Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / खुद्दसिक्खा-मूलसिक्खा • Khuddasikkhā-mūlasikkhā |
७. पवारणानिद्देसवण्णना
7. Pavāraṇāniddesavaṇṇanā
७३. येन इरियापथेन उपलक्खितो पञ्चन्नं भोजनानं यं किञ्चि भोजनं भुञ्जमानो अयं भिक्खु कप्पियानं पञ्चन्नं भोजनानं हत्थपासोपनीतानं पवारितो, ततो इरियापथतो अञ्ञेन इरियापथेन अनतिरित्तकं यावकालिकं भुञ्जेय्य चे, इमस्स पाचित्ति होतीति पदत्थयोजना। भुञ्जनत्थाय पटिग्गहणे पन दुक्कटं। तत्थ इरियाय कायिककिरियाय पथो पवत्तनूपायो इरियापथो, ठानगमननिसज्जनसयनानि। पवारेति पटिक्खिपतीति पवारितो, अथ वा पवारणं पटिक्खिपनं पवारितं, तमस्स अत्थीति पवारितो, कतप्पवारणो कतप्पटिक्खेपोति अत्थो, अथ वा परिवेसकेन वारीयतीति पवारितो पटिक्खेपितो। अनतिरित्तकन्ति यं पवारेत्वा आसना वुट्ठहन्तस्स ‘‘अलमेतं सब्ब’’न्ति एवं अतिरित्तकरणादीहि सत्तहि विनयकम्माकारेहि कप्पियं कतं, तञ्च ‘‘अज्ज वा यदा वा इच्छति, तदा खादिस्सती’’ति आहटं, गिलानातिरित्तञ्च अतिरित्तं अधिकन्ति वुच्चति, ततो अञ्ञं अनतिरित्तकं अनधिकन्ति अत्थो। कुसलं चित्तं पातेतीति पाचित्ति, तस्मा इत्थियं तिम्हि त-कारस्स च-कारे, द्वित्ते च पाचित्ति। यामकालिकं सत्ताहकालिकं यावजीविकं आहारत्थाय पटिग्गण्हतो आपत्ति दुक्कटस्स, अज्झोहारे अज्झोहारे आपत्ति दुक्कटस्स।
73. Yena iriyāpathena upalakkhito pañcannaṃ bhojanānaṃ yaṃ kiñci bhojanaṃ bhuñjamāno ayaṃ bhikkhu kappiyānaṃ pañcannaṃ bhojanānaṃ hatthapāsopanītānaṃ pavārito, tato iriyāpathato aññena iriyāpathena anatirittakaṃ yāvakālikaṃ bhuñjeyya ce, imassa pācitti hotīti padatthayojanā. Bhuñjanatthāya paṭiggahaṇe pana dukkaṭaṃ. Tattha iriyāya kāyikakiriyāya patho pavattanūpāyo iriyāpatho, ṭhānagamananisajjanasayanāni. Pavāreti paṭikkhipatīti pavārito, atha vā pavāraṇaṃ paṭikkhipanaṃ pavāritaṃ, tamassa atthīti pavārito, katappavāraṇo katappaṭikkhepoti attho, atha vā parivesakena vārīyatīti pavārito paṭikkhepito. Anatirittakanti yaṃ pavāretvā āsanā vuṭṭhahantassa ‘‘alametaṃ sabba’’nti evaṃ atirittakaraṇādīhi sattahi vinayakammākārehi kappiyaṃ kataṃ, tañca ‘‘ajja vā yadā vā icchati, tadā khādissatī’’ti āhaṭaṃ, gilānātirittañca atirittaṃ adhikanti vuccati, tato aññaṃ anatirittakaṃ anadhikanti attho. Kusalaṃ cittaṃ pātetīti pācitti, tasmā itthiyaṃ timhi ta-kārassa ca-kāre, dvitte ca pācitti. Yāmakālikaṃ sattāhakālikaṃ yāvajīvikaṃ āhāratthāya paṭiggaṇhato āpatti dukkaṭassa, ajjhohāre ajjhohāre āpatti dukkaṭassa.
