| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ခုဒ္ဒသိက္ခာ-မူလသိက္ခာ • Khuddasikkhā-mūlasikkhā |
၇. ပဝာရဏာနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ
7. Pavāraṇāniddesavaṇṇanā
၇၃. ယေန ဣရိယာပထေန ဥပလက္ခိတော ပဉ္စန္နံ ဘောဇနာနံ ယံ ကိဉ္စိ ဘောဇနံ ဘုဉ္ဇမာနော အယံ ဘိက္ခု ကပ္ပိယာနံ ပဉ္စန္နံ ဘောဇနာနံ ဟတ္ထပာသောပနီတာနံ ပဝာရိတော, တတော ဣရိယာပထတော အညေန ဣရိယာပထေန အနတိရိတ္တကံ ယာဝကာလိကံ ဘုဉ္ဇေယ္ယ စေ, ဣမသ္သ ပာစိတ္တိ ဟောတီတိ ပဒတ္ထယောဇနာ။ ဘုဉ္ဇနတ္ထာယ ပဋိဂ္ဂဟဏေ ပန ဒုက္ကဋံ။ တတ္ထ ဣရိယာယ ကာယိကကိရိယာယ ပထော ပဝတ္တနူပာယော ဣရိယာပထော, ဌာနဂမနနိသဇ္ဇနသယနာနိ။ ပဝာရေတိ ပဋိက္ခိပတီတိ ပဝာရိတော, အထ ဝာ ပဝာရဏံ ပဋိက္ခိပနံ ပဝာရိတံ, တမသ္သ အတ္ထီတိ ပဝာရိတော, ကတပ္ပဝာရဏော ကတပ္ပဋိက္ခေပောတိ အတ္ထော, အထ ဝာ ပရိဝေသကေန ဝာရီယတီတိ ပဝာရိတော ပဋိက္ခေပိတော။ အနတိရိတ္တကန္တိ ယံ ပဝာရေတ္ဝာ အာသနာ ဝုဋ္ဌဟန္တသ္သ ‘‘အလမေတံ သဗ္ဗ’’န္တိ ဧဝံ အတိရိတ္တကရဏာဒီဟိ သတ္တဟိ ဝိနယကမ္မာကာရေဟိ ကပ္ပိယံ ကတံ, တဉ္စ ‘‘အဇ္ဇ ဝာ ယဒာ ဝာ ဣစ္ဆတိ, တဒာ ခာဒိသ္သတီ’’တိ အာဟဋံ, ဂိလာနာတိရိတ္တဉ္စ အတိရိတ္တံ အဓိကန္တိ ဝုစ္စတိ, တတော အညံ အနတိရိတ္တကံ အနဓိကန္တိ အတ္ထော။ ကုသလံ စိတ္တံ ပာတေတီတိ ပာစိတ္တိ, တသ္မာ ဣတ္ထိယံ တိမ္ဟိ တ-ကာရသ္သ စ-ကာရေ, ဒ္ဝိတ္တေ စ ပာစိတ္တိ။ ယာမကာလိကံ သတ္တာဟကာလိကံ ယာဝဇီဝိကံ အာဟာရတ္ထာယ ပဋိဂ္ဂဏ္ဟတော အာပတ္တိ ဒုက္ကဋသ္သ, အဇ္ဈောဟာရေ အဇ္ဈောဟာရေ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋသ္သ။
73. Yena iriyāpathena upalakkhito pañcannaṃ bhojanānaṃ yaṃ kiñci bhojanaṃ bhuñjamāno ayaṃ bhikkhu kappiyānaṃ pañcannaṃ bhojanānaṃ hatthapāsopanītānaṃ pavārito, tato iriyāpathato aññena iriyāpathena anatirittakaṃ yāvakālikaṃ bhuñjeyya ce, imassa pācitti hotīti padatthayojanā. Bhuñjanatthāya paṭiggahaṇe pana dukkaṭaṃ. Tattha iriyāya kāyikakiriyāya patho pavattanūpāyo iriyāpatho, ṭhānagamananisajjanasayanāni. Pavāreti paṭikkhipatīti pavārito, atha vā pavāraṇaṃ paṭikkhipanaṃ pavāritaṃ, tamassa atthīti pavārito, katappavāraṇo katappaṭikkhepoti attho, atha vā parivesakena vārīyatīti pavārito paṭikkhepito. Anatirittakanti yaṃ pavāretvā āsanā vuṭṭhahantassa ‘‘alametaṃ sabba’’nti evaṃ atirittakaraṇādīhi sattahi vinayakammākārehi kappiyaṃ kataṃ, tañca ‘‘ajja vā yadā vā icchati, tadā khādissatī’’ti āhaṭaṃ, gilānātirittañca atirittaṃ adhikanti vuccati, tato aññaṃ anatirittakaṃ anadhikanti attho. Kusalaṃ cittaṃ pātetīti pācitti, tasmā itthiyaṃ timhi ta-kārassa ca-kāre, dvitte ca pācitti. Yāmakālikaṃ sattāhakālikaṃ yāvajīvikaṃ āhāratthāya paṭiggaṇhato āpatti dukkaṭassa, ajjhohāre ajjhohāre āpatti dukkaṭassa.
