਪਨ ਬਹਿ ਧੋવਿਤ੍વਾ ਗਹੇਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ। ਮਚ੍ਛਮਂਸਫਲਾਫਲਾਦੀਨਿ ਖਾਦਨ੍ਤੋ ਯਂ ਮੁਖੇਨ ਲੁਞ੍ਚਿਤ੍વਾ ਲੁਞ੍ਚਿਤ੍વਾ ਖਾਦਤਿ, ਤਂ વਾ ਤੇਸਂ ਅਟ੍ਠਿਆਦਿਕਂ વਾ ਮੁਖਤੋ ਨੀਹਟਂ ਪੁਨ ਅਖਾਦਿਤੁਕਾਮੋ ਛਡ੍ਡੇਤੁਕਾਮੋ ਪਤ੍ਤੇ ਠਪੇਤੁਂ ਨ ਲਭਤਿ। ਸਿਙ੍ਗਿવੇਰਨਾਲ਼ਿਕੇਰਖਣ੍ਡਾਦੀਨਿ ਖਾਦਨ੍ਤੇਹਿ ਡਂਸਿਤ੍વਾ ਡਂਸਿਤ੍વਾ ਪੁਨ ਠਪੇਤੁਂ ਲਭਤਿ। ‘‘ਨ ਭਿਕ੍ਖવੇ ਪਤ੍ਤਹਤ੍ਥੇਨ ਕવਾਟਂ ਪਣਾਮੇਤਬ੍ਬਂ, ਯੋ ਪਣਾਮੇਯ੍ਯ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’’ਤਿ (ਚੂਲ਼વ॰ ੨੫੫) વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਯੇਨ ਕੇਨਚਿ ਸਰੀਰਾવਯવੇਨ ਪਤ੍ਤਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਠਿਤੋ ਯੇਨ ਕੇਨਚਿ ਸਰੀਰਾવਯવੇਨ ਕવਾਟਂ ਪਣਾਮੇਤੁਂ ਨ ਲਭਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਪਤ੍ਤਹਤ੍ਥੋવਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਅਂਸਕੂਟੇ ਲਗ੍ਗਿਤ੍વਾ ਠਿਤਸ੍ਸ વਟ੍ਟਤਿ।
67.Ucchiṭṭhodakaṃ (cūḷava. 255; cūḷava. aṭṭha. 255) nāma mukhavikkhālanodakaṃ, taṃ patte niṭṭhubhitvā pattena na nīhareyyāti attho. Calakañca aṭṭhikañca calakaṭṭhikaṃ. Etesu yaṃ kiñci pattena nīharantassa dukkaṭaṃ. Pattaṃ paṭiggahaṃ katvā hatthaṃ dhovitumpi na labhati. Hatthadhovitavatthadhovitaudakampi patte ākiritvā nīharituṃ na vaṭṭati. Anucchiṭṭhapattaṃ ucchiṭṭhahatthena gahetumpi na vaṭṭati. Hatthaṃ pana bahi dhovitvā gahetuṃ vaṭṭati. Macchamaṃsaphalāphalādīni khādanto yaṃ mukhena luñcitvā luñcitvā khādati, taṃ vā tesaṃ aṭṭhiādikaṃ vā mukhato nīhaṭaṃ puna akhāditukāmo chaḍḍetukāmo patte ṭhapetuṃ na labhati. Siṅgiveranāḷikerakhaṇḍādīni khādantehi ḍaṃsitvā ḍaṃsitvā puna ṭhapetuṃ labhati. ‘‘Na bhikkhave pattahatthena kavāṭaṃ paṇāmetabbaṃ, yo paṇāmeyya, āpatti dukkaṭassā’’ti (cūḷava. 255) vuttattā yena kenaci sarīrāvayavena pattaṃ gahetvā ṭhito yena kenaci sarīrāvayavena kavāṭaṃ paṇāmetuṃ na labhati, tasmā ‘‘pattahatthovā’’ti vuttaṃ. Aṃsakūṭe laggitvā ṭhitassa vaṭṭati.
