| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā |
3. පත්‌තවග්‌ගො
3. Pattavaggo
1. පත්‌තසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා
1. Pattasikkhāpadavaṇṇanā
598. බහූ පත්‌තෙ සන්‌නිචයන්‌ති එත්‌ථ සන්‌නිචයන්‌ති භාවනපුංසකං, බහූ පත්‌තෙ වා ගහෙත්‌වා සන්‌නිචයං කරිස්‌සන්‌තීති අත්‌ථො. ‘‘අඩ්‌ඪතෙරසපලමාසානං ගාහිකා’’ති ලිඛිතං. එත්‌ථ –
598.Bahūpatte sannicayanti ettha sannicayanti bhāvanapuṃsakaṃ, bahū patte vā gahetvā sannicayaṃ karissantīti attho. ‘‘Aḍḍhaterasapalamāsānaṃ gāhikā’’ti likhitaṃ. Ettha –
‘‘කුඩුවො චතුපලෙය්‍යො, කුඩුවානං චතුග්‌ගුණං;
‘‘Kuḍuvo catupaleyyo, kuḍuvānaṃ catugguṇaṃ;
පත්‌ථං චතුග්‌ගුණො මාසා-ති කමාහු චතුග්‌ගුණ’’න්‌ති. –
Patthaṃ catugguṇo māsā-ti kamāhu catugguṇa’’nti. –
ආදිං ලොකවොහාරං දස්‌සෙත්‌වාව කෙචි පපඤ්‌චෙන්‌ති.
Ādiṃ lokavohāraṃ dassetvāva keci papañcenti.
602. ඛාදනන්‌ති ඛාදනීයං සූපාදි. ‘‘බ්‍යඤ්‌ජනස්‌ස මත්‌තා නාම ඔදනතො චතුත්‌ථො භාගො’’ති (ම. නි. අට්‌ඨ. 2.387) බ්‍රහ්‌මායුසුත්‌තට්‌ඨකථායං වුත්‌තත්‌තා ආලොපස්‌ස චතුත්‌ථභාගං බ්‍යඤ්‌ජනං අනුරූපන්‌ති ගහෙතබ්‌බං. ‘‘භික්‌ඛුනියා පත්‌තසන්‌නිචයස්‌ස වාරිතත්‌තා තදනුලොමතො භික්‌ඛූනම්‌පි දුතියො වාරිතො’’ති වුත්‌තං, තං න යුත්‌තං, පාළියඤ්‌හි ‘‘සන්‌නිචයං කරෙය්‍යාති අනධිට්‌ඨිතො අවිකප්‌පිතො’’ති (පාචි. 735) වුත්‌තං. සො හි කථිනක්‌ඛන්‌ධකෙ (මහාව. 306 ආදයො) නිචයසන්‌නිධි විය එකොපි පුනදිවසෙ ‘‘සන්‌නිචයො’’ති වුච්‌චති. අනන්‌තරසික්‌ඛාපදෙ පන ‘‘දුතියො වාරිතොති අධිට්‌ඨානං නියතං, තස්‌මා ද්‌වෙ පත්‌තෙ අධිට්‌ඨාතුං න ලභති. සචෙ එකතො අධිට්‌ඨාති, ද්‌වෙපි න අධිට්‌ඨිතා හොන්‌ති. විසුං විසුං අධිට්‌ඨාති, දුතියො අනධිට්‌ඨිතො’’ති වදන්‌ති. විකප්‌පෙතුං පන බහූපි ලභති. ඉදානි වත්‌තබ්‌බං සන්‌ධාය ‘‘නාමමත්‌තෙ විසෙසො’’ති වුත්‌තං. තත්‌ථ නාමන්‌ති මජ්‌ඣිමො මජ්‌ඣිමොමකො මජ්‌ඣිමුක්‌කට්‌ඨොතිආදි.
