| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สํยุตฺตนิกาย (ฎีกา) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
๖. ปตฺตสุตฺตวณฺณนา
6. Pattasuttavaṇṇanā
๑๕๒. ปญฺจนฺนํ อุปาทานกฺขนฺธานํ ลกฺขณาทีนิ เจว สมุทยญฺจ อสฺสาทาทีนวนิสฺสรณานิ จ คเหตฺวา สมฺมา เตสํ ลกฺขณาทีนํ คหณํ โหตีติ อาห ‘‘ปญฺจ อุปาทานกฺขเนฺธ อาทิยิตฺวา’’ติฯ รุปฺปนเวทิยนสญฺชานนอภิสงฺขรณวิชานนานิ ขนฺธานํ สภาวลกฺขณานิฯ อาทิ-สเทฺทน รสปจฺจุปฎฺฐานปทฎฺฐานานิ เจว สมุทยาทีนิ จ สงฺคณฺหาติฯ ทเสฺสตีติ ปจฺจกฺขโต ทเสฺสติ, หตฺถามลกํ วิย ปากเฎ วิภูเต กตฺวา วิภาเวติฯ คณฺหาเปตีติ เต ธเมฺม มนสา อนุเปกฺขิเต ทิฎฺฐิยา สุปฺปฎิวิเทฺธ กโรโนฺต อุคฺคณฺหาเปติฯ สมาทานมฺหีติ ตตฺถ อตฺถสฺส สมฺมเทว อาทิยเน ขนฺธานญฺจ สมฺมสนวเสน อญฺญธมฺมวเสน สมาทิยเนฯ ปฎิวิทฺธคุเณนาติ ตาย เทสนาย, ตํ นิสฺสาย ปจฺจตฺตปุริสกาเรน จ เตสํ ปฎิวิทฺธคุเณน ฯ โชตาเปตีติ เตสํ จิตฺตสนฺตานํ อสฺสทฺธิยาทิกิเลสมลวิธมเนน ปภสฺสรํ กโรติฯ อฎฺฐิํ กตฺวาติ ตาย เทสนาย ปาเปตพฺพํ อตฺถํ ปโยชนํ ทฬฺหํ กตฺวาฯ เตนาห ‘‘อยํ โน’’ติอาทิฯ กมฺมการกจิตฺตํ นาม โอตรณจิตฺตํฯ ‘‘โยนิโสมนสิการปุพฺพกํ วิปสฺสนาจิตฺต’’นฺติ เกจิฯ โอหิตโสตาติ อนญฺญวิหิตตาย ธมฺมสฺสวนาย อปฺปิตโสตา, ตโต เอว ตทตฺถํ ฐปิตโสตาฯ
152. Pañcannaṃ upādānakkhandhānaṃ lakkhaṇādīni ceva samudayañca assādādīnavanissaraṇāni ca gahetvā sammā tesaṃ lakkhaṇādīnaṃ gahaṇaṃ hotīti āha ‘‘pañca upādānakkhandhe ādiyitvā’’ti. Ruppanavediyanasañjānanaabhisaṅkharaṇavijānanāni khandhānaṃ sabhāvalakkhaṇāni. Ādi-saddena rasapaccupaṭṭhānapadaṭṭhānāni ceva samudayādīni ca saṅgaṇhāti. Dassetīti paccakkhato dasseti, hatthāmalakaṃ viya pākaṭe vibhūte katvā vibhāveti. Gaṇhāpetīti te dhamme manasā anupekkhite diṭṭhiyā suppaṭividdhe karonto uggaṇhāpeti. Samādānamhīti tattha atthassa sammadeva ādiyane khandhānañca sammasanavasena aññadhammavasena samādiyane. Paṭividdhaguṇenāti tāya desanāya, taṃ nissāya paccattapurisakārena ca tesaṃ paṭividdhaguṇena . Jotāpetīti tesaṃ cittasantānaṃ assaddhiyādikilesamalavidhamanena pabhassaraṃ karoti. Aṭṭhiṃ katvāti tāya desanāya pāpetabbaṃ atthaṃ payojanaṃ daḷhaṃ katvā. Tenāha ‘‘ayaṃ no’’tiādi. Kammakārakacittaṃ nāma otaraṇacittaṃ. ‘‘Yonisomanasikārapubbakaṃ vipassanācitta’’nti keci. Ohitasotāti anaññavihitatāya dhammassavanāya appitasotā, tato eva tadatthaṃ ṭhapitasotā.
เอเต รูปาทโย ขเนฺธ ยญฺจ สงฺขตํ สมิทฺธปจฺจเยหิ กตํ, ตญฺจ ‘‘เอโส อหํ น โหมิ, เอตํ มยฺหํ น โหตี’’ติ ปสฺสโนฺตติ โยชนาฯ เขโม อตฺตาติ เขมตฺตา, ตํ เขมตฺตํฯ เตนาห ‘‘เขมิภูตํ อตฺตภาว’’นฺติฯ ปริเยสมานา มารเสนาฯ
Ete rūpādayo khandhe yañca saṅkhataṃ samiddhapaccayehi kataṃ, tañca ‘‘eso ahaṃ na homi, etaṃ mayhaṃ na hotī’’ti passantoti yojanā. Khemo attāti khemattā, taṃ khemattaṃ. Tenāha ‘‘khemibhūtaṃ attabhāva’’nti. Pariyesamānā mārasenā.
ปตฺตสุตฺตวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Pattasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / สํยุตฺตนิกาย • Saṃyuttanikāya / ๖. ปตฺตสุตฺตํ • 6. Pattasuttaṃ
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / สํยุตฺตนิกาย (อฎฺฐกถา) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ๖. ปตฺตสุตฺตวณฺณนา • 6. Pattasuttavaṇṇanā
