| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / संयुत्तनिकाय (टीका) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
६. पत्तसुत्तवण्णना
6. Pattasuttavaṇṇanā
१५२. पञ्चन्नं उपादानक्खन्धानं लक्खणादीनि चेव समुदयञ्च अस्सादादीनवनिस्सरणानि च गहेत्वा सम्मा तेसं लक्खणादीनं गहणं होतीति आह ‘‘पञ्च उपादानक्खन्धे आदियित्वा’’ति। रुप्पनवेदियनसञ्जाननअभिसङ्खरणविजाननानि खन्धानं सभावलक्खणानि। आदि-सद्देन रसपच्चुपट्ठानपदट्ठानानि चेव समुदयादीनि च सङ्गण्हाति। दस्सेतीति पच्चक्खतो दस्सेति, हत्थामलकं विय पाकटे विभूते कत्वा विभावेति। गण्हापेतीति ते धम्मे मनसा अनुपेक्खिते दिट्ठिया सुप्पटिविद्धे करोन्तो उग्गण्हापेति। समादानम्हीति तत्थ अत्थस्स सम्मदेव आदियने खन्धानञ्च सम्मसनवसेन अञ्ञधम्मवसेन समादियने। पटिविद्धगुणेनाति ताय देसनाय, तं निस्साय पच्चत्तपुरिसकारेन च तेसं पटिविद्धगुणेन । जोतापेतीति तेसं चित्तसन्तानं अस्सद्धियादिकिलेसमलविधमनेन पभस्सरं करोति। अट्ठिं कत्वाति ताय देसनाय पापेतब्बं अत्थं पयोजनं दळ्हं कत्वा। तेनाह ‘‘अयं नो’’तिआदि। कम्मकारकचित्तं नाम ओतरणचित्तं। ‘‘योनिसोमनसिकारपुब्बकं विपस्सनाचित्त’’न्ति केचि। ओहितसोताति अनञ्ञविहितताय धम्मस्सवनाय अप्पितसोता, ततो एव तदत्थं ठपितसोता।
152. Pañcannaṃ upādānakkhandhānaṃ lakkhaṇādīni ceva samudayañca assādādīnavanissaraṇāni ca gahetvā sammā tesaṃ lakkhaṇādīnaṃ gahaṇaṃ hotīti āha ‘‘pañca upādānakkhandhe ādiyitvā’’ti. Ruppanavediyanasañjānanaabhisaṅkharaṇavijānanāni khandhānaṃ sabhāvalakkhaṇāni. Ādi-saddena rasapaccupaṭṭhānapadaṭṭhānāni ceva samudayādīni ca saṅgaṇhāti. Dassetīti paccakkhato dasseti, hatthāmalakaṃ viya pākaṭe vibhūte katvā vibhāveti. Gaṇhāpetīti te dhamme manasā anupekkhite diṭṭhiyā suppaṭividdhe karonto uggaṇhāpeti. Samādānamhīti tattha atthassa sammadeva ādiyane khandhānañca sammasanavasena aññadhammavasena samādiyane. Paṭividdhaguṇenāti tāya desanāya, taṃ nissāya paccattapurisakārena ca tesaṃ paṭividdhaguṇena . Jotāpetīti tesaṃ cittasantānaṃ assaddhiyādikilesamalavidhamanena pabhassaraṃ karoti. Aṭṭhiṃ katvāti tāya desanāya pāpetabbaṃ atthaṃ payojanaṃ daḷhaṃ katvā. Tenāha ‘‘ayaṃ no’’tiādi. Kammakārakacittaṃ nāma otaraṇacittaṃ. ‘‘Yonisomanasikārapubbakaṃ vipassanācitta’’nti keci. Ohitasotāti anaññavihitatāya dhammassavanāya appitasotā, tato eva tadatthaṃ ṭhapitasotā.
एते रूपादयो खन्धे यञ्च सङ्खतं समिद्धपच्चयेहि कतं, तञ्च ‘‘एसो अहं न होमि, एतं मय्हं न होती’’ति पस्सन्तोति योजना। खेमो अत्ताति खेमत्ता, तं खेमत्तं। तेनाह ‘‘खेमिभूतं अत्तभाव’’न्ति। परियेसमाना मारसेना।
Ete rūpādayo khandhe yañca saṅkhataṃ samiddhapaccayehi kataṃ, tañca ‘‘eso ahaṃ na homi, etaṃ mayhaṃ na hotī’’ti passantoti yojanā. Khemo attāti khemattā, taṃ khemattaṃ. Tenāha ‘‘khemibhūtaṃ attabhāva’’nti. Pariyesamānā mārasenā.
पत्तसुत्तवण्णना निट्ठिता।
Pattasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / संयुत्तनिकाय • Saṃyuttanikāya / ६. पत्तसुत्तं • 6. Pattasuttaṃ
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / संयुत्तनिकाय (अट्ठकथा) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ६. पत्तसुत्तवण्णना • 6. Pattasuttavaṇṇanā