७४. इदानि याय पवारिता, सा पञ्चङ्गसम्पन्नायेव पवारणा नाम होतीति दस्सेतुं ‘‘असन’’न्तिआदिमाह। तत्थ असनन्ति भुञ्जमानस्स भुञ्जनं। इमिना यं विप्पकतं भोजनं, तं दस्सेति। भोजनञ्चेवाति पवारणप्पहोनकं भोजनञ्चेव होतीति। अभिहारोति दायकस्स कायेन पवारणप्पहोनकस्स अभिहरणं, न वाचाय। समीपताति अड्ढतेय्यहत्थप्पमाणसङ्खाता समीपता च। एत्थ पन सचे भिक्खु निसिन्नो होति, आसनस्स पच्छिमन्ततो पट्ठाय, सचे ठितो, पण्हिअन्ततो पट्ठाय, सचे निपन्नो, येन पस्सेन निपन्नो, तस्स पारिमन्ततो पट्ठाय दायकस्स ठितस्स वा निसिन्नस्स वा निपन्नस्स वा ठपेत्वा पसारितहत्थं यं आसन्नतरं अङ्गं, तस्स ओरिमन्तेन परिच्छिन्दित्वा अड्ढतेय्यहत्थपासो वेदितब्बो। कायवाचापटिक्खेपोति तस्स अभिहटभोजनस्स अङ्गुलिचलनादिकायविकारेन वा ‘‘अल’’न्तिआदिना वचीविकारेन वा पटिक्खिपनं। इति इमेहि पञ्चहङ्गेहि पवारणा पकारयुत्तवारणा पञ्चअङ्गाति सम्बन्धो। पञ्च अङ्गानि यस्सा सा पञ्चअङ्गा।
74. Idāni yāya pavāritā, sā pañcaṅgasampannāyeva pavāraṇā nāma hotīti dassetuṃ ‘‘asana’’ntiādimāha. Tattha asananti bhuñjamānassa bhuñjanaṃ. Iminā yaṃ vippakataṃ bhojanaṃ, taṃ dasseti. Bhojanañcevāti pavāraṇappahonakaṃ bhojanañceva hotīti. Abhihāroti dāyakassa kāyena pavāraṇappahonakassa abhiharaṇaṃ, na vācāya. Samīpatāti aḍḍhateyyahatthappamāṇasaṅkhātā samīpatā ca. Ettha pana sace bhikkhu nisinno hoti, āsanassa pacchimantato paṭṭhāya, sace ṭhito, paṇhiantato paṭṭhāya, sace nipanno, yena passena nipanno, tassa pārimantato paṭṭhāya dāyakassa ṭhitassa vā nisinnassa vā nipannassa vā ṭhapetvā pasāritahatthaṃ yaṃ āsannataraṃ aṅgaṃ, tassa orimantena paricchinditvā aḍḍhateyyahatthapāso veditabbo. Kāyavācāpaṭikkhepoti tassa abhihaṭabhojanassa aṅgulicalanādikāyavikārena vā ‘‘ala’’ntiādinā vacīvikārena vā paṭikkhipanaṃ. Iti imehi pañcahaṅgehi pavāraṇā pakārayuttavāraṇā pañcaaṅgāti sambandho. Pañca aṅgāni yassā sā pañcaaṅgā.