၇၄. ဣဒာနိ ယာယ ပဝာရိတာ, သာ ပဉ္စင္ဂသမ္ပန္နာယေဝ ပဝာရဏာ နာမ ဟောတီတိ ဒသ္သေတုံ ‘‘အသန’’န္တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ အသနန္တိ ဘုဉ္ဇမာနသ္သ ဘုဉ္ဇနံ။ ဣမိနာ ယံ ဝိပ္ပကတံ ဘောဇနံ, တံ ဒသ္သေတိ။ ဘောဇနဉ္စေဝာတိ ပဝာရဏပ္ပဟောနကံ ဘောဇနဉ္စေဝ ဟောတီတိ။ အဘိဟာရောတိ ဒာယကသ္သ ကာယေန ပဝာရဏပ္ပဟောနကသ္သ အဘိဟရဏံ, န ဝာစာယ။ သမီပတာတိ အဍ္ဎတေယ္ယဟတ္ထပ္ပမာဏသင္ခာတာ သမီပတာ စ။ ဧတ္ထ ပန သစေ ဘိက္ခု နိသိန္နော ဟောတိ, အာသနသ္သ ပစ္ဆိမန္တတော ပဋ္ဌာယ, သစေ ဌိတော, ပဏ္ဟိအန္တတော ပဋ္ဌာယ, သစေ နိပန္နော, ယေန ပသ္သေန နိပန္နော, တသ္သ ပာရိမန္တတော ပဋ္ဌာယ ဒာယကသ္သ ဌိတသ္သ ဝာ နိသိန္နသ္သ ဝာ နိပန္နသ္သ ဝာ ဌပေတ္ဝာ ပသာရိတဟတ္ထံ ယံ အာသန္နတရံ အင္ဂံ, တသ္သ ဩရိမန္တေန ပရိစ္ဆိန္ဒိတ္ဝာ အဍ္ဎတေယ္ယဟတ္ထပာသော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ကာယဝာစာပဋိက္ခေပောတိ တသ္သ အဘိဟဋဘောဇနသ္သ အင္ဂုလိစလနာဒိကာယဝိကာရေန ဝာ ‘‘အလ’’န္တိအာဒိနာ ဝစီဝိကာရေန ဝာ ပဋိက္ခိပနံ။ ဣတိ ဣမေဟိ ပဉ္စဟင္ဂေဟိ ပဝာရဏာ ပကာရယုတ္တဝာရဏာ ပဉ္စအင္ဂာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ပဉ္စ အင္ဂာနိ ယသ္သာ သာ ပဉ္စအင္ဂာ။
74. Idāni yāya pavāritā, sā pañcaṅgasampannāyeva pavāraṇā nāma hotīti dassetuṃ ‘‘asana’’ntiādimāha. Tattha asananti bhuñjamānassa bhuñjanaṃ. Iminā yaṃ vippakataṃ bhojanaṃ, taṃ dasseti. Bhojanañcevāti pavāraṇappahonakaṃ bhojanañceva hotīti. Abhihāroti dāyakassa kāyena pavāraṇappahonakassa abhiharaṇaṃ, na vācāya. Samīpatāti aḍḍhateyyahatthappamāṇasaṅkhātā samīpatā ca. Ettha pana sace bhikkhu nisinno hoti, āsanassa pacchimantato paṭṭhāya, sace ṭhito, paṇhiantato paṭṭhāya, sace nipanno, yena passena nipanno, tassa pārimantato paṭṭhāya dāyakassa ṭhitassa vā nisinnassa vā nipannassa vā ṭhapetvā pasāritahatthaṃ yaṃ āsannataraṃ aṅgaṃ, tassa orimantena paricchinditvā aḍḍhateyyahatthapāso veditabbo. Kāyavācāpaṭikkhepoti tassa abhihaṭabhojanassa aṅgulicalanādikāyavikārena vā ‘‘ala’’ntiādinā vacīvikārena vā paṭikkhipanaṃ. Iti imehi pañcahaṅgehi pavāraṇā pakārayuttavāraṇā pañcaaṅgāti sambandho. Pañca aṅgāni yassā sā pañcaaṅgā.
