| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ปาจิตฺยาทิโยชนาปาฬิ • Pācityādiyojanāpāḷi |
๑๒๑. ปวารณาเภทกถา
121. Pavāraṇābhedakathā
๒๑๒. จาตุทฺทสิกายาติ ภณฺฑนการเกหิ อุปทฺทุตตฺตา ปจฺจุกฺกฑฺฒิตาย ปุพฺพกตฺติกมาสสฺส กาฬปกฺขจาตุทฺทสิกายฯ ‘‘อชฺช ปวารณา ปนฺนรสี’’ติ ปุพฺพกิจฺจํ กาตพฺพนฺติ โยชนาฯ
212.Cātuddasikāyāti bhaṇḍanakārakehi upaddutattā paccukkaḍḍhitāya pubbakattikamāsassa kāḷapakkhacātuddasikāya. ‘‘Ajja pavāraṇā pannarasī’’ti pubbakiccaṃ kātabbanti yojanā.
ปวารณากเมฺมสูติ นิทฺธารเณ ภุมฺมํ, ‘‘อธเมฺมน วคฺคํ ปวารณากมฺม’’นฺติอาทีสุ สมฺพนฺธิตพฺพํฯ อธเมฺมน วคฺคนฺติ เอตฺถ อธมฺมํ นาม สโงฺฆ หุตฺวาปิ สงฺฆปวารณมกตฺวา คณปวารณาย กรณํ, คโณ หุตฺวาปิ คณปวารณมกตฺวา สงฺฆปวารณาย กรณญฺจฯ วคฺคํ นาม เอกสีมายํ วสนฺตานมฺปิ สเพฺพสํ เอกโต อสนฺนิปตนํฯ
Pavāraṇākammesūti niddhāraṇe bhummaṃ, ‘‘adhammena vaggaṃ pavāraṇākamma’’ntiādīsu sambandhitabbaṃ. Adhammena vagganti ettha adhammaṃ nāma saṅgho hutvāpi saṅghapavāraṇamakatvā gaṇapavāraṇāya karaṇaṃ, gaṇo hutvāpi gaṇapavāraṇamakatvā saṅghapavāraṇāya karaṇañca. Vaggaṃ nāma ekasīmāyaṃ vasantānampi sabbesaṃ ekato asannipatanaṃ.
อธเมฺมน สมคฺคนฺติ เอตฺถ อธมฺมํ วุตฺตนยเมวฯ สมคฺคํ นาม สเพฺพสํ เอกโต สนฺนิปตนํฯ
Adhammena samagganti ettha adhammaṃ vuttanayameva. Samaggaṃ nāma sabbesaṃ ekato sannipatanaṃ.
ธเมฺมน วคฺคนฺติ เอตฺถ ธมฺมํ นาม สโงฺฆ หุตฺวา สงฺฆปวารณาย กรณํ, คโณ หุตฺวา คณปวารณาย กรณญฺจฯ วคฺคํ วุตฺตนยเมวฯ ธเมฺมน สมคฺคํ สุวิเญฺญยฺยเมวฯ อิติสโทฺท ปริสมาปนโตฺถฯ
Dhammena vagganti ettha dhammaṃ nāma saṅgho hutvā saṅghapavāraṇāya karaṇaṃ, gaṇo hutvā gaṇapavāraṇāya karaṇañca. Vaggaṃ vuttanayameva. Dhammena samaggaṃ suviññeyyameva. Itisaddo parisamāpanattho.
๒๑๓. เอวํ ทินฺนายาติ เอวํ ปาฬิยํ วุตฺตนเยเนว ทินฺนายฯ ปวาเรตพฺพนฺติ วสฺสํวุตฺถปวารณาย ปวาเรตพฺพํฯ ติโสฺสติ ติสฺสนามโกฯ ทิเฎฺฐน วา วทตูติ สมฺพโนฺธฯ ตนฺติ ติสฺสนามกํ ภิกฺขุํฯ สโงฺฆ อนุกมฺปํ อุปาทาย วทตูติ โยชนาฯ วุฑฺฒตโรติ ปวารณาทายโก ตํหารกโต วุฑฺฒตโรฯ หีติ ลทฺธคุโณฯ เตนาติ ปวารณาหารเกนฯ ตสฺสาติ ปวารณาทายกสฺสฯ
213.Evaṃ dinnāyāti evaṃ pāḷiyaṃ vuttanayeneva dinnāya. Pavāretabbanti vassaṃvutthapavāraṇāya pavāretabbaṃ. Tissoti tissanāmako. Diṭṭhena vā vadatūti sambandho. Tanti tissanāmakaṃ bhikkhuṃ. Saṅgho anukampaṃ upādāya vadatūti yojanā. Vuḍḍhataroti pavāraṇādāyako taṃhārakato vuḍḍhataro. Hīti laddhaguṇo. Tenāti pavāraṇāhārakena. Tassāti pavāraṇādāyakassa.
