| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ವಿಮತಿವಿನೋದನೀ-ಟೀಕಾ • Vimativinodanī-ṭīkā |
೩. ಪತ್ತವಗ್ಗೋ
3. Pattavaggo
೧. ಪತ್ತಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ
1. Pattasikkhāpadavaṇṇanā
೬೦೨. ತತಿಯವಗ್ಗಸ್ಸ ಪಠಮೇ ಅಡ್ಢತೇರಸಪಲಾತಿ ಮಾಗಧಿಕಾಯ ಮಾನತುಲಾಯ ಅಡ್ಢತೇರಸಪಲಪರಿಮಿತಂ ಉದಕಂ ಗಣ್ಹನ್ತಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ, ತಥಾ ಪರಿಮಿತಂ ಯವಮಾಸಾದಿಂ ಗಣ್ಹನ್ತಿಂ ಸನ್ಧಾಯಾತಿ ಕೇಚಿ। ಆಚರಿಯಧಮ್ಮಪಾಲತ್ಥೇರೇನ ಪನ ‘‘ಪಕತಿಚತುಮುಟ್ಠಿಕಂ ಕುಡುವಂ, ಚತುಕುಡುವಂ ನಾಳಿ, ತಾಯ ನಾಳಿಯಾ ಸೋಳಸ ನಾಳಿಯೋ ದೋಣಂ, ತಂ ಪನ ಮಗಧನಾಳಿಯಾ ದ್ವಾದಸ ನಾಳಿಯೋ ಹೋನ್ತೀತಿ ವದನ್ತೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ದಮಿಳನಾಳೀತಿ ಪುರಾಣನಾಳಿಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ। ಸಾ ಚ ಚತುಮುಟ್ಠಿಕೇಹಿ ಕುಡುವೇಹಿ ಅಟ್ಠ ಕುಡುವಾ, ತಾಯ ನಾಳಿಯಾ ದ್ವೇ ನಾಳಿಯೋ ಮಗಧನಾಳಿಂ ಗಣ್ಹಾತಿ। ಪುರಾಣಾ ಪನ ‘‘ಸೀಹಳನಾಳಿ ತಿಸ್ಸೋ ನಾಳಿಯೋ ಗಣ್ಹಾತೀ’’ತಿ ವದನ್ತಿ, ತೇಸಂ ಮತೇನ ಮಗಧನಾಳಿ ಇದಾನಿ ಪವತ್ತಮಾನಾಯ ಚತುಕುಡುವಾಯ ದಮಿಳನಾಳಿಯಾ ಚತುನಾಳಿಕಾ ಹೋತಿ, ತತೋ ಮಗಧನಾಳಿತೋ ಉಪಡ್ಢಞ್ಚ ಪುರಾಣದಮಿಳನಾಳಿಸಙ್ಖಾತಂ ಪತ್ಥಂ ನಾಮ ಹೋತಿ, ಏತೇನ ಚ ‘‘ಓಮಕೋ ನಾಮ ಪತ್ತೋ ಪತ್ಥೋದನಂ ಗಣ್ಹಾತೀ’’ತಿ ಪಾಳಿವಚನಞ್ಚ ಸಮೇತಿ, ಲೋಕಿಯೇಹಿಪಿ –
602. Tatiyavaggassa paṭhame aḍḍhaterasapalāti māgadhikāya mānatulāya aḍḍhaterasapalaparimitaṃ udakaṃ gaṇhantaṃ sandhāya vuttaṃ, tathā parimitaṃ yavamāsādiṃ gaṇhantiṃ sandhāyāti keci. Ācariyadhammapālattherena pana ‘‘pakaticatumuṭṭhikaṃ kuḍuvaṃ, catukuḍuvaṃ nāḷi, tāya nāḷiyā soḷasa nāḷiyo doṇaṃ, taṃ pana magadhanāḷiyā dvādasa nāḷiyo hontīti vadantī’’ti vuttaṃ. Damiḷanāḷīti purāṇanāḷiṃ sandhāya vuttaṃ. Sā ca catumuṭṭhikehi