၇၅. ဣဒာနိ ဧတေသု ဩဒနာဒိပဉ္စဝိဓံ ဘောဇနံ ဒသ္သေတ္ဝာ တာနိ စ ပုန ဝိဘဇိတ္ဝာ ဒသ္သေတုံ ‘‘ဩဒနော’’တိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ တတ္ထ သာလီတိ ရတ္တသာလိအာဒိကာ သဗ္ဗာပိ သာလိဇာတိ။ ဝီဟီတိ သဗ္ဗာပိ ဝီဟိနာမိကာ ဝီဟိဇာတိ။ ကင္ဂူတိ သေတရတ္တကာဠဘေဒာ သဗ္ဗာပိ ကင္ဂုဇာတိ။ ကုဒ္ရူသော နာမ ကာဠကောဒ္ရဝော။ ဝရကော နာမ သေတဝဏ္ဏော ကောဒ္ရဝော။ ယဝဂောဓုမေသု ပန ဘေဒော နတ္ထိ။ ဧဝံ ယထာဝုတ္တာနံ သာနုလောမာနံ သတ္တန္နံ ဓညာနံ ဘောဇ္ဇယာဂု စာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဘောဇ္ဇယာဂု စာတိ ဥဏ္ဟံ ဝာ သီတလံ ဝာ ဘုဉ္ဇန္တာနံ ဘောဇနကာလေ ဂဟိတဋ္ဌာနေ ဩဓိ ပညာယတိ, သာ ဘောဇ္ဇယာဂု။ စ-သဒ္ဒေန ဩဒနော စာတိ သမ္ဗန္ဓော , ဩဒနော နာမာတိ အတ္ထော။ သစေ ပန ဘတ္တေ ဥဒကကဉ္ဇိကခီရာဒီနိ အာကိရိတ္ဝာ ‘‘ယာဂုံ ဂဏ္ဟထာ’’တိ ဒေန္တိ, ကိဉ္စာပိ တနုကာ ဟောတိ, ပဝာရဏံ ဇနေတိ။ သစေ ပန ဥဒကာဒီသု ပက္ခိပိတ္ဝာ ပစိတ္ဝာ ဒေန္တိ, ယာဂုသင္ဂဟမေဝ ဂစ္ဆတိ။ သစေ ပန တနုကာယပိ ယာဂုယာ သာသပမတ္တမ္ပိ မစ္ဆမံသခဏ္ဍံ ဝာ န္ဟာရု ဝာ ပက္ခိတ္တံ ဟောတိ, ပဝာရဏံ ဇနေတိ။
75. Idāni etesu odanādipañcavidhaṃ bhojanaṃ dassetvā tāni ca puna vibhajitvā dassetuṃ ‘‘odano’’tiādi āraddhaṃ. Tattha sālīti rattasāliādikā sabbāpi sālijāti. Vīhīti sabbāpi vīhināmikā vīhijāti. Kaṅgūti setarattakāḷabhedā sabbāpi kaṅgujāti. Kudrūso nāma kāḷakodravo. Varako nāma setavaṇṇo kodravo. Yavagodhumesu pana bhedo natthi. Evaṃ yathāvuttānaṃ sānulomānaṃ sattannaṃ dhaññānaṃ bhojjayāgu cāti sambandho. Bhojjayāgu cāti uṇhaṃ vā sītalaṃ vā bhuñjantānaṃ bhojanakāle gahitaṭṭhāne odhi paññāyati, sā bhojjayāgu. Ca-saddena odano cāti sambandho , odano nāmāti attho. Sace pana bhatte udakakañjikakhīrādīni ākiritvā ‘‘yāguṃ gaṇhathā’’ti denti, kiñcāpi tanukā hoti, pavāraṇaṃ janeti. Sace pana udakādīsu pakkhipitvā pacitvā denti, yāgusaṅgahameva gacchati. Sace pana tanukāyapi yāguyā sāsapamattampi macchamaṃsakhaṇḍaṃ vā nhāru vā pakkhittaṃ hoti, pavāraṇaṃ janeti.
၇၆. သာမာကာဒိတိဏံ ကုဒ္ရူသကေ သင္ဂဟံ ဂတံ, ဝရကစောရကော ဝရကေ သင္ဂဟံ ဂတော, နီဝာရော စေဝ သာလိယံ သင္ဂဟံ ဂတောတိ ယောဇနာ။ သာမာကာဒိတိဏန္တိ သာမာကော အာဒိ ယသ္သ, တမေဝ တိဏံ တိဏဓညန္တိ သမာသော။
76. Sāmākāditiṇaṃ kudrūsake saṅgahaṃ gataṃ, varakacorako varake saṅgahaṃ gato, nīvāro ceva sāliyaṃ saṅgahaṃ gatoti yojanā. Sāmākāditiṇanti sāmāko ādi yassa, tameva tiṇaṃ tiṇadhaññanti samāso.