อิธาปิ จาติ อิมสฺมิํ ปวารณากฺขนฺธเกปิ จฯ อปิสโทฺท อุโปสถกฺขนฺธกํ อเปกฺขติฯ อวเสสกมฺมตฺถายาติ ปวารณากมฺมโต อวเสสานํ กมฺมานมตฺถาย โหตีติ สมฺพโนฺธฯ ปวารณาย อาหฎาย สติยาติ โยชนาฯ ตสฺส จาติ ปวารณาทายกสฺส จฯ สเพฺพสนฺติ ปวารณาทายกสฺส จ สงฺฆสฺส จาติ สเพฺพสํฯ อญฺญํ ปน กมฺมนฺติ ปวารณากมฺมโต อญฺญํ กมฺมํ ปนฯ เตน ปน ภิกฺขุนาติ ปวารณาทายเกน ภิกฺขุนา ปนฯ เอตฺถ จ ตทหุปวารณาย อตฺตโน จ สงฺฆสฺส จ สเจ ปวารณากมฺมเมว โหติ, ปวารณาเยว ทาตพฺพาฯ อถ อญฺญเมว กมฺมํ โหติ, ฉโนฺทเยว ทาตโพฺพฯ ยทิ ปวารณากมฺมญฺจ อญฺญกมฺมญฺจ โหติ, ปวารณา จ ฉโนฺท จ ทาตโพฺพ ฯ ตํ สนฺธาย วุตฺตํ ‘‘ตทหุ ปวารณาย ปวารณํ เทเนฺตน ฉนฺทมฺปิ ทาตุ’’นฺติ (มหาว. ๒๑๓)ฯ เตนาติ ทานเหตุนาฯ
Idhāpi cāti imasmiṃ pavāraṇākkhandhakepi ca. Apisaddo uposathakkhandhakaṃ apekkhati. Avasesakammatthāyāti pavāraṇākammato avasesānaṃ kammānamatthāya hotīti sambandho. Pavāraṇāya āhaṭāya satiyāti yojanā. Tassa cāti pavāraṇādāyakassa ca. Sabbesanti pavāraṇādāyakassa ca saṅghassa cāti sabbesaṃ. Aññaṃ pana kammanti pavāraṇākammato aññaṃ kammaṃ pana. Tena pana bhikkhunāti pavāraṇādāyakena bhikkhunā pana. Ettha ca tadahupavāraṇāya attano ca saṅghassa ca sace pavāraṇākammameva hoti, pavāraṇāyeva dātabbā. Atha aññameva kammaṃ hoti, chandoyeva dātabbo. Yadi pavāraṇākammañca aññakammañca hoti, pavāraṇā ca chando ca dātabbo . Taṃ sandhāya vuttaṃ ‘‘tadahu pavāraṇāya pavāraṇaṃ dentena chandampi dātu’’nti (mahāva. 213). Tenāti dānahetunā.
๒๑๘. อชฺช เม ปวารณาติ เอตฺถ ปาฬินยโต อญฺญํ อฎฺฐกถานยํ ทเสฺสโนฺต อาห ‘‘สเจ’’ติอาทิฯ
218.Ajja me pavāraṇāti ettha pāḷinayato aññaṃ aṭṭhakathānayaṃ dassento āha ‘‘sace’’tiādi.
๒๑๙. วุตฺตนยเมวาติ อุโปสถกฺขนฺธเก (มหาว. อฎฺฐ. ๑๖๙) วุตฺตนยเมวฯ
219.Vuttanayamevāti uposathakkhandhake (mahāva. aṭṭha. 169) vuttanayameva.
๒๒๒. ปุน ปวาเรตพฺพนฺติ เอตฺถ น เกวลํ ปวารณาเยว ปุน กาตพฺพา, ปุพฺพกิจฺจาทีนิปิ ปุน กาตพฺพานีติ ทเสฺสโนฺต อาห ‘‘ปุน ปุพฺพกิจฺจ’’นฺติอาทิฯ
222.Puna pavāretabbanti ettha na kevalaṃ pavāraṇāyeva puna kātabbā, pubbakiccādīnipi puna kātabbānīti dassento āha ‘‘puna pubbakicca’’ntiādi.