७५. इदानि एतेसु ओदनादिपञ्चविधं भोजनं दस्सेत्वा तानि च पुन विभजित्वा दस्सेतुं ‘‘ओदनो’’तिआदि आरद्धं। तत्थ सालीति रत्तसालिआदिका सब्बापि सालिजाति। वीहीति सब्बापि वीहिनामिका वीहिजाति। कङ्गूति सेतरत्तकाळभेदा सब्बापि कङ्गुजाति। कुद्रूसो नाम काळकोद्रवो। वरको नाम सेतवण्णो कोद्रवो। यवगोधुमेसु पन भेदो नत्थि। एवं यथावुत्तानं सानुलोमानं सत्तन्नं धञ्ञानं भोज्जयागु चाति सम्बन्धो। भोज्जयागु चाति उण्हं वा सीतलं वा भुञ्जन्तानं भोजनकाले गहितट्ठाने ओधि पञ्ञायति, सा भोज्जयागु। च-सद्देन ओदनो चाति सम्बन्धो , ओदनो नामाति अत्थो। सचे पन भत्ते उदककञ्जिकखीरादीनि आकिरित्वा ‘‘यागुं गण्हथा’’ति देन्ति, किञ्चापि तनुका होति, पवारणं जनेति। सचे पन उदकादीसु पक्खिपित्वा पचित्वा देन्ति, यागुसङ्गहमेव गच्छति। सचे पन तनुकायपि यागुया सासपमत्तम्पि मच्छमंसखण्डं वा न्हारु वा पक्खित्तं होति, पवारणं जनेति।
75. Idāni etesu odanādipañcavidhaṃ bhojanaṃ dassetvā tāni ca puna vibhajitvā dassetuṃ ‘‘odano’’tiādi āraddhaṃ. Tattha sālīti rattasāliādikā sabbāpi sālijāti. Vīhīti sabbāpi vīhināmikā vīhijāti. Kaṅgūti setarattakāḷabhedā sabbāpi kaṅgujāti. Kudrūso nāma kāḷakodravo. Varako nāma setavaṇṇo kodravo. Yavagodhumesu pana bhedo natthi. Evaṃ yathāvuttānaṃ sānulomānaṃ sattannaṃ dhaññānaṃ bhojjayāgu cāti sambandho. Bhojjayāgu cāti uṇhaṃ vā sītalaṃ vā bhuñjantānaṃ bhojanakāle gahitaṭṭhāne odhi paññāyati, sā bhojjayāgu. Ca-saddena odano cāti sambandho , odano nāmāti attho. Sace pana bhatte udakakañjikakhīrādīni ākiritvā ‘‘yāguṃ gaṇhathā’’ti denti, kiñcāpi tanukā hoti, pavāraṇaṃ janeti. Sace pana udakādīsu pakkhipitvā pacitvā denti, yāgusaṅgahameva gacchati. Sace pana tanukāyapi yāguyā sāsapamattampi macchamaṃsakhaṇḍaṃ vā nhāru vā pakkhittaṃ hoti, pavāraṇaṃ janeti.
७६. सामाकादितिणं कुद्रूसके सङ्गहं गतं, वरकचोरको वरके सङ्गहं गतो, नीवारो चेव सालियं सङ्गहं गतोति योजना। सामाकादितिणन्ति सामाको आदि यस्स, तमेव तिणं तिणधञ्ञन्ति समासो।
76. Sāmākāditiṇaṃ kudrūsake saṅgahaṃ gataṃ, varakacorako varake saṅgahaṃ gato, nīvāro ceva sāliyaṃ saṅgahaṃ gatoti yojanā. Sāmākāditiṇanti sāmāko ādi yassa, tameva tiṇaṃ tiṇadhaññanti samāso.
७७. भट्ठधञ्ञमयोति खरपाकभज्जितेहि सत्तविधेहि धञ्ञेहि कोट्टेत्वा कतो, अन्तमसो चुण्णम्पि कुण्डकम्पि सत्तु नामाति अत्थो। समपाकभज्जितानं पन आतपसुक्खानं वा तण्डुलानं सत्तु वा कुण्डकानि एव वा न पवारेन्ति। यवेन सम्भवो उप्पत्ति अस्साति यवसम्भवो, कुम्मासो कुम्मासो नाम। मुग्गादीहि कतो पन पवारणं न जनेति। कप्पियो चाति कप्पियोयेव मंसो ‘‘मंसो’’ति वुत्तोति योजना। चाति अवधारणे। अकप्पियो पन पटिक्खिपितब्बोव। पटिक्खित्तोपि न पवारेति। उदके सम्भवो यस्स सो मच्छो नाम। द्वीसु पनेतेसु सचे यागुं पिवन्तस्स यागुसित्थमत्तेसुपि मच्छखण्डेसु वा मंसखण्डेसु वा एकं खादितं एकं हत्थे वा पत्ते वा होति, सो चे अञ्ञं पटिक्खिपति, पवारेति। द्वेपि खादितानि होन्ति, मुखे सासपमत्तम्पि अवसिट्ठं नत्थि, सचेपि अञ्ञं पटिक्खिपति, न पवारेति।