၇၇. ဘဋ္ဌဓညမယောတိ ခရပာကဘဇ္ဇိတေဟိ သတ္တဝိဓေဟိ ဓညေဟိ ကောဋ္ဋေတ္ဝာ ကတော, အန္တမသော စုဏ္ဏမ္ပိ ကုဏ္ဍကမ္ပိ သတ္တု နာမာတိ အတ္ထော။ သမပာကဘဇ္ဇိတာနံ ပန အာတပသုက္ခာနံ ဝာ တဏ္ဍုလာနံ သတ္တု ဝာ ကုဏ္ဍကာနိ ဧဝ ဝာ န ပဝာရေန္တိ။ ယဝေန သမ္ဘဝော ဥပ္ပတ္တိ အသ္သာတိ ယဝသမ္ဘဝော, ကုမ္မာသော ကုမ္မာသော နာမ။ မုဂ္ဂာဒီဟိ ကတော ပန ပဝာရဏံ န ဇနေတိ။ ကပ္ပိယော စာတိ ကပ္ပိယောယေဝ မံသော ‘‘မံသော’’တိ ဝုတ္တောတိ ယောဇနာ။ စာတိ အဝဓာရဏေ။ အကပ္ပိယော ပန ပဋိက္ခိပိတဗ္ဗောဝ။ ပဋိက္ခိတ္တောပိ န ပဝာရေတိ။ ဥဒကေ သမ္ဘဝော ယသ္သ သော မစ္ဆော နာမ။ ဒ္ဝီသု ပနေတေသု သစေ ယာဂုံ ပိဝန္တသ္သ ယာဂုသိတ္ထမတ္တေသုပိ မစ္ဆခဏ္ဍေသု ဝာ မံသခဏ္ဍေသု ဝာ ဧကံ ခာဒိတံ ဧကံ ဟတ္ထေ ဝာ ပတ္တေ ဝာ ဟောတိ, သော စေ အညံ ပဋိက္ခိပတိ, ပဝာရေတိ။ ဒ္ဝေပိ ခာဒိတာနိ ဟောန္တိ, မုခေ သာသပမတ္တမ္ပိ အဝသိဋ္ဌံ နတ္ထိ, သစေပိ အညံ ပဋိက္ခိပတိ, န ပဝာရေတိ။
77.Bhaṭṭhadhaññamayoti kharapākabhajjitehi sattavidhehi dhaññehi koṭṭetvā kato, antamaso cuṇṇampi kuṇḍakampi sattu nāmāti attho. Samapākabhajjitānaṃ pana ātapasukkhānaṃ vā taṇḍulānaṃ sattu vā kuṇḍakāni eva vā na pavārenti. Yavena sambhavo uppatti assāti yavasambhavo, kummāso kummāso nāma. Muggādīhi kato pana pavāraṇaṃ na janeti. Kappiyo cāti kappiyoyeva maṃso ‘‘maṃso’’ti vuttoti yojanā. Cāti avadhāraṇe. Akappiyo pana paṭikkhipitabbova. Paṭikkhittopi na pavāreti. Udake sambhavo yassa so maccho nāma. Dvīsu panetesu sace yāguṃ pivantassa yāgusitthamattesupi macchakhaṇḍesu vā maṃsakhaṇḍesu vā ekaṃ khāditaṃ ekaṃ hatthe vā patte vā hoti, so ce aññaṃ paṭikkhipati, pavāreti. Dvepi khāditāni honti, mukhe sāsapamattampi avasiṭṭhaṃ natthi, sacepi aññaṃ paṭikkhipati, na pavāreti.