602.Khādananti khādanīyaṃ sūpādi. ‘‘Byañjanassa mattā nāma odanato catuttho bhāgo’’ti (ma. ni. aṭṭha. 2.387) brahmāyusuttaṭṭhakathāyaṃ vuttattā ālopassa catutthabhāgaṃ byañjanaṃ anurūpanti gahetabbaṃ. ‘‘Bhikkhuniyā pattasannicayassa vāritattā tadanulomato bhikkhūnampi dutiyo vārito’’ti vuttaṃ, taṃ na yuttaṃ, pāḷiyañhi ‘‘sannicayaṃ kareyyāti anadhiṭṭhito avikappito’’ti (pāci. 735) vuttaṃ. So hi kathinakkhandhake (mahāva. 306 ādayo) nicayasannidhi viya ekopi punadivase ‘‘sannicayo’’ti vuccati. Anantarasikkhāpade pana ‘‘dutiyo vāritoti adhiṭṭhānaṃ niyataṃ, tasmā dve patte adhiṭṭhātuṃ na labhati. Sace ekato adhiṭṭhāti, dvepi na adhiṭṭhitā honti. Visuṃ visuṃ adhiṭṭhāti, dutiyo anadhiṭṭhito’’ti vadanti. Vikappetuṃ pana bahūpi labhati. Idāni vattabbaṃ sandhāya ‘‘nāmamatte viseso’’ti vuttaṃ. Tattha nāmanti majjhimo majjhimomako majjhimukkaṭṭhotiādi.
608. ‘‘පාකස්‌ස හි ඌනත්‌තා පත්‌තසඞ්‌ඛ්‍යං න ගච්‌ඡතී’’ති වචනතො අධිට්‌ඨිතපත්‌තොපි ඛරපාකෙන සෙතත්‌තා අධිට්‌ඨානං විජහතීති චෙ? න, අධිට්‌ඨානවිජහනෙසු නවසු අනාගතත්‌තා, තස්‌මා පඨමපාකානං එව ඌනත්‌තා පත්‌තසඞ්‌ඛ්‍යං න ගච්‌ඡති, තස්‌මිං සති අඤ්‌ඤං විඤ්‌ඤාපෙතුං න වට්‌ටති. ‘‘ඌනපඤ්‌චබන්‌ධනෙනා’’ති හි වුත්‌තං. ඡිද්‌දෙ, රාජියා වා හි සති තෙහි අධිට්‌ඨානං විජහතීති විජහිතෙ නායං පටිසෙධො, තස්‌මා පච්‌චුද්‌ධරිත්‌වා, විකප්‌පෙත්‌වාපි අඤ්‌ඤං විඤ්‌ඤාපෙතුං න ලභති.
608. ‘‘Pākassa hi ūnattā pattasaṅkhyaṃ na gacchatī’’ti vacanato adhiṭṭhitapattopi kharapākena setattā adhiṭṭhānaṃ vijahatīti ce? Na, adhiṭṭhānavijahanesu navasu anāgatattā, tasmā paṭhamapākānaṃ eva ūnattā pattasaṅkhyaṃ na gacchati, tasmiṃ sati aññaṃ viññāpetuṃ na vaṭṭati. ‘‘Ūnapañcabandhanenā’’ti hi vuttaṃ. Chidde, rājiyā vā hi sati tehi adhiṭṭhānaṃ vijahatīti vijahite nāyaṃ paṭisedho, tasmā paccuddharitvā, vikappetvāpi aññaṃ viññāpetuṃ na labhati.
එවං පත්‌තකාරකො මූලං ලභිත්‌වාති එත්‌ථ පචිත්‌වා ඨපිතදිවසතො පට්‌ඨාය. දාතුකාමො හුත්‌වාති එත්‌ථ දින්‌නදිවසතො, සුතදිවසතො වා පට්‌ඨාය දසාහං වෙදිතබ්‌බං. ලිඞ්‌ගපරිවත්‌තෙන පන දසාහාතික්‌කමෙ පත්‌තසාමිකස්‌ස භික්‌ඛුස්‌ස, භික්‌ඛුනියා පන රත්‌තාතික්‌කමෙ නිස්‌සග්‌ගියං.
Evaṃ pattakārako mūlaṃ labhitvāti ettha pacitvā ṭhapitadivasato paṭṭhāya. Dātukāmo hutvāti ettha dinnadivasato, sutadivasato vā paṭṭhāya dasāhaṃ veditabbaṃ. Liṅgaparivattena pana dasāhātikkame pattasāmikassa bhikkhussa, bhikkhuniyā pana rattātikkame nissaggiyaṃ.
පත්‌තසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Pattasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / මහාවිභඞ්‌ග • Mahāvibhaṅga / 1. පත්‌තසික්‌ඛාපදං • 1. Pattasikkhāpadaṃ
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්‌ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / මහාවිභඞ්‌ග-අට්‌ඨකථා • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / 1. පත්‌තසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 1. Pattasikkhāpadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā / 1. පත්‌තසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 1. Pattasikkhāpadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā / 1. පත්‌තසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 1. Pattasikkhāpadavaṇṇanā