77.Bhaṭṭhadhaññamayoti kharapākabhajjitehi sattavidhehi dhaññehi koṭṭetvā kato, antamaso cuṇṇampi kuṇḍakampi sattu nāmāti attho. Samapākabhajjitānaṃ pana ātapasukkhānaṃ vā taṇḍulānaṃ sattu vā kuṇḍakāni eva vā na pavārenti. Yavena sambhavo uppatti assāti yavasambhavo, kummāso kummāso nāma. Muggādīhi kato pana pavāraṇaṃ na janeti. Kappiyo cāti kappiyoyeva maṃso ‘‘maṃso’’ti vuttoti yojanā. Cāti avadhāraṇe. Akappiyo pana paṭikkhipitabbova. Paṭikkhittopi na pavāreti. Udake sambhavo yassa so maccho nāma. Dvīsu panetesu sace yāguṃ pivantassa yāgusitthamattesupi macchakhaṇḍesu vā maṃsakhaṇḍesu vā ekaṃ khāditaṃ ekaṃ hatthe vā patte vā hoti, so ce aññaṃ paṭikkhipati, pavāreti. Dvepi khāditāni honti, mukhe sāsapamattampi avasiṭṭhaṃ natthi, sacepi aññaṃ paṭikkhipati, na pavāreti.
७८. इदानि ‘‘कीदिसं भुञ्जन्तो किन्ति वत्वा उपनीतं किं नाम निसेधेन्तो पवारेति नामा’’ति चोदनं मनसि निधायाह ‘‘भुञ्जन्तो’’तिआदि । तत्थ कप्पं वा अकप्पं वा पञ्चसु भोजनेसु यं किञ्चि भोजनं भुञ्जन्तो भिक्खु तन्नामेन तेसं पवारणाजनकभोजनानं नामेन वा ‘‘इम’’न्ति सामञ्ञेन वा वत्वा अभिहटं हत्थपासोपनीतं कप्पं कप्पियं यथावुत्तभोजनं निसेधयं निसेधयन्तो पवारेय्याति पदत्थसम्बन्धो। अयमेत्थ अधिप्पायो – येन चे अकप्पियमंसञ्च कुलदूसनवेज्जकम्मउत्तरिमनुस्सधम्मारोचनसादितरूपियादीहि निब्बत्तं अकप्पियभोजनञ्च तथा अञ्ञञ्च कप्पियं वा अकप्पियं वा एकसित्थमत्तम्पि अज्झोहटं होति, सो सचे पत्तमुखहत्थेसु यत्थ कत्थचि भोजने सति सापेक्खोव अञ्ञं हत्थपासे ठितेन ‘‘ओदनं गण्हथा’’तिआदिना पवारणप्पहोनकस्सेव नामेन वा ‘‘इम’’न्ति सामञ्ञवसेनेव वा कायेनेव अभिहटं वुत्तलक्खणं कप्पियमेव भोजनं केवलं वा मिस्सं वा कायेन वा वाचाय वा पटिक्खिपति पवारेतीति। ‘‘आकिर आकिर, कोट्टेत्वा कोट्टेत्वा पूरेही’’ति पन वत्तुं वट्टति।
78. Idāni ‘‘kīdisaṃ bhuñjanto kinti vatvā upanītaṃ kiṃ nāma nisedhento pavāreti nāmā’’ti codanaṃ manasi nidhāyāha ‘‘bhuñjanto’’tiādi . Tattha kappaṃ vā akappaṃ vā pañcasu bhojanesu yaṃ kiñci bhojanaṃ bhuñjanto bhikkhu tannāmena tesaṃ pavāraṇājanakabhojanānaṃ nāmena vā ‘‘ima’’nti sāmaññena vā vatvā abhihaṭaṃ hatthapāsopanītaṃ kappaṃ kappiyaṃ yathāvuttabhojanaṃ nisedhayaṃ nisedhayanto pavāreyyāti padatthasambandho. Ayamettha adhippāyo – yena ce akappiyamaṃsañca kuladūsanavejjakammauttarimanussadhammārocanasāditarūpiyādīhi nibbattaṃ akappiyabhojanañca tathā aññañca kappiyaṃ vā akappiyaṃ vā ekasitthamattampi ajjhohaṭaṃ hoti, so sace pattamukhahatthesu yattha katthaci bhojane sati sāpekkhova aññaṃ hatthapāse ṭhitena ‘‘odanaṃ gaṇhathā’’tiādinā pavāraṇappahonakasseva nāmena vā ‘‘ima’’nti sāmaññavaseneva vā kāyeneva abhihaṭaṃ vuttalakkhaṇaṃ kappiyameva bhojanaṃ kevalaṃ vā missaṃ vā kāyena vā vācāya vā paṭikkhipati pavāretīti. ‘‘Ākira ākira, koṭṭetvā koṭṭetvā pūrehī’’ti pana vattuṃ vaṭṭati.