၇၈. ဣဒာနိ ‘‘ကီဒိသံ ဘုဉ္ဇန္တော ကိန္တိ ဝတ္ဝာ ဥပနီတံ ကိံ နာမ နိသေဓေန္တော ပဝာရေတိ နာမာ’’တိ စောဒနံ မနသိ နိဓာယာဟ ‘‘ဘုဉ္ဇန္တော’’တိအာဒိ ။ တတ္ထ ကပ္ပံ ဝာ အကပ္ပံ ဝာ ပဉ္စသု ဘောဇနေသု ယံ ကိဉ္စိ ဘောဇနံ ဘုဉ္ဇန္တော ဘိက္ခု တန္နာမေန တေသံ ပဝာရဏာဇနကဘောဇနာနံ နာမေန ဝာ ‘‘ဣမ’’န္တိ သာမညေန ဝာ ဝတ္ဝာ အဘိဟဋံ ဟတ္ထပာသောပနီတံ ကပ္ပံ ကပ္ပိယံ ယထာဝုတ္တဘောဇနံ နိသေဓယံ နိသေဓယန္တော ပဝာရေယ္ယာတိ ပဒတ္ထသမ္ဗန္ဓော။ အယမေတ္ထ အဓိပ္ပာယော – ယေန စေ အကပ္ပိယမံသဉ္စ ကုလဒူသနဝေဇ္ဇကမ္မဥတ္တရိမနုသ္သဓမ္မာရောစနသာဒိတရူပိယာဒီဟိ နိဗ္ဗတ္တံ အကပ္ပိယဘောဇနဉ္စ တထာ အညဉ္စ ကပ္ပိယံ ဝာ အကပ္ပိယံ ဝာ ဧကသိတ္ထမတ္တမ္ပိ အဇ္ဈောဟဋံ ဟောတိ, သော သစေ ပတ္တမုခဟတ္ထေသု ယတ္ထ ကတ္ထစိ ဘောဇနေ သတိ သာပေက္ခောဝ အညံ ဟတ္ထပာသေ ဌိတေန ‘‘ဩဒနံ ဂဏ္ဟထာ’’တိအာဒိနာ ပဝာရဏပ္ပဟောနကသ္သေဝ နာမေန ဝာ ‘‘ဣမ’’န္တိ သာမညဝသေနေဝ ဝာ ကာယေနေဝ အဘိဟဋံ ဝုတ္တလက္ခဏံ ကပ္ပိယမေဝ ဘောဇနံ ကေဝလံ ဝာ မိသ္သံ ဝာ ကာယေန ဝာ ဝာစာယ ဝာ ပဋိက္ခိပတိ ပဝာရေတီတိ။ ‘‘အာကိရ အာကိရ, ကောဋ္ဋေတ္ဝာ ကောဋ္ဋေတ္ဝာ ပူရေဟီ’’တိ ပန ဝတ္တုံ ဝဋ္ဋတိ။
78. Idāni ‘‘kīdisaṃ bhuñjanto kinti vatvā upanītaṃ kiṃ nāma nisedhento pavāreti nāmā’’ti codanaṃ manasi nidhāyāha ‘‘bhuñjanto’’tiādi . Tattha kappaṃ vā akappaṃ vā pañcasu bhojanesu yaṃ kiñci bhojanaṃ bhuñjanto bhikkhu tannāmena tesaṃ pavāraṇājanakabhojanānaṃ nāmena vā ‘‘ima’’nti sāmaññena vā vatvā abhihaṭaṃ hatthapāsopanītaṃ kappaṃ kappiyaṃ yathāvuttabhojanaṃ nisedhayaṃ nisedhayanto pavāreyyāti padatthasambandho. Ayamettha adhippāyo – yena ce akappiyamaṃsañca kuladūsanavejjakammauttarimanussadhammārocanasāditarūpiyādīhi nibbattaṃ akappiyabhojanañca tathā aññañca kappiyaṃ vā akappiyaṃ vā ekasitthamattampi ajjhohaṭaṃ hoti, so sace pattamukhahatthesu yattha katthaci bhojane sati sāpekkhova aññaṃ hatthapāse ṭhitena ‘‘odanaṃ gaṇhathā’’tiādinā pavāraṇappahonakasseva nāmena vā ‘‘ima’’nti sāmaññavaseneva vā kāyeneva abhihaṭaṃ vuttalakkhaṇaṃ kappiyameva bhojanaṃ kevalaṃ vā missaṃ vā kāyena vā vācāya vā paṭikkhipati pavāretīti. ‘‘Ākira ākira, koṭṭetvā koṭṭetvā pūrehī’’ti pana vattuṃ vaṭṭati.