๒๒๘. เอเสว นโยติ ‘‘อชฺช ปวารณา ปนฺนรสี’’ติ ปุพฺพกิจฺจํ อติทิสติฯ อสฺสาติ วจนสฺสฯ ญตฺตินฺติ ‘‘สุณาตุ เม ภเนฺต สโงฺฆ อชฺช ปวารณา’’ติ ญตฺติํฯ ปจฺฉิเมหีติ ปจฺฉิมวสฺสํ อุปคเตหิ ภิกฺขูหิฯ อุโปสถเคฺคติ อุโปสถสฺส คณฺหนฎฺฐาเน เคเหฯ เทฺว ญตฺติโยติ ปวารณาญตฺติ จ อุโปสถญตฺติ จาติ เทฺว ญตฺติโยฯ อิทญฺจาติ อิทํ วกฺขมานํ ปนฯ เอตฺถาติ ปุริมิกปจฺฉิมิกภิกฺขูนํ สํสคฺคฎฺฐาเนฯ ปุริมิกาย อุปคเตหีติ วิภตฺตอปาทานํ อนุเมยฺยวิสยอปาทานํ, โถกตราติ สมฺพโนฺธ, สหาทิโยโค วา, สมสมาติ สมฺพโนฺธฯ สมสมาติ สเมน, สมโต วา สมา สมสมา, อติเรกสมาติ อโตฺถฯ กิญฺจิ อูนํ วา อธิกํ วา นตฺถีติ อธิปฺปาโยฯ อิตีติ อิทํ ลกฺขณํฯ
228.Eseva nayoti ‘‘ajja pavāraṇā pannarasī’’ti pubbakiccaṃ atidisati. Assāti vacanassa. Ñattinti ‘‘suṇātu me bhante saṅgho ajja pavāraṇā’’ti ñattiṃ. Pacchimehīti pacchimavassaṃ upagatehi bhikkhūhi. Uposathaggeti uposathassa gaṇhanaṭṭhāne gehe. Dve ñattiyoti pavāraṇāñatti ca uposathañatti cāti dve ñattiyo. Idañcāti idaṃ vakkhamānaṃ pana. Etthāti purimikapacchimikabhikkhūnaṃ saṃsaggaṭṭhāne. Purimikāya upagatehīti vibhattaapādānaṃ anumeyyavisayaapādānaṃ, thokatarāti sambandho, sahādiyogo vā, samasamāti sambandho. Samasamāti samena, samato vā samā samasamā, atirekasamāti attho. Kiñci ūnaṃ vā adhikaṃ vā natthīti adhippāyo. Itīti idaṃ lakkhaṇaṃ.
โสติ ปจฺฉิมิโก ภิกฺขุฯ อิตเรนาติ ปจฺฉิมิเกนฯ เตสนฺติ ปุริมิกานํฯ เอเกนาติ ปุริมิเกนฯ เอกสฺสาติ ปจฺฉิมิกสฺสฯ ปุน เอเกนาติ ปจฺฉิมิเกนฯ ‘‘เอกสฺสา’’ติ อนุวเตฺตตโพฺพ, ปุริมิกสฺสาติ อโตฺถฯ ปุริมวสฺสูปคเตหิ อธิกตราติ สมฺพโนฺธฯ โถกตเรหีติ ปจฺฉิมวสฺสูปคเตหิ โถกตเรหิ ปุริมวสฺสูปคเตหีติ โยชนาฯ
Soti pacchimiko bhikkhu. Itarenāti pacchimikena. Tesanti purimikānaṃ. Ekenāti purimikena. Ekassāti pacchimikassa. Puna ekenāti pacchimikena. ‘‘Ekassā’’ti anuvattetabbo, purimikassāti attho. Purimavassūpagatehi adhikatarāti sambandho. Thokatarehīti pacchimavassūpagatehi thokatarehi purimavassūpagatehīti yojanā.
กตฺติกายาติ ปจฺฉิมกตฺติกายฯ จาตุมาสินิยา ปวารณายาติ จตุนฺนํ มาสานํ ปูรณิยา ปวารณายฯ ปวารณาญตฺติํ ฐเปตฺวาติ สมสมา หุตฺวาปิ ปวารณาทิวสตฺตา ปวารณาญตฺติํ ฐเปตฺวาฯ เตหีติ ปจฺฉิมิเกหิฯ อิตเรหีติ ปุริมิเกหิฯ เตสนฺติ ปจฺฉิมิกานํฯ โถกตรา วาติ เอกาทินา โถกตรา วาฯ เตสนฺติ ปุริมิกานํฯ เตหีติ ปจฺฉิมิเกหิฯ
Kattikāyāti pacchimakattikāya. Cātumāsiniyā pavāraṇāyāti catunnaṃ māsānaṃ pūraṇiyā pavāraṇāya. Pavāraṇāñattiṃ ṭhapetvāti samasamā hutvāpi pavāraṇādivasattā pavāraṇāñattiṃ ṭhapetvā. Tehīti pacchimikehi. Itarehīti purimikehi. Tesanti pacchimikānaṃ. Thokatarā vāti ekādinā thokatarā vā. Tesanti purimikānaṃ. Tehīti pacchimikehi.
