| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / पाचित्यादियोजनापाळि • Pācityādiyojanāpāḷi |
१२१. पवारणाभेदकथा
121. Pavāraṇābhedakathā
२१२. चातुद्दसिकायाति भण्डनकारकेहि उपद्दुतत्ता पच्चुक्कड्ढिताय पुब्बकत्तिकमासस्स काळपक्खचातुद्दसिकाय। ‘‘अज्ज पवारणा पन्नरसी’’ति पुब्बकिच्चं कातब्बन्ति योजना।
212.Cātuddasikāyāti bhaṇḍanakārakehi upaddutattā paccukkaḍḍhitāya pubbakattikamāsassa kāḷapakkhacātuddasikāya. ‘‘Ajja pavāraṇā pannarasī’’ti pubbakiccaṃ kātabbanti yojanā.
पवारणाकम्मेसूति निद्धारणे भुम्मं, ‘‘अधम्मेन वग्गं पवारणाकम्म’’न्तिआदीसु सम्बन्धितब्बं। अधम्मेन वग्गन्ति एत्थ अधम्मं नाम सङ्घो हुत्वापि सङ्घपवारणमकत्वा गणपवारणाय करणं, गणो हुत्वापि गणपवारणमकत्वा सङ्घपवारणाय करणञ्च। वग्गं नाम एकसीमायं वसन्तानम्पि सब्बेसं एकतो असन्निपतनं।
Pavāraṇākammesūti niddhāraṇe bhummaṃ, ‘‘adhammena vaggaṃ pavāraṇākamma’’ntiādīsu sambandhitabbaṃ. Adhammena vagganti ettha adhammaṃ nāma saṅgho hutvāpi saṅghapavāraṇamakatvā gaṇapavāraṇāya karaṇaṃ, gaṇo hutvāpi gaṇapavāraṇamakatvā saṅghapavāraṇāya karaṇañca. Vaggaṃ nāma ekasīmāyaṃ vasantānampi sabbesaṃ ekato asannipatanaṃ.
अधम्मेन समग्गन्ति एत्थ अधम्मं वुत्तनयमेव। समग्गं नाम सब्बेसं एकतो सन्निपतनं।
Adhammena samagganti ettha adhammaṃ vuttanayameva. Samaggaṃ nāma sabbesaṃ ekato sannipatanaṃ.
धम्मेन वग्गन्ति एत्थ धम्मं नाम सङ्घो हुत्वा सङ्घपवारणाय करणं, गणो हुत्वा गणपवारणाय करणञ्च। वग्गं वुत्तनयमेव। धम्मेन समग्गं सुविञ्ञेय्यमेव। इतिसद्दो परिसमापनत्थो।
Dhammena vagganti ettha dhammaṃ nāma saṅgho hutvā saṅghapavāraṇāya karaṇaṃ, gaṇo hutvā gaṇapavāraṇāya karaṇañca. Vaggaṃ vuttanayameva. Dhammena samaggaṃ suviññeyyameva. Itisaddo parisamāpanattho.
२१३. एवं दिन्नायाति एवं पाळियं वुत्तनयेनेव दिन्नाय। पवारेतब्बन्ति वस्संवुत्थपवारणाय पवारेतब्बं। तिस्सोति तिस्सनामको। दिट्ठेन वा वदतूति सम्बन्धो। तन्ति तिस्सनामकं भिक्खुं। सङ्घो अनुकम्पं उपादाय वदतूति योजना। वुड्ढतरोति पवारणादायको तंहारकतो वुड्ढतरो। हीति लद्धगुणो। तेनाति पवारणाहारकेन। तस्साति पवारणादायकस्स।
213.Evaṃ dinnāyāti evaṃ pāḷiyaṃ vuttanayeneva dinnāya. Pavāretabbanti vassaṃvutthapavāraṇāya pavāretabbaṃ. Tissoti tissanāmako. Diṭṭhena vā vadatūti sambandho. Tanti tissanāmakaṃ bhikkhuṃ. Saṅgho anukampaṃ upādāya vadatūti yojanā. Vuḍḍhataroti pavāraṇādāyako taṃhārakato vuḍḍhataro. Hīti laddhaguṇo. Tenāti pavāraṇāhārakena. Tassāti pavāraṇādāyakassa.