၇၉-၈၀. ဣဒာနိ ယေ ပဝာရဏံ န ဇနေန္တိ, တေ ဒသ္သေတုံ ‘‘လာဇာ’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ လာဇာ။ပေ.။ ဖလာဒီနိ ပဝာရဏံ န ဇနေန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ လာဇာတိ သာလိအာဒီဟိ ကတာ လာဇာ။ တံသတ္တုဘတ္တာနီတိ တေဟိ လာဇေဟိ ကတာ သတ္တု စေဝ ဘတ္တာနိ စ။ ဂောရသောတိ ဂုန္နံ ရသော ခီရာဒိ။ သုဒ္ဓခဇ္ဇကောတိ မစ္ဆမံသေဟိ အသမ္မိသ္သတာယ သုဒ္ဓခဇ္ဇကော။ သတ္တုယော ပိဏ္ဍေတ္ဝာ ကတော အပက္ကော သတ္တုဂုဠော ပန သတ္တုမောဒကသင္ခာတော ပဝာရေတိ။ တဏ္ဍုလာတိ သမပာကဘဇ္ဇိတာနံ သာလိအာဒီနံ တဏ္ဍုလာ, ဘဇ္ဇိတတဏ္ဍုလာ ဧဝ ဝာ။ ဘဋ္ဌပိဋ္ဌန္တိ သုဒ္ဓံ ယံ ကိဉ္စိ ဘဇ္ဇိတံ ပိဋ္ဌံ။ ပုထုကာတိ သာလိအာဒီနံ ပုထုကာ။ ပုထုကာ ဟိ တန္တိအာဂမယုတ္တိယာ ဝိသုမ္ပိ ဂယ္ဟတိ, ဧကတောပိ, တသ္မာ ဝုတ္တာဝသေသာနံ ပုထုကာဝေဠုအာဒီနံ ဘတ္တန္တိ စ သမ္ဗန္ဓော။ ဝေဠူတိ တေသံ တဏ္ဍုလာ ဝုစ္စန္တိ။ ပုထုကာ စ ဝေဠု စ, တေ အာဒယော ယေသန္တိ သမာသော။ စ-သဒ္ဒော ပနေတ္ထ သဗ္ဗတ္ထာပိ ယောဇေတဗ္ဗော။ အာဒိ-သဒ္ဒေန ကန္ဒမူလဖလာနိပိ ဂယ္ဟန္တိ။ ဝုတ္တာဝသေသာနန္တိ ဝုတ္တေဟိ သတ္တဝိဓေဟိ ဓညေဟိ အဝသေသာနံ။ ရသယာဂူတိ ရသေဟိ ပက္ကမံသာဒီဟိ သမ္မိသ္သာ ယာဂု။ ရသောပိ တာဒိသောဝ။ သုဒ္ဓယာဂူတိ မံသာဒီဟိ အမိသ္သာ သုဒ္ဓယာဂု။ ဖလာဒီနီတိ အာဒိ-သဒ္ဒေန ကန္ဒာဒီနမ္ပိ ဂဟဏံ။ အပိ စာတိ နိပာတော, နိပာတသမုဒာယော ဝာ သမုစ္စယေ, သော ပစ္စေကံ ယောဇေတဗ္ဗော။
79-80. Idāni ye pavāraṇaṃ na janenti, te dassetuṃ ‘‘lājā’’tiādimāha. Tattha lājā…pe… phalādīni pavāraṇaṃ na janentīti sambandho. Lājāti sāliādīhi katā lājā. Taṃsattubhattānīti tehi lājehi katā sattu ceva bhattāni ca. Gorasoti gunnaṃ raso khīrādi. Suddhakhajjakoti macchamaṃsehi asammissatāya suddhakhajjako. Sattuyo piṇḍetvā kato apakko sattuguḷo pana sattumodakasaṅkhāto pavāreti. Taṇḍulāti samapākabhajjitānaṃ sāliādīnaṃ taṇḍulā, bhajjitataṇḍulā eva vā. Bhaṭṭhapiṭṭhanti suddhaṃ yaṃ kiñci bhajjitaṃ piṭṭhaṃ. Puthukāti sāliādīnaṃ puthukā. Puthukā hi tantiāgamayuttiyā visumpi gayhati, ekatopi, tasmā vuttāvasesānaṃ puthukāveḷuādīnaṃ bhattanti ca sambandho. Veḷūti tesaṃ taṇḍulā vuccanti. Puthukā ca veḷu ca, te ādayo yesanti samāso. Ca-saddo panettha sabbatthāpi yojetabbo. Ādi-saddena kandamūlaphalānipi gayhanti. Vuttāvasesānanti vuttehi sattavidhehi dhaññehi avasesānaṃ. Rasayāgūti rasehi pakkamaṃsādīhi sammissā yāgu. Rasopi tādisova. Suddhayāgūti maṃsādīhi amissā suddhayāgu. Phalādīnīti ādi-saddena kandādīnampi gahaṇaṃ. Api cāti nipāto, nipātasamudāyo vā samuccaye, so paccekaṃ yojetabbo.
