Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ဝိမတိဝိနောဒနီ-ဋီကာ • Vimativinodanī-ṭīkā |
၃. ပတ္တဝဂ္ဂော
3. Pattavaggo
၁. ပတ္တသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
1. Pattasikkhāpadavaṇṇanā
၆၀၂. တတိယဝဂ္ဂသ္သ ပဌမေ အဍ္ဎတေရသပလာတိ မာဂဓိကာယ မာနတုလာယ အဍ္ဎတေရသပလပရိမိတံ ဥဒကံ ဂဏ္ဟန္တံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ, တထာ ပရိမိတံ ယဝမာသာဒိံ ဂဏ္ဟန္တိံ သန္ဓာယာတိ ကေစိ။ အာစရိယဓမ္မပာလတ္ထေရေန ပန ‘‘ပကတိစတုမုဋ္ဌိကံ ကုဍုဝံ, စတုကုဍုဝံ နာဠိ, တာယ နာဠိယာ သောဠသ နာဠိယော ဒောဏံ, တံ ပန မဂဓနာဠိယာ ဒ္ဝာဒသ နာဠိယော ဟောန္တီတိ ဝဒန္တီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဒမိဠနာဠီတိ ပုရာဏနာဠိံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ သာ စ စတုမုဋ္ဌိကေဟိ ကုဍုဝေဟိ အဋ္ဌ ကုဍုဝာ, တာယ နာဠိယာ ဒ္ဝေ နာဠိယော မဂဓနာဠိံ ဂဏ္ဟာတိ။ ပုရာဏာ ပန ‘‘သီဟဠနာဠိ တိသ္သော နာဠိယော ဂဏ္ဟာတီ’’တိ ဝဒန္တိ, တေသံ မတေန မဂဓနာဠိ ဣဒာနိ ပဝတ္တမာနာယ စတုကုဍုဝာယ ဒမိဠနာဠိယာ စတုနာဠိကာ ဟောတိ, တတော မဂဓနာဠိတော ဥပဍ္ဎဉ္စ ပုရာဏဒမိဠနာဠိသင္ခာတံ ပတ္ထံ နာမ ဟောတိ, ဧတေန စ ‘‘ဩမကော နာမ ပတ္တော ပတ္ထောဒနံ ဂဏ္ဟာတီ’’တိ ပာဠိဝစနဉ္စ သမေတိ, လောကိယေဟိပိ –
602. Tatiyavaggassa paṭhame aḍḍhaterasapalāti māgadhikāya mānatulāya aḍḍhaterasapalaparimitaṃ udakaṃ gaṇhantaṃ sandhāya vuttaṃ, tathā parimitaṃ yavamāsādiṃ gaṇhantiṃ sandhāyāti keci. Ācariyadhammapālattherena pana ‘‘pakaticatumuṭṭhikaṃ kuḍuvaṃ, catukuḍuvaṃ nāḷi, tāya nāḷiyā soḷasa nāḷiyo doṇaṃ, taṃ pana magadhanāḷiyā dvādasa nāḷiyo hontīti vadantī’’ti vuttaṃ. Damiḷanāḷīti purāṇanāḷiṃ sandhāya vuttaṃ. Sā ca catumuṭṭhikehi kuḍuvehi aṭṭha kuḍuvā, tāya nāḷiyā dve nāḷiyo magadhanāḷiṃ gaṇhāti. Purāṇā pana ‘‘sīhaḷanāḷi tisso nāḷiyo gaṇhātī’’ti vadanti, tesaṃ matena magadhanāḷi idāni pavattamānāya catukuḍuvāya damiḷanāḷiyā catunāḷikā hoti, tato magadhanāḷito upaḍḍhañca purāṇadamiḷanāḷisaṅkhātaṃ patthaṃ nāma hoti, etena ca ‘‘omako nāma patto patthodanaṃ gaṇhātī’’ti pāḷivacanañca sameti, lokiyehipi –
‘‘လောကိယံ မဂဓဉ္စေတိ၊ ပတ္ထဒ္ဝယမုဒာဟဋံ။
‘‘Lokiyaṃ magadhañceti, patthadvayamudāhaṭaṃ;
လောကိယံ သောဠသပလံ၊ မာဂဓံ ဒိဂုဏံ မတ’’န္တိ။ –
Lokiyaṃ soḷasapalaṃ, māgadhaṃ diguṇaṃ mata’’nti. –
ဧဝံ လောကေ နာဠိယာ မဂဓနာဠိ ဒိဂုဏာတိ ဒသ္သိတာ, ဧဝဉ္စ ဂယ္ဟမာနေ ဩမကပတ္တသ္သ စ ယာပနမတ္တောဒနဂာဟိကာ စ သိဒ္ဓာ ဟောတိ။ န ဟိ သက္ကာ အဋ္ဌကုဍုဝတော ဦနောဒနဂာဟိနာ ပတ္တေန အထူပီကတံ ပိဏ္ဍပာတံ ပရိယေသိတ္ဝာ ယာပေတုံ။ တေနေဝ ဝေရဉ္ဇကဏ္ဍဋ္ဌကထာယံ ‘‘ပတ္ထော နာမ နာဠိမတ္တံ ဟောတိ ဧကသ္သ ပုရိသသ္သ အလံ ယာပနာယ။ ဝုတ္တမ္ပိ ဟေတံ ‘ပတ္ထောဒနော နာလမယံ ဒုဝိန္န’’’န္တိ (ဇာ. ၂.၂၁.၁၉၂) ဝုတ္တံ, ‘‘ဧကေကသ္သ ဒ္ဝိန္နံ တိဏ္ဏံ ပဟောတီ’’တိ စ အာဂဟံ, တသ္မာ ဣဓ ဝုတ္တနယာနုသာရေနေဝ ဂဟေတဗ္ဗံ။