इधापि चाति इमस्मिं पवारणाक्खन्धकेपि च। अपिसद्दो उपोसथक्खन्धकं अपेक्खति। अवसेसकम्मत्थायाति पवारणाकम्मतो अवसेसानं कम्मानमत्थाय होतीति सम्बन्धो। पवारणाय आहटाय सतियाति योजना। तस्स चाति पवारणादायकस्स च। सब्बेसन्ति पवारणादायकस्स च सङ्घस्स चाति सब्बेसं। अञ्ञं पन कम्मन्ति पवारणाकम्मतो अञ्ञं कम्मं पन। तेन पन भिक्खुनाति पवारणादायकेन भिक्खुना पन। एत्थ च तदहुपवारणाय अत्तनो च सङ्घस्स च सचे पवारणाकम्ममेव होति, पवारणायेव दातब्बा। अथ अञ्ञमेव कम्मं होति, छन्दोयेव दातब्बो। यदि पवारणाकम्मञ्च अञ्ञकम्मञ्च होति, पवारणा च छन्दो च दातब्बो । तं सन्धाय वुत्तं ‘‘तदहु पवारणाय पवारणं देन्तेन छन्दम्पि दातु’’न्ति (महाव॰ २१३)। तेनाति दानहेतुना।
Idhāpi cāti imasmiṃ pavāraṇākkhandhakepi ca. Apisaddo uposathakkhandhakaṃ apekkhati. Avasesakammatthāyāti pavāraṇākammato avasesānaṃ kammānamatthāya hotīti sambandho. Pavāraṇāya āhaṭāya satiyāti yojanā. Tassa cāti pavāraṇādāyakassa ca. Sabbesanti pavāraṇādāyakassa ca saṅghassa cāti sabbesaṃ. Aññaṃ pana kammanti pavāraṇākammato aññaṃ kammaṃ pana. Tena pana bhikkhunāti pavāraṇādāyakena bhikkhunā pana. Ettha ca tadahupavāraṇāya attano ca saṅghassa ca sace pavāraṇākammameva hoti, pavāraṇāyeva dātabbā. Atha aññameva kammaṃ hoti, chandoyeva dātabbo. Yadi pavāraṇākammañca aññakammañca hoti, pavāraṇā ca chando ca dātabbo . Taṃ sandhāya vuttaṃ ‘‘tadahu pavāraṇāya pavāraṇaṃ dentena chandampi dātu’’nti (mahāva. 213). Tenāti dānahetunā.
२१८. अज्ज मे पवारणाति एत्थ पाळिनयतो अञ्ञं अट्ठकथानयं दस्सेन्तो आह ‘‘सचे’’तिआदि।
218.Ajja me pavāraṇāti ettha pāḷinayato aññaṃ aṭṭhakathānayaṃ dassento āha ‘‘sace’’tiādi.
२१९. वुत्तनयमेवाति उपोसथक्खन्धके (महाव॰ अट्ठ॰ १६९) वुत्तनयमेव।
219.Vuttanayamevāti uposathakkhandhake (mahāva. aṭṭha. 169) vuttanayameva.
२२२. पुन पवारेतब्बन्ति एत्थ न केवलं पवारणायेव पुन कातब्बा, पुब्बकिच्चादीनिपि पुन कातब्बानीति दस्सेन्तो आह ‘‘पुन पुब्बकिच्च’’न्तिआदि।
222.Puna pavāretabbanti ettha na kevalaṃ pavāraṇāyeva puna kātabbā, pubbakiccādīnipi puna kātabbānīti dassento āha ‘‘puna pubbakicca’’ntiādi.