၈၁. ဣဒာနိ ယသ္မာ သတ္တဟိ ဝိနယကမ္မာကာရေဟိ ယံ အတိရိတ္တံ အကတံ, တတ္ထ ပာစိတ္တိယံ ဝုတ္တံ, ဗ္ယတိရေကတော အတိရိတ္တကတေ နတ္ထိ, တသ္မာ အတိရိတ္တံ ကရောန္တေန ဧဝံ ကာတဗ္ဗန္တိ ဒသ္သေန္တော ‘‘ပဝာရိတေနာ’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ပဝာရိတေန ဝုဋ္ဌာယ အတိရိတ္တံ န ကာတဗ္ဗံ, ဘောဇနံ အဘုတ္တေန စ အတိရိတ္တံ န ကာတဗ္ဗန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဘောဇနန္တိ ပဝာရဏပ္ပဟောနကဘောဇနံ။ အဘုတ္တေနာတိ ဧကသိတ္ထမတ္တမ္ပိ အဘုတ္တာဝိနာ။ ယေန ယံဝာ ပုရေ ကတန္တိ ဧတ္ထ စ ဧဝ-သဒ္ဒော ဒီဃံ ကတ္ဝာ နိဒ္ဒိဋ္ဌော, သော စ အဇ္ဈာဟဋေန တံ-သဒ္ဒေန သမ္ဗန္ဓီယတိ, တသ္မာ ယေန ဘိက္ခုနာ ယံ ဘောဇနံ ပုရေ ပုဗ္ဗေ အတိရိတ္တံ ကတံ, တေနေဝ တမေဝ အတိရိတ္တံ န ကာတဗ္ဗန္တိ ယောဇေတ္ဝာ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ တသ္မာ ကပ္ပိယံ ကာရေတ္ဝာ ဘုဉ္ဇန္တသ္သ အညံ အာမိသံ အာကိရန္တိ, တံ သော ပုန ကာတုံ န လဘတိ, တသ္မိံ ဘောဇနေ ကရိယမာနေ ပဌမကတေန သဒ္ဓိံ ကတံ ဟောတီတိ။ အညသ္မိံ ပန တေန ဝာ အညေန ဝာ ကာတုံ ဝဋ္ဋတိ။
81. Idāni yasmā sattahi vinayakammākārehi yaṃ atirittaṃ akataṃ, tattha pācittiyaṃ vuttaṃ, byatirekato atirittakate natthi, tasmā atirittaṃ karontena evaṃ kātabbanti dassento ‘‘pavāritenā’’tiādimāha. Tattha pavāritena vuṭṭhāya atirittaṃ na kātabbaṃ, bhojanaṃ abhuttena ca atirittaṃ na kātabbanti sambandho. Bhojananti pavāraṇappahonakabhojanaṃ. Abhuttenāti ekasitthamattampi abhuttāvinā. Yena yaṃvā pure katanti ettha ca eva-saddo dīghaṃ katvā niddiṭṭho, so ca ajjhāhaṭena taṃ-saddena sambandhīyati, tasmā yena bhikkhunā yaṃ bhojanaṃ pure pubbe atirittaṃ kataṃ, teneva tameva atirittaṃ na kātabbanti yojetvā attho veditabbo. Tasmā kappiyaṃ kāretvā bhuñjantassa aññaṃ āmisaṃ ākiranti, taṃ so puna kātuṃ na labhati, tasmiṃ bhojane kariyamāne paṭhamakatena saddhiṃ kataṃ hotīti. Aññasmiṃ pana tena vā aññena vā kātuṃ vaṭṭati.
၈၂. ‘‘ကပ္ပိယ’’န္တိအာဒီနိ ‘‘ကရောန္တော’’တိ ဧတသ္သ ကမ္မပဒာနိ။ ကပ္ပိယဉ္စေဝ ဂဟိတဉ္စေဝ ဥစ္စာရိတဉ္စေဝ ဟတ္ထပာသဂဉ္စေဝ ယာဝကာလိကံ အတိရိတ္တံ ကရောန္တော ‘‘အလမေတံ သဗ္ဗ’’န္တိ ဧဝံ ဘာသတူတိ ယောဇနာ။ တတ္ထယံ ဖလံ ဝာ ကန္ဒမူလာဒိ ဝာ ပဉ္စဟိ သမဏကပ္ပေဟိ ကပ္ပိယံ ကတံ, ယဉ္စ ကပ္ပိယမံသံ ဝာ ကပ္ပိယဘောဇနံ ဝာ, ဧတံ ကပ္ပိယံ နာမ။ ဂဟိတန္တိ ဘိက္ခုနာ ပဋိဂ္ဂဟိတံ။ ဥစ္စာရိတန္တိ ကပ္ပိယံ ကာရေတုံ အာဂတေန ဘိက္ခုနာ ဤသကမ္ပိ ဥက္ခိတ္တံ ဝာ အပနာမိတံ ဝာ, တံ ပန အတိရိတ္တကာရကေန ‘‘အလမေတံ သဗ္ဗ’’န္တိ ဝုတ္တေန ကာတဗ္ဗံ။ ဟတ္ထပာသဂန္တိ ကပ္ပိယံ ကာရေတုံ အာဂတေန ဟတ္ထပာသံ ဂတံ။ အတိရိတ္တံ ကရောန္တောတိ ဤဒိသံ စတုဗ္ဗိဓာကာရသမ္ပန္နံ ဘောဇနံ အတိရိတ္တံ ကရောန္တော ပဝာရေတ္ဝာ အာသနာ အဝုဋ္ဌိတော ဝာ အပ္ပဝာရေတ္ဝာပိ သဗ္ဗထာ ဘုတ္တော ဝာတိ ဧဝံ ဒုဝိဓဝိနယကမ္မာကာရသမ္ပန္နော ဘိက္ခု။ အလမေတံ သဗ္ဗန္တိ ဧဝံ ဘာသတူတိ အလမေတံ သဗ္ဗံ ဣတိ ဧဝံ ဘာသတု။ ဧဝံ သတ္တဝိဓံ ဝိနယကမ္မာကာရံ သမ္ပာဒေန္တော ဝစီဘေဒံ ကတ္ဝာ သကိမ္ပိ ဧဝံ ဝဒေယ္ယာတိ အတ္ထော။