Evaṃ loke nāḷiyā magadhanāḷi diguṇāti dassitā, evañca gayhamāne omakapattassa ca yāpanamattodanagāhikā ca siddhā hoti. Na hi sakkā aṭṭhakuḍuvato ūnodanagāhinā pattena athūpīkataṃ piṇḍapātaṃ pariyesitvā yāpetuṃ. Teneva verañjakaṇḍaṭṭhakathāyaṃ ‘‘pattho nāma nāḷimattaṃ hoti ekassa purisassa alaṃ yāpanāya. Vuttampi hetaṃ ‘patthodano nālamayaṃ duvinna’’’nti (jā. 2.21.192) vuttaṃ, ‘‘ekekassa dvinnaṃ tiṇṇaṃ pahotī’’ti ca āgahaṃ, tasmā idha vuttanayānusāreneva gahetabbaṃ.
အာလောပသ္သ အနုရူပန္တိ ဧတ္ထ ‘‘ဗ္ယဉ္ဇနသ္သ မတ္တာ နာမ ဩဒနတော စတုတ္ထဘာဂော’’တိ (မ. နိ. အဋ္ဌ. ၂.၃၈၇) ဗ္ရဟ္မာယုသုတ္တဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တတ္တာ အာလောပသ္သ စတုတ္ထဘာဂမေဝ ဗ္ယဉ္ဇနံ အနုရူပန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဩဒနဂတိကာနေဝာတိ ဩဒနသ္သ အန္တော ဧဝ ပဝိသနသီလာနိ သိယုံ, အတ္တနော ဩကာသံ န ဂဝေသန္တီတိ အတ္ထော။ နာမမတ္တေတိ ‘‘မဇ္ဈိမော ပတ္တော မဇ္ဈိမောမကော’’တိအာဒိနာမမတ္တေ။
Ālopassaanurūpanti ettha ‘‘byañjanassa mattā nāma odanato catutthabhāgo’’ti (ma. ni. aṭṭha. 2.387) brahmāyusuttaṭṭhakathāyaṃ vuttattā ālopassa catutthabhāgameva byañjanaṃ anurūpanti daṭṭhabbaṃ. Odanagatikānevāti odanassa anto eva pavisanasīlāni siyuṃ, attano okāsaṃ na gavesantīti attho. Nāmamatteti ‘‘majjhimo patto majjhimomako’’tiādināmamatte.
၆၀၇-၈. ဧဝံ ပယောဂေ ပယောဂေတိ ပရိယောသာနာလောပဇ္ဈောဟရဏပယောဂေ ပယောဂေ, အာလောပေ အာလောပေတိ အတ္ထော။ ကတ္ဝာတိ ပာကပရိယောသာနံ ကတ္ဝာ။ ပစိတ္ဝာ ဌပေသ္သာမီတိ ကာဠဝဏ္ဏပာကံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ဆိဒ္ဒန္တိ မုခဝဋ္ဋိတော ဒ္ဝင္ဂုလသ္သ ဟေဋ္ဌာဆိဒ္ဒံ ဝုတ္တံ။ သေသံ ပဌမကထိနေ ဝုတ္တနယမေဝ။
607-8.Evaṃ payoge payogeti pariyosānālopajjhoharaṇapayoge payoge, ālope ālopeti attho. Katvāti pākapariyosānaṃ katvā. Pacitvā ṭhapessāmīti kāḷavaṇṇapākaṃ sandhāya vuttaṃ. Chiddanti mukhavaṭṭito dvaṅgulassa heṭṭhāchiddaṃ vuttaṃ. Sesaṃ paṭhamakathine vuttanayameva.
ပတ္တသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Pattasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / ဝိနယပိဋက • Vinayapiṭaka / မဟာဝိဘင္ဂ • Mahāvibhaṅga / ၁. ပတ္တသိက္ခာပဒံ • 1. Pattasikkhāpadaṃ
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / ဝိနယပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / မဟာဝိဘင္ဂ-အဋ္ဌကထာ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ၁. ပတ္တသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ • 1. Pattasikkhāpadavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / သာရတ္ထဒီပနီ-ဋီကာ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ၁. ပတ္တသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ • 1. Pattasikkhāpadavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ဝဇိရဗုဒ္ဓိ-ဋီကာ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ၁. ပတ္တသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ • 1. Pattasikkhāpadavaṇṇanā