| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / กงฺขาวิตรณี-ปุราณ-ฎีกา • Kaṅkhāvitaraṇī-purāṇa-ṭīkā |
๓. ปตฺตวโคฺค
3. Pattavaggo
๑. ปตฺตสิกฺขาปทวณฺณนา
1. Pattasikkhāpadavaṇṇanā
เทฺว อปตฺตา, ตสฺมา เอเต ภาชนปริโภเคน ปริภุญฺชิตพฺพา, นอธิฎฺฐานูปคานวิกปฺปนูปคตาติ อโตฺถติ จฯ สมณสารุเปฺปน ปกฺกนฺติ อโยปโตฺต ปญฺจหิ ปาเกหิ ปโกฺก โหติ, มตฺติกาปโตฺต ทฺวีหิฯ ‘‘ภิกฺขุนิยา ปตฺตสนฺนิจฺจยสฺส วาริตตฺตา (วชิร. ฎี. ปาราชิก ๖๐๒) ภิกฺขุสฺสปิ ตํ ‘อนนุรูป’นฺติ กตฺวา ‘ปุราณปตฺตํ ปจฺจุทฺธริตฺวา’ติ วุตฺต’’นฺติ จ ลิขิตํ, ตํ น ยุตฺตํ ปาฬิยํ ‘‘สนฺนิจฺจยํ กเรยฺยาติ อนธิฎฺฐิโต อวิกปฺปิโต’’ติ (ปาจิ. ๗๓๕) วุตฺตตฺตาฯ โส หิ กถินกฺขนฺธเก (มหาว. ๓๐๖ อาทโย) นิจฺจยสนฺนิธิ วิย เอโกปิ ปุนทิวเส ‘‘สนฺนิจฺจโย’’ติ วุจฺจติฯ อนนฺตรสิกฺขาปเท ปน ‘‘ทุติโย วาริโต’’ติ อธิฎฺฐานํ นิยตํฯ ตสฺมา เทฺว ปเตฺต อธิฎฺฐาตุํ น ลภติฯ สเจ เอกโต อธิฎฺฐาติ, เทฺวปิ อนธิฎฺฐิตา โหนฺติฯ วิสุํ วิสุํ อธิฎฺฐาติ, ทุติโย อนธิฎฺฐิโตฯ วิกเปฺปตุํ ปน พหูปิ ลภติฯ กากณิกมตฺตมฺปีติ เอตฺถ ปิ-กาโร ‘‘เอกปากมฺปิ ชเนตี’’ติ ปากํ สมฺปิเณฺฑติฯ อถ วา สเจ เอกปาเกเนว สารุโปฺป, วฎฺฎตีติ ปากปริมาณํ น วุตฺตนฺติ คเหตพฺพํฯ อปตฺตตฺตา อธิฎฺฐานูปโค น โหติฯ อปจฺจุทฺธรเนฺตน วิกเปฺปตโพฺพติ ปุราณปตฺตํ อปจฺจุทฺธรเนฺตน โส ปโตฺต วิกเปฺปตโพฺพติ อโตฺถติ ลิขิตํฯ
Dve apattā, tasmā ete bhājanaparibhogena paribhuñjitabbā, naadhiṭṭhānūpagānavikappanūpagatāti atthoti ca. Samaṇasāruppena pakkanti ayopatto pañcahi pākehi pakko hoti, mattikāpatto dvīhi. ‘‘Bhikkhuniyā pattasanniccayassa vāritattā (vajira. ṭī. pārājika 602) bhikkhussapi taṃ ‘ananurūpa’nti katvā ‘purāṇapattaṃ paccuddharitvā’ti vutta’’nti ca likhitaṃ, taṃ na yuttaṃ pāḷiyaṃ ‘‘sanniccayaṃ kareyyāti anadhiṭṭhito avikappito’’ti (pāci. 735) vuttattā. So hi kathinakkhandhake (mahāva. 306 ādayo) niccayasannidhi viya ekopi punadivase ‘‘sanniccayo’’ti vuccati. Anantarasikkhāpade pana ‘‘dutiyo vārito’’ti adhiṭṭhānaṃ niyataṃ. Tasmā dve patte adhiṭṭhātuṃ na labhati. Sace ekato adhiṭṭhāti, dvepi anadhiṭṭhitā honti. Visuṃ visuṃ adhiṭṭhāti, dutiyo anadhiṭṭhito. Vikappetuṃ pana bahūpi labhati. Kākaṇikamattampīti ettha pi-kāro ‘‘ekapākampi janetī’’ti pākaṃ sampiṇḍeti. Atha vā sace ekapākeneva sāruppo, vaṭṭatīti pākaparimāṇaṃ na vuttanti gahetabbaṃ. Apattattā adhiṭṭhānūpagona hoti. Apaccuddharantena vikappetabboti purāṇapattaṃ apaccuddharantena so patto vikappetabboti atthoti likhitaṃ.
ปตฺตสิกฺขาปทวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Pattasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