२२८. एसेव नयोति ‘‘अज्ज पवारणा पन्नरसी’’ति पुब्बकिच्चं अतिदिसति। अस्साति वचनस्स। ञत्तिन्ति ‘‘सुणातु मे भन्ते सङ्घो अज्ज पवारणा’’ति ञत्तिं। पच्छिमेहीति पच्छिमवस्सं उपगतेहि भिक्खूहि। उपोसथग्गेति उपोसथस्स गण्हनट्ठाने गेहे। द्वे ञत्तियोति पवारणाञत्ति च उपोसथञत्ति चाति द्वे ञत्तियो। इदञ्चाति इदं वक्खमानं पन। एत्थाति पुरिमिकपच्छिमिकभिक्खूनं संसग्गट्ठाने। पुरिमिकाय उपगतेहीति विभत्तअपादानं अनुमेय्यविसयअपादानं, थोकतराति सम्बन्धो, सहादियोगो वा, समसमाति सम्बन्धो। समसमाति समेन, समतो वा समा समसमा, अतिरेकसमाति अत्थो। किञ्चि ऊनं वा अधिकं वा नत्थीति अधिप्पायो। इतीति इदं लक्खणं।
228.Eseva nayoti ‘‘ajja pavāraṇā pannarasī’’ti pubbakiccaṃ atidisati. Assāti vacanassa. Ñattinti ‘‘suṇātu me bhante saṅgho ajja pavāraṇā’’ti ñattiṃ. Pacchimehīti pacchimavassaṃ upagatehi bhikkhūhi. Uposathaggeti uposathassa gaṇhanaṭṭhāne gehe. Dve ñattiyoti pavāraṇāñatti ca uposathañatti cāti dve ñattiyo. Idañcāti idaṃ vakkhamānaṃ pana. Etthāti purimikapacchimikabhikkhūnaṃ saṃsaggaṭṭhāne. Purimikāya upagatehīti vibhattaapādānaṃ anumeyyavisayaapādānaṃ, thokatarāti sambandho, sahādiyogo vā, samasamāti sambandho. Samasamāti samena, samato vā samā samasamā, atirekasamāti attho. Kiñci ūnaṃ vā adhikaṃ vā natthīti adhippāyo. Itīti idaṃ lakkhaṇaṃ.
सोति पच्छिमिको भिक्खु। इतरेनाति पच्छिमिकेन। तेसन्ति पुरिमिकानं। एकेनाति पुरिमिकेन। एकस्साति पच्छिमिकस्स। पुन एकेनाति पच्छिमिकेन। ‘‘एकस्सा’’ति अनुवत्तेतब्बो, पुरिमिकस्साति अत्थो। पुरिमवस्सूपगतेहि अधिकतराति सम्बन्धो। थोकतरेहीति पच्छिमवस्सूपगतेहि थोकतरेहि पुरिमवस्सूपगतेहीति योजना।
Soti pacchimiko bhikkhu. Itarenāti pacchimikena. Tesanti purimikānaṃ. Ekenāti purimikena. Ekassāti pacchimikassa. Puna ekenāti pacchimikena. ‘‘Ekassā’’ti anuvattetabbo, purimikassāti attho. Purimavassūpagatehi adhikatarāti sambandho. Thokatarehīti pacchimavassūpagatehi thokatarehi purimavassūpagatehīti yojanā.
कत्तिकायाति पच्छिमकत्तिकाय। चातुमासिनिया पवारणायाति चतुन्नं मासानं पूरणिया पवारणाय। पवारणाञत्तिं ठपेत्वाति समसमा हुत्वापि पवारणादिवसत्ता पवारणाञत्तिं ठपेत्वा। तेहीति पच्छिमिकेहि। इतरेहीति पुरिमिकेहि। तेसन्ति पच्छिमिकानं। थोकतरा वाति एकादिना थोकतरा वा। तेसन्ति पुरिमिकानं। तेहीति पच्छिमिकेहि।
Kattikāyāti pacchimakattikāya. Cātumāsiniyā pavāraṇāyāti catunnaṃ māsānaṃ pūraṇiyā pavāraṇāya. Pavāraṇāñattiṃ ṭhapetvāti samasamā hutvāpi pavāraṇādivasattā pavāraṇāñattiṃ ṭhapetvā. Tehīti pacchimikehi. Itarehīti purimikehi. Tesanti pacchimikānaṃ. Thokatarā vāti ekādinā thokatarā vā. Tesanti purimikānaṃ. Tehīti pacchimikehi.