๒๓๓. สงฺฆสามคฺคิยาติ เอตฺถ กีทิสี สงฺฆสามคฺคี เวทิตพฺพาติ อาห ‘‘โกสมฺพกสามคฺคีสทิสาว เวทิตพฺพา’’ติฯ เอตฺถาติ สามคฺคีปวารณายํฯ อปฺปมตฺตเกติ ปตฺตจีวราทิํ ปฎิจฺจ อุปฺปเนฺน อปฺปมตฺตเก วิวาเทฯ ปวารณายเมวาติ ปวารณาทิวเสเยวฯ กสฺมิํ ทิวเส สามคฺคีปวารณา กาตพฺพาติ อาห ‘‘สามคฺคีปวารณ’’นฺติอาทิฯ ปฐมปวารณนฺติ ปุพฺพกตฺติกปุณฺณมิํฯ ยาว กตฺติกจาตุมาสินี ปุณฺณมาติ อยํ อวธิ อนภิวิธิอวธิ นามฯ กสฺมา? กตฺติกจาตุมาสินิปุณฺณมิํ ฐเปตฺวา อโนฺตเยว คเหตพฺพตฺตาฯ เอตฺถนฺตเรติ เอตสฺมิํ ทฺวินฺนํ ปุณฺณมินมนฺตเร อฎฺฐวีสติปมาเณ ทิวเส กาตพฺพาฯ ตโตติ เอตฺถนฺตรสงฺขาตา อฎฺฐวีสทิวสโตฯ
233.Saṅghasāmaggiyāti ettha kīdisī saṅghasāmaggī veditabbāti āha ‘‘kosambakasāmaggīsadisāva veditabbā’’ti. Etthāti sāmaggīpavāraṇāyaṃ. Appamattaketi pattacīvarādiṃ paṭicca uppanne appamattake vivāde. Pavāraṇāyamevāti pavāraṇādivaseyeva. Kasmiṃ divase sāmaggīpavāraṇā kātabbāti āha ‘‘sāmaggīpavāraṇa’’ntiādi. Paṭhamapavāraṇanti pubbakattikapuṇṇamiṃ. Yāva kattikacātumāsinī puṇṇamāti ayaṃ avadhi anabhividhiavadhi nāma. Kasmā? Kattikacātumāsinipuṇṇamiṃ ṭhapetvā antoyeva gahetabbattā. Etthantareti etasmiṃ dvinnaṃ puṇṇaminamantare aṭṭhavīsatipamāṇe divase kātabbā. Tatoti etthantarasaṅkhātā aṭṭhavīsadivasato.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / วินยปิฎก • Vinayapiṭaka / มหาวคฺคปาฬิ • Mahāvaggapāḷi
๑๒๑. ปวารณาเภทา • 121. Pavāraṇābhedā
๑๒๒. ปวารณาทานานุชานนา • 122. Pavāraṇādānānujānanā
๑๒๔. สงฺฆปวารณาทิปฺปเภทา • 124. Saṅghapavāraṇādippabhedā
๑๒๕. อาปตฺติปฎิกมฺมวิธิ • 125. Āpattipaṭikammavidhi
๑๒๘. อนาปตฺติปนฺนรสกํ • 128. Anāpattipannarasakaṃ
๑๓๔. ทิวสนานตฺตํ • 134. Divasanānattaṃ
๑๓๙. วชฺชนียปุคฺคลสนฺทสฺสนา • 139. Vajjanīyapuggalasandassanā
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / วินยปิฎก (อฎฺฐกถา) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / มหาวคฺค-อฎฺฐกถา • Mahāvagga-aṭṭhakathā
ปวารณาเภทกถา • Pavāraṇābhedakathā
ปวารณาทานานุชานนกถา • Pavāraṇādānānujānanakathā
อนาปตฺติปนฺนรสกาทิกถา • Anāpattipannarasakādikathā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / สารตฺถทีปนี-ฎีกา • Sāratthadīpanī-ṭīkā
ปวารณาเภทกถาวณฺณนา • Pavāraṇābhedakathāvaṇṇanā
ปวารณาทานานุชานนกถาวณฺณนา • Pavāraṇādānānujānanakathāvaṇṇanā
อนาปตฺติปนฺนรสกกถาวณฺณนา • Anāpattipannarasakakathāvaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วชิรพุทฺธิ-ฎีกา • Vajirabuddhi-ṭīkā
ปวารณาเภทวณฺณนา • Pavāraṇābhedavaṇṇanā
ปวารณาทานานุชานนกถาวณฺณนา • Pavāraṇādānānujānanakathāvaṇṇanā
อนาปตฺติปนฺนรสกาทิกถาวณฺณนา • Anāpattipannarasakādikathāvaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วิมติวิโนทนี-ฎีกา • Vimativinodanī-ṭīkā / อผาสุวิหารกถาทิวณฺณนา • Aphāsuvihārakathādivaṇṇanā