७९-८०. इदानि ये पवारणं न जनेन्ति, ते दस्सेतुं ‘‘लाजा’’तिआदिमाह। तत्थ लाजा…पे॰… फलादीनि पवारणं न जनेन्तीति सम्बन्धो। लाजाति सालिआदीहि कता लाजा। तंसत्तुभत्तानीति तेहि लाजेहि कता सत्तु चेव भत्तानि च। गोरसोति गुन्नं रसो खीरादि। सुद्धखज्जकोति मच्छमंसेहि असम्मिस्सताय सुद्धखज्जको। सत्तुयो पिण्डेत्वा कतो अपक्को सत्तुगुळो पन सत्तुमोदकसङ्खातो पवारेति। तण्डुलाति समपाकभज्जितानं सालिआदीनं तण्डुला, भज्जिततण्डुला एव वा। भट्ठपिट्ठन्ति सुद्धं यं किञ्चि भज्जितं पिट्ठं। पुथुकाति सालिआदीनं पुथुका। पुथुका हि तन्तिआगमयुत्तिया विसुम्पि गय्हति, एकतोपि, तस्मा वुत्तावसेसानं पुथुकावेळुआदीनं भत्तन्ति च सम्बन्धो। वेळूति तेसं तण्डुला वुच्चन्ति। पुथुका च वेळु च, ते आदयो येसन्ति समासो। च-सद्दो पनेत्थ सब्बत्थापि योजेतब्बो। आदि-सद्देन कन्दमूलफलानिपि गय्हन्ति। वुत्तावसेसानन्ति वुत्तेहि सत्तविधेहि धञ्ञेहि अवसेसानं। रसयागूति रसेहि पक्कमंसादीहि सम्मिस्सा यागु। रसोपि तादिसोव। सुद्धयागूति मंसादीहि अमिस्सा सुद्धयागु। फलादीनीति आदि-सद्देन कन्दादीनम्पि गहणं। अपि चाति निपातो, निपातसमुदायो वा समुच्चये, सो पच्चेकं योजेतब्बो।
79-80. Idāni ye pavāraṇaṃ na janenti, te dassetuṃ ‘‘lājā’’tiādimāha. Tattha lājā…pe… phalādīni pavāraṇaṃ na janentīti sambandho. Lājāti sāliādīhi katā lājā. Taṃsattubhattānīti tehi lājehi katā sattu ceva bhattāni ca. Gorasoti gunnaṃ raso khīrādi. Suddhakhajjakoti macchamaṃsehi asammissatāya suddhakhajjako. Sattuyo piṇḍetvā kato apakko sattuguḷo pana sattumodakasaṅkhāto pavāreti. Taṇḍulāti samapākabhajjitānaṃ sāliādīnaṃ taṇḍulā, bhajjitataṇḍulā eva vā. Bhaṭṭhapiṭṭhanti suddhaṃ yaṃ kiñci bhajjitaṃ piṭṭhaṃ. Puthukāti sāliādīnaṃ puthukā. Puthukā hi tantiāgamayuttiyā visumpi gayhati, ekatopi, tasmā vuttāvasesānaṃ puthukāveḷuādīnaṃ bhattanti ca sambandho. Veḷūti tesaṃ taṇḍulā vuccanti. Puthukā ca veḷu ca, te ādayo yesanti samāso. Ca-saddo panettha sabbatthāpi yojetabbo. Ādi-saddena kandamūlaphalānipi gayhanti. Vuttāvasesānanti vuttehi sattavidhehi dhaññehi avasesānaṃ. Rasayāgūti rasehi pakkamaṃsādīhi sammissā yāgu. Rasopi tādisova. Suddhayāgūti maṃsādīhi amissā suddhayāgu. Phalādīnīti ādi-saddena kandādīnampi gahaṇaṃ. Api cāti nipāto, nipātasamudāyo vā samuccaye, so paccekaṃ yojetabbo.