82.‘‘Kappiya’’ntiādīni ‘‘karonto’’ti etassa kammapadāni. Kappiyañceva gahitañceva uccāritañceva hatthapāsagañceva yāvakālikaṃ atirittaṃ karonto ‘‘alametaṃ sabba’’nti evaṃ bhāsatūti yojanā. Tatthayaṃ phalaṃ vā kandamūlādi vā pañcahi samaṇakappehi kappiyaṃ kataṃ, yañca kappiyamaṃsaṃ vā kappiyabhojanaṃ vā, etaṃ kappiyaṃ nāma. Gahitanti bhikkhunā paṭiggahitaṃ. Uccāritanti kappiyaṃ kāretuṃ āgatena bhikkhunā īsakampi ukkhittaṃ vā apanāmitaṃ vā, taṃ pana atirittakārakena ‘‘alametaṃ sabba’’nti vuttena kātabbaṃ. Hatthapāsaganti kappiyaṃ kāretuṃ āgatena hatthapāsaṃ gataṃ. Atirittaṃ karontoti īdisaṃ catubbidhākārasampannaṃ bhojanaṃ atirittaṃ karonto pavāretvā āsanā avuṭṭhito vā appavāretvāpi sabbathā bhutto vāti evaṃ duvidhavinayakammākārasampanno bhikkhu. Alametaṃ sabbanti evaṃ bhāsatūti alametaṃ sabbaṃ iti evaṃ bhāsatu. Evaṃ sattavidhaṃ vinayakammākāraṃ sampādento vacībhedaṃ katvā sakimpi evaṃ vadeyyāti attho.
၈၃. ကပ္ပိယံ ကရောန္တေန ပန အနုပသမ္ပန္နသ္သ ဟတ္ထေ ဌိတံ န ကာတဗ္ဗံ။ တေနာဟ ‘‘န ကရေ။ပေ.။ ဟတ္ထဂ’’န္တိ။ ဥပသမ္ပန္နတော အညော အနုပသမ္ပန္နော, တသ္သ ဟတ္ထေ ဂတံ အနုပသမ္ပန္နဟတ္ထဂံ။ ပေသယိတ္ဝာပီတိ သစေ တတ္ထ အညော ဗ္ယတ္တော ဘိက္ခု နတ္ထိ, ယတ္ထ အတ္ထိ, တတ္ထ ပေသယိတ္ဝာပိ။ တံ အတိရိတ္တကတံ အကာရကော အတိရိတ္တကာရကတော အညော သဗ္ဗော ပဝာရိတောပိ အပ္ပဝာရိတောပိ ဘုဉ္ဇိတုံ လဗ္ဘတေတိ သမ္ဗန္ဓနီယံ။ ပဝာရိတေန ပန မုခဉ္စ ဟတ္ထဉ္စ သောဓေတ္ဝာ ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ။
83. Kappiyaṃ karontena pana anupasampannassa hatthe ṭhitaṃ na kātabbaṃ. Tenāha ‘‘na kare…pe… hatthaga’’nti. Upasampannato añño anupasampanno, tassa hatthe gataṃ anupasampannahatthagaṃ. Pesayitvāpīti sace tattha añño byatto bhikkhu natthi, yattha atthi, tattha pesayitvāpi. Taṃ atirittakataṃ akārako atirittakārakato añño sabbo pavāritopi appavāritopi bhuñjituṃ labbhateti sambandhanīyaṃ. Pavāritena pana mukhañca hatthañca sodhetvā bhuñjitabbaṃ.
ပဝာရဏာနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Pavāraṇāniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
