| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / पञ्चपकरण-अट्ठकथा • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
९. पटुप्पन्नञाणकथावण्णना
9. Paṭuppannañāṇakathāvaṇṇanā
४४१-४४२. इदानि पटुप्पन्नञाणकथा नाम होति। तत्थ येसं ‘‘सब्बसङ्खारेसु अनिच्चतो दिट्ठेसु तम्पि ञाणं अनिच्चतो दिट्ठं होती’’ति वचनं निस्साय ‘‘अविसेसेन सब्बस्मिं पच्चुप्पन्ने ञाणं अत्थी’’ति लद्धि, सेय्यथापि अन्धकानं; ते सन्धाय पटुप्पन्नेति पुच्छा सकवादिस्स, पटिञ्ञा इतरस्स। अथ नं ‘‘यदि अविसेसेन पटुप्पन्ने ञाणं अत्थि, खणपच्चुप्पन्नेपि तेन भवितब्बं। एवं सन्ते द्विन्नं ञाणानं एकतो अभावा तेनेव ञाणेन तं जानितब्बं होती’’ति चोदनत्थं तेनाति अनुयोगो सकवादिस्स। तत्थ पठमपञ्हे तेनेव तं जानितुं न सक्काति पटिक्खेपो इतरस्स। दुतियपञ्हे सन्ततिं सन्धाय पटिञ्ञा तस्सेव। पटिपाटितो भङ्गं पस्सन्तो भङ्गानुपस्सनेनेव भङ्गानुपस्सनाञाणं पस्सतीति अधिप्पायो। तेन ञाणेन तं ञाणं जानातीतिआदीसुपि एसेव नयो। तेन फस्सेन तं फस्सन्तिआदीनिस्स लेसोकासनिवारणत्थं वुत्तानि । यं पनेतेन लद्धिपतिट्ठापनत्थं ननु सब्बसङ्खारेतिआदि वुत्तं। तत्थ नयतो तं ञाणं दिट्ठं होति, न आरम्मणतोति अधिप्पायेन पटिञ्ञा सकवादिस्स। तस्मा एवं पतिट्ठितापिस्स लद्धि अप्पतिट्ठिताव होति।
441-442. Idāni paṭuppannañāṇakathā nāma hoti. Tattha yesaṃ ‘‘sabbasaṅkhāresu aniccato diṭṭhesu tampi ñāṇaṃ aniccato diṭṭhaṃ hotī’’ti vacanaṃ nissāya ‘‘avisesena sabbasmiṃ paccuppanne ñāṇaṃ atthī’’ti laddhi, seyyathāpi andhakānaṃ; te sandhāya paṭuppanneti pucchā sakavādissa, paṭiññā itarassa. Atha naṃ ‘‘yadi avisesena paṭuppanne ñāṇaṃ atthi, khaṇapaccuppannepi tena bhavitabbaṃ. Evaṃ sante dvinnaṃ ñāṇānaṃ ekato abhāvā teneva ñāṇena taṃ jānitabbaṃ hotī’’ti codanatthaṃ tenāti anuyogo sakavādissa. Tattha paṭhamapañhe teneva taṃ jānituṃ na sakkāti paṭikkhepo itarassa. Dutiyapañhe santatiṃ sandhāya paṭiññā tasseva. Paṭipāṭito bhaṅgaṃ passanto bhaṅgānupassaneneva bhaṅgānupassanāñāṇaṃ passatīti adhippāyo. Tena ñāṇena taṃ ñāṇaṃ jānātītiādīsupi eseva nayo. Tena phassena taṃ phassantiādīnissa lesokāsanivāraṇatthaṃ vuttāni . Yaṃ panetena laddhipatiṭṭhāpanatthaṃ nanu sabbasaṅkhāretiādi vuttaṃ. Tattha nayato taṃ ñāṇaṃ diṭṭhaṃ hoti, na ārammaṇatoti adhippāyena paṭiññā sakavādissa. Tasmā evaṃ patiṭṭhitāpissa laddhi appatiṭṭhitāva hoti.
पटुप्पन्नञाणकथावण्णना।
Paṭuppannañāṇakathāvaṇṇanā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / अभिधम्मपिटक • Abhidhammapiṭaka / कथावत्थुपाळि • Kathāvatthupāḷi / (५१) ९. पटुप्पन्नकथा • (51) 9. Paṭuppannakathā
टीका • Tīkā / अभिधम्मपिटक (टीका) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / पञ्चपकरण-मूलटीका • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ९. पटुप्पन्नञाणकथावण्णना • 9. Paṭuppannañāṇakathāvaṇṇanā
टीका • Tīkā / अभिधम्मपिटक (टीका) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / पञ्चपकरण-अनुटीका • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ९. पटुप्पन्नञाणकथावण्णना • 9. Paṭuppannañāṇakathāvaṇṇanā