kuḍuvehi aṭṭha kuḍuvā, tāya nāḷiyā dve nāḷiyo magadhanāḷiṃ gaṇhāti. Purāṇā pana ‘‘sīhaḷanāḷi tisso nāḷiyo gaṇhātī’’ti vadanti, tesaṃ matena magadhanāḷi idāni pavattamānāya catukuḍuvāya damiḷanāḷiyā catunāḷikā hoti, tato magadhanāḷito upaḍḍhañca purāṇadamiḷanāḷisaṅkhātaṃ patthaṃ nāma hoti, etena ca ‘‘omako nāma patto patthodanaṃ gaṇhātī’’ti pāḷivacanañca sameti, lokiyehipi –
‘‘ಲೋಕಿಯಂ ಮಗಧಞ್ಚೇತಿ, ಪತ್ಥದ್ವಯಮುದಾಹಟಂ।
‘‘Lokiyaṃ magadhañceti, patthadvayamudāhaṭaṃ;
ಲೋಕಿಯಂ ಸೋಳಸಪಲಂ, ಮಾಗಧಂ ದಿಗುಣಂ ಮತ’’ನ್ತಿ॥ –
Lokiyaṃ soḷasapalaṃ, māgadhaṃ diguṇaṃ mata’’nti. –
ಏವಂ ಲೋಕೇ ನಾಳಿಯಾ ಮಗಧನಾಳಿ ದಿಗುಣಾತಿ ದಸ್ಸಿತಾ, ಏವಞ್ಚ ಗಯ್ಹಮಾನೇ ಓಮಕಪತ್ತಸ್ಸ ಚ ಯಾಪನಮತ್ತೋದನಗಾಹಿಕಾ ಚ ಸಿದ್ಧಾ ಹೋತಿ। ನ ಹಿ ಸಕ್ಕಾ ಅಟ್ಠಕುಡುವತೋ ಊನೋದನಗಾಹಿನಾ ಪತ್ತೇನ ಅಥೂಪೀಕತಂ ಪಿಣ್ಡಪಾತಂ ಪರಿಯೇಸಿತ್ವಾ ಯಾಪೇತುಂ। ತೇನೇವ ವೇರಞ್ಜಕಣ್ಡಟ್ಠಕಥಾಯಂ ‘‘ಪತ್ಥೋ ನಾಮ ನಾಳಿಮತ್ತಂ ಹೋತಿ ಏಕಸ್ಸ ಪುರಿಸಸ್ಸ ಅಲಂ ಯಾಪನಾಯ। ವುತ್ತಮ್ಪಿ ಹೇತಂ ‘ಪತ್ಥೋದನೋ ನಾಲಮಯಂ ದುವಿನ್ನ’’’ನ್ತಿ (ಜಾ॰ ೨.೨೧.೧೯೨) ವುತ್ತಂ, ‘‘ಏಕೇಕಸ್ಸ ದ್ವಿನ್ನಂ ತಿಣ್ಣಂ ಪಹೋತೀ’’ತಿ ಚ ಆಗಹಂ, ತಸ್ಮಾ ಇಧ ವುತ್ತನಯಾನುಸಾರೇನೇವ ಗಹೇತಬ್ಬಂ।
Evaṃ loke nāḷiyā magadhanāḷi diguṇāti dassitā, evañca gayhamāne omakapattassa ca yāpanamattodanagāhikā ca siddhā hoti. Na hi sakkā aṭṭhakuḍuvato ūnodanagāhinā pattena athūpīkataṃ piṇḍapātaṃ pariyesitvā yāpetuṃ. Teneva verañjakaṇḍaṭṭhakathāyaṃ ‘‘pattho nāma nāḷimattaṃ hoti ekassa purisassa alaṃ yāpanāya. Vuttampi hetaṃ ‘patthodano nālamayaṃ duvinna’’’nti (jā. 2.21.192) vuttaṃ, ‘‘ekekassa dvinnaṃ tiṇṇaṃ pahotī’’ti ca āgahaṃ, tasmā idha vuttanayānusāreneva gahetabbaṃ.