੬੮. ਭੂਮਿਆਧਾਰਕੇਤਿ ਏਤ੍ਥ ਦਨ੍ਤવਲ੍ਲਿવੇਤ੍ਤવਾਕਾਦੀਹਿ ਕਤੇ વਲਯਾਧਾਰਕੇ। ਦਾਰੁਦਣ੍ਡਾਧਾਰੇਤਿ ਏਕਦਾਰੁਨਾ ਕਤਆਧਾਰਕੇ ਚ ਬਹੂਹਿ ਦਣ੍ਡੇਹਿ ਕਤਆਧਾਰਕੇ ਚਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਤਿਦਣ੍ਡੇ ਨ વਟ੍ਟਤਿ। ਏਤੇਸੁ ਪਨ ਸੁਸਜ੍ਜਿਤੇਸੁ ਏਕਂ ਪਤ੍ਤਂ ਠਪੇਤ੍વਾવ ਤਸ੍ਸੁਪਰਿ ਏਕਂ ਠਪੇਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ, ਤਯੋ ਪਨ ਨ વਟ੍ਟਨ੍ਤਿ। ਏਕਂ ਨਿਕ੍ਕੁਜ੍ਜਿਤ੍વਾવ ਭੂਮਿਯਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਭੂਮਿਯਂ ਕਟਸਾਰਕਾਦੀਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਪਤ੍ਥਰਿਤ੍વਾ ਤਸ੍ਸੁਪਰਿ ਨਿਕ੍ਕੁਜ੍ਜਿਤ੍વਾ વਾ ਉਕ੍ਕੁਜ੍ਜਿਤ੍વਾ વਾ ਏਕਂ ਠਪੇਯ੍ਯ, ਦ੍વੇ ਠਪੇਤੁਂ ਨ વਟ੍ਟਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ। ਦ੍વੇ ਪਨ ਠਪੇਨ੍ਤੇਨ ਉਪਰਿ ਠਪਿਤਪਤ੍ਤਂ ਏਕੇਨ ਪਸ੍ਸੇਨ ਭੂਮਿਯਂ ਫੁਸਾਪੇਤ੍વਾ ਠਪੇਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀਤਿ વਦਨ੍ਤਿ।
68.Bhūmiādhāraketi ettha dantavallivettavākādīhi kate valayādhārake. Dārudaṇḍādhāreti ekadārunā kataādhārake ca bahūhi daṇḍehi kataādhārake cāti attho. Tidaṇḍe na vaṭṭati. Etesu pana susajjitesu ekaṃ pattaṃ ṭhapetvāva tassupari ekaṃ ṭhapetuṃ vaṭṭati, tayo pana na vaṭṭanti. Ekaṃ nikkujjitvāva bhūmiyanti ettha bhūmiyaṃ kaṭasārakādīsu aññataraṃ pattharitvā tassupari nikkujjitvā vā ukkujjitvā vā ekaṃ ṭhapeyya, dve ṭhapetuṃ na vaṭṭatīti adhippāyo. Dve pana ṭhapentena upari ṭhapitapattaṃ ekena passena bhūmiyaṃ phusāpetvā ṭhapetuṃ vaṭṭatīti vadanti.
੬੯-੭੦. ਇਦਾਨਿ ਅਕਪ੍ਪਿਯਪਤ੍ਤੇ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਦਾਰੁਰੂਪਿਯਸੋવਣ੍ਣਾ’’ਤਿਆਦਿ ਆਰਦ੍ਧਂ। ਤਤ੍ਥ ਮਣਿવੇਲ਼ੁਰਿਯਾਮਯਾਤਿ (ਚੂਲ਼વ॰ ੨੫੨; ਚੂਲ਼વ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੨੫੨) ਮਣੀਤਿ ਇਨ੍ਦਨੀਲਕਬਰਕਤਾਦਿ। ਸਚੇ ਗਹਟ੍ਠਾ ਭਤ੍ਤਗ੍ਗੇ ਸੁવਣ੍ਣਰੂਪਿਯਤਟ੍ਟਕਾਦੀਸੁ ਸੂਪਬ੍ਯਞ੍ਜਨਂ ਕਤ੍વਾ ਉਪਨਾਮੇਨ੍ਤਿ, ਆਮਸਿਤੁਮ੍ਪਿ ਨ વਟ੍ਟਤਿ। ਘਟਿਕਟਾਹਜਾ (ਚੂਲ਼વ॰ ੨੫੫; ਚੂਲ਼વ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੨੫੫) ਚ ਤੁਮ੍ਬਕਟਾਹਜਾ ਚ ਘਟਿਤੁਮ੍ਬਕਟਾਹਜਾ। ਏਤ੍ਥ ਤੁਮ੍ਬਕਟਾਹਜਾਨਾਮ ਅਲਾਬੁ। ਪਤ੍ਤવਿਨਿਚ੍ਛਯੋ।
69-70. Idāni akappiyapatte dassetuṃ ‘‘dārurūpiyasovaṇṇā’’tiādi āraddhaṃ. Tattha maṇiveḷuriyāmayāti (cūḷava. 252; cūḷava. aṭṭha. 252) maṇīti indanīlakabarakatādi. Sace gahaṭṭhā bhattagge suvaṇṇarūpiyataṭṭakādīsu sūpabyañjanaṃ katvā upanāmenti, āmasitumpi na vaṭṭati. Ghaṭikaṭāhajā (cūḷava. 255; cūḷava. aṭṭha. 255) ca tumbakaṭāhajā ca ghaṭitumbakaṭāhajā. Ettha tumbakaṭāhajānāma alābu. Pattavinicchayo.
ਪਤ੍ਤਨਿਦ੍ਦੇਸવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Pattaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