८१. इदानि यस्मा सत्तहि विनयकम्माकारेहि यं अतिरित्तं अकतं, तत्थ पाचित्तियं वुत्तं, ब्यतिरेकतो अतिरित्तकते नत्थि, तस्मा अतिरित्तं करोन्तेन एवं कातब्बन्ति दस्सेन्तो ‘‘पवारितेना’’तिआदिमाह। तत्थ पवारितेन वुट्ठाय अतिरित्तं न कातब्बं, भोजनं अभुत्तेन च अतिरित्तं न कातब्बन्ति सम्बन्धो। भोजनन्ति पवारणप्पहोनकभोजनं। अभुत्तेनाति एकसित्थमत्तम्पि अभुत्ताविना। येन यंवा पुरे कतन्ति एत्थ च एव-सद्दो दीघं कत्वा निद्दिट्ठो, सो च अज्झाहटेन तं-सद्देन सम्बन्धीयति, तस्मा येन भिक्खुना यं भोजनं पुरे पुब्बे अतिरित्तं कतं, तेनेव तमेव अतिरित्तं न कातब्बन्ति योजेत्वा अत्थो वेदितब्बो। तस्मा कप्पियं कारेत्वा भुञ्जन्तस्स अञ्ञं आमिसं आकिरन्ति, तं सो पुन कातुं न लभति, तस्मिं भोजने करियमाने पठमकतेन सद्धिं कतं होतीति। अञ्ञस्मिं पन तेन वा अञ्ञेन वा कातुं वट्टति।
81. Idāni yasmā sattahi vinayakammākārehi yaṃ atirittaṃ akataṃ, tattha pācittiyaṃ vuttaṃ, byatirekato atirittakate natthi, tasmā atirittaṃ karontena evaṃ kātabbanti dassento ‘‘pavāritenā’’tiādimāha. Tattha pavāritena vuṭṭhāya atirittaṃ na kātabbaṃ, bhojanaṃ abhuttena ca atirittaṃ na kātabbanti sambandho. Bhojananti pavāraṇappahonakabhojanaṃ. Abhuttenāti ekasitthamattampi abhuttāvinā. Yena yaṃvā pure katanti ettha ca eva-saddo dīghaṃ katvā niddiṭṭho, so ca ajjhāhaṭena taṃ-saddena sambandhīyati, tasmā yena bhikkhunā yaṃ bhojanaṃ pure pubbe atirittaṃ kataṃ, teneva tameva atirittaṃ na kātabbanti yojetvā attho veditabbo. Tasmā kappiyaṃ kāretvā bhuñjantassa aññaṃ āmisaṃ ākiranti, taṃ so puna kātuṃ na labhati, tasmiṃ bhojane kariyamāne paṭhamakatena saddhiṃ kataṃ hotīti. Aññasmiṃ pana tena vā aññena vā kātuṃ vaṭṭati.