ಆಲೋಪಸ್ಸ ಅನುರೂಪನ್ತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಬ್ಯಞ್ಜನಸ್ಸ ಮತ್ತಾ ನಾಮ ಓದನತೋ ಚತುತ್ಥಭಾಗೋ’’ತಿ (ಮ॰ ನಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨.೩೮೭) ಬ್ರಹ್ಮಾಯುಸುತ್ತಟ್ಠಕಥಾಯಂ ವುತ್ತತ್ತಾ ಆಲೋಪಸ್ಸ ಚತುತ್ಥಭಾಗಮೇವ ಬ್ಯಞ್ಜನಂ ಅನುರೂಪನ್ತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ಓದನಗತಿಕಾನೇವಾತಿ ಓದನಸ್ಸ ಅನ್ತೋ ಏವ ಪವಿಸನಸೀಲಾನಿ ಸಿಯುಂ, ಅತ್ತನೋ ಓಕಾಸಂ ನ ಗವೇಸನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ನಾಮಮತ್ತೇತಿ ‘‘ಮಜ್ಝಿಮೋ ಪತ್ತೋ ಮಜ್ಝಿಮೋಮಕೋ’’ತಿಆದಿನಾಮಮತ್ತೇ।
Ālopassaanurūpanti ettha ‘‘byañjanassa mattā nāma odanato catutthabhāgo’’ti (ma. ni. aṭṭha. 2.387) brahmāyusuttaṭṭhakathāyaṃ vuttattā ālopassa catutthabhāgameva byañjanaṃ anurūpanti daṭṭhabbaṃ. Odanagatikānevāti odanassa anto eva pavisanasīlāni siyuṃ, attano okāsaṃ na gavesantīti attho. Nāmamatteti ‘‘majjhimo patto majjhimomako’’tiādināmamatte.
೬೦೭-೮. ಏವಂ ಪಯೋಗೇ ಪಯೋಗೇತಿ ಪರಿಯೋಸಾನಾಲೋಪಜ್ಝೋಹರಣಪಯೋಗೇ ಪಯೋಗೇ, ಆಲೋಪೇ ಆಲೋಪೇತಿ ಅತ್ಥೋ। ಕತ್ವಾತಿ ಪಾಕಪರಿಯೋಸಾನಂ ಕತ್ವಾ। ಪಚಿತ್ವಾ ಠಪೇಸ್ಸಾಮೀತಿ ಕಾಳವಣ್ಣಪಾಕಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ। ಛಿದ್ದನ್ತಿ ಮುಖವಟ್ಟಿತೋ ದ್ವಙ್ಗುಲಸ್ಸ ಹೇಟ್ಠಾಛಿದ್ದಂ ವುತ್ತಂ। ಸೇಸಂ ಪಠಮಕಥಿನೇ ವುತ್ತನಯಮೇವ।
607-8.Evaṃ payoge payogeti pariyosānālopajjhoharaṇapayoge payoge, ālope ālopeti attho. Katvāti pākapariyosānaṃ katvā. Pacitvā ṭhapessāmīti kāḷavaṇṇapākaṃ sandhāya vuttaṃ. Chiddanti mukhavaṭṭito dvaṅgulassa heṭṭhāchiddaṃ vuttaṃ. Sesaṃ paṭhamakathine vuttanayameva.
ಪತ್ತಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Pattasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ವಿನಯಪಿಟಕ • Vinayapiṭaka / ಮಹಾವಿಭಙ್ಗ • Mahāvibhaṅga / ೧. ಪತ್ತಸಿಕ್ಖಾಪದಂ • 1. Pattasikkhāpadaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಮಹಾವಿಭಙ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ೧. ಪತ್ತಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 1. Pattasikkhāpadavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಸಾರತ್ಥದೀಪನೀ-ಟೀಕಾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ೧. ಪತ್ತಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 1. Pattasikkhāpadavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಜಿರಬುದ್ಧಿ-ಟೀಕಾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ೧. ಪತ್ತಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 1. Pattasikkhāpadavaṇṇanā