२३३. सङ्घसामग्गियाति एत्थ कीदिसी सङ्घसामग्गी वेदितब्बाति आह ‘‘कोसम्बकसामग्गीसदिसाव वेदितब्बा’’ति। एत्थाति सामग्गीपवारणायं। अप्पमत्तकेति पत्तचीवरादिं पटिच्च उप्पन्ने अप्पमत्तके विवादे। पवारणायमेवाति पवारणादिवसेयेव। कस्मिं दिवसे सामग्गीपवारणा कातब्बाति आह ‘‘सामग्गीपवारण’’न्तिआदि। पठमपवारणन्ति पुब्बकत्तिकपुण्णमिं। याव कत्तिकचातुमासिनी पुण्णमाति अयं अवधि अनभिविधिअवधि नाम। कस्मा? कत्तिकचातुमासिनिपुण्णमिं ठपेत्वा अन्तोयेव गहेतब्बत्ता। एत्थन्तरेति एतस्मिं द्विन्नं पुण्णमिनमन्तरे अट्ठवीसतिपमाणे दिवसे कातब्बा। ततोति एत्थन्तरसङ्खाता अट्ठवीसदिवसतो।
233.Saṅghasāmaggiyāti ettha kīdisī saṅghasāmaggī veditabbāti āha ‘‘kosambakasāmaggīsadisāva veditabbā’’ti. Etthāti sāmaggīpavāraṇāyaṃ. Appamattaketi pattacīvarādiṃ paṭicca uppanne appamattake vivāde. Pavāraṇāyamevāti pavāraṇādivaseyeva. Kasmiṃ divase sāmaggīpavāraṇā kātabbāti āha ‘‘sāmaggīpavāraṇa’’ntiādi. Paṭhamapavāraṇanti pubbakattikapuṇṇamiṃ. Yāva kattikacātumāsinī puṇṇamāti ayaṃ avadhi anabhividhiavadhi nāma. Kasmā? Kattikacātumāsinipuṇṇamiṃ ṭhapetvā antoyeva gahetabbattā. Etthantareti etasmiṃ dvinnaṃ puṇṇaminamantare aṭṭhavīsatipamāṇe divase kātabbā. Tatoti etthantarasaṅkhātā aṭṭhavīsadivasato.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / विनयपिटक • Vinayapiṭaka / महावग्गपाळि • Mahāvaggapāḷi
१२१. पवारणाभेदा • 121. Pavāraṇābhedā
१२२. पवारणादानानुजानना • 122. Pavāraṇādānānujānanā
१२४. सङ्घपवारणादिप्पभेदा • 124. Saṅghapavāraṇādippabhedā
१२५. आपत्तिपटिकम्मविधि • 125. Āpattipaṭikammavidhi
१२८. अनापत्तिपन्नरसकं • 128. Anāpattipannarasakaṃ
१३४. दिवसनानत्तं • 134. Divasanānattaṃ
१३९. वज्जनीयपुग्गलसन्दस्सना • 139. Vajjanīyapuggalasandassanā
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / विनयपिटक (अट्ठकथा) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / महावग्ग-अट्ठकथा • Mahāvagga-aṭṭhakathā
पवारणाभेदकथा • Pavāraṇābhedakathā
पवारणादानानुजाननकथा • Pavāraṇādānānujānanakathā
अनापत्तिपन्नरसकादिकथा • Anāpattipannarasakādikathā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / सारत्थदीपनी-टीका • Sāratthadīpanī-ṭīkā
पवारणाभेदकथावण्णना • Pavāraṇābhedakathāvaṇṇanā
पवारणादानानुजाननकथावण्णना • Pavāraṇādānānujānanakathāvaṇṇanā
अनापत्तिपन्नरसककथावण्णना • Anāpattipannarasakakathāvaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / वजिरबुद्धि-टीका • Vajirabuddhi-ṭīkā
पवारणाभेदवण्णना • Pavāraṇābhedavaṇṇanā
पवारणादानानुजाननकथावण्णना • Pavāraṇādānānujānanakathāvaṇṇanā
अनापत्तिपन्नरसकादिकथावण्णना • Anāpattipannarasakādikathāvaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / विमतिविनोदनी-टीका • Vimativinodanī-ṭīkā / अफासुविहारकथादिवण्णना • Aphāsuvihārakathādivaṇṇanā
