| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ปญฺจปกรณ-อฎฺฐกถา • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
๙. ปฎุปฺปนฺนญาณกถาวณฺณนา
9. Paṭuppannañāṇakathāvaṇṇanā
๔๔๑-๔๔๒. อิทานิ ปฎุปฺปนฺนญาณกถา นาม โหติฯ ตตฺถ เยสํ ‘‘สพฺพสงฺขาเรสุ อนิจฺจโต ทิเฎฺฐสุ ตมฺปิ ญาณํ อนิจฺจโต ทิฎฺฐํ โหตี’’ติ วจนํ นิสฺสาย ‘‘อวิเสเสน สพฺพสฺมิํ ปจฺจุปฺปเนฺน ญาณํ อตฺถี’’ติ ลทฺธิ, เสยฺยถาปิ อนฺธกานํ; เต สนฺธาย ปฎุปฺปเนฺนติ ปุจฺฉา สกวาทิสฺส, ปฎิญฺญา อิตรสฺสฯ อถ นํ ‘‘ยทิ อวิเสเสน ปฎุปฺปเนฺน ญาณํ อตฺถิ, ขณปจฺจุปฺปเนฺนปิ เตน ภวิตพฺพํฯ เอวํ สเนฺต ทฺวินฺนํ ญาณานํ เอกโต อภาวา เตเนว ญาเณน ตํ ชานิตพฺพํ โหตี’’ติ โจทนตฺถํ เตนาติ อนุโยโค สกวาทิสฺสฯ ตตฺถ ปฐมปเญฺห เตเนว ตํ ชานิตุํ น สกฺกาติ ปฎิเกฺขโป อิตรสฺสฯ ทุติยปเญฺห สนฺตติํ สนฺธาย ปฎิญฺญา ตเสฺสวฯ ปฎิปาฎิโต ภงฺคํ ปสฺสโนฺต ภงฺคานุปสฺสเนเนว ภงฺคานุปสฺสนาญาณํ ปสฺสตีติ อธิปฺปาโยฯ เตน ญาเณน ตํ ญาณํ ชานาตีติอาทีสุปิ เอเสว นโยฯ เตน ผเสฺสน ตํ ผสฺสนฺติอาทีนิสฺส เลโสกาสนิวารณตฺถํ วุตฺตานิ ฯ ยํ ปเนเตน ลทฺธิปติฎฺฐาปนตฺถํ นนุ สพฺพสงฺขาเรติอาทิ วุตฺตํฯ ตตฺถ นยโต ตํ ญาณํ ทิฎฺฐํ โหติ, น อารมฺมณโตติ อธิปฺปาเยน ปฎิญฺญา สกวาทิสฺสฯ ตสฺมา เอวํ ปติฎฺฐิตาปิสฺส ลทฺธิ อปฺปติฎฺฐิตาว โหติฯ
441-442. Idāni paṭuppannañāṇakathā nāma hoti. Tattha yesaṃ ‘‘sabbasaṅkhāresu aniccato diṭṭhesu tampi ñāṇaṃ aniccato diṭṭhaṃ hotī’’ti vacanaṃ nissāya ‘‘avisesena sabbasmiṃ paccuppanne ñāṇaṃ atthī’’ti laddhi, seyyathāpi andhakānaṃ; te sandhāya paṭuppanneti pucchā sakavādissa, paṭiññā itarassa. Atha naṃ ‘‘yadi avisesena paṭuppanne ñāṇaṃ atthi, khaṇapaccuppannepi tena bhavitabbaṃ. Evaṃ sante dvinnaṃ ñāṇānaṃ ekato abhāvā teneva ñāṇena taṃ jānitabbaṃ hotī’’ti codanatthaṃ tenāti anuyogo sakavādissa. Tattha paṭhamapañhe teneva taṃ jānituṃ na sakkāti paṭikkhepo itarassa. Dutiyapañhe santatiṃ sandhāya paṭiññā tasseva. Paṭipāṭito bhaṅgaṃ passanto bhaṅgānupassaneneva bhaṅgānupassanāñāṇaṃ passatīti adhippāyo. Tena ñāṇena taṃ ñāṇaṃ jānātītiādīsupi eseva nayo. Tena phassena taṃ phassantiādīnissa lesokāsanivāraṇatthaṃ vuttāni . Yaṃ panetena laddhipatiṭṭhāpanatthaṃ nanu sabbasaṅkhāretiādi vuttaṃ. Tattha nayato taṃ ñāṇaṃ diṭṭhaṃ hoti, na ārammaṇatoti adhippāyena paṭiññā sakavādissa. Tasmā evaṃ patiṭṭhitāpissa laddhi appatiṭṭhitāva hoti.
ปฎุปฺปนฺนญาณกถาวณฺณนาฯ
Paṭuppannañāṇakathāvaṇṇanā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / อภิธมฺมปิฎก • Abhidhammapiṭaka / กถาวตฺถุปาฬิ • Kathāvatthupāḷi / (๕๑) ๙. ปฎุปฺปนฺนกถา • (51) 9. Paṭuppannakathā
ฎีกา • Tīkā / อภิธมฺมปิฎก (ฎีกา) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ปญฺจปกรณ-มูลฎีกา • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ๙. ปฎุปฺปนฺนญาณกถาวณฺณนา • 9. Paṭuppannañāṇakathāvaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / อภิธมฺมปิฎก (ฎีกา) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ปญฺจปกรณ-อนุฎีกา • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ๙. ปฎุปฺปนฺนญาณกถาวณฺณนา • 9. Paṭuppannañāṇakathāvaṇṇanā