८२. ‘‘कप्पिय’’न्तिआदीनि ‘‘करोन्तो’’ति एतस्स कम्मपदानि। कप्पियञ्चेव गहितञ्चेव उच्चारितञ्चेव हत्थपासगञ्चेव यावकालिकं अतिरित्तं करोन्तो ‘‘अलमेतं सब्ब’’न्ति एवं भासतूति योजना। तत्थयं फलं वा कन्दमूलादि वा पञ्चहि समणकप्पेहि कप्पियं कतं, यञ्च कप्पियमंसं वा कप्पियभोजनं वा, एतं कप्पियं नाम। गहितन्ति भिक्खुना पटिग्गहितं। उच्चारितन्ति कप्पियं कारेतुं आगतेन भिक्खुना ईसकम्पि उक्खित्तं वा अपनामितं वा, तं पन अतिरित्तकारकेन ‘‘अलमेतं सब्ब’’न्ति वुत्तेन कातब्बं। हत्थपासगन्ति कप्पियं कारेतुं आगतेन हत्थपासं गतं। अतिरित्तं करोन्तोति ईदिसं चतुब्बिधाकारसम्पन्नं भोजनं अतिरित्तं करोन्तो पवारेत्वा आसना अवुट्ठितो वा अप्पवारेत्वापि सब्बथा भुत्तो वाति एवं दुविधविनयकम्माकारसम्पन्नो भिक्खु। अलमेतं सब्बन्ति एवं भासतूति अलमेतं सब्बं इति एवं भासतु। एवं सत्तविधं विनयकम्माकारं सम्पादेन्तो वचीभेदं कत्वा सकिम्पि एवं वदेय्याति अत्थो।
82.‘‘Kappiya’’ntiādīni ‘‘karonto’’ti etassa kammapadāni. Kappiyañceva gahitañceva uccāritañceva hatthapāsagañceva yāvakālikaṃ atirittaṃ karonto ‘‘alametaṃ sabba’’nti evaṃ bhāsatūti yojanā. Tatthayaṃ phalaṃ vā kandamūlādi vā pañcahi samaṇakappehi kappiyaṃ kataṃ, yañca kappiyamaṃsaṃ vā kappiyabhojanaṃ vā, etaṃ kappiyaṃ nāma. Gahitanti bhikkhunā paṭiggahitaṃ. Uccāritanti kappiyaṃ kāretuṃ āgatena bhikkhunā īsakampi ukkhittaṃ vā apanāmitaṃ vā, taṃ pana atirittakārakena ‘‘alametaṃ sabba’’nti vuttena kātabbaṃ. Hatthapāsaganti kappiyaṃ kāretuṃ āgatena hatthapāsaṃ gataṃ. Atirittaṃ karontoti īdisaṃ catubbidhākārasampannaṃ bhojanaṃ atirittaṃ karonto pavāretvā āsanā avuṭṭhito vā appavāretvāpi sabbathā bhutto vāti evaṃ duvidhavinayakammākārasampanno bhikkhu. Alametaṃ sabbanti evaṃ bhāsatūti alametaṃ sabbaṃ iti evaṃ bhāsatu. Evaṃ sattavidhaṃ vinayakammākāraṃ sampādento vacībhedaṃ katvā sakimpi evaṃ vadeyyāti attho.
८३. कप्पियं करोन्तेन पन अनुपसम्पन्नस्स हत्थे ठितं न कातब्बं। तेनाह ‘‘न करे…पे॰… हत्थग’’न्ति। उपसम्पन्नतो अञ्ञो अनुपसम्पन्नो, तस्स हत्थे गतं अनुपसम्पन्नहत्थगं। पेसयित्वापीति सचे तत्थ अञ्ञो ब्यत्तो भिक्खु नत्थि, यत्थ अत्थि, तत्थ पेसयित्वापि। तं अतिरित्तकतं अकारको अतिरित्तकारकतो अञ्ञो सब्बो पवारितोपि अप्पवारितोपि भुञ्जितुं लब्भतेति सम्बन्धनीयं। पवारितेन पन मुखञ्च हत्थञ्च सोधेत्वा भुञ्जितब्बं।
83. Kappiyaṃ karontena pana anupasampannassa hatthe ṭhitaṃ na kātabbaṃ. Tenāha ‘‘na kare…pe… hatthaga’’nti. Upasampannato añño anupasampanno, tassa hatthe gataṃ anupasampannahatthagaṃ. Pesayitvāpīti sace tattha añño byatto bhikkhu natthi, yattha atthi, tattha pesayitvāpi. Taṃ atirittakataṃ akārako atirittakārakato añño sabbo pavāritopi appavāritopi bhuñjituṃ labbhateti sambandhanīyaṃ. Pavāritena pana mukhañca hatthañca sodhetvā bhuñjitabbaṃ.
पवारणानिद्देसवण्णना निट्ठिता।
Pavāraṇāniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.